PL 71 451 Y1 2 Opis wzoru Przedmiotem wzoru uzytkowego jest modulowe urzadzenie dylatacyjne, znajdujace zastosowa- nie w budownictwie w modulowych systemach zabezpieczajacych szczeliny dylatacyjne w obiektach inzynierskich, które przeznaczone sa do kompensowania calkowitych przemieszczen krawedzi szczelin dylatacyjnych obiektów inzynierskich. W stanie techniki znane sa modulowe urzadzenia dylatacyjne do zabezpieczania geometrycznie zmiennych szczelin dylatacyjnych na poziomie nawierzchni w obiektach inzynierskich. Takie urzadzenia kompensuja przemieszcza krawedzi szczelin dylatacyjnych zachodzace wzdluz osi konstrukcji danego obiektu inzynierskiego. Sa one wyposazone w dwa skrajne profile stalowe, które sa zabudowane w obiekcie inzynierskim, na obu krawedziach szczeliny dylatacyjnej. Pomiedzy nimi znajduja sie stalowe profile srodkowe, które sa polaczone obrotowo z profilami skrajnymi oraz pomiedzy soba, tak ze mozna sterowac odlegloscia pomiedzy profilami srodkowymi. Z kolei pomiedzy wszystkimi profilami stalowymi znajduja sie elementy elastyczne, laczace profile pomiedzy soba, a przede wszystkim pelniace funkcje uszczelniajace i zabezpieczajace przed woda. Urzadzenie zabezpieczajace dylatacje tego rodzaju zostalo ujawnione w PL 176 386 przedsta- wiajacym przejazd w mostach lub wiaduktach ze szczelina dylatacyjna, posiadajacy stalowe profile w postaci zeber o ksztalcie dwuteowników, usytuowane w kierunku wzdluznym szczeliny dylatacyjnej. Przejazd posiada dwa profile brzegowe oraz co najmniej jeden profil srodkowy, znajdujacy sie pomiedzy profilami brzegowymi. Profile sa ze soba polaczone elastycznymi elementami uszczelniajacymi, zabez- pieczajacymi równiez przerwy pomiedzy zebrami przed dzialaniem wody. Natomiast ponizej kazdego elementu uszczelniajacego, w przestrzeni pomiedzy profilami oraz wzglednie miedzy profilami a krawe- dzia szczeliny dylatacyjnej usytuowane sa elementy sprezyste wykonane z elastomeru, posiadajace w nieobciazonym stanie ksztalt równolegloscianu. Elementy sprezyste tworza sprezysty lancuch pomie- dzy brzegami szczeliny. Przy najwezszym polozeniu zeber elementy sprezyste przylegaja swymi po- wierzchniami bocznymi do sasiednich zeber, badz do zeber i do brzegu szczeliny dylatacyjnej. Pozwala to optymalnie wykorzystac przestrzen dla odksztalcenia przesuwnego, tak ze calkowita szerokosc szczeliny przejazdu jest bardzo mala. Caly przejazd, od góry, zabezpieczaja plyty przylaczeniowe. Z kolei GB1325250 ujawnia rozszerzalne zlacze dla szczelin dylatacyjnych w obiektach inzynier- skich, a zwlaszcza mostach. Zlacze posiada zespól oddalanych od siebie wzdluznych profili, rozmie- szonych równolegle do krawedzi szczeliny dylatacyjnej, zawierajacy dwa profile skrajne oraz co najmniej jeden profil srodkowy. Profile sa ze soba polaczone obrotowo z wykorzystaniem polaczen nozycowych. Poszczególne polaczenia nozycowe sa laczone pomiedzy soba równiez obrotowo, tworzac uklad pola- czen nozycowych. Same polaczenia nozycowe pozwalaja na regulacje szerokosci pomiedzy profilami, a zwlaszcza pomiedzy profilami srodkowymi. Polaczenia nozycowe sa zlokalizowane prostopadle wzgledem dlugosci profili skrajnych oraz srodkowych wykorzystywanych w zlaczu. Dodatkowo posred- nie polaczenia obrotowe, w co najmniej dwóch polaczeniach nozycowych, zaopatrzone sa w uchwyty zapobiegajace przechylaniu sie calego ukladu polaczen nozycowych. Celem wzoru uzytkowego jest rozwiazanie problemu technicznego wystepujacego podczas sto- sowania modulowych urzadzen dylatacyjnych na terenach narazonych na oddzialywania sejsmiczne, badz na wystepowanie szkód górniczych, czy tez wystepujacego na polaczeniu dwóch niezaleznych obiektów inzynierskich, z których kazdy przemieszcza sie dowolnie. W takich sytuacjach poza prze- mieszczaniami zachodzacymi wzdluz osi konstrukcji danego obiektu, do których kompensowania prze- znaczone sa modulowe urzadzenia dylatacyjne, wystepuja przemieszczenia zachodzace w kierunku prostopadlym do osi podluznej obiektu inzynieryjnego. Wzór uzytkowy dotyczy modulowego urzadzenia dylatacyjnego, zawierajacego dwa skrajne pro- file, oraz umieszczony pomiedzy nimi co najmniej jeden profil srodkowy, w którym profile polaczone sa nozycowym mechanizmem sterujacym. Istota wzoru uzytkowego polega na tym, ze pomiedzy kaz- dym skrajnym profilem, a nozycowym mechanizmem sterujacym zamocowany jest przegub wychylno- obrotowy, który swym dolnym i górnym talerzem osadczym osadzony jest nieprzesuwnie w gniezdzie przyporzadkowanego mu skrajnego profilu. Kazdy przegub wychylno-obrotowy zawiera korpus z zespo- lem uchwytów do wychylnego polaczenia z przyporzadkowana mu koncówka nozycowego mechanizmu sterujacego, przy czym korpus od dolu osadzony jest obrotowo na elemencie sprezystym polaczonym z dolnym talerzem osadczym, zas od góry ma slizgowy krazek stykajacy sie z drugim slizgowym kraz- kiem polaczonym z górnym talerzem osadczym. Natomiast kazdy srodkowy profil polaczony jest z przy- porzadkowana mu koncówka nozycowego mechanizmu sterujacego za pomoca zespolu lozyskowego. PL 71 451 Y1 3 Podstawowa zaleta wzoru uzytkowego, osiagnieta poprzez polaczenie skrajnych profili z mecha- nizmem nozycowym za posrednictwem przegubu wychylno-obrotowego oraz poprzez polaczenie srod- kowych profili z mechanizmem nozycowym za pomoca zespolu lozyskowego, jest uzyskanie dodatko- wych punktów swobody, dzieki którym modulowe urzadzenie dylatacyjne moze kompensowac prze- mieszczenia zachodzace w kierunku prostopadlym do osi podluznej obiektu inzynieryjnego. Tym sa- mym modulowe urzadzenie dylatacyjne moze byc stosowane na obszarach narazonych na oddzialywa- nia górnicze, czy tez na oddzialywania sejsmiczne. Dodatkowo, zastosowanie elementu sprezystego w przegubie wychylno-obrotowym pozwala na tlumienie drgan wywolywanych przez pojazdy przejez- dzajace przez nawierzchnie obiektu inzynierskiego, w którym zastosowano modulowe urzadzenie dyla- tacyjne. Zastosowane polaczenia profili urzadzenia dylatacyjnego z mechanizmem nozycowym pozwa- laja takze na stosunkowo prosta wymiane sterujacego i laczacego mechanizmu nozycowego, bez wy- laczenia calego systemu dylatacyjnego z eksploatacji. Wzór zostal przedstawiony na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia modulowe urzadzenie dyla- tacyjne w widoku perspektywicznym, fig. 2 – modulowe urzadzenie dylatacyjne w czesciowym przekroju poprzecznym, fig. 3 – przegub wychylno-obrotowy w widoku perspektywicznym, fig. 4 – przegub wy- chylno-obrotowy w czesciowym przekroju, fig. 5 – modulowe urzadzenie dylatacyjne w przekroju w ob- szarze laczenia profilu srodkowego z nozycowym mechanizmem sterujacym, fig. 6 – w przekroju zespól lozyskowy laczacy profil srodkowy z nozycowym mechanizmem sterujacym. Modulowe urzadzenie dylatacyjne 1 (fig. 1) zawiera dwa skrajne profile 2 oraz umieszczony po- miedzy nimi jeden profil srodkowy 3, przy czym profile 2, 3 sa ze soba polaczone urzadzeniem do re- gulacji odstepu pomiedzy nimi zawierajacym nozycowy mechanizm sterujacy 4. Profile 2, 3 w przekroju poprzecznym posiadaja ksztalt zblizony do dwuteownika, przy czym w ich górnej czesci znajduje sie wzdluzna szczelina 5 przeznaczona do osadzania w niej elastomerowych profili uszczelniajacych, które nie zostaly przedstawione na rysunku, a które zabezpieczaja modulowe urzadzenie dylatacyjne przed woda. Modulowe urzadzenie dylatacyjne 1, w zaleznosci od wielkosci szczeliny dylatacyjnej w której jest zabudowywane, moze miec odpowiednio dobrana ilosc profili srodkowych 3 (fig. 2). Przykladowo moga byc wykorzystane trzy badz cztery profile srodkowe 3. Modulowe urzadzenie dylatacyjne 1 prze- znaczone jest do zabezpieczania geometrycznie zmiennych szczelin dylatacyjnych na poziomie na- wierzchni w obiektach inzynierskich. Jego dwa skrajne profile 2 posiadaja, blizej nie przedstawione na rysunku, srodki do zabudowania w konstrukcji danego obiektu inzynierskiego, przykladowo w po- staci stalowych zakotwien z petlami z preta stalowego dla zamocowania w obiektach betonowych. Pro- file 2, 3 modulowego urzadzenia dylatacyjnego 1 umieszczane sa równolegle wzgledem krawe- dzi szczeliny dylatacyjnej. Zwykle po zamocowaniu w obiekcie inzynierskim po górnej powierzchni pro- fili 2, 3 odbywa sie ruch kolowy, badz ruch pieszych. Skrajne profile 2 sa polaczone z nozycowym mechanizmem sterujacym 4 za pomoca przegubu wychylno-obrotowego 6 (fig. 3, 4). Kazdy przegub wychylno- obrotowy 6 posiada korpus 8 oraz dwa talerze osadcze, które znajduja sie na jego obu koncach tworzac odpowiednio dolny talerz osadczy 7 A i górny talerz osadczy 7B. Korpus 8 z talerzami osadczymi 7A, 7B polaczony jest ksztaltowo. Przegub wychylono-obrotowy swoim dolnym talerzem osadczym 7A i górnym talerzem osadczym 7B osadzony jest nieprzesuwnie w gniezdzie przyporzadkowanego mu skrajnego profilu 2. Korpus 8 posiada zespól uchwytów 9 przeznaczony do wychylnego polaczenia z przyporzadkowana mu koncówka nozycowego mechanizmu sterujacego 4. W sklad zespolu uchwytów 9 wchodzi para wygietych katowo wieszaków 10 o wolnych koncach, w których to koncach znajduja sie przelotowe otwory. W przelotowych otworach znajduje sie sworzen 11 pasowany na wcisk. Korpus 8 od dolu osadzony jest obrotowo na elemencie sprezystym 12, który za posrednictwem dolnego wspornika 13 polaczony jest z dolnym talerzem osad- czym 7A. Z kolei od góry korpus 8 zaopatrzony jest w pierwszy slizgowy krazek 14 stykajacy sie z dru- gim slizgowym krazkiem 15, zamocowanym na dolnej powierzchni górnego wspornika 16 z gwintem, na który nakrecona jest nakretka rozpierajaca 16’, na której górnej powierzchni zamocowany jest górny talerz osadczy 7B. Przeguby wychylno-obrotowe 6 sa osadzone w gniazdach skrajnego profilu 2, gdzie kazdy prze- gub wychylno-obrotowy 6 osadzony jest nieprzesuwnie swoim dolnym talerzem osadczym 7A oraz gór- nym talerzem osadczym 7B. Z dolnym talerzem osadczym 7A ksztaltowo polaczony jest korpus 8 z gór- nym wspornikiem 16 z nakretka rozpierajaca 16’. Sama nakretka rozpierajaca 16’ jest nakrecana na górny wspornik 16, a tym samym przeznaczona jest do regulowania wysokosci calego korpusu 8, PL 71 451 Y1 4 a ponadto jest ksztaltowo i rozlacznie polaczona z górnym talerzem osadczym 7B. Tym samym, za po- moca nakretki rozpierajacej 16’ mozna regulowac wysokosc korpusu 8 dopasowujac go do rozmiaru skrajnego profilu 2 i trwale mocujac caly przegub wychylno-obrotowy 6. Natomiast polaczenie profili srodkowych 3 z przyporzadkowana im koncówka nozycowego me- chanizmu sterujacego 4 realizowane jest poprzez zespól lozyskowy 17 (fig. 5, 6). Jest on zlozony z obu- dowy 18 oraz osadzonej w niej obrotowo podstawy 19. Obrotowe polaczenie jest realizowane za po- moca slizgowych elementów 20 osadzonych w podstawie 19 i wspólpracujacych z wewnetrzna po- wierzchnia obudowy 18, tworzaca bieznie dla slizgowych elementów 20. Umozliwia to obracanie sie podstawy 19 w obudowie 18. Dodatkowo obudowa 18 z podstawa 19 sa polaczone sruba 21 dokrecana nakretka 22, przy czym pomiedzy ruchoma podstawa 19, a nakretka 22 znajduje sie lozysko kuliste 23. Nozycowy mechanizm sterujacy 4 polaczony z profilami 2, 3 modulowego urzadzenia dylatacyj- nego 1 za pomoca przegubu wychylno-obrotowego 6 oraz zespolu lozyskowego 17 pozwala w pierwszej kolejnosci na odpowiednie wyregulowanie odstepu pomiedzy profilami 2, 3 podczas prac instalacyjnych na obiekcie inzynierskim. Modulowe urzadzenie dylatacyjne 1 zaopatrzone w profile 2, 3 polaczone z nozycowym mechanizmem sterujacym 4 moze kompensowac przemieszczenia zachodzace wzdluz osi konstrukcji obiektu, w którym jest zabudowany, a ponadto moze kompensowac przemieszczenia zachodzace w kierunku prostopadlym do osi podluznej obiektu oraz w kierunkach nachylonych do tej osi. Jest to osiagane dzieki wychylno-obrotowemu polaczeniu skrajnych profili 2 z nozycowym mecha- nizmem sterujacym 4. Polaczenie obrotowe w skrajnych profilach 2 realizowane jest przez korpus 8, w który ma mozliwosc tlumienia drgan. Natomiast kompensacja przemieszczen wymagajacych wychy- lenia polaczenia jest realizowana na sworzniach 11 stanowiacych polaczenie przegubu wychylno-obro- towego 6 z nozycowym mechanizmem sterujacym 4. Przemieszczenia obiektu inzynierskiego kompen- sowane sa takze dzieki polaczeniu srodkowych profili 3 z nozycowym mechanizmem sterujacym 4 za pomoca zespolu lozyskowego 17. Jest to realizowane za pomoca obrotowego polaczenia pod- stawy 19 obrotowo osadzonej w obudowie 18 oraz polaczenia elementów zespolu lozyskowego 17 na- kretka 22 z lozyskiem kulistym 23. Ponadto element sprezysty 12 stanowiacy czesc przegubu wychylno- obrotowego 6 ma zdolnosc absorbcji i tlumienia drgan pochodzacych z ruchu wystepujacego na obiek- cie w którym jest zabudowanych modulowe urzadzenie dylatacyjne 1 jak tez mogacych wystepowac podczas róznego rodzaju przemieszczen, zwlaszcza na obszarach, na których wystepuja oddzialywania górnicze. PL PL