U stawidel zaworowych, których zawo¬ ry steruje sie zapomoca walu z ksztaltów- kami, uzyskiwano dotad ruch obrotowy walu stawidlowego przy pomocy czesci równiez obrotowej i to z reguly zapomoca kól zebatych. Ze wzgledu na korzysci kon¬ strukcyjne i robocze, jakie daje stawidlo zaworowe, zajcnpatrtzone w wal stawidlowy, jego zastosowanie do parowozów i podob¬ nych pojazdów jest wskazane i pozadane.Jezeli przytem odpowiednio do natury stawidla trzeba uzyskac obrót walu z wy¬ stepami od jakiejs czesci obracajacej sie, to u parowozu mozna wziac pod uwage tyl¬ ko os pedna i kodbowody. Jezeli naped wa¬ lu stawidlowego bierze sie od tych czesci, to pojawia sie ta wada, ze wskutek spre¬ zystych drgan osi pednej w czasie jazdy otwieranie i zamykanie zaworów nie jest pewne i nie odbywa sie dokladnie w mo¬ mentach przewidzianych wykresem paro¬ wym dla najkorzystniejszego napelnienia.Wynalazek usuwa te wade przy pomo¬ cy urzadzenia napednego, które umozliwia uzyskanie ruchu obrotowego walu stawi¬ dlowego od czesci maszynowej, wykony- wujacej ruch prostolinijny i osadzonej tak samo, jak oslona zaworowa, na ramie po¬ jazdu. Jako takie czesci nadaja sie prze- dewszystkiem tloczyska i krzyzulec.Przez zastosowanie wynalazku niniej¬ szego, zapomoca którego sterowanie zawo¬ rów uzyskuje sie od krzyzujca lub tloczy¬ ska, przez zamiane ich ruchu na obrotowy ruch walu stawidlowego, caly naped sta¬ widla zaworowego staje sie zupelnie nie¬ zalezny od zmiany we wzajemnem pólc¬ ieniu ramy i osi kól, a równoczesnie poja-wia sie moznosc zastosowania jednego tyl¬ ko walu stawidlowego, przechodzacego z jednej strony maszyny na druga, przez co uzyskuje sie zupelne równomierne oddzia¬ lywanie na cylindry parowe. *W porówna¬ niu ze zwyklemi stawidlami o ruchu waha¬ dlowym ilosc przegubów jest tez o polowe mniejsza i w czasie ruchu naprzód i wstecz napelnienie jest dokladnie / jednakowe, Przy zastosowania nowego stawidla zao¬ szczedza sie wskutek malej ilosci czesci prawie 1000 kg wagi, a z powodu malego tarcia i dokladnego zachowania teoretycz¬ nego wykresu parowego oszczedza sie tez na parze i weglu.Wreszcie zastosowanie jednego wspól¬ nego walu stawidlowego ma te zalete, ze dzieki przestawionym korbom znosi sie je¬ go martwe polozenia.Rysunki przedstawiaja urzadzenia na- pedne, uruchomiane zarówno z krzyzulca jak i z tloczyska, przyczem to pierwsze urzadzenie przedstawione jest tez w za¬ stosowaniu do trzycylindrowych i cztero- cylindrowych parjowozów.W wykonaniu wedlug fig. 1, obrót wa¬ lu stawidlowego 6 uzyskuje sie w nastepu¬ jacy sposób.Tlok parowy wprawia w ruch korby c w kierunku strzalki R. Krzyzulec S wyko¬ nywa przytem ruch prostolinijny zwrotny.Z krzyzulca S przenosi sie ruch zapomoca zabieraka d na dzwignie wahadlowa /, za¬ klinowana razem z dzwignia g na osadzo¬ nym w ramie wale e, i dalej zapomoca drazka h, dzialajacego jak korbowód, na wal stawidlowy b, który obraca sie w ta¬ kim samym kierunku jak os pedna a. Po¬ niewaz takie korby c z prawej i lewej stro¬ ny osi napedowej, oraz korby i walu sta¬ widlowego b sa, jak widac na fig. 3, prze- stawalone wzgledem siebie, wiec równo¬ czesnie uzyskuje sie usuniecie martwych polozen w mechanizmie. Jak widac na fig, 3 wal stawidlowy przechodzi z jednej stro¬ ny maszyny na druga.W wykonaniu wedlug fig. 2 ruch obro¬ towy walu stawidlowego 6 uzyskuje sie od przedluzonego tloczyska. Z tym ostatnim polaczony jjest przegubowo zabierak k, który przenosi zwrotny prostolinijny ruch tloczyska na dzwignie wahadlowa /, osa¬ dzona obrotowo na ramie w m. Wahadlo¬ wy ruch tej dzwigni przenosi sie na wal stawidlowy b zapomoca drazka h oraz kor¬ by i, przechodzac w ruch obrotowy. W tym napedzie równiez — jak zaznaczo¬ no linjami przerywanemi — korby z lewej i prawej strony parowozu sa przestawio¬ ne, wskutek czego .-znosi sie martwe punk¬ ty napedu. Os pedna a i wal stawidlowy b obracaja sie znowu w tym samym, ozna¬ czonym strzalka M kierunku.W obu opisanych wypadkach do prze¬ niesienia ruchu krzyzulca S wzglednie przedluzonego tloczyska na drazek h u- zyta jest dzwignia, obracajaca sie dokola stalego punktu. Ramiona dzwigni tej sa nierówne; do krótszego ramienia jest przy¬ czepiony drazek h, z dluzszem laczy sie krzyzulec, wzglednie przedluzenie tlo¬ czyska.W ten sposób zaleznie od stosunku ra¬ mion dzwigni uzyskuje sie zmniejszenie zwrotnego ruchu krzyzulca, wzglednie tlo¬ czyska przy przenoszeniu sily na wahaja¬ cy sie tam i zpowrotem koniec drazka h, poruszajacego wal stawiiidlowy 6, co umoz¬ liwia dostosowanie korb Walu stawidlo¬ wego do koniecznosci oszczedzania miej¬ sca w parowozach lub do innych warun¬ ków praktycznych. Jezeli np, promien korb walu stawidlowego ma byc o polowe, mniejszy od promienia korb osi pednych, to obiera sie dla ramion dzwigni stosunek 1:2.W przykladzie wykonania wedlug fig. 4 i 5 zastosowano nowy naped do trzycy- lindrowego parowozu, w którym wszystkie trzy cylindry leza w jednej plaszczyznie.Jeden wspólny wal stawidlowy b osadzo¬ ny jest poprzecznie w ramie podwozia i — 2 —posiada trzy korby i, które sa przestawio¬ ne o dokladnie taki sam kat, jak korby c osi pednej a; kazda z korb c pedzi odpo¬ wiednia korbe i walu stawidlowego zapo- moca oddzielnej przekladni /, g tak, ze korby te obracaja sie w tym samym kie¬ runku. Obojetne jest przytern, czy korby c osi pednej a przestawione sa o równe katy, czy tez przestawienie to jest nie¬ jednakowe. Musi byc tylko zachowany wa¬ runek, by korby i walu stawidlowego 6 by¬ ly przestawione dokladnie tak samo, jak odpowiednie korby c osi pednej a.Na fig. 6 i 7 przedstawiono urzadzenie napedne na trzycylindrowym parowozie, którego cylinder srodkowy nie lezy w plaszczyznie obu zewnetrznych cylindrów.Poza trzema cylindrami znajduje sie wal posredni, który posiada trzy korby przestawione dokladnie o takie same katy, jak korby walu pednego a. Wal posredni o otrzymuje ruch od wszystkich trzech krzyzulców, jak widac na fig. 6. Kazdy cy¬ linder posiada osobny wal stawidlowy 6, na którym mieszcza sie przesuwalne ksztaltówki sterujace, które w znany spo¬ sób uskuteczniaja otwieranie sie i zamyka¬ nie zaworów. Trzy waly z ksztaltówkami b otrzymuja ruch obrotowy od walu posred- nilego o, na którym osadzone sa w tym celu trzy korby, równiez przestawione.Tak samo przestawione korby i znajduja sie tez na trzech walach stawidloWych b tak, ze wal posredni o i waly stawidlowe 6 uzyskuja taki sam ruch obrotowy, jak os pedna a, przyczem martwe punkty me¬ chanizmu korbowego sa usuniete.Fig. 8 i 9 przedstawiaja urzadzenie na¬ pedne stawidla parowozu, w którym wszystkie cylindry leza w jednej pla¬ szczyznie. Wal stawidlowy osadzony jest poprzecznie ponad wszystkiemi cylindra¬ mi. W tym wypadku wystarcza uruchomic urzadzenie napedne /, g, h, z krzyzulców S tylko dwóch zewnetrznych mechaniz¬ mów pednych, przyczem przestawienie o- bu korb i walu stawidlowego b odpowiada przestawieniu korb c, nalezacych do ze¬ wnetrznych mechanizmów pednych. Prze¬ stawienie korb znosi martwy punkt mecha¬ nizmu korbowego, a kierunek obrotu walu stawidlowego b jest takiil sam jak osi ped¬ nej a.Na fig. 10 i 11 przedstawiono nowe u- rzadzenie na czterocylindtowym parowo¬ zie, którego wewnetrzne cylindry sa na¬ chylone, a zewnetrzne poziome. Posredni wal o otrzymuje ruch obrotowy od mecha¬ nizmów pednych obu zewnetrznych cylin¬ drów przez dolaczenie urzadzen naped- nych /, g, h, do odpowiednich krzyzulców S. Korby p walu posredniego o sa tak sa¬ mo przestawione jak odpowiednie korby c osi pednej a, przyczem przestawienie zno¬ si martwy punkt mechanizmu korbowego, a kierunek obrotu walu posredniego jest taki sam jak osi pednej, Wszystkie czte¬ ry waly stawildlowe b posiadaja przesta^ wione korby i, a takze wal posredni o jest zaopatrzony w tak samo przestawione kor¬ by n. W ten sposób znosi sie martwy punkt mechanizmu korbowego, a kierunki qbrotu walu posredniego o i czterech wa¬ lów! stawidlowyeh b sa takie same jak osi pednej.W wykonaniach wedlug fig. 4 do 11 mozna tez umiescic urzadzenie napedne przed cylindrami, podobnie jak w odmia¬ nie wedlug fig. 2, i uzyskiwac ruch obroto¬ wy walu stawidlowego b, wzglednie po¬ sredniego o od przedluzonego tloczyska.W wykonaniach z walem posrednim, ten ostatni znajdowalby sie takze przed cylin¬ drami. PL