Przedmiotem niniejszego wynalazku jest sposób usuwania wad z powierzchni metalowych, to jest usuwanie wad powierzchniowych z pólwyrobów cylindrycznych, metalowych ksztaltowników lub sta¬ lowych rur, oraz urzadzenie do stosowania tego sposobu.Znane sa sposoby usuwania wad z powierzchni stalowych, za pomoca których dokonywana jest w zakladach przemyslowych obróbka wykoncze¬ niowa ksztaltowników w celu uzyskania wlasci¬ wej ich powierzchni. Stwierdzono przy tym, ze wedlug znanych sposobów ze wzgledów ekonomicz¬ nych, w celu usuniecia wad powierzchniowych z elementów stalowych stosuje sie sposób termo- chemicznej obróbki warstwy powierzchniowej za pomoca jednego lub wielokrotnego wzdluznego prze¬ ciagania powierzchni wzdluz ustawionej w tym celu maszyny przystosowanej do obróbki powierz¬ chniowej tych elementów.W ten sposób powierzchnia wyrobu stalowego moze byc obrabiana w sposób ciagly podczas na¬ grzewania ciaglego ksztaltowania. Wada znanych urzadzen jest to, ze usuwanie wad powierzchnio¬ wych odbywa sie zwykle za pomoca ustalonej szybkosci wzdluz tasmy obróbczej i w przypad¬ kach, gdy czestotliwosc zmian wielkosci kesów lub wymiary odlewu zwieksza sie, to zwieksza sie ilosc maszynowej obróbki co wymaga czestego przestawiania maszyny i zatrzymywania tasmy pro¬ dukcyjnej. Bledne ustawienie maszyny powoduje 2 zwykle albo uszkodzenie samej maszyny albo tez uszkodzenie powierzchni pólwyrobu. Celem wy¬ nalazku jest usuniecie tych wad i zastosowanie ta¬ kiego sposobu i urzadzenia, które eliminowaloby 3 wyzej wymienione usterki. Aby osiagnac ten cel postanowiono zgodnie z Wynalazkiem zastosowac maszyne przeznaczona do usuwania wad po¬ wierzchniowych z pólwyrobów, która to maszyna jest regulowana w sposób automatyczny w celu io jej dostosowania do róznych wymiarów kesów od¬ lewniczych, odlewów lub tez innych wyrobów o prostokatnych przekrojach. W maszynie wedlug wynalazku obrabiany element jest otoczony z czte¬ rech stron przez ukosne glowice, które sa przysto- 15 sowane do zamontowania, w celu nadania róznych wymiarów dla metalowych ksztaltowników przecho¬ dzacych przez te maszyne. Zgodnie z niniejszym wynalazkiem obróbka powierzchniowa elementów okraglych lub pretów i rur jest wykonywana za 20 pomoca jednego z dwu obranych sposobów. Pierw¬ szy z tych sposobów polega na stosowaniu obwodo¬ wej, szczelinowej dyszy, ustawionej na maszynie, przeznaczonej do powierzchniowej obróbki, przez która przeprowadzony jest pret. Kazda z tych 25 dys~jest przystosowana do powierzchniowej ob¬ róbki tylko na waskim odcinku przechodzacego preta, to jest na Odcinku okolo 32 mm, przy za¬ chowaniu zmiennej srednicy preta od najwiekszej do najmniejszej. W przypadku, gdy stosuje sie 30 ustawienie maszyny dla preta o duzej srednicy 7770377703 to stosuje sie oprawe o pewnej liczbie dysz, o róz¬ nych wymiarach z czesciowymi szczelinami. Ponie¬ waz srednica preta przenoszonego na rolkowym stole jest zmienna to wysokosc ich osi nad stolem zmienia sie przy kazdej zmianie srednicy preta.Drugi sposób usuwania wad powierzchniowych z preta wprowadzonego w ruch obrotowy polega na prostopadlym skierowaniu preta w stosunku do plomienia grzewczego, podczas gdy pret ten prze¬ suwany jest równolegle w stosunku do swej osi a plomien przesuwany jest wzdluz preta. Ten sposób polega na pojedynczym srubowym prze¬ suwaniu preta i usuwaniu z niego wad powierzch¬ niowych. Zgodnie z niniejszym wynalazkiem prze¬ widziano sposób termochemicznej obróbki polega¬ jacy na usuwaniu wad powierzchniowych z cy¬ lindrycznie uksztaltowanego elementu, który to sposób polega na przeplywie utleniajacego gazu przez pewna ilosc prostoliniowych wyzlobionych szczelin, które uksztaltowane sa w formie równo¬ bocznych symetrycznych wielokatów wokól cylin¬ drycznej powierzchni ksztaltownika przeznaczone¬ go do obróbki, przy czym kazdy z ksztaltowników podlega dzialaniu utleniajacego gazu, przechodza¬ cego w formie splaszczonego strumienia, skiero¬ wanego wzdluznie w stosunku do ksztaltownika i .-.pod- ostrym katem w stosunku do jego po¬ wierzchni. Wstepne podgrzewanie czesci preta od¬ bywa sie za pomoca splaszczonego strumienia gazu utleniajacego przy jednoczesnym przesuwaniu tego preta przy utrzymaniu jego ruchu obrotowego wo¬ kól osi, które to ruchy sa skoordynowane z szyb¬ koscia jego przesuwu. Zgodnie z wynalazkiem za¬ stosowane jest równiez urzadzenie przeznaczone do przesuwania preta w sposób taki, ze w pewnej ilosci prostoliniowych wyzlobien, które sa roz¬ mieszczone w ukladzie równobocznego wielokata, .kazda strona Jest przystosowana do wyladowania plaskiego strumienia gazu utleniajacego pod katem ostrym w stosunku do osi urzadzenia przeznaczo¬ nego; do usuwania powierzchniowych wad. Urza¬ dzenie przenosne przystosowane jest do przesuwu elementu wykonane z otworem cylindrycznym i' wielokatnym otworem w urzadzeniu przeznaczo¬ nym do usuwania wad powierzchniowych preta.Zgodnie z przedmiotem wynalazku, podczas do¬ konywanego procesu usuwania wad powierzchnio¬ wych przewidziano to, ze okragly pret jest prze¬ puszczany przez otwór pólautomatycznej maszyny.Otwór ten sklada sie z wysunietej dyszy urza¬ dzenia przeznaczonego do oczyszczania powierzch¬ niowego preta i kwadratowych ukladów ustawio¬ nych wokól preta, przy czym obrabiany pret prze¬ suwany wzdluz plaszczyzny kwadratu uksztaltowa¬ nego przez prowadzace krawedzie wkladów urza¬ dzenia* usuwajacego wady powierzchniowe z preta.Stosowanie pólautomatycznej maszyny pozwala na usuwanie wad powierzchniowych na pólwyrobach wykonanych w formie okraglych pretów o do¬ wolnych "srednicach i o szerokim zakresie wymia¬ rów bez dokonywania jakichkolwiek zmian w uk- -ladzie maszyny. W celu zmniejszenia znieksztal¬ cen na powierzchni przesuwanego preta i uzyska¬ nia przy jego przejsciu okraglego ksztaltu sto¬ suje sie w czasie przesuwu wzdluz kwadratowych uchwytów, obroty preta wokól jego wlasnej $&i podczas przechodzenia preta przez kwadratowy ot¬ wór wykonany w maszynie za pomoca wkladów.Ruchy obrotowy i wzdluzny preta skoordynowane 5 sa ze soba w celu uzyskania najlepszego wyniku oczyszczania preta przeznaczonego do obróbki.Wstepne podgrzewanie preta na poczatku usuwa¬ nia wad powierzchniowych odbywa sie zgodnie z wynalazkiem przy stosowaniu obrotów preta 10 wokól jego osi przy wzdluznym jednpczesnym jego przesuwaniu, w celu uzyskania bardziej jednoli¬ tego podgrzewania i uzyskania dobrych wyników przy usuwaniu wad powierzchniowych. Moze byc równiez dokonywane wstepne podgrzewanie preta 15 przy jego spoczynku, to jest bez stosowania ruchu obrotowego i przesuwu wzdluznego, choc* stwier¬ dzono, ze spoczynkowe podgrzewanie .wymaga dluz¬ szego czasu i wiecej energii cieplnej. Okragly ele¬ ment metalowy moze byc równiez poddany ob- 20 róbce usuwania wad. powierzchniowych w stanie podgrzanym lub nie, przy zastosowaniu sposobu i urzadzenia wedlug niniejszego wynalazku. Urza¬ dzenie wedlug niniejszego wynalazku moze byc wprowadzone do linii produkcyjnej i obróbki pre- 25 tów, podczas gdy sa one jeszcze gorace bez prze¬ rywania linii produkcyjnej stali. Gdy obróbka pre¬ tów odbywa sie na goraco na przyklad-przy-tem¬ peraturze okolo 1093°C, to normalna szybkosc prze¬ suwu wzdluznego preta moze byc utrzymana w za- 30 kresie od 9, I do 45,7 m/min, ar w przypadku ob¬ róbki pretów na zimno, przy temperaturze oto¬ czenia okolo 21°C szybkosc przesuwu wzdluznego utrzymywana jest w zakresie od 6,1 do 22,9 m/min.Szybkosc obrotowa preta utrzymywana jest w za- 35 kresie 12 do 75 obr/min.-W wyniku tego szybkosc obrotowa w stosunku do przesuwu: wzdluznego utrzymywana jest w zakresie okola 0,2fi do 82 obr/min./m dla pretów podgrzewanych i ód- okolo 0,16 do 3,75 obr/min./m dla pretów obrabianych 40 na zimno. Szybkosci te moga byc zmienne wyieh leznosci od srednicy preta, specyficznej .potrzeby obróbki i zakresu usuwania wad powierzchnio¬ wych preta. Urzadzenie do usuwania wad , po¬ wierzchniowych preta przystosowane sa:do zamk^ 45 nietego obiegu powtarzalnej obróbki i ustawienia preta w otworze i utrzymanie go przez cztery' ob¬ rabiajace plaskie wklady." ; -¦¦-$ ^o-I!iov/ Przedmiot niniejszego wynalazku dotyczy równiez pólautomatycznej maszyny przeznaczonej do obrób¬ ko ki okraglych pretów lub rur i wytwarzania po¬ wierzchni przystosowanych do oczyszczenia pretów o wysokim stopniu jakosci i d zróznicowanym stopr- niu srednicy, na przyklad w zakresie od ^76 mm do 276 mm, przy jednorazowym' ustawieniu miszyny. 55 Zgodnie z niniejszym wynalazkiem termóehe- miczne usuwanie wad powierzchniowych na okrag¬ lych stalowych pretach odbywa ^ sie podczas :ich przesuwania w normalnej linii produkcyjnej na stalowni. Urzadzenie do usuwania wad powierzen- 60 niowych ze stalowych pretów przy zastosowaniu pólautomatycznej maszyny stosowanej zgodnie z ni¬ niejszym wynalazkiem powoduje w sposób auto¬ matyczny przesuw preta w polozenie powrotne i ponowne ustawienie go w polozeniu wyjsciowym. w Urzadzenie do usuwania wad powierzchniowych5 6 preta wyposazone w pólautomatyczna maszyne, sto¬ sowana zgodnie z niniejszym wynalazkiem, w zna¬ cznie mniejszym stopniu ulega uszkodzeniu powo¬ dowanemu na skutek niewlasciwego ustawienia lub braku dozoru przez operatora.Przedmiot wynalazku uwidoczniony jest w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. I przedstawia schematyczny widok pólautomatycznej termochemicznej maszyny, przeznaczonej do usu¬ wania wad powierzchniowych ze stalowych okra¬ glych pólwyrobów, fig. 2 przedstawia widok przed¬ ni maszyny uwidocznionej na fig. I, w której czte¬ ry dociskowe wklady przystosowane sa do formo¬ wania przesuwanego przez kwadratowy otwór preta, fig. 3 przedstawia schematyczny przedni widok przystosowanego ukladu urzadzenia do jednoczesne¬ go przesuwania okraglego preta w jego wzdluznym kierunku i jednoczesnego powodowania ruchu obro¬ towego za pomoca ustawionej w sposób ukosny rolki, fig. 4 przedstawia widok górny ukladu z fig. 3 i fig. 5 przedstawia górny schematyczny widok odmiany ukladu urzadzenia przeznaczonego do jed¬ noczesnego jego obrotu, w którym zastosowano pól¬ automatyczna maszyne podobnie jak w przykladzie wedlug fig. I. W nawiazaniu do fig. 1* i 2 przed¬ stawiona czterostronna pólautomatyczna maszyna wyposazona jest w ramie IO, na której zamonto¬ wane sa cztery plaskie prowadnice 11, 12, 13 i 14, na których zamontowane sa stosowne skierowane ku srodkowi wklady. 15, 16, 17 i 18 stanowiace urza¬ dzenie przeznaczone do usuwania wad powierzch¬ niowych preta, w których prowadzace krawedzie 21, 22, 23 i 24 okreslaja wielkosc kwadratowego otworu 19.Urzadzenie, w którym cztery wklady 15, 16, 17 i 18 tworzace kwadratowy otwór 19 o odpowiednim wymiarze jest bardziej dokladnie uwidocznione na fig. 2.Okragly metalowy pret B lub okragla rura umie¬ szczane sa w otworze 19.Na fig. 1 przedstawiono sposób wzdluznego prze¬ suwu preta B, w kierunku wskazanym strzalka, przez otwór 19, przy jednoczesnym obrocie tego preta w kierunku wskazanym strzalka.Wklady 15, 16, 17 i 18 moga byc ku sobie prze¬ suniete lub tez od siebie oddalone, dzieki czemu moze byc otwór dostosowany do pretów o róznych srednicach.Plomienie do podgrzewania preta sa automatycz¬ nie regulowane w miejscu kazdego wkladu, który ustawiony jest na zewnatrz kwadratowego otworu wedlug znanego sposobu.Na fig. 3 i 4 przedstawiono urzadzenia do prze¬ suwania preta B w kierunku otworu 19 maszyny.Mechanizm przesuwajacy sklada sie z rzedu kul¬ kowych przenosników 31, które oparte sa na wspor- czych kolkach 34 umieszczonych w ramowej pod¬ stawie 35 wykonanej w ksztalcie litery V i opar¬ tej na wspornikach 36.Kulkowe przenosniki 31 pozwalaja na dokonywa¬ nie uniwersalnych ruchów preta, to jest przesuwu preta w kierunku wzdluznym i jego obrotu wokól osi.Kulkowe przenosniki 31 skladaja sie z kulek 32 umieszczonych w obudowie 33 posiadajacej wielka ilosc otworów 38, przeznaczonych do umieszczenia kulek.Pret B, który przeznaczony jest do powierzchnio¬ wej obróbki jest przesuwany wzdluz linii spiralnej 5 za pomoca napedowej rolki 37.Rolka 37 stanowi urzadzenie napedowe, które w zaleznosci od kata jego ustawienia w stosunku do osi przesuwajacego sie preta nadaje szybkosc prze¬ suwu preta B przy obopólnym polaczeniu. Przy ustawieniu rolki 37 pod katem uwidocznionym przez strzalke pret B obracany jest w kierunku uwido¬ cznionym strzalka na fig. 3 oraz przesuwany w kie¬ runku wzdluznym, wskazanym strzalka na fig. 4.Na fig. 5 przedstawiono odmiane urzadzenia przy¬ stosowanego do jednoczesnego obrotu i przesuwu wzdluznego preta B, które to urzadzenie moze byc zastosowane do maszyny w otworze 19. Urzadzenie to sklada sie z rzedu rolkowych napedów 51 i pew¬ nej ilosci samonastawnych kulek 53.Stosownie do spirali tworzacej kat miedzy wzdluz¬ na osia preta B i osia 52 rolkowych napedów 51 pret jest przesuwany w kierunku prostopadlym do osi 52, to jest w kierunku prawym uwidocznionym na fig. 5.Ruch w kierunku prawym jest opózniony przez dociskane samonastawne kulki 53 i w ten sposób opóznia przesuw przekazywany na obracajacy sie pret.Prowadzace rolki 54 stosowane sa zasadniczo w celu zabezpieczenia preta przed calkowitym jego przesuwem, w przypadku gdy napedowe rolki 52 otrzymuja zmiane kierunku obrotu.Prowadzace rolki 54 sa zabezpieczone przez do¬ ciskowe sprezyny, umieszczone w sposób nieuwi- doczniony na rysunku w ramie obudowy, które moga byc dostosowane do róznych srednic preta B.Obudowa i urzadzenie napedowe nie sa uwidocz¬ nione na rysunku, poniewaz sa one znane i moga byc przystosowane do kazdego urzadzenia.Urzadzenie do usuwania wad powierzchniowych preta umieszczone w obudowie moze byc stosowa¬ ne w maszynach przeznaczonych do usuwania wad powierzchniowych preta o róznych konstrukcjach i wymiarach. PL PL