Uprawniony z patentu: Knorr-Bremse Kommanditgesellschaft, Monachium (Republika Federalna Niemiec) Sprzeg posredni do pojazdów szynowych Przedmiotem wynalazku jest sprzeg posredni do pojazdów szynowych umozliwiajacy sprzeganie tych pojazdów na dwie rózne odleglosci, przy czym co najmniej jeden pojazd zaopatrzony jest w sprzeg hakowy z przegubowo zawieszonymi lubkami sprzegowymi, a drugi w danym przypadku w sprzeg cieglowo-zderzakowy z klami sprzegowymi, miedzy które wlozona jest przystawka, sprzegana poprzez element posredni z lubkami sprzegowymi, które polaczone sa przegubowo z napinaczem dla ogniwa lancuchowego, sluzacego w tym przypadku do sprzegania z hakiem sprzegowym drugiego pojazdu.Znany jest sprzeg posredni, w którym lubki sprzegowe przy haku sprzegowym maja ksztalt haków w celu zazebiania mlotkowego konca sworznia ze sworzniem sprzegowym, polaczonym przegubowo z przystawka. Aby ten znany sprzeg posredni mozna bylo sprzegac na dwóch róznych dlugosciach sprzegania, na koncu sworznia sprzegowego znajduja sie dwa rozmieszczone w pewnej odleglosci od siebie zakonczenia majace ksztalt mlotka.Wada tego znanego rozwiazania jest to, ze przy mieszanym sprzegu z krótka dlugoscia sprzegania nie sprzezony mlotkowy koniec sworznia sprzegowego znajduje sie na drodze zblizanych do siebie sprzeganych pojazdów. Przy znanym sprzegu posrednim trudnosci te moga byc tylko czesciowo usuniete przez poglebienia, wykonane w lubkach sprzegowych, powyzej ich hakowych wyciec.Celem wynalazku jest unikniecie wad znanych rozwiazan.Zgodnie z wynalazkiem zadanie to zostalo rozwiazane dzieki temu, ze dla umozliwienia sprzegania na róznych dlugosciach lubki sprzegowe maja co najmniej dwa, wykonane w pewnej odleglosci w stosunku do siebie, znane oporowe wyciecia, w które wsuniety jest swoim mlotkowym zakonczeniem przesuwany dwustron¬ nie znany drag sprzegowy, polaczony przegubowo z przystawka.Dlugosci czlonów sprzegowych mozna przy tym tak dobrac, ze przy mieszanym sprzegu ze skrócona dlugoscia sprzegania pojazdy sprzegane moga zblizac sie do siebie az na najkrótsza odleglosc ograniczona zderzakami, nie majac przy tym na swojej drodze zadnych czesci sprzegu.Sprzeg posredni wedlug wynalazku charakteryzuje sie ponadto tym, ze otwory laczace wyciecia w obydwu lubkach sprzegowych maja ksztalt umozliwiajacy zakladanie i zdejmowanie mlotkowego zakoncze¬ nia sprzegowego pomiedzy lubkami sprzegowymi przez obrót dookola wzdluznej osi draga sprzegowego.Zaleta rozwiazania wedlug wynalazku jest to, ze ulatwia ono reczne zakladanie i zdejmowanie mlotkowe¬ go zakonczenia miedzy lubkami sprzegowymi.2 70 625 Przedmiot wynalazku jest przedstawiony na przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia sprzeg posredni w skróconym polozeniu sprzegania, fig. 2 — czesc sprzegu posredniego wedlug fig. 1, w polozeniu sprzegowym, fig. 3-czesc sprzegu posredniego wedlug fig. 1 w przedluzonym polozeniu sprzegania, fig. 4- sprzeg posredni w skróconym polozeniu sprzegania w widoku z boku, fig. 5 - sprzeg posredni w widoku z góry wedlug fig. 4, a fig. 6 — sprzeg posredni wedlug fig. 4, sluzacy do sprzezenia dwóch wagonów, zaopatrzonych w zwykle haki sprzegowe w widoku z boku.Jak przestawiono na rysunku, przy pojezdzie 1 znajduje sie zwykly hak sprzegowy 2. Po obu stronach haka sprzegowego 2 zamocowanych jest przegubowo na sworzniu 3 po jednym lubku sprzegowym 4, które maja jednakowy ksztalt. Lubki sprzegowe maja w podluznym otworze 7 dwa odsuniete od siebie oporowe wyciecia 5 i 6, sluzace do sprzegania na róznych dlugosciach. Do otworów 7 z wycieciami 5 i 6 lubków sprzegowych 4 z obu stron wprowadzone jest mlotkowe zakonczenie 8 draga sprzegowego 9, który na swym drugim koncu zawieszony jest przegubowo na sworzniu 10 przy przystawce 11, umieszczonej pomiedzy, nie przedstawionymi na rysunku, klami glówki sprzegowej 11 przy pojezdzie 15. Na sworzniu 12 laczacym dolne konce lubków sprzegowych 4 zalozony jest znany napinacz 13 z ogniem lancuchowym 14, który w tym przypadku sluzy do sprzezenia z hakiem sprzegowym pojazdu 15. W przedstawionym sprzegu mieszanym ogniwo lancuchowe 14 zawieszone jest na haku 16 przy pojezdzie1. ,; W otworze 7 z odsunietymi od siebie wycieciami 5 i 6 kazdego lubka sprzegowego 4, miedzy przedstawio¬ nym na rysunku przednim polozeniem, a zaznaczonym linia przerywana tylnym polozeniem, przy tylnym koncu otworu 7 lubka sprzegowego 4, przesuwa sie po prowadnicy slizgowej 27 ryglujaca lub blokujaca rolka 17, majaca wystajace poza krawedzie otworu 7 kolnierze prowadzace 17'. Blokujaca rolka 17 w przednim polozeniu blokowania przylega swym obwodem do wystepu 26, ograniczajacego z boku tylne wyciecie 5 dla krótszej dlugosci sprzegania. Kazda rolka blokujaca 17 zamocowana jest obracalnie na osi 29, która od strony lubka sprzegowego bardziej oddalonej w stosunku do haka sprzegowego 2 polaczona jest ze skierowanym do dolu ramieniem 18, które wystaje poza dolna krawedz lubka sprzegowego. Podobnie uksztaltowane ramiona 18 przy osiach 29 obydwu blokujacych rolek 8 sa ze soba palakowo polaczone za pomoca jarzma 19, poza obydwoma lubkami sprzegowymi 4. Ramiona 18 (fig. 1), sa kazdorazowo polaczone ze skierowanym do przodu ramieniem 20, które na swej dolnej krawedzi zaopatrzone jest w powierzchnie slizgowa 21, na której ramie 20 przesuwa sie wzdluz prowadnicy 22 w otworze 7. Powierzchnia slizgowa 21 ramienia 20 nie znajduje sie przy tym w otworze 7 na drodze przesuwu, czy poslizgu zakonczenia 8 draga sprzegowego, wskutek czego zakonczenie to przesuwa sie w obydwu otworach 7 lubków sprzegowych 4 bez przeszkód pomiedzy wycieciami 5 i 6, gdy rolki blokujace 17 przytrzymywane sa w tylnym polozeniu.Kazde ramie 20 zaopatrzone jest na swym przednim koncu w czesc plaska 33, która w polozeniu blokowania rolek blokujacych 17 ustawia sie nad zakonczeniem draga sprzegowego, oznaczonego linia przerywana w swoim przedluzonym polozeniu sprzegania. Czesc ta zakrywa przy tym rowkowe wglebienie 25, wykonane na skierowanej do haka sprzegowego 2 wewnetrznej stronie lubka sprzegowego 4, dzieki któremu to wglebieniu mozliwe jest wprowadzanie zakonczenia 8 draga sprzegowego w otwory 7 lubków sprzegowych, gdy rolki blokujace 17 przytrzymane sa w swym tylnym polozeniu.Kazda rolka blokujaca ma ponadto znajdujace sie przy ramieniu 18 skierowane do góry ramie 24, które w polozeniu blokowania rolek blokujacych 17 dociska od tylu zakonczenie 8 draga sprzegowego, ustawionego w skróconym polozeniu sprzegania. Rolki blokujace 17 daza do zsuniecia sie pod swym wlasnym ciezarem do polozenia blokujacego, przy którym osie 29 rolek blokujacych znajduja sie pod lub nieco przed poprzeczna osia zakonczenia 8 draga sprzegowego, wskutek czego dzieki rolkom blokujacym 17, bedacym w polozeniu blokowania, uniemozliwione jest samoczynne przedluzenie sprzegu. Jezeli zakonczenie 8 draga sprzegowego znajduje sie w przedluzonym polozeniu sprzegania, oznaczonym linia przerywana to rolki blokujace 17 pozwalaja sie latwo wcisnac lub przesunac w swoje tylne polozenie, aby mozna bylo zakonczenie draga sprzegowego przesunac do wyciec 5 dla skróconego polozenia sprzegania. Rolki blokujace 17 spelniaja wiec zgodnie z wynalazkiem dwie funkcje, ryglowania lub blokowania. Polegaja one na blokowaniu zakonczenia 8 draga sprzegowego w skróconym polozeniu sprzegania oraz na blokowaniu zakonczenia 8 draga sprzegowego w przedluzonym polozeniu sprzegania w celu uniemozliwienia przypadkowego wyjscia tego zakonczenia z wglebien 25, wykonanych w lubkach sprzegowych 4.Dlugosci sprzegania, poczawszy od jednej strony od sworznia 10 do zakonczenia draga sprzegowego i z drugiej strony od zakonczenia 8 draga sprzegowego w wycieciu 5 az do sworznia 3 w haku sprzegowym 2, przy skróconym polozeniu sprzegania sa w zasadzie sobie równe. Wskutek tego przy maksymalnym zblizeniu pojazdów, uwarunkowanym, nie przedstawionymi na rysunku, zderzakami pojazdów 1 i 11, przy stycznym polozeniu tych zderzaków, obustronne czesci sprzegów moga bez przeszkód wychylic sie pionowo do dolu, przy czym poszczególne czesci sprzegów nie przeszkadzaja sobie wzajemnie. Mozliwa wiec jest czesta zmiana70 625 3 napietego polozenia dwóch pojazdów przy ich najwiekszej wzajemnej odleglosci na polozenie styczne, przy najmniejszej odleglosci pomiedzy pojazdami. Nie ma poza tym zadnych trudnosci, zeby przy polozeniu stycznym dwóch pojazdów podniesc za pomoca dzwigni, nie przedstawionej na rysunku, blokujacej rolki 17 do ich tylnego polozenia, aby nastepnie w celu przedluzenia sprzegu za pomoca ramion 24 przy blokujacych rolkach wycofac zakonczenie 8 draga sprzegowego ze skróconego polozenia sprzegu w wycieciach 5. Za pomoca tej dzwigni mozna równiez wysunac z przedluzonego polozenia sprzegu zakonczenie 8 draga sprzegowego, znajdujace sie w wycieciu 6, przy czym rolki blokujace 17 mozna od zakonczenia 8 draga sprzegowego tak dalece przesunac do tylu, ze zakonczenie to wejdzie do wyciecia 5. Nastepnie rolki blokujace 17 opadaja samoczynnie do swojego polozenia blokowania.Na figurze 4-6 przedstawiono zwykly hak sprzegowy 42, nalezacy do pojazdu 41. Z kazdej strony haka sprzegowego 42 zawieszone sa przegubowo jednakowe lubki sprzegowe 44. Kazdy z lubków sprzegowych 44, 44' zaopatrzony jest w podluzny otwór 47, w którym przewidziano w pewnej odleglosci od siebie oporowe wyciecia 45 i 46, sluzace do sprzegania draga sprzegowego 49 na róznych dlugosciach sprzegania. Do otworów 47 lubków sprzegowych 44, 44' wchodza swobodne wystepy mlotkowego zakonczenia 48 draga sprzegowego 49, który z drugiego konca zamocowany jest przegubowo na sworzniu 50 umieszczonym w przystawce 51, która zaklada sie miedzy kladmi 52,52' drugiego pojazdu 53.Napinacz przedstawiony na fig. 6, majacy ogniwo lancuchowe 55 do sprzegania pojazdu 41 z pojazdem 41', który ma takze zwykly hak sprzegowy, dla uproszczenia rysunku nie zostal przedstawiony na fig. 4 i 5. Przy mieszanym sprzeganiu pojazdu 41 z pojazdem, wyposazonym w sprzeg ciaglowo-zderzakowy zgodnie z fig. 4 i 5, zwykly napinacz mozna w odpowiedni sposób zawiesic na podwoziu pojazdu 41, aby zapobiegl jego zgubieniu.Jak przedstawiono na figurze 4 i 5, w otworach 47 lubków sprzegowych 44, 44', w których przewiduje sie w pewnej odleglosci od siebie wyciecia 45 i 46, znajduja sie dzwignie 56, 56' ulozyskowane na sworzniu 57, który utrzymuje w odpowiedniej odleglosci obydwa lubki sprzeglowe 44, 44' poza otworami 47 i w srodkowej czesci lubków, oddalonej od przednich ich konców.Otwory 47 lubków sprzegowych 44, 44' maja przy przednim wycieciu 46 prosty odcinek o dlugosci 1, który umozliwia zakladanie i zdejmowanie mlotkowego zakonczenia 48 draga miedzy obydwoma lubkami 44, 44' przez obrócenie go o 90° wokól wzdluznej osi draga sprzegowego 49. Dlugosc 1 musi byc wiec co najmniej równa szerokosci mlotkowego zakonczenia 48 draga.W celu zablokowania przy skróconym sprzeganiu zalozonego pomiedzy lubkami 44,44' draga sprzegowe¬ go 49, dzwignie 56, 56' sa obciazone sprezynami 58, które staraja sie utrzymac te dzwignie w polozeniu blokowania, przedstawionym na rys. 4 linia ciagla. Dzwignie mozna kazdorazowo obrócic w kierunku przeciw¬ nym do kierunku dzialania sily sprezyny, przestawiajac je do polozenia tylnego, co przedstawiono na fig. 4 linia przerywana, w którym to polozeniu zakonczenie 48 draga mozna przestawic ze sprzegania przedluzonego do sprzegania skróconego. Wystepy 56a znajdujace sie przy dolnych koncach dzwigni 56 opieraja sie o dolna powierzchnie lubków 44, 44' w celu ograniczenia wstecznego obrotu tych dzwigni. Wedlug fig. 6 pojazd 41 jest sprzegniety z pojazdem 41' za pomoca zwyklego haka sprzegowego 42'. W tym celu na jego koncu zawieszony jest pomiedzy lubkami sprzegowymi 44, 44' znany napinacz 54, nie przedstawiony na fig. 4 i 5. Przy drugim koncu napinacza 54 zostaje zaczepione ogniwo lancuchowe 55 na haku sprzegowym 42' drugiego pojazdu 41'.W celu zawieszenia napinacza 54 pomiedzy lubkami sprzegowymi 44,. 44' napinacz ma mlotkowe zakonczenie 59, które obustronnie wchodzi w otwory 47 lubków. Zakladanie i zdejmowanie napinacza 54 mozna przeprowadzic w prosty sposób przez jego obrót o 90° wokól jego wzdluznej osi pomiedzy lubkami sprzegowymi 44,44', podobnie, jak przy dragu sprzegowym 49.Rozwiazanie wedlug fig. 4 — 6 przedstawia prostsze wykonanie lubków sprzegowych, przy czym w celu sprzezenia do przystawek wkladanych miedzy kly sprzegu ciaglowo-zderzakowego niepotrzebnym jest podno¬ szenie draga sprzegowego razem ze zwyklym napinaczem, który ma poza tym ogniwo lancuchowe do sprzegania ze zwyklym hakiem sprzegowym.Napinacz, umieszczony na przyklad na lancuchach, mozna latwo zawieszac i zdejmowac przez obrót o 90° miedzy lubkami sprzegowymi, podobnie jak przy mlotkowym zakonczeniu draga sprzegowego. PL