PL203671B1 - Kompozycja zawieraj aca wodn a dyspersj e cz astek polimerowych oraz jej zastosowanie - Google Patents

Description

Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest kompozycja zawieraj aca wodn a dyspersj e cz astek polimerowych oraz jej zastosowanie, w szczególno sci zastosowanie jej do zaklejania papieru lub kartonu oraz zasto- sowanie do polepszania drukowno sci arkusza papieru. Jest znane wytwarzanie dyspersji cz astek polimeru nierozpuszczalnego w wodzie drog a poli- meryzacji emulsyjnej lub polimeryzacji w zawiesinie. W takich procesach zwykle rozprasza si e mono- mer nierozpuszczalny w wodzie lub mieszank e monomeru w wodnym o srodku dyspersyjnym z wytwo- rzeniem kropelek monomeru. W wodnej polimeryzacji emulsyjnej lub wodnej polimeryzacji w zawiesi- nie standardow a praktyk a jest u zywanie sk ladników powierzchniowo czynnych takich jak emulgatory, srodki powierzchniowo czynne lub stabilizatory polimeryzacji. Takie zwi azki typowo posiadaj a wysok a równowag e hydrofilowo-lipofilow a (HLB), w ten sposób zwi azek korzystnie ulega rozdzia lowi w wod- nym o srodku dyspersyjnym. Jest znane u zycie zwi azków oligomerowych w polimeryzacji emulsyjnej jako emulgatorów lub stabilizatorów polimeryzacji emulsyjnej nierozpuszczalnych w wodzie monomerów, takich jak styren, akrylonitryl, akrylan etylu i akrylan butylu i podobne. Takie kompozycje wytwarzano jako lateksy kau- czuków lub tworzyw sztucznych, z których mo zna by lo otrzyma c sta ly polimer. Na ogó l takie kompo- zycje wytwarzano w celu dostarczenia produktów, które wykazuj a nisk a lepko sc i zmniejszon a w la sci- wo sc pienienia, a jeszcze s a zdolne utworzy c odpowiednie sta le materia ly gumowe lub z tworzyw sztucznych. Jest standardow a praktyk a w dziedzinie wytwarzania papieru i kartonu zaklejanie papieru za- równo wewn etrznie jak i zewn etrznie. Srodek do zaklejania nadaje papierowi lub kartonowi hydrofo- bowosc i polepsza odporno sc na przenikanie cieczy, szczególnie wody. Zaklejanie wewn etrzne jest normalnie osi agane przez wprowadzenie srodka zaklejaj acego do masy papierowej tu z przed odwod- nieniem na sicie maszyny siatkowej. Srodek zaklejaj acy mo ze by c niereaktywn a klejonk a tak a jak kalafonia, ale zazwyczaj jest reaktywn a klejonk a tak a jak alkenylowy bezwodnik bursztynowy (ASA). ASA mo ze by c latwo dyspergowany w zawiesinie celulozowej i chemicznie reaguje z celuloz a, i z tego powodu ogólnie uwa zany jest za bardzo skuteczny srodek zaklejaj acy. Z powodu reaktywno sci klejon- ki ASA i latwo sci z jak a hydrolizuje, wodne emulsje zaklejaj ace s a jednak otrzymywane in situ. Je zeli hydroliza grup bezwodnikowych ASA zachodzi w znacznym stopniu przed zastosowaniem, to mo ze to dawa c w rezultacie gumowate osady, które mog a szkodzi c przygotowywaniu papieru, a w powa znych przypadkach wstrzymywa c produkcj e papieru. Dlatego te z nale zy zachowa c ostro znosc przy stoso- waniu klejonki reaktywnej. Znane jest zastosowanie ró znych materia lów hydrofobowych, takich jak woski i nierozpuszczal- ne w wodzie polimery oraz klejonki reaktywne, takie jak ASA, jako kompozycji zaklejaj acych po- wierzchni e papieru. Na ogó l, takie kompozycje s a otrzymywane jako wodne dyspersje lub emulsje i s a mieszane z innymi materia lami, takimi jak skrobia, tu z przed zastosowaniem ich na arkusz papieru w prasie klejarskiej. Wa zne jest nadanie w la sciwego stopnia hydrofobowo sci i w ten sposób wodo- odporno sci bez os labienia bia lo sci papieru. Cz esto zdarza si e, ze produkt, który wykazuje optymaln a hydrofobowo sc, znacz aco zmniejsza bia losc. Cz esto konieczne jest wybranie kompromisu pomi edzy hydrofobowo sci a i bia lo sci a, a wybrany produkt nie os labia bia lo sci zbyt znacznie i jeszcze zapewnia odpowiedni a wodoodporno sc. Je sli produkty zapewniaj a maksymaln a wodoodporno sc papierowi, to rozdzielczo sc obrazów podczas drukowania powinna ulec polepszeniu. Jednak jakakolwiek istotna redukcja bia lo sci papieru oznacza laby równie z s laby kontrast pomi edzy papierem i obrazem. Celem wynalazku jest opracowanie kompozycji, która nadaje znacznie polepszon a hydrofobo- wo sc i charakterystyk e drukowno sci, i która nie redukuje istotnie bia lo sci papieru lub kartonu, nadaj a- cej si e do zaklejania oraz do polepszania drukowno sci papieru. Zastosowanie wed lug wynalazku polega na tym, ze stosuje si e kompozycj e (A) do zaklejania papieru lub kartonu poprzez nanoszenie jej: (i) na powierzchni e wytworzonego arkusza papieru lub kartonu, (ii) albo na powierzchni e zawiesiny celulozowej do wytwarzania papieru lub kartonu tu z przed odwodnieniem, która to kompozycja (A) zawiera wodn a dyspersj e cz astek polimerowych o wielko sci cz astek do 1 µm, które to cz astki polimerowe zawieraj a nierozpuszczaln a w wodzie matryc e polimerow a, sk lada- jac a si e z etylenowo nienasyconego monomeru lub mieszanki monomerowej etylenowo nienasyconej, przy czym oligomer wytworzony jest z mieszanki monomerowej zawieraj acejPL 203 671 B1 3 (a) 85-95% molowych (met)akryloamidu, (b) 2,5-10% molowych merkaptanu organicznego lub sulfonu organicznego, (c) 2,5-10% molowych etylenowo nienasyconego monomeru zawieraj acego albo trzeciorz edo- w a grup e aminow a albo czwartorz edow a grup e amoniow a, oraz (d) 0-10% molowych innych etylenowo nienasyconych monomerów, zw laszcza kwasu akrylo- wego lub bezwodnika maleinowego, poprzez zmieszanie razem sk ladników mieszanki monomerowej z wod a i ewentualnie z roz- puszczalnikami; wytworzony oligomer jest umieszczony na powierzchni cz astek polimeru. Korzystnie, komponent (b) jest wybrany z grupy obejmuj acej merkaptany C 8-20 alkilowe, mer- kaptany C 5-7 cykloalkilowe, merkaptany aromatyczne, sulfony C 8-20 alkilowe, merkaptany C 5-7 cykloalki- lowe i sulfony aromatyczne, zw laszcza merkaptan dodecylowy lub sulfon dodecylowy. Korzystnie, komponent (c), stanowi zwi azek o wzorze (1) CH 2 =CR-Q (1) w którym Q oznacza -C(O)-Z-A, -CH 2 -N + R 1 R 3 CH 2 CR=CH 2 X - lub -CH 2 -NR 1 CH 2 CR=CH 2 , Z oznacza -O- lub -NH-, A oznacza -C n H 2n -B, n oznacza liczb e ca lkowit a od 1 do 4, B oznacza -NR 1 R 2 lub -N + R 1 R 2 R 3 X - , R oznacza -H lub -CH 3 , R 1 oznacza C 1-4 alkil, R 2 oznacza C 1-4 alkil, R 3 oznacza -H lub C 1-8 alkil, C 5-7 cykloalkil lub benzyl, oraz X - oznacza anion, zw laszcza halogenkowy, w szczególno sci chlorek. Korzystnie, komponentem (c) jest kwasowa sól addycyjna (met)akylanu dimetyloaminoetylu lub jego czwartorz edowa sól amoniowa zw laszcza sól amoniowa - (met)akrylan dimetyloaminoetylowy czwartorz edowany chlorkiem metylu lub sól amoniowa - (met)akrylan dimetyloaminoetylowy czwarto- rz edowany chlorkiem benzylu. Korzystnie, oligomer zawiera co najmniej 85% molowych komponenta (a), zw laszcza co naj- mniej 90% molowych. Korzystnie, oligomer zawiera komponent (b) w ilo sci do 10% molowych, zw laszcza 2,5-5% mo- lowych. Korzystnie, oligomer zawiera komponent (c) w ilo sci do 10% molowych, zw laszcza 2,5-5% mo- lowych. Korzystnie, komponent (d) stanowi etylenowo nienasycony kwas karboksylowy lub etylenowo nienasycony bezwodnik kwasowy, w ilo sci do 10% molowych. Korzystnie, komponentem (d) jest kwas akrylowy lub bezwodnik maleinowy, który jest obecny w ilo sci pomi edzy 2,5 i 5% molowych. Korzystnie, matryce cz astek polimeru s a wytwarzane z monomeru lub mieszanki monomerowej zawieraj acej monomery wybrane z grupy obejmuj acej styren, (met)akrylan C 1 - 12 alkilu, octan winylu i akrylonitryl. Korzystnie, matryca cz astek polimeru jest wytwarzana z 25-75% wag., zw laszcza 35-65% wag., w szczególno sci 50% wag. monomeru lub mieszanki monomerowej wybranych z któregokolwiek spo- sród: styrenu, akrylonitrylu, octanu winylu lub (met)akrylanu C 1-2 alkilowego, zw laszcza styrenu, akrylo- nitrylu, metakrylanu metylu, akrylanu metylu, metakrylanu etylu, octanu winylu i 25-75% wag., zw lasz- cza 35-65% wag., w szczególnosci 50% wag. monomeru lub mieszanki monomeru wybranej spo sród: (met)akrylanu C 3-8 alkilowego, zw laszcza akrylanu butylu, akrylanu n-heksylu, akrylanu n-oktylu i akry- lanu 2-etyloheksylu. Korzystnie, matryca cz astek polimeru jest wytwarzana z 25-75% wag., zw laszcza 35-65% wag., w szczególno sci 50% wag. styrenu i z 25-75% wag., zw laszcza 35-65% wag., w szczególno sci 50% wag. akrylanu 2-etyloheksylu. Korzystnie, cz astki polimeru s a wytworzone z mieszanki monomeru zawieraj acej monomer sie- ciowany. Korzystnie, cz astki polimeru posiadaj a minimaln a temperatur e tworzenia filmu pomi edzy -5 i 55°C, zw laszcza pomi edzy 25 i 45°C, w szczególno sci oko lo 35°C.PL 203 671 B1 4 Korzystnie, cz astki polimeru maj a wielko sc w zakresie 80-200 nm, zw laszcza 100-120 nm. Korzystnie, kompozycja (A) zawiera 0,5 do 10% wag., zw laszcza 2,5-5% wag., cz astek polime- ru i 90-99,5% wag., zw laszcza 95-97,5% wag. skrobi wzgl edem ca lkowitego ci ezaru suchego cz astek polimeru i skrobi. Zastosowanie wed lug wynalazku polega te z na tym, ze kompozycj e (A) stosuje si e do polep- szenia drukowno sci arkusza papieru, polegaj acego na bezpo srednim nanoszeniu na powierzchni e wytworzonego arkusza papieru dawki kompozycji, wynosz acej do 20 g/m 2 , zawieraj acej wodn a dys- persj e cz astek polimerowych o wielko sci cz astek do 1 µm, które to cz astki polimerowe zawieraj a nie- rozpuszczaln a w wodzie matryc e polimerow a, sk ladaj ac a si e z etylenowo nienasyconego monomeru lub mieszanki monomerowej etylenowo nienasyconej, przy czym oligomer wytworzony jest z mieszan- ki monomerowej zawieraj acej (a) 85-95% molowych (met)akryloamidu, (b) 2,5-10% molowych merkaptanu organicznego lub sulfonu organicznego, (c) 2,5-10% molowych etylenowo nienasyconego monomeru zawieraj acego albo trzeciorz edo- w a grup e aminow a albo czwartorz edow a grup e amoniow a, oraz (d) 0-10% molowych innych etylenowo nienasyconych monomerów, zw laszcza kwasu akrylo- wego lub bezwodnika maleinowego, poprzez zmieszanie razem sk ladników mieszanki monomerowej z wod a i ewentualnie z roz- puszczalnikami; wytworzony oligomer jest umieszczony na powierzchni cz astek polimeru. Korzystnie, kompozycja zawiera wodn a dyspersj e cz astek polimerowych o wielko sci cz astek do 1 µm, zw laszcza 80-200 nm, w której cz astki polimerowe zawieraj a matryc e nierozpuszczalnego w wodzie polimeru, zw laszcza utworzonego ze styrenu i akrylanu 2-etyloheksylu, a oligomer jest umieszczony na powierzchni cz astek polimeru. Korzystnie, oligomer jest wytworzony z mieszanki monomerowej zawieraj acej, (a) 85-95% molowych (met)akryloamidu, (b) 2,5-10% molowych merkaptanu organicznego lub sulfonu organicznego, zw laszcza merkap- tanu dodecylowego lub sulfonu dodecylowego, (c) 2,5-10% molowych etylenowo nienasyconego monomeru zawieraj acego trzeciorz edow a grup e aminow a lub czwartorz edow a grup e amoniow a, zw laszcza metakrylan dimetyloaminoetylu, oraz (d) 0-10% innych etylenowo nienasyconych monomerów, zw laszcza kwasu akrylowego lub bezwodnika maleinowego. Korzystnie, kompozycja zawiera 0,5 do 10% wag., zw laszcza 2,5-5% wag. cz astek polimeru i 90- 99,5% wag., zw laszcza 95-97,5% wag. skrobi wzgl edem ca lkowitego ci ezaru suchego cz astek polimeru i skrobi. Korzystnie, kompozycja zawiera wybielacze optyczne. Wed lug wynalazku, kompozycja zawieraj aca wodn a dyspersj e cz astek polimerowych o wielko- sci cz astek do 1 µm, które to cz astki polimerowe zawieraj a matryc e nierozpuszczalnego w wodzie polimeru, korzystnie utworzonego ze styrenu i akrylanu 2-etyloheksylu, charakteryzuje si e tym, ze oligomer wytworzony z mieszanki monomerowej zawierajacej (a) 85-95% molowych (met)akryloamidu, (b) 2,5-10% molowych merkaptanu organicznego lub sulfonu organicznego, (c) 2,5-10% molowych etylenowo nienasyconego monomeru zawieraj acego albo trzeciorz edo- w a grup e aminow a albo czwartorz edow a grup e amoniow a, oraz (d) 0-10% molowych innych etylenowo nienasyconych monomerów, zw laszcza kwasu akrylo- wego lub bezwodnika maleinowego, poprzez zmieszanie razem sk ladników mieszanki monomerowej z wod a i ewentualnie z roz- puszczalnikami; wytworzony oligomer jest umieszczony na powierzchni cz astek polimeru. Korzystnie, cz astki polimerowe maj a wielko sc w zakresie 80-200 nm. Korzystnie, komponentem (b) jest merkaptan dodecylowy lub sulfon dodecylowy, obecny w ilo- sci 2,5-5% wzgl edem ca lo sci oligomeru. Korzystnie, komponentem (c) jest metakrylan dimetyloaminoetylu, obecny w ilo sci 2,5-5% mo- lowych wzgl edem ca lo sci oligomeru. Korzystnie, komponentem (d) jest kwas akrylowy lub bezwodnik maleinowy, obecny w ilo sci 2,5-5% molowych wzgl edem ca lo sci oligomeru. Nieoczekiwanie stwierdzono, ze zastosowanie kompozycji (A) do masy papierniczej tu z przed odwodnieniem na sicie maszyny siatkowej wytwarza u zyteczny, wewn etrznie zaklejony papier. Kom- pozycja (A) mo ze by c zastosowana jako czysta (bez domieszek) dyspersja polimeru jako pojedynczyPL 203 671 B1 5 dodatek do masy papierniczej lub mo ze by c polaczona z, na przyk lad, ze srodkami retencyjnymi, wspomagaj acymi odwadnianie lub poprawiaj acymi wytrzyma lo sc. Cz esto jest korzystne zastosowanie kompozycji jako preparatu w skrobi gotowanej. Typowo preparat obejmuje 90-99,5% wag. skrobi i 0,5 do 10% wag. cz astek polimeru, korzystnie 92,5-97,5% wag. skrobi i 2,5-7,5% wag. cz astek polimeru, bardziej korzystnie 95-97,5% wag. skrobi i 2,5-5% wag. cz astek polimeru, wzgl edem suchej masy skrobi i cz astek polimeru. Nieoczekiwanie stwierdzono, ze kompozycja mo ze by c u zyta do wytwarza- nia wewn etrznie zaklejonego papieru o lepszych w lasno sciach. Kompozycja (A) jest szczególnie odpowiednia do powierzchniowego zaklejania papieru i za- pewnia papierowi wyj atkowe w la sciwo sci. Stosowana w sposobie zaklejania papieru lub kartonu kom- pozycja (A) jest nanoszona na powierzchni e wytworzonego papieru lub kartonu. Cz esto jest korzystne zastosowanie kompozycji jako preparatu w gotowanej skrobi. Typowo preparat obejmuje 90-99,5% wag. skrobi i 0,5 do 10% wag. cz astek polimeru, korzystnie 92,5-97,5% wag. skrobi i 2,5-7,5% wag. cz astek polimeru, bardziej korzystnie 95-97,5% wag. skrobi i 2,5-5% wag. cz astek polimeru, wzgl e- dem ciezaru suchego skrobi i cz astek polimeru. Mimo, ze kompozycja (A) mo ze by c korzystnie zasto- sowana jako mieszanka ze skrobi a, to mo ze by c równie z zastosowana jako czysta (bez domieszek) wodna dyspersja cz astek polimeru. Dodatkowo, oprócz polaczenia kompozycji (A) ze skrobi a mo ze by c zadane w laczenie innych sk ladników, normalnie stosowanych w trakcie zaklejania powierzchniowe- go, na przyk lad wybielaczy optycznych (OBA). Czysta kompozycja jest stosowana normalnie w prasie klejarskiej w celu osi agni ecia maksimum korzy sci z ujawnionego niniejszym sposobu zaklejania. Oligomer zawarty w kompozycji, u zyty w sposobie zaklejania papieru, mo ze miec wbudowany jakiekolwiek merkaptany organiczne lub sulfony organiczne, ale korzystnie s a to C 1-20 ewentualnie podstawione merkaptany alkilowe, C 1-20 ewentualnie podstawione sulfony alkilowe, ewentualnie pod- stawione C 5-7 merkaptany cykloalkilowe, ewentualnie podstawione merkaptany aromatyczne, ewentu- alnie podstawione C 5-7 sulfony cykloalkilowe lub ewentualnie podstawione aromatyczne sulfony. Bar- dziej korzystne s a merkaptany C 8-20 alkilowe, merkaptany C 5-7 cykloalkilowe, merkaptany aromatycz- ne, sulfony C 8-20 alkilowe, sulfony C 5-7 cykloalkilowe lub sulfony aromatyczne. Szczególnie korzystny jest albo merkaptan dodecylowy albo sulfon dodecylowy. Odpowiednie, podstawione merkaptany alki- lowe obejmuj a kwas 3-merkaptopropanowy, 2-merkaptoetanol, natomiast 2-sulfonyloetanol i kwas 3-sulfonylopropanowy stanowi a odpowiednie, podstawione alkilosulfony. Ilo sc merkaptanu organicz- nego lub sulfonu organicznego u zytego w oligomerze wynosi zwykle do 10% molowych. Mo zliwe jest u zycie wi ecej ni z jednego merkaptanu organicznego i/lub sulfonu organicznego do otrzymania oligo- meru, chocia z laczne proporcje molowe merkaptanu(ów) organicznego i/lub sulfonu(ów) organicznego na ogó l wynosz a do 10% molowych. Korzystnie poziom organicznych zwi azków merkaptanowych lub sulfonowych le zy w zakresie 2,5-5% molowych. W sposobie zaklejania papieru lub kartonu, oligomer zawiera jak akolwiek etylenowo nienasyco- n a trzeciorz edow a amin e lub czwartorz edowe zwi azki amoniowe w oligomerze, ale korzystne zwi azki s a reprezentowane przez ww. zwi azki o wzorze (1). Korzystne etylenowo nienasycona trzeciorz edowe aminy lub etylenowo nienasycone czwarto- rz edowe zwi azki amoniowe obejmuj a na przyk lad (met)akrylan dimetyloaminoetylowy - kwasow a sól addycyjn a lub jego czwartorz edow a sól amoniow a, korzystnie (met)akrylan dimetyloaminoetylowy czwartorz edowany chlorkiem metylu w sól amoniow a, (met)akrylan dimetyloaminoetylowy czwartorz e- dowany chlorkiem benzylu w sól amoniow a. Zwykle poziom etylenowo nienasyconej trzeciorz edowej aminy lub etylenowo nienasyconych czwartorz edowych zwi azków amoniowych, które s a wprowadzone do oligomeru, wynosi do 10% mo- lowych. Korzystnie te zwi azki s a obecne w oligomerze w ilo sciach w zakresie 2,5-5% molowych. Zwi azek oligomerowy zwykle zawiera komponenty akryloamidowe lub metakryloamidowe na wy zszym poziomie. Udzia l molowy (met)akryloamidu na przyklad wynosi zazwyczaj co najmniej 85% molowych, a korzystnie wynosi co najmniej 90% molowych. Typowo, molowa proporcja (met)- akryloamidu wynosi pomi edzy 90 i 97,5% molowych, korzystnie wynosi 92,5-95% molowych. Jest równie z mo zliwe do laczenie innych etylenowo nienasyconych monomerów do oligomeru. Szczególnie jest mo zliwe wprowadzenie do 10% molowych etylenowo nienasyconego kwasu karbo- ksylowego lub etylenowo nienasyconego bezwodnika karboksylowego. Mo ze to by c na przyk lad kwas akrylowy lub bezwodnik maleinowy korzystnie stosowany w ilo sci pomi edzy 2,5 i 5% molowych. W sposobie zaklejania papieru kompozycja zastosowana do powierzchni papieru lub arkusza kartonu dodatkowo zawiera cz astki polimerowe sk ladaj ace si e z etylenowo nienasyconego monomeru lub mieszanki etylenowo nienasyconego monomeru, który to monomer lub mieszanka monomeru s aPL 203 671 B1 6 zasadniczo nierozpuszczalne w wodzie w temperaturze pokojowej. Monomery polimeryzuj ac dostar- czaj a polimery, które s a zasadniczo nierozpuszczalne w wodzie w temperaturze pokojowej. Korzystnie monomer lub mieszanka monomeru powinna posiada c rozpuszczalno sc w wodzie w 25°C mniejsz a ni z 5%. Monomery mog a stanowi c ester etylenowo nienasyconego kwasu karboksylowego, styren, alkilostyren, (met)akrylonitryl, karboksylan winylu itp. Typowo matryce cz astek polimerowych wytwa- rzane s a z monomeru lub mieszanki monomeru zawieraj acego monomery wybrane z grupy obejmuj a- cej styren, (met)akrylan C 1-12 alkilowy, octan winylu, akrylonitryl. Korzystnie matryce cz astek polime- rowych wytwarzane s a z 25-75% wag. monomeru lub mieszanki monomeru wybranych z któregokol- wiek spo sród: styrenu, akrylonitrylu, octanu winylu lub (met)akrylanu C 1-2 alkilowego, korzystnie spo- sród: styrenu, akrylonitrylu, metakrylanu metylu, akrylanu metylu, metakrylanu etylu, octanu winylu i 25-75% wag. monomeru lub mieszanki monomeru wybranych z któregokolwiek z: (met)akrylanów C 3-12 alki-lowych, korzystnie akrylanu butylu, akrylanu n-heksylu, akrylanu n-oktylu i akrylanu 2-etylo- heksylu. Bardziej korzystnie matryca cz astek polimeru jest wytwarzana z 25-75% wag., korzystnie 35-65% wag., najbardziej korzystnie 50% wag. styrenu i 25-75% wag., korzystnie 35-65% wag., naj- bardziej korzystnie 50% wag. akrylanu 2-etyloheksylu. W innym korzystnym aspekcie cz astki polimeru posiadaj a minimaln a temperatur e tworzenia filmu pomi edzy -5 i 55°C, korzystnie pomi edzy 25 i 45°C, najbardziej korzystnie oko lo 35°C. Mo ze by c równie z zadane dolaczenie do mieszanki monomeru monomeru sieciowanego. Monomer sieciowany mo ze stanowi c jakikolwiek polietylenowo nienasycony monomer, na przyk lad diwinylobenzen, dimetakrylan glikolu etylenowego lub trialliloamin e. Typowo, ilo sc u zytego monomeru sieciowanego wyniesie poni zej 1% wag. w oparciu o ca lkowit a wag e monomeru, na przyk lad w zakresie 0,25-0,50% wag. Na ogó l kompozycja u zywana w sposobie zaklejania papieru lub karto- nu zawiera cz astki polimeru, które posiadaj a wielko sc cz astek w zakresie 80-200 nm, korzystnie 100-120 nm. W sposobie zaklejania papieru, na powierzchni e wytworzonego arkusza papieru jest nak ladana mieszanka skrobi i cz astek polimeru w dawce do 20 g/m 2 , korzystnie do 10 g/m 2 , typowo oko lo 3 g/m 2 . Sposób zaklejania papieru lub kartonu dostarcza papieru o dobrych w lasno sciach wodoodpor- nych w polaczeniu z zadziwiaj aco wysokim stopniem bia lo sci. Ponadto, klejonka mo ze by c latwo za- stosowana w preparatach zaklejaj acych o pH od 1 (niskim) do 12 (wysokim), wciaz jednak zapewnia- jac dopuszczalne rezultaty. Polepszenie drukowno sci arkusza papieru jest mo zliwe dzi eki zaaplikowaniu na powierzchni e wytworzonego arkusza papieru ww. kompozycji zawieraj acej oligomer. W sposobie polepszenia drukowno sci papieru, oligomer jest stosowany bezpo srednio na wy- tworzony arkusz papieru w dawce do 20 g/m 2 , korzystnie do 10 g/m 2 , typowo oko lo 3 g/m 2 . W sposobie polepszenia drukowno sci arkusza papieru, oligomer zawarty w kompozycji mo ze zawiera c jakikolwiek merkaptan organiczny lub sulfon organiczny; na ogó l korzystne s a C 1-20 ewentu- alnie podstawione merkaptany alkilowe, C 1-20 ewentualnie podstawione sulfony alkilowe, ewentualnie podstawione C 5-7 merkaptany cykloalkilowe, ewentualnie podstawione merkaptany aromatyczne, ewentualnie podstawione C 5-7 sulfony cykloalkilowe lub ewentualnie podstawione aromatyczne sulfo- ny. Bardziej korzystne s a merkaptany C 8-20 alkilowe, merkaptany C 5-7 cykloalkilowe, merkaptany aro- matyczne, sulfony C 8-20 alkilowe, sulfony C 5-7 cykloalkilowe lub sulfony aromatyczne. Szczególnie ko- rzystny jest albo merkaptan dodecylowy albo sulfon dodecylowy. W sposobie polepszenia drukowno sci, ilo sc merkaptanu organicznego lub sulfonu organicznego u zytego w oligomerze zastosowanym w kompozycji wynosi zwykle do 10% molowych. Podczas otrzymywania oligomeru mo zliwe jest u zycie wi ecej ni z jednego merkaptanu organicznego i/lub sulfo- nu organicznego, chocia z laczne udzia ly molowe merkaptanu(ów) organicznego i/lub sulfonu(ów) organicznego na ogó l wynosz a do 10% molowych. Korzystnie poziom organicznych zwi azków mer- kaptanowych lub sulfonowych le zy w zakresie 2,5-5% molowych. Korzystnie oligomer u zywany w kompozycji zaklejaj acej do papieru zawiera merkaptany C 8-20 alkilowe, merkaptany C 5-7 cykloalkilo- we, merkaptany aromatyczne, sulfony C 8-20 alkilowe, merkaptany C 5-7 cykloalkilowe lub sulfony aroma- tyczne. Odpowiednie podstawione merkaptany alkilowe obejmuj a kwas 3-merkaptopropanowy, 2-merkaptoetanol, podczas gdy 2-sulfonyloetanol i kwas 3-sulfonylopropanowy stanowi a odpowiednie, podstawione alkilosulfony. Najbardziej korzystnie kompozycja zaklejaj aca do papieru zawiera oligomer obejmuj acy albo merkaptan dodecylowy albo sulfon dodecylowy. Oligomer zawarty w kompozycji za- klejaj acej do papieru sk lada si e z merkaptanu organicznego lub sulfonu organicznego w ilo sci do 10% molowych, korzystnie 2,5-5% molowych. W sposobie polepszenia drukowno sci papieru lub kartonu, oligomer zawiera etylenowo niena- sycon a amin e trzeciorz edow a lub czwartorz edowe zwi azki amoniowe w oligomerze, lecz korzystnePL 203 671 B1 7 zwi azki s a reprezentowane przez zwi azki o wzorze (1), przedstawionym poprzednio w specyfikacji i w której stosuj a si e te same preferencje. Korzystnie, etylenowo nienasycona amina trzeciorz edowa lub etylenowo nienasycone czwarto- rz edowe zwi azki amoniowe obejmuj a na przyk lad (met)akrylan dimetyloaminoetylu - kwasow a sól addycyjn a lub jej czwartorz edow a sól amoniow a, korzystnie (met)akrylan dimetyloaminoetylowy czwartorz edowany chlorkiem metylu w sól amoniow a lub (met)akrylan dimetyloaminoetylowy czwarto- rz edowany chlorkiem benzylu w sól amoniow a. W sposobie polepszenia drukowno sci, papieru oligomer korzystnie zawiera etylenowo nienasy- con a amin e trzeciorz edow a lub czwartorz edowe zwi azki amoniowe wprowadzone do oligomeru do 10% molowych. Korzystnie zwi azki te s a obecne w oligomerze w ilo sciach obejmuj acych zakres 2,5-5% molowych. Zwi azek oligomerowy zwykle zawiera wi eksze ilo sci komponentów akryloamido- wych lub metakryloamidowych. Udzia l molowy na przyk lad (met)akryloamidu wynosi zwykle co naj- mniej 85% molowych i korzystnie co najmniej 90% molowych. Mo zliwe jest równie z dolaczenie innych monomerów etylenowo nienasyconych do oligomeru. Zw laszcza jest mo zliwe wprowadzenie do 10% molowych innych etylenowo nienasyconych monomerów do oligomeru. Zw laszcza jest mo zliwe wpro- wadzenie do 10% molowych etylenowo nienasyconego kwasu karboksylowego lub etylenowo niena- syconego bezwodnika kwasowego. Mo ze to by c na przyk lad kwas akrylowy lub bezwodnik maleinowy korzystnie u zyty w ilo sci pomi edzy 2,5 i 5% molowych. W najbardziej korzystnym sposobie polepszenia drukowno sci papieru oligomer jest zawarty w wodnej dyspersji cz astek polimeru. Oligomer jest obecny na powierzchni cz astek polimeru, w któ- rym matryce cz astek polimerowych s a otrzymane z etylenowo nienasyconego monomeru lub mie- szanki etylenowo nienasyconego monomeru, które to monomer lub mieszanka monomeru s a zasad- niczo nierozpuszczalne w wodzie w temperaturze pokojowej. Monomery polimeryzuj ac dostarczaj a polimerów, które s a zasadniczo nierozpuszczalne w wodzie w temperaturze pokojowej. Typowo, ma- tryce cz astek polimerowych wytwarzane s a z monomeru lub mieszanki monomeru zawieraj acego monomery wybrane z grupy obejmuj acej styren, (met)akrylanu C 1-12 alkilowego, octanu winylu, akrylo- nitrylu. Korzystnie matryce cz astek polimerowych wytwarzane s a z 25-75% wag. monomeru lub mie- szanki monomeru wybranych z jakiegokolwiek z: styrenu, akrylonitrylu, octanu winylu lub C 1-2 (met)akrylanów alkilowych, korzystnie z: styrenu, akrylonitrylu, metakrylanu metylu, akrylanu metylu, metakrylanu etylu, octanu winylu i 25-75% wag. monomeru lub mieszanki monomeru wybranych z któregokolwiek spo sród: C 3-12 (met)akrylanów alkilowych, korzystnie akrylanu n-butylu, akrylanu n-heksylu, akrylanu n-oktylu i akrylanu 2-etyloheksylu. Bardziej korzystnie matryca cz astek polimeru jest wytwarzana z 25-75% wag., korzystnie 35-65% wag., najbardziej korzystnie 50% wag. styrenu i 25-75% wag., korzystnie 35-65% wag., najbardziej korzystnie 50% wag. akrylanu 2-etyloheksylu. W innym korzystnym aspekcie cz astki polimeru posiadaj a minimaln a temperatur e tworzenia filmu po- mi edzy -5 i 55°C, korzystnie pomi edzy 25 i 45°C, najbardziej korzystnie oko lo 35°C. Na ogó l kompo- zycja u zywana w sposobie zaklejania papieru lub kartonu zawiera cz astki polimeru o rozmiarach w zakresie 80-200 nm, korzystnie 100-120 nm. W korzystnym sposobie polepszenia drukowno sci papieru, stosuje si e mieszank e skrobi i wod- nej dyspersji cz astek polimerowych o wielko sci cz astek do 1 µm, korzystnie 80-200 nm, bardziej ko- rzystnie 100-120 nm, które to cz astki polimerowe zawieraj a nierozpuszczaln a w wodzie matryc e, oraz na powierzchni oligomer utworzony z ww. mieszanki monomeru. Korzystnie, etylenowo nienasycony monomer zawieraj acy albo trzeciorz edow a grup e aminow a albo czwartorz edow a grup e amoniow a, zawiera jeden lub wi ecej ww. zwi azków o wzorze (1), do któ- rego maj a zastosowanie te same korzystne znaczenia. Typowo, w sposobie polepszenia drukowno sci papieru, oligomer zawarty w kompozycji apliko- wany na powierzchni e wytworzonego arkusza papieru, sk lada si e ze zwi azku o wzorze (1) w ilo sci do 10% molowych, korzystnie 2,5-5% molowych. Idealnie, oligomer jest wytwarzany z mieszanki mono- merowej, zawieraj acej jeden lub wi ecej zwiazków wybranych z grupy obejmuj acej (met)akrylan dime- tyloaminoetylowy - kwa sn a sól addycyjna lub jej czwartorz edow a sól amoniow a, korzystnie (met)- akrylan dimetyloaminoetylowy czwartorz edowany chlorkiem metylu w sól amoniow a lub (met)akrylan dimetyloaminoetylowy czwartorz edowany chlorkiem benzylu w sól amoniow a. Korzystnie oligomer utworzony z mieszanki monomeru zawieraj acej akryloamid lub metakryloamid w ilo sci co najmniej 85% molowych, korzystnie co najmniej 90% molowych. Oligomer wprowadzony do kompozycji zakle- jaj acej do papieru mo ze zawiera c dodatkowy etylenowo nienasycony monomer. Szczególnie jest mo z- liwe wprowadzenie do 10% molowych etylenowo nienasyconego kwasu karboksylowego lub etyleno-PL 203 671 B1 8 wo nienasyconego bezwodnika karboksylowego. Mo ze to by c na przyk lad kwas akrylowy lub bezwod- nik maleinowy, korzystnie stosowany w ilo sci pomi edzy 2,5-5% molowych. Niniejszy wynalazek dotyczy polepszenia drukowno sci papieru przez zastosowanie na po- wierzchni e papieru mieszanki zawieraj acej skrobi e, ewentualnie wybielaczy optycznych i wodnej dys- persji cz astek polimerowych, utworzonych z monomeru lub mieszanki monomeru zawieraj acej mono- mery wybrane z grupy sk ladaj acej si e ze styrenu, (met)akrylanu C 1-12 alkilowego, octanu winylu i akry- lonitrylu. Korzystnie matryca cz astek polimeru jest utworzona z 25-75% wag., korzystnie 35-65% wag., najbardziej korzystnie 50% wag., monomeru lub mieszanki monomerowej, wybranych z grupy obejmu- jacej styren, akrylonitryl, octan winylu i (met)akrylan C 1-2 alkilowy, korzystnie styren, akrylonitryl, meta- krylan metylu, akrylan metylu, metakrylan etylu, octan winylu oraz 25-75% wag., korzystnie 35-65% wag., najbardziej korzystnie 50% wag., monomeru lub mieszanki monomerowej wybranych z grupy z jakiegokolwiek z: (met)akrylanów C 3-12 alkilowych, korzystnie akrylanu n-butylu, akrylanu n-heksylu, akrylanu n-oktylu i akrylanu 2-etyloheksylu. Najbardziej korzystnie matryca cz astek polimeru jest wy- twarzana z 25-75% wag., korzystnie 35-65% wag., najbardziej korzystnie 50% wag. styrenu i 25-75% wag., korzystnie 35-65% wag., najbardziej korzystnie 50% wag. akrylanu 2-etyloheksylu. Sposób polepszenia drukowno sci papieru korzystnie obejmuje aplikowanie na powierzchni e wy- tworzonego arkusza papieru mieszanki zawieraj acej skrobi e i cz astki polimeru, które posiadaj a mini- maln a temperatur e tworzenia filmu pomi edzy -5 i 55°C, korzystnie pomi edzy 25 i 45°C, najbardziej korzystnie oko lo 35°C. Cz astki polimeru zawartego w kompozycji zaklejaj acej do papieru korzystnie posiadaj a wielko sc poni zej 1 mikrona, korzystnie w zakresie 80-200 nm, bardziej korzystnie 100-120 nm. Idealnie, mieszanka skrobi i cz astek polimeru zawiera 0,5 do 10% wag. cz astek polimeru i 90 do 99,5% wag. skrobi wzgl edem ci ezaru suchego mieszanki. W sposobie polepszenia drukowno sci mieszank e skrobi i cz astek polimeru aplikuje si e na po- wierzchni e wytworzonego arkusza papieru w dawce do 20 g/m 2 , korzystnie do 10 g/m 2 , typowo oko lo 3 g/m 2 . W sposobie polepszenia drukowno sci papieru nieoczekiwanie stwierdzono, ze papier poddany obróbce tym sposobem posiada dopuszczalny poziom wodoodporno sci w po laczeniu z wysokim stop- niem bia lo sci papieru, i je sli jest u zywany na przyk lad w drukowaniu nie uderzeniowym, zapewnia najwy zsze w lasno sci drukowno sci. Ponadto, klejonka mo ze by c dogodnie stosowana w preparatach zaklejaj acych o pH od 1 (niskim) do 12 (wysokim), wci az jeszcze zapewniaj ac dopuszczalne rezultaty. Zgodnie z wynalazkiem, nowa kompozycja zawiera wodn a dyspersj e cz astek polimerowych o rozmiarach cz astek do 1 µm, w której cz astki polimerowe zawieraj a nierozpuszczaln a w wodzie matryc e, oraz na powierzchni oligomer utworzony z ww. mieszanki monomeru. Aczkolwiek jakikolwiek merkaptan organiczny lub sulfon organiczny mo ze by c obecny w oligo- merze, na ogól korzystne s a C 1-20 ewentualnie podstawione merkaptany alkilowe, C 1-20 ewentualnie podstawione sulfony alkilowe, ewentualnie podstawione C 5-7 merkaptany cykloalkilowe, ewentualnie podstawione merkaptany aromatyczne, ewentualnie podstawione C 5-7 sulfony cykloalkilowe lub ewen- tualnie podstawione aromatyczne sulfony. Odpowiednie podstawione merkaptany alkilowe obejmuj a kwas 3-merkaptopropanowy, 2-merkaptoetanol, podczas gdy 2-sulfonyloetanol i kwas 3-sulfonylopropanowy stanowi a odpowiednie, podstawione alkilosulfony. Bardziej korzystne s a merkaptany C 8-20 alkilowe, mer- kaptany C 5-7 cykloalkilowe, merkaptany aromatyczne, sulfony C 8-20 alkilowe, sulfony C 5-7 cykloalkilowe lub sulfony aromatyczne. Szczególnie korzystny jest albo merkaptan dodecylowy albo sulfon dodecylowy. Ilosc merkaptanu organicznego lub sulfonu organicznego u zytego w oligomerze zastosowanym w kompozycji wynosi zwykle do 10% molowych. Podczas otrzymywania oligomeru mo zliwe jest u zycie wi ecej ni z jednego merkaptanu organicznego i/lub sulfonu organicznego, chocia z laczne proporcje molowe merkaptanu(ów) organicznego i/lub sulfonu(ów) organicznego na ogó l wynosz a do 10% mo- lowych. Korzystnie poziom organicznych zwi azków merkaptanowych lub sulfonowych le zy w zakresie 2,5-5% molowych. Jest mo zliwe wprowadzenie do oligomeru jakiejkolwiek liczby zwi azków etylenowo nienasyco- nych trzeciorz edowych aminowych lub etylenowo nienasyconych czwartorz edowych amoniowych, lecz korzystnymi zwi azkami s a te reprezentowane przez zwi azki o wzorze (1), podane poprzednio w opisie, do których maj a zastosowanie te same korzystne znaczenia. Korzystnie, etylenowo nienasycona trzeciorz edowa amina lub etylenowo nienasycone czwarto- rz edowe zwi azki amoniowe obejmuj a na przyk lad (met)akrylan dimetyloaminoetylowy - kwasow a sól addycyjn a lub jej czwartorz edow a sól amoniow a, korzystnie (met)akrylan dimetyloaminoetylowy czwartorz edowany chlorkiem metylu w sól amoniow a, (met)akrylan dimetyloaminoetylowy czwartorz e- dowany chlorkiem benzylu w sól amoniow a.PL 203 671 B1 9 Zwykle poziom etylenowo nienasyconej trzeciorz edowej aminy lub etylenowo nienasyconych czwartorz edowych zwi azków amoniowych, które s a wprowadzone do oligomeru, wynosi do 10% mo- lowych. Korzystnie te zwi azki s a obecne w oligomerze w ilo sciach w zakresie 2,5-5% molowych. Zwi azek oligomerowy zwykle zawiera wi eksze ilo sci komponentów akryloamidowych lub meta- kryloamidowych. Udzia l molowy (met)akryloamidu na przyk lad wynosi zazwyczaj co najmniej 85% molowych, a korzystnie wynosi co najmniej 90% molowych. Typowo molowa proporcja (met)- akryloamidu wynosi pomi edzy 90 i 97,5% molowych, korzystnie wynosi 92,5-95% molowych. Jest równie z mo zliwe wprowadzenie innych etylenowo nienasyconych monomerów do oligome- ru. Szczególnie jest mo zliwe wprowadzenie do 10% molowych etylenowo nienasyconego kwasu or- ganicznego lub etylenowo nienasyconego bezwodnika karboksylowego. Mo ze to by c na przyk lad kwas akrylowy lub bezwodnik maleinowy, u zyty korzystnie w ilo sci pomi edzy 2,5-5% molowych. Mówi ac ogólnie matryce cz astek polimerowych sk ladaj a si e z etylenowo nienasyconego mono- meru lub etylenowo nienasyconej mieszanki monomerowej, który to monomer lub mieszanka mono- merowa s a zasadniczo nierozpuszczalne w wodzie w temperaturze pokojowej. Monomery polimeryzu- jac dostarczaj a polimery, które zasadniczo s a nierozpuszczalne w wodzie w temperaturze pokojowej. Typowo, matryce cz astek polimerowych wytwarzane s a z monomeru lub mieszanki monomerowej wybranych z grupy obejmuj acej styren, (met)akrylan C 1-12 alkilowy, octan winylu, akrylonitryl. Korzyst- nie matryca cz astek polimeru jest wytwarzana z 25-75% wag. monomeru lub mieszanki monomeru wybranych z jakiegokolwiek z: styrenu, akrylonitrylu, octanu winylu lub (met)akrylanów C 1-2 alkilowych, szczególnie styrenu, akrylonitrylu, metakrylanu metylu, akrylanu metylu, metakrylanu etylu i octanu winylu i 25-75% wag. monomeru lub mieszanki monomeru wybranej z jakiegokolwiek z: (met)- akrylanów C 3-12 alkilowych, szczególnie akrylanu butylu, akrylanu n-heksylu, akrylanu n-oktylu i akryla- nu 2-etyloheksylu. Bardziej korzystnie matryca cz astek polimeru jest wytwarzana z 25-75% wag., ko- rzystnie 35-65% wag., najbardziej korzystnie 50% wag. styrenu i 25-75% wag., korzystnie 35-65% wag., najbardziej korzystnie 50% wag. akrylanu 2-etyloheksylu. W innym korzystnym aspekcie cz astki polimeru, które posiadaj a minimaln a temperatur e tworzenia filmu pomi edzy -5 i 55°C, korzystnie po- mi edzy 25 i 45°C, najbardziej korzystnie oko lo 35°C. Ogólnie kompozycja zawiera dyspersj e cz astek polimeru, które posiadaj a wielko sc ziarna w zakresie 80-200 nm, korzystnie 100-120 nm. A zatem wynalazek obejmuje wodn a dyspersj e cz astek polimeru, w której cz astki polimeru po- siadaj a wielko sc ziarna w zakresie 80-200 nm, korzystnie 100-120 nm i zawieraj ac a matryc e nieroz- puszczalnego w wodzie polimeru, korzystnie utworzonego z etylenowo nienasyconych nierozpusz- czalnych w wodzie monomerów, bardziej korzystnie utworzonych z 25-75% wag., zazwyczaj oko lo 50% wag., jednego lub wi ecej monomerów wybranych spo sród: styrenu, akrylonitrylu, metakrylanu metylu, octanu winylu, zw laszcza styrenu i 25-75% wag., zazwyczaj oko lo 50% wag., jednego lub wi ecej monomerów wybranych z: akrylanu n-butylu, akrylanu n-heksylu, akrylanu 2-etyloheksylu i akrylanu n-oktylu, szczególnie akrylanu 2-etyloheksylu, w której cz astki polimeru zawieraj a równie z na swojej powierzchni oligomer akryloamidu lub (met)akryloamidu, który dodatkowo zawiera merkap- tan organiczny lub sulfon organiczny, korzystnie merkaptan C 8-20 alkilowy lub sulfon C 8-20 alkilowy, bardziej korzystnie merkaptan dodecylowy albo sulfon dodecylowy. Korzystnie oligomer zawiera rów- nie z komponenty oparte o etylenowo nienasycone trzeciorz edowe aminy lub etylenowo nienasycone czwartorz edowe zwi azki amoniowe, na przyk lad metakrylan dimetyloaminoetylowy czwartorz edowany chlorkiem metylu lub metakrylan dimetyloaminoetylowy czwartorz edowany chlorkiem benzylu. Jest mo zliwe równie z wprowadzenie do oligomeru innych etylenowo nienasyconych monomerów. Szcze- gólnie jest mo zliwe wprowadzenie do 10% molowych etylenowo nienasyconego kwasu karboksylowe- go lub etylenowo nienasyconego bezwodnika karboksylowego. Mo ze to by c na przyk lad kwas akrylo- wy lub bezwodnik maleinowy korzystnie stosowany w ilo sci pomi edzy 2,5-5% molowych. Nowa kompozycja mo ze by c u zyta do powlekania ró znych substratów, lecz kompozycje ko- rzystnie stanowi a srodki zaklejaj ace do papieru i kartonu, lub materia ly do powlekania papieru, które mog a polepszy c wodoodporno sc i/lub drukowno sc papieru. Ogólnie, nowe kompozycje s a mieszane z innymi materia lami, takimi jak roztwory naturalnych lub syntetycznych, rozpuszczalnych w wodzie lub p eczniej acych w wodzie polimerów w celu utworzenia preparatu zaklejaj acego lub powlekaj acego. Oligomer jest otrzymywany przez zmieszanie razem komponentów z wod a i ewentualnie z in- nymi rozpuszczalnikami, na przyk lad alkoholami, takimi jak etanol, lub kwasami karboksylowymi, taki- mi jak kwas octowy, które to komponenty zawieraj a co najmniej (met)akryloamid i merkaptan organiczny lub sulfon organiczny,PL 203 671 B1 10 oraz przez wywo lanie oligomeryzacji w zwyk ly sposób. Korzystna posta c oligomeru zawiera komponenty (a) (met)akryloamid, (b) merkaptan organiczny lub sulfon organiczny, etylenowo nienasycony monomer zawieraj acy albo trzeciorz edow a grup e aminow a lub czwarto- rz edow a grup e amoniow a i ewentualnie inne monomery, które s a zmieszane z wystarczaj ac a ilo scia wody i ewentualnie alkoholu, na przyk lad etanolu i ewentualnie kwasu karboksylowego, takiego jak kwas octowy, celem dostarczenia wodnego roztworu mieszanki monomerowej. Oligomeryzacja jest wywo lywana przez zastosowanie odpowiednich srod- ków inicjuj acych w zwyk ly sposób. Oligomery utworzone z któregokolwiek z organicznych merkaptanów mog a by c poddane obrób- ce z odpowiednim srodkiem utleniaj acym, na przyk lad nadtlenkiem, zw laszcza nadtlenkiem wodoru, celem przekszta lcenia niektórych lub wszystkich grup merkaptanowych w grupy sulfonowe. Przygotowanie wodnej dyspersji cz astek polimerowych wed lug niniejszego wynalazku mo ze by c osi agni ete korzystnie na drodze polimeryzacji w zawiesinie lub polimeryzacji emulsyjnej. W ko- rzystnym procesie, nierozpuszczalne w wodzie monomery s a emulgowane w wodnym srodowisku zawieraj acym oligomer w ilo sci do 30% wag., korzystnie pomi edzy 10 i 20% wag.. Polimeryzacja jest dokonywana w zwyk ly sposób, lecz mo ze na przyk lad wykorzystywa c u zycie redoksowych srodków inicjuj acych, termicznych srodków inicjuj acych, promieniowania UV lub ich kombinacji. Utworzona kompozycja zawiera wodn a dyspersj e cz astek polimerowych o wielko sci cz astek do 1 mikrona, ko- rzystnie w zakresie 80-200 nm, bardziej korzystnie 100-120 nm, w której cz astki polimerowe zawieraj a matryc e nierozpuszczalnego w wodzie polimeru, w której cz astki polimerowe zawieraj a matryc e nieroz- puszczalnego w wodzie polimeru i na powierzchni oligomer utworzony z mieszanki monomeru zawieraj acy, (a) (met)akryloamid i (b) merkaptan organiczny lub sulfon organiczny W korzystnej postaci kompozycji oligomer jest wytworzony z mieszanki monomeru zawieraj acej, (a) (met)akryloamid, (b) merkaptan organiczny lub sulfon organiczny, (c) etylenowo nienasycony monomer zawieraj acy albo trzeciorz edow a grup e aminow a albo czwartorz edow a grup e amoniow a i ewentualnie inne monomery. Poni zej przedstawiono przyk lady wed lug wynalazku. P r z y k l a d 1 Otrzymywanie polimeru A 45 cz esci wagowych styrenu i 45 cz esci wagowych akrylanu 2-etyloheksylowego zemulgowano w 125 cz esciach wagowych wody zawieraj acej 10 cz esci wagowych oligomeru utworzonego z 20 cz e- sci molowych akryloamidu i 1 cz esci molowej merkaptanu dodecylowego i poddano oligomeryzacji w srodowisku 50/50 wag./wag. woda/etanol. Polimeryzacj e emulsyjn a przeprowadzono w zwyk ly spo- sób u zywaj ac srodków inicjuj acych redoks i srodka inicjuj acego termicznego w celu utworzenia trwa lej dyspersji cz astek polimeru. Otrzymywanie polimeru B Proces otrzymywania polimeru A powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyty oligomer zawiera l 19 cz esci molowych akryloamidu, 1 cz esc molow a merkaptanu dodecylowego i 1 cz esc molow a soli amoniowej metakrylanu dimetyloaminoetylowego czwartorz edowanego chlorkiem metylu. Otrzymywanie polimeru C Proces otrzymywania polimeru A powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyty oligomer zawiera l 19 cz esci molowych akryloamidu, 1 cz es c molow a merkaptanu dodecylowego i 1 cz es c molow a soli amoniowej metakrylanu dimetyloaminoetylowego czwartorz edowanego chlorkiem metylu. Otrzymywanie polimeru D Proces otrzymywania polimeru A powtórzono, z wyj atkiem tego, ze oligomer otrzymano w roz- puszczalniku 50/50 wag./wag. woda - kwas octowy. Otrzymywanie polimeru E Proces otrzymywania polimeru D powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyty oligomer zawiera l 90 cz esci molowych akryloamidu, 5 cz esci molowych merkaptanu dodecylowego i 5 cz esci molowych metakrylanu dimetyloaminoetylowego.PL 203 671 B1 11 Otrzymywanie polimeru F Proces otrzymywania polimeru D powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyty oligomer zawiera l 92,5 cz esci molowych akryloamidu, 2,5 cz esci molowych merkaptanu dodecylowego i 5 cz esci molo- wych metakrylanu dimetyloaminoetylowego. Otrzymywanie polimeru G Proces otrzymywania polimeru D powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyty oligomer zawiera l 85 cz esci molowych akryloamidu, 10 cz esci molowych merkaptanu dodecylowego i 5 cz esci molowych metakrylanu dimetyloaminoetylowego. Otrzymywanie polimeru H Proces otrzymywania polimeru D powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyty oligomer zawiera l 93,5 cz esci molowych akryloamidu, 1,5 cz esci molowych merkaptanu dodecylowego i 5 cz esci molo- wych metakrylanu dimetyloaminoetylowego. Otrzymywanie polimeru I Proces otrzymywania polimeru D powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyty oligomer zawiera l 92,5 cz esci molowych akryloamidu, 5 cz esci molowych merkaptanu dodecylowego i 2,5 cz esci molo- wych metakrylanu dimetyloaminoetylowego. Otrzymywanie polimeru J Proces otrzymywania polimeru D powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyty oligomer zawiera l 95 cz esci molowych akryloamidu, 5 cz esci molowych merkaptanu dodecylowego. Otrzymywanie polimeru K Proces otrzymywania polimeru D powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyty oligomer zawiera l 80 cz esci molowych akryloamidu, 5 cz esci molowych merkaptanu dodecylowego i 15 cz esci molowych metakrylanu dimetyloaminoetylowego. Otrzymywanie polimeru L Proces otrzymywania polimeru D powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyty oligomer zawiera l 85 cz esci molowych akryloamidu, 5 cz esci molowych merkaptanu dodecylowego i 10 cz esci molowych metakrylanu dimetyloaminoetylowego. Otrzymywanie polimeru M Proces otrzymywania polimeru D powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyty oligomer zawiera l 90 cz esci molowych akryloamidu, 5 cz esci moIowych merkaptanu dodecylowego i 5 cz esci molowych metakrylanu dimetyloaminoetylowego. Otrzymywanie polimeru N Proces otrzymywania polimeru D powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyty oligomer zawiera l 85 cz esci molowych akryloamidu, 5 cz esci molowych merkaptanu dodecylowego, 5 cz esci molowych metakrylanu dimetyloaminoetylowego i 5 cz esci molowych kwasu akrylowego. Otrzymywanie polimeru O Proces otrzymywania polimeru D powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyty oligomer zawiera l 82,5 cz esci molowych akryloamidu, 5 cz esci molowych merkaptanu dodecylowego, 5 cz esci molo- wych metakrylanu dimetyloaminoetylowego i 7,5 cz esci molowych kwasu akrylowego. Otrzymywanie polimeru P Proces otrzymywania polimeru D powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyty oligomer zawiera l 87,5 cz esci molowych akryloamidu, 5 cz esci molowych merkaptanu dodecylowego, 5 cz esci molo- wych metakrylanu dimetyloaminoetylowego i 2,5 cz esci molowych kwasu akrylowego. Otrzymywanie polimeru Q Proces otrzymywania polimeru N powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyta mieszanka monomeru zawiera la 63 cz esci wagowych styrenu i 27 czesci wagowych akrylanu 2-etyloheksylowego. Otrzymywanie polimeru R Proces otrzymywania polimeru Q powtórzono, z wyj atkiem tego, ze u zyto 20% wag. oligomeru. Otrzymywanie polimeru S Proces otrzymywania polimeru R powtórzono, z wyj atkiem tego, ze po laczono 0,25% wag. di- metakrylanu glikolu etylenowego z mieszank a monomeru styren/akrylan 2-etyloheksylowy. Otrzymywanie polimeru T Proces otrzymywania polimeru R powtórzono, z wyj atkiem tego, ze po laczono 0,50% wag. di- metakrylanu glikolu etylenowego z mieszank a monomeru styren/akrylan 2-etyloheksylowy.PL 203 671 B1 12 Otrzymywanie polimeru U Proces otrzymywania polimeru R powtórzono, z wyj atkiem tego, ze po laczono 0,25% wag. diwi- nylobenzenu z mieszank a monomeru styren/akrylan 2-etyloheksylowy. Otrzymywanie polimeru V Proces otrzymywania polimeru Q powtórzono, z wyj atkiem tego, ze zastosowany oligomer otrzymano u zywaj ac 5 cz esci molowych bezwodnika maleinowego zamiast kwasu akrylowego. Przyk lad 2 Polimery z przyk ladu 1 zmieszano z przegotowan a wodn a 6% zawiesin a skrobi w stosunku 40:1 skrobia/polimer otrzymuj ac preparat zaklejaj acy. Preparaty zaklejaj ace s a aplikowane na po- wierzchni e standardowej, nie zaklejonej wst egi papierowej przy u zyciu prasy zaklejaj acej nr 7K-bar, otrzymuj ac pow lok e 5 gm -2 , i suszono przez 30 minut w 110°C w suszarce, przygotowane przez zmie- szanie ka zdego z polimerów z przyk ladu 1 z roztworem gotowanej skrobi celem dostarczenia mie- szanki o proporcji 40:1 skrobia/polimer. Arkusze oceniono przy pomocy 60 sekundowego testu Cobb'a i wyniki przedstawiono w tablicy 1. T a b l i c a 1 Polimer Przeci etna w te scie Cobb'a gm -2 A 22,1 B 17,2 E 22,6 F 22,0 G 25,9 H 24,1 I 21,5 J 21,3 K 23,8 L 22,5 M 21,8 N 25,6 O 25,1 Q 21,6 R 20,2 S 19,6 T 20,1 U 19,1 V 20,9 Jak mo zna zauwa zy c na podstawie rezultatów wszystkie produkty nadaja arkuszowi dopusz- czaln a wodoodporno sc. Szczególnie dobre wyniki otrzymano z preparatu zawieraj acego polimery B, I, J, M, Q, R, S, T, U i V. P r z y k l a d 3 Polimery z przyk ladu 1 zmieszano z wodn a 6% zawiesin a skrobi o proporcji 20:1 skro- bia/polimer. Mieszankami powlekano UMIST arkusze papieru w dawce 5 gm -2 . Testy drukowno sci otrzymano stosuj ac drukark e Hewlett Packard Deskjet 560C. Nasycenie optyczne czerni i nasyceniePL 203 671 B1 13 koloru zmierzono na papierze powlekanym z zastosowaniem odpowiednich produktów. Wyniki przed- stawiono w tablicy 2. OD - nasycenie optyczne CD - nasycenie koloru Deskjet jest nazw a handlow a Hewlett Packard. T a b l i c a 2 Polimer CD Blekit cyjanowy CD Ziele n CD Zó lcie n CD Blekit CD Magenta CD Czerwien W normie /poza norm a Com Czer n OD min A 2 2 1 4 1 1 w normie 1,386 B 2 2 0 4 1 1 w normie 1,332 C 2 2 0 3 1 1 w normie 1,356 D 2 3 0 3 1 1 w normie 1,39 N 2 2 1 4 1 2 w normie 1,412 O 2 2 1 4 1 2 w normie 1,420 P 2 2 1 4 1 2 w normie 1,430 Q 2 1 2 -1 1 2 w normie 1,353 Jak mo zna zauwa zy c wszystkie polimery da ly zadowalaj ace rezultaty. Preparatami 20:1 skrobia/polimer, wytworzonymi zgodnie ze sposobem podanym w przyk ladzie 3, powlekano standardowe UMIST arkusze papieru i poddano je standardowym testom bia lo sci. Wyniki testów przedstawiono w tablicy 3. T a b l i c a 3 Klejonka powierzchniowa Bia lo sc Tylko skrobia 75,75 Skrobia+OBA+polimer A 82,58 Skrobia+OBA+polimer B 82,06 Skrobia+OBA+polimer C 82,62 Skrobia+OBA+polimer D 82,63 Skrobia+OBA+polimer I 81,0 Skrobia+OBA+polimer J 80,6 Skrobia+OBA+polimer K 81,1 Skrobia+OBA+polimer L 81,3 Skrobia+OBA+polimer M 81,5 Skrobia+OBA+polimer N 83,39 Polimery wed lug niniejszego wynalazku posiadaj a wysoki stopie n bia lo sci. Najlepsze wyniki otrzymano stosuj ac polimery A, B, C, D i N. P r z y k l a d 5 Polimery D i Q z przyk ladu 1 zmieszano z przegotowan a wodn a 6% zawiesin a skrobi w stosun- ku 40:1 skrobia/polimer otrzymuj ac ró zne preparaty zaklejaj ace o ró znym pH. Preparaty zaklejaj ace s a stosowane na powierzchni e standardowej wst egi jak w przyk ladzie 2. Wodoodporno sc zaklejonego papieru zmierzono stosuj ac 60 sekundowy test Cobb'a. Wyniki przedstawiono w tablicy 4 i 5.PL 203 671 B1 14 T a b l i c a 4 Warto sc Cobb'a (gm -2 ) Preparat pH 1,7 pH 2,9 pH 4,1 pH 5,8 pH 6,7 pH 7,6 pH 9,2 pH 10,2 pH 11,5 Polimer D 21,2 21,0 20,6 21,3 21,1 22,0 20,6 20,7 21,9 T a b l i c a 5 Warto sc Cobb'a (gm -2 ) Preparat pH 1,5 pH 3,6 pH 7,1 pH 9,2 pH 10,3 pH 11,7 Polimer Q 19 18,1 19,3 18,8 18,3 18,8 Wyniki tego testu wykazuj a, ze polimery zapewniaj a papierowi dobr a wodoodporno sc w warun- kach kwa snego, oboj etnego lub alkalicznego pH. P r z y k l a d 6 Polimer Q jako wodn a emulsj e dodano do rodzajów masy papierniczej i wytworzone arkusze papieru badano pod wzgl edem wodoodporno sci. T a b l i c a 6 Warto sc Cobb'a (gm -2 ) Dawka (kg/T) 2 4 8 12 Masa odpadkowa 185 74 34 25 Masa czysta 188 44 24 26 Mo zna zauwa zy c, ze u zycie kompozycji daje wed lug niniejszego wynalazku jako wewn etrznych srodków zaklejaj acych daje dobr a wodoodporno sc na dwóch ró znych partiach materia lu. Wyniki tych wszystkich przyk ladów wyra znie wykazuj a, ze zastosowanie kompozycji wed lug ni- niejszego wynalazku dostarczaj a papier o dobrej wodoodporno sci, drukowno sci i bia losci. PL PL PL

Claims (26)

1. Zastrze zenia patentowe 1. Zastosowanie kompozycji (A) do zaklejania papieru lub kartonu poprzez nanoszenie jej: (i) na powierzchni e wytworzonego arkusza papieru lub kartonu, (ii) albo na powierzchni e zawiesiny celulozowej do wytwarzania papieru lub kartonu tu z przed odwodnieniem, która to kompozycja (A) zawiera wodn a dyspersj e cz astek polimerowych o wielko sci cz astek do 1 µm, które to cz astki polimerowe zawieraj a nierozpuszczaln a w wodzie matryc e polimerow a, sk lada- jac a si e z etylenowo nienasyconego monomeru lub mieszanki monomerowej etylenowo nienasyconej, przy czym oligomer wytworzony jest z mieszanki monomerowej zawieraj acej; (a) 85-95% molowych (met)akryloamidu, (b) 2,5-10% molowych merkaptanu organicznego lub sulfonu organicznego, (c) 2,5-10% molowych etylenowo nienasyconego monomeru zawieraj acego albo trzeciorz edo- w a grup e aminow a albo czwartorz edow a grup e amoniow a, oraz (d) 0-10% molowych innych etylenowo nienasyconych monomerów, zw laszcza kwasu akrylo- wego lub bezwodnika maleinowego, poprzez zmieszanie razem sk ladników mieszanki monomerowej z wod a i ewentualnie z roz- puszczalnikami, wytworzony oligomer jest umieszczony na powierzchni cz astek polimeru.

2. Zastosowanie wed lug zastrz. 1, w którym komponent (b) jest wybrany z grupy obejmuj acej merkaptany C 8-20 alkilowe, merkaptany C 5-7 cykloalkilowe, merkaptany aromatyczne, sulfony C 8-20 alkilowe, merkaptany C 5-7 cykloalkilowe i sulfony aromatyczne, zw laszcza merkaptan dodecylowy lub sulfon dodecylowy.PL 203 671 B1 15

3. Zastosowanie wed lug zastrz. 1, w którym komponent (c), stanowi zwi azek o wzorze (1) CH 2 =CR-Q (1) w którym Q oznacza -C(O)-Z-A, -CH 2 -N + R 1 R 3 CH 2 CR=CH 2 X - lub -CH 2 -NR 1 CH 2 CR=CH 2 , Z oznacza -O- lub -NH-, A oznacza -C n H 2n -B, n oznacza liczb e ca lkowit a od 1 do 4, B oznacza -NR 1 R 2 lub -N + R 1 R 2 R 3 X - , R oznacza -H lub -CH 3 , R 1 oznacza C 1-4 alkil, R 2 oznacza C 1-4 alkil, R 3 oznacza -H lub C 1-8 alkil, C 5-7 cykloalkil lub benzyl, oraz X - oznacza anion, zw laszcza halogenkowy, w szczególno sci chlorek.

4. Zastosowanie wed lug zastrz. 3, w którym komponentem (c) jest kwasowa sól addycyjna (met)akrylanu dimetyloaminoetylu lub jego czwartorz edowa sól amoniowa, zw laszcza sól amoniowa - (met)akrylan dimetyloaminoetylowy czwartorz edowany chlorkiem metylu lub sól amoniowa - (met)- akrylan dimetyloaminoetylowy czwartorz edowany chlorkiem benzylu.

5. Zastosowanie wed lug zastrz. 1, w którym oligomer zawiera co najmniej 85% molowych komponenta (a), zw laszcza co najmniej 90% molowych.

6. Zastosowanie wed lug zastrz. 1 albo 2, w którym oligomer zawiera komponent (b) w ilo sci do 10% molowych, zw laszcza 2,5-5% molowych.

7. Zastosowanie wed lug zastrz. 1 albo 3, albo 4, w którym oligomer zawiera komponent (c) w ilo sci do 10% molowych, zw laszcza 2,5-5% molowych.

8. Zastosowanie wed lug zastrz. 1, w którym komponent (d) stanowi etylenowo nienasycony kwas karboksylowy lub etylenowo nienasycony bezwodnik kwasowy, w ilo sci do 10% molowych.

9. Zastosowanie wed lug zastrz. 8, w którym komponentem (d) jest kwas akrylowy lub bezwod- nik maleinowy, który jest obecny w ilo sci pomi edzy 2,5 i 5% molowych.

10. Zastosowanie wed lug zastrz. 1, w którym matryce cz astek polimeru s a wytwarzane z mo- nomeru lub mieszanki monomerowej zawieraj acej monomery wybrane z grupy obejmuj acej styren, (met)akrylan C 1-12 alkilu, octan winylu i akrylonitryl.

11. Zastosowanie wed lug zastrz. 1 albo 10, w którym matryca cz astek polimeru jest wytwarzana z 25-75% wag., zw laszcza 35-65% wag., w szczególno sci 50% wag. monomeru lub mieszanki mono- merowej wybranych z któregokolwiek spo sród: styrenu, akrylonitrylu, octanu winylu lub (met)akrylanu C 1-2 alkilowego, zw laszcza styrenu, akrylonitrylu, metakrylanu metylu, akrylanu metylu, metakrylanu etylu, octanu winylu i 75% wag., zw laszcza 35-65% wag., w szczególno sci 50% wag. monomeru lub mieszanki monomeru wybranej spo sród: (met)akrylanu C 3-8 alkilowego, zw laszcza akrylanu butylu, akrylanu n-heksylu, akrylanu n-oktylu i akrylanu 2-etyloheksylu.

12. Zastosowanie wed lug zastrz. 11, w którym matryca cz astek polimeru jest wytwarzana z 25-75% wag., zw laszcza 35-65% wag., w szczególno sci 50% wag. styrenu i z 25-75% wag., zw lasz- cza 35-65% wag., w szczególno sci 50% wag. akrylanu 2-etyloheksylu.

13. Zastosowanie wed lug zastrz. 1, w którym cz astki polimeru s a wytworzone z mieszanki mo- nomeru zawieraj acej monomer sieciowany.

14. Zastosowanie wed lug zastrz. 1, w którym cz astki polimeru posiadaj a minimaln a temperatur e tworzenia filmu pomi edzy -5 i 55°C, zw laszcza pomi edzy 25 i 45°C, w szczególno sci oko lo 35°C.

15. Zastosowanie wed lug zastrz. 1, w którym cz astki polimeru maj a wielko sc w zakresie 80-200 nm, zw laszcza 100-120 nm.

16. Zastosowanie wed lug zastrz. 1, w którym kompozycja (A) zawiera 0,5 do 10% wag., zw laszcza 2,5-5% wag., cz astek polimeru i 90-99,5% wag., zw laszcza 95-97,5% wag. skrobi wzgl e- dem ca lkowitego ci ezaru suchego cz astek polimeru i skrobi.

17. Zastosowanie kompozycji (A) do polepszenia drukowno sci arkusza papieru, polegaj ace na bezpo srednim nanoszeniu na powierzchni e wytworzonego arkusza papieru dawki kompozycji, wyno- sz acej do 20 g/m 2 , zawieraj acej wodn a dyspersj e cz astek polimerowych o wielko sci cz astek do 1 µm, które to cz astki polimerowe zawieraj a nierozpuszczaln a w wodzie matryc e polimerow a, sk ladaj ac a si e z etylenowo nienasyconego monomeru lub mieszanki monomerowej etylenowo nienasyconej, przy czym oligomer wytworzony jest z mieszanki monomerowej zawieraj acejPL 203 671 B1 16 (a) 85-95% molowych (met)akryloamidu, (b) 2,5-10% molowych merkaptanu organicznego lub sulfonu organicznego, (c) 2,5-10% molowych etylenowo nienasyconego monomeru zawieraj acego albo trzeciorz edo- w a grup e aminow a albo czwartorz edow a grup e amoniow a, oraz (d) 0-10% molowych innych etylenowo nienasyconych monomerów, zw laszcza kwasu akrylo- wego lub bezwodnika maleinowego, poprzez zmieszanie razem sk ladników mieszanki monomerowej z wod a i ewentualnie z roz- puszczalnikami, wytworzony oligomer jest umieszczony na powierzchni cz astek polimeru.

18. Zastosowanie wed lug zastrz. 17, w którym kompozycja zawiera wodn a dyspersj e cz astek polimerowych o wielko sci cz astek do 1 µm, zw laszcza 80-200 nm, w której cz astki polimerowe zawie- raja matryc e nierozpuszczalnego w wodzie polimeru, zw laszcza utworzonego ze styrenu i akrylanu 2-etyloheksylu, a oligomer jest umieszczony na powierzchni cz astek polimeru.

19. Zastosowanie wed lug zastrz. 17, w którym oligomer jest wytworzony z mieszanki monome- rowej zawieraj acej, (a) 85-95% molowych (met)akryloamidu, (b) 2,5-10% molowych merkaptanu organicznego lub sulfonu organicznego, zw laszcza merkap- tanu dodecylowego lub sulfonu dodecylowego, (c) 2,5-10% molowych etylenowo nienasyconego monomeru zawieraj acego trzeciorz edow a grup e aminow a lub czwartorz edow a grup e amoniow a, zw laszcza metakrylan dimetyloaminoetylu, oraz (d) 0-10% innych etylenowo nienasyconych monomerów, zw laszcza kwasu akrylowego lub bezwodnika maleinowego.

20. Zastosowanie wed lug zastrz. 17 albo 19, w którym kompozycja zawiera 0,5 do 10% wag., zw laszcza 2,5-5% wag. cz astek polimeru i 90-99,5% wag., zw laszcza 95-97,5% wag. skrobi wzgl e- dem ca lkowitego ci ezaru suchego cz astek polimeru i skrobi.

21. Zastosowanie wed lug zastrz. 17, w którym kompozycja zawiera wybielacze optyczne.

22. Kompozycja zawieraj aca wodn a dyspersj e cz astek polimerowych o wielko sci cz astek do 1 µm, które to cz astki polimerowe zawieraj a matryc e nierozpuszczalnego w wodzie polimeru, korzyst- nie utworzonego ze styrenu i akrylanu 2-etyloheksylu, znamienna tym, ze oligomer wytworzony jest z mieszanki monomerowej zawieraj acej (a) 85-95% molowych (met)akryloamidu, (b) 2,5-10% molowych merkaptanu organicznego lub sulfonu organicznego, (c) 2,5-10% molowych etylenowo nienasyconego monomeru zawieraj acego albo trzeciorz edo- w a grup e aminow a albo czwartorz edow a grup e amoniow a, oraz (d) 0-10% molowych innych etylenowo nienasyconych monomerów, zw laszcza kwasu akrylo- wego lub bezwodnika maleinowego, poprzez zmieszanie razem sk ladników mieszanki monomerowej z wod a i ewentualnie z roz- puszczalnikami, wytworzony oligomer jest umieszczony na powierzchni cz astek polimeru.

23. Kompozycja wed lug zastrz. 22, znamienna tym, ze cz astki polimerowe maj a wielko sc w zakresie 80-200 nm.

24. Kompozycja wed lug zastrz. 22, znamienna tym, ze komponentem (b) jest merkaptan dode- cylowy lub sulfon dodecylowy, obecny w ilo sci 2,5-5% wzgl edem ca losci oligomeru.

25. Kompozycja wed lug zastrz. 22, znamienna tym, ze komponentem (c) jest metakrylan dime- tyloaminoetylu, obecny w ilo sci 2,5-5% molowych wzgl edem ca lo sci oligomeru.

26. Kompozycja wed lug zastrz. 22, znamienna tym, ze komponentem (d) jest kwas akrylowy lub bezwodnik maleinowy, obecny w ilo sci 2,5-5% molowych wzgl edem ca lo sci oligomeru. Departament Wydawnictw UP RP Cena 4,00 z l. PL PL PL