Urzadzenie do zamocowania rdzenia w formie wirujacej Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do mo¬ cowania rdzenia odlewniczego w formie do odle¬ wania odsrodkowego rur.Wiadomo, ze formy tego typu zawieraja rdzen, który przed kazdym zalaniem formy powinien byc 5 szybko w niej osadzony i dokladnie wycentrowany w stosunku do formy a ponadto, po zamocowaniu do wspornika zawierajacego z jednej strony zamo¬ cowania rdzenia, a z drugiej strony stanowiacego nieruchoma czesc korpusu maszyny, powinien miec io mozliwosc obrotu z taka sama predkoscia katowa jak ma forma.Rdzen, przy wyciaganiu odlanej rury z formy, ulega zniszczeniu i w zwiazku z tym musi byc wymieniany po kazdym zalaniu formy. 15 Znane jest powszechnie zamocowanie rdzenia za¬ wierajace srodki do centrowania rdzenia w formie oraz srodki do mocowania rdzenia pozwalajace na utrzymywanie go w stalym polozeniu wzgledem formy podczas szybkiego obrotu tej ostatniej oraz 20 uniemozliwienie przesuniecia sie go pod dzialaniem cisnienia cieklego zeliwa.Znane sa równiez urzadzenia, w których rdzen jest mocowany w zamku rdzeniowym za pomoca polaczenia bagnetowego zawierajacego szereg srub, 25 których lby wchodza w rowki wykonane w zamku rdzeniowym po obróceniu rdzenia o okreslony kat.W urzadzeniach tych konieczne jest, dla zamoco¬ wania rdzenia, obrócenie tego ostatniego o pewien 30 kat. Koniecznosc dokonania tego obrotu przedluza znaczenie czasu mocowania rdzenia w zamku rdze¬ niowym.Celem wynalazku jest wyeliminowanie wad to¬ warzyszacych znanym rozwiazaniom oraz znaczne skrócenie operacji mocowania rdzenia.Dla osiagniecia tego celu postawiono sobie za zadanie skonstruowanie urzadzenia do mocowania rdzenia w formie wirujacej, które umozliwi zamo¬ cowanie rdzenia przez proste wsuniecie go w za¬ mek rdzeniowy bez koniecznosci obracania, a za¬ tem pozwoli na znaczne skrócenie czasu mocowa¬ nia rdzenia, a tym samym zwiekszy wydajnosc maszyny do odlewania odsrodkowego.Istota urzadzenia wedlug wynalazku sluzacego do mocowania rdzeni w formie wirujacej, zamoco¬ wanego na koncu wychylnego ramienia i zawiera¬ jacego obudowe skladajaca sie z czesci nierucho¬ mej i czesci obrotowej, przedluzonej przynajmniej jednym ramieniem, na którym w pewnej odleglosci zamocowany jest pierscien oporowy stanowiacy zamek rdzenia jest to, ze czesc nieruchoma obudo¬ wy zawiera silownik, którego cieglo przechodzi osiowo przez te czesc nieruchoma, a na jego koncu osadzony jest mechanizm chwytajacy rdzen od wewnatrz i skladajacy sie z wychylnych szczek polaczonych z dzwigniami katowymi, które przy zetknieciu sie z pierscieniem oporowym powoduja rozchylenie sie szczek i tym samym uchwycenie rdzenia od wewnatrz. 81 2673 81267 4 Tak wiec wystarczy tylko, w celu zamocowania rdzenia na pierscieniu oporowym stanowiacym za¬ mek rdzeniowy, dosunac rdzen do pierscienia gdy silownik znajduje sie w polozeniu cofnietym, a na¬ stepnie uruchomic silownik, który wprowadza szczeki do wnetrza rdzenia, a nastepnie podczas dalszego ruchy powoduje ich rozchylenie i uchwy- ' cenie rdzenia od wewnatrz.Jak widac z powyzszego w urzadzeniu wedlug wynalazku wykorzystuje sie do mocowania rdzenia tylko dwa proste ruchy rdzenia i silownika dzieki ' czirau^Kr^a^^^KtfCznie czas mocowania rdzenia orlz wyefiminowai!^ ;zostaje skomplikowany me- chLnizm sluzacy do ofbracania tego ostatniego sto- c/Azjapy^7 y,*17'tf'^PTl5'allh zn^nych dotychczas. p#s«dwit(54TW^Fn»lael^u jest przedstawiony w przy¬ kladzie ^wyEonahiT' na zalaczonym rysunku, na którym fig. 1 przedstawia forme do odlewania odsrodkowego wyposazona w urzadzenie wedlug wynalazku, czesciowo w przekroju, fig. 2 — urza¬ dzenie wedlug wynalazku w przekroju osiowym i w wiekszej podzialce niz ma fig. 1, fig. 3 — urza¬ dzenie pokazane na fig. 2 w widoku od czola, fig. 4 — urzadzenie pokazane na fig. 2 z uchwyconym juz rdzeniem ale jeszcze niewprowadzonym do formy, a fig. 5 — urzadzenie w polozeniu spoczyn¬ kowym i rdzen wprowadzony juz do formy.Zgodnie z przedstawionym na rysunku przykla¬ dem wykonania, wynalazek jest opisany w zasto¬ sowaniu do wirujacej formy M, umieszczonej w ko¬ morze A dowolnej znanej maszyny do odlewania odsrodkowego.Forma lub kokila M od strony kielicha rury, która ma byc odlana, posiada kielichowe rozsze¬ rzenie 1, do którego wnetrza wprowadzany jest rdzen N, nadajacy ksztalt wewnetrzny kielicha ru¬ ry. Rozszerzenie 1 zakonczone jest od zewnatrz stozkowym wybraniem 2 laczacym sie z rozszerze¬ niem 1 poprzez odsadzenie 3.Rdzen N posiada kolnierz 4 sluzacy do zatrzy¬ mania zeliwa tworzacego czesc kielichowa E rury.Kolnierz ten z kolei wchodzi w pierscieniowe od¬ sadzenie 3 formy.Urzadzenie S wedlug wynalazku do mocowania rdzenia jest zamocowane na podporze B, w której osadzony jest walek D o osi równoleglej do osi X—X formy M. Podpora B jest obracana poprzez wafek D o pewien kat za pomoca silownika V.Drugi silownik W umozliwia przesuwanie walka D równolegle do osi X—X w celu zblizania lub od¬ dalania podpory B do lub od maszyny do odlewa- nia odsrodkowego.Urzadzenie S do mocowania rdzenia zawiera nieruchoma obudowe utworzona z dwóch wspól¬ osiowych tulei 5 i 6 polaczonych ze soba kolnie¬ rzami 7 i 8, iprzy czym tuleja zewnetrzna 5 jest zamocowana do podpory B.Pomiedzy dwiema tulejami 5 i 6 ulozyskowana jest z posrednictwem lozyska oporowego 10 obro¬ towa tuleja 9 wspólosiowa wzgledem dwóch po¬ przednich. Tuleja 9 posiada ponadto lozysko po¬ przeczne 11 umieszczone miedzy tulejami 5 i 9.Do tulei 9 zamocowane jest co najmniej jedno a korzystnie kilka wzdluznych ramion 12. Na ra¬ mionach tych zamocowany jest sztywno pierscien 13 stanowiacy zamek rdzeniowy. Pierscien ten ma plaska, powierzchnie czolowa 14 prostopadla do osi formy oraz stozkowo uksztaltowana powierzchnie 15 dopasowana do wewnetrznej powierzchni stoz¬ kowego wybrania 2 formy M.Na kolnierzu 8 tulei wewnetrznej 6 jest zamoco¬ wany cylinder 16 silownika dwustronnego dziala¬ nia. Tloczysko 17 silownika przechodzi przez sro¬ dek wewnetrznej tulei 5, a jego koniec znajdujacy sie miedzy tuleja 9 i pierscieniem jest wyposazony w osadzona obrotowo koncówke 18 zabezpieczona przed ruchem wzdluz osi tloczyska za pomoca wkreta 19, którego koniec wchodzi w rowek pier¬ scieniowy 20 wykonany na tloczysku.Na koncówce 18 osadzone sa szczeki 21 w po¬ staci wychylnych dzwigni katowych osadzonych na sworzniach 22 we wspornikach 23 koncówki 18.Sprezyny 24 umieszczone w otworach 25 konców¬ ki 18 podtrzymuja ramiona 26 szczek 21 w poloze¬ niu zasadniczo równoleglym do osi X—X. Na kon¬ cu kazdego z ramion 26 znajduja sie sruby 27, których zaostrzone konce wglebiaja sie w rdzen podczas jego chwytania. Wreszcie kazda ze szczek ma ramie oporowe 28 wystajace promieniowo na zewnatrz na odleglosc wystarczajaca aby siegaly do powierzchni tylnej 29 pierscienia 13.Dzialanie urzadzenia jest nastepujace. Urzadze¬ nie S mocujace rdzen zostaje odsuniete od formy M za pomoca silownika W, walka D i podpory B, a nastepnie zostaje odchylone o pewien kat od osi X—X formy M za pomoca silownika V. Rdzen N ustawia sie w osi pierscienia 13 tak aby kolnierz 4 rdzenia opieral sie o powierzchnie czolowa 14 tego pierscienia. Podczas gdy rdzen jest przytrzymywa¬ ny prowizorycznie w tym polozeniu, silownik 16 zostaje uruchomiony i szczeki 21 wchodza do wew¬ natrz rdzenia N. Przy koncu skoku silownika, ra¬ miona oporowe 28 szczek 21 opieraja sie o powierz¬ chnie tylna 29 pierscienia 13, co powoduje wychy¬ lenie szczek 21. Ramiona 26 szczek 21 rozchylaja sie wiec, a sruby 27 osadzone na ich koncach wgle¬ biaja sie swymi ostrzami w wewnetrzna powierz¬ chnie rdzenia. W tym momencie rdzen zostaje uchwycony.Nalezy zauwazyc, ze regulacja polozenia srub 27 w kierunku promieniowym umozliwia ustawienie rdzenia wzgledem formy.Pod dzialaniem silownika V podpora B zostaje odchylona z powrotem do polozenia, w którym os urzadzenia mocujacego pokrywa sie z osia X—X formy M. Pod dzialaniem silownika W podpora B przemieszcza sie wraz z urzadzeniem mocujacym S i rdzeniem w kierunku formy, a pierscien 13, o który opiera sie rdzen N zostaje wprowadzony swa powierzchnia stozkowa w wybranie stozkowe 2 formy M. Kolnierz 4 rdzenia opiera sie o odsa¬ dzenie 3 formy i zostaje dzieki temu zacisniety po¬ miedzy pierscieniem 13 i odsadzeniem 3 formy M.Silownik 16 zostaje ponownie uruchomiony ale w przeciwnym kierunku w celu wycofania szczek 21, które pod dzialaniem sprezyn powrotnych 24 od¬ chylaja sie do wewnatrz przyjmujac polozenie spoczynkowe.Gdy forma M zaczyna sie obracac wprawia ona w obrót zespól skladajacy sie z rdzenia N, pier- 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 605 81267 6 scienia 13 i tulei 9, poniewaz rdzen N bezposrednio styka sie z forma M gdyz jego kolnierz 4 jest do¬ ciskany pierscieniem 13 do odsadzenia 3 formy, a tuleja 9 jest wprawiana w obrót za posrednic¬ twem ramion 12.Jezeli podczas odlewania ciekle zeliwo wyprys¬ kuje z formy przez szczeliny powstale miedzy kol¬ nierzem 4 rdzenia i forma M lub przez wewnetrz¬ na przestrzen rdzenia to strumienie zeliwa moga sie dostac do przestrzeni ograniczonej pierscieniem 13 i obudowa urzadzenia S pomiedzy ramiona 12, co z kolei moze spowodowac uszkodzenie lub za¬ blokowanie urzadzenia S.Po zestaleniu odlewanej rury silownik V odchy¬ la urzadzenie S poza os formy M. Rura moze byc wtedy wyciagnieta z formy, a urzadzenie znajduje sie w polozeniu gotowym do uchwycenia nastepne¬ go rdzenia do kolejno odlewanej rury.Dzieki urzadzeniu wedlug wynalazku z zastoso¬ waniem wewnetrznego chwytania rdzenia mozliwe jest uzyskanie duzej szybkosci i latwosci ustawia¬ nia rdzeni w formie oraz duzej pewnosci chwyta¬ nia i wprowadzania rdzenia do formy.Dzieki wycofaniu szczek 21 po wprowadzeniu rdzenia do formy, rdzen jest centrowany w formie swobodnie i dokladnie za pomoca stozkowego wy¬ brania 2 w formie M.Ponadto dzieki obrotowemu osadzeniu koncówki 18 wraz ze szczekami na tloczysku 17 silownika szczeki te moga sie obracac wraz z rdzeniem N, co umozliwia wprowadzenie rdzenia bez strat czasu nawet wtedy gdy forma M sie obraca.Inna jeszcze zaleta wynalazku polega na tym, ze sruby 27 chwytaja rdzen w jego najbardziej wy¬ trzymalej czesci i nie wystepuje niebezpieczenstwo uszkodzenia rdzenia, który jest kruchy poniewaz wykonany jest z masy formierskiej.Chwytanie rdzenia za pomoca srub 27 ma zna¬ czenie nie tylko dla rdzeni piaskowych ale równiez wykonanych z materialów organicznych lub me¬ talu.Oczywiscie wynalazek nie ogranicza sie do opi¬ sanego i przedstawionego na rysunkach przykladu wykonania i szczególy konstrukcyjne moga byc do¬ wolnie zmieniane. Na przyklad zamiast srub chwy¬ tajacych 27 ramiona szczek moga posiadac wyko¬ nane bezposrednio na nich lub zamocowane do nich na stale, wystepy chwytajace. PL PL