N Sposób wytwarzania nowych pochodnych ftalazyny Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych pochodnych ftalazyny, a w szczególnosci pirazolo[1f2 b]-ftalazyno-1,5(10H)-dionów o wzorze ogólnym 1, w którym R! i R2 oznaczaja atom wodoru, nizszy rodnik alkilowy, nizszy rodnik chlorowcoalkilowy, rodnik aralkilowy, arylowy lub acylowy, Ri i R2 razem z atomem azotu moga równiez tworzyc pierscien heterocykliczny, zawierajacy 1—2 heteroatomy, R3 oznacza atom wodoru, chlorowca, nizszy rodnik alkilowy, arylowy lub acylowy, R4 oznacza atom wodoru, nizszy rodnik alkilowy lub arylowy.Sposób wedlug wynalazku polega na reakcji w temperaturze pokojowej, zasadniczo równomolowych ilosci 3,4-dwuwodoro-1(2H)-ftalazynonu o wzorze 2, w którym R4 ma wyzej podane znaczenie, z nienasyconym chlorkiem acylu o wzorze 3# w którym R'i i R'2 maja takie samo znaczenie jak podane dla Rj i R3 z wyjatkiem atomu wodoru i rodnika acylowego, a R'3 oznacza atom chlorowca, nizszy rodnik alkilowy lub arylowy, w srodowisku obojetnego rozpuszczalnika organicznego i w obecnosci trzeciorzedowej aminy. Czas reakqi zalezy od charakteru zastosowanego chlorku acylu. Ogólnie, 2-6 godzin jest czasem wystarczajacym do zakonczenia reakcji. Jako rozpuszczalnik stosuje sie benzen, toluen, ksylen, lub inne cykliczne, nienasycone weglowodory, Jak równiez mozna stosowac rozpuszczalniki tlenowe, takie jak dioksan lub czterowodorofuran. Jako trzeciorzedowe aminy korzystnie stosuje sie nizsze trójalkiloaminy, takie jak trójmetyloamina, trójetyloamina i podobne, jak równiez inne aminy alifatyczne, takie jak trój-(0-hydroksyetylo) amina lub aminy heterocykliczne, takie jak piperydyna lub morfolina.Wytworzone opisanym sposobem pirazoloftalazynony mozna jesli to pozadane, poddac dalszej reakcji w celu modyfikacji podstawników przy pierscieniu piecioczlonowym. Przeksztalcen tych dokonuje sie znanymi metodami i otrzymuje sie zwiazki równiez objete zakresem wynalazku.W celu otrzymania pirazoloftalazynonu niepodstawionego w pozycji 2, poddaje sie zwiazek o wzorze 1, w którym R3 oznacza atom chloru, uwodornieniu w temperaturze pokojowej i pod cisnieniem atmosferycznym w obecnosci katalizatora takiego jak pallad na weglu drzewnym. Z kolei ten zwiazek mozna poddac reakcji acylacji w pozycji 2 za pomoca czynnika acylujacego, takiego jak chlorek lub bezwodnik kwasu karboksylowego.Ponadto, w przypadku gdy N-benzyloamino- lub N,N-dwubenzyloamino pochodne o wzorze 1 podda sie reakcji uwodornienia w ostrzejszych warunkach, nastepuje odszczepienie rodników benzylowych. Reakcje te korzystnie prowadzi sie w roztworze nizszego alkanolu, w temperaturze 50-100°C i pod cisnieniem 10-50 atmosfer,2 81 126 w obecnosci palladu na weglu drzewnym, jako katalizatora. Wytworzone wolne zwiazki aminowe mozna nastepnie acylowac znanymi metodami do pochodnych acetyloamino- lub dwuacetyloaminowych.Przykladami zwiazków o wzorze 1 wytwarzanych sposobem wedlug wynalazku sa nastepujace zwiazki: 2-metylo-3-dwupentyloamJno-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dion, 2-metylo-3^wu-lllnrz.i3entyloamino-1H-pirazolo[1#2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dion, 2-feynk-3-dwubutyloamino-1 H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5 (10H )-dion, 2;fenylo-3-pirolidyno-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1/5(10H)-dion/ 2-fenylo-3-piperydyno-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1/5(10H)-dion/ 2-feynlo-3-morfolino-1 H-pirazolo[ 1#2-b]ftalazyno-1 ,5( 10H )-dion, 2-chloro-3-dwupropyloamino-1H-pirazoto[1^-b]ftalazyno-1/5(10H)-djon 2-chloro-3-c(wubutyloamino-1H-pirazolo[1#2-b]ftalazyno-1,5(10H)*dion, 2-chloro-3-(N-fenylo-N-metyloamino)-1 H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5( 10H)-dion, 2-chbro-3-pirolidyno-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1/5(10H)-dion, 2-chloro-3-morfolino-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dion, 2-metylo-3-piperydyno-10-metylo-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dion# 2-chloro-3 2-chloro-3-pirolidyno-10-metylo-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10)-dion, ' 2-metylo-3-piperydyno-10-fenylo-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1/5(10H)-dion# 2-metylo-3-dwuetyloamino-10-fenylo-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1/5(1OH)-dion, 2-chloro-3-pirolidyno-10-fenylo-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(1OH)-dion.Zwiazki wytwarzane sposobem wedlug wynalazku wykazuja silne dzialanie przeciwzapalne znieczulajace i przeciwgoraczkowe, przy niskiej toksycznosci. Nowe pochodne pirazoloftalazyny wykazaly szczególna aktyw¬ nosc w badaniach standartowych na szczurach, w testach karageninowym i ziarninjakowym. Stwierdzono, ze zwiazki te wykazuja dzialanie farmakologiczne przy podawaniu per os w dawkach 10—20 razy mniejszych niz dawki toksyczne i dla szczurów wynosza 500 do ponad 1000 mg/kg per os.Leki korzystnie podaje sie doustnie lub doodbytniczo, ale mozna równiez podawac je w inny sposób.W pierwszym przypadku leki podaje sie w postaci farmaceutycznych jednostek dawkowania takich jak tabletki, kapsulki, eliksiry, roztwory i podobne. Jednostki te zawieraja zwykle stosowane dodatki do leku dla nadania mu wlasciwej konsystencji lub postaci, takie jak krochmal, guma, alkohole, cukry, kwasy tluszczowe itp. Do podawania doodbytniczego stosuje sie leki w postaci czopków, w których substancja aktywna zmieszana jest ze stosowanymi zwykle zarobkami takimi jak maslo kakaowe, wosk, spermacet lub glikole poliksyetylenowe i ich pochodne.Leki korzystnie podaje sie kilkakrotnie w ciagu dnia w dawkach 0,05—1,00 g dziennie.Ponizsze przyklady ilustruja sposób wedlug wynalazku nie ograniczajac jego zakresu.Przyklad I. 2-metylo-3-dwuetyloamino-1H-pirazolo[1,2-b]-ftalazyno-1,5(10H)-dion.Do roztworu 98,5 g 3,4-dwuwodoro-1(2H)-ftalazynonu i 157,7 g trójety loaminy w 4600 ml bezwodnego tukienu, oziebionego do temperatury 0°G, dodaje sie powoli w ciagu 30 minut 163 g chlorku 2-(a-chloro-a-dwu- etyloaminometylideno)-propionylu w 500 ml bezwodnego toleunu. Mieszanine reakcyjna miesza sie w tempera¬ turze pokojowej w ciagu 2 godzin, przesacza sie przemywa trzykrotnie woda i suszy nad siarczanem sodowym.Rozpuszczalnik odpedza sie w prózni, a pozostalosc przekrystalizowuje z acetonu. Otrzymuje sie 132,4g (wydajnosc 69,6%) 2-metylo-3-dwuetyloamino-1H-pirazolo [1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dionu o temperaturze top¬ nienia 125-127°C.P r z y k l,a d II. 2-butylo-3-dwuetyloamino-1H-pirazob[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dion.Postepuje sie w sposób opisany w przykladzie I, poddajac reakcji 14,8 g 3,4-dwuwodoro-1(2H)-ftalazyno- nu rozpuszczonego w mieszaninie 29 ml trójetyloaminy i 300 ml bezwodnego dioksanu, w temperaturze 5-10°C z33g (wynik analizy 75% wagowych) chlorku 2—[a-chloro-a-dwuetyloaminoetylideno]-kaproilu w 100 ml bezwodnego toluenu. Otrzymuje sie 24,5 g (wydajnosc 75%) 2-butylo-3-dwuetyloamino-1H-pirazolo[1,2-b)ftala- zyno-1,5(10H)-dionu o temperaturze wrzenia 190°C przy cisnieniu 0,6 mm Hg.Przyklad III. 2-metylo-3-dwumetyloamino-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dion.Postepuje sie w sposób opisany w przykladzie I, poddajac reakcji 14,8 g 3,4-dwuwodoro-1(2H)-ftalazyno- nu i 18,2 g chlorku 2-(a-chloro-a-dwumetyloaminometylideno)-propionylu. Otrzymuje sie 20,8 g (wydajnosc 81%) 2-metylo-3-dwumetyloamino-1H-pirazok[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dionu o temperaturze topnienia 142-144°C.Przyklad IV. 2-butylo-3-dwumetyloamino-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dion., Postepuje sie w sposób opisany w przykladzie I, poddajac reakcji 12,7 g 3,4-dwuwodoro-1 (2H)-ftalazyno- nu i 19,3 g chlorku 2-(a-chloro-a 78,2%) 2-butylo-3-dwumetyloamino-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dionu o temperaturze topnienia 114,5-117,5°C.81126 3 Przyklad V. 2-fenvlo3-dwumetyloamino-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-djon. Postepuje sie w sposób opisany w przykladzie I, poddajac reakcji 19,1 g 3,4-dwuwodoro-1(2H)ftalazynu i 45 g (wynik analizy 75% wagowych) chlorku 2-(a-chloro-a-dwumetyloaminoetylideno);fenylo-acetylu. Otrzymuje sie 31,5 g (wydaj¬ nosc 76,5%) 2-fenylo-3-dwumetyloamino-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dionu o temperaturze topnienia 152-153°C.Przyklady VI—XXIII. Postepujac w sposób opisany w przykladzie I wytwarza sie nastepujace zwiazki: Przyklad XXIV, 3-dwuetyloamino-1H-pirazolo[1#2^bftalazyno-1^(10H)-dion. 1,5 g 2 chloro-3-dwuetyloamino-1H-pJrazok)[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dionu rozpuszcza sie w 150 ml lo¬ dowatego kwasu octowego, a nastepnie uwadarnia w obecnosci 0,75 g 10% palladu na weglu drzewnym, jako katalizatora. Mieszanine reakcyjna przesacza sie, przesacz odparowuje sie do sucha pod próznia. Pozostalosc po odparowaniu przekrystalizowuje sie z acetonu. Otrzymuje sie 1,18 g (wydajnosc 68,7% 3~dwuetyloamino-1H-pi- razolo[1,2-b]ftalazyno-1,5-(10H)-dionu o temperaturze topnienia 135-137°C.P r z y k l ad XXV. Postepujac w sposób opisany w przykldzie XXIV otrzymuje sie 3-dwumetyloamino- -1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dion, którego temperatura topnienia po przekrystalizowaniu z acetonu wynosi 171-173°C. Wydajnosc 85%.Przyklad XXVI. Postepujac w sposób opisany w przykladzie XXIV otrzymuje sie 3-morfolino-IH-pi- razolo[1,2-b]ftalazyno-1,5-(10H)-dion, którego temperatura topnienia po przekrystalizowaniu z etanolu wynosi 235-238°C. Wydajnosc 87%.Przyklad XXVII. 2-acetylo-3-dwuetyloamino-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5-(10H)-dion. 4g 3-dwuetyloamino-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5-(10H)dionu ogrzewa sie do wrzenia pod chlodnica zwrotna wciagu 1,5 godziny z 8 ml chlorku acetylu. Nadmiar chlorku acetylu oddestylowuje sie w prózni, a pozostalosc rozpuszcza sie w 200 ml benzenu. Roztwór benzenowy przemywa sie najpierw 10% wodnym roztworem kwasnego weglanu sodowego, a nastepnie woda. Warstwe organiczna oddziela sie, suszy nad siarczanem sodowym i oddestylowuje benzen w prózni. Pozostalosc przekrystalizowuje sie z metanolu. Otrzymu¬ je sie 3,7 g (wydajnosc 80%) 2-acety1o-3-dwuetyloamino-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dionu w tempera* turze topnienia174—176ÓC. , Przyklad XXVIII. 2-acetylo-3-dwumetyloamino-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dJon.Postepuje sie w sposób opisany w przykladzie XXVII, wychodzac z 3-dwumetyloamino-1H-pirazo- lo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dionu. Otrzymuje sie, z wydajnoscia 63%, 2-acetylo-3-dwumetykamino-1H*pirazo- lo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dion, o temperaturze topnienia 201-204°C, po przekrystalizowaniu z metanolu.Przyklad XXIX. a) 2-metylo-3-metyloamino-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,6(10H)-dion. 6,6g 2-metylo-3-(N-benzylo-N*metyloamino)-1Hpirazo!o[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dionu rozpuszcza sie w 100 ml etanolu i uwadarnia w ciagu 7 godzin, w temperaturze 75°C,pod cisnieniem 35 atm, w obecnosci 03 0 10% palladu na weglu drzewnym jako katalizatora. Nastepnie mieszanine reakcyjna przesacza sie i przesacz odparowuje do sucha w prózni. Pozostalosc po odparowaniu przekrystalizowuje sie z metanolu. Otrzymuje sie 3,1 g (wydajnosc 64,4%) 2-nrwtylo-3-metyloamino-1H-pirazob[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dionu o temperaturze topnienia 207-209°C. b) 2-metylo-3-(N-ac»tylo-N-metylo(amino-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10h) Pochodna 3-N-acetylo- otrzymuje sie poddajac reakcji zwiazek a) z chlorkiem lub bezwodnikiem kwasu octowego, w obecnosci nadmiaru trójetyloaminy, znanymi metodami. Temperatura topnienia 216-218°C po przekrystalizowaniu z acetonu wydajnosc 86%.Przy k lad XXX. a) 3-etyloamino-2-metyk)-1H-pirazolo[1,2b]ftalazyno-1,5(10H)-dion. b) 3-(N-ac8tylo-N-etylo)amino-2-metylo-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5-(1oH)-dk)n.Postepuje sie w sposób opisany w przykladzie XXIX. Otrzymuje sie zwiazek a), którego temperatura topnienia po przekrystalizowaniu z etanolu wynosi 151-152°C, wydajnosc 79%.Zwiazek b) otrzymuje sie z wydajnoscia 91%, temperatura topnienia po przekrystalizowaniu z acetonu wynosi 151-154°C.Przyklad XXXI. a) 3-amino-2-metylo-1H*pirazoto[1,2-b]ftalazyno-1^(10H)-dion. 3etylo-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5(10H)-dion uwadarnia sie dwoma równowaz¬ nikami wodoru w ciagu 7 godzin, w temperaturze 100°C i pod cisnieniem 50 atm, w sposób opisany w przykla¬ dzie XXIX. Otrzymuje sie z wydajnoscia 75%, zwiazek a), którego temperatura topnienja po przekrystalizowaniu z etanolu wynosi 241 -245°C. b) 3-acetykamino-2-metylo-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1^-(10H)-dion.^Zwiazek a) poddaje sie reakcji z jednym równowaznikiem chlorku acetylu, w obecnosci nadmiaru trójetyloaminy. Zwiazek b), o temperaturze topnienia 220-222°C po przekrystalizowaniu z acetonu, otrzymuje sie z wydajnoscia40%. J4 81 126 c) 3-dwuacetyloamino-2metylo*1H-pirazolo[1,2-bJftalazyno-1,5(10H)-dion.Zwiazek a) poddaje sie reakcji z dwoma równowaznikami chlorku acetylu, w obecnosci nadmiaru trójetyloaminy. Zwiazek c) o temperaturze topnienia 162—163°C po przekrystalizowaniu z mieszaniny acetonu i eteru dwuetylowego w stosunku 3:1, otrzymuje sie z wydajnoscia 47%.Przy klad XXXII. 3-amino-1H-pirazolo[1,2-b|ftalazyno-1,5-(10H)-dion.Surowy 2-chloro-3-dwubenzyloamino-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno-1,5-(10H)-dion, otrzymany w sposób opisany w przykladzie XXII, poddaje sie reakcji uwodornienia trzema równowaznikami wodoru, w sposób opisany w przykladzie XXXI a). Otrzymuje sie z wydajnoscia 20%, 3-amino-1H-pirazolo[1,2-b]ftalazyno- -1,5(10H)-dion, którego temperatura topnienia po przekrystalizowan:u zn-butanolu wynosi 283—285°C. PL