Uprawniony z patentu: Ministerium fur Verkehrswesen, Berlin (Niemiecka Republika Demokratyczna) Urzadzenie cieglowo-zderzakowe dla sprzegów cieglowo-zderznych pojazdów szynowych Pir,zedmioteim wynalazjku jest urzadzenie cieglo¬ wo-zderzakowe dla sprzegów cieglowo-zderznych pojazdów szynowych, z urzadzeniem do usprezy¬ nowania luzu przegubowego w przegubie stabili¬ zujacym i prostujacym, zainstalowanym pomiedzy ramieniem sprzegu z glówka sprzegowa a obudo¬ wa sprezyn, przy czym pionowy sworzen przegu¬ bowy podtrzymuje ramie sprzegu, wsparte w kie¬ runku ciagnienia i zderzenia przez plyte oporo¬ wa i zainstalowany w obudowie sprezyn uklad sprezyn na ramie pojazdu.Znane juz sa urzadzenia do usprezynowania lu¬ zu przegubowego urzadzenia cieglowo-zderzakowe- go dla sprzegów cieglowo-zderznych w pojazdach szynowych, które to urzadzenia dzialaja z dolu i z góry na pionowy sworzen przegubowy i popy¬ chaja go do przodu. W tym urzadzeniu sprezyny urzadzenia usprezynowujacego sa zainstalowane z dolu ii z góry w glowicy jarzma cieglowego urza¬ dzenia cieglowo-zderzakowego za sworzniem prze¬ gubowym. Wskutek tego, ze konieczny jest dla przegubu kanal i zwiazane z tym ustalenie gaba¬ rytu jarzma cieglowego, mozna zrealizowac tylko stosunkowo niewielkie napiecia sprezyny oraz sztywnosc sprezyny. Poza tym w tym urzadzeniu nie ma do tej pory mozliwosci, aby zainstalowac sworzen przegubowy calkowicie bez luzu w urza¬ dzeniu cieglowo-zderzakowym, jak tez w otworze przegubowym ramienia sprzegu, gdyz z jednej stro¬ ny latwy montaz nie pozwala na bezluzowe zain- 10 25 30 stalowanie w glowicy obudowy, a z drugiej strony pionowe wychylenie obrotowe ramienia sprzegu wymaga niewielkiego luzu miedzy sworzniem prze¬ gubowym a s'cianka otworu przegubu, tak ze jesz¬ cze znaczna czesc luzu przegubowego zostaje nie- usprezynowana.W dalszym znanym urzadzeniu usprezynowuja- cym sprezyna do usprezynowania luzu przegubo¬ wego jest zainstalowana wewnatrz przedniej cze¬ sci obudowy sprezyn urzadzenia cieglowo-zderza¬ kowego pomiedzy miseczkami sprezyny na dragu odciazeniowym.Do przeniesienia napiecia sprezyny na sworzen przegubowy drag odciazeniowy polaczony jest z glówka widlasta, przechodzaca z dolu i z góry przez plyte oporowa i podpierajaca pionowy swo¬ rzen przegubowy, z którym polaczone jest przegu¬ bowo ramie sprzegu. To urzadzenie ma jednak te wade, ze wskutek uksztaltowania i zainstalowania glówki wrdllastej dla przeniesienia napiecia spre¬ zyny na sworzen przegubowy dla usprezynowaniia luzu przegubowego oraz wskutek wzdluznego ru¬ chu glówki widlastej w prowadzacych rowkach glowicy obudowy sprezyn, obciaza sie okreslona przestrzen, która ize wzgledu na ustalone gabaryty urzadzenia cieglowo-zderzakoweigo znacznie ogra¬ nicza przestrzen pozostajaca dla ukladu sprezyn w obudowie sprezyn oznacza to, ze optymalne roz¬ mieszczenie ukladu sprezyn nie jest przy tym 7806678066 3 urzadzeniu cieglowo-zderzakowym, uwzgledniajac jego ustalone gabaryty, mozliwe.W nastepnym znanym urzadzeniu usprezynowu- jacym dla urzadzen cieglowo-zderzakowych, spre¬ zyna do usprezynowania luzu przegubowego 5 jest zainstalowana na zewnatrz ukladu sprezyn.Sprezyna do usprezynowania luzu przegubowego jest przy tym wlaczona pomiedzy drag sprzegu z tylna powierzchnia zderzakowa a element maja¬ cy powierzchnie wspólpracujaca. Napiecie sprezyny M do usprezynowania luzu przegubowego przenosi sie na pionowy sworzen przegubowy przez element dociskowy.Takze i te urzadzenia wykazuja te wade, ze przestrzen do wbudowania ukladu sprezyn ograni- 15 czona jest przez zainstalowanie sprezyny do uspre¬ zynowania luzu przegubowego i element docisko¬ wy poiza ukladem sprezyn, przy czym takze w tych urzadzeniach pewna czesc luzu przegubowego zo¬ staje nie usprezynowana. 20 Wspólne wady znanych urzadzen usprezynowu- jacych dla luzu przegubowego w przegubach sta¬ bilizujacych i prostujacych urzadzen cieglowo- -zderzakowych sprzegów cieglowoHzderiznych po¬ legaja ogólnie na tym, ze przy nieogra- 25 niozonym wykorzystaniu przestrzeni do wbu¬ dowania dla ukladu sprezyn, biorac pod uwage ustalone gabaryty urzadzenia cieglowo-zderzako¬ wego, dodatkowe urzadzenie usprezynowujace dla luzu przegubowego imoze byc tylko tak skomstruo- 3o wane i zainstalowane, ze mozna zrealizowac tylko stosunkowo niewielkie napiecie sprezyny i sztyw¬ nosci sprezyny. Natomiast wystarczajaco dzialaja¬ ce napiecia sprezyny i sztywnosci sprezyny wy¬ magaja odpowiedniej konstrukcji i zainstalowania 35 urzadzenia usprezynowujacego oiraiz odpowiedniej przestrzeni do wbudowania, co prowadzi do znacz¬ nego zmniejszenia przestrzeni do wbudowania, ukladu sprezyn urzadzenia cieglowo-zderzakowego.Ujemna cecha wszystkich wymienionych rozwia- 40 zan jest to, ze czesc luzu przegubowego pozostaje nie usprezynowana oraz ze usprezynowanie bez- Gz&szowego przegubu mozliwe jest jedynie ze znacznymi nie usprezynowanymi luzami przegubo¬ wymi. 45 Celem wynalazku jest skuteczne usprezynowanie luzów przegubowych w przegubach stabilizujacych i prostujacych dla urzadzen cieglowo-zderzako¬ wych sprzegów cieglowo-zdarznych, a zwlaszcza Skuteczne usprezynowanie duzych luzów przegu- 50 'bowych, istniejacych wskutek obrotowego wy¬ chylania sie ramienia sprzegu z glówka sprzegowa przy sprzeganiu na lukach torów w (znanych prze¬ gubach stabilizujacych i prostujacych, dla zmniej¬ szenia duzych sil wzdluznych, powstajacych na po- 55 czatku jazdy lub hamowania szczególnie dlugich ¦•pociagów.Zadaniem wynalazku jest stworzenie urzadzenia do usprezynowania luzu 'przegubowego w zainsta¬ lowanym pomiedzy ramieniem sprzegu z glówka 60 sprzegowa a obudowa sprezyn w przegubie stabili¬ zujacym i prostujacym dla urzadzen cieglowo-zde¬ rzakowych sprzegów cieglowo-zderznych w pojaz¬ dach szynowych, wykazujacych skuteczne napiecia sprezyn i sztywnosci sprezyn. Urzadzenie powinno 65 byc tak skonstruowane i zainstalowane, aby przy nieograniczonym wykorzystaniu przestrzeni do Wbudowania dla glównego ukladu sprezyn, uwzgle¬ dniajac ustalone dla urzadzenia cieglowo-zderza¬ kowego gabaryty, glówny uklad sprezyn mógl byc optymalnie skonstruowany, przy czym takze przy bezczaszowych kansftrukcjiach przegubu nie uspre- zynowany lub przegubowy powinien byc utrzyma¬ ny w minimalnej wartosci.Wedlug wynalazku zadanie to rozwiazano przez to, ze bedacy pod dzialaniem sprezyny, poprowa¬ dzony przez okragly otwór w plycie oporowej po¬ pychacz ma stykajacy sde z plyta oporowa kol¬ nierz. Fopychacz skierowany jest swym beczulko- wato uksztaltowanym koncem, przy minimalnym luzie, do tylnego konca ramienia sprzegu i zain¬ stalowany jest, przy obciazeniu uderzeniowym przeciw sile sprezyny, ruchomo w otworze okrag¬ lym plyty oporowej.W dalszym rozwiazaniu wynalazku, na przyklad dla slepego montazu i dla nieograniczonego wyko¬ rzystania przestrzeni wbudowania, dla glównego ukladu sprezyn, ma przedniej czesci trzpienia na¬ pinajacego zainstalowana jest sprezyna do uspre¬ zynowania luzu przegubowego wewnatrz przedniej glowicy napinajacej dla ukladu sprezyn pomiedzy umocowana sztywno na wspólnym trzpieniu napi¬ najacym tarcze napinajaca a przylegajaca do kol¬ nierza popychacza dalsza imiske napinajaca. Spre¬ zyna, dalsza miska napinajaca, tarcza napinajaca oraz przednia i tylna miska napinajaca dla ukla¬ du sprezyn tworza wraz z ukladem na trzpieniu napinajacym jednostke montazowa.Kolnierz popychacza wyposazony jest w prowad¬ nice rurowa, wchodzaca w przynalezna miske na¬ pinajaca i obejmujaca sprezyne, dalsza miske na¬ pinajaca i czesciowo wspólny trzpien napinajacy z nakretka napinajaca, przy czym zewnetrzna po¬ wierzchnia boczna prowadnicy rurowej prowadzo¬ na jest w wewnetrznej powierzchni bocznej miski napinajacej.Dzieki wynalazkowi mozliwe jest skuteczne usp/rezynowanie luzu przegubowego w przegubach stabilizujacych i prostujacych dla urzadzen cieglo¬ wo-zderzakowych sprzegów cieglowo-zderznych w pojazdach szynowych, a zwlaszcza skuteczne usprezynowanie duzych luzów przegubowych, po¬ wstajacych na lukach toru wskutek obrotowego wychylania sie ramienia sprzegu z glówka sprzegu przy sprzeganiu. Przez to osiaga sie zmniejszenie duzych sil wzdluznych, powstajacych na poczatku rozruchu lub poczatku hamowania zwlaszcza dlu¬ gich pociagów. Urzadzenie usprezynowujace we¬ dlug wynalazku wykazuje skuteczne napiecia spre¬ zyn i sztywnosc sprezyn, a przy tym jest korzyst¬ nie tak skonstruowane i zainstalowane, ze mozli¬ we jest nieograniczone wykorzystanie przestrzeni do Wbudowania dla ukladu sprezyn, uwzgledniajac ustalone gabaryty urzadzenia cdeglowo-zderzako¬ wego. Przez to mozna optymalnie skonstruowac, stosownie do kazdorazowych warunków pracy, glówny uklad sprezyn. Takze przy bezczaszowych konstrukcjach przegubu mozna dzieki uksztalto¬ waniu wedlug wynalazku utrzymac nie usprezyno- wany lub przegubowy w minimalnej wartosci.5 1780S6 6 Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym poka¬ zano czesciowy przekrój poprzeczny urzadzenia cieglowego i zderzakowego z przegubem bezeza- szowym.Ramie sprzegu 2, majace na iprzodzie nie poka¬ zana glówke sprzegu, ma na przeciwnym koncu powierzchnie zderzakowa 1, umieszczona naprze¬ ciw znanej przez sie plyty oporowej 8. Ramie sprzegu 2 dla przeniesienia sily ciagnacej ulozy- skowane jest bezczaszowo za pomoca splaszczone¬ go sworznia przegubowego 3 w glowicy obudowy 4 obudowy sprezyn 19. Plyta 'oporowa 8 przylega swa tylna powierzchnia do elementu naciskowego 15, wchodzacego teleskopowo prowadnica rurowa 15' w obudowe sprezyn ,19. Napiety wstepnie za pomoca nakretki napinajacej 17 trzpienia napina¬ jacego 13 glówny uklad sprezyn 6 zainstalowany jest pomiedzy miska napinajaca 5 z umocowana na stale na trzpieniu napinajacyim 13 tarcze napi¬ najaca 12 a 'miska napinajaca 5'.Urzadzenie do usprezynowania Huzu przegubo¬ wego jest zainstalowane .pomiedzy tylna po¬ wierzchnia zderzakowa vi ramienia sprzegu 2 po¬ laczonego przegubowo dla przeniesienia sily cia¬ gnacej, przy bezczaszowym wykonaniu, za pomoca splaszczonego sworznia przegubowego 3 z glowica obudowy 4, a miska napinajaca 5.Przez centryczny okragly otwór 14 plyty oporo¬ wej 8 iprzeclhodzi popychacz 7, który jest pod dzia¬ laniem sprezyny 10 i ma kolnierz 9 przylegajacy do plyty oporowej 8. Popychacz 7 przechodzi przez plyte oporowa 8, przy czym jego przedni, foarylko- wato uksztaltowany koniec wjfoazuje minimalny luz dla bezoporoweigo Jwyclrylania sie ramienia sprzegu, zwlaszcza na torach xd ima-lych lukach, jak i dla latwego montazu w stosunku do po¬ wierzchni zderzakowej U ircrmienia sprzegu 2. Przy obciazeniu uderzeniowym popychacz 7 jest zain¬ stalowany wzgledem sily sprezyny 10 w centrycz- nym okraglym otworze 14 w sposób umozliwiaja¬ cy przesuw wzdluzny. Sprezyna 10, dla latwego i slepego montazu wewnatrz miski napinajacej 5 dla ukladu sprezyn 6, jest zainstalowana na przed¬ niej czesci trzpienia napinajacego 13 pomiedzy tar¬ cza napinajaca 12, zainstalowana na stale na wspólnym trzpieniu napinajacym 13, a dalsza mi¬ ska napinajaca 11, przylegajaca do kolnierza 9po- pychacza 7. Sprezyna 10, miska napinajaca 11, tar¬ cza napinajaca 12 oraz miski napinajace 5 i 5' z umieszczonym miedzy nimi ukladem sprezyn 6 stanowia na wspólnym trzpieniu napinajacym jed¬ nostke montazowa. Kolnierz 9 popychacza 7 jest wyposazony w prowadnice rurowa 18, wchodzaca w miske napinajaca 5 i obejmujaca sprezyne 10, miske napinajaca 11 i czesciowo wspólny trzpien napinajacy 13 z nakretka napinajaca 16. Zewnetrz¬ na powierzchnia boczna prowadnicy rurowej 18 prowadzona jest w wewnetrznej (powierzchni bocz¬ nej miiski napinajacej.Przy silach naciskowych popychacz 7 odpowied¬ nio do katowego polozenia ramienia sprzegu 2, wciska sie czesciowo lub calkowicie przeciw sile sprezyny 10 (stozkowa sprezyna cierna) urzadze¬ nia usprezynowujacego. Wskutek stosunkowo du- 5 zej, maksymalnej sily sprezynowania sprezyny 10, lezacej w zakresie naprezenia wstepnego ukladu sprezyn 6 (stozkowa sprezyna cierna), i prawie jednakowego wskaznika sztywnosci sprezyny, usprezynowuje sie skutecznie luz wzdluzny w prze- io gubie tak, ze przez to nie powstaja przyczyniajace sie do wykolejenia reakcje wzdluzne w polaczeniu cieglowym. W czasie trwania naprezenia rozciaga¬ jacego urzadzenie usprezynowujace pozostaje w spoczynku. 15 PL PL