PL234213B1 - Sposób otrzymywania oleju z okryw nasiennych po skaryfikacji nasion komosy ryżowej - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest sposób wykorzystania okryw nasiennych - odpadu powstającego podczas skaryfikacji mechanicznej nasion komosy ryżowej, w którym odpad po skaryfikacji zawierający wysoką zawartość oleju, jest wydzielany z dużą wydajnością nadkrytycznym ditlenkiem węgla, a pozostałość po ekstrakcji jest wykorzystana jako pasza dla zwierząt. Olej z komosy ryżowej ze względu na swój bogaty skład może być wykorzystywany przez przemysł spożywczy, farmaceutyczny i kosmetyczny.

Nasiona komosy ryżowej (Chenopodium quinoa Willd.) charakteryzują się niewielkimi rozmiarami i twardą okrywą nasienną. Jednak ze względu na wysoką wartość żywieniową, komosa ryżowa opisywana jest często, jako tzw. super-food, czyli żywność o nieprzeciętnych właściwościach odżywczych. Nasiona cechują się wysoką zawartością aminokwasów, niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz dobrym stosunkiem tłuszczy do białek i węglowodanów. Skład komosy sprawia, że jest ona doskonałym produktem prozdrowotnym i może być ona wykorzystywana do wzbogacania żywności. Z mąki komosy ryżowej produkuje się pieczywo, makarony, płatki, musli, może być surowcem do otrzymywania preparatów białkowych (izolatów, koncentratów).

Nasiona o grubej i twardej okrywie nasiennej, wykorzystywane do celów rolniczych często poddawane są skaryfikacji celem ułatwienia ich kiełkowania poprzez zmniejszenie grubości i osłabienie wytrzymałości okryw nasiennych. Proces ten przeprowadzany jest również w trakcie przygotowywania nasion do celów spożywczych w celu usunięcia związków anty-żywieniowych. Ponieważ większa część oleju zawartego w nasionach komosy ryżowej znajduje się w zewnętrznej części nasion, pod okrywą nasienną, w wyniku skaryfikacji wraz z okrywą z nasion usuwa się olej, który może być wydzielony i odpowiednio wykorzystany.

Ze zgłoszenia patentowego P.410728, znany jest sposób uzyskiwania ekstraktu (oleju) z wysoką zawartością tokoferoli z nasion komosy ryżowej, a ze zgłoszenia patentowego nr P.419877 znany jest sposób uzyskiwania oleju z nasion komosy ryżowej. W obu przypadkach do ekstrakcji wykorzystano nadkrytyczny ditlenek węgla.

Przedmiotem wynalazku jest sposób wykorzystania odpadu powstającego podczas skaryfikacji mechanicznej nasion komosy ryżowej, przeprowadzonej dowolnym sposobem, w którym z odpadu o wysokiej zawartości oleju, po skaryfikacji, wydzielany jest z dużą wydajnością, nadkrytycznym ditlenkiem węgla, olej, a pozostałości po ekstrakcji wykorzystywane są jako pasza dla zwierząt. Uzyskany olej ze względu na swój bogaty skład może być wykorzystywany w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym.

W sposobie według wynalazku z nasion za pomocą skaryfikacji mechanicznej, usunięto pokrywę nasienną, którą następnie poddano ekstrakcji nadkrytycznym ditlenkiem węgla, w temperaturze 35-50°C, ciśnieniu 20-30 MPa, w czasie 60-120 min, z dodatkiem etanolu jako modyfikatora płynnego w ilości 15-30% masy odpadu, korzystnie pozostały materiał wymieszano z inertnym wypełnieniem w stosunku 1:1-1:2.

Sposób według wynalazku umożliwia korzystniejsze wykorzystanie odpadu ze skaryfikacji nasion komosy ryżowej poprzez ekstrakcję z niego oleju. Produkt otrzymuje się z wysoką wydajnością, nie zawiera on rozpuszczalników organicznych i bogaty jest w cenne składniki prozdrowotne.

Sposób przedstawiono bliżej w przykładach wykonania.

Sposób według wynalazku przebiega następująco, z nasion komosy ryżowej zawierających 7% oleju, za pomocą skaryfikacji mechanicznej, usunięto pokrywę nasienną w ilości 20% wagowych nasion, uzyskując odpad nasienny o średnicy uziarnienia < 0,5 mm, o zawartości 18% oleju, który następnie poddano ekstrakcji nadkrytycznym ditlenkiem węgla, przy czym ekstrakcja przeprowadzona była w czasie 60 min, w temperaturze 35°C, pod ciśnieniem 20 MPa, przy czym do ekstraktora dodano etanol jako modyfikator płynny w ilości 15% jego masy. Kolejno odpad wymieszano z inertnym wypełnieniem w stosunku 1:1.

Sposób według wynalazku przebiega następująco, z nasion komosy ryżowej zawierających 7% oleju, za pomocą skaryfikacji mechanicznej, usunięto pokrywę nasienną w ilości 20% wagowych nasion. Uzyskując odpad nasienny o średnicy uziarnienia < 0,5 mm, o 22% zawartości oleju, który poddano ekstrakcji nadkrytycznym ditlenkiem węgla, przy czym ekstrakcja przeprowadzona była w czasie 120 min, w temperaturze 50°C, pod ciśnieniem 30 MPa, przy czym do ekstraktora dodano etanol jako modyfikator płynny w ilości 30% jego masy. Kolejno odpad wymieszano z inertnym wypełnieniem w stosunku 1 : 2.

PL 234 213 Β1

W poniżej tabeli w przykładach wykonania przedstawiono uzyskane wydajności ekstrakcji oleju z odpadu po skaryfikacji komosy ryżowej, prowadzone w różnych warunkach procesu.

Warunki ekstrakcji: ciśnienie 25 MPa, temperatura 40°C, dodatek etanolu (modyfikatora) 20% masy odpadu.

	Przykład
1	11	III	IV	V	VI
Dodatek inertnego wypełnienia (odpad: wypełnienie)	1 ; 1	1 : l	1 : 1	1 :2	1 :2	1 : 2
Czas ekstrakcji [minj	60	90	120	60	90	120
Ilość uzyskiwanego oleju [g] z 1 kg odpadu	70	82	117	114	118	122
Odzysk oleju [%]	35	41	58	57	59	61

Claims (2)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Sposób otrzymywania oleju z okryw nasiennych po skaryfikacji nasion komosy ryżowej, znamienny tym, że nasiona poddaje się skaryfikacji mechanicznej usuwając 20% masy nasion do uzyskania odpadu o średnicy < 0,5 mm, następnie odpad poddaje się ekstrakcji nadkrytycznym ditlenkiem węgla w temperaturze 35-50°C, ciśnieniu 20-30 MPa, w czasie 6-120 min, z dodatkiem modyfikatora płynnego w postaci etanolu w ilości 15-30% masy odpadu.
2. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że odpad po ekstrakcji miesza się z inertnym wypełnieniem w stosunku 1 : 1 i 1 : 2.