PL217926B1 - Urządzenie do blokowania/hamowania przesuwu lub obrotu z zabezpieczeniem przeciążeniowym - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest urządzenie do hamowania przesuwu lub obrotu względem osi, na przykład skrzydła okna względem futryny, z określoną przez konstrukcję urządzenia charakterystyką blokowania/hamowania, mające zastosowanie przede wszystkim w stolarce budowlanej.

Z międzynarodowego zgłoszenia wynalazku nr WO 2007/069926 znane jest urządzenie do hamowania rozwartego okna, pokazane na rysunku fig. 1 i fig. 2, uruchamiane klamką za pośrednictwem okucia budowlanego. W obudowie tego urządzenia, sztywno mocowanej w skrzydle okna, znajduje się mechanizm podwójnie krzywkowy, którego uruchomienie klamką skutkuje dosunięciem suwaka do obudowy, powodując hamowanie poprzez tarcie na powierzchniach ich styku. Połączenie suwaka z futryną za pomocą ramienia, mocowanego dwustronnie obrotowo w suwaku i futrynie umożliwia hamowanie skrzydła okna, obracającego się na osiach zawiasów, w wybranym położeniu rozwarcia.

Urządzenia z opisów patentowych EP1577472 i DE19516588 posiadają opisane wyżej mechanizmy i elementy, różniące się szczegółami. Wyjątek stanowi szyna pośrednia z opisu DE19516588 pełniąca swoją dolną powierzchnią rolę krzywki, a górna powierzchnia zazębia się z dolną powierzchnią suwaka. Istnienie tej szyny powoduje, że suwak hamowany jest nie siłami tarcia, lecz przez zazębianie z nieruchomą szyną.

Wadą urządzeń hamujących znanych ze stanu techniki jest wycieranie się elementów urządzenia w chwili udanej próby pokonania oporów hamowania suwaka, i tego skutki, oraz ryzyko zniszczenia urządzenia lub współpracującego z nim okucia przy powyższej próbie.

Celem wynalazku jest stworzenie urządzenia hamującego bez powyższych wad, przy jednoczesnej możliwości dobierania i korygowania charakterystyki hamowania.

Cel ten został osiągnięty poprzez taki dobór mechanizmów suwaka i odpowiednie ukształtowanie jego elementów, by odblokowanie zahamowanego suwaka nastąpiło zanim przekroczone zostaną niebezpieczne lub niepożądane siły, przy zachowaniu wymaganej skuteczności hamowania.

Istotą urządzenia do hamowania przesuwu lub obrotu według wynalazku są mechanizmy zmieniające wymiar suwaka prostopadły do kierunku jego hamowania (odpowiedzialne za przebieg odblokowywania suwaka) oraz zastosowanie w suwaku sprężyn przeciwstawiających się przesuwaniu zablokowanego suwaka, oraz interaktywność sprężyn i mechanizmów zmian wymiarów suwaka.

Urządzenie zbudowane jest co najmniej z obudowy i suwaka złożonego z elementów klinowych, lub mimośrodowych, lub zazębiających się, lub innych, których ich odpowiednie do konstrukcji i wymiarów wzajemne przesunięcie skutkuje zmianą wymiaru suwaka prostopadłego do kierunku jego przesuwu, oraz sprężyn przeciwstawiających się przesuwaniu suwaka, interaktywnych z mechanizmem zmian wymiarów suwaka.

Sprężyny te mogą mieć zróżnicowaną charakterystykę oddziaływania, w tym również zerową (brak sprężyny) dla przeciwnych kierunków ruchu suwaka.

Dla zwiększenia efektywności blokowania można rozwinąć jedną z powierzchni hamujących suwaka w taki sposób by zazębiał się z odpowiednią powierzchnią blokującą.

Korzystne jest takie ukształtowanie i usytuowanie sprężyn w suwaku by ich działanie wspomagało zajmowanie pierwotnych położeń elementów suwaka.

Dla korygowania charakterystyki oddziaływania sprężyn suwak można wyposażyć w dowolny mechanizm regulujący ich siłę nacisku (w tym podkładki i/lub kliny i/lub śruby).

Korzystne jest zastosowanie w suwaku elementów tocznych dla zmniejszenia tarcia.

Korzystne jest także zastosowanie w suwaku mechanizmu niewielkiego przejściowego zwiększania grubości suwaka, na przykład przez zastosowanie podwójnie mimośrodowych elementów, lub mechanizmów krzywkowych.

Zaletą urządzenia według wynalazku jest znaczne przedłużenie jego żywotności i zwiększenie niezawodności, dzięki ograniczeniu sił uruchamiania hamulca oraz wycierania się powierzchni hamujących i tego skutków, możliwość dowolnego kształtowania i korygowania siły hamowania bez wstępnego obciążania elementów hamulca i współpracujących z nim urządzeń (okuć), oraz zabezpieczenie przed przeciążeniami mogącymi zniszczyć nie tylko hamulec ale także współpracujące z nim mechanizmy (okucia) lub hamowane urządzenia (okna, drzwi).

Urządzenie do hamowania przesuwu lub obrotu z zabezpieczeniem przeciążeniowym według wynalazku w przykładzie wykonania jest pokazane na rysunku, na którym fig. 3 przedstawia schemat zahamowanego suwaka z przykładowymi trapezowymi wyżłobieniami. Figura 4 przedstawia schemat fragmentu odmiany suwaka z elementami tocznymi. Figura 5 przedstawia schemat suwaka z wykoPL 217 926 B1 rzystaniem wielokrotnego mechanizmu klinowego dla zmiany jego grubości. Figura 6 przedstawia schemat fragmentu suwaka z zamontowanymi elementami podwójnego mimośrodu. Figura 7 przedstawia schemat fragmentu suwaka z zamontowanym elementem mimośrodowym i elementem dźwigniowym. Figura 8 przedstawia szczególny przypadek suwaka z elementem sprężystym który zawiera w sobie nieskończoną ilość elementów mimośrodowych O-A mogących po przyłożeniu odpowiedniej siły zmienić swoje położenie na przykładowe O-A', natomiast fig. 9 przedstawia schemat suwaka z przemieszczającymi się elementami, korzystnie elementami tocznymi.

Przedstawiony na rysunku fig. 3 zahamowany suwak posiada tak ukształtowane elementy 6 i 8, że wzajemne ich przesunięcie w wyniku pokonania oporu sprężyn 9, powoduje zmniejszenie wymiaru suwaka poprzez zazębienie się powierzchni elementów 6 i 8, co skutkuje odblokowaniem suwaka. Siła oddziaływania sprężyn 9 jest dobierana stosownie do wymogu funkcjonalności i bezpieczeństwa. Siła ta jest korygowana za pomocą śrub 10, podkładek 12, klinów 11 lub w inny sposób. Suwak może być opcjonalnie wyposażony w znany ze stanu techniki nieprzesuwny w poziomie element 5. W innej odmianie urządzenia pokazanego na rysunku fig. 4, dla wyeliminowania sił tarcia na styku elementów 6 i 8 suwak wyposażony jest w elementy toczne 14, natomiast pomiędzy elementem 8 a obudową umieszczone są elementy toczne 15. Element 8 na styku z elementem tocznym 14 posiada odpowiednie ukształtowanie krzywkowe, dzięki któremu początkowej fazie przesunięcia towarzyszy przejściowe niewielkie zwiększenie grubości suwaka, co pozwala na takie wykonanie urządzenia, że jego uruchomienie będzie dokonywane z zachowaniem luzów, kasowanych automatycznie przy każdej próbie przesunięcia suwaka. Konstrukcja ta pozwala zminimalizować opory uruchamiania hamulca, zwiększa tolerancje wykonania jego elementów co ma znaczący wpływ na ilość braków, koszty wytwarzania i niezawodność działania. Inną wersją urządzenia jest przedstawiony na rysunku fig. 5 schemat suwaka z wykorzystaniem mechanizmu klinowego. Mechanizm ten pozwala zmieniać „grubość suwaka w miarę wzajemnego przesuwania się jego elementów 6', 19 i 8' pod wpływem siły przyłożonej do osi 7 lub do elementu 6, która jest równoważona sprężyną 9'. W rozwiązaniu tym istnieje opisany wyżej krzywkowy mechanizm przejściowego zwiększania grubości suwaka. W jeszcze innej odmianie urządzenia przedstawionego na rysunku fig. 6, pomiędzy elementami 6 i 8 umieszczone są elementy 16 z podwójnym mimośrodem. Przykładowe elementy 16 umożliwiają wstępne kasowanie luzów, aby w miarę dalszego wzajemnego przesuwania się elementów 6 i 8 pod wpływem zewnętrznej siły, nastąpiło zmniejszenie „grubości suwaka w stopniu umożliwiającym jego odblokowanie i przesunięcie. W następnej odmianie urządzenia pokazanego na rysunku fig. 7 suwak jest wyposażony w mimośrodowe elementy 17 i/lub elementy dźwigniowe 18. Elementy 17 i 18 umożliwiają zmianę „grubości suwaka i jego odblokowanie.

Urządzenie do blokowania przesuwu lub obrotu z zabezpieczeniem przeciążeniowym opisane niniejszym wynalazkiem nie jest ograniczone do przykładów wykonania opisanych powyżej i przedstawionych na rysunkach, ale może być zmieniane przy zachowaniu zakresu zastrzeżeń patentowych.

Claims (8)

1. Urządzenie do blokowania/hamowania przesuwu lub obrotu z zabezpieczeniem przeciążeniowym składające się co najmniej z suwaka i obudowy, znamienne tym, że suwak posiada takie przesuwne względem siebie elementy klinowe, lub mimośrodowe, lub zazębiające się, lub inne (6) i (8), że odpowiednie do konstrukcji i wymiarów ich przesunięcie równolegle do głównych wypadkowych sił blokowania/hamowania skutkuje zmianą prostopadłego do tych sił wymiaru suwaka.

2. Urządzenie do blokowania/hamowania przesuwu lub obrotu z zabezpieczeniem przeciążeniowym składające się co najmniej z suwaka i obudowy, znamienne tym, że wzajemnemu przesunięciu elementów (6) i (8) suwaka równolegle do głównych wypadkowych sił jego blokowania/hamowania przeciwdziała(-ją) umieszczona(-e) w suwaku sprężyna(-y).

3. Urządzenia według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że zastosowano element nieruchomy w kierunku równoległym do wypadkowych sił hamowania zazębiający się z suwakiem podczas jego uruchamiania.

4. Urządzenia według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że ukształtowanie i usytuowanie sprężyn (9') w suwaku oddziałuje na elementy (6), (8), (19) suwaka także prostopadle do kierunku ruchu suwaka, lub/i w suwaku umieszczono sprężyny (13) o kierunku działania prostopadłym do kierunku ruchu suwaka.

PL 217 926 B1

5. Urządzenia według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że mechanizmy regulujące siły oddziaływania sprężyn (9) i (9') stanowią podkładki (12) i/lub kliny (11) i/lub śruby (10).

6. Urządzenia według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że w suwaku zastosowano elementy toczne (14), (15).

7. Urządzenia według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że suwak posiada mechanizm przejściowego niewielkiego zwiększania wymiaru prostopadłego do kierunku jego przesuwania się.

8. Urządzenie według zastrz. 5, znamienne tym, że mechanizm przejściowego niewielkiego zwiększania wymiaru suwaka prostopadłego do kierunku jego przesuwania się stanowią podwójnie mimośrodowe elementy (16) i/lub elementy mechanizmu krzywkowego (K).