PL79615B1 - - Google Patents

Description

Uprawniony z patentu: Hoechst Aktiengesellschaft, Frankfurt n/Menem (Republika Federalna Niemiec) Sposób impregnowania i suszenia materialów tekstylnych oraz urzadzenie do stosowania tego sposobu Przedmiotem wynalazku jest sposób impregno¬ wania i nastepujacego potem suszenia materialów tekstylnych, przy którym to sposobie material pod¬ dawany jest kapieli impregnacyjnej, która zawiera ciecz organiczna.Material tekstylny o róznych rodzajach wlókien jest wedlug znanych sposobów impregnowany ka¬ piela z wody lub organicznych rozpuszczalników.Takie procesy impregnacyjne polegaja na tym, ze tekstylia sa zwilzane, nasycane lub opryskiwane substancja, naniesiona na tkanine za pomoca roz¬ tworu lub dyspersji. Po zaimpregnowaniu material poddawany jest suszeniu i w zaleznosci od nanie¬ sionej substancji podlega dalszej obróbce. Wada tych znanych wszystkich spsobów jest to, ze przy suszeniu do usuwania cieczy, która pozostaje na tekstyliach po kapieli impregnacyjnej potrzebne jest doprowadzanie energii.Celem wynalazku jest wyeliminowanie wspom¬ nianej wyzej wady. Cel ten zgodnie z wynalazkiem uzyskano przez stworzenie sposobu impregnowania i suszenia materialów tekstylnych oraz urzadzenia za pomoca których material suszony jest przez wypalanie cieczy pozostalej po kapieli impregna¬ cyjnej.Jako palne ciecze organiczne stosuje sie w spo¬ sobie wedlug wynalazku wszystkie palne i tworza¬ ce roztwór wodny ciecze wzglednie ciecze miesza¬ ne z woda i w polaczeniu z emulgatorami nie tworzace roztworów wodnych. Ze wzgledów bez¬ pieczenstwa nie nadaja sie jednak do tych celów 10 15 20 30 takie ciecze, które maja zbyt niskie punkty zaplo¬ nu i niskie wspólczynniki odparowania, oraz wy¬ twarzajace zbyt duzo ciepla przy spalaniu. Nato¬ miast odpowiednimi sa tu szczególnie niskie alifa¬ tyczne alkohole, majace zwykle 1—3 atomów wegla, a zwlaszcza metanol, jak równiez cykliczny eter, a szczególnie dioksan. Wspomniane rozpusz¬ czalniki stosuje sie bez dodatków lub jako miesza¬ nine z woda. Mozliwe jest równiez dodawanie nie¬ wielkich ilosci takich organicznych rozpuszczalni¬ ków, które przy spalaniu wytwarzaja duze ilosci ciepla, zwlaszcza gdy stosuje sie kapiel impregna¬ cyjna o duzej zawartosci wody. Szczególnie odpo¬ wiednie sa takie kapiele impregnacyjne, które w stosunku objetosciowym zawieraja 10—90% al¬ koholu oraz 90—10% wody, przewaznie 30—80% metanolu. Przez dodawanie wody mozna sterowac szybkosc procesu spalania. W ten sposób mozna dla kazdego materialu wlóknistego dobrac opty¬ malna mieszanine, która zapobiega zapalaniu sie tego materialu podczas procesu wypalania.Zgodnie z wynalazkiem material jest w kapieli impregnacyjnej nasycany, opryskiwany lub zwil¬ zany, przy czym ta kapiel impregnacyjna poza sub¬ stancjami nanoszonymi na tkanine, zawiera rózne ilosci jednej lub kilku palnych, organicznych cie¬ czy. Kapiel impregnacyjna moze jeszcze oprócz tego zawierac takie chemikalia i srodki pomocni¬ cze, jak srodki dyspergujace, emulgatory, rozpusz¬ czalniki barwników, srodki zwilzajace, zagestniki, srodki napeczniajace wlókna, przyspieszajace bar- 79 61579 615 20 25 wienie i inne. Ilosc dodawanej palnej cieczy orga¬ nicznej moze sie wahac w szerokich granicach i uzalezniona jest od obrabianego materialu teks¬ tylnego i od rodzaju substancji nanoszonej na wlókna. 5 Przy obróbce materialu tekstylnego kapiela im¬ pregnacyjna stosowana temperatura nie ma prak¬ tycznie zadnego wplywu na wynik koncowy.W zasadzie pracuje sie jednak przy temperaturze 10—60°C, a przewaznie przy temperaturze pokójo- io wej.Odpowiednio do specjalnego wariantu wynalaz¬ czego sposobu kapiel impregnacyjna i obrabiany material ze wzgledów bezpieczenstwa doprowadza sie chlodzeniem do takiej temperatury podczas 15 obróbki, zeby impregnowany material wykazywal temperature lezaca ponizej punktu zaplonu uzytej cieczy. Stosownie do, dobranej szybkosci maszyny wystarczajaca jest tepnperatura 1—40°C, a zwlasz¬ cza 1—15°C ponizej kazdorazowego punktu zaplonu kapieli impregnacyjnej.Przy specjalnych procesach wykonczajacych, które wymagaja w dluzszym czasie kontaktu cie¬ czy impregnujacej z materialem, warunki tej pró¬ by sa tak dobierane, zeby po przetrzymywaniu w kapieli utrzymywana byla jeszcze temperatura odpowiednio dla danego punktu zaplonu.Po impregnowaniu wzglednie przetrzymywaniu w kapieli material jest osuszony w ten sposób, ze palne rozpuszczalniki organiczne sa zapalane przez odpowiednie urzadzenie zaplonowe i calkowicie wypalane. Ze wzgledów bezpieczenstwa zaleca sie stosowanie takich mieszanin wody i palnych roz¬ puszczalników organicznych, których punkty zaplo¬ nu leza powyzej temperatury pokojowej. We wszystkich przypadkach urzadzenie zaplonowe na¬ lezy tak zainstalowac, zeby dostarczalo ono naj¬ pierw energie potrzebna dla podgrzania pary roz¬ puszczalnika powyzej punktu zaplonu.Wedlug wynalazku stwierdzono takze, ze naj¬ wiecej korzystnych wyników otrzymuje sie wów¬ czas, gdy proces wypalania cieczy na materiale przeprowadza sie w polaczeniu ze znanymi juz systemami suszenia. W przypadkach specjalnych wypalenie cieczy na materiale moze sie odbywac 45 równiez z jednej strony przy doprowadzeniu do¬ datkowego ciepla, co wedlug niniejszego wynalaz¬ ku dokonywane jest przewaznie przez prowadzenie materialu wokól obracajacego sie bebna.Jezeli znajdujaca sie na materiale kapiel im- 50 pregnacyjna zostanie doprowadzona np. przez pre¬ ty grzejne (podczerwieni do temperatury lezacej powyzej punktu zaplonu stosowanego kazdorazowo rozpuszczalnika, to wystarcza zwykle zaplon jedno¬ razowy. Zaplon odbywa sie celowo bezposrednio 5- przy urzadzeniu podgrzewajacymu To podgrzewa¬ nie materialu przeprowadzane jest w ramiach tego sposobu pracy przy zastosowaniu obrotowego beb¬ na osuszajacego, np. przez beben ogrzewany ole¬ jem, promienniki podczerwieni lub gazowe, albo w przypadku bebna perforowanego za pomoca go¬ racego powietrza. Dodatkowe urzadzenia podgrze¬ wajace zainstalowane wzdluz strefy spalania sa ko¬ rzystne wówczas, gdy stosowane sa kapiele im¬ pregnacyjne o duzej zawartosci wody. Dzieki temu mozliwe jest doprowadzenie pary wodnej do takiej 65 35 40 60 temperatury, która pozwoli na uzycie tej pary do procesów utrwalajacych, nastepujacych bezposred¬ nio lub posrednio po suszeniu.Osuszony material jest dalej obrabiany w zalez¬ nosci od specjalnego procesu impregnacji. I tak np. pirzy procesie .barwienia barwnik jest w sposób zwykly utrwalany albo pirzez obróbke goracym po¬ wietrzem, przetrzymywanie, za pomoca par albo innych sposobów.Przy procesach, przy których utrwalanie barw¬ nika odbywa sie przez nagrzewanie, cieplo wytwa¬ rzajace sie przy spalaniu w urzadzeniach spalaja¬ cych moze ibyc wykorzystane do tego -bezposrednio lub w jnastepnym, podlaczonym urzadzeniu utrwa¬ lajacym. To samo dotyczy takich procesów impreg¬ nacji, jak np. nadawanie wlasciwosci ogniotrwa¬ lych lub uszlachetniajacych, gdzie cieplo wytwa¬ rzajace sie przy spalaniu sluzy do utrwalenia wstepnych kondensatów naniesionych na tkanine.Wedlug wynalazku w procesach impregnacji mozna na tkanine nanosic jedna lub kilka sub¬ stancji, uzywanych zwykle w przemysle wlókien¬ niczym takich jak barwniki, srodki klejarskie, roz- jasniacze optyczne, srodki wykonczajace i inne.Jako 'barwniki dla sposobu wedlug wynalazku wchodza w rachube praktycznie przedstawiciele wszystkich klas barwników oraz postaci otrzyma¬ nych z przeróbki, niezaleznie od tego, czy barwni¬ ki sa w uzytej cieczy palnej rozpuszczalne czy tez nie W przypadku stosowania roztworów barwni¬ ków, uzyte barwniki nie musza miec postaci han¬ dlowej, lecz moga byc stosowane takze bez uprzed¬ niej obróbki wykonczajacej.Sposób moze byc praktycznie stosowany do wszystkich rodzajów wlókien pochodzenia natu¬ ralnego lub syntetycznego, jak równiez do wszyst¬ kich mieszanin wlókien. Tekstylia moga przedsta¬ wiac .wszystkie odpowiednie do ciaglego sposobu pracy postacie, przeróbki, jak np. kabel, czesanka, nici, przedza;, tkanina, dzianina lub wyrób nietka¬ ny (wlóknina, przedzina). (Przy wypalaniu wyste¬ puje mniej lub bardziej wyrazny efekt opalania, który uzalezniony jest od palnych rozpuszczalni¬ ków oraz od zawartosci wody w kapielach obrób- czych i w wiekszosci przypadków nie potrzebna jest tu zwykla obróbka opalania. iZaleta zgodnego z wynalazkiem sposobu polega na tym., ze po procesach impregnacyjnych material tekstylny moze byc osuszony calkiem prostym spo¬ sobem i w tym przypadku praktycznie bez dodat¬ kowych nakladów energii^ przy czym substancje rozdzielone sa na materiale tekstylnym bardziej równomiernie, niz przy sposobach tradycyjnych.Dotyczy to szczególnie silnie przemieszczajacych sie barwników, przy których sposób wedlug wyna¬ lazku umozliwia 'bardziej równomierne barwienie.Nieoczekiwanym efektem jest tu to, ze przy tej obróbce wlókna nie doznaja zadnych uszkodzen i w pelni utrzymuja wlóMennteo-technoloigczny charakter, np. dotyk wlasciwy dla danego 'mate¬ rialu. Dalsza zaleta sposobu wedlug wynalazku jest to, ze szczególnie przy stosowaniu metanolu nie powstaja przy wypalaniu zadne substancje, które zanieczyszczalyby powietrze lub wode. Stosowanie mieszanin metanolu i wody ma Jeszcze przy tym79«15 te zalete, ze przez zmiane stosunków ilosciowych w mieszaninie mozna prostym sposobem sterowac szybkosc procesu wypalania i w ten sposób lepiej regulowac naturalna wilgotnosc wlókien.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony i wy- 5 jasniony na przykladzie rozwiazan przedstawionych na rysunku na którym fig. 1 przedstawia schema¬ tycznie urzadzenie osuszajace wedlug wynalazku; fig. 2 i 3 przedstawiaja schematycznie polaczenie urzadzenia wedlug fig. 1 ze znanymi maszynami 10 wykonczajacymi; fig. 4 przedstawia inny przyklad wykonania urzadzenia wedlug wynalazku.Odpowiednie do stosowania sposobu urzadzenie osuszajace, do którego odnosi sie wynalazek, skla¬ da sie w zasadzie z komory 1 wypalania z wlotem 15 i wylotem oraz z pcdajnikaimi dla materialu przy przejsciu przez urzadzenie, nastepnie z zaplonowe¬ go 2 elementu i przewodów 3 doprowadzajacych powietrze i przewodów 4 odprowadzajacych gazy spalinowe, jak równiez do odprowadzajacych pare 20 wodna. Material 5 moze byc przy tym wprowadza¬ ny do komory wypalania zarówno od góry, jak i od dolu. Poza tym sa przewidziane pewne okres¬ lone urzadzenia zabezpieczajace.Jezeli material wchodzi do komory od dolu, to 25 urzadzenie zaplonowe musi byc tak zainstalowane, zeby zapewnic stale zapalanie sie wchodzacego na nowo z materialem rozpuszczalnika. W przypadku odwrotnego wprowadzania materialu urzadzenie zaplonowe sluzy do jednorazowego tylko zapalania - 30 pair [rozpuszczalnika. Proces wypalania przebiega potem samoistnie, poniewaz wilgotny material wchodzi do powstajacego plomienia. Aby osiagnac równomierne osuszanie pasma materialu po kazdej stronie pasma materialu lub przy obydwu jego 35 brzegach nalezy przewidziec po jednym urzadzeniu zaplonowym. Jako urzadzenia zaplonowe wchodza w rachube np, palniki gazowe lub elektryczne elementy zaplonowe.Ze wzgledów bezpieczenstwa komora wypalania 40 jest celowo od góry uszczelniona para walców me¬ talowych 6. W dolnej czesci komory wystarcza zwykle wlotowa lub wylotowa szczelina 7. Zarów¬ no walce metalowe, jak i wlotowa wzglednie wy¬ lotowa szczelina, moga byc zaopatrzone w tasmy slizgowe 8 lub inrte niepalne uszczelnienia.Wysokosc komory jest uzalezniona od szybkosci przelotowej materialu i od rodzaju oraz ilosci uzy¬ tej cieczy palnej. Dla celów praktycznych dlugosc komory wypalania wynosi 0,5—10 m, przewaznie 1—5 m. Komora wypalania jest wykonana calko¬ wicie lub czesciowo jako otwarta, przy czym re¬ zygnuje sie calkowicie lub czesciowo ze scian bocz¬ nych.Przy górnym koncu komory znajduja sie wyloto¬ we przewody 4 dla spalin, (które moga byc skiero¬ wane bezposrednio do komory utrwalania, znajdu¬ jacej sie obok komory wypalania. Powietrze po¬ trzebne do spalania doprowadzane jest z zewnatrz przez odpowiednia rure 3. Ze wzgledów bezpie¬ czenstwa przed komora wypalania jest podlaczone 60 odsysajace urzadzenie 9, którego zadaniem jest za¬ sysanie tych par (rozpuszczalników, które wydzie¬ lane sa przez wilgotny material przed wejsciem do komory.Urzadzenie zabezpieczajace wzglednie urzadzenie 65 45 50 55 zatrzymujace maszyne sklada sie z dysz 10, które przy otwartym wzglednie; pólotwartym wykonaniu skierowane sa w strone strefy spalania, a przy wy¬ konaniu zamknietym znajduja sie wewnatrz ko¬ mory spalania wzglednie przed otworem wlotowym i ewentualnie jeszcze przed otworem wylotowym tej (komory. Przez dysze te jest wprowadzony azot lub inny niepalny wzglednie nie podtrzymujacy palenia gaz. Z otwarciem tych dysz polaczone jest celowo jednoczesne odcinanie doplywu tlenu wzglednie powietrza.W urzadzeniu przedstawionym na fig. 1 material jest prowadzony od góry do dolu. W tym przy¬ padku 'zaplonowy element 2, przewody 3 doprowa¬ dzajace powietrze oraz odsysajace 9 urzadzenie powinny byc umieszczone w górnej czesci komory wypalania.Elementy prowadzace material sa celowo chro¬ nione przez oslone 11 przed zbyt silnym nagrza¬ niem sie. Nastepnie elementy te sa na wysokosci przestawne, wskutek czego moze byc zmieniona dlugosc strefy osuszenia. Wzdluz przesuwajacego sie w komorze osuszenia pasma materialu znajdu¬ jace sie z obu stron urzadzenia podgrzewajace 12, które z jednej strony podgrzewaja znajdujaca sie na materialle palna ciecz do temperatury lezacej powyzej jej punktu zaplonu, a z drugiej strony powoduja odparowainie palnej cieczy wzglednie wody. Poza tym wspomagaja one podgrzewanie gazów spalinowych i pary wodnej, wskutek czego moga byc one posrednio luib bezposrednio uzyte do procesów utrwalania. Wzdluz strefy osuszenia umieszczone sa przyrzady 14 kontrolujace osusza¬ nie, regulacje szybkosci materialu w zaleznosci od strefy spalania oraz dzialanie urzadzen zabezpie¬ czajacych. Sterowanie plomienna odbywa sie np. za pomoca obustronnych powietrznych dysz 13, które równiez umieszczone sa wzdluz strefy spalania, bedac przy tym wychylne.Dalsze jeszcze zabezpieczenie polega na tym, ze przed wejsciem maitetrialu do komory umieszczone sa elementy chlodzace dla obrabianego materialu i kapieli impregnacyjnej. Elementy te moga sie skladac np. z podstawy urzadzenia chlodzacego wraz z walcami napawarki oraz z bebna .urzadze¬ nia chlodzacego.Fig. 2 i & przedstawiaja zgodne z wynalazkiem urzadzenie w polaczeniu ze znanymi maszynami wykonczajacymi. Na fig. 2 uwidoczniono odnosni¬ kami nastepujace czesci i zespoly: zaplonowy ele¬ ment 2, pasmo 5 materialu, najpawarke 16 lacznie z podstawa i kapiela, tunel podczerwieni (komore wypalania) z promiennikami 17 .podczerwieni, za¬ sysajacy beben 18 odkladajace 19, urzadzenie, tas¬ me sitowa 20 i parownik 21.Na fig. 3i pokazano nastepujace czesci i zespoly: zaplonowy element 2, pasmo 5 materialu, komore 15 dla rozdzielaczy goracego powietrza, tunel z promiennikami 17 podczerwieni, beben 22 urza¬ dzenia chlodzacego, podstawe 23 tegoz ttrzadzeriia, wyzymajace urzadzenie i&4, nasycalnie 25, w której panuje nieznaczne podcisnienie (311—011 miliba- rów) oraz sitowy beben 26 wraz z teirmosolem.Fig. 4 przedstawia inny przyklad wykonania urzadzenia wedlug wynalazku, w którym jako ele¬ ment podajacy material zastosowano obracajacy7 sie beben perforowany, przy czym wypalanie pal¬ nych substancji kapieli impregnacyjnej odbywa sie nastepnie z jednej tylko strony. Fig. 4 uwidacznia nastepujace czesci i zespoly: komore 1 wypalania, zaplonowy (elemen.t 2, przewody 3 doprowadzajace 5 powietrze, przewód 4 odprowadzajacy gazy spali¬ nowe oraz pare wodna, pasmo 5 materialu, wloto¬ wa szczeline 7, odsysajace urzadzenie 9, zabezpie¬ czajace dysze 10, podgrzewajace urzadzenia 12, walce 27 prowadzace material, osuszajacy beben 10 28 oraz wylotowa szczeline 29.Pokazany na ifiig. 4 beben osuszajacy zgodnie z wynalazkiem ma ksztalt zamkniety, który moze byc perforowany. Przy .ksztalcie zamknietym moz¬ na np. przewidziec w bebnie obieg goracej wody, 15 pary lub oleju w celu podgrzania znajdujacej sie na materiale kapieli impregnacyjnej do tempera¬ tury, powyzej punktu zaplonu tej kapieli. W przy¬ padku .uzycia bebna perforowanego mozna przez material tekstylny wdmuchiwac z jednej strony 20 gorace powietrze, przez co osiaga sie ten sam cel.Srednica tego bebna uzalezniona jest od szybkosci osuszania materialu.Proces spalania jest .nadzorowany fotokomórka¬ mi, termoczujnikami lub innymi przyrzadami kon- 25 trolnymi. Przyrzady kontrolne, które umieszczone sa pod lub nad urzadzeniem zaplonowym moga np. przy icofajacym sie plomieniu sterowac wspom¬ niane wyzej urzadzenia zabezpieczajace ii/lub ewentualnie szybkosc maszyny oraz oddzialywac 30 na urzadzenie zaplonowe.\ Przyklaid I. 15 g handlowego barwnika wed¬ lug wzoru 1 (rozpuszcza sie w 200 cm8 wody o tem¬ peraturze okolo 8Q°C i nastepnie rozciencza sie metanolem w ilosci 800 cm8. Taka kapiela tkanina bawelniana o splocie skosnym jzostaje nasycona na napawarce przy temperaturze okolo 20°C i potem w odpowiednim .urzadzeniu osuszona przez spala¬ nie palnego rozpuszczalnika, znajdujacego sie na materiale. Otrzymuje sie wskutek tego wybarwie- nie niebieskie calkowicie równomierne,, podczas gdy wybarwienie otrzymane z kapieli wodnej Li po osuszeniu w tradycyjnym agregacie osuszajacym wykazuje bardizo wyrazne zjawiska przemieszcze¬ niabarwnika. 45 Tkanina (barwiona ;jest nastepnie wykonczona wedlug metody zwyklej dla tej klasy barwnika.Przesycana jest na zimno kapiela, która zawiera 20 g/l stezonego sodu pilarki,,, 10 cm8/l formaldehydu 33%-wego i 200 g/l soli kuchennej, potem wysta¬ wiana przez 30 sek. na dzialanie przeplywu jpo- wietrza, plukana 'na zimno i na goraco, nastepnie gotujac przez 10 min. zmydlanie niejonotwórczym srodkiem myjacym w ilosci 0,3 g/l na bazie alki- lofenolowego poliigliikoleteru i 0,5 g/l sody i wresz- 55 cie plukana oraz osuszona.Przyklad II. Na popeline bawelniana dziala sie mieszanina w ilosci 20 g, otrzymana z jedna¬ kowych czesci obydwu handlowych barwników 60 wedlug wzoru 1 i wzoru 2 oraz z mieszaniny 70% metanolu fi 30% wody w stosunku objetosciowym.Sposób postepowania jest zgodny z przykladem I z ta jednak róznica, ze obydwa ostatnie plukania po zmydleniu przeprowiadza sie w mejtanolu. Na- 65 615 8 stepnie material nalezy wyzac i podobnie jak po impregnacji barwnikiem, osuszyc przez wypalanie palnej cieczy znajdujacej ,sde na materiale. Otrzy¬ muje sie zabarwienie zielone, przy czym ani po pierwszym suszeniu ani po wykonczeniu barwie¬ nia, miie stwierdza sie zadnej nierównomiernosci lub przemieszczen barwnika, podczas gdy material barwiony w kapieji wodnej i suszony na tradycyj¬ nym agregacie osuszajacym, zjawiska te w duzym stopniu wykazuje.Przyklad III. W litrze metanolu rozpuszcza sie 2 g barwnika wedlug wzoru 3i. Kapiela (ta na¬ syca sie na napawarce przy temperaturze okolo 15°C tkanine z wlókien poliestrowych i nastepnie osusza sie w odpowiednim urzadzeniu przez wy¬ palanie ialkoholu.W drugiej .próbie stosuje sie ten sam barwnik i o tym samym stezeniu, jednak tym razem zao¬ patrzony w srodki ustalajace w postaci handlowej, w mieszaninie skladajacej Sie z 80% metanolu i 20% wody w stosunku objetosciowym.Obydwie niebieskie barwy nie wykazuja zad¬ nych przemieszczen i stanowia calkowicie niena¬ ganny wzór materialu. Barwienie otrzymywane z wodnej dyspersji i po osuszeniu na tradycyjnym agregacie osuszajacym wykazuje natomiast wyraz¬ ne przemieszczanie sie barwnika oraz dla uzytej tkaniny typowy pasiasty wzór materialu. Wszyst¬ kie tkaniny barwione sa nastepnie zwyklym spo¬ sobem wykonczane, (utrwalanie w czasie 1 min. goracym powietrzem przy temperaturze 200—210°C).Przyklad IV. 20 g mieszaniny handlowych barwników wedlug wzorów 1—6 i wedlug podla¬ nych stosunków procentowych dysperguje sie przy temperaturze 30°C w litrze mieszaniny skladajacej sie z 60% metanolu i 40% wody w stosunku (Obje¬ tosciowym. Kapiela ta jest nasycana na napawarce tkanina bawelniana (o splocie plóciennym) i w od¬ powiednim urzadzeniu osuszana przez wypalanie znajdujacej sie na materiale palnej cieczy. Otrzy¬ muje, sie material koloru khaki z calkowicie pra¬ widlowym wzorem materialu pod wzgledem rów¬ nomiernosci i przesycenia barwnikiem, który to wzór utrzymany jest takze po wykonczeniu tkani¬ ny barwionej zwyklym sposobem (np. .przesycanie kapiela zawierajaca alkalia, srodki redukcyjne i elektrolity oraz nastepujace potem parowanie, oksydowanie itd.).Przyklad V. Po 3 g barwnika C.I.49705 (Sol- vent Blue 212) rozpuszcza sie przy temperaturze okolo 20pC kazdorazowo w litrze nastepujacych rozpuszczalników: metanol, izopropanol, perchloro- etylen, chlorek metylenu- Tymi roztworami barwników nasycane sa na¬ stepnie, na napawarce tkaniny z poliestrowych cie¬ tych wlókien syntetycznych, jak równiez z 6-poiia- midowych wlókien cietych. W przypadku zastoso¬ wania alkoholi suszenie odbywa sie we wlasciwym urzadzeniu przez wypalanie, a w przypadku zasto¬ sowania chlorowanego weglowodoru — w trady¬ cyjnej suszarce.Przy barwionych na niebiesko materialach i osu¬ szonych przez wypalanie otrzymuje sie calkowicie równomierny wzór materialu, podczas gdy przy barwieniach za pomoca perchloroetylenu i chlorku79 615 10 metylenu stwierdza sie wyrazne przemieszczanie sie barwnika oraz intensywna dwustronnosc. Tka¬ niny barwione sa nastepnie zwyklym sposobem wykonczane (np. przez utrwalanie na goraco). 5 Przyklad VI. Po 2 g niebieskiego barwnika wedlug wzoru 7 rozpuszcza sie kazdorazowo w li¬ trze nastepujacych cieczy: metanol, izopropanol, mieszanina 90% metanolu i 10% wody w stosunku objetosciowym, mieszanina 60% metanolu i 40% io izopropanolu w stosunku objetosciowym, perchlo- roetylen, chlorek metylenu.Dalsze postepowanie odpowiada przykladowi V i otrzymuje sie podobne wyniki, co w przykla¬ dzieV. 15 Przyklad VII. 5 g barwnika C.I.62125 (Acid Blue 40) rozpuszcza sie przy temperaturze okolo 40°C w 1 litrze mieszaniny skladajacej sie z 80% metanolu i 20% wody w stosunku objetosciowym. 20 Po ostudzeniu do temperatury pokojowej tkanina z 6,6-poliamidowego wlókna cietego jest tym roz¬ tworem impregnowana na napawarce i nastepnie osuszona w odpowiednim urzadzeniu przez wypa¬ lanie palnej cieczy znajdujacej sie na materiale. 25 Otrzymuje sie prawidlowe równomierne zabarwie¬ nie, które jest potem zwyklym sposobem (np. przez parowanie) wykonczane.Podobne wyniki otrzymuje sie na gabardinie welnianej i na tkaninie z mieszanki welny i 6-po- liamidowych wlókien.Podobne wyniki równiez otrzymuje sie na trój¬ skladnikowych tkaninach za pomoca nastepujacych barwników: a) 10 g/l niebieskiego barwnika C.I.62155. (Acid Blue111), 35 b) 8 g/l zóltego barwnika wedlug wzoru 8 w posta¬ ci 1 : 2 chromowo-kompleksowej, c) 6 g/l czerwonego barwnika wedlug wzoru 9 w postaci 1 :2 chromowo-kompleksowej, d) mieszanina skladajaca siez 40 10 g/l zóltego barwnika C.I.19025 (Acid Yellow 41) oraz 4 g/l czerwonego barwnika C.I.17070 (Acid Red 42). 45 Przyklad VIII. 5 g barwnika C.I.18852 (Re- active Yellow 17) w postaci handlowej rozpuszcza sie przy temperaturze okolo 60°C w 250 ml wody.Nastepnie w 750 ml metanolu rozpuszcza sie 3 g 50 barwnika wedlug wzoru 10. Obydwa te roztwory nalezy wstrzasnac. Jako alkalii dla utrwalenia barwnika reaktywnego dodaje sie jeszcze 8 g sody.Kapiela ta nasyca sie na napawarce tkanine utworzona z 67% wlókien poliestrowych i 33% ba- 55 welny i nastepnie, jak w poprzednich przykladach, osusza sie przez wypalanie. Otrzymuje sie material z calkowicie równomiernym wzorem.Wykonczenie tego zóltego barwienia na obydwu skladnikach wlókien odbywa sie przez obróbke go- 60 racym powietrzem przy temperaturze okolo 190°C w czasie minuty. Nastepnie barwiony material plu¬ cze sie najpierw na zimno i na goraco w wodzie, potem w kapieli wodnej, zawierajacej w Utrze 1 g zwyklego, anionowa czynnego srodka zmyslajacego 65 na bazie metylotaurydu kwasu tluszczowego, zmydla sie gotujac przez 10 minut i wreszcie plu¬ cze sie najpierw w wodzie, a nastepnie w meta¬ nolu. Material zwilzony metanolem wyzyma sie te¬ raz na napawarce przy 40%-wym efekcie wyzy¬ mania w stosunku wagowym w odniesieniu do wa¬ gi materialu i bezposrednio potem natryskuje sie 30%-wa warstwe kapieli (równiez w stosunku wa¬ gowym w odniesieniu do wagi materialu, przy czym kapiel ta w 1 litrze mieszaniny zlozonej z 80% wody i 20% metanolu zawiera 100 g srodka wykonczajacego, w postaci handlowej zmiekczaja¬ cej dyspersji poliwinyloacetatu.Nastepnie tkanina, tak jak przy poprzednio opi¬ sanym suszeniu barwników, zostaje w odpowied¬ nim urzadzeniu osuszona przez wypalanie znajdu¬ jacego sie na materiale palnego roztworu. Wykon¬ czenie odbywa sie przez kalandrowanie przy tem¬ peraturze okolo 60°C.Przyklad IX. Tkanine z poliestrowych wló¬ kien cietych nasyca sie na napawarce kapiela, któ¬ ra w litrze mieszaniny zlozonej z 65% metanolu i 35% wody w stosunku objetosciowym, zawiera 25 g optycznego rozjasniacza na bazie benzoksazo- lu, który otrzymuje sie w postaci handlowej wod¬ nej dyspersji. Nasycony material osusza sie, po¬ dobnie jak w podanych juz przykladach w odpo¬ wiednim urzadzeniu przez wypalanie. Dalsza ob¬ róbka odbywa sie przez zwykle utrwalanie na go¬ raco przy temperaturze 200°C w czasie 30 sekund.Przyklad X. Barwiona , tkanina wykonana z 67% wlókien poliesterowyeh i 33% bawelny na¬ sycona jest na napawarce kapiela, która na litr mieszaniny zlozonej z 60% metanolu i 40% wody w stosunku objetosciowym, zawiera 80 g srodka wykonczajacego na bazie handlowej, zmiekczaja¬ cej dyspersji poliwinyloacetatu. Nastepnie tkanina jest osuszona w odpowiednim urzadzeniu przez wypalanie cieczy palnej, znajdujacej sie na mate¬ riale i potem kalandrowana. Otrzymuje sie w ten sposób odporny na pranie, wykonczony material.Przyklad XI. Rozpuszczalny w wodzie wzglednie alkoholu srodek wykonczajacy, otrzy¬ many na bazie polimeru mieszanego, jest uzyty do podszewki z wlókna cietego, a mianowicie uzyty jest sposobem tradycyjnym, gdy jest roztworem wodnym, jezeli natomiast jest rozpuszczony w me¬ tanolu, to wedlug sposobu opisanego w przykla¬ dzie X. Tymi obydwoma sposobami otrzymuje sie podobne wyniki pod wzgledem wplywu tych spo¬ sobów na tak zwany dotyk oraz poprawienie od¬ pornosci na przemieszczanie sie barwnika.Przyklad XII. 120 g nandlowegó wysoce uszlachetnionego srodka na' bazie zywicy karbona- towo-reaktancyjnej rozpuszcza sie lacznie z 25 g krystalicznego chlorku magnezu w mieszaninie z 70% metanolu i 30% wody w stosunku objetos¬ ciowym. Kapiela ta nasyca sie na napawarce wy¬ bielona popeline bawelniana i jak to juz wyzej opisano, osusza sie przez wypalanie. Wykonczanie przeprowadza sie przez zwykla kondensacje przy temperaturze okolo 160°C w czasie 3 minut. Otrzy-11 muje sie wykonczenie wyjatkowo odporne na go¬ towanie i pranie,, tzw. wash-and-wear, oraz tzw. miekka dotyk materialu.Równie doskonale wyniki przy jednoczesnie op¬ acznym rozjasnianiu otrzymuje sie, gdy do wyzej wspomnianej kapieli^ impregnacyjnej zastosuje sie dodatkowo 4 g handlowego optycznego rozjasnia- cza dla wlókien celulozowych na bazie pochodnej stylbenu, a kondensacje wzglednie wygrzewanie termosolem przeprowadza, sie przy temperaturze Dl^olo.l^^ Iw czasie 20 sekund.Przyklad XIII. Tkanine skladajaca sie z ta¬ kich wlókien, jak poliester, poliamid, poliakryioni- tryl, chlorek poliwinylu, polipropylen, trójoctaa ceiuloaowy i póloctan celulozowy, impregnuje sie roztworem 60 g/1 handlowego srodka elektroanty* statycznego na bazie produktu polikondensacji ze zdolnymi do reakcji grupami oraz 3 &ll sody kal- cynowanej w mieszaninie 70% metanolu i 30% wody w stosunku objetosciowym. Osuszanie odby¬ wa sie pra&z wypalanie, tak jak w przykladach wyzej opisanych. Odporne na pranie utrwalanie srodka etoktronantystatycznego przeprowadza sie praec osuszajaca obróbke na goraco przy tempera¬ turze okolo 120°C w czasie 90 sekund. W innych przypadkach osiaga sie podobne wyniki, jak np. tradycyjnej, wodnej metodzie.Przyklad XIV. 20 g barwnika kadziowego V*ft Orange wody i nastepnie dopelnia sie do litra dioksanem ftlenkiem dwuetylowyin). Kapiela ta nasyca sie na napawarce tkanine bawelniana o splocie skosnym i nastepnie w odpowiednim urzadzeniu osusza sie przez wypalanie palnej cieczy znajdujacej sie na materiale. Otrzymuje sie jaskrawo pomaranczowy material z calkowicie nienagannym wzorem pod wzgledem równomiernosci i przesycenia barwni¬ kiem, co osiaga sie takze po utrwaleniu barwnika sposobem zwyklym dla barwników kadziowych.Przyklad XV. 4 g barwnika Acid Blue (CI.62125) rozpuszcza sie w mieszaninie zlozomej z 80% metanolu i 20% wody w stosunku objetos¬ ciowym. Kapiela ta nasyca sie aa napawarce przy temperaturze okolo 18°C tkanine i osusza sie w od¬ powiednim urzadzeniu przez wypalanie alkoholu.Nastepnie utrwala sie barwnik na tkaninie po¬ liamidowej przez obróbke .goracym powietrzem przy temperaturze okolo 200°C w czasie minuty.Odbywa sie to w komorze przylaczonej bezposred- snio do urzadzenia wypalajacego, przy czym komo¬ rara jest podczas procesu wypalania w sposób po¬ sredni ogrzewana wytwarzajacym sie cieplem.Utrwalanie barwionego materialu odbywa sie najpierw zwyklym sposobem przez plukanie, zmydlahie przy temperaturze okolo 40°C kapiela Wodna, sporzadzona z 0,5 £/l niejonotwórczego srodka myjacego oraz plukanie woda. Po ostatnim plukaniu material sie wyzyma, potem . plucze w metanolu, powtórnie .sie. wyzyma i, jak po im- pregnacji barwnikiem, osusza sie przez wypalanie alkoholu. Otrzymuje sie w ten sposób zabarwienie niebieskie. 9 615 PL PL

Claims (18)

1. Zastrzezenia patentowe 1. 2. Sposób impregnowania i suszenia materialów tekstylnych, w którym material poddawany jest 5 kapieli impregnacyjnej, która zawiera palna ciecz organiczna, znamienny tym, ze material osusza sie przez wypalanie tej cieczy. -

2. io stosuje sie kapiel impregnacyjna zawierajaca alko¬ hol alifatyczny majacy 1—3 atomów wegla, a zwlaszcza zawierajacy taki alkohol, jak metanol* &.

3. Sposób wedlug zastrz. 1, zmamtenny tym, ze 15 stosuje sie kapiel impregnacyjna zawierajaca 10—9.0% alkoholu i 90—10% wody w stosunku objetosciowym.

4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze *• material tekstylny obrabia sie roztworem lub dys¬ persja barwnika.

5. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze obrabiany material oraz kapiel impregnacyjna pod¬ czas stosowania tego sposobu doprowadza sie za pomoca urzadzen chlodzacych do temperatury po¬ nizej punktu zaplonu uzytej kapieli impregnacyj¬ nej i w tej temperaturze utrzymuje sie. 30

6. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze uzyta palna ciecz, znajdujaca sie po impregnacji na materiale, utrzymuje sie przy temperaturze wy¬ noszacej 1—40°C ponizej punktu zaplonu tej cieczy.

7. Sposób wedlug zastrz. 1, rnamftraiiy tym. ze 35 pomiedzy procesem impregnacji a procesem osu¬ szania obrabianego materialu stosuje sie proces przetrzymywania obrabianego materialu w kapieli.

8. Sposób wedlug zastrz. i, znamienny tym, ze 40 proces wypalania cieczy na materiale przeprowa¬ dza sie przy dodatkowym doprowadzeniu ciepla.

9. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze proces wypalania cieczy na materiale przeprowa¬ dza sie z jednej strony. 1*6.

10. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze wytwarzane i doprowadzane przy wypalaniu ciepio i/Wb wytwarzajaca sie pare wodna stosuje sie bez¬ posrednio lub posrednio do procesu utrwalania.

11. "Urzadzenie do impregnowania i suszenia ma¬ terialów tekstylnych, znamienne tym, ze zawiera H zamknieta ewentualnie komore tt) wypalania aa z wlotem jak równiez elementy podajace material przy przejsciu przez urzadzenie, element zaplono¬ wy (2) i przewody (3) doprowadzajace powietrze oraz przewód (4) odprowadzajacy spaliny i pare M wodna.

12. Urzadzenie wedlug zastrz. li, 7wamien»e tym, ze j^rzed wejsciem .materialu do komory wypalania umieszczone sa urzadzenia chlodzace dla -materia- 55 lu impregnowanego i kapieli impregnacyjnej. i79 615 13

13. Urzadzenie wedlug zastrz. 11, znamienne tym, ze w komorze wypalania sa urzadzenia podgrze¬ wajace (12).

14. Urzadzenie wedlug zastrz. 11, znamienne tym, ze element podajacy dla materialu stanowi w ko¬ morze (11) wypalania obracajacy sie, perforowany beben (18).

15. Urzadzenie wedlug zastrz. 11, znamienne tym, ze w komorze (1) wypalania, zgodnie z kierunkiem podawania materialu, przed i/lub za elementem 14 zaplonowym (2) usytuowane sa urzadzenia kon¬ trolne do sterowania procesu wypalania.

16. Urzadzenie wedlug zastrz. 11, znamienne tym, ze ma dlugosc strefy wypalania mechanicznie re- 5 gulowana.

17. Urzadzenie wedlug zastrz. 11, znamienne tym, ze wzdluz strefy wypalania ma umieszczone dysze powietrzne (10). 10

18. Urzadzenie wedlug zastrz. 11, znamienne tym, ze elementy podajace material zabezpieczone sa przed cieplem oslona (11).KI. 8b,16/15 KI. 8b,9/20 79 615 MKP D06c 9/04 MKP F26b 13/00KI. 8b,9/20 KI. 8b,16/15 79 615 MKP D06c 9/04 MKPF26b 13/00 I V,-' -+— • N J4= \ / " i Cu. /'\ N N— N 1 —C -(so2nhch2ch2sso3k)2 2 C—N=C WZÓR 1 N=N—( CH3COCHCONH_L l^ /C~NHCOCHCOCH3 \so2NHCH2CH2SS05Na N=N i \ ^S02NHCH2CH2SS03Na WZÓR 2 O NH2KI. 8b,16/15 KI. 8b,9/20 79 615 MKP D06c 9/04 MKP F26b 13/00 WZÓR 5 <2 NH-(CH2)3—CH3 o# O NH-^H2)3-^H3 WZCR 7 a; < O II \ WZOR 6 Q"n=nttT3 COOH HO WZOR 8 (CH3)2-S02-/^\-N=N^ f" ronw un^M/ cooh ho ^rsr WZOR 9 HO-f V-N=n-/ \-N=N WZÓR lO RSW Zakl. Graf. W-wa, Srebrna 16, zam. 517-75/0 — 115 + 20 egz. Cena 10 zl PL PL