PL243667B1

PL243667B1 - Pochodne ksantonu, koncentrat kompozycji promieniochronnej, sposób otrzymywania koncentratu kompozycji promieniochronnej, zastosowanie koncentratu kompozycji promieniochronnej i kosmetyczny produkt promieniochronny

Info

Publication number: PL243667B1
Application number: PL433619A
Authority: PL
Inventors: Justyna Popiół; Henryk Marona; Agnieszka Gunia-Krzyżak; Elżbieta Pękala; Dorota Żelaszczyk; Karolina Słoczyńska; Paulina KOCZURKIEWICZ-ADAMCZYK; Paulina Koczurkiewicz-Adamczyk; Anna KRUPA; Anna Krupa
Original assignee: Univ Jagiellonski
Priority date: 2020-04-22
Filing date: 2020-04-22
Publication date: 2023-09-25
Also published as: PL433619A1; WO2021215943A1

Abstract

Przedmiotem wynalazku jest pochodna ksantonu opisane wzorem (I) gdzie:R1 stanowi podstawnik wybrany z grupy zawierającej: atom wodoru lub grupę alkoksylową; R2 stanowi podstawnik wybrany z grupy zawierającej podstawnik: metylocynamoilowy,cyjano-2,4-dienopentafenylowy, cyjanoetenylofenylowy albo cyjanoetenyloalkilowy, przy czym pierścień fenylowy jest podstawiony podstawnikiem R3 wybranym z grupy zawierającej: atom wodoru, podstawnik alkoksylowy albo atom halogenku. Przedmiotem wynalazku jest także koncentrat kompozycji promieniochronnej, zawierający pochodną ksantonu opisaną wzorem (I). Przedmiot wynalazku stanowi również sposób otrzymywania koncentratu kompozycji promieniochronnej. Następnym przedmiotem wynalazku jest zastosowanie koncentratu kompozycji promieniochronnej do wytwarzania kosmetycznych produktów promieniochronnych oraz kosmetyczny produkt promieniochronny.

Description

Opis wynalazku

Pierwszym przedmiotem wynalazku są pochodne ksantonu zawierające reszty cynamoilowe, 2-etyloheksylidenowe bądź odpowiednie benzylidenowe albo cynamylidenowe. Drugim przedmiotem wynalazku jest koncentrat kompozycji promieniochronnej. Trzeci przedmiot wynalazku stanowi sposób otrzymywania koncentratu kompozycji promieniochronnej. Następnym przedmiotem wynalazku jest zastosowanie koncentratu kompozycji promieniochronnej do wytwarzania kosmetycznych produktów promieniochronnych. Jeszcze innym przedmiotem wynalazku jest kosmetyczny produkt promieniochronny.

W międzynarodowym zgłoszeniu patentowym PCT WO2009024087A1 ujawniono sposób modyfikacji powierzchni przez otrzymywanie polimerów bezpośrednio na substracie. Modyfikacja jest realizowana przez polimeryzację rodnikową związków (merów) zwierających pochodną ksantonu.

„Substancje promieniochronne” (filtry UV) to substancje przeznaczone wyłącznie lub głównie do ochrony skóry przed niektórymi rodzajami promieniowania ultrafioletowego, które może być przez nie pochłaniane, odbijane lub rozpraszane. Obecnie w Unii Europejskiej dopuszczono do stosowania 26 filtrów organicznych. Pomimo wysokich wymagań bezpieczeństwa wykazano, że niektóre z nich, jak np. oksybenzon, oktinoksat, 3-(4-metylobenzylideno)kamfora wnikają do głębszych warstw skóry, skąd przedostają się do krwioobiegu [1-4]. Dodatkowo w literaturze opisano, że mogą przyczyniać się do zaburzeń gospodarki hormonalnej, niekorzystnie wpływać na żywotność komórek nerwowych, a także indukować niektóre reakcje alergiczne [5-8]. Istotnym problemem jest także niska fotostabilność niektórych z nich [9,10]. W ostatnich latach z powodu niesatysfakcjonującego profilu bezpieczeństwa wycofano z użycia dwie substancje promieniochronne, tj. kwas p-aminobenzoesowy oraz 3-benzylidenokamforę [11,12]. Biorąc pod uwagę fakt, iż stosowanie preparatówfotoprotekcyjnych ma ogromne znaczenie prewencyjne jeśli chodzi o rozwój nowotworów skóry, wydaje się konieczne opracowanie nowych skutecznych i bezpiecznych filtrów UV. Interesującą grupą związków, które mogą znaleźć takie zastosowanie i spełniające żądany profil bezpieczeństwa stanowią m.in. pochodne ksantonu. Niektóre z nich są już stosowane w kosmetykach jako substancje kondycjonujące skórę np. mangiferyna, 2-(1-metyloetylo)tioksanton.

Problemem technicznym byłoby więc dostarczenie związków, które mogłyby być stosowane jak filtry UV w produktach kosmetycznych, charakteryzujące się wysoką fotostabilnością trwałą ochroną przeciwsłoneczną w zakresie UVB i/lub UVA, a także powinny być bezpieczne w użytkowaniu, nie powodując zarówno miejscowych, jak i ogólnoustrojowych reakcji niepożądanych.

Pierwszym przedmiotem wynalazku są pochodna ksantonu opisana wzorem (I)

gdzie:

- Ri stanowi podstawnik wybrany z grupy zawierającej: atom wodoru lub grupę alkoksylową,

- R2 stanowi podstawnik wybrany z grupy zawierającej podstawnik: metylocynamoilowy, cyjano-2,4-dienopentafenylowy, cyjanoetenylofenylowy albo cyjanoetenyloalkilowy, przy czym pierścień fenylowy jest podstawiony podstawnikiem R3 wybranym z grupy zawierającej: atom wodoru, podstawnik alkoksylowy albo atom halogenku.

W korzystnej realizacji wynalazku podstawnik fenylowy w podstawniku metylocynamoilowym, cyjano-2,4-dienopentafenylowym albo cyjanoetenylofenylowym jest podstawiony podstawnikiem R3 wybranym z grupy zawierającej: atom wodoru, grupę metoksylową albo atom halogenku wybrany z grupy zawierającej atom: fluoru, chloru, bromu albo jodu, przy czym podstawnik metoksylowy albo atom halogenku jest podstawiony w pozycji 2, 3 albo 4.

W następnej korzystnej realizacji wynalazku pochodna ksantonu jest podstawiona podstawnikiem R2 wybranym z grupy zawierającej podstawnik: metylocynamoilowy, cyjano-2,4-dienopentafenylowy, cyjanoetenylofenylowy albo cyjanoetenyloalkilowy w pozycji 2 albo 4.

PL 243667 BI

W jeszcze następnej korzystnej realizacji wynalazku pochodna ksantonu jest podstawiona podstawnikiem Ri wybranym z grupy zawierającej: atom wodoru albo podstawnik metoksylowy, przy czy podstawnik metoksylowy jest podstawiony w pozycji 6.

W innej korzystnej realizacji wynalazku podstawnik cyjanoetenyloalkilowy zawiera rozgałęziony łańcuch alkilowy.

Drugim przedmiotem wynalazku jest koncentrat kompozycji promieniochronnej zawierający pochodną ksantonu opisaną wzorem (I)

gdzie:

- R2 stanowi podstawnik wybrany z grupy zawierającej podstawnik: metylocynamoilowy, cyjano-2,4-dienopentafenylowy, cyjanoetenylofenylowy albo cyjanoetenyloalkilowy, przy czym pierścień fenylowy jest podstawiony podstawnikiem R3 wybranym z grupy zawierającej: atom wodoru, podstawnik alkoksylowy albo atom halogenku, przy czym stosunek zawartość pochodnej ksantonu do zawartości triacetyny w koncentracie wynosi od 3:1 do 1:3 części wagowych.

W kolejnej korzystnej realizacji wynalazku koncentrat zawiera triacetynę w stosunku wagowym 1:1 do pochodnej ksantonu wg wzoru (I).

Trzecim przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania koncentratu kompozycji promieniochronnej zawierającej pochodną ksantonu opisaną wzorem (I)

charakteryzującego się tym, że od 1 do 3 części pochodnej związku opisanego wzorem (I) dodaje się do od 1 do 3 części wagowych triacetyny, miesza się i następnie mieli się otrzymaną mieszaninę w czasie 12 godzin.

W innej korzystnej realizacji wynalazku mielenie prowadzi się cyklach obejmujących 20 min mielenia i 10 min przerwy.

W kolejnej innej korzystnej realizacji wynalazku mielenie prowadzi się w planetarnym młynie kulowym, przy czym prędkość obrotowa tarczy wynosi 400 obr/min.

Kolejnym przedmiotem wynalazku jest zastosowanie koncentratu kompozycji promieniochronnej zawierającego pochodną ksantonu opisaną wzorem (I)

O

do wytwarzania kosmetycznych produktów promieniochronnych.

Innym przedmiotem wynalazku jest kosmetyczny produkt promieniochronny, charakteryzujący się tym, że zawiera kremową bazę makrogolową i koncentrat kompozycji promieniochronnej, zawierający pochodną ksantonu opisaną wzorem (I).

W jeszcze innej korzystnej realizacji wynalazku kosmetyczny produkt promieniochronny zawiera pochodną ksantonu (I) w ilości od 5% do 12.5% wagowych.

PL 243667 BI

W następnej korzystnej realizacji wynalazku baza makrogolowa zawiera glikol oksyetylenowy o masie cząsteczkowej 400 (PEG 400), zawiera glikol oksyetylenowy o masie cząsteczkowej 1500 (PEG 1500)‘

W jeszcze następnej korzystnej realizacji wynalazku stosunek wagowy glikolu oksyetylenowego o masie cząsteczkowej 400 (PEG 400) glikolu oksyetylenowego o masie cząsteczkowej 1500 (PEG 1500) wynosi 1:1.

Przykłady realizacji wynalazku przedstawiono na rysunku gdzie: Fig. 1 - synteza pochodnych ksantonu z podstawnikiem metylocynamoliowym; Fig. 2 - synteza pochodnych z podstawnikami cyjano-2,4-dienopentafenylowym, cyjanoetenylofenylowym albo cyjanoetenyloalkilowym; Fig. 3a i 3b - krzywe absorpcji promieniowania ultrafioletowego chloroformowych roztworów związków 1-5 oraz oktokrylenu i oktinokstatu (EHMC); Fig. 4 - krzywe absorpcji promieniowania ultrafioletowego chloroformowych roztworów związków 6-9 oraz awobenzonu; Fig. 5 - krzywe absorpcji promieniowania ultrafioletowego chloroformowych roztworów związku 10 oraz oktokrylenu.

Wynalazek charakteryzuje się szeregiem zalet. Uzyskano szereg związków z grupy pochodnych ksantonu o różnym profilu aktywności biologicznej, w tym jako potencjalne absorbery promieniowania UV. Opisane pochodne ksantonu stanowią filtry promieniowania UV o szerokim zakresie absorpcji (maksimum absorpcji oraz dużej intensywności absorpcji). Cechują się wysoką i trwałą ochroną przeciwsłoneczną w zakresie UVB i/lub UVA, a także są bezpieczne w użyciu, niepowodujące zarówno miejscowych, jak i ogólnoustrojowych reakcji niepożądanych.

Wytwarzane produkty kosmetyczne oprócz związków według wynalazku, mogą zawierać również inne kosmetycznie dopuszczalne substancje używane do sporządzenia odpowiednich postaci formulacji aplikowanych na skórę (np. kremy, żele, mleczka, aerozole, itp.)

I. Opis syntezy produktów pośrednich

1. 2- lub 4-metyloksanton, 6-chloro-2- lub 4-metyloksanton

W kolbie okrągłodennej o pojemności 500 mL sporządzono roztwór 200 mL etanolanu sodu (0,4 mola sodu) do którego dodano odpowiednio 0,2 mola kwasu 2-chlorobenzoesowego lub 2,4-dichlorobnzoesowego oraz 0,2 mola 2- lub 4-metylofenolu. Po oddestylowaniu etanolu mieszaninę ogrzewano w środowisku oleju parafinowego w obecności metalicznej miedzi (0,02 g) i tlenku miedzi (I) (0,05 g) przez 1,5 godziny w temperaturze 200-210°C. Po zakończeniu reakcji osad odsączono od oleju a następnie przemywano toluenem. Po wysuszeniu osadu rozpuszczono go w wodzie na gorąco i po ogrzaniu w węglem aktywnym przesączono od zawiesiny. Po zakwaszeniu wytrącił się surowy produkt kondensacji, który po wysuszeniu poddano reakcji cyklizacji stosując stężony kwas siarkowy (VI). Reakcję prowadzono przez 2 godziny na wrzącej łaźni wodnej. Po zakończeniu reakcji produkt cyklizacji wydzielono poprzez wylanie mieszaniny reakcyjnej do zlewki z lodem, który po odsączeniu zadano 10% NaOH w celu usunięcia ewentualnie nieprzereagowanych produktów wyjściowych. Surowy produkt po wysuszeniu krystalizowano z etanolu uzyskując odpowiednie pochodne ksantonu z wydajnością na poziomie 55-67%. Właściwości fizykochemiczne otrzymanych pochodnych są zgodne z danymi literaturowymi [13-15], w tym także z danymi dla tych związków wcześniej otrzymanych w Zakładzie Chemii Bioorganicznej UJ CM.

2. 6-metoksy-2- lub 4-metyloksanton

Ri = 2-, lub 4-CH₃

PL 243667 BI

W kolbie okrągłodennej o pojemności 500 mL sporządzono roztwór metanolanu sodu (300 mL metanolu, 20 g sodu) do którego dodano 20 g 6-chloro-2- lub 4-metyloksantonu. Mieszaninę reakcyjną ogrzewano na łaźni wodnej pod chłodnicą zwrotną przez około 25 godzin. Następnie całość zagęszczono do sucha i po rozcieńczeniu wodą zakwaszono 20% H2SO4. Po odsączeniu i przemyciu wodą wysuszono produkt reakcji, który przekrystalizowano z toluenu. Właściwości fizykochemiczne odpowiednich pochodnych ksantonu są zgodne z danymi literaturowymi [13,16,17], wydajność utrzymywała się na poziomie około 70%.

3. 2- lub 4-bromometyloksanton, 6-metoksy-2- lub 4-bromometyloksanton

Ri = 2-, lub4-CH₂Br

R₂ = H, Iub6-OCH₃

W kolbie okrągłodennej o pojemności 500 mL umieszczono 0,08 mola odpowiedniej metylowej pochodnej ksantonu, 0,082 mola N-bromosukcynoimidu, 0,15 g nadtlenku benzoilu oraz 200 mL tetrachlorku węgla. Mieszaninę reagentów ogrzewano na łaźni wodnej pod chłodnicą zwrotną przez około 10 godzin stosując naświetlanie. Po zakończeniu reakcji rozpuszczalny w CCk produkt reakcji odsączono od trudno rozpuszczalnego sukcynoimidu, a po oziębieniu przesączu wydzielono krystaliczny, jasnokremowy osad odpowiednich 2- lub 4-bromopochodnych ksantonu, które dwukrotnie krystalizowano z mieszaniny toluen/heptan 4:1 uzyskując wydajność na poziomie 56-64%. Właściwości fizykochemiczne zarówno dla 2- i 4-bromometyloksantonu, jak i 6-metoksy-2- i 4-bromometyloksantonu były zgodne z danymi literaturowymi [13,18,19].

4. 2- lub 4-cyjanometyloksanton oraz 6-metoksy-2-cyjanometyloksanton

O

Ri = 2-, lub 4-CH₂CN

R₂ = H, Iub6-OCH₃

0,02 mola odpowiedniej bromopochodnej ksantonu umieszczono w kolbie okrągłodennej o pojemności 250 mL i dodano w 150 mL etanolu oraz 25 mL gorącego roztworu KCN w wodzie (0,04 mola). Mieszaninę ogrzewano 6 godzin pod chłodnicą zwrotną. Po zakończeniu reakcji oddestylowano rozpuszczalnik do suchej pozostałości, a następnie dodano około 100 mL wody i po ogrzaniu odsączono od właściwego osadu pożądanego związku, który po wysuszeniu krystalizowano z mieszaniny toluen/eter naftowy 5:1. Uzyskane acetonitryle rekrystalizowano z etanolu uzyskując związki o parametrach fizykochemicznych korespondujących z danymi literaturowymi [13,15]. Wydajność reakcji wahała się na poziomie 50-56%.

III. Synteza pochodnych ksantonu i charakterystyka fizykochemiczna związków według wynalazku

Otrzymane pochodne zestawiono w Tabeli 1.

Tabela 1. Struktury związków będących przedmiotem wynalazku

PL 243667 BI

Związek	Ri	Położenie R₂	R;
1	6-OCH3	2-
2	6-OCH₃	4-	Γχ, ^^Cl
3	6-OCH3	2-	i O ^οΛ^ύ\
4	6-OCH3	2-	1 IJ
5	6-OCH3	2-	1 O
6	H	2-	CN \ O
7	H	2-	CN /
8	H	4-	CN / O
9	H	4-	CN II Js, / O
10	6-OCH3	2-

1. Synteza estrowych pochodnych ksantonu zwierających reszty cynamoilowe (1-5), Fig. 1

0,01 mola odpowiedniej bromopochodnej ksantonu umieszczono w kolbie stożkowej o pojemności 50 mL, następnie dodano 0,011 mola odpowiedniej pochodnej kwasu cynamonowego, 1 g węglanu potasu oraz 20 mL DMFu. Reakcję prowadzono przez 8 godzin w temperaturze pokojowej cały czas mieszając przy użyciu mieszadła magnetycznego. Po zakończeniu reakcji mieszaninę wylano do lodu, a otrzymany osad przesączono i przemyto 5% roztworem wodorowęglanu sodu oraz wodą destylowaną. Po wysuszeniu osad krystalizowano z mieszaniny toluen : heptan 2:1 z dodatkiem żelu krzemionkowego. Wydajność reakcji wahała się na poziomie 64-76%.

(6-Metoksy-9-okso-9H-ksanten-2-ylo)metylo (E)-3-(4-metoksyfenylo)akrylan (1), uzyskano jako biały osad, m.cz. = 416,43, tt. 169-171 °C, Ή NMR (300 MHz, Chloroform-d) δ 8,38-8,33 (m, 1H, Χ-Η1), 8,24 (d, J = 8.9 Hz, 1H, Χ-Η8), 7,77-7,72 (m, 1H, Χ-Η3), 7,69 (d, J= 15.9 Hz, 1H, =CH-), 7,517,43 (m, 3H, Χ-Η4, Χ-Η6, Ph-H2), 6,96 (d, J = 2.4 Hz, 1H, Χ-Η5), 6,93 (d, J = 2.4 Hz, 1H, Χ-Η7), 6,91

6,83 (m, 2H, Ph-H3, Ph-H5), 6,40-6,32 (m, 1H, -CH=), 5,33 (s, 2H, -CH2), 3,93 (s, 3H, -OCH3), 3,82 (s, 3H, -OCH3), ESI-MS [M+H]⁺ m/z obl./wyzn. 417,43/417,23, 99,14%.

(6-Metoksy-9-oxo-9H-ksanten-4-ylo)metylo (E)-3-(4-chlorofenylo)akrylan (2) uzyskano jako biały osad, m.cz.= 420,85, tt. 202-203°C, 1H NMR (300 MHz, Chloroform-d) δ 8,33 (dd, J = 8.0, 1.8 Hz, 1H, X-H1), 8,25 (d, J = 8.8 Hz, 1H, Ph-H5), 7,81 (dd, J = 7.4, 1.8 Hz, 1H, X-H2), 7.72 (d, J = 16.0 Hz, 1H, =CH-), 7.46 (d, J = 8.5 Hz, 2H, Ph-H2, Ph-H6), 7,40 (d, J = 7.6 Hz, 1H, X-H8), 7,36 (d, J = 3.1 Hz, 1H, Ph-H3), 7,34 (s, 1H, X-H5), 6,98 (d, J = 2.4 Hz, 1H, X-H7), 6,96-6,91 (m, 1H, X-H3), 6,50 (d, J = 16.0 Hz, 1H, -CH=), 5,63 (s, 2H, -CH2), 3,94 (s, 3H, -OCH3), ESI-MS [M+H]⁺ m/z obl./wyzn. 421,85/421,15,100%.

(6-Metoksy-9-oxo-9H-ksanten-2-ylo)metylo (E)-3-(2,4-dimetoksyfenylo)akrylan (3) uzyskano jako biały osad, m.cz = 446,46, tt. 194-195 ¹H NMR (300 MHz, Chloroform-d) δ 8,40-8,34 (m,

1H, X-H1), 8,25 (d, J = 8.9 Hz, 1H, Ph-H5), 7,95 (d, J = 16.1 Hz, 1H, =CH-), 7,75 (dd, J = 8.6, 2.3 Hz,

1H, X-H3), 7,45 (t, J = 8.4 Hz, 2H, X-H4, X-H8), 6,95 (dd, J = 8.9, 2.4 Hz, 1H, X-H7), 6,89 (d, J = 2.4

Hz, 1H, X-H5), 6,56-6,45 (m, 2H, Ph-H3, -CH=), 6,44 (d, J = 2.4 Hz, 1H, Ph-H5), 5,33 (s, 2H, -CH2), 3,94 (s, 3H, -OCH3), 3,86 (s, 3H, -OCH3), 3,83 (s, 3H, -OCH3), ESI-MS [M+H]⁺ m/z obl./wyzn. 447,46/447,20, 98,69%.

(6-Metoksy-9-oxo-9H-ksanten-2-ylo)metylo (E)-3-(3,4-dimetoksyfenlo)akrylan (4) uzyskano jako biały osad, m.cz. = 446,46, tt. 189-190°C, 1H NMR (300 MHz, Chloroform-d) δ 8,41-8,34 (m, 1H, X-H1), 8,25 (d, J = 8.9 Hz, 1H, X-H8), 7,74 (dd, J = 8.6, 2.3 Hz, 1H, X-H3), 7,68 (d, J = 15.9 Hz, 1H, =CH-), 7,51- 7,42 (m, 1H, X-H7), 7,15-7,02 (m, 2H, X-H4, X-H5), 7,00-6,92 (m, 1H, Ph-H5), 6,92-6,81 (m, 2H, Ph-H2, Ph-H6), 6,37 (d, J = 15.9 Hz, 1H, -CH=), 5,34 (s, 2H, -CH2), 3,96-3,85 (m, 9H, O-CH3, O-CH3, O-CH3). ESI-MS [M+H]⁺ m/z obl./wyzn. 447,46/447,14, 96,99%.

(6-Metoksy-9-oxo-9H-ksanten-2-ylo)metylo (E)-3-(2,3,4-trimetoksyfenylo)akrylan (5) uzyskano jako biały osad, m.cz. = 476,48, tt. 188-190°C, ¹H NMR (300 MHz, Chloroform-d) δ 8,39 (dd, J = 2.3, 0.6 Hz, 1H, X-H1), 8,26 (d, J = 8.9 Hz, 1H, X-H8), 7,74 (dd, J = 8.6, 2.3 Hz, 1H, X-H3), 7,65 (d, J = 15.9 Hz, 1H, =CH-), 7,48 (d, J = 8.6 Hz, 1H, X-H7), 7,29-7,23 (m, 1H, X-H4), 7,01-6,93 (m, 1H, PhH2), 6,90 (d, J = 2.4 Hz, 1H, X-H5), 6,76 (s, 1H, Ph-H6), 6,42 (d, J = 15.9 Hz, 1H, -CH=), 5,35 (s, 2H, CH2), 3,94 (s, 3H, -OCH3), 3,88 (d, J = 2.0 Hz, 9H, -OCH3, -OCH3, - OCH3), ESI-MS [M+H]⁺ m/z obl./wyzn. 477,48/477,18, 100%.

2. Synteza arylidenowych pochodnych ksantonu zawierających reszty cynamylidenowe (6-7), bądź benzylidenowe (8-9), Fig. 2

0,005 mola odpowiedniego 2- lub 4-cyjanometyloksantonu umieszczono w kolbie okrągłodennej o pojemności 250 mL, po czym rozpuszczono w bezwodnym etanolu w temperaturze wrzenia. Następnie dodano 10 kropli 5% roztworu wodorotlenku sodu w metanolu i 0,005 mola odpowiedniego aldehydu. Całość ogrzewano przez 1 godzinę pod chłodnicą zwrotną do momentu wydzielenia się osadu, który przesączono na gorąco. Po wysuszeniu surowy osad krystalizowano z etanolu lub kwasu octowego (7). Wydajność wynosiła od 76 do 80%.

5-(2-Metoksyfenylo)-2-(9-okso-9H-ksanten-2-ylo)penta-2,4-dienonitryl (6) uzyskano jako żółty osad, m.cz. = 379,42, tt. 227-228°C, ¹H NMR (300 MHz, Chloroform-d) δ 8,59-8,43 (m, 1H, XH8), 8,41- 8,28 (m, 1H, =CH-), 7,98 (dd, J = 8.8, 2.5 Hz, 1H, X-H3), 7,91-7,70 (m, 1H, Ph-H6), 7,697,50 (m, 4H, X-H7, X-H1, =CH-, -CH=), 7,50-7,45 (m, 2H, X-H5, X-H4), 7,45-7,35 (m, 1H, X-H6), 7,357,21 (m, 1H, Ph-H4), 7,06-6,84 (m, 2H, Ph-H3, Ph-H5), 3,93 (s, 3H, -OCH3), ESI-MS [M+H]⁺ m/z obl./wyzn. 380,42/380,21, 100%.

5-(4-Metoksyfenylo)-2-(9-okso-9H-ksanten-2-ylo)penta-2,4-dienonitryl (7) uzyskano jako żółty osad, m.cz.= 379,42, tt. 217-219°C, 1H NMR (300 MHz, Chloroform-d) δ 8,54 (d, J = 2.4 Hz, 1H, X-H8), 8,41 -8,31 (m, 1H, =CH-), 7,97 (dd, J = 8.8, 2.5 Hz, 1H, X-H3), 7,76 (ddd, J = 8.7, 7.1, 1.7 Hz, 1H, X-H6), 7,61- 7,47 (m, 5H, X-H5, X-H4, X-H1, Ph-H2, Ph-H6), 7,41 (ddd, J = 8.1,7.1, 1.1 Hz, 1H, XH7), 7,35-7,20 (m, 1H, -CH=), 7,04 (d, J = 15.3 Hz, 1H, =CH-), 6,98-6,87 (m, 2H, Ph-H3, Ph-H5), 3,86 (s, 3H, -OCH3), ESI-MS [M+H]⁺ m/z obl./wyzn. 380,42/380,14, 98,20%.

3-(2,4-Dimetoksyfenylo)-2-(9-okso-9H-ksanten-4-ylo)akrylonitryl (8) uzyskano jako bladożółty osad, m.cz.= 383.40, tt. 250-251°C, 1H NMR (300 MHz, Chloroform-d) δ 8,37 (ddd, J = 9.3, 8.1, 1.8 Hz, 3H, X-H1, X-H8, X-H3), 7,99 (s, 1H, =CH-), 7,86 (dd, J = 7.5, 1.7 Hz, 1H, X-H2), 7,76 (ddd, J = 8.7, 7.1, 1.7 Hz, 1H, X-H6), 7,61 (dd, J = 8.5, 1.1 Hz, 1H, X-H5), 7,49-7,33 (m, 2H, X-H7, Ph- H6), 6,66

PL 243667 BI (dd, J = 8.7, 2.4 Hz, 1H, Ph-H5), 6,51 (d, J = 2.4 Hz, 1H, Ph-H3), 3,89 (d, J = 7.7 Hz, 6H, -O-CH₃, O-CH3), ESI-MS [M+H]⁺ m/zobl./wyzn 384,40/384,13,100%.

3-(3,4-Dimetoksyfenylo)-2-(9-okso-9H-ksanten-4-ylo)akrylonitryl (9) uzyskano jako bladożółty osad, m.cz. = 383,40, tt. 230-231 °C, Ή NMR (300 MHz, Chloroform-d) δ 8,37 (ddd, J = 14.3, 8.0, 1.7 Hz, 2H, Χ-Η1, Χ-Η8), 7,85 (dd, J = 5.8, 2.0 Hz, 1H, Ph-H6), 7,82 (d, J = 1.7 Hz, 1H, Χ-Η3), 7,76 (ddd, J = 8.6, 7.1, 1.7 Hz, 1H, Χ-Η6), 7,61 (dd, J = 8.5, 1.1 Hz, 1H, Χ-Η7), 7,50-7,33 (m, 4H, Χ-Η5, Χ-Η2, =CH-, Ph-H5), 6,97 (d, J = 8.4 Hz, 1H, Ph-H2), 4,01 (s, 3H, -OCH3), 3,98 (s, 3H, -OCH3), ESI-MS [M+H]⁺ m/zobl./wyzn. 384,40/384,13,100%.

3. Synteza alkilidenowej pochodnej ksantonu zawierającej resztę 2-etyloheksylidenową (10)

005 mola 6-metoksy-2-cyjanometyloksantonu umieszczono w kolbie okrągłodennej o pojemności 250 mL, po czym rozpuszczono w bezwodnym etanolu w temperaturze wrzenia. Następnie dodano 10 kropli 5% roztworu wodorotlenku sodu w metanolu i 0,005 mola 2-etyloheksanalu. Całość ogrzewano około 1 godzinę pod chłodnicą zwrotną. Po zakończeniu rekcji mieszaninę ogrzano z węglem aktywnym. Po odsączeniu od zawiesiny i zagęszczeniu przesączu wydzielił się osad związku 10, który prze krystalizowano z etanolu. Wydajność reakcji 64%.

(Z)-4-Etylo-2-(6-metoksy-9-okso-9H-ksanten-2-ylo)okt-2-enonitryl (10) uzyskano jako biały osad, m.cz. = 375,47, tt. 145-147°C, ¹H NMR (500 MHz, Chloroform-d) δ ppm 8,44 (d, J = 2.58 Hz, 1H, Χ-Η1), 8,24 (d, J = 9.16 Hz, 1H, Χ-Η8), 7,87 (dd, J =8.88, 2.58 Hz, 1H, Χ-Η3), 7,49 (d, J = 8.59 Hz, 1 Η, Χ-Η4), 6,95 (dd, J = 8.88, 2.58 Hz, 1 Η, Χ-Η5), 6,88 (d, J =2.29 Hz, 1 Η, Χ-Η7), 6,71 (d, J =10.60 Hz, 1H, =CH-), 3,93 (s, 3 H, -OCH3), 2,68-2,78 (m, 1H, CH), 1,54-1,71 (m, 2H, -CH₂), 1,36-1,49 (m, 2H, CH2), 1,21-1,38 (m, 4H, -CH₂-CH₂-), 0,95 (t, J =7.45 Hz, 3H, -CH₃), 0,85-0,91 (m, 3H, -CH₃) ESI-MS [M+H]⁺ m/zobl./wyzn. 376,47/376,29, 100%.

IV. Charakterystyka właściwości fotoprotekcyjnych związków 1-10 według wynalazku

Główne parametry krzywych absorpcji promieniowania ultrafioletowego (Tabela 2) w zakresie 290-400 nm wyznaczono w chloroformowych roztworach badanych związków w stężeniach od 2,5 do 30 μΜ wykorzystując kuwety kwarcowe o długości drogi optycznej 10 mm oraz dwuwiązkowy spektrofotometr Hitachi U-2800 (Japonia) z oprogramowaniem UV Solution wersja 2.2.

Zdolność absorpcji wyrażono jako współczynnik ekstynkcji &,i, który odnosi się do teoretycznej wartości absorbancji 1% roztworu badanej substancji przy określonej długości fali mierzonej przy długości drogi optycznej wynoszącej 1 cm. Współczynnik &,i został wyliczony wg wyrażenia (I):

I 1- 1 ¹⁰[f] ^M Lmo/J (|)

Molowy współczynnik absorpcji (S) wykorzystany do wyliczenia współczynnika ekstynkcji Ei,i wyznaczono z równania regresji liniowej Α=ϊ(0μ).

Dodatkowo wyznaczono parametr (&,i)mean.. Odnosi się on do pola powierzchni pod krzywą intensywności absorpcji promieniowania UV wyrażoną za pomocą współczynnika ekstynkcji &,i w zależności od długości fali. Wylicza się go jako średnią wartość współczynnika Ei,i przy określonej długości fali w całym zakresie promieniowania od 290 do 400 nm. Im wyższa wartość wskaźnika, tym szerszy zakres działania substancji promieniochronnej, pomimo podobnych wartości współczynnika ekstynkcji przy Xmax.

PL 243667 BI

Tabela 1. Główne parametry krzywych absorpcji promieniowania ultrafioletowego (w CHCh) związków 1-10 oraz referencyjnych filtrów UV

Związek	^-max	^1,1 (\nax)	^l.Pmean
1	303	916	314
2	296	948	326
3	299, 329	774, 766	360
4	301, 326	694, 682	307
5	304	898	326
6	372	1197	677
7	371	1352	690
8	358	764	401
9	357	912	470
10	290, 309	668, 406	138
oktokrylen	306	396	141
oktinoksat	309	858	266
avobenzon	357	1158	520

Analiza najważniejszych parametrów krzywej absorpcji promieniowania UV związków 1 i 2 (Fig. 3a) zawierających reszty acylowe kwasów 4-metoksy i 4-chlorocynamonowego wskazuje, że zaliczyć je można do filtrów UVB. Podobnie jak oktokrylen i oktinoksat wykazują maksimum absorpcji (λmax) przy długości fali w okolicy 300 nm (odpowiednio 303 i 296 nm), co odpowiada najbardziej rumieniogennej długości fali. Wartość współczynnika ekstynkcji &,i dla związków 1 (916) i 2 (948) jest ponad dwukrotnie wyższa w porównaniu do oktokrylenu (396) i nieznacznie przewyższa oktinoksat (858), który jest uznawany za jeden z silniejszych filtrów UVB. W porównaniu do oktinoksatu związki 1 i 2 wykazują szerszy zakres absorpcji promieniowania UV w przedziale 290^)00 (Ryc. 1), co ma odzwierciedlenie w wyższych wartościach współczynnika <El,1>mean.

Związki 3-5 (Fig. 3b) w swojej cząsteczce zawierają reszty cynamoilowe z dwoma lub trzema podstawnikami auksochromowymi, które stanowią ugrupowania metoksylowe w położeniu odpowiednio 2,4-, 3,4- oraz 2,3,4-, Współczynnik &,i związków 3 i 4 znacznie przewyższa oktokrylen i jest nico niższy w porównaniu do oktinoksatu. Dodatkowo związki 3 i 4 wykazują dwa maksima absorpcji - pierwsze w regionie promieniowania UVB (299 i 301 nm), drugie w zakresie promieniowania UVA II (329 i 326 nm) i charakteryzują się znacznie szerszym zakresem absorpcji w porównaniu do referencyjnych filtrów UV (Ryc. 1). Związek 3 wykazuje najwyższy wskaźnik <&,i>mean (360), przez co można go uznać za najbardziej szerokozakresowy filtr z grupy prezentowanych cynamoilowych pochodnych ksantonu. Parametry krzywej absorpcji dla związku 5 są porównywalne do związków 1 i 2 (&,i (304) = 898, <&,i>mean = 326), stąd można go uznać za silny absorber promieniowania UVB.

Związki 6-7 (Ryc. 2) stanowiące cynamylidenowe pochodne ksantonu można scharakteryzować jako silne absorbery promieniowania UVA (Xmax = 372 i 371 nm). W porównaniu do awobenzonu stanowiącego najpowszechniej stosowany filtr UVA szerszej absorbują promieniowanie UV, co odzwierciedla wartość wskaźnika <Ei,i>mean wynosząca dla związków 6 i 7 odpowiednio 677 i 690, natomiast dla awobenzonu 520. Współczynnik ekstynkcji &,i dla związków 6 i 7 osiąga wysokie wartości (1197 i 1352). Przewyższa nie tylko wartości uzyskane dla oktokrylenu i oktinoksatu, ale także dla awobenzonu. Związki 8-9 stanowiące benzylidenowe pochodne ksantonu różnią się pomiędzy sobą położeniem grup metoksylowych w pierścieniu fenylowym ugrupowania benzylidenowego. Charakteryzują się szerokim zakresem promieniowania UV z maksimum absorpcji pokrywającym się z awobenzonem (358 i 357 nm). Wartość współczynnika ekstynkcji E1,1mean (764 i 912) jest niższa w porównaniu do awobenzonu (1158), ale wciąż jest porównywalna do oktinoksatu (858) i znacznie przewyższa wartość oktokrylenu (396).

Związek 10 stanowiący 2-etyloheksylidenową pochodną 6-metoksy-2-cyjanometyloksantonu można scharakteryzować jako słaby filtr UVB. Posiada maksimum absorpcji przy 290 nm ze współczynnikiem ekstynkcji osiągającym 668, który wraz ze wzrostem długości fali spada osiągając wartość 406 przy 309 nm (Ryc. 3). Główne parametry krzywej absorpcji (λmax, E 1,1, < E 1,1>mean) wyszczególnione w Tabeli 2 są zbliżone do oktokrylenu.

V. Przykłady półstałych kompozycji o działaniu promieniochronnym (UVB), zawierających związek 1 w formie nanostruktur

Przygotowanie kompozycji o działaniu promieniochronnym składało się z trzech etapów. Pierwszy etap polegał na opracowaniu koncentratu, zawierającego nanocząstki związku 1 (pkt. 1). W drugim etapie przygotowano kremową bazę makrogolową (pkt. 2). W trzecim etapie ww. koncentrat wprowadzano do bazy kremowej (pkt. 3).

1. Metoda sporządzania koncentratu zawierającego nanocząstki związku 1

a. o stężeniu 25% (m/m) części wagowych związku 1 (biały proszek) zmieszano z 75 częściami wagowymi triacetyny. Układ mielono w planetarnym młynie kulowym (Pulverisette 7, Fritsch) przez 12 h. Mielenie wykonano w cyklach 20 min, po których następowało zatrzymanie młyna na 10 min. Prędkość obrotowa tarczy młyna wynosiła 400 obr./min. W wyniku mielenia powstała zawiesina o białym zabarwieniu.

b. o stężeniu 50% (m/m) części wagowych związku 1 (biały proszek) zmieszano z 50 częściami wagowymi triacetyny. Układ mielono w planetarnym młynie kulowym (Pulverisette 7, Fritsch) przez 12 h. Mielenie wykonano w cyklach 20 min, po których następowało zatrzymanie młyna na 10 min. Prędkość obrotowa tarczy młyna wynosiła 400 obr./min. W wyniku mielenia powstała pasta o białym zabarwieniu. Po naniesieniu preparatu (32,5 mg) na płytki PMMA 50x50 mm o chropowatości powierzchni 5 μΜ (Schonberg GmbH, Niemcy) zbadano właściwości fotoprotekcyjne związku w zakresie 290-400 nm wykorzystując analizator SPF (SPF290 AS Analyser, Solar Light Company). Łącznie wykonano 12 pomiarów (po 6 na każdej płytce). Wartość parametru SPFn vitro wynosiła 63,14 ± 11,67, UVA PF 22,40 ± 4,01.

c. o stężeniu 75% (m/m) części wagowych związku B77 (biały proszek) zmieszano z 25 częściami wagowymi triacetyny. Układ mielono w planetarnym młynie kulowym (Pulverisette 7, Fritsch) przez 12 h. Mielenie wykonano w cyklach 20 min, po których następowało zatrzymanie młyna na 10 min. Prędkość obrotowa tarczy młyna wynosiła 400 obr./min. W wyniku mielenia powstała pasta o białym zabarwieniu.

2. Przygotowanie kremowej bazy makrogolowej części wagowych glikolu polioksyetylenowego o masie cząsteczkowej 400 (PEG 400) łączono z 50 częściami wagowymi glikolu polioksyetylenowego o masie cząsteczkowej 1500 (PEG 1500) w temp. 70°C. Następnie, jednorodny układ mieszano w temperaturze pokojowej do zestalenia.

3. Przygotowanie kremów promieniochronnych, zawierających nanostruktury związku 1 Koncentrat z pkt. 1 b wprowadzono na ciepło (70°C) do kremowej bazy makrogolowej z pkt. 2. Stężenie związku 1 w kremach wynosiło 12,5% oraz 5% (m/m). Po naniesieniu preparatu (32,5 mg) na płytkę PMMA 50x50 mm o chropowatości powierzchni 5 μM (Schonberg GmbH, Niemcy) zbadano właściwości fotoprotekcyjne związku w zakresie 290-400 nm wykorzystując analizator SPF (SPF-290 AS Analyser, Solar Light Company). Łącznie wykonano 12 pomiarów (po 6 na każdej płytce). Zarejestrowane wartości parametrów foto protekcyjnych przedstawia tabela 2.

PL 243667 BI

Tabela 2. Wartości parametrów fotoprotekcyjnych in vitro formulacji zawierających związek 1 w stężeniu 5 oraz 12,5% (m/m)

Stężenie (%)	SPF/n vitro ± SD	UVA PF ± SD	Ac	Stosunek ochrony UVA/UVB
12,5	14,69 ± 2,25	4,92 ± 0,78	345	0,329
5	5,51 ± 0,29	1,98 + 0,06	335	0,221

Rezultaty badań wskazują na wysoką skuteczność pochłaniania promieniowania UVB przez związek 1. Wartość współczynnika SPFmwfro dla formulacji zawierającej 12,5% stężenie wynosi 14,69 ± 2,25 i przewyższa współczynnik SPF, który może być osiągnięty w maksymalnym dopuszczalnym do stosowania stężeniu przez szereg substancji promieniochronnych, w tym oktokrylen, oktinoksat, 3-(4-metylobenzylideno)kamfora, kwas 2-fenylo-1/-/-benzimidazolo-5-sulfonowy oraz jest porównywalny do współczynnika SPF dla stosowanego w produktach fotochronnych 2-etyloheksylo triazonu [20].

Literatura:

[1] I. Tarazona, A. Chisvert, A. Salvador, Determination of benzophenone-3 and its main metabolites in human serum by dispersive liquid-liquid microextraction followed by liquid chromatography tandem mass spectrometry, Talanta. 116 (2013) 388-395. doi: 10.1016/j.talanta.2013.05.075.

[2] A.M. Calafat, L.-Y. Wong, X. Ye, J.A. Reidy, L.L. Needham, Concentrations of the Sunscreen Agent Benzophenone-3 in Residents of the United States: National Health and Nutrition Examination Survey 2003-2004, Environ. Health Perspect. 7 (208AD) 893-897. doi:10.1289/ehp.11269.

[3] N.R. Janjua, B. Mogensen, A.-M. Andersson, J.H. Petersen, M. Henriksen, N.E. Skakkebaek, H.C. Wulf, Systemie Absorption of the Sunscreens Benzophenone-3, Octyl-Methoxycinnamate, and 3-(4-Methyl-Benzylidene) Camphor After Whole-Body Topical Application and Reproductive Hormone Levels in Humans J. Invest. Dermatol. 123 (2004) 57-61. doi: 10.1111/j.0022-202X.2004.22725.x.

[4] M. Schlumpf, K. Kypke, M. Wittassek, J. Angerer, H. Mascher, D. Mascher, C. Vókt, M. Birchler, W. Lichtensteiger, Exposure patterns of UV filters, fragrances, parabens, phthalates, organochlor pesticides, PBDEs, and PCBs in human milk: Correlation of UV filters with use of cosmetics, Chemosphere. 81 (2010) 1171-1183. doi:10.1016/j.chemosphere.2010.09.079.

[5] J. Wang, L. Pan, S. Wu, L. Lu, Y. Xu, Y. Zhu, M. Guo, S. Zhuang, Recent advances on endocrine disrupting effects of UV filters, Int. J. Environ. Res. Public Health. 13 (2016) 1-11. doi:10.3390/ijerphl3080782.

[6] M. Schlumpf, P. Schmid, S. Durrer, M. Conscience, K. Maerkel, M. Henseler, M. Gruetter, I. Herzog, S. Reolon, R. Ceccatelli, O. Faass, E. Stutz, H. Jarry, W. Wuttke, W. Lichtensteiger, Endocrine activity and developmental toxicity of cosmetic UV filters - An update, Toxicology. 205 (2004) 113-122. doi:10.1016/j.tox.2004.06.043.

[7] M. Schlumpf, B. Cotton, M. Conscience, V. Haller, B. Steinmann, W. Lichtensteiger, In vitro and in vivo estrogenicity of UV screens, Environ. Health Perspect. 109 (2001) 239-244. doi:10.1289/ehp.01109239.

[8] Ż. Broniowska, J. Ślusarczyk, B. Starek-Świechowicz, E. Trojan, B. Pomierny, W. Krzyżanowska, A. Basta-Kaim, B. Budziszewska, The effect of dermal benzophenone-2 administration on immune system activity, hypothalamic-pituitary-thyroid axis activity and hematological parameters in małe Wistar rats, Toxicology. 402-403 (2018) 1-8. doi:10.1016/j.tox.2018.04.002.

[9] S. Afonso, K. Horita, J.P. Sousa E Silva, I.F. Almeida, M.H. Amaral, P.A. Lobao, P.C. Costa, M.S. Miranda, J.C.G. Esteves Da Silva, J.M. Sousa Lobo, Photodegradation of avobenzone: Stabilization effect of antioxidants, J. Photochem. Photobiol. B Biol. 140 (2014) 36-40. doi: 10.1016/j.jphotobiol.2014.07.004.

PL 243667 Β1

[10] W. Schwack, T. Rudolph, Photochemistry of dibenzoyl methane UVAfilters Part 1, J. Photochem. Photobiol. B Biol. 28 (1995) 229-234.

[11] European Commission. Commission directive 2008/123/EC of 18 December 2008 amending council directive 76/768/EEC, concerning cosmetic products, for the purpose of adapting Annexes II and VII Thereto to technical progress. Off. J. Eur. Union 2008, 58, 267-268.

[12] European Commission. Commission Regulation (EU) 2015/1298 of July 28 2015 amending Annexes II and VI to Regulation (EC) No 1223/2009 of the European Parliament and of the Council on cosmetic products. Off. J. Eur. Union 2015,199, 22.

[13] G.W. Rewcastle, G.J. Atwell, B.C. Baguley, S.B. Calveley, W.A. Denny, Potential Antitumor Agents . 58 . Synthesis and Structure-Activity Relationships of Substituted Xanthenone-4-acetic Acids Active against the Colon 38 Tumor in Vivo, (1989) 793-799. doi:10.1021/jm00124a012.

[14] M. Eckstein, H. Marona, Preparation and properties of some 2-mercaptomethylxanthones, POLISH J. CHEM. 54 (1980) 1281-1285.

[15] H. Marona, M. Eckstein, J. Krupińska, J. Mazur, J. Piotrowicz, B. Cebo, Synthesis and some biological properties of 2-xanthonylalkyl- (alkoxy) carboxylic acids, Pol. J. Pharmacol. Pharm.38 (1986) 107-114.

[16] Y.S. Agasimundin, S. Rajagopal, Furanverbindungen, V, Chem. Ber. 98 (1965) 1910-1914. doi: 10.1002/cber. 19650980628.

[17] S. Gobbi, A. Rampa, A. Bisi, F. Belluti, P. Valenti, A. Caputo, A. Zampiron, M. Carrara, Synthesis and antitumor activity of new derivatives of xanthen-9-one-4-acetic acid, J. Med. Chem. 45 (2002) 4931-4939. doi:10.1021/jm020929p.

[18] H. Marona, Evaluation of some 2-substituted derivatives of xanthone for anticonvulsant properties, Pharmazie. 53 (1998)405-409. doi: 10.1002/chin. 199842259.

[19] N. Szkaradek, A. Gunia, A.M. Waszkielewicz, L. Antkiewicz-Michaluk, M. Cegła, E. Szneler, H. Marona, Anticonvulsant evaluation of aminoalkanol derivatives of 2- and 4-methylxanthone, Bioorganic Med. Chem. 21 (2013) 1190-1198. doi:10.1016/j.bmc.2012.12.051.

[20] C. Couteau, M. Pommier, E. Paparis, L.J.M. Coiffard, Study of the efficacy of 18 sun filters authorized in European Union tested in vitro, Pharmazie. 62 (2007) 449-452. doi:10.1691/ph.2007.6.6247.

Claims

1. Pochodne ksantonu opisane wzorem (I)

gdzie:

- R2 stanowi podstawnik wybrany z grupy zawierającej podstawnik: metylocynamoilowy, cyjano-2,4-dienopentafenylowy, cyjanoetenylofenylowy albo cyjanoetenyloalkilowy, przy czym pierścień fenylowyjest podstawiony podstawnikiem R3 wybranym z grupy zawierającej: atom wodoru, podstawnik alkoksylowy albo atom halogenku.

2. Pochodne wg zastrz. 1, znamienne tym, że podstawnik fenylowy w podstawniku metylocynamoilowym, cyjano-2,4-dienopentafenylowy albo cyjanoetenylofenylowy jest podstawiony podstawnikiem R3 wybranym z grupy zawierającej: atom wodoru, grupę metoksylową albo atom halogenku wybrany z grupy zawierającej atom: fluoru, chloru, bromu albo jodu, przy czym podstawnik metoksylowy albo atom halogenku jest podstawiony w pozycji 2, 3 albo 4.

PL 243667 BI

3. Pochodne wg zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że jest podstawiona podstawnikiem R2 wybranym z grupy zawierającej podstawnik: metylocynamoilowy, cyjano-2,4-dienopentafenylowy, cyjanoetenylofenylowy albo cyjanoetenyloalkilowy w pozycji 2 albo 4.

4. Pochodne wg zastrz. 1, 2, albo 3, znamienne tym, że jest podstawiona podstawnikiem R1 wybranym z grupy zawierającej: atom wodoru albo podstawnik metoksylowy, przy czy podstawnik metoksylowy jest podstawiony w pozycji 6.

5. Pochodne wg zastrz. 4, znamienne tym, że podstawnik cyjanoetenyloalkilowy zawiera rozgałęziony łańcuch alkilowy.

6. Koncentrat kompozycji promieniochronnej zawierający triacetynę i pochodną ksantonu opisaną wzorem (I)

O

gdzie:

- R1 stanowi podstawnik wybrany z grupy zawierającej: atom wodoru lub grupę alkoksylową,

- R2 stanowi podstawnik wybrany z grupy zawierającej podstawnik: metylocynamoilowy, cyjano-2,4-dienopentafenylowy, cyjanoetenylofenylowy albo cyjanoetenyloalkilowy, przy czym pierścień fenylowyjest podstawiony podstawnikiem R3 wybranym z grupy zawierającej: atom wodoru, podstawnik alkoksylowy albo atom halogenku, przy czym stosunek zawartość pochodnej ksantonu do zawartości triacetyny w koncentracie wynosi od 3:1 do 1:3 części wagowych.

7. Koncentrat wg zastrz. 6, znamienny tym, że zawiera triacetynę w stosunku wagowym 1:1 pochodnej ksantonu wg wzoru (I).

8. Sposób otrzymywania koncentratu kompozycji promieniochronnej zawierającej pochodną ksantonu opisaną wzorem (I)

znamienny tym, że od 1 do 3 części pochodnej związku opisanego wzorem (I) dodaje się do od 1 do 3 części wagowych triacetyny, miesza się i następnie mieli się otrzymaną mieszaninę w czasie 12 godzin.

9. Sposób wg zastrz. 8, znamienny tym, że mielenie prowadzi się cyklach obejmujących 20 min mielenia i 10 min przerwy.

10. Sposób wg zastrz. 8 albo 9, znamienny tym, że mielenie prowadzi się w planetarnym młynie kulowym, przy czym prędkość obrotowa tarczy wynosi 400 obr/min.

11. Zastosowanie koncentratu kompozycji promieniochronnej zawierającego pochodną ksantonu opisaną wzorem (I)

do wytwarzania kosmetycznych produktów promieniochronnych.

12. Kosmetyczny produkt promieniochronny, znamienny tym, że zawiera kremową bazę makrogolową i koncentrat kompozycji promieniochronnej, zawierający pochodną ksantonu opisaną wzorem (I).

PL 243667 Β1

13. Kosmetyczny produkt promieniochronny wg zastrz. 12, znamienny tym, że zawiera pochodną ksantonu (I) w ilości od 5% do 12.5% wagowych.

14. Kosmetyczny produkt promieniochronny wg. zastrz. 12, znamienny tym, że baza makrogolowa zawiera glikol oksyetylenowy o masie cząsteczkowej 400 (PEG 400), zawiera glikol oksyetylenowy o masie cząsteczkowej 1500 (PEG 1500).

15. Kosmetyczny produkt promieniochronny wg. zastrz. 14, znamienny tym, że stosunek wagowy glikolu oksyetylenowego o masie cząsteczkowej 400 (PEG 400) glikolu oksyetylenowego o masie cząsteczkowej 1500 (PEG 1500) wnosi 1:1.