Uprawniony z patentu: Cardwell Westinghouse Company, Chicago (Sta¬ ny Zjednoczone Ameryki) Hamulec reczny Przedmiotem wynalazku jest hamulec reczny do pojazdów szynowych, typu nieobrotowego.Znane sa hamulce reczne do pojazdów szyno¬ wych zaopatrzone w urzadzenie dla stopniowego zwalniania hamulca, zlozone ze sprzegla ciernego umieszczonego miedzy zebatym kólkiem napedza¬ jacym beben hamulca i zapadka blokujaca obrót tego kólka.Wada znanych hamulców recznych jest to, ze nie umozliwiaja one odpowiednio do potrzeby szybkie¬ go zwolnienia hamulca stopniowego, powolnego zwolnienia, regulowanego przez hamulcowego.Ponadto w znanych hamulcach elementy me¬ chanizmu napedowego nie sa zabezpieczone przed kurzem i zanieczyszczeniami przez zamkniecie ich w szczelnej obudowie przy jednoczesnym umozli¬ wieniu swobodnego odwijania sie i nawijania lan¬ cucha na beben.Hamulce reczne pojazdów szynowych, bedace czescia ich wyposazenia, sa elementami calkowi¬ cie odkrytymi, w zwiazku z czym, w wyniku dzia¬ lania wilgoci i zanieczyszczen, czesto wystepuja ich usterki. Dotyczy to w glównej mierze hamul¬ ców recznych, umieszczonych pod pojazdem, gdzie sa narazone na niszczace dzialanie pylu, blota, snie¬ gu i tym podobnych, wznoszonych na skutek ru¬ chu pojazdu i jego kól.Uszczelnienie podstawowych czesci hamulca recznego przeciwko dzialaniu tych czynników jest jednak trudne ze wzgledu na fakt,, ze lancuch ha- 15 20 30 mulca recznego musi miec mozliwosc swobodnego ruchu przy odwijaniu sie z bebna, a walek uru¬ chamiajacy i zwalniajacy hamulec musza byc kon¬ trolowane z zewnetrznej strony obudowy hamulca w celu ulatwienia kontroli mechanizmu pod wzgledem jego dzialania, co jest wymagane w od¬ niesieniu do hamulców pojazdów szynowych.Celem wynalazku jest opracowanie hamulca do pojazdów szynowych wolnego od wyzej wskaza¬ nych niedogodnosci.Zadaniem wynalazku jest opracowanie hamulca recznego typu bezstopniowego, zwalnianego natych¬ miastowo lub stopniowo, który nadaje sie latwo do zastosowania jako hamulec reczny zamontowa¬ ny pod pojazdem, jak równiez zamontowany z bo¬ ków lub na koncach pojazdu powyzej poziomu podlogi i który nie utrudnia wymaganej kontroli jego dzialania, a ponadto uzyskanie takiego urza¬ dzenia do zamontowania bebna hamulca recznego, które pozwala na latwe nawijanie i odwijanie lan¬ cucha hamulcowego, umozliwiajac jednoczesnie od¬ izolowanie innych waznych czesci hamulca, a któ¬ re przy tym jest ekonomiczne w produkcji, wygod¬ ne w instalowaniu i obsludze, oraz trwale.Zadanie to zostalo, rozwiazane przez opracowa¬ nie hamulca recznego do pojazdów szynowych, który zgodnie z wynalazkiem charakteryzuje sie tym, ze zawiera obudowe, skladajaca sie z przed¬ niej oslony i tylnej plyty mocujacej, polaczo¬ nych ze soba za pomoca srub. Miedzy nimi osadzo- 8134981349 ny jest czopowo roboczy walek. Obudowa ta mie¬ sci tez kolo zebate, kolo zapadkowe, klowe sprze¬ glo, zapadke, stanowiaca urzadzenie do blokowania hamulca oraz kolo zebate bebna. Ponadto zawie¬ ra elementy uszczelniajace, sluzace do uszczelnie¬ nia przestrzeni, zawartej miedzy przednia oslona, a plyta mocujaca. Elementy uszczelniajace skla¬ daja sie z kolnierza, rowka i scisnietej miedzy ni¬ mi uszczelkL Obudowa ta zawiera równiez przed¬ nia oslone, w sasiedztwie bebna wklesla w kierun¬ ku obudowy w -celu utworzenia przestrzeni dla zamontowania bebna. Przestrzen ta jest z jednej strony ograniczona przesunieta do wnetrza oslono¬ wa sciana, znajdujaca sie w niewielkim odstepie od. plyty* mócujsjeTj i zewnetrzna sciana oslony.Ot$iónadtO zabiera oslone bebna, przymo^ cofana zdejmowalnie^nad przestrzenia do oslony i zikrywaiaga. otw 6dijny, walek bebna oraz tulej¬ ki t miseczke «d© czopowego osadzania tego walka pomiedzy oslonowa sciana, a oslona bebna. Walek ten ma przedluzenie, wchodzace do przestrzeni miedzy oslonowa sciana, a plyta mocujaca, lecz nie dochodzace do tej plyty mocujacej, przy czym na przedluzeniu walka bebna jest zaklinowane ko¬ lo zebate bebna, obracajace sie wraz z tym wal¬ kiem. Czesc walka bebna w miejscu osadzenia bebna ma ksztalt o przekroju wielokatnym. Beben zawiera piaste, majaca otwór, dostosowany ksztal¬ tem do ksztaltu tej czesci walka bebna i osadzo¬ na na niej przez zaklinowanie jej na tym walku bebna, kolek, dzialajacy na scinanie pomiedzy pia¬ sta bebna a walkiem bebna, sluzacy do zamoco¬ wania piasty na walku dla zabezpieczenia jej przed przesunieciem sie wewnatrz przestrzeni, w której zamontowany jest beben, oraz elementy utrzymu¬ jace piaste i walek bebna w srodku tej przestrzeni, przy czym kolo zebate bebna jest utrzymywane w pewnym odstepie od plyty mocujacej.Zgodnie z wynalazkiem elementy do czopowego osadzenia walka bebna zawieraja pierscieniowe elementy lozyskowe, obejmujace tulejki, zamoco¬ wane odpowiednio w oslonowej scianie i oslonie, przy czym pierscieniowe elementy lozyskowe, u- mleszczone w oslonie, zawieraja miseczke, utrzy¬ mujaca tulejke, a miseczka ta ma obrzeze w po¬ staci kolnierza i utrzymuje sie w oslonie dzieki temu, ze opiera sie w niej wewnetrzna powierzch¬ nia tego kolnierza i przedluzenie drugiego konca walka bebna osadzone jest czopowo w tej tulejce, zaS pierscieniowe elementy lozyskowe umieszczone W oslonowej scianie zawieraja zaopatrzona w kol¬ nierz lozyskowa tulejke, zamocowana wciskowo w tej oslonowej scianie, o która opiera sie wew¬ netrzna strona kolnierza -tulejki, przy czym ele¬ mentami utrzymujacymi piaste sa jej konce, przy¬ legajace do odpowiednich elementów lozyskowych i przystosowane do utrzymywania kola zebatego bebna w odstepie od plyty mocujacej.Wedlug wynalazku elementy uszczelniajace za¬ wieraja ponadto kolnierz oslony, odstajacy w bok wokól jej obrzeza, przy czym kolnierz oslony ma zakrzywienie, odgaleziajace go od plyty mocujacej, tworzace rowek, okalajacy oslone. W rowku u- mieszczona jest uszczelka, wystajaca z tego rowka i stykajaca sie zarówno z oslona jak i plyta mo¬ cujaca. Sruby mocujace ze soba oslone jak i plyte mocujaca sciskaja te uszczelke, powodujac uszczel¬ nienie pomiedzy oslona, a plyta mocujaca.Zgodnie z wynalazkiem beben dostosowany jest 5 do pojedynczego zwoju lancucha hamulcowego, lub w odmianie wykonania do podwójnego zwoju lan¬ cucha hamulcowego.Zgodnie z wynalazkiem beben zawiera piaste, majaca przymocowany do niej kolnierz, tak u- mieszczony, ze przylega do zewnetrznej strony o- slonowej sciany, kotew lancucha spiralnego i pro¬ wadnice, przymocowane do piasty bebna i kolnie¬ rza piasty, oraz elementy obejmujace brzeg piasty i trzpien dla zakotwienia konca hamulcowego lan¬ cucha pomiedzy kolnierzem piasty a koncowa cze¬ scia prowadnicy.Przedmiot wynalazku przedstawiono w przykla¬ dzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia w przekroju pionowym hamulec recz¬ ny z pionowym kolem recznym wedlug wynalazku, przy czym pewne czesci przedstawione sa w wi¬ doku, a hamulec przedstawiony jest z odwinie¬ tym lancuchem i w stanie umozliwiajacym nawi¬ niecie lancucha na beben hamulca, fig. 2 — hamu¬ lec reczny wedlug fig. 1 w widoku z przodu, ze zdjetymi niektórymi czesciami dla odsloniecia in¬ nych, z uchwytem do zwalniania recznego hamul¬ ca, pokazanym fragmentarycznie linia punktowa, w jego dwóch polozeniach roboczych, fig. 3 — ha¬ mulec reczny o pojedynczym zwoju lancucha ha¬ mulcowego, przeznaczony do zastosowania pod po¬ jazdem, z ulepszeniami wedlug wynalazku, w wi¬ doku jak na fig. 1, a fig. 4 — odmiane hamulca recznego dostosowana do podwójnego zwoju lan¬ cucha hamulcowego w celu zwiekszenia drogi je¬ go przemieszczania, w widoku jak na fig. 3.Na fig. 1 i 2 przedstawiono hamulec reczny 1 o pionowym kole recznym o ukladzie, umozliwia¬ jacym zastosowanie w pojezdzie szynowym. Me¬ chanizm 3 do uruchomienia hamulca umieszczony jest w obudowie 2.Obudowa sklada sie z dwóch czesci, obejmu¬ jacych oslone przednia 4 i czesc tylna, czyli plyte mocujaca 5, która stanowi czesc glówna 6, zaopat¬ rzona w pare dolnych mocujacych wystepów 7, z których kazdy ma otwór 8 na srube. Plyta mocu¬ jaca 5 zaopatrzona jest równiez w górne otwory 9 na sruby. Otwory 8 i 9 sluza dla odpowiednich srub, mocujacych w znany sposób plyte do po¬ jazdu.Oslona przednia 4 zawiera odpowiednia smarow¬ nice kapturowa (fig. 2) i jest przymocowana do czesci tylnej, czyli plyty mocujacej przy pomocy srub 11, które przechodza przez górne wystepy 12 i dolne wystepy 77 oslony przedniej. Wieksza czesc mechanizmu do uruchamiania hamulca zamontowa¬ na jest wewnatrz tej oslony i moze byc zdjeta wraz z nia.Mechanizm 3 do uruchamiania hamulca obejmuje beben 13 hamulca, kolo zebate 14 bebna, które za¬ zebia sie z malym kolem zebatym 15, osadzonym na zwezonej czesci 16 walka 17, na którym jest odpowiednio zaklinowane kolo reczne 18. W przed¬ stawionym przykladzie wykonania, walek 17 wy¬ posazony jest w wystajaca na zewnatrz czesc stoz- 15 10 25 30 35 40 45 50 55 6081349 5 kowa 19, na której osadzone jest kolo reczne 18, docisniete do niej przy pomocy nakretki 20 lub w inny odpowiedni sposób.Walek 17 zawiera czesci rozszerzone 21 i 22 (fig. 1), które sa osadzone odpowiednio w tulei mo¬ sieznej 23 i tulei 24 z brazu fosforowego, osadzo¬ nych odpowiednio w oslonie i plycie mocujacej.Tuleja 23 osadzona jest w miskowym elemencie ustalajacym 25, który jest z kolei osadzony w otwo¬ rze 26 (wykonanym w plycie mocujacej 5, natomiast tuleja 24 jest wcisnieta bezposrednio do otworu 27 wykonanego w oslonie przedniej 4.Jak przedstawiono na fig. 1, kolo zebate 15 o- bejmuje czesc uzebiona i kolnierzowa czesc sprzeglowa 29, zaopatrzona w stozkowa powierzch¬ nie cierna 30, która jest przeznaczona do wspólpra¬ cy z podobnie wykonana powierzchnia cierna 31 kola zapadkowego 32. Druga strona kola zapadko¬ wego 32 jest zaopatrzona w podobna powierzchnie cierna 33, przeznaczona do wspólpracy z powierzch¬ nia cierna 34 nakretki 35, która jest polaczona za pomoca gwintu z czescia nagwintowana 36 kola ze¬ batego 15. W przedstawionym przykladzie wyko¬ nania powierzchnie cierne 30 i 31 oraz 33 i 34 sa rozdzielone przez stozkowe pierscienie 37 z brazu, które posrednicza pomiedzy tymi powierzchniami i moga sie w stosunku do nich swobodnie przesu¬ wac.Walek 17 zaopatrzony jest w czesc szescioboczna 38, na której osadzona jest suwliwie tuleja 39 sprzegla klowego, wyposazona w kly 40, które sa tak rozmieszczone i uksztaltowane, ze pasuja, do wglebien 41 znajdujacych sie w powierzchni czo¬ lowej 42 nakretki 35, tworzac zebate lub klowe sprzeglo 43 pomiedzy roboczym walkiem 17 a na¬ kretka.Tuleja 39 sprzegla zaopatrzona jest w promienio¬ wy kolnierz 44, który jest zazebiony z rowkowym czlonem krzywkowym 45, zaklinowanym na walku 46 uchwytu zwalniajacego, osadzonym pomiedzy o- slona a plyta wsporcza 47. Czlon krzywkowy 45 zawiera piaste 48, która jest osadzona na walku 46 i ma wyciecie 49, którego ksztalt jest dostosowa¬ ny do wystepu 50 piasty 51 uchwytu zwalniajacego 52, przymocowanego do walka 46 w dowolny spo¬ sób. W przedstawionym przykladzie wykonania, zbieznej czesci 53 walka 46 nadano wieloboczny ksztalt klinowy, odpowiadajacy takiemu samemu wielobocznemu ksztaltowi klinowemu piasty 51 uchwytu, w celu zaklinowania uchwytu na walki 46. Czesci te sa ze soba polaczone w dowolny spo¬ sób, na przyklad przez spawanie.Czlon krzywkowy 45 zaopatrzony jest w obrzeze 54 z krzywkowym rowkiem 55, z którym zazebia sie promieniowy kolnierz 44 tulei 39 sprzegla klo^ wego. Krzywkowy rowek 55 ma taki ksztalt, ze wy¬ suwa kly 40 tulei 39 sprzegla klowego z wglebien 41 wówczas, gdy uchwyt zwalniajacy 52 zostaje przestawiony z dolnego polozenia, oznaczonego li¬ nia punktowa na fig. 2, do górnego polozenia, które odpowiada calkowitemu zwolnieniu hamulca.Uchwyt zwalniajacy 52 steruje równiez dziala¬ niem zapadki 56 (fig. 2), która jest przesuwnie za¬ montowana na wsporniku 58, przymocowanym w dowolny sposób do plyty wsporczej 47. Zapadka 6 56 zazebia sie z zebami kola zapadkowego 32. W zapadce 56 znajduje sie otwór, w którym umiesz¬ czony jest koniec ramienia 60 lub palca 61, osa¬ dzonego na sworzniu 62 z lbem, pomiedzy plyta b wsporcza 47 a dodatkowa plyta wsporcza 63, za¬ montowana wewnatrz oslony przedniej 4.Na walku 46 zamontowany jest równiez czlon 64, przytrzymujacy zapadke, wykonany w postaci tulejki 65 i ramienia 66 stykajacego sie z zapadka. 10 Tulejka 65 zamontowana jest obrotowo na walku 46 i jest wyposazona w pare osobnych wystepów, rozstawionych w stosunku do siebie o okolo 180 stopni, nie przedstawionych na rysunku. Jeden z tych wystepów zazebia sie z wystepem walka 46, 15 w celu przytrzymania czlonu 64, wspólpracujacego . z zapadka, w stanie zlaczenia z zapadka 56 przy polozeniu walka 46, w celu przytrzymania czlonu 64 wspólpracujacego z zapadka, w stanie zlaczenia z zapadka 56 przy polozeniu walka 46 odpowiada- 20 jacym zacisnieciu hamulca, gdy uchwyt zwalniaja¬ cy 52 znajduje sie w polozeniu zwolnienia hamul¬ ca. Walek 46 jest równiez wyposazony w wystep, zazebiony z innym wystepem tulejki 65 sluzacym do przesuwania czlonu 64, wspólpracujacego z za- 23 padka, w kierunku zwolnienia go z zazebienia z zapadka 56, wówczas gdy uchwyt zwalniajacy zos¬ taje przestawiony w polozenie górne wedlug fig. 2.Czesci mechanizmu, zwalniajacego hamulec zwia¬ zane z zapadka 56 sa tak skonstruowane, ze uchwyt 30 zwalniajacy 52 znajduje sie w dolnym polozeniu wedlug fig. 2, jeden z wystepów zwalniajacego, walka 46 zazebia sie z odpowiadajacym mu wy¬ stepem tulejki 65, utrzymujac w ten sposób opo¬ rowe ramie 66 zapadki, jak przedstawiono na fig. 35 2, w polozeniu oparcia o zapadke, która zostaje w ten sposób zabezpieczona przed wychylaniem sie.W polozeniu tym kolo zapadkowe 32 jest zabezpie¬ czone przed obracaniem w kierunku zwalniania ha¬ mulca, to jest przeciwnym do kierunku ruchu 40 wskazówek zegara w odniesieniu do fig. 2.Gdy jednak kolo zapadkowe jest obracane, w kierunku zgodnym z kierunkiem ruchu wska¬ zówek zegara przy pomocy kola recznego 18, za posrednictwem urzadzenia sprzegajacego, wów- 45 czas pochyle powierzchnie 67 zebów 59 kola za¬ padkowego wywieraja nacisk na odchylona ku gó¬ rze powierzchnie 68 zapadki 56, powodujac, ze za¬ padka przesuwa sie ku górze wzdluz swojej osi, az do momentu gdy zab minie zapadke, po czym 50 zapadka opada pod wlasnym ciezarem pomiedzy nastepna para zebów, gdzie opiera sie o kolejna uzebiona powierzchnie $9.W przedstawionym na fig, 1 i 2 przykladzie wy¬ konania urzadzenia recznego hamulca, oslona 55 przednia 4 ma czesc wklesla 70 (fig. 1) tworzaca zewnetrzna przestrzen 71, która nie wystaje w za¬ sadzie poza plaszczyzne oslony przedniej i w któ¬ rej zamontowany jest beben hamulcowy 13, co ma, na celu umieszczenie bebna hamulcowego 13, i je* op go lancucha 72 poza przestrzenia 73, zamknieta . oslona, przednia 4 i plyta mocujaca -5. Tak wiec oslona 4 tworzy sciane 74, ograniczajaca z jednej strony przestrzen robocza 71.W celu umieszczenia przestrzeni 73, wraz z za- 65- wartymi w niej mechanizmami, w stosunku do,81349 tych elementów, oslona przednia 4 jest zakonczona kolnierzem 73 wokól obrzeza 76, przy czym czesc kolnierzowa jest tak uksztaltowana, ze tworzy wy¬ stepy 12, 77, oraz ma zakrzywienie 78 tworzace ro¬ wek 79 okalajacy oslone przednia 4. W rowku 79 zalozona jest uszczelka 80 dowolnego rodzaju, któ¬ ra stanowi na przyklad material o przekroju o- kraglym, uciety na taka dlugosc, aby pasowal do rowka 79, wypelnial go, a jego konce stykaly sie.Gdy oslona przednia 4 jest przylozona do po¬ wierzchni 81 plyty mocujacej 5, uszczelka 80 styka sie zarówno z oslona przednia, jak i z plyta mo¬ cujaca. Po przykróceniu oslony przedniej 4 do ply¬ ty mocujacej za pomoca srub 11, uszczelka 80 zo¬ staje scisnieta, stykajac sie szczelnie zarówno z oslona jak i plyta mocujaca.Uszczelka 80 moze byc wykonana w farmie ele¬ mentu bez konca, dokladnie dopasowanego do row¬ ka 79. Jednak dla oszczednosci korzystnie jest, aby uszczelka byla ucinana na wymagana dlugosc, z materialu znormalizowanego, dostarczanego w wiekszych ilosciach. W razie potrzeby uciete kon¬ ce, zamiast zwyklego zetkniecia ich ze soba, mo¬ ga byc ze soba splecione, lub rw inny sposób po¬ laczone na zakladke, dla zapewnienia calkowitej szczelnosci na calej dlugosci obrzeza oslony 4.Beben hamulcowy 13 w przedstawionym przykla¬ dzie wykonania jest bebnem jednozwojowym i za¬ wiera piaste 82 wyposazona w zebra 83, które ma¬ ja wywiniecia kolnierzowe 84, tworzace siodelka dla poszczególnych ogniw lancucha, jak przedsta¬ wiono linia przerywana na fig. 1. Na zebrach 83 znajduja sie tulejki 86, w których umieszczony jest sworzen 87 mocujacy lancuch 72 do bebna hamul¬ cowego.Beben hamulcowy 13 zamontowany jest w prze¬ strzeni 71 na walku 88, który zawiera czesc 89 o ksztalcie wielobocznym, na której osadzona jest piasta 82 bebna hamulcowego, przy czym piasta 82 ma btwór 90 dostosowany do ksztaltu czesci 89 walka.Walek 88 bebna hamulcowego osadzony jest czo- powo pomiedzy wklesla czescia sciany 91 oslony przedniej 4 a oslona 92, przymocowana nad beb¬ nem hamulcowym do oslony 4 za pomoca odpo¬ wiednich srub 93 i nakretek 94 przymocowanych, na przyklad przez przyspawanie, do wewnetrznej powierzchni oslony 4, w miejscach przedstawionych na fig. 2.Walek 88 bebna hamulcowego zawiera rozsze¬ rzona czesc 95, osadzona ezopowo w tulejce 96 z brazu fosforowego, która jest wcisnieta w otwór 97, wykonany w tym celu w oslonie 4.Walek 88 zawiera tez przedluzenie 98, na którym zamontowane jest w dowolny sposób kolo zebate 14, na przyklad za pomoca spawu 99. Przedluzenie 98 moze byc wykonane o ksztalcie wielobocznym, dostosowanym do wieloboeznego otworu 100 wy¬ konanego w kole zebatym 14.Przedluzenie 191 walka 88 po drugiej jego stro¬ nie osadzone jest ezopowo w mosieznej tulejce 102, zamocowanej w miseczce 108, która z kolei zamo¬ cowana jest w otworze 104 wykonanym w tym celu w oslonie 92.Piasta 82, w celu zabezpieczenia przed przesunie¬ ciem wzdluz walka 88, zaklinowana jest za pomoca odpowiedniego kolka 105. Piasta 82 bebna jest do¬ stosowana pod wzgledem dlugosci do czesci 89 walka tak, ze konce 106 i 107 piasty przykrywaja 5 prawie calkowicie te czesc 89. Przedluzenie 101 walka stykajace sie z miseczka 103 zapobiega prze¬ suwaniu sie walka 88 bebna w prawo, w odnie¬ sieniu do fig. 1, a koniec 106 piasty 82 bebna, po zetknieciu sie z tulejka 96, uniemozliwia nadmier- 10 ne przesuniecie kola zebatego 14 w kierunku ply¬ ty mocujacej 5, przy czym przewidziana mozliwosc przesuniecia jest taka, ze nie dopuszcza do zetknie¬ cia kola zebatego 14 lub walka 88 z plyta mocuja¬ ca. W przypadku, gdy przedluzenie 101 nie styka 15 sie z miseczka 103, krawedz 108 walka 88 lub ko¬ niec 107 piasty 82 spelniac beda te sama role, sty¬ kajac sie z tulejka 102.Przy przedstawionym wykonaniu i osadzeniu czo¬ powym bebna hamulcowego, kolo zebate moze byc 20 zamontowane w uszczelnionej przestrzeni 73 obu¬ dowy 2, podczas gdy sam beben hamulcowy 13 u- mieszczony jest na zewnatrz oslony 4, co pozwala na swobodne nawijanie hamulcowego lancucha 72 na bebfen, wzglednie odwijanie go przy zwalnia- 25 niu hamulca.Oslona 92 bebna uksztaltowana jest podobnie, jak górna czesc oslony 4, co pozwala na swobodne nawijanie hamulcowego lancucha 72 na beben, wzglednie odwijanie go przy zwalnianiu hamulca. 30 Oslona 92 bebna uksztaltowana jest podobnie, jak górna czesc oslony 4, co ma na celu zakrycie roboczej przestrzeni 71, z wyjatkiem miejsca, w którym dziala hamulcowy lancuch 72, gdzie pozo¬ stawiony jest otwór 110 utworzony pomiedzy kra- 35 wedzia 109 pokrywy 92 a wklesla czescia oslony 4.Jesli wymagany jest podwójny zwój lancucha, po¬ krywa tak jest uksztaltowana, ze robocza prze¬ strzen 71 z fig. 1 jest poszerzona w prawa strone, przy czym zastosowane jest urzadzenie bebnowe 40 z fig. 4, zas walek 17 przedluzony jest w prawo na dlugosc konieczna dla unikniecia kolizji kola recz¬ nego 18 ze zmodyfikowana pokrywa bebna.Gdy hamulec reczny 1 jest zwolniony, uchwyt zwalniajacy 52 znajduje sie w polozeniu dolnym, 45 wedlug fig. 2, to jest w normalnym polozeniu wy¬ laczenia, co powoduje, ze kly tulei 89 sprzegla za¬ zebiaja sie z wglebieniami 41 nakretki 35, a zapad¬ ka 56 jest dociskana do kola zapadkowego 32. O- brót kola recznego 18 w kierunku odpowiadaja- so cym napinaniu hamulca, to jest zgodnie z kierun¬ kiem obrotu wskazówek zegara w odniesieniu do fig. 2, powoduje obrót nakretki 35 w kierunku kolnierzowej czesci sprzeglowej 29 kola zebatego 15 i polaczenie kola zapadkowego 32, kola zebatego 55 15 i walka 17 w jedna calosc, obracajaca beben 13 w kierunku odpowiadajacym napinaniu hamul¬ ca. W trakcie tej czynnosci, zapadka porusza sie tam i z powrotem pod dzialaniem zebów 111 i wlasnego ciezaru, az do zacisniecia hamulca. U- 60 chwyt zwalniajacy 52 pozostaje w dolnym poloze¬ niu, tak wiec, gdy hamulec jest napiety, a zapad¬ ka wrócila do polozenia pelnego wysuniecia we¬ dlug fig. 2, hamulec Jest calkowicie zacisniety.Jesli pozadane Jest stopniowe zwolnienie hamul- 65 ca, nalezy obrócic nieco kolo reczne 18 w kierunku81349 9 10 przeciwnym do kierunku obrotu wskazówek zega¬ ra, w wyniku czego nastapi zluzowanie nakretki 35 a zatem i powierzchni sprzegajacych pomiedzy kolem zapadkowym i kolem zebatym 15 tak, ze kolo zebate 15 bedzie sie obracac w stosunku do kola zapadkowego i walka pod kontrola obslugu¬ jacego, który niewielkimi ruchami krzyzujacymi lub zaciskajacymi moze zwiekszac lub zmniejszac tarcie hamujace ruch obrotowy kola zebatego 15, regulujac w ten sposób przebieg zwalniania ha¬ mulca.Gdy zachodzi potrzeba calkowitego zwolnienia hamulców, przestawia sie uchwyt zwalniajacy 52 z dolnego polozenia, wedlug fig. 2, a górne polo¬ zenie wedlug fig. 2, w wyniku czego nastepuje wy¬ suniecie klów 40 sprzegla klowego 39 z wglebien 41 nakretki 35 i odsuniecie ramienia 66 od zapad¬ ki, tak, ze kolo zapadkowe 32, kolo zebate 15 i be¬ ben 13 obracaja sie swobodnie, zwalniajac hamu¬ lec. Gdy tylko pusci sie uchwyt 52, wraca on sa¬ moczynnie, pod dzialaniem sily ciezkosci, do swo¬ jego dolnego polozenia wedlug fig. 2, poniewaz nie moze byc przesuniety poza polozenie pionowe: Kat obrotu uchwytu, pomiedzy polozeniem pozio¬ mym, wedlug fig. 2, a górnym polozeniem, wedlug tej samej figury, wynosi korzystnie okolo 84 stopni, a polozenie zwalniajace uchwytu 52 ustalone jest za pomoca kola oporowego, nie przedstawionego na rysunku, umieszczonego na drodze przesuwania sie czlonu krzywkowego 45.Hamulec 112,- stanowiacy przyklad wykonania wedlug fig. 3 zawiera obudowe 2 i mechanizm 3 do uruchamiania hamulca, które sa w . zasadzie identyczne z obudowa 2 i mechanizmem 3 do uru¬ chamiania hamulca wedlug fig. 1, jak równiez be¬ ben hamulcowy 13 i czesci przynalezne, wedlug fig. 1 i 2, przy czym identyczne czesci oznaczono tymi samymi symbolami numerowymi.Hamulec 112 jest dostosowany do umieszczenia pod pojazdem, w zwiazku z czym obudowa 2 obró¬ cona jest na bok i przymocowana do podwozia, w srodku w stosunku do boków pojazdu, pomie¬ dzy dwiema plytami mocujacymi, nie przedstawio^ nymi na rysunku, przymocowanymi do boków po¬ jazdu, przy czyni obudowa 2 usytuowana jest prze¬ dluzeniem w stosunku do pojazdu. Przedluzenie walków 17 i 46 do napinania i zwalniania hamulca recznego sa osadzone czopowo w odpowiednich plytach mocujacych i wyposazone, na zewnatrz plyt mocujacych, w uchwyty do obslugi, tak usytuowa¬ ne w stosunku do kól pojazdu, ze hamulec reczny moze byc latwo obslugiwany przez hamulcowego, stojacego na ziemi z jednej luib z drugiej strony pojazdu. Czesci hamulca recznego ustawione sa tak, aby sila ciezkosci wspomagala utrzymywanie dzia¬ lania recznego mechanizmu hamulcowego przeciw¬ dzialajac jego zwalnianiu.Szczelna obudowa lancucha, nie jest potrzebna w urzadzeniu wedlug fig. 3, ze wzgledu na zasto¬ sowany sposób zamontowania bebna 13, to jest wewnatrz uszczelnionej przestrzeni 73 obudowy 2.Jak przedstawiono szczególowo na fig. 3 przedlu¬ zenia walków do wlaczania i zwalniania hamulca recznego maja postac walków 113 i 114, a przedlu¬ zenia walka zwalniajacego stanowia walki 10 i 12. 10 15 25 35 40 45 55 65 Walek roboczy 17 w przykladzie wykonania we¬ dlug fig. 3. zaopatrzony jest z jednej strony w prze¬ dluzenie 115, polaczone przez zaklinowanie kolkiem 118, z lacznikiem 116, który jest przymocowany do walka 113 na przyklad przez przyspawanie.Walek 17 z drugiej strony zaopatrzony jest w przedluzenie 119, które przechodzi przez miskowy element ustalajacy 25 i jest wyposazony w lacznika 120, z którym polaczony jest przez zaklinowanie przy pomocy kolka 121. Do lacznika 120 przymo¬ cowany jest,walek 114 na przyklad przez przyspa- wanie.Przy zastosowaniu walka 124 nie wystepuje u- chwyt zwalniajacy 52, zamiast którego walek 124 ma przedluzenie 125; przeznaczone do polaczenia z lacznikiem 126, przez zaklinowanie przy pomocy kolka 127. Lacznik 126 jest przymocowany do wal¬ ka 10 na przyklad przez przyspawanie.Walek 46 ma na drugiej stronie przedluzenie 128, przeznaczone do polaczenia z lacznikiem 129, przez zaklinowanie przy pomocy kolka 130. Lacznik 129 przymocowany jest do walka 131, na przyklad przez przyspawanie.Piasta 50 uchwytu zwalniajacego 52 zastapiona jest odpowiednia piasta 132, która jest przymoco¬ wana w dowolny sposób do walka 46, na przyklad za pomoca kolka 133.Hamulec reczny 112 dziala w podobny sposób, jak hamulec reczny 1 z ta róznica, ze przy jego obsludze trzeba poslugiwac sie kolami recznymi.W hamulcu 134, stanowiacym odmiane hamulca recznego wedlug wynalazku, przedstawionym na fig. 4, obudowa 2 i mechanizm 3 do uruchamiania hamulca recznego, sa podobne do odpowiadajacym im obudowy 2 i mechanizmu 3 wedlug fig. 3, z tym, ze beben hamulcowy 135 i przestrzen 71 sa dostosowane do podwójnego zwoju lancucha, dla zwiekszonego napinania lancucha hamulcowego.W odmianie przedmiotu wynalazku, oslona 92 bebna ma sciane 136 przesunieta w prawo, wystar¬ czajaco dla zastosowania podwójnego zwoju lancu¬ cha, a beben 135 zawiera piaste 137, osadzona na walku 138 bebna hamulcowego, który to walek podobny jest do walka 88, lecz dluzszy, ze wzgle¬ du na powiekszony wymiar przestrzeni roboczej 71.Walek 138 ma czesc 139, o ksztalcie wielokatnym, do której pasuje piasta bebna hamulcowego, maja¬ ca otwór 140 i ksztalt dostosowany do ksztaltu cze¬ sci 139 walka i która zaklinowana jest kolkiem 141, przeciwdzialajacym przesuwaniu sie jej wzdluz walka 138.Walek 138 bebna hamulcowego osadzony jest czopowo we; wkleslej czesci 70 oslony przedniej 4 i oslonie 92 bebna hamulcowego, która jest przy¬ mocowana do oslony ,4 ponad bebnem hamulco¬ wym, na przyklad za pomoca odpowiednich srub 93 i nakretek 94 przymocowanych, na przyklad , przez przyspawanie, do wewnetrznej powierzchni oslony 4, w taki sam sposób jaki przedstawiono na fig. 2.Walek 138 bebna hamulcowego zawiera rozsze¬ rzona czesc 142 osadzona czopowo w tulejce 143 z brazu fosforowego, która jest wcisnieta w otwór 144 wykonany w tym celu w oslonie 4, podobnie jak w przykladzie wykonania wedlug fig. 1—3.Xl 81349 i? Watek 138 zawiera tez przedluzenie 145, na któ¬ rym zamocowane jest kolo zebate 14, na przyklad za pomoca spawu 146. Przedluzenie 145 moze byc wykonane o ksztalcie wielobocznym, dostosowanym do odpowiadajacego mu, wielobocznego otworu 147, wykonanego w kole zebatym 14, Przedluzenie 348 drugiej strony walka 138 osa¬ dzone jest czopowo w mosieznej tulejce 148, zamo¬ cowanej w miseczce 149, która z kolei jest zamoco¬ wana w otworze 150 wykonanym w tym celu w oslonie 92 bebna, Piasta 137 bebna jest dostosowana pod wzgledem dlugosci do czesci 138 walu, tak, ze konce 151 i 152 piasty prawie calkowicie przykrywaja te czesc 138.Przedluzenie 153 walu stykajacego sie z miseczka 149 zapobiega przesuwaniu sie walka 138 bebna w prawo, w odniesieniu do fig. 4, a koniec 102 piasty 137 bebna, po zetknieciu sie z tulejka 143, unie¬ mozliwia nadmierne przesuniecie kola zebatego 14 w kierunku plyty mocujacej-5, przy czym przewi¬ dziana mozliwosc przesuniecia jest taka, ze nie do¬ puszcza do zetkniecia kola zebatego 14 lub walka 138 z plyta mocujaca 5. Podobnie jak w przykla¬ dzie wykonania wedlug fig. 1—3, w przypadku gdy przedluzenie 153 walka nie styka sie z miseczka 149 walka 138 lub koniec 152 piasty 138 spelniac beda te sama role, stykajac sie z tuleja 148.Piasta 137 bebna zaopatrzona jest w prowadnice 155 lancucha, majaca ksztalt wycinka spiralnej lo¬ patki, o malym luku 156 i duzym luku 157. Kra¬ wedz 158 prowadnicy 155 przyspawana jest w miej¬ scu 159 do kolnierza 160 piasty, który przymoco¬ wany jest do piasty 137 na przyklad przez przy- spawanie, Prowadnica 155 jest równiez przyspawa- na do piasty 137 wzdluz luku 156 w miejscu 161 i zawiera wzmocnienie w miejscu 162 do kolnie¬ rza 160.Prowadnica 155 jest na brzegu 163 odpowiednio pogrubiona i ma otwór naprzeciwko podobnego o- tworu w kolnierzu 16Q, dla trzpienia 164 mocuja¬ cego lancuch.Hamulec reczny 134 dziala w podobny sposób jak hamulec wedlug fig. 3 z wyjatkiem tego, ze umozliwia wieksze napinanie lancucha.Reczny hamulec wedlug wynalazku ma czesci za¬ sadnicze odizolowane od wplywu czynników ze¬ wnetrznych i ma odpowiednia przestrzen robocza dla nawijania i odwijania lancucha hamulcowego. PL PL