Uprawniony z patentu: Fichtel Sachs AG., Schweinfurt (Republika Federalna Niemiec) — * Piasta przekladniowa wielobiegowa zwlaszcza do rowerów i tym podobnych Wynalazek dotyczy piasty przekladniowej wielobie- gowej zwlaszcza do rowerów, motorowerów i tym podobnych, skladajacej sie z osi piasty, z ulozyskowa- nego na niej obrotowo elementu napedowego, z ulozyskowanej obrotowo na tej osi tulei piasty, z przekladni umieszczonej wewnatrz tulei piasty, z pola¬ czenia napedzajacego pomiedzy elementem napedowym i przekladnia, z polaczenia napedzanego pomiedzy elementami skladowymi przekladni, obracajacymi sie z rózna szybkoscia, a tuleja piasty, z co najmniej jednego sprzegla przelaczajacego na drodze przenosze¬ nia momentu obrotowego pomiedzy elementem nape¬ dowym i tuleja piasty, omaz z co najmniej jednego wylacznika odsrodkowego oddzialywujacego na to sprzeglo przelaczajace.W znanych piastach przekladniowych tego typu przelaczenia biegów nastepuje calkowicie samoczynnie w uzaleznieniu od szybkosci jazdy, okreslajac liczbe obrotów piasty. Znane sa piasty przekladniowe w których wlaczane moga byc recznie dwa zakresy szyb¬ kosci jazdy, przy czym wewnatiz tych zakresów prze¬ lacznik odsrodkowy moze wlaczac rózne stopnie prze¬ laczania.Równiez tutaj przelacznik odsrodkowy pracuje w ramach zakresów szybkosci jazdy calkowicie samo¬ czynnie.Celem wynalazku jest wyeliminowanie wad towa¬ rzyszacych znanym rozwiazaniom.Wynalazek ma za zadanie rozwiazanie konstrukcyjne wielobiegowej piasty przekladniowej, której konstrukcja pozwala na swobodny wybór albo samoczynnie przela- czarnej piasty lub tez piasty przelaczalnej dowolnie przez kolarza.Rozwiazanie tego zadania zostalo osiagniete wedlug 5 niniejszego wynalazku przez zastosowanie urzadzenia do niesamoczynnego przelaczania oddzialywujacymi na sprzeglo przelaczajace, i/lub na przelacznik odsrodkowy, elementami do przestawiania sterowania z niesamo¬ czynnego na samoczynne i na odwrót, przy czym 10 urzadzenie do niesamoczynnego przelaczania zawiera drazek osadzony przesuwnie w otworze osi piasty i sprezyny z usytuowanym poza piasta urzadzeniem przelaczajacym (B), oraz ze urzadzenie (W) do niesa¬ moczynnego przelaczania jest napiete wstepnie sila 15 napiecia sprezyny cofajacej, skierowana ku koncowemu polozeniu tego, urzadzenia.Zgodnie z wynalazkiem przelacznik odsrodkowy sprzezony jest z elementem napedowym sprzegla prze¬ laczajacego w celu wprawiania tego przelacznika w 20 iruch obrotowy wokól osi piasty, korzystnie istota roz¬ wiazania wedlug wynalazku jest równiez to, ze element do przestawiania sterowania z niesamoczynnego na samoczynne jest przesuwny osiowo i jest sprzezony z drazkiem za posrednictwem klocka przesuwnego, 25 oraz to, ze urzadzenie do niesamoczynnego przelacza¬ nia jest bezposrednio sprzezone z co najmniej jednym ciezarkiem przelacznika odsrodkowego, przy czym ele¬ ment do przestawiania sterowania z niesamoczynnego na samoczynne ma dwie powierzchnie sterujace, wspól- 30 dzialajace z dwiema powierzchniami sterujacymi oie- 7267872«7* zarka, z tym, ze z powieractmiami sterujacymi granicza wspódzialajace ze soba, pochylone wzgledem osi piasty powierzchnie wznoszace.Zgodnie z dalsza cecha wynalazku element do prze¬ stawiania sterowania z niesamoczyimego na samoczynne ma skierowana osiowo lapke wsunieta w wybranie ciezarka, przy czym wybranie to na czesci swej dlu¬ gosci jest otwarte w kierunku promieniowym, korzys¬ tnie pierwsza powierzchnia sterujaca usytuowana jest na osiowo skierowanej lapce, druga zas powierzchnia sterujaca usytuowana jest-na tulei przelacznikowej przy¬ naleznej do elementu do przestawiania sterowania z niesamoczynnego na samoczynne, przy czym pierscien tego ostatniego obejmuje os piasty i jest usytuowany naprzeciw kuosiowej strony ciezarka. . 15 Dalsza cecha charakterystyczna wynalazku jest to, ze sprzeglo przelaczajace sklada sie z dwóch równo¬ leglych do siebie sprzegiel odgaleznych, z których pierwsze jest pod dzialaniem elementu do przestawiania sterowania z niesamoczynnego na samoczynne urza- 2Q .dzenia do samoczynnego przelaczania, drugie zas jest pod dzialaniem przelacznika odsrodkowego, przy czym urzadzenie do niesamoczynnego przelaczania zawiera czlon blokujacy oddzialywujacy na przelacznik odsrod¬ kowy, w polozeniu samoczynnego dzialania pierwsze sprzeglo odgalezne jest wylaczone, w polozeniu zas przelaczania (niesamoczynnego przelacznik odsrodkowy jest zablokowany w. celu wylaczenia drugiego sprzegla odgaleznego, korzystnie przy tym czlon blokujacy po¬ laczony jest nieobrotowo z (przelacznikiem odsmodko- wym i oddzialywa bezposrednio na jeden z ciezarków przelacznika, odsrodkowego, najkorzystniej czlon' bloku¬ jacy ma osiowy wystep, wchodzacy w wybranie cie¬ zarka i sprzezony jest z elementem do przestawiania sterowania z niesamoczyntnego na samoczynne, który to element do przestawiania sterowania z niesamo- czynnego na samoczynne ma co najmniej jedna po¬ wierzchnie sterujaca w celu oddzialywania na pierwsze sprzeglo odgalezne.Zapadki pierwszego sprzegla odgaleznego posiadaja ^ powierzchnie sterujaca wspólpracujaca z powierzchnia sterujaca elementu do przestawiania sterowania zgodnie z dalsza cecha wynalazku, uksztaltowane jako sprzeglo zapadkowe sprzegla odgalezne usytuowane sa na wspól¬ nej obsadziezapadek. 45 Dalsza cecha charakterystyczna jest to, ze urzadzenie do samoczynnego przelaczania jako element przesta¬ wiania sterowania z niesamoczynnego na samoczynne ma nastawny wzgledem przelacznika odsrodkowego wzglednie wzgledem sprzegla przelaczajacego czlon za- 50 bierakowy, ulozyskowany w charakterze elementu wle¬ czonego w kierunku obwodowym na czesci piasty i uksztaltowany w sposób umozliwiajacy zaczepianie przezen pizelaoznaka odsrodkowego wzglednie sprzegla przelaczajacego, przy czym czlon zabierakowy jest za- 55 zebiony bezposrednio z ciezarkiem przelacznika od¬ srodkowego, a piasta wyposazona jest w przekladnie obiegowa, zawierajaca kolo srodkowe, jarzmo sateli¬ tów, satelity osadzone na tym jarzmie oraz kolo o uzebieniu wewnetrznym, przy czym przelacznik od- ^ srodkowy napedzany jest przez kolo o uzebieniu wew¬ netrznym, czlon zabierakowy zas przez jarzmo sa¬ telitów.Istota wynalazku jest równiez to, ze element nape¬ dowy polaczony jest z jarzmem przekladni obiegowej, 65 35 przy czym po przeciwnej do elementu napedowego stronie jarzma, na osi piasty ulozyskowana jest tuleja lozyskowa polaczona nieobrotowo z jarzmem satelitów, a na tej tuki lozyskowej, w sasiedztwie przekladni obiegowej osadzony jest obrotowo pierwszy przelacza¬ jacy • mechnizm wolnego kola wraz z przynaleznym don przelacznikiem odsrodkowym, który to mechanizm usytuowany jest w laczacym ukladzie napedzanym pomiedzy kolem o uzebieniu wewnetrznym i tuleja piasty, po przeciwnej zas do przekladni obiegowej stronie mechnizmu przelaczajacego wolnego kola* znaj¬ duje sie co najmniej jeden ciezarek przynalezny do odsrodkowego przelacznika mechanizmu wolnego kola i ulozyskowany wychykiie okolo osi równoleglej do osi piasty, przy czym po przeciwnej niz element nape¬ dowy stronie ciezarka usytuowany jest drugi przelacza¬ jacy mechanizm wolnego kola, osadzony na osi piasty przesuwnie osiowo przez urzadzenie do niesamoczyn¬ nego przelaczania, które to urzadzenie polaczone jest z tuleja lozyskowa osiowo przesuwnie lecz nieobrotowo, czlon zabierakowy zas jest przesuwny osiowo przez drugi przelaczajacy mechanizm wolnego kola.Drugi przelaczajacy mechanizm wolnego kola ma przylegajaca do wewnetrznej w kierunku promieniowym strony ciezarka panewke, która to panewka obejmuje od zewnatrz tuleje lozyskowa z która jest polaczona osiowo przesuwnie lecz nieobrotowo, przy czym na zewnetrznej stronie panewki osadzona jest sprezyna cierna, utrzymujaca czlon zabierakowy, korzystnie drugi przelaczajacy mechanizm wolnego kola jest sprze¬ glem zapadkowym, którego obsada zapadki polaczona jest z panewka, przy czym tuleja piasty ma uzebienie zapadkowe, rozciagajace sie na calej dlugosci drogi przesuwu zapadek, a pierwszy przelaczajacy mechanizm wolnego kola jest sprzeglem zapadkowym zawierajacym obsade zapadek, stanowiaca zarazem obsade ciezarków przelacznika odsrodkowego.Przedmiot wynalazku jest objasniony w dalszej czesci ' opisu w przykladzie wykonania przedstawionym na zalaczonym rysunku na którym fig. 1 przedstawia w przekroju wzdluznym piaste wedlug wynalazku, na fig. 2—3 i 4 — schematycznie przedstawiona piasta wedlug fig. 1 w róznych pozycjach przelaczania, fig. 5 — zakonczenie przelacznika odsrodkowego piasty wedlug fig. 1, w widoku, fig. 6, 7 i 8 — odmiane piasty wedlug wynalazku w róznych pozycjach przela¬ czania, fig. 9 — sprzeglo przelaczajace piasty wedlug wynalazku (widok wedlug fig. 6 do 8), w widoku fig. 10 — rysunek montazowy sprzegla przelaczajacego wg, fig. 9, fig. U — druga odmiane piasty wedlug wynalazku w przekroju wzdluznym fig. 12 — taecia odmiane piasty wedlug wynalazku w przekroju wzdluz¬ nym, fig. 13 — czwarta odmiana piasty wedlug wyna¬ lazku w przekroju wzdluznym, fig. 14 — piasta w przekroju wzdluz linii XIV—XIV wedlug fig. 13, fig. 15 — piasta z fig. 13 w przekroju lecz w innej pozycji przelaczania, fig. 16 — piaste w przekroju wtzdluz linii XVJ—XVI wedlug fig. 15, fig. 17 —piata odmiane piasty wedlug wynalazku w przekioju, fig. 18 — piaste w przekroju wzdluz linii XVIII—XVIII wedlug fig. 17, fig. 19 — przeciwwage przelacznika odsrodkowego piasty wedlug fig. 17, w widoku czescio¬ wym, fig. 20 — piaste z fig. 17, lecz w innej pozycji przelaczenia, w przekroju fig. 21 — piaste w przekroju72678 wzdluz linii XXI—XXI wedlug fig. 20, fig, 22 — piaste iz Jfiig. 19 — lecz w innej pozycji przelaczenie, w widoku czesciowym, fig. 23 — rysunek montazowy poszczególnych czesci piasty wedlug fig. 17 do 22.Pokazane net figurach od 1 do 5 odmiany rozwia- 5 zan konstrukcyjnych dwuhiegowej piasty przekladnio¬ wej posiadaja zarówno inzadzenie do recznego wzgle¬ dnie niesamoczyinnego przelaczania 'biegów, jak równiez urzadzenie przelaczajace biegi automatycznie. Na figu¬ rach tych oznaczono os piasty przez 1 tuleje piasty 10 przez 2.Element napedowy 3 wyposazony jest w wieniec zebaty 4 i ulozyskowany jest za posrednictwem lozyska kulkowego na osi piasty 1. Poprzez sprzeglo klowe 5 element napedowy 3 polaczony jest z jarzmem pizek- 15 ladni obiegowej 6, które ulozyskowane jest na osi piasty 1. Na jarzmie 6 ulozyskowane sa na osiach 7 kola satelitarne 8, które zazebiaja sie z jednej strony z uzebieniem kola srodkowego 9 sztywno zamocowanego na osi piasty 1* zas z drugiej strony z kolem o 20 uzebieniu wewnetrznym 10. Kolo sitodkowe 9, jarzmo przekladni obiegowej 6 z kolami satelitarnymi 8, oiraz kolo o uzebieniu wewnetrznym 10 — tworza przekladnie obiegowa oznaczona przez P.Jarzmo przekladni obiegowej 6 wykorzystane jest 25 dodatkowo jako element, na którym zamocowane sa zapadki 11 zapadkowego mechanizmu wolnego kola, który to mechanizm umiejscowiony jest pomiedzy jarz¬ mem przekladni obiegowej 6 i panewka lozyska 13 tulei piasty 2 i tym samym nalezy równiez do pier- 30 wBzego zlacza napedzanego S laczacego jarzmo przek¬ ladni obiegowej 6 z tuleja piasty 2. Zapadki 11 moga wspólpracowac z uzebieniem sprzegla zapadkowego 12, umieszczonym w panewce lozyska 13, która zwiazana jest w sposób uniemozliwiajacy wzgledny obrót z tuleja 35 piasty 2 i wspiera sie za posrednictwem lozyska kul¬ kowego na elemencie napedowym 3.Kolo o uzebieniu wewnetrznym 10 uformowane jest w ksztalcie bebna i zwiazane jest w sposób uniemozliwiajacy wzgledny obrót z elementem 15, na 40 którym zamocowane sa zapadki, który ito element ulozyskowany jest obrotowo na osi piasty 1. W wymie* nionym polaczeniu posredniczy sprzeglo zebate lub sprzeglo klowe 14. Na powyzszym drugim elemencie utrzymujacym zapadki 15 ulozyskowane sa wychylnie 45 w kierunku promieniowym w odpowiednio uksztalto¬ wanych wnekach lozyskowych zapadki 16 sprzegla przelaczajacego K. Zapadkom 16 przyporzadkowane jest na tulei piasty 2 uzebienie sprzegla zapadkowego 17. Utworzone z zapadek 16 i uzebienia zapadkowego 50 17 sprzeglo przelaczajace K znajduje sie w zlaczu napedzanym T, prowadzacym od kola o uzebieniu wewnetrznym 10 do tulei piasty 2.Sprzeglo przelaczajace K sterowane jest w przypadku pokazanego rozwiazania za pomoca przelacznika od- 55 srodkowego F.Zapadki 16 wystaja w kierunku osiowym ponad elementem 15 utrzymujacym zapadki i swymi przeciwleglymi koncami siegaja w otwory sterujace 22 tarczy sterujacej 18, która zwiazana jest za pomoca czopów 21 z przelacznikiem odsrodkowym F. Przelacz- 60 nik odsrodkowy F sklada sie z dwóch promieniowo naprzeciw siebie umieszczonych przeciwwag 19, które za posrednictwem czopa 20 ulozyskowane sa wychylnie w kierunku plomieniowym, na elemencie 15 utrzy¬ mujacymzapadki. 65 Urzadzenie do niesamoczyinnego przelaczania ozna¬ czone jest przez W sklada sie z tarczy zapadkowej 27 ulozyskowanej w sposób umozliwiajacy osiowy przesuw i zaopatrzonej w równolegle do osi lapki 28, z stozkowych powierzchni wznoszacych 29 oraz tulei przelaczajacej 23 równiez przesuwnej wzdluz osi piasty 1 i posiadajacej powierzchnie sterujaca 32. Równolegle do osi, lapki 28 tarczy zapadkowej 27 moga byc usuwane w osiowe wybrania 30 przeciwwag 19 prze¬ lacznika odsrodkowego.Przeciwwagi 19 posiadaja w zasiegu osiowych wybran 30 powierzchnie zderzakowe 32 wystajace w kierunku osiowym, przeznaczone do wspólpracy z lapkami 28 tarczy zapadkowej 27. Wymienione powierzchnie zde¬ rzakowe 32 sluza do polaczenia tarczy zapadkowej 27 z przeciwwagami 19 w sposób uniemozliwiajacy wzajemny obrót, w momencie, gdy lapki 28 tarczy zapadkowej 27 nie zazebiaja, sie z wybraniami 30 przeciwwag 19 (por. fig. 5). W wybraniu 30 znajduje sie powierzchnia sterujaca 28 zas na lapce 28 odpo¬ wiednia powierzchnia sterujaca 28.Tarcza zapadkowa 27 oraz tuleja przelaczajaca 23 umieszczone sa osiowo przesuwnie obok siebie na osi piasty 1 i polaczone sa recznym przelacznikiem B przedstawionym schematycznie na fig. 8. Przelacznik moze byc skonstrowany jako reczny lub nozny. Urza¬ dzenie do niesamoczynnego przelaczania W zawiera ponadto przesuwny klocek 24 posiadajacy mozliwosc osiowego przesuwu w wzdluznej szczelinie 25 osi pia¬ sty 1 oraz drazek ciagnacy lub popychajacy 26 przy¬ mocowany do klocka 24. Przesuwny klocek 24 pola¬ czony jest na zasadzie zlacza ksztaltowego z tuleja przelaczajaca 23.W sklad urzadzenia do niesamoczynnego przelaczania wchodzi dalej sprezyny cofajaca 33 przeciwdzialajaca ruchowi przestawiajacemu apowodowajnemu przez sily zewnetrzne. Sprezyna cofajaca 33 opiera sie o pionowa czesc piasty 34 i dociska tarcze zapadkowa 27 do tulei przelaczajacej 23. W najprostszym przypadku drazek 26 jest drazkiem ciagnacym, polaczonym dru¬ cianym cieglem z recznym przelacznikiem. Mozna jed¬ nak równiez wykonac drazek 26 jako drazek popycha¬ jacy, umieszczajac na koncu osi piasty urzadzenie zwrotne, pizeksztalcajace sile ciagnaca pochodzaca od ciegna drucianego w sile naciskajaca na drazek.Przeciwwagi 19 przelacznika odsrodkowego posiadaja, po stronie zwróconej do tulei przelaczajacej 23, noski 31 posiadajace powierzchnie sterujaca 32 ze stozkowa powierzchnie wznoszaca 33', która wspólpracuje z odpowiednimi powierzchniami wznoszacymi 29 tulei przelaczajacej 23 (por. fig. 3 i 5).Na fig. 3 pokazane jest ustawienie tulei przelacza¬ jacej 23 na drugim biegu. W tej pozycji przelaczenia tuleja przelaczajaca 23 znajduje sie swa powierzchnia sterujaca 32' bezposrednio pod noskiem 31 i utrzymuje w ten sposób przeciwwagi 19 w pozycji wychylnej, niezaleznie od liczby obrotów napedu, tak ze zapadki 16 przelaczalnego urzadzenia sprzegajacego pozostaja w zazebieniu z uzebieniem sprzegla zapadkowego 17.Sposób dzialania dwubiegowej piasty przekladniowej przedstawionej na fig. 1 do 5 jest nastepujacy: Na fig. 1 i 2 widoczne jest ustawienie, w którym w wyniku zamierzonego uruchomienia recznego prze¬ lacznika i zwiazanego z nim urzadzenia do niesamo¬ czynnego przelaczania W, wlaczony jest bieg pierwszy72678 to znaczy bezposredni. Tarcza zapadkowa 27 i tuleja przelaczajaca 23 doprowadzone sa w prawe polozenie krancowe za pomoca sprezyny cofajacej 33 urzadzenia do niesamoczynnego przelaczania. Przesuwny klocek 24 przylega na koncu wzdluznej szczeliny 25 osi piasty 5 1. Lopatki 28 tarczy zapadkowej 27 uniemozliwiaja wychylenie przeciwwag 19 tak, ze niemozliwe jest rów¬ niez zazebienie sie zapadek 16 ponad .tarcza sterujaca 18 z uzebieniem sprzegla zapadkowego 17 tulei pia¬ sty2_. |0 Element utrzymujacy zapadki 15 z zapadkami 16 oraz kolo o uzebieniu wewnetrznym 10 Obracaja sie zatem bez przenoszenia sily. Na tej zasadzie przenosze¬ nie sily na tym biegu nastepuje z wienca zebatego poprzez element napedowy 3, jarzmo przekladni obie- 15 gowej 6, przez zapadki 11 na uzebienie sprzegla zapad¬ kowego 12 panewki lozyskowej 13, a tym samym na tuleje piasty 2. Na fig. 3 przedstawiona jest piasta przy wlaczonym drugim biegu, to znaczy przy zasto¬ sowaniu przelozenia. Bieg ten wlaczany jest przez 20 przesuniecie w lewo drazka 26, a tym samym przez przesuniecie równiez przesuwnego klocka 24, . tulei przelaczajacej 23 i tarczy zapadkowej 27. Lopadki 28 posiadajace zagiete pod katem konce przesuniete zos¬ taja przy tym daleko w lewo umozliwiajac wychylenie ^ przeciwwag 19, co skolei pozwala na ustawienie sie tulei przelaczajacej 23 pod noskami 31 przeciwwag 19.W wyniku wychylenia sie przeciwwag 19 zwolnione zostaja zapadki 16, dzieki czemu moga sie one odchy¬ lic na zewnatrz ponad tarcza sterujaca 18. W ten 30 sposób zamkniete zostaje sprzeglo przelaczajace K.Dnugi mechanizm wolnego kola, to znaczy sprzeglo zapadkowe 11, 12 zostaje przy tym wyprzedzone. Na¬ ped przechodzi na tym biegu kolejno z elementu nape¬ dowego 3 na przekladnie obiegowa i stad poprzez 35 kolo o uzebieniu wewnetrznym 10 na element utrzy¬ mujacy zapadki 15, które to zapadki 16, jak juz opi¬ sano, zazebione sa z uzebieniem sprzegla zapadko¬ wego 17 tulei piasty 2.Na przyklad, wtedy gdy przelacznik reczny urzadze- 40 nia przestawiajacego, uksztaltowany jako przelacznik drazkowy, ustawiony zostanie w pozycje „Automatyka", urzadzenie do niesamoczynnego przelaczania W znaj' dzue sie w pozycji uwidocznionej aa fig. 4. Zarówno przesuwny klocek 24, jak równiez tuleja przelaczajaca 45 23 i tarcza zapadkowa 27 przestawione zostana za posrednictwem drazka ciaglowego 26 w lewe polozenie krancowe.Przeciwwagi 19 przelacznika odsrodkowego F moga sie wtedy swobodnie wychylac na zewnatrz, lub do 50 wewnatrz, w zaleznosci od ilosci obrotów, w wyniku czego nastepuje wlaczenie lub wylaczenie drugiego bie¬ gu. Lapki 28 tarczy zapadkowej 27 sa polaczone w sposób zapewniajacy wspólne obroty z przeciwwagami 19 za posrednictwem zderzaków 32 znajdujacych sie 55 na przciwwagach. Zderzaki 32 moga posiadac promienie koncenitryczne w stosunku do osi wychylania 20* Reasumujac mozna stwierdzac, ze w polozeniu prze¬ laczania pokazanym na fig. 4 sprzeglo przelaczajace K przelaczane jest wylacznie przez przelacznik odsrod- ^ kowy F w uzaleznieniu od obrotów piasty. W prze¬ ciwienstwie do tego w polozeniach przelaczenia poka¬ zanych na fig. 2 i 3 przelacznik odsrodkowy F przesterawywany jest przez urzadzenie do- niesamoczyn¬ nego przelaczania W, przy czym niezaleznie od kazdo- 65 razowej liczby obrotów sprzeglo przelaczajace K po¬ zostaje otwarte (fig. 2) lub zamkniete (fig. 3).Przykladowe rozwiazanie konstrukcyjne wynalazku przedstawione na fig. 6 do 10 rozni sie od wykonan pokazanych na fig. 1 do 5 przede wszystkim tym, ze sprzeglo przelaczajace K utworzone jest z dwóch rów¬ nolegle wlaczonych sprzegiel Ki K2 przy czym galaz sprzegla Ki przelaczana jest przez urzadzenie do niesamoczynnego przelaczania W, zas galaz sprzegla K2 przez przelacznik odsrodkowy F« Galaz sprzegla Ki stanowi sprzeglo zapadkowe z zapadkami 35, a galaz sprzegla K2 — sprzeglo zapadkowe z zapadkami 36* Obie zapadki w tym wykonaniu usytuowane sa w jednej plaszczyznie, na jednym elemencie utrzymujacym zapadki 37, wzajemnie do siebie promieniowo przeciw¬ legle.Urzadzenie do niesamoczynnego przelaczania sklada sie z tarcz przelaczajacych 38 zwiazanych ze soba za posrednictwem sworznia 39. Zewnetrzne brzegi tarcz przelaczajacych 38 sa pozaginane stozkowo, przy czym katy rozwarcia stozka sa wzgledem siebie przeciwnie zwrócone. Wymienione stozkowo wygiete brzegi 40* tarcz przelaczajacych 38 stanowia powierzchnie ste¬ rujace. Zapadki 35 sprzegla Ki usytuowane sa pomiedzy dwoma tarczami 38. Odstep pomiedzy stozkowymi po¬ wierzchniami sterujacymi 40 obu tarcz 38 jest tak duzy, ze w srodkowej pozycji przelaczania wedlug fig. 7 czesci przelaczajace — w tym przypadku zapadki 35 — posiadaja mozliwosci swobodnego ruchu wychyl- nego. Tarcza 38 po stronie przeciwwag 19 przelacznika odsrodkowego posiada bolec pilotujacy 41, dzialajacy jako czlon blokujacy przelacznika odsrodkowego F.Element utrzymujac zapadki 37 zwiazany jest z kolem o uzebieniu wewnetrznym 10 przekladni obiego¬ wej P za posrednictwem tulei 42. Wymienione kolo o uzebieniu wewnetrznym 10 jest równoczesnie ele¬ mentem utrzymujacym przeciwwagi 19 przelacznika odsrodkowego F. Tarcza 38 obracaja sie wraz z ele¬ mentem utrzymujacym przeciwwagi, posiadaja jednak wzgledem niego mozliwosc osiowego przesuwu.Sposób dzialania odmiany wykonania wynalazku po¬ kazanego schematycznie na fig. 6 do 10 jest nastepu¬ jacy: Na pierwszym biegu (fig. 6) oraz na drugim biegu (fig. 7) przeciwwagi 19 w wyniku ustawienia boków pilotujacych 41 urzadzenia do niesamoczynnego prze¬ laczania W nie maja mozliwosci wychylania. Dopiero po przelaczeniu na dzialanie automatyczne (fig. 8) bolce pilotujace 41 zwalniaja przeciwwagi 19. W zalez¬ nosci od ustawienia tarcz pizelaczajacych wlaczone sa poszczególne biegi.Zgodnie z fig. 6 tarcze przelaczajace 38 w pozycji recznie wlaczonego pierwszego biegu przesuniete sa calkiem w prawo. Lewa tarcza 38 utrzymuje sie swym stozkowo wygietym brzegiem 40 zapadki 35 w pozycji nie zazebiania z uzebieniem sprzegla zapadkowego 17 tulei piasty 2, zas bolce pilotujace 41 uniemozli¬ wiaja wychylenie przeciwwag 19 przy wyzszych obro¬ tach, co spowodowaloby przelaczenie na drugi bieg.Na fig* 7 przedstawiona jest pozycja pazelaczania urzadzenia blokujacego i przelaczajacego znamienna dla drugiego biegu. Tarcze przelaczajace 38 znajduja sie w, polozeniu srodkowym i tym -samym zwalniaja za¬ padki 35. Naped tulei piasty 2 przebiega przez zapadki72678 10 35, przy czym zapadkowy mechanizm wolnego kola 11, 12 zostaje wyprzedzony.W przypadku przemieszczenia tarcz przelaczajacych w ich lewe krancowe polozenie — jak to pokazano na fig. 8 — zmiany biegów nastepuja automatycznie.W pozycji przelaczenia Automatyka" zapadki 35 sa .znowu wylaczone, a przelacznik odsrodkowy F jest odblokowany. W zaleznosci od szybkosci obrotowej napedzania zapadki 36 beda tym samym wlaczane lub wylaczane przez przeciwwagi 19. Jak to widac na fig. 8 i 9 przeciwwagi 19 zazebione sa w sposób umozliwia¬ jacy dzialanie z zapadkami 36 za posrednictwem swych ramiom 43. Ponizej liczby obrotów zadzialania przelacz¬ nika odsrodkowego F, lub — w przypadku recznego przelaczania — przy zablokowanym przelaczniku od¬ srodkowym, zapadki 36 uwiezione sa w wymienionych ramionach 43, to znaczy, ze sa one utrzymywane w stanie nie zazebionym z uzebieniem sprzegla zapadko¬ wego 17 tulei piasty 2.Na fig. 9 przedstawiono obie grupy zapadsk 35 i 36 we wzajemnym usytuowaniu, zas fig. 10 przedstawia w widoku perspektywicznym obie galezie sprzegla Ki i K2 w polaczeniu z tarczami 38.Fig. 11 przedstawia druga odmiane wykonania wed¬ lug wynalazku. W odróznieniu od przykladowego roz¬ wiazania wedlug fig. 6 do 10 zapadki 44 galezi sprzegla Ki usytuowane sa obok zapadek 36 galezi sprzegla K2. Obie galezie sprzegla Ki i K2 znajduja sie zatem w dwóch rónych plaszczyznach. Zapadki 44 ulozysko- •watne sa przegubowo za posrednictwem czopa 45 na elmencie utrzymujacym zapadki 37, w sposób umozii- Aviajacy wychylenie.Tuleja przelaczajaca 46 posiada na swym srodkowym odcinku rowkowe zaglebienie 49. W srodkowej pozycji przelaczenia tulei przelaczajacej 46 wymieniony piers¬ cieniowy rowek 49 znajduje sie pod zapadkami 44.Pierscieniowy rowek 49 posiada przy tym takie wymia¬ ry, ze zapadki 44 moga sie swobodnie poruszac, co umozliwia im wychylenie i zazebienie sie z uzebie¬ niem sprzegla zapadkowego 17 pod wplywem dzialania, nie przedstawionej na rysunku sprezyny. Po obu stro¬ nach pierscieniowego wybrania 49 na zewnetrznym plaszczu tulei przelaczajacej 46 usytuowane sa pro¬ mieniowe powierzchnie sterujace 48. Stad wynika* ze zarówno w prawym jak i w lewym ustawieniu kranco- wym tulei przelaczajacej 46 zapadki 44 utrzymywane sa w stanie nie zazebionym z uzebieniem sprzegla zapadkowego 17.Bolce pilotujace 47, sluzace ob blokowania przelacz¬ nika odsrodkowego przy recznym przelaczaniu umiesz¬ czone sa bezposrednio na tulei przelaczajacej 46. Ste¬ rowania zapadek 36 sprzegla K2 umieszczonych równiez na elemencie utrzymujacym zapadki 37 nastepuje ana¬ logicznie jak w przykladzie konstrukcji pokazanej na fig. 1 do 5'— w wyniku dzialania tarczy sterujacej 18 zwiazanej z przeciwwagami 19 przelacznika odsrod- kowego F. Na fig. 11 jest zreszta przedstawione usta-1 wierne tulei:" - przelaczajacej w przypadku recznego przelaczania na pierwszy bieg. Wtedy gdy tuleja prze¬ laczajaca 46 zostaje przesunieta w lewo i doprowadzo^ na do polozenia srodkowego, Wlaczony zostaje recznie drugi bieg.Jesli tuleja przelaczajaca 46 zostanie przesunieta jeszcze dalej w lewo, wtedy zapadki 44 zostana znów -wyprowadzone przez prawa powierzchnie sterujaca z zazebienia z uzebieniem sprzegla zapadkowego i dodat¬ kowo zwolniona zostanie blokada przelacznika odsrod¬ kowego F. W lewym krancowym polozeniu tulei prze¬ laczajacej 46 jest zatem wlaczone automatyczne przela- 5 czanie (Automatyka).Przedstawione na fig. 12 przykladowe rozwiazanie konstrukcyjne pokazane w wzdluznym przekroju rózni sie od przykladu wedlug fig. 11 jedynie innym sys¬ temem zapadek sluzacych do recznego przelaczania 10 piasty. Z uwagi na to, ze zapadki 50 zazebiaja sie z uzebieniem Sprzegla zapadkowego 17 dopiero pod wplywem dzialania tulei przelaczajacej 46, na srodko¬ wym odcinku tulei przelaczajacej 46 znajduje sie po¬ wierzchnia sterujaca 48 tak, ze srodkowym polozeniu 15 przelaczania tulei przelaczajacej 46 zapadki 50 sa wla¬ czone, zas w przeciwienstwie do tego w obu polozeniach krancowych sa wylaczone.W przykladzie aozwiazania konstrukcyjnego wedlug fig. 13 do 16 os piasty oznaczono przez 101, zas 20 tuleje piasty przez 102. Elemenit napedowy 103 z wiencem zebatym 104 ulozyskowany jest na osi piasty 101 za posrednictwem lozyska kulkowego 105. Element napedowy posiada oski kól satelitarnych 106 i sluzy równiez do utrzymywania kól satelitarnych 107, z 25 których jedno widoczne jest na rysunku. Wolne konce osiek kól satelitarnych 107, z których jedno widoczne jest na rysunku, Wolne konce osiek kól satelitarnych 106 polaczone ze soba sa za pomoca pierscienia pod¬ pierajacego 108. 30 Kola satelitarne 107 na elemencie napedowym zaze¬ biaja sie z jednej strony ze stalym uzebieniem kola srodkowego 109 na osi piasty 101, a z: drugiej'strony z kolem o uzebieniu wewnetrznym 110. Pierscien pod- ~ pierajacy 108 zwiazany jest w sposób wykluczajacy 35 wzajemny obrót z tuleja lozyskowa 112 -za posredni¬ ctwem uzebienia sprzeglowego 111, przy czym tuleja lozyskowa 112 ulozyslkowana jest Obrotowo na osi ipiasty 101 i zabezpieczona przed osiowym przesuwem za pomoca pierscienia zabezpieczajacego 113.Tuleja lozyskowa 112 zwiazana jest w sposób unie¬ mozliwiajacy wzgledny obrót z czescia piasty 115, ulozysfkowana wspólosiowo na osi piasty 101, przy czym-' czesc 115 posiada w zasiegu panewki 160 wewnetrzne uzebienie '116. Zwiazana w ten sposób z tuleja lozys¬ kowa 112 czesc piasty 115 posiada w sasiedztwie cylindrycznej czesci — tarczowa koncówke 117 z pro¬ mieniowo otwartymi wnekami ustalajacymi 118 na swym obwodzie, w kitóirym to wnekach umieszczone ¦ sa zapadki 119. W tym przykladowym rozwiazaniu piasty przekladniowej wtielobiegowej przewidziano dwie zapadki 119 przeciwlegle sobie na srednicy na które oddzialywuje pierscien sprezynujacy 120. Koncówka 117 bedzie dalej okreslana jako element utirzymujacy .\ zapadki.Zapadki 119 ustawione sa na przeciwko dlugiego w kierunku osiowym uzebienia sprzegla zapadkowego 121 w tulei piasty 102. Tuleja piasty 102 ulozyskowana jest za prórednictiwem lozyska kulkowego. 122 na ele- ^ mencie. napedowym 103, wzglednie na dalszej czesci lozyskowej 123 zamocowanej w sposób staly na osi piasty 101. Element utrzymujacy zapadki 117 moze byc (przesuwany osiowo za pomoca przesuwnego klocka 124 poprzez drazek cieglowy 124& i fcoteuch, ciegtowy,; 65 40 45 50 55 - nie ulegaja przy tym zmianie ani zazebienie zapadek72678 11 119 z uzebieniem 121, ani zabezpieczane przed obro- tem polaczenie z tuleja lozyska 112.Kolo o uzebieniu wewnetrznym 110 zwiazane jest za pomoca sprzegla ksztaltowego 125 w sposób unie¬ mozliwiajacy wzgledny obrót z elementem utrzymujacym 5 przeciwwagi 127 przelacznika odsrodkowego F, który z kolei umieszczony jest obrotowo na tulei lozyskowej 112. Przelacznik odsflodkowy F posiada przeciwwagi 129 ulozyskowane wychylnie na czopach 128, które to przeciwwagi za posrednictwem czopów 130 znaj- 10 dujacych sie blisko punktu wychylenia steruja tarcza przelaczajaca 131. Tarcza przelaczajaca 131 posiada profilowe wygiecia sluzace do sterowania zapadek 132, ulozyskowanych wychylnie na elemencie utrzymujacym przeciwwagi 127. Zapadki 132 napinane sa przez spre- 15 zyne pierscieniowa i w odpowiednim ustawieniu tarczy przelaczajacej 131 moga wychyMc sie i zazebic z pier¬ scieniem zabierakowym 133, umieszczonym w sposób uniemozliwiajacy obrót w tulei piasty 102. Przeciwwagi 129 sa przy tym stale pod dzialaniem sprezyn cofa- 2Q jacych 134.Na panewce 160 czesci piasty 115, w wytoczeniu umieszczona jest pierscieniowa sprezyna cierna 135, posiadajaca promieniowo wygiete ramie 136, które moze czasowo wspólpracowac z przeciwwagami 129. ^ Na kazdej przeciwwadze 129 znajduje arie osiowo z jednej strony wystep 137, który jak widac na fig. 13 — posiada ksztalt litery „U". Jedno ramie czesci „U" oznaczone jest przez 138, zas przerwa miedzy ramio¬ nami przez 139. Kazda przeciwwaga posiada na wolnym 30 koncu drugi wystep 140 w ksztalcie plaskiej krzywki, który zawsze wystaje z jednej strony w kierunku osio¬ wym i zbiega sie na obwodzie z ptrarwa ksztaltu „U". Przeciwwagi 129 opasuja wewnatrz tulei piasty 102 cylindryczna czesc trzonu panewki zapadkowej 115 35 (fig. 14).Sposób dzialania opisanej konstrukcji wietobiegowej piasty przekladniowej jest nastepujacy: na fig. 13 i 14 proedtfawiona. jest piasta wielobiegowa przy przylacze¬ niu w prawe krancowe polozenie elementów przylacza- ^ jacych 124 i 124o* W takim polozeniu przelaczenia element utrzymujacy zapadki 117 przesuwny osiowo przez odpowiednie wytoczenie wewnatrz przesuwnego klocka 124, znajduje sie w takim polozeniu, w którym ramie 136 sprezyny ciemnej 135 moze przejsc przez 45 wygiecie 139 na wystepie w ksztalcie „U" 137 przeciw¬ wagi 129.Przy obrocie elementu napedowego 103 obracana jest za posrednictwem pierscienia podpierajacego 108 tuleja lozyska 112, a tym samym poptraz uzebienie 50 114 i 116, równiez czesci piasty 115. Koto o uzebieniu wewnetrznym 110, a tym samym równiez element utrzy¬ mujacy przeciwwagi 127 preelacznika odsrodkowego F obracaja sie szybciej, niz element napedowy 103* Przeciwwagi obracaja sie wraz z utrzymujacym je 55 elementem 127. Poniewaz obracaja sie one szybciej, niz ramie sprezyny 136, w wyniku tego (ramie ptze- . chodzi pracz przerwe 139 wystepu 137 w ksztalcie „U" i uderza w wystep 140 (fig. 14). Ramie sprezyny 136 i sprezyna cierna 135 zostaja przy tym zabrane przez ^ wystep 140 szybciej obracajacej sie przeciwwagi. Opór uzalezniony od tarcia sprezyny ciernej 135 o panewke 160 wywiera sile poprzez przeciwwage 129 tak, ze przeciwwaga utrzymywana jest w polozeniu pokazanym na fig. 14 i nie moze sie odchylic promieniowo na 6J 12 zewnatrz. Równiez druga przeciwwaga 129 poprzez czop sterujacy 130 i tarcze przelaczajaca 131 wstrzy¬ mywana jest od wychylenia (fig. 14).Naped piasty przebiega od elementu napedowego 103 przez tuleje lozyskowa 112, czesc piasty 115 i zapadki 119 — na tuleje piasty 102. Nie ma w .tym przypadku zadnego przelozenia i mówi sie wtedy o biegu nor¬ malnym. W wyniku przesuniecia czesci 124 i 124a w lewo uzyskujemy pozycje .przelaczenia pokazana na fig. 15, czyli wlaczony zostal bieg szybki i tak jak poprzednio, przeciwwagi 129 przelacznika odsrodkowego F obracaja sie szybciej niz lamie sprezyny 136. W tym przypadku jednak w wyniku przesuniecia czesci piasty 115 ramie 138 wystepu „U" 137 zbiega sie na obwodzie z ramieniem sprezyny 136. Ramie 13& uderza wtedy w ramie sprezyny 136 i zostaje zebrane przez przeciwwage 129. Znowu opór .tarcia sprezyny ciernej 135 wytwarza sile oddzialywujaca na przeciw¬ wage 129. Tym razem jednak sila dzialajaca na ramie 138 wystepu „U" — 137 powoduje wychylenie przeciw¬ wagi 129 do pozycji pokazanej na fig. 16.W wyniku dzialania czopa sterujacego 130 i tarczy przelaczajacej 131 wychyla sie równiez druga przeciw¬ waga, a równoczesnie tarcza przelaczajaca sterujaca zapadkami 132 powoduje ich uwolnienie i mozliwosc wychylenia. Zapadki zazebiaja sie wtedy z pierscie¬ niem zabierakowym 133, dzieki czemu tuleja piasty 102 napedzana jest z szybkoscia obrotowa jaka posiada kolo u uzebiemiu wewnetrznym 110 i choc niezaleznie od szybkosci jazdy — zapadki 119 zostaja wyprze¬ dzone.W dalszej czesci przelaczenia element utrzymujacy zapadki 117 przesuniety zostaje tak daleko wzdluz osi przeciwko napieciu sprezyny dociskowej 141, az (ramie 136 sprezyny ciernej 135 moze swobodnie przechodzic obok zewnetrznego ramienia 138 wystepu 137 przeciw¬ wag 129. W takim polozeniu pracy ramie sprezyny nie oddzialywiije wiec na przeciwwagi 120, które znaj¬ duja sie tylko pod dzialaniem sily odsrodkowej. Polo¬ zenie przeciwwag 129 przelacznika odsrodkowego 126 zalezne jest wtedy wylacznie od obrotów elementu napedowego* Inny przyklad rozwiazania konstrukcyjnego wielo- biegowej piasty przekladniowej z dowolnym przelacza¬ niem przedstawiono na fig. 18 do 23. Obydwa roz¬ wiazania maja budowe ogólna bardzo podobna do siebie, a te same czesci skladowe piasty oznaczone sa tymi samymi oznacznikami jak na fig. 13 do 17 zatem ponizej opisano tylko czesci odmiennie uksztal¬ towane.Na elemencie utrzymujacym przeciwwagi 127 na czo¬ pach lozyskowych 145 umieszczone sa wychylnie prze¬ ciwwagi 146. Czopy lozyskowe 145 tylko tym sie róznia od opisanych poprzednio czopów 128, ze posia¬ daja one zawsze konce znacznie osiowo wystajace ponad przeciwwage, przy czym koniec taki moze slu¬ zyc jako zderzak dla ramienia 136 sprezyny cier¬ nej 135. Przeciwwagi 146 róznia sie tym od poprzednio omawianych, ze na wolnych swych koncach maja jedno¬ stronnie zmniejszona szerokosc (por. szczególnie fig. 17 i 23.) Na koncu lozyska kazda przeciwwaga 146 posiada wystep 147. Wystep 147 posiada promieniowo wewnatrz zarys ksztaltu odpowiadajacy ksztaltowi przeciwwagi72*78 13 Na tym wewnetrznym konturze wystep 147 posiada z jednej strony sciecie ukosne 148. W sasiedztwie czopa sterujacego 130 i czopa lozyskujacego 145 znaj¬ duje sfie na tej samej przeciwwadze osiowy wystep 137 o ksztalcie „U" (fig. 23). W przypadku gdy sila cofa- 5 jaca sprezyny 134 jest wieksza od sily odsrodkowej, wtedy wlaczony jest bieg normalny.W przypadku, gdy sila odsrodkowa jest wieksza od sily sprezyny wtedy zapadki 132 zazebiaja sie z piers¬ cieniem zabierakowym 133 i wlaczony zostaje bieg 10 szybki. Na przeciwwadze 146 nie ma wystepu 140.Na koncu panewki 160 uformowane jest skosne sciecie 149, wspólpracujace ze scieciem 148. 15 Sposób dzialania jest nastepujacy: W polozeniu przelaczenia pokazanjtn na fig. 17 czesci piasty 115 przesunieta jest tak daleko osiowo w prawo w tulei piasty 102, ze ramie 136 pierscienia sprezyny dennej 135 w czasie obrotów przy pracy piasty przebiega puzez przejscie 139 w ksztalcie „U" 2(f osiowego wystepu 137 i uderza potem o przedluzony czop lozyskowy 145. W tym polozeniu pizelaczenia {fig. 17) panewka 160 znajduje sie osiowo wewnatrz przeciwwag 146..Zgodnie z wynalazkiem wystepy 147 na przeciw- 2S wagach 146 zazebione sa z panewka 160 (fig. 19).Wychylenie sie do wewnatrz wystepów 147, a tym samym takze wychylenie sie na zewnatrz przeciwwag przy wzrastajacych obrotach elementu napedowego jest uniemozliwione, a co za tym idzie niemozliwe jest 3Q oddzialywanie na tarcze przelaczajaca 131, wzglednie na zapadki 132.Wspólpracujace ze soba skosne sciecia 148 i 149 ulatwiaja wprowadzenie panewki 160 pod wystepy 147.Z uwagi na to, ze przeciwwagi 146 nie moga sie 35 wychylic, a zapadki 132 nie moga sie zazebic z piers¬ cieniem zabierakowym 133, naped przebiega niezaleznie od obrotów zawsze poprzez zapadki 119, to znaczy ze tuleja piasty obraca sie zawsze z taka szybkoscia, jak element napedowy 103. Pizy szybkim biegu czesc ^ piasty 115 przesunieta jest w osiowe polozenie po¬ kazane na fig. 20.Wystepy 147 na przeciwwagach 146 moga wychylac sie osiowo do wewnatrz obok panewki 160. Ramie sprezyny 136 uderza o zewnetrzne ramie 138 osiowego 45 wystepu „U" 137, gdyz przeciwwagi 146 obracaja sie stalle szybciej, niz panewka 160 unoszaca sprezyne cier¬ na 136. Sila cierna skierowana przeciwnie do kierunku napedu piasty oddzialywuje w kierunku obwodowym na osiowy wystep 137 przeciwwagi 146. Dzieki temu 5Q powstaje moment, który próbuje najpierw wychylic na zewnatrz bezposrednio obciazona przeciwwage. Ruch ten przekazywany jest przez czop sterujacy 130 na tarcze przelaczajaca 131, a tym samym na druga przeciwwage, sak, ze ostatecznie obie przeciwwagi zmu¬ szone sa do wychylenia na aewnatrz.W wyniku przekrecenia tarczy przelaczajacej 131 zapadki 132 {zostaja zwolnione i maja mozliwosc wy¬ chylenia na zewnatrz, przez co zazebiaja sie z piers¬ cieniem zabierakowym 133 tiaei piasty 102, co powo- ^ duje, ze sa one napedzane z podwyzszona szybkoscia obrotowa kola o uzebieniu wewnetrznym 110. Wla¬ czone dotychczas w celu napedzania zapadki 119 na ekcnencie tiaszymujacyin 'zapadki zostaja teraz wypure- dzone przez szybciej obracajaca sie tuleje piasty 102. 65 55 14 Na fig. 21 pokazany jest taki wlasnie stan ruchu przeciwwag 146, podczas gdy na fig. 22 widac, jak wystep 147 przeciwwagi 146 moze wychylic sie obok panewki 160 az do takiego polozenia, w którym prze¬ ciwwaga 146 zaczyna przylegac do tulei piasty 102.Pizy dalszym przesuwie czesci piasty 115 w lewo ramie sprezyny 136 wychodzi z obszaru swobodnego piizechodzenia przez osiowy wystep „U" 137 tak, ze przeciwwagi 146 pozostaja jeszcze tylko pod wplywem sily odsrodkowej i ustawiaja sie odpowiednio do liczby obrotów. Przy niskich obrotach przeciwwagi zachowuja polozenie wedlug fig. 18, to znaczy naped przebiega przez zapadki 119; przy wyzszych obrotach przeciwwagi przechodza w polozenie wedlug fig. 21 w wyniku czego zapadki 132 zaziebic sie moga z pienieniem zaibic- nakowym 133 i naped przebiega wówczas z szybkoscia obrotowa kola o uzebieniu wewnetrznym 110 poprzez zapadki 132.W celu powrotnego przelaczenia z biegu szybkiego na bieg normalny mrusi przez krotki okres czasu nas¬ tapic zwolnienie lub zatrzymanie elementu napedowego, aby obciazone przez przeciwwagi 146 zapadki 132 zos¬ taly wyprzedzone przez tuleje piasty 102, wzglednie pierscien zabierakowy 133 i aby mogly zostac promie¬ niowo do wewnatrz wyciagniete z zazebienia. Za wy¬ jatkiem momentu, gdy dziala nie pokazany na rysunku reczny przelacznik, w kazdym innym czasie i bez ograniczenia mozna w tego typu wielobiegowej piascie przekladniowej pedalowac równiez do tylu.Wynalazek nie jest ograniczony tylko do opisanych przykladów rozwiazania, lecz w ramach istoty wynalazku moze byc dalej konstukcyjnie rozwijany i zmieniany. PL PL