PL229728B1 - Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej - Google Patents

Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej

Info

Publication number
PL229728B1
PL229728B1 PL407025A PL40702514A PL229728B1 PL 229728 B1 PL229728 B1 PL 229728B1 PL 407025 A PL407025 A PL 407025A PL 40702514 A PL40702514 A PL 40702514A PL 229728 B1 PL229728 B1 PL 229728B1
Authority
PL
Poland
Prior art keywords
nitrate
cetane
daltons
detergent
product
Prior art date
Application number
PL407025A
Other languages
English (en)
Other versions
PL407025A1 (pl
Inventor
Winicjusz Stanik
Jerzy Będkowski
Rafał Konieczny
Katarzyna Sikora
Krzysztof Sikora
Michał Janeczek
Original Assignee
Inst Nafty I Gazu Panstwowy Inst Badawczy
Priority date (The priority date is an assumption and is not a legal conclusion. Google has not performed a legal analysis and makes no representation as to the accuracy of the date listed.)
Filing date
Publication date
Application filed by Inst Nafty I Gazu Panstwowy Inst Badawczy filed Critical Inst Nafty I Gazu Panstwowy Inst Badawczy
Priority to PL407025A priority Critical patent/PL229728B1/pl
Publication of PL407025A1 publication Critical patent/PL407025A1/pl
Publication of PL229728B1 publication Critical patent/PL229728B1/pl

Links

Landscapes

  • Detergent Compositions (AREA)
  • Solid Fuels And Fuel-Associated Substances (AREA)

Abstract

Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej zawiera 10,0% (m/m) do 98,0% (m/m) modyfikatora zapłonu w postaci estrów azotanowych alkoholi pierwszorzędowych o ilości atomów węgla w rodniku alkoksylowym od 4 do 12, o łańcuchu liniowym lub rozgałęzionym, 2,0% (m/m) do 50,0% (m/m) surfaktantu o właściwościach detergentowo-dyspergujących w postaci alkenylobursztynoimidów z kationem amoniowym i anionem metyloszczawianowym, oraz 2,0% (m/m) do 15,0% (m/m) inhibitora utleniania, przy czym inhibitorem utleniania są alkilowane difenyloaminy lub ich mieszaniny i 0,3% (m/m) do 10,0% (m/m) stabilizatora będącego benzoesanem 2,2,6,6-tetrametylopiperydyn-1-oksylu, a ponadto ewentualnie 0,5% (m/m) do 10,0% (m/m) deaktywatora metali, 1,0% (m/m) do 20,0% (m/m) inhibitora korozji, 5,0% (m/m) do 30% (m/m) niskotemperaturowego modyfikatora płynności. Użyte w dodatku cetanowo-detergentowym alkenylobursztynoimidy z kationem amoniowym i anionem metyloszczawianowym, są produktem acylowania dimetyloaminopropyloaminy bezwodnikiem alkenylo-bursztynowym o średniej masie cząsteczkowej 750 do 2500 Daltonów, będącego produktem reakcji enowych polibutenów lub poliizobutenów z bezwodnikiem maleinowym lub produktem acylowania metylobis-aminopropyloaminy bezwodnikiem alkenylobursztynowym o średniej masie cząsteczkowej 750 do 1500 Daltonów, będącego produktem reakcji enowych polibutenów lub poliizobutenów z bezwodnikiem maleinowym, przy czym reakcję acylowania prowadzi się wobec kwasu szczawiowego jako katalizatora imidyzacji, a otrzymany monoalkenylobursztynoimid lub bisalkenylobursztynoimid poddaje się reakcji z dimetyloszczawianem w obecności kwasu neodekanowego jako katalizatora.

Description

Opis wynalazku
Przedmiotem wynalazku jest dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej do zaawansowanych technologicznie olejów napędowych zawierających biokomponenty w postaci estrów metylowych kwasów tłuszczowych „Fatty Acid Methyl Esters” (FAME) lub uwodornionych olejów roślinnych „Hydrotreated Vegetable Oil” (HVO), przeznaczonych jako paliwo do napędu wysokoprężnych silników z zapłonem samoczynnym spełniających wymagania norm emisji spalin Euro 5 (V) i Euro 6 (VI).
Wymagania jakościowe odnośnie olejów napędowych zostały zharmonizowane przez światowych producentów silników i samochodów stowarzyszonych w: Association des Constructeurs Europeens d'Automobiles (ACEA), Truc and Alliance of Automobile Manufacturers (Alliance), Engine Manufacturers Association (EMA), Japan Automobile Manufacturers Association (JAMA) i przedstawione w Światowej Karcie Paliw WWFC4 (Worldwide Fuel Charter 5th edition) wydanie piąte z września 2013 roku.
Propozycja WWFC5 dla kategorii oleju napędowego 4 i 5 zaleca, aby olej napędowy zawierający FAME i/lub inne biokomponenty typu HVO (Hydrotreated Vegetable Oil) uwodornionych olejów roślinnych lub BTL (Biomass to Liquid) ciekłych paliw z biomasy posiadał liczbę cetanową minimum 55 jednostek. Znany jest również ze Światowej Karty Paliw (WWFC5) korzystny wpływ liczby cetanowej na rozruch silnika w niskich temperaturach, jak również na emisję hałasu i toksycznych składników paliwa.
Paliwa posiadające liczbę cetanową 55 jednostek obniżają emisje węglowodorów do 40%. Wzrost liczby cetanowej oleju napędowego ma znaczący wpływ na zmniejszenie zużycia paliwa, szczególnie w wypadku silników pracujących pod stosunkowo niewielkim obciążeniem, a więc w samochodach osobowych i lekkich dostawczych.
Wyższa liczba cetanowa oleju napędowego umożliwia kontrolę opóźnienia zapłonu i przebieg stabilnego spalania, szczególnie w nowoczesnych silnikach wyposażonych w wysokociśnieniowe układy wtrysku paliwa zwane „High Pressure Common Rail System” (HPCRS) i recyrkulację spalin. Olej napędowy o wyższej liczbie cetanowej poprawia właściwości rozruchowe silnika w niskich temperaturach zmniejszając cykl rozruchowy silnika.
Udział 7% (VA/) FAME w oleju napędowym o ultraniskiej zawartości siarki zmniejsza termooksydacyjną stabilność paliwa, co powoduje przyśpieszoną degradację oksydacyjną paliwa w czasie jego magazynowania i eksploatacji. Utlenianie estrów kwasów tłuszczowych (FAME) to złożony proces i rozpoczyna się od powstawania nadtlenków i wodoronadtlenków jako pierwotnych produktów utleniania, które uczestniczą w mechanizmie powstawania wtórnych produktów utleniania w postaci aldehydów, niskocząsteczkowych kwasów organicznych i wysokocząsteczkowych oligomerów kwasów tłuszczowych powstałych w wyniku polimeryzacji utleniającej.
Z literatury znany jest problem wpływu dodatków zwiększających liczbę cetanową na przyśpieszenie procesów utleniania oleju napędowego zawierającego FAME (J. Am. Oil Chem. Sic. 85, 10731081,2008 - „Investigation of the Parameters Affecting the Cetane Number of Biodiesel”). Prekursory osadów, czyli częściowo utlenione, niestabilne produkty oraz oligomery powstałe w wyniku polimeryzacji utleniającej, zawarte w oleju napędowym o niskiej stabilności termooksydacyjnej zwiększają lepkość oleju napędowego i powodują zanieczyszczenia wysokociśnieniowych wtryskiwaczy typu „Common Rail”.
Cechą charakterystyczną warunków pracy aparatury wtryskowej HPCRS jest doprowadzenie paliwa pod wysokim ciśnieniem do wtryskiwaczy umieszczonych w cylindrach silnika. Elementy aparatury wtryskowej HPCRS podlegają wysokim obciążeniom cieplnym i mechanicznym. Obciążenia mechaniczne wynikają przede wszystkim z wysokich wartości ciśnienia paliwa podczas wtrysku do komory spalania.
Paliwo pod ciśnieniem z zasobnika jest kierowane do sterowanych elektromagnetycznie lub piezoelektrycznie wtryskiwaczy zawierających zazwyczaj od 6 do 8 otworów o średnicy 500 pm. Konstrukcja znanych układów wtrysku typu „High Pressure Common Rail System” oraz ekstremalne warunki pracy (wysoka temperatura końcówek wtryskiwaczy przekraczająca 300°C, umieszczonych w komorze spalania, wysokie ciśnienia wynoszące do 250 MPa dla wtryskiwaczy ze wzmocnieniem hydraulicznym, małe średnice otworów rozpylaczy paliwa) wymuszają stosowanie do zasilania silników wysokoprężnych, paliw o dużej odporności termicznej i śladowej zawartości zanieczyszczeń stałych oraz śladowych ilości metali takich jak Cu, Fe, Mn, Na, Pb i Si.
PL 229 728 B1
Trudne warunki pracy wtryskiwacza narażonego na wysokie ciśnienia i temperatury panujące w komorze spalania powodują, że resztki paliwa w studzience rozpylacza ulegają degradacji, a prekursory osadów zawarte w takim paliwie pod wpływem temperatury i ciśnienia ulegają polimeryzacji, kondensacji oraz flokulacji termiczno-ciśnieniowej i wytracają się w postaci osadów.
Osady te, o właściwościach adhezyjnych gromadzą się wewnątrz wysokociśnieniowych wielootworowych wtryskiwaczy jako „Internal Diesel Injector Deposits” (IDID) oraz w kanalikach otworów rozpylacza utrudniając należytą atomizację paliwa.
Gromadzące się wewnątrz wysokociśnieniowych wtryskiwaczy oraz w kanalikach wielootworowych wtryskiwaczy osady zmniejszają przepływ dozowanego paliwa do komory spalania, co obniża moc silnika i jego moment obrotowy. I tak, przykładowo, tworząca się w kanaliku wtryskiwacza o średnicy otworu 500 pm warstewka osadów o grubości 5 pm ogranicza dawkę paliwa o 5 procent przy pełnym obciążeniu, a przy średnicy otworu 200 pm przepływ spada o około 10 procent.
Złożony mechanizm termooksydacyjny wytrącania osadów w oleju napędowym zawierającym biokomponenty (estry metylowe kwasów tłuszczowych - FAME), jest przyczyną zanieczyszczenia wtryskiwaczy wielootworowych co powoduje złą atomizację paliwa i zwiększoną emisję szkodliwych substancji, zużycie paliwa, hałas i ma bezpośredni wpływ na sprawność i osiągi silnika.
Problem termicznej stabilności paliw i dodatków utrzymujących w czystości elementy wtryskiwaczy znany jest między innymi z literatury („Petroleum and Coal 51 (3), 167-175, 2009 - „Development of Deposit Control Additives for Diesel Fuel”), Fuel 89, 934-942, 2010, „The effect of hot surface temperature on diesel fuel deposit formation” oraz wielu opisów patentowych.
Z opisów patentowych nr nr US 6 145 763, US 6 273 348, US 6 280 834, US 6 472 017, US 6 508 416, US 6 715 693, US 6 802 457, US 7 021 557, US 7 484 672, EP 2 197 806 i zgłoszeń patentowych nr nr US 2009/0 087 646, US 2009/0 159 728, WO 2006/087 113 znane są sposoby zapobiegania adhezji osadów i koksów poprzez pokrywanie kanalików wielootworowych wtryskiwaczy hydrofobowymi pokryciami typu „fluoro-alkyl-silane” (FAS) - fluorowanych alkilosilanów lub pokryć typu „diamond like carbon” (DLC).
Pasywacja powierzchni wysokotemperaturowych części wtryskiwaczy przez specjalne pokrycie zapobiegające degradacji wysokotemperaturowej paliwa i dodatków prowadzącej do tworzenia prekursorów osadów jest bardzo kosztowna i wymagająca wysokiej precyzji wykonania takich elementów. Ponadto pokrycia te z biegiem czasu ulegają również degradacji termicznej i wysokotemperaturowej korozji.
Rozwiązaniem ekonomicznym jest stosowanie dodatków uszlachetniających spełniających różne funkcje i zapewniających utrzymanie własności eksploatacyjnych oleju napędowego na zamierzonym poziomie. W przypadku osadów i nagarów gromadzących się na końcówkach wtryskiwaczy i w komorach spalania, jest to wprowadzanie do olejów napędowych dodatków detergentowo-dyspergujących, które utrzymują w czystości końcówki wtryskiwaczy i zapewniają ich właściwą pracę, optymalną emisję toksycznych składników spalin takich jak COx, HC, NOx oraz cząstek stałych, w tym nanocząstek sadzy.
Celem uzyskania najlepszych właściwości detergentowych olejów napędowych wyższych kategorii według WWFC5, posiadających liczbę cetanową co najmniej 55 jednostek, umożliwiających utrzymanie w czystości jak i usuwanie już istniejących zanieczyszczeń z końcówek wtryskiwaczy wielootworowych, konieczne jest stosowanie surfaktantów o doskonałych własnościach detergentowych i dyspersyjnych jak również własnościach termicznych zapewniających efektywność działania myjącego (detergentowego) w wysokich temperaturach. Nie bez znaczenia jest również odporność termiczna modyfikatorów zapłonu i surfaktantów na rozkład w wysokich temperaturach oraz ich wzajemna kompatybilność. Równoczesne spełnienie wymagań jakościowych oleju napędowego wyższych kategorii, szczególnie kategorii 4 według WWFC5, sprawia określone trudności techniczne i odbija się na ekonomicznej efektywności produkcji takich olejów napędowych.
Z opisów patentowych nr nr US 2 280 217, US 2 905 540, US 3 301 891, US 4 420 311, US 4 448 587, US 4 473 378, US 4 479 905, US 4 585 461, US 5 258 049, PL 173 046 znane są modyfikatory zapłonu w postaci estrów azotanowych.
Dodatki cetanowo-detergentowe do olejów napędowych są przedmiotem wielu opisów patentowych.
Z opisów patentowych nr nr US 4482 353, US 4 482 355, US 4 482 356, US 4 482 357, US 4 553 979, US 4 613 341, US 4 626 259, US 6 676 715 i zgłoszeń patentowych nr nr US 2006/0 130 394,
PL 229 728 B1
US 2006/0 277 819, US 2007/0 245 620 znane są dodatki cetanowo-detergentowe zapobiegające koksowaniu wtryskiwaczy, zawierające w swoim składzie modyfikator zapłonu w postaci estrów azotanowych substancji hydroksylowych.
Również z opisów patentowych nr nr PL 180 044, PL 199 734, PL 209 042 znane są dodatki detergentowe zwierające dodatek podwyższający liczbę cetanową. Dodatek detergentowy do olejów napędowych wyższych kategorii, według wynalazku nr PL 209 042 zawiera od 10,0% (m/m) do 70,0% (m/m) substancji polimerycznych z wolnymi grupami aminowymi o właściwościach detergentowo-dyspergujących i substancję zwilżającą w ilości od 1,0% (m/m) do 70,0% (m/m) i/lub dodatki poprawiające właściwości smarne, i/lub modyfikator tarcia w ilości od 5,0% (m/m) do 90% (m/m), i/lub bezpopiołowy modyfikator spalania, i/lub modyfikator ułatwiający zapłon w ilości od 5,0% (m/m) do 70,0% (m/m), i/lub inhibitory korozji w ilości od 1,0% (m/m) do 30,0% (m/m), i/lub stabilizator starzenia w ilości od 1,0% (m/m) do 40,0% (m/m), i/lub metaliczny modyfikator spalania, i/lub Fuel Borne Catalyst (FBC) w ilości od 1,0% (m/m) do 60,0% (m/m), i/lub inhibitor pienienia w ilości od 1,0% (m/m) do 40,0% (m/m), i/lub demulgator w ilości od 1,0% (m/m) do 40,0% (m/m), i/lub rozpuszczalnik organiczny w ilości od 5,0% (m/m) do 80,0% (m/m), i/lub znacznik rozpuszczalny w paliwie w ilości od 0,05% (m/m) do 5,0% (m/m), i/lub dodatek poprawiający przewodnictwo w ilości od 0,05% (m/m) do 5,0% (m/m).
W skład dodatku detergentowego do olejów napędowych według wynalazku nr PL 209 042 wchodzi substancja polimeryczna, o średniej masie cząsteczkowej od 500 do 5000 Daltonów, o właściwościach detergentowo-dyspergujących z wolnymi dwoma lub sześcioma grupami aminowymi pierwszorzędowymi i/lub drugorzędowymi, i/lub grupami aminowymi, w których jeden lub oba atomy wodoru są podstawione grupą hydroksylową, i/lub alkoksylową, korzystnie metoksylową, i/lub etoksylową, i/lub propoksylową, i/lub butoksylową, i/lub polieterową glikolu butylowego, i/lub grupą acylową, i/lub fenoksylową, i/lub alkilofenylową, i/lub alkilową, korzystnie o łańcuchu rozgałęzionym, i/lub grupą alkilenową zawierającą korzystnie grupy amidowe i/lub imidowe. Dodatek detergentowy do olejów napędowych wyższych kategorii, według tego znanego rozwiązania zawiera substancję zwilżającą, w skład której wchodzą alkoksylowane, korzystnie poli(oksypropylo)wane i/lub poli(oksyetylo)wane alkohole, i/lub alkilofenole o podstawniku alkilowym i strukturze łańcuchowej rozgałęzionej, i/lub prostej i średniej masie cząsteczkowej od 500 do 3000 Daltonów, i/lub estry alkoksylowanych, korzystnie poli(oksyetylo)wanych i/lub poli(oksypropylo)wanych glikoli etylenowego, i/lub propylenowego, poli(oksyetylo)wanych i/lub poli(oksypropylo)wanych alkoholi, i/lub alkilofenoli kwasów karboksylowych o ilości atomów węgla w cząsteczce od 8 do 24, korzystnie od 8 do 21.
Głównym celem wynalazku jest uzyskanie dodatku cetanowo-detergentowego o wysokiej stabilności termooksydacyjnej do zaawansowanych technologicznie olejów napędowych zawierających biokomponenty w postaci estrów metylowych kwasów tłuszczowych „Fatty Acid Methyl Esters” (FAME) lub uwodornionych olejów roślinnych „Hydrotreated Vegetable Oil” (HVO), przeznaczonych jako paliwo do napędu wysokoprężnych silników z zapłonem samoczynnym spełniających wymagania norm emisji Euro 5 (V) i Euro 6 (VI) oraz wymagania Światowej Karty Paliw WWFC5 dla oleju napędowego kategorii 4.
Dodatkowym celem wynalazku jest uzyskanie takiego dodatku cetanowo-detergentowego zwiększającego liczbę cetanową do minimum 55 jednostek, zawierającego wybrane modyfikatory zapłonu w postaci estrów azotanowych alkoholi pierwszorzędowych o łańcuchu liniowym lub rozgałęzionym, surfaktant w postaci alkenylobursztynoimidów z kationem amoniowym i anionem metyloszczawianowym, inhibitor utleniania typu alkilowanych difenyloamin i stabilizator będący benzoesanem 2,2,6,6,tetra-metylopiperydyn-1-oksylu, który zapobiega utlenianiu paliwa w warunkach magazynowania i transportu a także skutecznie zapobiega procesom utleniania w wysokich temperaturach występujących w układach wysokociśnieniowych wtrysku paliwa typu „Common Rail”.
Dodatek cetanowo-detergentowy według wynalazku, zapobiegający procesom pierwotnego i wtórnego utleniania paliwa oraz polimeryzacji oksydacyjnej prekursorów utleniania, który wykazuje efekt „keep clean” i efekt „clean up” wielootworowych wtryskiwaczy typu „Common Rail”, zapobiegając powstawaniu osadów wewnątrz wtryskiwaczy i koksowaniu otworów rozpylacza jest rozwiązaniem ulepszonym w stosunku do dodatków cetanowo-detergentowych znanych z opisów patentowych nr nr US 4 482 353, US 4 482 355, US 4 482 356, US 4 482 357, US 4 553 979, US 4 613 341, US 4 626 259, US 6 676 715 i zgłoszeń patentowych nr nr US 2006/0 130 394, US 2006/0 277 819. US 2007/0 245 620.
Nieoczekiwanie stwierdzono, że można otrzymać taki dodatek cetanowo-detergentowy o ulepszonej wysokiej stabilności termooksydacyjnej, zawierający modyfikator zapłonu, surfaktant o właściwościach detergentowo-dyspergujących solubilizujący prekursory osadów w postaci produktów wtórnego utleniania i polimeryzacji utleniającej oleju napędowego zawierającego biokomponenty w postaci
PL 229 728 B1 estrów metylowych kwasów tłuszczowych, inhibitor utleniania, stabilizator i ewentualnie co najmniej jeden składnik, taki jak deaktywator metali, inhibitor korozji i niskotemperaturowy modyfikator płynności.
Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej do olejów napędowych według wynalazku zawiera 10,0% (m/m) do 98,0% (m/m) modyfikatora zapłonu w postaci estrów azotanowych alkoholi pierwszorzędowych o ilości atomów węgla w rodniku alkoksylowym od 4 do 12, o łańcuchu liniowym lub rozgałęzionym, korzystnie takich jak azotan butylu, azotan izobutylu, azotan2metylobutylu, azotan-3-metylobutylu, azotan 2-etylobutylu, azotan 2-etyloheksylu, azotan n-oktylu, azotan 2-etylooktylu, azotan 2-propyloheptylu, azotan 4-metylo-2-metyloheksylu, azotan 5-metylo-2propyloheksylu, azotan n-dodecylu, azotan 2-etylodecylu, 2,0% (m/m) do 50,0% (m/m) surfaktantu o właściwościach detergentowo-dyspergujących w postaci alkenylobursztynoimidów z kationem amoniowym i anionem metyloszczawianowym, będących produktem acylowania dimetyloaminopropyloaminy bezwodnikiem alkenylobursztynowym o średniej masie cząsteczkowej 750 do 2500 Daltonów, przy zachowaniu stosunku reagentów takiego, iż na 1,0 mol dimetyloaminopropyloaminy przypada 1,0 mol bezwodnika alkenylobursztynowego będącego produktem reakcji enowych polibutenów lub poliizobutenów z bezwodnikiem maleinowym lub produktem acylowania metylobisaminopropyloaminy bezwodnikiem alkenylobursztynowym o średniej masie cząsteczkowej 750 do 1500 Daltonów, zachowując stosunek reagentów taki, iż na 1,0 mol metylobisaminopropyloaminy przypada 2,0 mole bezwodnika alkenylobursztynowego będącego produktem reakcji enowych polibutenów lub poliizobutenów z bezwodnikiem maleinowym, a reakcję acylowania prowadzi się w temperaturze 140°C do 180°C, korzystnie 150°C do 170°C, w aromatycznym rozpuszczalniku węglowodorowym o temperaturze wrzenia do 220°C w warunkach normalnych i ksylenie z dodatkiem 2-etyloheksanolu, w czasie 2 do 5 godzin, korzystnie 3 do 4 godzin, w warunkach normalnych lub pod zmniejszonym ciśnieniem w atmosferze azotu lub innego gazu obojętnego, wobec kwasu szczawiowego jako katalizatora imidyzacji, odbierając wodę reakcyjną, a otrzymany monoalkenylobursztynoimid lub bisalkenylobursztynoimid poddaje się reakcji z dimetyloszczawianem w temperaturze 120°C do 140°C przy stosunku molowym monoalkenylobursztynoimidu lub bisalkenylobursztynoimidu do dimetyloszczawianu 1,0:1,3, pod zwiększonym ciśnieniem w atmosferze azotu lub innego obojętnego gazu i przy użyciu kwasu neodekanowego jako katalizatora, po czym nadmiar dimetyloszczawianu usuwa się metodą destylacyjną w temperaturze 100°C pod zmniejszonym ciśnieniem.
Ponadto, dodatek cetanowo-detergentowy zawiera 2,0% (m/m) do 15,0% (m/m) inhibitora utleniania, przy czym inhibitorem utleniania są alkilowane difenyloaminy lub ich mieszaniny i 0,3% (m/m) do 10,0% (m/m) stabilizatora będącego benzoesanem 2,2,6,6-tetrametylopiperydyn-1-oksylu, a ponadto ewentualnie 0,5% (m/m) do 10,0% (m/m) deaktywatora metali, 1,0% (m/m) do 20,0% (m/m) inhibitora korozji, 5,0% (m/m) do 30% (m/m) niskotemperaturowego modyfikatora płynności.
Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej jako alkilowane difenyloaminy zawiera dibutylodifenyloaminę, ditertbutylodifenyloaminę, dioktylodiferiyloaminę, diheptylodifenyloaminę, dinonylodifenyloaminę, didodecylodifenyloaminę, butylooktylodifenyloaminę, butylononylodifenyloaminę lub ich mieszaniny, a jako deaktywatory metali zawiera N,N-dihydrazydy, korzystnie 1,2-bis(3,5-ditert-butylo-4-hydroksyfenylopropionylo)propionohydrazyd lub N,N-disalicydeno-1,2-alkenodiaminy, korzystnie N,N-disalicydeno-1,2-propenodiaminę.
Według niniejszego wynalazku, dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej jako inhibitory korozji zawiera kwasy alkilofenoksykarboksylowe, etoksylowany nonylofenol, produkty reakcji nienasyconych kwasów tłuszczowych o ilości atomów węgla w łańcuchu alifatycznym od 12 do 24 i sarkozyny lub ich mieszaniny, a jako niskotemperaturowe modyfikatory płynności zawiera kopolimery octanu winylu z etylenem lub kopolimery propionianu winylu z etylenem o zawartości octanu winylu lub propionianu winylu od 10,0% (m/m) do 40,0% (m/m) i średniej masie cząsteczkowej 1000 Daltonów do 30000 Daltonów, korzystnie 2000 Daltonów do 10000 Daltonów lub diamid bezwodnika ftalowego z aminami pierwszorzędowymi, takimi jak n-dodecyloamina lub n-tridecyloamina lub uwodornione aminy tłuszczowe lub uwodorniona amina łojowa lub estry bezwodnika maleinowego z uwodornionymi alkoholami tłuszczowymi lub estry bezwodnika alkenylobursztynowego z uwodornionymi alkoholami tłuszczowymi lub 2,2'-metyleno-bis(4-dodecylofenol) lub alfa-dodecylofenoksy-omega-poli(propylenoksy)propanol lub ich mieszaniny.
Niniejszy wynalazek spełnia opisane w stanie techniki zapotrzebowanie na dodatek cetanowodetergentowy o ulepszonej, wysokiej stabilności termooksydacyjnej do zaawansowanych technologicznie olejów napędowych zawierających biokomponenty w postaci FAME i HVO, przeznaczonych jako paliwo do napędu wysokoprężnych silników z zapłonem samoczynnym spełniających wymagania norm
PL 229 728 B1 emisji Euro 5 (V) i Euro 6 (VI) oraz wymagania Światowej Karty Paliw VWVFC5 dla oleju napędowego kategorii 4 w zakresie wymaganej liczby cetanowej, właściwości termooksydacyjnych i detergentowodyspergujących.
Wynalazek jest bliżej wyjaśniony w poniższych przykładach wykonania od 1 do 30, ilustrujących skład dodatku cetanowo-detergentowego o wysokiej stabilności termooksydacyjnej do oleju napędowego kategorii 4 według WWFC 5, przeznaczonego do stosowania zwłaszcza do silników wysokoprężnych z bezpośrednim wtryskiem paliwa, wyposażonych w układy wtrysku HPCRS oraz ocenę wybranych właściwości użytkowych tego dodatku w próbach testowych stanowiskowych i silnikowych. Przykładów tych nie można zatem traktować jako ograniczające wynalazek, ponieważ mają one jedynie charakter ilustracyjny.
P r z y k ł a d 1
Do reaktora wyposażonego w mieszadło oraz ogrzewanie, chłodnicę z nasadką azeotropową typu Dean-Stark oraz doprowadzenie azotu, wprowadzono kolejno 200 g aromatycznego rozpuszczalnika węglowodorowego o zakresie wrzenia do 180°C w warunkach normalnych, 100 g mieszaniny ksylenu i 2-etyloheksanolu zmieszanych w stosunku masowym 1:1, 200 g bezwodnika poliizobutylenobursztynowego o średniej masie cząsteczkowej 950 Daltonów, 0,3 g kwasu szczawiowego jako katalizatora imidyzacji i mieszając zawartość reaktora podgrzano do temperatury 100°C. Po uzyskaniu tej temperatury, zadozowano dimetyloaminopropyloaminę w ilości 26 cm3 o gęstości 0,820 g/cm3. Temperaturę zawartości reaktora podniesiono do 155°C, odbierając wodę reakcyjną przez okres 1,5 godziny, a w końcowej fazie reakcji temperaturę podniesiono do 170°C przedmuchując zawartość reaktora azotem. Po trzech godzinach reakcji acylowania uzyskano klarowny roztwór monopoliizobutylenobursztynoimidu. Zawartość reaktora schłodzono do temperatury pokojowej i dodano 32 g dimetyloszczawianu oraz 0,8 g kwasu neodekanowego jako katalizatora. Mieszając zawartość reaktora zwiększono ciśnienie do 0,3 MPa przy użyciu azotu i temperaturę do 135°C. Mieszaninę reakcyjną utrzymywano w tej temperaturze przez 4 godziny. Nadmiar dimetyloszczawianu oddestylowano pod zmniejszonym ciśnieniem uzyskując monopoliizobutylenobursztynoimid z kationem amoniowym i anionem metyloszczawianowym.
P r z y k ł a d 2
Do reaktora wyposażonego w mieszadło oraz ogrzewanie i doprowadzenie azotu wprowadzono 400 g monopoliizobutylenobursztynoimidu, produktu acylowania dimetyloaminopropyloaminy bezwodnikiem poliizobutyleno-bursztynowym o średniej masie cząsteczkowej 1500 Daltonów, otrzymanego w sposób, jak w przykładzie 1, dodano 20,0 g dimetyloszczawianu oraz 0,9 g kwasu neodekanowego jako katalizatora, mieszając zawartość reaktora zwiększono przy użyciu azotu ciśnienie do 0,3 MPa oraz temperaturę do 130°C. Mieszaninę reakcyjną utrzymywano w tej temperaturze przez 4 godziny. Nadmiar dimetyloszczawianu oddestylowano pod zmniejszonym ciśnieniem, uzyskując monopoliizobutylenobursztynoimid z kationem amoniowym i anionem metyloszczawianowym.
P r z y k ł a d 3
Do reaktora wyposażonego jak w przykładzie 1 wprowadzono kolejno 400 g aromatycznego rozpuszczalnika węglowodorowego o zakresie wrzenia od 150°C do 180°C w warunkach normalnych, 100 g mieszaniny ksylen-2-etyloheksanol zmieszanych w stosunku objętościowym 1:1,400 g bezwodnika poliizobutylenobursztynowego o średniej masie cząsteczkowej 750 Daltonów, 0,5 g kwasu szczawiowego jako katalizatora amidyzycji i zadozowano 39 g metylobisaminopropyloaminy. Zawartość reaktora podgrzano do temperatury 160°C odbierając wodę reakcyjną. Reakcję prowadzono w czasie 3 godzin. W końcowej fazie reakcji acylowania temperaturę podniesiono do 180°C przedmuchując zawartość reaktora azotem. Uzyskano klarowny bispoliizobutylenobursztynoimid. Zawartość reaktora schłodzono do temperatury pokojowej i wprowadzono 40 g dimetyloszczawianu oraz 0,9 g kwasu neodekanowego jako katalizatora. Mieszaninę reakcyjną ogrzano do temperatury 130°C zwiększając ciśnienie do 0,3 MPa przy użyciu azotu. Reakcję prowadzono w czasie 4 godzin. Nadmiar dimetyloszczawianu oddestylowano pod zmniejszonym ciśnieniem. Uzyskano bispoliizobutylenobursztynoimid z kationem amoniowym i anionem metyloszczawianowym.
P r z y k ł a d 4
Do reaktora wyposażonego w mieszadło oraz ogrzewanie wprowadzono kolejno 350 g surfaktantu będącego monopoliizobutylenobursztynoimidem z kationem amoniowym i anionem metyloszczawianowym z przykładu 1, 120 g mieszaniny dibutylodifenyloaminy, butylooktylodifenyloaminy i dioktylodifenyloaminy zmieszanych w stosunku objętościowym 1:1:1, 12 g benzoesanu 2,2,6,6-tetrametylopiperydyn-1-oksylu, 15 g N,N-disalicylideno-1,2-propanodiaminy jako deaktywatora metali, 1,5 g kwasu
PL 229 728 B1 nonylofenoksyoctowego jako inhibitora korozji. Wprowadzone składniki mieszano w temperaturze 40°C przez godzinę uzyskując kompozycję dodatku detergentowego (DD1).
P r z y k ł a d 5
Do reaktora wyposażonego jak w przykładzie 4 wprowadzono kolejno 380 g surfaktantu będącego monopoliizobutylenobursztynoimidem z kationem amoniowym i anionem metyloszczawianowym z przykładu 2, 120 g mieszaniny ditert-butylodifenyloaminy, dinonylofenyloaminy i butylononylodifenyloaminy zmieszanych w stosunku masowym 1:1:1, 18 g benzoesanu 2,2,6,6-tetrametylopiperydyn-1oksylu, 2,0 g N,N-disalicylideno-1,2-propanodiaminy jako deaktywatora metali i 20 g etoksylowanego nonylofenolu jako inhibitora korozji. Wprowadzone składniki mieszano w temperaturze 40°C przez godzinę uzyskując kompozycję dodatku detergentowego (DD2).
P r z y k ł a d 6
Do reaktora wyposażonego jak w przykładzie 4 wprowadzono kolejno 380 g surfaktantu będącego bispoliizobutylenobursztynoimidem z kationem amoniowym i anionem metyloszczawianowym z przykładu 3, 140 g mieszaniny dibutylodifenyloaminy, diheptylodifenyloaminy i didodecylodifenyloaminy zmieszanych w stosunku masowym 2:1:1, 16 g benzoesanu 2,2,6,6-tetrametylopiperydyn-1-oksylu, 1,8 g N,N-disalicylideno-1,2-propanodiaminy jako deaktywatora metali i 14 g produktu reakcji kwasu oleinowego i sarkozyny jako inhibitora korozji. Wprowadzone składniki mieszano w temperaturze 40°C przez godzinę uzyskując kompozycję dodatku detergentowego (DD3).
P r z y k ł a d 7
Do reaktora wyposażonego jak w przykładzie 4 wprowadzono kolejno 920 g azotanu 2-etyloheksylu, 20 g azotanu butylu i 20 g azotanu izobutylu, 250 g kompozycji detergentowej DD1 z przykładu 4. Wprowadzone składniki mieszano w temperaturze 25°C przez okres 1 godziny uzyskując dodatek cetanowo-detergentowy (DCD1).
P r z y k ł a d 8
Do reaktora wyposażonego jak w przykładzie 4 wprowadzono kolejno 940 g azotanu 2-propyloheptylu, azotanu 2-metylobutylu i azotanu 3-metylobutylu zmieszanych w stosunku objętościowym 2:1:1 oraz 260 g kompozycji detergentowej DD2 z przykładu 5. Wprowadzone składniki mieszano w temperaturze 25°C przez okres 1 godziny uzyskując dodatek cetanowo-detergentowy (DCD2).
P r z y k ł a d 9
Do reaktora wyposażonego jak w przykładzie 4 wprowadzono kolejno 960 g azotanu 2-etylodecylu, azotanu 5-metylo-2-propyloheksylu, azotanu 4-metylo-2-metyloheksylu i azotanu 2-etylobutylu zmieszanych w stosunku objętościowym 1:1:1:1 oraz 320 g kompozycji detergentowej DD3 z przykładu 6. Wprowadzone składniki mieszano w temperaturze 25°C przez okres 1 godziny uzyskując dodatek cetanowodetergentowy (DCD3).
P r z y k ł a d 10
Dodatek cetanowo-detergentowy DCD1 z przykładu 7 wprowadzono w ilości 1000 mg/kg do oleju napędowego o właściwościach przedstawionych w tablicy 1 zawierającego 7% (VA/) FAME.
P r z y k ł a d 11
Dodatek cetanowo-detergentowy DCD2 z przykładu 8 wprowadzono w ilości 1000 mg/kg do oleju napędowego o właściwościach przedstawionych w tablicy 1 zawierającego 7% (VA/) FAME.
P r z y k ł a d 12
Dodatek cetanowo-detergentowy DCD3 z przykładu 9 wprowadzono w ilości 1000 mg/kg do oleju napędowego o właściwościach przedstawionych w tablicy 1 zawierającego 7% (V/V) FAME.
PL 229 728 Β1
Tablica 1
Oznaczenie Jednostka Wyniki Badań
Gęstość w temp. 15UC kg/m3 833
Zawartość siarki mg/kg 4,2
Liczba cetanowa - 51,5
Skład frakcyjny; UC
początek destylacji 171,0
5% destyluje do 196,9
10% destyluje do 206,9
20% destyluje do 223,1
30% destyluje do 237,4
40% destyluje do 252,3
50% destyluje do 266,0
60% destyluje do 281,3
70% destyluje do 297,0
80% destyluje do 313,4
90% destyluje do 331,0
95% destyluje do 344,5
koniec destylacji 352,9
do 250°C przedestylowało %(V/V) 38,4
do 350°C przedestylowało 96,2
Temperatura mętnienia uc -10,6
Lepkość kinematyczna w temperaturze 40°C mm2/s 2,537
Odporność na utlenianie, całkowite osady nierozpuszczalne g/rn3 23
Okres indukcyjny Stabilność oksydacyjna h (godz.) 18,0
Zawartość estrów metylowych kwasów tłuszczowych (FAMĘ) %(V/V) 7,0
PL 229 728 Β1
Przykład 13
Dodatek cetanowo-detergentowy DCD1 z przykładu 7 wprowadzono w ilości 1000 mg/kg do oleju napędowego o właściwościach przedstawionych w tablicy 2 zawierającego 7% (VA/) FAMĘ i 3% (V/V) HVO.
Przykład 14
Dodatek cetanowo-detergentowy DCD2 z przykładu 8 wprowadzono w ilości 1000 mg/kg do oleju napędowego o właściwościach przedstawionych w tablicy 2 zawierającego 7% (VA/) FAMĘ i 3% (VA/) HVO.
Przykład 15
Dodatek cetanowo-detergentowy DCD3 z przykładu 9 wprowadzono w ilości 1000 mg/kg do oleju napędowego o właściwościach przedstawionych w tablicy 2 zawierającego 7% (V/V) FAMĘ i 3% (V/V) HVO.
Tablica 2
Oznaczenie Jednostka Wyniki Badań
Gęstość w temp. 15UC kg/m·5 814
Zawartość siarki mg/kg 3,1
Liczba cetanowa - 51,9
Skład frakcyjny: UC
początek destylacji 171,0
5% destyluje do 173,0
10% destyluje do 195,0
20% destyluje do 207,0
30% destyluje do 236,2
40% destyluje do 241,3
50% destyluje do 247,8
60% destyluje do 256,4
70% destyluje do 281,2
80% destyluje do 293,4
90% destyluje do 321,4
95% destyluje do 328,2
koniec destylacji 337,6
do 250°C przedestylowało %(V/V) 56,3
do 350° C przedestylowało -
Temperatura mętnienia °c -11,4
Lepkość kinematyczna w temperaturze 40°C mm2/s 2,521
Odporność na utlenianie, całkowite osady nierozpuszczalne g/m3 21
Okres indukcyjny Stabilność oksydacyjna h (godz.) 20,5
Zawartość estrów metylowych kwasów tłuszczowych (FAMĘ) %(V/V) 7,0
Zawartość HVO %(V/V) 3,0
PL 229 728 Β1
Przykład 16
Olej napędowy o właściwościach podanych w tablicy 1, uszlachetniony produktami jak w przykładach 10, 11 i 12 oraz olej napędowy o właściwościach podanych w tablicy 2 uszlachetniony produktami jak w przykładzie 13, 14, 15, poddano badaniu właściwości zapłonowych metodą silnikową według normy PN-EN ISO 5165 „Oznaczanie właściwości zapłonowych olejów napędowych. Metoda silnikowa oznaczania liczby cetanowej”. Miarą właściwości zapłonowych oleju napędowego jest liczba cetanowa oznaczona przez porównanie jego właściwości zapłonowych z analogicznymi właściwościami mieszanek paliw wzorcowych o znanych liczbach cetanowych otrzymanych podczas badania w znormalizowanym silniku CFR Waukesha Engine Division, Dresser Industries, pracującym w ściśle określonych warunkach natężenia przepływu paliwa, kąta wyprzedzania wtrysku paliwa i stopnia sprężania. Wyniki badań właściwości zapłonowych przedstawiono w tablicy 3.
T a b I i c a 3
Lp- Badane paliwo Liczba cetanowa
1. Olej napędowy z tablicy 1 51,5
2. Olej napędowy uszlachetniony jak w przykładzie 10 56,8
3. Olej napędowy uszlachetniony jak w przykładzie 11 57,3
4. Olej napędowy uszlachetniony jak w przykładzie 12 57,9
5. Olej napędowy z tablicy 2 51,9
6. Olej napędowy uszlachetniony jak w przykładzie 13 58,3
7. Olej napędowy uszlachetniony jak w przykładzie 14 58,7
8. Olej napędowy uszlachetniony jak w przykładzie 15 59,1
Przykład 17
Do oleju napędowego o właściwościach przedstawionych w tablicy 1 wprowadzono produkt DD1 z przykładu 4 w ilości 350 mg/kg i 1000 mg/kg produktu DCD1 z przykładu 7.
Przykład 18
Do oleju napędowego o właściwościach przedstawionych w tablicy 1 wprowadzono produkt DD2 z przykładu 5 w ilości 350 mg/kg i 1000 mg/kg produktu DCD2 z przykładu 8.
Przykład 19
Do oleju napędowego o właściwościach przedstawionych w tablicy 1 wprowadzono produkt DD3 z przykładu 6 w ilości 350 mg/kg i 1000 mg/kg produktu DCD3 z przykładu 9.
Przykład 20
Do oleju napędowego o właściwościach przedstawionych w tablicy 2 wprowadzono produkt DD1 z przykładu 4 w ilości 350 mg/kg i 1000 mg/kg produktu DCD1 z przykładu 7.
PL 229 728 Β1
Przykład 21
Do oleju napędowego o właściwościach przedstawionych w tablicy 2 wprowadzono produkt DD2 z przykładu 5 w ilości 350 mg/kg i 1000 mg/kg produktu DCD2 z przykładu 8.
Przykład 22
Do oleju napędowego o właściwościach przedstawionych w tablicy 2 wprowadzono produkt DD3 z przykładu 6 w ilości 350 mg/kg i 1000 mg/kg produktu DCD3 z przykładu 9.
Przykład 23
Olej napędowy o właściwościach przedstawionych w tablicy 1 uszlachetniony produktami jak w przykładach 17, 18 i 19 oraz olej napędowy o właściwościach przedstawiony w tablicy 2 uszlachetniony produktami jak w przykładach 20, 21 i 22 poddano badaniu oznaczenia stabilności oksydacyjnej metodą przyspieszonego utleniania według normy PN EN 15751 wydanie z 2010 roku. W badaniu tym przez próbkę uszlachetnionego oleju napędowego wielkości 150 ml w temperaturze 110°C przepuszcza się strumień oczyszczonego powietrza przy przepływie 10 l/h. Lotne związki, uwalniane z próbki w procesie utleniania, przechodzą wraz z powietrzem do naczynia zawierającego wodę demineralizowana lub destylowana oraz zaopatrzonego w elektrodę do pomiaru przewodności właściwej. Elektroda połączona jest z jednostką pomiarową i rejestrującą. Wskazuje ona koniec okresu indukcji w chwili, gdy przewodność właściwa zaczyna gwałtownie wzrastać. Przyspieszony wzrost jest spowodowany dysocjacją lotnych kwasów karboksylowych, które tworzą się w procesie utleniania i zostają zaabsorbowane w wodzie. Okres indukcyjny dla oleju napędowego kategorii 4 według WWCF5 wynosi minimum 35 godzin. Wyniki badań przedstawiono w tablicy 4.
Tablica 4
Lp, Badane paliwo Okres indukcyjny godziny
1. Olej napędowy z tablicy 1 18,0
2. Olej napędowy uszlachetniony produktami wg przykładu 17 54,3
3. Olej napędowy uszlachetniony produktami wg przykładu 18 56,5
4. Olej napędowy uszlachetniony produktami wg przykładu 19 57,2
5. Olej napędowy z tablicy 2 20,5
6. Olej napędowy uszlachetniony produktami wg przykładu 20 58,3
7. Olej napędowy uszlachetniony produktami wg przykładu 21 57,9
8. Olej napędowy uszlachetniony produktami wg przykładu 22 58,1
PL 229 728 Β1
Przykład 24
Olej napędowy o właściwościach przedstawionych w tablicy 1 uszlachetniony produktami jak w przykładach 17, 18 i 19 oraz olej napędowy o właściwościach przedstawiony w tablicy 2 uszlachetniony produktami jak w przykładach 20, 21 i 22 poddano badaniu oznaczenia stabilności termooksydacyjnej w podwyższonej temperaturze według normy PN EN 16091 „Paliwa i mieszaniny ze średnich destylatów naftowych i estrów metylowych kwasów tłuszczowych (FAMĘ). Oznaczanie stabilności oksydacyjnej metodą szybkiego utleniania w małej skali”. W badaniu tym próbkę uszlachetnionego oleju napędowego wielkości 5 ml umieszcza się w ciśnieniowym naczyniu reakcyjnym, zwiększa się ciśnienie do 700 kPa przy użyciu tlenu i ogrzewa do temperatury 140°C. Warunki te inicjują szybki proces utleniania, który jest mierzony przez spadek ciśnienia w bombie. Okres indukcyjny charakteryzujący odporność na utlenianie oznaczany jest jako czas pomiędzy rozpoczęciem badania a punktem załamania, który jest określony jako 10% spadek ciśnienia w stosunku do ciśnienia maksymalnego w funkcji czasu w temperaturze badania 140°C ± 0,5°C. Ciśnienie w naczyniu reakcyjnym jest rejestrowane w odstępach 1 sekundy aż do osiągnięcia punktu załamania. Okres indukcyjny oznaczany w wysokiej temperaturze dla oleju napędowego kategorii 4 według WWFC 5 wynosi minimum 65 minut. Wyniki badań okresu indukcyjnego przedstawiono w tablicy 5.
Tablica 5
Lp. Badane paliwo Okres indukcyjny godziny
1. Olej napędowy uszlachetniony produktami wg przykładu 17 94,0
2. Olej napędowy uszlachetniony produktami wg przykładu 18 93,0
3. Olej napędowy uszlachetniony produktami wg przykładu 19 95,0
4. Olej napędowy uszlachetniony produktami wg przykładu 20 94,0
5. Olej napędowy uszlachetniony produktami wg przykładu 21 95,0
6. Olej napędowy uszlachetniony produktami wg przykładu 22 96,0
Przykład 25
Do oleju napędowego o właściwościach przedstawionych w tablicy 1 uszlachetnionego produktami jak w przykładach 17 i 19 oraz oleju napędowego o właściwościach przedstawionych w tablicy 2 uszlachetnionego produktami 20 i 21 wprowadzono dodatkowo 1 mg/kg cynku w postaci neodekanianu cynku jako promotora adhezji żywic powstających w czasie wysokotemperaturowego utleniania oleju napędowego. Tak uszlachetnione oleje napędowe poddano badaniu w zakresie właściwości detergentowych „dirt-up” i „clean-up” w teście silnikowym Peugeot DW10 spełniającym normy emisji spalin Euro 5 według procedury CEC F-98-08 „Direct Injection Common Raił Diesel Engine, Injector Fouling Test” w odniesieniu do referencyjnego paliwa bazowego CEC RF 06-03 o właściwościach przedstawionych w tablicy 6 zawierającego 1 mg/kg Zn w postaci neodekanianu cynku w cyklu „dirt-up”. Silnik Peugeot DW-10 był wyposażony w wysokociśnieniowy układ wtrysku typu Common Raił z piezoelektrycznie sterowanymi wtryskiwaczami 6-cio otworowymi Siemensa typu VDO. Silnik Peugeot DW-10 o mocy znamionowej 1000 kW przy 4000 obrotów na minutę i momencie obrotowym 320 Nm przy 2000 obrotów
PL 229 728 Β1 na minutę został wybrany przez grupę roboczą CEC jako silnik do badań testowych obecnych i przyszłych europejskich wymagań odnośnie norm emisji Euro 5 i Euro 6. Referencyjny olej napędowy CEC RF 06-03 o właściwościach przedstawionych w tablicy 6, zawierający 1 mg/kg Zn w czasie cyklu „dirtup” po 16 godzinnym badaniu w silniku Peugeot DW-10 spowodował spadek mocy silnika o 12,5%, która po 48 godzinnym cyklu „clean-up” z użyciem olejów napędowych uszlachetnionych jak w przykładach 17, 19, 20 i 21 została całkowicie zniwelowana wykazując efekt „clean-up” czyli osiągnięto 0% straty mocy silnika. Wyniki badań właściwości detergentowych „clean-up” przedstawiono w tablicy 7.
Tablica 6
Oznaczenie Jednostka Wyniki Badań
minimum maksimum
Liczba cetanowa - 52,0 54,0
Gęstość w temperaturze 15UC kg/mJ 833 837
Skład frakcyjny do 245°C przedestylowało % (V/V) 50
do 350°C przedestylowało % (V/V) 95 -
Temperatura końca destylacji °C - 370
Temperatura zapłonu UC 55 -
Temperatura blokady zimnego filtra °C - -5
Lepkość kinematyczna w temperaturze 40°C mm2/s 2,3 3,3
Zawartość siarki mg/kg - 10
Zawartość policyklicznych węglowodorów aromatycznych % (m/m) 3,0 6,0
Odporność na utlenianie, całkowite osady nierozpuszczalne g/m3 - 25,0
Zawartość estrów metylowych kwasów tłuszczowych (FAMĘ) % (V/V) brak brak
Smarność, skorygowana średnica śladu pm - 400
Liczba kwasowa mocnych kwasów mg KOH/g - 0,02
Zawartość wody mg/kg - 200
PL 229 728 Β1
Tablica 7
Lp. Badane paliwo Spadek mocy silnika po 48 godzinnym teście clean-up przy maksymalnym obciążeniu i 4000 obr/min, (%)
1. Olej napędowy uszlachetniony produktami z przykładu 17 0
2. Olej napędowy uszlachetniony produktami z przykładu 19 0
3. Olej napędowy uszlachetniony produktami z przykładu 20 0
4, Olej napędowy uszlachetniony produktami z przykładu 21 0
Przykład 26
Olej napędowy o właściwościach przedstawionych w tablicy 1 uszlachetniony produktami jak w przykładach 17,18 i 19 oraz olej napędowy o właściwościach przedstawiony w tablicy 2 uszlachetniony produktami jak w przykładach 20,21 i 22 poddano badaniu właściwości przeciwkorozyjnych według ASTM D 655A. Badanie to polega na ocenie stopnia korozji trzpienia stalowego umieszczonego przez 6 godzin w mieszaninie 300 cm3 oleju napędowego i 30 cm3 wody destylowanej, intensywnie mieszanej. Ocena stopnia korozji trzpienia jest wykonana według skali NACE TM-02-75, której zakres ocen wynosi od A do E, przy czym wynik A oznacza brak korozji. Wyniki badań przeciwkorozyjnych przedstawiono w tablicy 8.
Tablica 8
Lp. Badane paliwo Stopień korozji w skali NACE
1. Olej napędowy z tablicy 1 Silna D po 1 godzinie
2. Olej napędowy uszlachetniony produktem wg przykładu 17 Brak A po 6 godzinach
3. Olej napędowy uszlachetniony produktem wg przykładu 18 Brak A po 6 godzinach
4. Olej napędowy uszlachetniony produktem wg przykładu 19 Brak A po 6 godzinach
5. Olej napędowy z tablicy 2 Silna D po 1 godzinie
6. Olej napędowy uszlachetniony produktem wg przykładu 20 Brak A po 6 godzinach
7. Olej napędowy uszlachetniony produktem wg przykładu 21 Brak A po 6 godzinach
8. Olej napędowy uszlachetniony produktem wg przykładu 22 Brak A po 6 godzinach
PL 229 728 B1
P r z y k ł a d 27
Do reaktora wyposażonego jak w przykładzie 4 wprowadzono kolejno 1200 g dodatku cetanowodetergentowego DCD1 z przykładu 7 i 200 g kopolimeru octanu winylu z etylenem o zawartości octanu winylu 18% (m/m) i średniej masie cząsteczkowej 1200 Daltonów i 100 g estrów bezwodnika maleinowego uwodornionych alkoholi tłuszczowych zawierających od 20 do 24 ilości węgla w łańcuchu alkoksylowym. Wprowadzone składniki mieszano przez okres 1 godziny w temperaturze 25°C uzyskując dodatek cetanowo-detergentowy o właściwościach depresujących (DCDD1).
P r z y k ł a d 28
Do reaktora wyposażonego jak w przykładzie 4 wprowadzono kolejno 1300 g dodatku cetanowodetergentowego DCD2 z przykładu 8 i 150 g kopolimeru octanu winylu z etylenem o zawartości octanu winylu 37% (m/m) i średniej masie cząsteczkowej 10000 Daltonów, 100 g diamidu bezwodnika ftalowego z n-dodecyloaminą i 50 g alfa-dodecylofenoksy-omega-poli(propylenoksy)propanolu. Wprowadzone składniki mieszano przez okres godziny w temperaturze 25°C uzyskując dodatek cetanowo-detergentowy o właściwościach depresujących (DCDD2).
P r z y k ł a d 29
Do reaktora wyposażonego jak w przykładzie 4 wprowadzono kolejno 1300 g dodatku cetanowodetergentowego DCD3 z przykładu 9 i 150 g kopolimeru propionianu winylu z etylenem o zawartości propionianu winylu 28% (m/m) i średniej masie cząsteczkowej 8000 Daltonów, 100 g estrów bezwodnika heksa-decylenobursztynowego uwodornionych alkoholi tłuszczowych zawierających od 20 do 24 ilości węgla w łańcuchu alkoksylowym i 50 g 2,2'-metyleno-bis(4-dodecylofenolu). Wprowadzone składniki mieszano przez okres godziny w temperaturze 25°C uzyskując dodatek cetanowo-detergentowy o właściwościach depresujących (DCDD3).
P r z y k ł a d 30
Olej napędowy o właściwościach przedstawionych w tablicy 1 i 2 uszlachetniono produktami z przykładów 4, 5 i 6 w ilości 350 mg/kg i produktami z przykładów 27, 28 i 29 w ilości 1500 mg/kg i poddano badaniu według normy PN-EN 116 „Oznaczanie temperatury zablokowania zimnego filtru” „Cold Filter Plugging Point” (CFPP). CFPP to najwyższa temperatura, w której określone objętości paliwa chłodzone w znormalizowanych warunkach nie przepływają w określonym czasie przez znormalizowany układ filtracyjny. Próbka paliwa, chłodzona w ściśle określonych warunkach, jest zasysana do pipety w warunkach kontrolowanego podciśnienia, przez znormalizowany filtr. Procedura jest powtarzana w trakcie chłodzenia paliwa po każdym obniżeniu temperatury o 1 °C, poczynając od temperatury pierwszego oznaczenia. Oznaczenie według normy należy prowadzić tak długo, aż ilość wydzielających się z roztworu kryształów parafiny spowoduje zatrzymanie lub spowolnienie przepływu paliwa tak, że czas napełnienia pipety przekroczy 60 s lub paliwo nie spływa całkowicie z powrotem do naczynia pomiarowego przed kolejnym oziębieniem paliwa o 1°C. Jako temperaturę zablokowania zimnego filtru przyjmuje się temperaturę, w której została rozpoczęta ostatnia filtracja. Oleje napędowe o właściwościach przedstawionych w tablicy 1 i 2 uszlachetnione dodatkami DD1 do DD3 i dodatkami DCDD1 do DCDD3 powinny zgodnie z normą PN-EN 590 + A1: Wrzesień 2011 „Paliwa do pojazdów samochodowych, Oleje napędowe - Wymagania i metody badań” spełniać wymagania klimatyczne dla klimatu umiarkowanego dla gatunku F w okresie zimowym czyli CFPP wyrażone w °C maksimum -20°C.
Wyniki badań oznaczenia temperatury zablokowania zimnego filtru przedstawiono w tablicy 9.
PL 229 728 Β1
Tabela 9
Lp. Badane paliwo CFPP [°C] max. dla gatunku F -20°C
1. Olej napędowy z tablicy 1 -15
2. Olej napędowy z tablicy 1 uszlachetniony 350 mg/kg DD1 + 1500 mg/kg DCDD1 -24
3. Olej napędowy z tablicy 1 uszlachetniony 350 mg/kg DD2 + 1500 mg/kg DCDD2 -23
4. Olej napędowy z tablicy 1 uszlachetniony 350 mg/kg DD3 + 1500 mg/kg DCDD3 -25
5. Olej napędowy z tablicy 2 -12
6. Olej napędowy z tablicy 2 uszlachetniony 350 mg/kg DD1 + 1500 mg/kg DCDD1 -22
7. Olej napędowy z tablicy 2 uszlachetniony 350 mg/kg DD2 + 1500 mg/kg DCDD2 -26
8. Olej napędowy z tablicy 2 uszlachetniony 350 mg/kg DD3 + 1500 mg/kg DCDD3 -25
Zastrzeżenia patentowe

Claims (5)

1. Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej zawierający modyfikator zapłonu, surfaktant o właściwościach detergentowo-dyspergujących, inhibitor utleniania, stabilizator oraz ewentualnie co najmniej jeden składnik, taki jak deaktywator metali, inhibitor korozji, niskotemperaturowy modyfikator płynności, znamienny tym, że zawiera 10,0% (m/m) do 98,0% (m/m) modyfikatora zapłonu w postaci estrów azotanowych alkoholi pierwszorzędowych o ilości atomów węgla w rodniku alkoksylowym od 4 do 12, o łańcuchu liniowym lub rozgałęzionym, korzystnie takich jak azotan butylu, azotan izobutylu, azotan-2metylobutylu, azotan-3-metylobutylu, azotan 2-etylobutylu, azotan 2-etyloheksylu, azotan n-oktylu, azotan 2-etylooktylu, azotan 2-propyloheptylu, azotan 4-metylo-2-metyloheksylu, azotan 5-metylo-2-propyloheksylu, azotan n-dodecylu, azotan 2-etylodecylu, 2,0% (m/m) do 50,0% (m/m) surfaktantu o właściwościach detergentowo-dyspergujących w postaci alkenylobursztynoimidów z kationem amoniowym i anionem metyloszczawianowym, będących produktem acylowania dimetyloaminopropyloaminy bezwodnikiem alkenylobursztynowym o średniej masie cząsteczkowej 750 do 2500 Daltonów, przy zachowaniu stosunku reagentów takiego, iż na 1,0 mol dimetyloaminopropyloaminy przypada 1,0 mol bezwodnika alkenylobursztynowego będącego produktem reakcji enowych polibutenów lub poliizobutenów znbezwodnikiem maleinowym lub produktem acylowania metylobisaminopropyloaminy bezwodniPL 229 728 B1 kiem alkenylobursztynowym o średniej masie cząsteczkowej 750 do 1500 Daltonów, przy zachowaniu stosunku reagentów takiego, iż na 1,0 mol metylobisaminopropyloaminy przypada 2,0 mole bezwodnika alkenylobursztynowego będącego produktem reakcji enowych polibutenów lub poliizobutenów z bezwodnikiem maleinowym, a reakcję acylowania prowadzi się w temperaturze 140°C do 180°C, korzystnie 150°C do 170°C, w aromatycznym rozpuszczalniku węglowodorowym o temperaturze wrzenia do 220°C w warunkach normalnych i ksylenie z dodatkiem 2-etyloheksanolu, w czasie 2 do 5 godzin, korzystnie 3 do 4 godzin, w warunkach normalnych lub pod zmniejszonym ciśnieniem w atmosferze azotu lub innego gazu obojętnego, wobec kwasu szczawiowego jako katalizatora imidyzacji, odbierając wodę reakcyjną, a otrzymany monoalkenylobursztynoimid lub bisalkenylobursztynoimid poddaje się reakcji z dimetyloszczawianem w temperaturze 120°C do 140°C przy stosunku molowym monoalkenylobursztynoimidu lub bisalkenylobursztynoimidu do dirnetyloszczawianu 1,0:1,3, pod zwiększonym ciśnieniem w atmosferze azotu lub innego obojętnego gazu i przy użyciu kwasu neodekanowego jako katalizatora, po czym nadmiar dirnetyloszczawianu usuwa się metodą destylacyjną w temperaturze 100°C pod zmniejszonym ciśnieniem oraz zawiera 2,0% (m/m) do 15,0% (m/m) inhibitora utleniania, przy czym inhibitorem utleniania sąalkilowane difenyloaminy lub ich mieszaniny i 0,3% (m/m) do 10% (m/m) stabilizatora będącego benzoesanem 2,2,6,6-tetrametylopiperydyn-1-oksylu, a ponadto ewentualnie 0,5% (m/m) do 10% (m/m) deaktywatora metali, 1,0% (m/m) do 20,0% (m/m) inhibitora korozji, 5,0% (m/m) do 30% (m/m) niskotemperaturowego modyfikatora płynności.
2. Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej według zastrz. 1, znamienny tym, że jako alkilowane difenyloaminy zawiera dibutylodifenyloaminę, ditert-butylodifenyloaminę, dioktylodifenyloaminę, diheptylodifenyloaminę, dinonylodifenyloaminę, didodecylodifenyloaminę, butylooktylodifenyloaminę, butylononylo- difenyloaminę lub ich mieszaniny.
3. Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej według zastrz. 1, znamienny tym, że jako deaktywatory metali zawiera N,N-dihydrazydy, korzystnie1,2-bis(3,5ditert-butylo-4- hydroksyfenylopropionylu)propionohydrazyd lub N,N-disalicydeno-1,2- alkenodiaminy, korzystnie N,N-disalicydeno-1,2-propenodiaminę.
4. Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej według zastrz. 1, znamienny tym, że jako inhibitory korozji zawiera kwasy alkilofenoksykarboksylowe, etoksylowany nonylofenol, produkty reakcji nienasyconych kwasów tłuszczowych o ilości atomów węgla w łańcuchu alifatycznym od 12 do 24 i sarkozyny lub ich mieszaniny.
5. Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej według zastrz. 1, znamienny tym, że jako niskotemperaturowe modyfikatory płynności zawiera kopolimery octanu winylu z etylenem lub kopolimery propionianu winylu z etylenem o zawartości octanu winylu lub propionianu winylu od 10,0% (m/m) do 40,0% (m/m) i średniej masie cząsteczkowej 1000 Daltonów do 30000 Daltonów, korzystnie 2000 Daltonów do 10000 Daltonów lub diamid bezwodnika ftalowego z aminami pierwszorzędowymi, takimi jak n-dodecyloamina lub n-tridecyloamina lub uwodornione aminy tłuszczowe lub uwodorniona amina łojowa lub estry bezwodnika maleinowego z uwodornionymi alkoholami tłuszczowymi lub estry bezwodnika alkenylobursztynowego z uwodornionymi alkoholami tłuszczowymi lub 2,2'-metyleno-bis(4-dodecylofenol) lub alfa-dodecylofenoksy-omega-poli(propylenoksy)propanol lub ich mieszaniny.
PL407025A 2014-01-31 2014-01-31 Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej PL229728B1 (pl)

Priority Applications (1)

Application Number Priority Date Filing Date Title
PL407025A PL229728B1 (pl) 2014-01-31 2014-01-31 Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej

Applications Claiming Priority (1)

Application Number Priority Date Filing Date Title
PL407025A PL229728B1 (pl) 2014-01-31 2014-01-31 Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej

Publications (2)

Publication Number Publication Date
PL407025A1 PL407025A1 (pl) 2015-08-03
PL229728B1 true PL229728B1 (pl) 2018-08-31

Family

ID=53723632

Family Applications (1)

Application Number Title Priority Date Filing Date
PL407025A PL229728B1 (pl) 2014-01-31 2014-01-31 Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej

Country Status (1)

Country Link
PL (1) PL229728B1 (pl)

Cited By (1)

* Cited by examiner, † Cited by third party
Publication number Priority date Publication date Assignee Title
WO2024023490A1 (en) * 2022-07-26 2024-02-01 Innospec Fuel Specialties Llc Improvements in fuels

Cited By (1)

* Cited by examiner, † Cited by third party
Publication number Priority date Publication date Assignee Title
WO2024023490A1 (en) * 2022-07-26 2024-02-01 Innospec Fuel Specialties Llc Improvements in fuels

Also Published As

Publication number Publication date
PL407025A1 (pl) 2015-08-03

Similar Documents

Publication Publication Date Title
RU2713658C2 (ru) Четвертичные аммониевые соединения и их применение в качестве присадок к топливу или смазочным материалам
CN102844415B (zh) 燃料组合物
TWI521055B (zh) 改良燃料直噴引擎效能之燃料添加劑
CN106062154B (zh) 聚合物作为燃料和润滑剂的添加剂
US9163190B2 (en) Fuel compositions
KR102005124B1 (ko) 연료 조성물
CN111253994B (zh) 低分子量含酰胺/酯季铵盐
JP2016525152A (ja) 燃料用添加剤としてのベタイン化合物
DE69921281T2 (de) Brennstoffe mit erhöhter Schmiereigenschaft
JP2017506288A (ja) 添加剤組成物、およびそのような組成物を含む高機能燃料
US20150033617A1 (en) Additive compositions for improving the lacquering resistance of higher grade fuels of the diesel or biodiesel type
JP6453911B2 (ja) 添加剤組成物、およびそのような組成物を含む高機能燃料
CN113227333B (zh) 季铵化合物和燃料组合物
EP3149129B1 (en) Verwendung von imidazole containing quaternary ammonium salts
CN113684073A (zh) 低分子量含酰亚胺季铵盐
KR20180088893A (ko) 짧은 탄화수소 꼬리를 지니는 초저분자량 이미드 함유 사차 암모늄 염
EP3149130B1 (en) Use of epoxide quaternized quaternary ammonium salts
PL229728B1 (pl) Dodatek cetanowo-detergentowy o wysokiej stabilności termooksydacyjnej
CN113366094A (zh) 用作为燃料添加剂的脂肪酰氨基季胺化合物
TWI523944B (zh) 用於處理燃料噴射器內部沈積物的燃料添加物
KR100714077B1 (ko) 몰포리논기-함유 폴리이소부테닐 숙신산 이미드계 경유용청정 분산제 및 이를 함유하는 첨가제 패키지
PL236020B1 (pl) Dodatek cetanowo-detergentowy do energooszczędnych olejów napędowych
PL230019B1 (pl) Uniwersalny dodatek detergentowo-dyspergujący do energooszczędnych olejów napędowych
RU2775969C2 (ru) Композиции и способы и относящиеся к ним применения
PL230015B1 (pl) Wielofunkcyjny dodatek detergentowo-dyspergujący do energooszczędnych olejów napędowych