PL193556B1

PL193556B1 - Środek farmaceutyczny

Info

Publication number: PL193556B1
Application number: PL98379247A
Authority: PL
Inventors: Jean-François Rossignol
Original assignee: Romark Lab
Priority date: 1997-05-07
Filing date: 1998-05-06
Publication date: 2007-02-28
Also published as: YU57199A; RS50046B; AR008355A1; ID24828A; RO122247B1; US5968961A; CU23318A7; LT4751B; ZA983849B; RS20070379A; RS49831B; BG65679B1; CO4950538A1; LT99141A; US6117894A

Abstract

1. Srodek farmaceutyczny do podawania doustnego, zawieraj acy co najmniej jeden ze zwi azków wybranych z grupy obejmuj acej: zwi azek o wzorze (I) i zwi azek o wzorze (II) znamienny tym, ze zawiera ponadto farmaceutycznie dopuszczalny kwas w polepszaj acej trwa losc ilo sci. 5. Srodek farmaceutyczny w postaci pasty do podawania miejscowego, zawieraj acy: jako substancj e czynn a sta le cz astki co najmniej jednego ze zwi azków wybranych z grupy obejmuj acej: zwi azek o wzorze (I) i zwi azek o wzorze (II) znamienny tym, ze zawiera substancj e czynn a w postaci cz astek o wielko sci poni zej 200 µm i sredniej wielko sci powy zej 10 µm; co najmniej jeden zag eszczacz; co najmniej jeden srodek zwil zaj acy; oraz co najmniej jeden farmaceutycznie dopuszczalny kwas, przy czym pasta ma odczyn o pH 2 - 6. PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest środek farmaceutyczny zawierający deacetylo-nitazoksanid i/lub nitazoksanid.

Nitazoksanid (NTZ) to rodzajowa nazwa 2-(acetoksy)-N-(5-nitro-2-tiazolilo)benzamidu, związku po raz pierwszy zsyntetyzowanego przez Rossignola i Caviera w 1975 roku. Porcję 2 mg nitazoksanidu można rozpuścić w 1 ml DMSO. Nitazoksanid jest łatwo wchłaniany doustnie.

Sposób wytwarzania i pewne zastosowania nitazoksanidu ujawniono w opisie patentowym US 3950351; zostały one również opisane w publikacjach J.-F. Rossignola. Deacetylo-nitazoksanid, czasem zwany tyzoksanidem lub d-NTZ, jest metabolitem nitazoksanidu.

W WO 95/28393 ujawniono sposób wytwarzania czystego nitazoksanidu, jak również zastosowanie środka zawierającego mieszaninę nitazoksanidu i deacetylo-nitazoksanidu.

Istnieje pilna potrzeba opracowania środków do leczenia szeregu zakażeń pasożytniczych i bakteryjnych występujących u ludzi z upośledzoną czynnoś cią układu odpornościowego (AIDS, pacjenci z nowotworami, w starszym wieku, starzejący się, pacjenci po przeszczepach narządów otrzymujący leki immunosupresyjne). Innym polem zainteresowań są zakażenia wywoływane przez przywry, szczególnie w klimacie tropikalnym. Istnieje zatem potrzeba opracowania środka farmaceutycznego, który mógłby być tolerowany nawet przez pacjentów z upośledzoną czynnością układu odpornościowego, oraz który byłby trwały podczas przechowywania nawet w warunkach tropikalnych.

Toxoplasma gondii jest pierwotniakiem i stanowi jedną z najczęstszych przyczyn utajonych zakażeń ośrodkowego układu nerwowego na świecie. Wielu zdrowych ludzi jest zarażonych tym pasożytem, ale zazwyczaj układ odpornościowy utrzymuje ten organizm pod kontrolą. T. gondii jest najczęstszym oportunistycznym patogenem mózgu u pacjentów z AIDS. Obecnie toksoplazmoza staje się narastającym problemem nie tylko ze względu na AIDS, lecz również z powodu szerszego stosowania leków immunosupresyjnych (np. podawanych pacjentom po przeszczepach narządów). Toksoplazmozę leczy się zazwyczaj z użyciem pirymetaminy w połączeniu z sulfadiazyną. Chociaż te leki są skuteczne, nie zabijają jednakże cyst pasożyta, tak więc leczenie musi być kontynuowane w dawce podtrzymującej. Toksyczność leków często zmusza do ich odstawienia, zwłaszcza u pacjentów z upośledzoną odpornością, co powoduje nawroty choroby. Dane statystyczne nie są dobre, a śmiertelność u pacjentów z upośledzoną odpornością szacuje się na około 70 procent, natomiast średnią długość życia na cztery miesiące.

Kryptosporydioza jest wywoływana przez mikroskopijne pasożyty pierwotniakowe Cryptosporidium parvum. U osób z prawidłową czynnością układu odpornościowego, biegunka wywoływana przez C. parvum może być intensywna i przedłużająca się, ale ma tendencję do samoograniczania. U pacjentów z AIDS, biegunka wywoływana przez C. parvum czę sto zagraża ż yciu. Szacuje się, że 15-20 procent pacjentów z AIDS cierpi na tę chorobę. Do tej pory nie opracowano skutecznego lub zatwierdzonego sposobu leczenia kryptosporydiozy.

Patogenem najczęściej identyfikowanym u pacjentów z AIDS jest Enterocytozoon bieneusi, którego mikrosporydia znajdywane są niemal u jednej czwartej tych pacjentów. Obecnie wydaje się, że ten niewielki pasożyt może okazać się przyczyną znacznej części niewyjaśnionych przypadków złego wchłaniania pokarmów, biegunki i wyniszczenia, obserwowanych u pacjentów zarażonych wirusem HIV. Jak dotąd nie są znane sposoby skutecznego leczenia.

Kilka innych gatunków mikrosporydiów wywołuje zakażenia u HIV-pozytywnych pacjentów, w tym Encephalitozoon hellem i cuniculi, oraz nowe gatunki nazwane Septata intestinalis. Ostanie doniesienia sugerują, że znaczenie rozsianych zakażeń wywoływanych przez mikrosporydia rośnie.

Zakażenie pasożytem Isospora belli jest klinicznie nie do odróżnienia od kryptosporydiozy. Częstszy w klimatach tropikalnych I. belli był stwierdzany u mniej niż 1% pacjentów w Stanach Zjednoczonych Ameryki, chociaż jego rzeczywiste rozpowszechnienie jest prawdopodobnie wyższe.

Pneumocystis carinii został zakwalifikowany jako pasożyt pierwotniakowy; niektóre badania wskazują jednak, że może on należeć do grzybów, z którymi ma wspólne pewne sekwencje genowe. P. carinii z reguły atakuje płuca (pneumocystozowe zapalenie płuc, pneumocystodoza). Badania wskazują, że leczenie tych zapaleń płuc jest skuteczne u około 40 - 60% pacjentów, a problemy związane z toksycznością leków są szczególnie nasilone u pacjentów z upośledzoną czynnością układu odpornościowego. Spośród wielu poważnych objawów zakażenia ludzkim wirusem upośledzenia odporności (HIV) u dzieci, pneumocystodoza znajduje się na pierwszym miejscu ze względu na znaczną częstość występowania, występowanie u osób w pewnych grupach wiekowych, oraz znaczną śmiertelność.

PL 193 556 B1

Pneumocystodoza jest najczęstszym poważnym zakażeniem oportunistycznym u dzieci zarażonych HIV; występowanie pneumocystodozy u zarażonych HIV niemowląt nie otrzymujących środków profilaktycznych szacuje się na co najmniej 12% w pierwszym roku życia. Wiele dzieci umiera wkrótce po rozwinięciu się pneumocystodozy.

Zespół Mycobacterium Avium (MAC) dotyczy zakażeń wywoływanych przez rodzinę bardzo podobnych do siebie mikroorganizmów, Mycobacterium avium i M. intracellulare. Gdy MAC występuje u osób z prawidłową odpornością, ma zazwyczaj postać zakażeń układu oddechowego. U pacjentów z AIDS, MAC ma czę sto postać rozsianą (rozsiane MAC, DMAC), a zajęty może zostać niemal każdy układ narządów. W przeprowadzonym niedawno badaniu, bakterie wywołujące MAC odkryto u 43% pacjentów, którzy przeżyli 2 lata po rozpoznaniu AIDS. Dla rozsianego MAC brak jest ustanowionego standardowego schematu leczenia. Przepisywane są zwykle leki w połączeniach i, jeżeli są skuteczne, wymagane jest, aby leczenie kontynuować do końca życia. Istnieje pilna potrzeba opracowania skutecznych sposobów leczenia tej choroby.

Osoby zarażone HIV są szczególnie podatne na zakażenie Mycobacterium tuberculosis, a w takich przypadkach choroba przebiega w sposób przyspieszony. Pozapłucne postaci gruźlicy są rzadkie u osób nie zarażonych HIV, natomiast często występują u osób zarażonych HIL. CDC przedstawiło wytyczne leczenia gruźlicy, uwzględniające rosnącą liczbę przypadków gruźlicy odpornej na szereg leków (MDR-TB). Śmiertelność wśród pacjentów z AIDS z gruźlicą odporną na szereg leków jest bardzo wysoka (około 80%), a postęp choroby jest niesłychanie szybki.

W związku z tym istnieje pilna potrzeba opracowania środków do leczenia tych, tak czę stych i tak groźnych dla życia, zakażeń u ludzi i zwierząt.

Istnieje również potrzeba opracowania leku o szerokim spektrum działania, przeznaczonego do uproszczenia leczenia zakażeń wywoływanych przez przywry. Obecnie konieczne jest określenie danego gatunku przywry, a następnie można zastosować lek działający swoiście na ten patogen. W wielu mniej rozwiniętych krajach brak jest możliwoś ci diagnozowania w celu okreś lenia danego gatunku przywry. Opracowanie leku o szerokim spektrum działania wyeliminowałoby taki wymóg diagnozy.

Schistosoma mansoni, przywra żyjąca w naczyniach krwionośnych, jest organizmem odpowiedzialnym za schistosomatozę, drugą pod względem częstości występowania (po malarii) chorobę pasożytniczą w warunkach tropikalnych u ludzi, oraz najważniejszym zakażeniem wywoływanym przez przywry u człowieka. Schistosoma haematobium jest innym ważnym gatunkiem powodującym zakażenia u ludzi. Ponad 200 milionów ludzi na świecie choruje na schistosomatozę, w tym kilkaset tysięcy w samych Stanach Zjednoczonych Ameryki.

Fasciola hepatica, przywra często występująca w wątrobie, wywołuje przede wszystkim chorobę u owiec, ale człowiek może stać się jej przypadkowym gospodarzem. Ten pasoż yt jest zdolny do przeżycia mimo intensywnej odpowiedzi immunologicznej gospodarza. Do leczenia zaleca się bitionol, ale ten lek nie jest zatwierdzony do stosowania w Stanach Zjednoczonych Ameryki.

Istnieje zatem zapotrzebowanie na środek farmaceutyczny, trwały podczas przechowywania nawet w klimacie tropikalnym, o szerokim spektrum działania w stosunku do przywr.

Wynalazek dotyczy środka farmaceutycznego do podawania doustnego, zawierającego jako substancję czynną co najmniej jeden ze związków wybranych z grupy obejmującej:

i zwią zek o wzorze (II)

PL 193 556 B1 przy czym cechą tego środka jest to, że zawiera ponadto farmaceutycznie dopuszczalny kwas w polepszającej trwałość ilości.

Korzystnie środek ten zawiera farmaceutycznie dopuszczalny kwas wybrany z grupy obejmującej kwas cytrynowy, kwas glutaminowy, kwas bursztynowy, kwas etanosulfonowy, kwas octowy, kwas winowy, kwas askorbinowy, kwas metanosulfonowy, kwas fumarowy, kwas adypinowy, kwas jabłkowy i ich mieszaniny.

Korzystnie stosunek wagowy farmaceutycznie dopuszczalnego kwasu do stałych cząstek czynnych wynosi 0,01 - 0,5.

Korzystnie stosunek wagowy farmaceutycznie dopuszczalnego kwasu do stałych cząstek czynnych wynosi 0,03 - 0,2.

Wynalazek dotyczy ponadto środka farmaceutycznego w postaci pasty do podawania miejscowego, zawierającego jako substancję czynną, stałe cząstki co najmniej jednego ze związków wybranych z grupy obejmującej:

i zwią zek o wzorze (II)

przy czym cechą tego środka jest to, że zawiera substancję czynną w postaci cząstek o wielkości poniżej 200 μm i średniej wielkości powyżej 10 μm;

co najmniej jeden zagęszczacz; co najmniej jeden środek zwilżający; oraz co najmniej jeden farmaceutycznie dopuszczalny kwas, przy czym pasta ma odczyn o pH 2 - 6.

Korzystnie środek farmaceutyczny zawiera dodatkowo co najmniej jedną substancję pomocniczą wybraną z grupy obejmującej alkohol cetylowy, pochodne glicerydowe, glikol propylenowy i ich mieszaniny.

Środek farmaceutyczny według wynalazku, zawierający związek o wzorze (I) (deacetylo-nitazoksanid) i/lub związek o wzorze (II) (nitazoksanid), jest szczególnie użyteczny w leczeniu zakażeń oportunistycznych u osób z upośledzoną lub tłumioną czynnością układu odpornościowego, oraz w leczeniu zakażeń wywołanych przez przywry.

W badaniach na zwierzętach oraz w badaniach klinicznych u ludzi obserwuje się obecnie, że skuteczność leczenia z użyciem związków o wzorze (I) i (II) zależy od wielkości cząstek substancji czynnej oraz od trwałości samych związków.

Opisane środki farmaceutyczne mają zastosowanie w leczeniu zakażeń wywoływanych przez przywry u ludzi i zwierząt, powodowanych przez drobnoustroje z rodziny Schistosoma, takie jak Schistosoma mansoni, Schistosoma haematobium, Schistosoma mekongi, Schistosoma japonicum, Schistosoma intercalatum; z rodziny Fasciola, takie jak Fasciola hepatica i Fasciola gigantica, Fasciolopsis biski, oraz Dicrocoelium dendriticum, Heterophyes heterophyes i Metagonimus yokogawa.

Środki farmaceutyczne są również skuteczne w leczeniu oportunistycznych zakażeń wywoływanych przez Cryptosporidium parvum, Isospora belli, Enterocytzoon bieneusi, Encephalitozoon intestinalis, Mycobacterium tuberculosis, Mycobacterium avium intracellulare, Pneumocystis carinii i Toxoplasma gondii u osób z upośledzoną czynnością układu odpornościowego.

PL 193 556 B1

Środek farmaceutyczny może mieć postać odpowiednią do podawania doustnego, w stałej postaci dawkowanej, w postaci ciekłej zawiesiny lub w postaci pasty.

Do chwili obecnej brak było dowodów, że związki o wzorze (I) i/lub (II) mogą wykazywać szeroką aktywność w leczeniu zakażeń wywoływanych przez przywry, oraz że są one w wystarczającym stopniu nietoksyczne i mogą być tolerowane nawet przez osoby z upośledzoną odpornością.

Obecnie stwierdzono, że stałe cząstki związku o wzorze (I), związku o wzorze (II) lub ich mieszanin, o wielkości 170 - 520 μm (średnia wielkość cząstek = 352 μm) wykazują bardzo ograniczoną skuteczność po podaniu doustnym zwierzętom lub ludziom. Skuteczność takich cząstek jest niższa niż istniejących produktów farmaceutycznych, nie mogą one zatem zostać zaakceptowane w celach regulacyjnych ani komercyjnych.

Stwierdzono również, że po doustnym podaniu psom pojedynczej dawki 50 miligramów związku o wzorze (I) i związku o wzorze (II) o wielkości cząstek poniżej 5 μm na kilogram ciała wystąpiły poważne działania niepożądane u tych zwierząt.

Obecnie nieoczekiwanie stwierdzono, że aby skutecznie i bezpiecznie leczyć zakażenia wywoływane przez pasożyty, bakterie, grzyby i wirusy u ludzi i zwierząt, środek farmaceutyczny, w stałej postaci dawkowanej lub w postaci zawiesiny wodnej, musi zawierać skuteczną dawkę substancji czynnej w postaci stałych cząstek o wielkości poniżej 200 μm, stanowiących cząstki związku o wzorze (I) i/lub związku o wzorze (II), przy czym średnia wielkość stałych cząstek czynnych musi być większa niż 10 μm.

Obecność dużej liczby cząstek substancji czynnej o wielkości powyżej 200 μm w stosunku do liczby cząstek o wielkości 5 - 200 μm znacznie zmniejsza aktywność chemioterapeutyczną związków. Korzystnie środki farmaceutyczne według wynalazku nie zawierają więcej niż 5% wagowych stałych cząstek czynnych o wielkości powyżej 200 nm. Najkorzystniej środki farmaceutyczne według wynalazku w zasadzie nie zawierają stałych cząstek czynnych o wielkości powyżej 200 μm.

Obecność dużej liczby cząstek substancji czynnej o wielkości poniżej 5 nm w stosunku do liczby cząstek o wielkości 5 - 200 nm może powodować wystąpienie działań niepożądanych u zwierząt lub ludzi. Ponadto stwierdzono, że cząstki o wielkości poniżej 5 μm ulegają szybszemu wchłanianiu z przewodu pokarmowego do krwi, a zatem nie są tak skuteczne w stosunku do pasożytów, bakterii, grzybów i wirusów, które często znajdują się w przewodzie pokarmowym ludzi i zwierząt.

Fachowcy nie mogli przewidzieć, że wielkość cząstek związku o wzorze (I) i związku o wzorze (II) będzie miała tak istotny wpływ na ich aktywność przeciwdrobnoustrojową u zwierząt i ludzi. Na przykład w badaniach przeprowadzonych przez twórcę związki przeciwpasożytnicze, jak albendazol, mebendazol, niklozamid, prazykwantel i metronidazol, nie wykazywały tak wyraźnej różnicy w działaniu przeciwpasożytniczym u ludzi i zwierząt w zależności od wielkości ich cząstek. Ponadto fachowcy nie mogli przewidzieć, że wielkość cząstek związku o wzorze (I) i związku o wzorze (II) będzie miała tak niekorzystny wpływ na zdolność organizmów zwierząt lub ludzi do tolerowania podawanej substancji czynnej.

Związki o wzorach (I) i (II) można podawać w stałej postaci dawkowanej lub w postaci zawiesiny wodnej, a korzystne jest by środek farmaceutyczny zawierał skuteczną dawkę substancji czynnej w postaci stałych cząstek związku o wzorze (I) i/lub (II) o wielkości poniżej 200 μm, przy czym średnia wielkość stałych cząstek czynnych powinna być większa niż 10 μm, co określa się z użyciem urządzenia Coulter® Counter LS 100. Wykorzystuje się w nim światło laserowe o długości 750 nm do pomiaru wielkości cząstek o średnicy 0,4 - 900 μm poprzez dyfrakcję promieniowania. Pomiarom poddaje się próbki w wodzie z niewielką ilością Tritonu X-100 dla zwiększenia wilgotności i deflokulacji proszku.

Korzystnie średnia wielkość stałych cząstek czynnych wynosi 10 - 100 μm, korzystnie 20 - 50 μm. Do przykładów korzystnych środków należą:

• środek, w którym mniej niż 10% wagowych stałych cząstek czynnych ma wielkość powyżej 100 nm;

• środek, w którym co najmniej 50% wagowych stałych cząstek czynnych ma wielkość poniżej 50 nm.

Korzystnie średnia wielkość stałych cząstek czynnych wynosi 10 - 100 nm, korzystnie 20 - 50 μm. Zgodnie z korzystną postacią środka mniej niż 10% stałych cząstek czynnych ma wielkość poniżej 5 nm.

Substancja lub substancje czynne stosowane w stałej postaci dawkowanej lub w zawiesinie korzystnie są w postaci mieszaniny stałych cząstek związków o wzorach (I) i (II), o wielkości poniżej 200 μm,

PL 193 556 B1 przy czym udział wagowy związku o wzorze (I) w mieszaninie związków o wzorze (I) i o wzorze (II) wynosi 0,5 - 20%, korzystnie 0,5 - 10%.

Środki farmaceutyczne według wynalazku zawierają również co najmniej jeden farmaceutycznie dopuszczalny kwas. Do przykładów takich kwasów należą: kwas cytrynowy, kwas glutaminowy, kwas bursztynowy, kwas etanosulfonowy, kwas octowy, kwas winowy, kwas askorbinowy, kwas metanosulfonowy, kwas fumarowy, kwas adypinowy, kwas jabłkowy oraz ich mieszaniny. Bardzo odpowiednim kwasem jest kwas cytrynowy. Obecność tych kwasów poprawia trwałość substancji czynnej lub substancji czynnych.

Stosunek wagowy farmaceutycznie dopuszczalnego kwasu do stałych cząstek czynnych wynosi korzystnie 0,01 - 0,5, a zwłaszcza 0,03 - 0,2. Korzystnie ilość kwasu jest wystarczająca dla zapewnienia odczynu zawiesiny o pH 2 - 6, korzystnie 3 - 5, a najkorzystniej 3,5 - 4,5.

Sposoby wytwarzania oraz korzystne przykłady stałych i ciekłych postaci dawkowanych środków farmaceutycznych ujawniono w WO/95/28393. Środki farmaceutyczne zawierają korzystnie środek zwilżający i ewentualnie pochodną skrobi, jak ujawniono w opisie patentowym US 5578621, w którym podano możliwe do stosowania środki zwilżające i pochodne skrobi. Środek zwilżają cy, jak opisano w US 5578621, służy jako środek dyspergujący.

Takie środki farmaceutyczne, w stałej lub ciekłej postaci dawkowanej lub w postaci pasty czy maści, mogą ewentualnie zawierać dodatkowe substancje czynne, np. antybiotyki, środki przeciwwirusowe lub inhibitory pompy protonowej. Chociaż nie jest to korzystne, takie środki farmaceutyczne mogą również zawierać stałe cząstki czynne związku o wzorze (I) i/lub związku o wzorze (II) o wielkości powyżej 200 μm.

Środki farmaceutyczne mogą zawierać zaróbki powszechnie stosowane do formułowania postaci odpowiednich do podawania doustnego.

Korzystnie w celu uzyskania wysokiej skuteczności w stosunku do szerokiego spektrum pasożytów, bakterii, grzybów oraz wirusów, współczynnik rozkładu tych stałych cząstek czynnych wynosi 0,8 - 2, korzystnie 1,1 - 1,9, a najkorzystniej powyżej 1,5. Ten współczynnik rozkładu oblicza się z nastepującego wzoru:

F90% = (Φ90% - Φ10%)/((Φ90% + Φ10%)/2) w którym • F90% oznacza współczynnik rozkładu przy 90%;

• Φ90% to maksymalna wielkość cząstek we frakcji cząstek odpowiadającej 90% stałych cząstek czynnych, a • Φ10% to maksymalna wielkość cząstek we frakcji cząstek odpowiadającej 10% stałych cząstek czynnych.

Zgodnie z konkretną postacią wynalazku, cząstki związku o wzorze (I) i/lub (II) wytwarza się opisanymi powyżej sposobami, po czym miele się je tak, aby mniej niż 10% tych stałych cząstek czynnych było większych niż 100 μm, mniej niż 50% stałych cząstek czynnych było większych niż 50 μm, oraz mniej niż 10% stałych cząstek czynnych było mniejszych niż 5 μm, a średnia wielkość cząstek wynosiła 20 - 50 μm. Te cząstki czynne następnie granuluje się z użyciem mieszaniny zawierającej stałe cząstki czynne i co najmniej jeden środek granulujący. Do przykładów środków granulujących należą: poliwinylopirolidon, woda, alkohol, sacharoza, hydroksyceluloza, oraz ich mieszaniny. Korzystnie w procesie granulacji dodaje się co najmniej jeden farmaceutycznie dopuszczalny kwas.

Środki według wynalazku mogą stanowić stałe postacie dawkowane, takie jak tabletki, tabletki dyspergowalne, tabletki powlekane, matryce itp. Postać dawkowana zgodnie z wynalazkiem zawiera na przykład:

• stałe cząstki czynne o wielkości poniżej 200 μm, mniej niż 10% stałych cząstek czynnych większych niż 100 μm, mniej niż 50% stałych cząstek czynnych większych niż 50 μm, oraz mniej niż 10% stałych cząstek czynnych mniejszych niż 5 μm, a średnia wielkość cząstek wynosi 20 - 50 μm;

• co najmniej jeden środek granulujący;

• co najmniej jeden środek zwilżający;

• co najmniej jedną pochodną skrobi; oraz • co najmniej jeden farmaceutycznie dopuszczalny kwas, który korzystnie dodaje się w procesie granulacji.

PL 193 556 B1

Ciekłe postacie dawkowane, takie jak zawiesiny wodne, zawierają na przykład:

• jako substancję czynną, stałe cząstki związku o wzorze (I) i/lub związku o wzorze (II) o wielkości poniżej 200 μm, mniej niż 10% stałych cząstek czynnych większych niż 100 μm, mniej niż 50% stałych cząstek czynnych większych niż 50 μm, oraz mniej niż 10% stałych cząstek czynnych mniejszych niż 5 nm; oraz • co najmniej jeden środek granulujący;

• co najmniej jeden środek zwilżający;

• co najmniej jeden farmaceutycznie dopuszczalny kwas, przy czym zawiesina ma odczyn o pH 2 - 6, korzystnie 3 - 5, a najkorzystniej 3,5 - 4,5;

• co najmniej jeden środek zagęszczający, np. żywicę ksantanową, żywicę guarową, krystaliczną celulozę, żywicę carruba, karboksymetylocelulozę lub ich mieszaninę.

Pasta lub maść, odpowiednia do podawania doustnego, zawiera na przykład:

• jako substancję czynną, stałe cząstki związku o wzorze (I) i/lub związku o wzorze (II) o wielkości poniżej 200 μm, mniej niż 10% stałych cząstek czynnych większych niż 100 μm, mniej niż 50% stałych cząstek czynnych większych niż 50 μm, oraz mniej niż 10% stałych cząstek czynnych mniejszych niż 5 nm; oraz • co najmniej jeden środek zwilżający;

Pasta lub maść przeznaczona do podawania miejscowego lub dopochwowego zawiera na przykład:

• alkohol cetylowy i/lub pochodne glicerydowe i/lub glikol propylenowy;

Środki farmaceutyczne wytwarza się w następujący sposób.

Suchy czysty związek o wzorze (I) i suchy czysty związek o wzorze (II) zmielono i po przesianiu uzyskano cząstki o odpowiedniej wielkości.

Po zmieleniu rozkład wielkości cząstek związku o wzorze (I), o wzorze (II) i ich mieszanin był taki jak podano na fig. 8. Fig. 8 przedstawia procentową zawartość cząstek o wielkości mniejszej niż Φ μm.

Z tej figury wynika, że:

• mniej niż 10% wagowych cząstek miało wielkość poniżej około 5 nm;

• mniej niż 10% wagowych cząstek miało wielkość powyżej około 70 μm;

• średnia wielkość cząstek wynosiła około 40 nm;

• współczynnik rozkładu cząstek wynosi około 1,73. Ten współczynnik rozkładu obliczono ze wzoru:

Konkretne przykłady takich środków podano w tabelach 1-6.

PL 193 556 B1

T a b e l a 1

Przykład środka w postaci dyspergowalnych tabletek do podawania doustnego, zawierających związek o wzorze (II) i związek o wzorze (I) jako substancje czynne.

Nitazoksanid (99%) + deacetylo-nitazoksanid (1%)	200 mg
Celuloza mikrokrystaliczna Avicel pH 102, sprzedawany przez FMC-USA	116 mg
Krospowidon	25 mg
Stearynian magnezu	3 mg
Koloidalny ditlenek krzemu	5 mg
Kwas cytrynowy	10 mg
Substancja zapachowa, truskawkowa nr 877720, sprzedawana przez Robertet	10 mg
Sacharynian sodu	2 mg

T a b e l a 2

Przykład środka w postaci tabletek powlekanych do podawania doustnego, zawierających związek o wzorze (II) i związek o wzorze (I) jako substancje czynne.

Nitazoksanid	500 mg
Skrobia kukurydziana	60 mg
Skrobia kukurydziana wstępnie żelatynizowana	70 mg
Hydroksypropylometyloceluloza	5 mg
Sacharoza	20 mg
Sól sodowa glikolami skrobi	30 mg
Kwas cytrynowy	25 mg
Talk	8 mg
Stearynian magnezu	7 mg

Powłoczki

Gorący roztwór cukru lub powłoczkę w postaci błony naniesiono przez natryskiwanie na tabletki lub granulki zawierające 500 mg substancji czynnej.

Przykład środka w postaci zawiesiny wodnej do podawania doustnego, zawierającej związek o wzorze (II) i związek o wzorze (I) jako substancje czynne. Zawiesina miała odczyn o pH około 4,1.

Nitazoksanid (98%) + deacetylo-nitazoksanid (2%)	2,0 g
Woda destylowana	100,0 ml
Benzoesan sodu	0,2 mg

PL 193 556 B1 cd. tabeli 3

Sacharoza	30,5 mg
Żywica ksantanowa	0,2 mg
Celuloza mikrokrystaliczna i sól sodowa karboksymetylocelulozy Avicel RC-591 sprzedawany przez FMC-USA	0,8 mg
Kwas cytrynowy	0,2 mg
Dihydrat cytrynianu sodu	50,0 mg
Substancja zapachowa, truskawkowa nr 877720, sprzedawana przez Robertet	125,0 mg
Barwnik czerwony nr 33 D i C	1,0 mg

T a b e l a 4

Przykład środka w postaci pasty do podawania doustnego, zawierającej związek o wzorze (II) i związek o wzorze (I) jako substancje czynne.

Nitazoksanid (98%) + deacetylo-nitazoksanid (2%)	500,0 mg
Olej mineralny	10,0 g
Cukier nieoczyszczony	1,0 g
Celuloza mikrokrystaliczna i sól sodowa karboksymetylocelulozy Avicel RC-591 sprzedawany przez FMC-USA	0,8 mg
Kwas cytrynowy	0,2 mg

T a b e l a 5

Przykład środka w postaci pasty lub maści do podawania dopochwowego lub miejscowego, zawierającej związek o wzorze (II) i związek o wzorze (I) jako substancje czynne.

Nitazoksanid (98%) + deacetylo-nitazoksanid (2%)	8,0 g
Cremaphor A6	2,0 g
Cremaphor A25	1,5 g
Olej mineralny	7,0 g
Luvitol EHO	7,0 g
Monoester gliceryny	4,0 g
Alkohol cetylowy	3,0 g
Simeticone	0,5 g
Germaben II	1,0 g
Glikol propylenowy	3,5 g
Woda destylowana	62,5 g

PL 193 556 B1

Środki farmaceutyczne według wynalazku odznaczają się szerokim spektrum działania w stosunku do pasożytów, bakterii, grzybów i wirusów, zwłaszcza przy podawaniu doustnym.

Skuteczność i bezpieczeństwo ujawnionych powyżej środków farmaceutycznych były doskonałe zarówno u zwierząt, jak i u ludzi. Konkretnie, w badaniach klinicznych u ludzi zaobserwowano, że skuteczność opisanych powyżej środków farmaceutycznych jest znacznie wyższa w leczeniu zakażeń wywołanych przez pasożyty niż skuteczność tych samych środków zawierających substancję czynną o wielkości cząstek 170 - 520 μm (średnia wielkość cząstek = 352 μm), nawet w przypadkach, gdy cząstki o większych wymiarach podawano pacjentom w dawkach do trzech razy wyższych i przez dłuższy okres czasu. Przykłady osiągniętych współczynników wyleczenia podano w poniższej tabeli 6.

Tabela 6. Porównanie wyników badań klinicznych u ludzi z użyciem związków o wzorze (I) i wzorze (II) o wielkości cząstek 170 - 520 μm (średnia 352 μm) z wynikami uzyskanymi z użyciem związków o wzorze (I) i wzorze (II) o wielkości cząstek 5 - 200 um (średnia 34 μm).

Związek o wzorze (I) (96%) + związek o wzorze (II) (2%)

	Wielkość cząstek 170 - 520 μιτι	Wielkość cząstek 5 - 200 μm
	Dawka = 15 do 50 mg/kg dziennie przez 3 do 7 dni	Dawka =15 mg/kg dziennie przez 3 dni
Pasożyt	Stosunek liczby wyleczonych pacjentów/całkowitej liczby = % wyleczenie	Stosunek liczby wyleczonych pacjentów/całkowitej liczby = % wyleczenie
Blastocystis hominis	12/27 = 44%	10/10 = 100%
Entamoeba histolytica	29/27 = 62%	106/133 = 80%
Giardia lamblia	11/37 = 30%	50/73 = 68%
Ascaris lumbricoides	3/69 = 4%	144/179 = 80%
Trichuris trichiura	7/48 = 15%	58/79 = 73%

W przypadku każdego z pasożytów wymienionych w tabeli 6, odpowiedni współczynnik wyleczenia był znacząco lepszy u pacjentów leczonych z użyciem czynnych cząstek o wielkości 5 - 200 μm niż u pacjentów leczonych z użyciem czynnych cząstek o wielkości 170 - 520 μm, a poziom istotności statystycznej w każdym przypadku wynosił p < 0,02 (z zastosowaniem standardowego testu X²). Efekt ten był widoczny pomimo tego, że dawki substancji czynnej o większych cząstkach były zazwyczaj wieksze, a leczenie trwało zwykle dłużej niż w przypadku gdy pacjentom podawano środki farmaceutyczne zawierające substancję czynną o cząstkach mniejszych niż 200 μm. W żadnej z grup pacjentów nie donoszono o występowaniu poważnych działań niepożądanych.

Wyniki podobne do opisanych powyżej, uzyskanych w badaniach klinicznych u ludzi, uzyskano również w badaniach na zwierzętach.

Ponadto w długotrwałych badaniach na zwierzętach z użyciem związku o wzorze (I) i związku o wzorze (II) o wielkości cząstek 5 - 200 um (średnia > 10 pim) nie obserwowano występowania działań niepożądanych po doustnym podaniu psom pojedynczej dawki 50 miligramów związku o wzorze (I) i związku o wzorze (II) na kilogram ciała, nawet wówczas, nawet gdy tę samą lub wyższą dawkę związków stosowano codziennie przez 90 dni lub dłużej.

Ponadto środki farmaceutyczne były trwałe (nawet po poddaniu działaniu temperatury 40°C i wilgotności względnej 65% przez okres do sześciu miesięcy lub, w przypadku ciekłych zawiesin, po zawieszeniu w wodzie w tych warunkach na okres 3 miesięcy). Można zatem wnioskować, że substancje czynne nie ulegają rozkładowi, a te środki zachowują skuteczność przez okres czasu od ich wytworzenia odpowiedni dla celów medycznych i handlowych.

W poniższych przykładach opisano badania z użyciem środków farmaceutycznych według wynalazku. Wyniki tych badań przedstawiono graficznie na rysunkach.

PL 193 556 B1

Figura 1 przedstawia procentowe hamowanie oraz żywotność komórek gospodarza w przypadku nitazoksanidu działającego na E. intestinalis.

Figura 2 przedstawia procentowe hamowanie oraz żywotność komórek gospodarza w przypadku nitazoksanidu działającego na V. corneae.

Figura 3 przedstawia procentowe hamowanie oraz żywotność komórek gospodarza w przypadku albendazolu działającego na E. intestinalis.

Figura 4 przedstawia procentowe hamowanie oraz żywotność komórek gospodarza w przypadku albendazolu działającego na V. corneae.

Figura 5 i 6 przedstawiają wykres wartości OD uzyskanych dla każdej studzienki z hodowlą T. gondii w zależności od stężenia leku w hodowli.

Figura 7 to wykres na podstawie próby oceny skuteczności nitazoksanidu w stosunku do prątków rosnących w płynnej pożywce.

Figura 8 przedstawia procentową zawartość czynnych cząstek o średnicy mniejszej niż Φ urn.

Poniższe przykłady wykazują skuteczność środków farmaceutycznych według wynalazku.

P r z y k ł a d l

Cryptosporidium parvum

We wstępnym badaniu klinicznym 30 pacjentów z AIDS z przewlekłą biegunką wywołaną przez Cryptosporidium było leczonych nitazoksanidem doustnie w dawce 500 - 2000 mg dziennie. Jeżeli biegunka utrzymywała się nadal, pacjenci otrzymywali nitazoksanid w dawce do 2000 mg przez dodatkowe cztery tygodnie.

U dwudziestu ośmiu pacjentów leczenie trwało przez okres dwóch lub więcej tygodni, z czego u 16 pacjentów odpowiedź terapeutyczną oceniano do ósmego tygodnia leczenia. W tej ostatniej grupie 12 pacjentów miało 50% lub większe zmniejszenie dziennej częstości oddawania stolca, a u 10 wystąpiło wyraźne zmniejszenie liczebności lub nawet wyniszczenie pasożyta w kale, przy czym organizm był niewykrywalny u czterech pacjentów. Sześciu pacjentów spełniało zarówno kliniczne, jak i parazytologiczne kryteria korzystnej odpowiedzi na leczenie.

Pacjenci otrzymujący wyższe dzienne dawki leku przez dłuższe okresy czasu mieli większą szansę pozytywnej odpowiedzi.

Jawne badanie nitazoksanidu w leczeniu związanej z AIDS biegunki wywoływanej przez Cryptosporidium wykazało zmniejszenie częstości oddawania stolca u ludzi przyjmujących 500, 1000, 1500 lub 2000 mg leku dziennie. Uczestnicy badania mieli średnią liczbę komórek CD4+ 42 komórki/mm³(w zakresie od 0 do 303 komórek/mm³), średnio oddawali 6,7 stolca dziennie przez średnio 15 miesięcy, mieli Cryptosporidium parvum w kale oraz nie mieli innych widocznych patogenów w przewodzie pokarmowym. Niemal u wszystkich uczestników badania leczenie azytromycyną lub paromomycyną nie powiodło się.

Po 23 tygodniach, u 9 z 13 występowała całkowita odpowiedź kliniczna (jeden do trzech dobrze uformowanych stolców dziennie), a u 4 z 13 występowała częściowa odpowiedź kliniczna (co najmniej 50% zmniejszenie częstości oddawania stolca lub zmiana konsystencji stolca tak, że 75% było uformowanych). Do końca badania, u 8 z 11 nastąpiło całkowite wyniszczenie pasożyta, a u trzech pozostałych wystąpiło znaczne zmniejszenie liczby oocyst. Występowała tendencja w kierunku lepszej odpowiedzi w dawce 1000 mg dziennie lub wyższej oraz w przypadku dłuższego leczenia. U dwóch uczestników badania wystąpiła pokrzywka skórna; ponad 90% pacjentów stosowało się do schematu przyjmowania leków przez ponad cztery tygodnie.

P r z y k ł a d II

Cryptosporidium parvum

Informacja o dawce in vitro

Nitazoksanid rozpuszczono w jałowym dimetylosulfotlenku (DMSO) i badano aktywność w stosunku do nienaruszonych warstw komórek zarażonych oocystami C. parvum w stężeniach 100 μg/ml, 10 μg/ml, 1 μg/ml i 0,1 μg/ml. Drugie badanie przeprowadzono z użyciem nitazoksanidu dodatkowo w stężeniach 20, 2, 0,2 i 0,02 μg/ml. Stężenia te uzyskano poprzez seryjne rozcieńczenia pełną pożywką DMEM w taki sposób, aby uzyskać końcowe stężenie DMSO 0,5%. Pożywka kontrolna również zawierała 0,5% DMSO.

W eksperymencie stosowano hodowlę komórek MDBKF5D2, hodowanych w 7 mm komorach, jak Cryptosporidium parvum: oocysty GCH1, 5 x 10⁴ na studzienkę. Celem eksperymentu było porównanie paromomycyny (kontrola pozytywna) z nitazoksanidem (badany lek). Stosowanymi materiałami

PL 193 556 B1 były surowica królika immunizowanego przeciwko sporozoitom Cryptosporidium parvum (0,1%), oraz kozie przeciwciało przeciwkrólicze sprzężone z fluoresceiną (1%).

Próba toksyczności

200 pl pożywki zawierającej nitazoksanid w stężeniach 100, 10, 1 i 0,1 pg/ml oraz odpowiednie próbki kontrolne wprowadzono do dwóch studzienek płytki 96-studzienkowej, zawierającej zlane pojedyncze warstwy komórek MDBKF5D2, oraz do dwóch studzienek bez komórek. Lek inkubowano z warstwami komórek w 37°C w atmosferze zawierającej 8% CO2. Po 24 godzinach (próba 1) oraz 48 godzinach (próba 2), do każdej studzienki dodano MTS (roztwór Owena) i PMS w stężeniu odpowiednio 333 pg/ml i 25 pM. Płytkę wstawiono ponownie do inkubatora w ciemności na dwie godziny do wywołania. Po dwóch godzinach 100 pl płynu znad osadu z każdej studzienki przeniesiono na nową płytkę do mikromiareczkowania i odczytano w czytniku ELISA przy 490 nm. Wyniki zarejestrowano i poddano analizie. Procentową toksyczność obliczono poprzez odjęcie średniej gęstości optycznej (OD) supernatantu z lekiem od średniej gęstości optycznej (OD) supernatantu znad pożywki kontrolnej (bez leku), podzielenie przez OD pożywki kontrolnej i pomnożenie przez 100.

(OD pożywka - OD lek) _________________________ x 100 (OD pożywka)

Próba z użyciem nienaruszonych oocyst C. parvum x 10⁴ oocyst C. parvum na studzienkę inkubowano w nitazoksanidzie (100, 20, 10, 2, 1, 0,2, 0,1 i 0,02 pg/ml) w temperaturze 37°C (8% CO₂) na zlanych pojedynczych warstwach komórek MDBKF5D2. Stopień zarażenia w każdej studzience oceniano i analizowano metodą immunofluorescencji po 24 - 48 godzinach. Procentowe hamowanie obliczono poprzez odjęcie średniej liczby pasożytów/10 pól w studzienkach zawierających badany lek od średniej liczby pasożytów/10 pól w studzienkach zawierających pożywkę kontrolną (bez leku), podzielenie uzyskanej wartości przez średnią liczbę w pożywce kontrolnej i pomnożenie przez 100 (liczba w pożywce kontrolnej - liczba w pożywce z badanym lekiem) _____________________________________________________________ x 100 (liczba w pożywce kontrolnej)

Wyniki podano w tabelach 7 i 8.

T a b e l a 7 Badanie 1: 24 godziny

Związek	Stężenie	Średnia (+SD)*	Toksyczność (%)	Hamowanie (%)
Zarażone pożywki	0	983,5 (± 128,2)	0	0
Paromomycyna	2 mg/ml	482,0 (± 47,1)	23,8	51
NTZ	100,0 pg/ml	Strata	88,1	NA**
	10,0 pg/ml	55,5 (± 13,5)	65,1	94,4
	1,0 pg/ml	224,5 (± 28,5)	8,3	77,2
	0,1 pg/ml	474,5 (± 29,5)	19,3	51,8

* Liczba pasoż ytów na 10 pól ** niedostępne ze względu na toksyczność

PL 193 556 B1

T a b e l a 8 Badanie 2: 48 godzin

Związek	Stężenie	Średnia (+SD)*	Toksyczność (%)	Hamowanie (%)
Zarażone pożywki	0	2231,25 (+ 90,03)	0	0
Paromomycyna	2 mg/ml	580,00 (+ 33,42)	40,8	74,01
NTZ	20 pg/ml	68,75 (+ 13,77)	92,87	96,92
	2 pg/ml	113,75 (+ 21,36)	24,93	94,90
	0,2 pg/ml	1020,00 (+ 158,48)	16,56	54,29
	0,02 pg/ml	1041,00 (+ 191,46)	21,23	53,33

* Liczba pasożytów na 10 pól

Wpływ nitazoksanidu na nienaruszone oocysty C. parvum

W próbie 1 nitazoksanid w stężeniach 10, 1 i 0,1 wywołał zahamowanie pasożytów na poziomie odpowiednio 94,4, 77,2 i 51,8%, oraz spowodował toksyczność komórkową na poziomie odpowiednio 65,1, 8,3 i 19,3%. Chociaż niemal całkowite zahamowane zakażenia pasożytami występowało przy stężeniu 10 μg/ml, wyraźna była wysoka toksyczność. W stężeniu nitazoksanidu 1 μg/ml, zahamowanie pasożytów oraz toksyczność komórkowa były lepsze w porównaniu z paromomycyną w stężeniu 2 mg/ml (77,2% hamowanie pasożytów i 8,3% toksyczność dla nitazoksanidu w stężeniu 1 μg/ml w porównaniu z 51% hamowaniem pasożytów i 23,8% toksycznością komórkową w przypadku paromomycyny w stężeniu 2 mg/ml).

W próbie 2 lek zmodyfikowano dla uzyskania lepszej dystrybucji dawki i minimalnej toksyczności. Wskutek tego z tym hodowle przeżywały 48 godzin, a nie 24 godziny, jak w próbie 1. Inkubacja przez 48 godzin spowodowała wyższą względną toksyczność komórkową, co jest wyraźne w przypadku paromomycyny w obu próbach. Stężenie nitazoksanidu 20 μg/ml było w dalszym ciągu zbyt toksyczne po 48 godzinach inkubacji, chociaż pojedyncza warstwa komórek nadal pozostała nienaruszona. Możliwe jest, że wysoka toksyczność, która musi wpływać na funkcję komórek, wpływa również na zakażenie/rozwój pasożytów. Przy użyciu nitazoksanidu w stężeniu 2 μg/ml występowało zahamowanie zakażenia pasożytami ze stosunkowo niską toksycznością komórkową. Dalsze rozcieńczenia również powodowały znaczne zahamowanie oraz niską toksyczność. Przy stężeniu leku 2 μg/ml umiarkowana toksyczność komórkowa oraz aktywność hamująca 94,90% wskazują, że nitazoksanid w stężeniu 2 μg/ml jest korzystniejszy od paromomycyny w zakażeniach wywoływanych in vitro przez C. parvum w stężeniu 2 mg/ml (to znaczy 1000 razy wyższym stężeniu).

P r z y k ł a d III

Cryptosporidium parvum

Informacja o dawce in vitro i przechowywaniu

Badano aktywność podstawowych roztworów nitazoksanidu i deacetylonitazoksanidu (NTZ i deNTZ) w stosunku do pojedynczej warstwy komórek zarażonych oocystami C. parvum i sporozoitami w stężeniach 10, 1, 0,1 i 0,01 μg/ml. Każdy związek rozpuszczano w 100% dwumetylosulfotlenku (DMSO) i rozcieńczano do uzyskania żądanego stężenia jałowym DMEM. Nitazoksanid i pożywki kontrolne w każdym stężeniu zawierały zawsze DMSO w stężeniu 0,025%.

W eksperymencie stosowano hodowle komórek MDBKF5D2, hodowanych w 7 mm komorach, jako Cryptosporidium parvum: oocysty GCH1, 5 x 10⁴ na studzienkę. Celem eksperymentu było porównanie paromomycyny (kontrola pozytywna) z nitazoksanidem (badany lek). Stosowanymi materiałami były surowica królika immunizowanego przeciwko sporozoitom Cryptosporidium parvum (0,1%) oraz kozie przeciwciało przeciwkokrólicze sprzężone z fluoresceiną (1%).

Próba toksyczności

200 μl pożywki zawierającej nitazoksanid w wyżej podanych stężeniach oraz odpowiednie próbki kontrolne wprowadzono do dwóch studzienek płytki 96-studzienkowej, zawierającej zlane pojedyncze warstwy komórek MDBKF5D2, oraz do dwóch studzienek bez komórek. Lek inkubowano z komórkami w 37°C w atmosferze zawierającej 8% CO2. Po 48 godzinach do każdej studzienki dodano MTS (roztwór Owena) i PMS w stężeniu odpowiednio 333 μg/ml i 25 pM. Płytkę wstawiono ponownie do inkubatora w ciemności na dwie godziny do wywołania. Po dwóch godzinach 100 μl płynu

PL 193 556 B1 znad osadu z każdej studzienki przeniesiono na nową płytkę do mikromiareczkowania i odczytano w czytniku ELISA przy 490 nm. Wyniki zarejestrowano i poddano analizie. Procentową toksyczność obliczono poprzez odjęcie średniej gęstości optycznej (OD) supernatantu z lekiem od średniej gęstości optycznej (OD) supernatantu znad pożywki kontrolnej (bez leku), podzielenie przez OD pożywki kontrolnej i pomnożenie przez 100.

(OD pożywka - OD lek) ___________________________ x 100 (OD pożywka)

Cytotoksyczność oceniano w następujący sposób. 0,5% toksyczność = 0; 6-25% toksyczność = 1; 26-50% toksyczność = 2; 51-75% toksyczność = 3; a 76-100% toksyczność = 4. Jako standard można przyjąć, że stopień toksyczności 0 lub 1 to dopuszczalny poziom toksyczności. Stopień toksyczności 2, 3 lub 4 jest uważany za wysoki poziom toksyczności w stosunku do pojedynczej warstwy komórek.

Próba z użyciem nienaruszonych oocyst C. Parvum x 10⁴ oocyst C. parvum na studzienkę inkubowano w nitazoksanidzie w opisanych wcześniej stężeniach w temperaturze 37°C (8% CO2) na zlanych pojedynczych warstwach komórek MDBKF5D2. Stopień zarażenia w każdej studzience oceniano i analizowano metodą immunofluorescencji po 48 godzinach. Procentowe hamowania obliczono poprzez odjęcie średniej liczby pasożytów/pole w studzienkach zawierających badany lek od średniej liczby pasożytów/pole w studzienkach zawierających pożywkę kontrolną (bez leku), podzielenie uzyskanej wartości przez średnią liczbę w pożywce kontrolnej i pomnożenie przez 100.

(liczba w pożywce kontrolnej -liczba w pożywce z lekiem) _ x 100 (liczba w pożywce kontrolnej)

Wyniki podano w tabeli 9.

T a b e l a 9

Próba z użyciem oocyst C. parvum (48 godzin).

Leki	Stężenie	Pasożyt	± SD	Tox/OD	± SD	Hamowanie (%)	Toksyczność (%)	Liczba punktów
Pożywki wodne	0,00	681,58	± 271,02	2,024	± 0,180	0,00	0,00	0
Paromomycyna	2000,00	115,75	± 44,65	1,219	± 0,009	83,02	39,79	2
Pożywka z 0,025% DMSO	0,00	628,50	± 171,94	1,799	± 1,450	0,00	0,00	0
NTZ	10,00	11,75	± 7,33	0,413	± 0,130	98,13	77,07	4
	1,00	39,67	± 13,13	1,618	± 0,326	93,69	10,09	1
	0,10	643,42	± 229,73	1,878	± 0,154	< 0,00	< 0,00	0
	0,01	714,33	± 194,79	1,617	± 0,072	< 0,00	10,12	1
Nowy deNTZ	10,00	13,75	± 6,66	0,337	± 0,005	97,81	81,27	4
	1,00	39,92	± 13,49	1,710	± 0,033	93,65	4,97	0
	0,10	649,86	± 152,19	1,506	± 0,119	< 0,00	16,29	1
	0,01	749,33	± 139,49	1,721	± 0,144	< 0,00	4,36	0

Stężenie - pg/ml; pasożyt - średnia liczba pasożytów/pole (12 analizowanych pól); Hamowanie (%) - procentowe hamowanie zakażenia pasożytem; Toksyczność (%) - procentowa toksyczność leku w stosunku do komórek.

PL 193 556 B1

Z powyższych danych wynika, że aktywność hamująca deNTZ jest taka sama jak aktywność

NTZ z przykładu II.

Zarówno nitazoksanid, jak i deacetylo-nitazoksanid są równie skuteczne in vitro w stosunku do Cryptosporidium parvum, co odzwierciedla 98 i 94% hamowanie, uzyskane przy użyciu każdego związku w dawce odpowiednio 10 i 1 μο/ml. W przypadku nitazoksanidu stężenie 1 Lig/ml jest najniższym stężeniem wywołującym ponad 90% hamowanie, podczas gdy 50% hamowanie można obserwować już przy stężeniach nitazoksanidu 0,2, 0,1 i 0,02 μο/ml. W tym samym układzie eksperymentalnym paromomycyna stosowana jako kontrola dodatnia była 2000 razy mniej skuteczna, a hamowanie od 51 do 83% występowało przy stężeniu 2000 μο/ml.

P r z y k ł a d IV

E. intestinalis i V. corneae

Komórki 2RK-13 (linia komórkowa nerki królika) dodano do płytki 24-studzienkowej w stężeniu 2,6 x 10⁵ komórek na studzienkę (1,0 ml pożywki; RPMI 1640 z 2 mM L-glutaminy i 5% inaktywowanej termicznie płodowej surowicy bydlęcej). Płytki inkubowano w 37°C w inkubatorze w atmosferze zawierającej CO2 przez noc, przy czym komórki zlewały się (przyjmując jedno podwojenie, należy przyjąć stężenie 5 x 10⁵ komórek na studzienkę).

Do komórek gospodarza dodawano Septata intestinalis (pochodzące z hodowli tkankowej) w stosunku 3:1 do określonego stężenia komórek gospodarza lub w stężeniu 15 x 10⁶ organizmów na studzienkę. Ten stosunek powodował zarażenie około 50% komórek gospodarza.

Leki rozpuszczano w DMSO, wodzie lub metanolu (w zależności od rozpuszczalności) tak, aby wytworzyć roztwory podstawowe o stężeniu 1,0 mg/ml. Roztwory te przechowywano w temperaturze -70°C. Rozcieńczenia stosowane w eksperymentach wykonywano w pełnej pożywce do hodowli tkankowej. Próby z wszystkimi rozcieńczeniami wykonywano w 3 studzienkach.

Pożywkę wymieniano co trzy-cztery dni (na zawierające świeżo rozcieńczone leki).

W szóstym dniu (po dodaniu pasożytów i leków) komórki badano pod względem toksyczności. Kontrolne komórki, które otrzymały leki, ale nie pasożyty, badano pod względem zlewania się, morfologii komórek oraz obecności martwych lub pływających komórek. Komórki inkubowane z pasożytami badano jedynie dla potwierdzenia, że pasożyty są zakaźne (to znaczy badano obecność wakuoli pasożytniczych). Komórki inkubowane z pasożytami i lekami badano pod względem toksyczności komórkowej gospodarza i względnej liczby wakuoli pasożytniczych (określanej jako wysoka, średnia lub niska).

W dniu 10 do studzienek z hodowanymi komórkami dodawano 100 μl 10% SDS (w końcowym stężeniu 0,5%) dla rozbicia błon komórkowych i uwolnienia mikrosporydiów. Całkowitą liczbę pasożytów znajdujących się w każdej studzience określano poprzez pomiar próbek o jednakowej objętości w hemacytometrze. Wyniki wyrażono jako procentowe hamowanie (w stosunku do komórek zakażonych, do których nie dodano leku).

Wyniki przedstawiono na fig. 1-4.

P r z y k ł a d V

Toxoplasma gondii

Badano działanie nitazoksanidu i deacetylo-nitazoksanidu w stosunku do pasożytów, konkretniej szczepu RH Toxoplasma gondii, utrzymywanego poprzez seryjne pasażowanie u myszy. Komórki fibroblastów MRC5 (Bio-Merieux, Francja) hodowano na płytkach 96-studzienkowych i zakażano T. gondii. Do każdej studzienki z hodowlą dodawano 200 świeżo zebranych tachyzoitów, z wyjątkiem 8 studzienek kontrolnych (kontrole negatywne). Po czterech godzinach inkubacji do hodowli dodawano rozcieńczone roztwory leków.

Nitazoksanid (NTZ) i deacetylo-nitazoksanid (dNTZ) badano w stężeniach w zakresie od 8x10^-4do 40 mg/l. Leki rozpuszczano początkowo w DMSO w stężeniu 2 mg/ml, a następnie przygotowywano seryjne rozcieńczenia w pożywce do hodowli. Nie obserwowano żadnego wytrącania się.

Do hodowli dodawano rozcieńczonych roztworów leków (8 studzienek na każde rozcieńczenie), a następnie płytki inkubowano przez 72 godziny. Hodowle utrwalano następnie w zimnym metanolu. Oceny wzrostu T. gondii dokonywano metodą ELISA z użyciem znakowanego peroksydazą przeciwciała króliczego przeciwko T. gondii. Dla każdej studzienki określano wartość gęstości optycznej.

Wyniki przedstawiono w postaci wykresu zależności wartości OD uzyskanych dla każdej studzienki z hodowlą w zależności od stężenia leku w hodowli. Analiza statystyczna polegała na analizie regresji z 95% przedziałem ufności oraz ustaleniu krzywych dawka-odpowiedź na podstawie wartości OD dla każdego leku.

PL 193 556 B1

Jedną płytkę barwiono barwnikiem Giemsa dla zbadania efektu cytopatycznego w hodowlach.

Wykonano trzy oddzielne eksperymenty. W każdym eksperymencie dla każdego związku stosowano dwie płytki do hodowli; w każdej płytce z hodowlą dla każdego stężenia leku stosowano osiem studzienek.

We wszystkich trzech zestawach eksperymentalnych uzyskano podobne wyniki. Wyniki reprezentatywnego eksperymentu dla każdego leku przedstawiono graficznie na fig. 5 a, b, c i 6 a, b, c.

Nitazoksanid (fig. 5 a, b, c)

W stężeniach w zakresie od 10^-4 mg/l do 0,3 mg/l nie zaobserwowano działania hamującego. Znaczący efekt obserwowano w przypadku stężenia > 0,6 mg/ml, a całkowite hamowanie wzrostu Toxoplasma obserwowano w stężeniu > 2,5 mg/l. Jednakże w przypadku stężeń > 2,5 mg/l obserwowano znaczną toksyczność w stosunku do pojedynczej warstwy komórek.

Badanie mikroskopowe komórek wykazało, że NTZ w stężeniu 1,25 mg/l wywoływał efekt cytopatyczny w stosunku do zarażonych pasożytem komórek, z powiększeniem wakuoli pasożytniczych i zmniejszeniem liczby pasożytów wewnątrzkomórkowych. Na podstawie analizy regresji, stężenie hamujące w 50% można ocenić na 1,2 mg/l.

Deacetylo-nitazoksanid (fig. 7 a, b, c)

Podobne wyniki uzyskano w przypadku deacetylo-nitazoksanidu: brak działania przy stężeniach w zakresie od 10^-4 do 0,3 mg/l, hamowanie przy stężeniu > 0,6 mg/l, oraz znaczna toksyczność przy stężeniach > 2,5 mg/l. Stężenie hamujące w 50% można ocenić na 1,2 mg/l.

Uzyskane wyniki były powtarzalne w trzech oddzielnych eksperymentach, z oceną hamującego działania leku w powtarzanych hodowlach dla każdego stężenia leku.

Zarówno w przypadku NTZ i deacetylo-NTZ, w stężeniach około 1,2 mg/l obserwowano znaczne zahamowanie wzrostu Toxo-plasma, ze zmianą wakuoli pasożytniczych, ale bez wyraźnej zmiany samego pasożyta.

Uzyskane wyniki wskazują, że te leki wykazują dobrą aktywność w stosunku do T. gondii, oraz że można oczekiwać efektu terapeutycznego w warunkach in vivo po uzyskaniu stężenia w surowicy lub tkankach na poziomie około 1 mg/l.

P r z y k ł a d VI

Mycobacteria

Stwierdzono, że nitazoksanid wykazuje działanie przeciwdrobnoustrojowe w stosunku do organizmów wywołujących gruźlicę. W poniższej tabeli przedstawiono wyniki oceny MIC dla nitazoksanidu i tyzoksanidu w stosunku do Mycobacterium intracellular z zastosowaniem metody rozcieńczania agaru. Przedstawione wyniki pochodzą z kilku eksperymentów, z których każdy trwał około 3 tygodni, z zastosowaniem metody rozcieńczania agaru z użyciem agaru Middlebrooka. Uzyskane dane wskazują, że MIC w przypadku nitazoksanidu w stosunku do organizmów z rodziny Mycobacterium wynosiło 2 μg/ml, a MIC w przypadku tyzoksanidu wynosiło 4 μg/ml, z zastosowaniem standardowego szczepu Mycobacterium intracellular z ATCC oraz standardowej próby z rozcieńczeniem agaru.

T a b e l a 10

MIC nitazoksanidu i tyzoksanidu w stosunku do Mycobacteria intracellular.

Substancja czynna	MIC*
Nitazoksanid	2 pg/ml
Tyzoksanid	4 pg/ml

* MIC określono standardową metodą rozcieńczania agaru z użyciem agaru Middlebrook 7H11 przez 3 tygodnie. W tym eksperymencie stosowano standardowy szczep M. intracellular, ATCC 13950.

Na fig. 7 przedstawiono wykres na podstawie próby oceny skuteczności nitazoksanidu w stosunku do Mycobacteria rosnących w płynnej pożywce. Stosowano metodę kolorymetryczną z użyciem MTS, co umożliwiło określenie wzrostu po czterech godzinach, a nie po trzech tygodniach, z zastosowaniem sposobu liczenia w agarze. Jak wynika z danych przedstawionych na fig. 7, gdy nitazoksanid dodawano w 72 godziny po rozpoczęciu hodowli, wpływ na wzrost był natychmiastowy w porównaniu ze wzrostem w samej pożywce kontrolnej. Nitazoksanid w dawce 3 μg/ml hamuje wzrost przez

PL 193 556 B1 następne 24 godziny, po czym następuje powolny wzrost przez następne 2 dni. Dawka 50 pg/ml wywoływała pełne działanie bakteriostatyczne w ciągu 144 godzin hodowli.

P r z y k ł a d VII

Cryptosporidium parvum

Badano wpływ nitazoksanidu na Cryptosporidium parvum u eksperymentalnie zainfekowanych myszy. Nitazoksanid otrzymano z Romark Laboratories, L.C. w Tampa na Florydzie.

Całkowitą dawkę dla ludzi (1 g dziennie przez 7 dni, to znaczy 7 g) zmodyfikowano dla zastosowania u myszy zgodnie z metodą Pageta i Barnesa. Dawkę dla ludzi pomnożono przez 0,0026 dla myszy (ważących około 20 gramów), aby uzyskać całkowitą ilość leku przeznaczoną dla każdego gospodarza, podawaną rano i wieczorem przez 7 kolejnych dni. Każda mysz otrzymała 2,6 mg dziennie (7000 mg x 0,0026/7). Dawki podawano doustnie za pomocą strzykawki z tworzywa sztucznego z igłą o zaokrąglonym końcu.

Dwadzieścia (20) dwudniowych ssących myszy zainfekowano poprzez doustne podanie 100000 oocyst Cryptosporidium parvum, uzyskanych od zakażonych cieląt. Przed podaniem myszom oocysty zagęszczano z użyciem roztworu cukru zgodnie z metodą opisaną przez Fayera i Ellisa. Codziennie pobierano wymazy z odbytnicy od każdej myszy i badano z zastosowaniem metody barwienia Niehl-Neelsen, opisanej przez Graczyka i in. Wydalanie oocyst następowało w 2 dni po doustnym zakażeniu zwierząt. Trzeciego dnia po zakażeniu zwierząt 10 myszy otrzymało 1,3 mg nitazoksanidu, rano i wieczorem, przez 7 kolejnych dni, a pozostałych 10 myszy stanowiło nieleczone zwierzęta kontrolne. Codziennie przez 7 dni leczenia i przez 7 dni po zakończeniu leczenia pobierano wymazy z odbytnicy myszy. Oocysty zawieszano w oleju i obliczano liczbę oocyst na 100 pól w mikroskopie.

Wyniki przedstawione w poniższej tabeli 11 jasno wskazują, że nitazoksanid stosowany w dziennej dawce 2,6 mg przez 7 kolejnych dni był skutecznym lekiem w stosunku do Cryptosporidium parvum, zmniejszającym liczbę oocyst w kale zarażonych myszy w porównaniu z kałem zwierząt kontrolnych. Badany lek zmniejszał wydalanie oocyst u 6 z 10 leczonych myszy pod koniec trzeciego dnia leczenia. Pod koniec leczenia, w dniu 7, nastąpiło całkowite zmniejszenie wydalania oocyst, u wszystkich zwierząt badanie kału wypadło ujemnie w porównaniu z nieleczonymi zwierzętami kontrolnymi. To działanie utrzymywało się przez co najmniej 7 dni po zakończeniu leczenia, co wykazano przez ujemne wyniki badań prowadzonych w 3 i 7 dni po zakończeniu leczenia.

T a b e l a 11

Liczba wykrytych oocyst na pole immersji w oleju
	3 dnia leczenia	Ostatniego dnia leczenia	3 dnia po leczeniu	7 dnia po leczeniu
Mysz nr	Grupa kontrolna	Grupa leczona	Grupa kontrolna	Grupa leczona	Grupa kontrolna	Grupa leczona	Grupa kontrolna	Grupa leczona
1	2	3	4	5	6	7	8	9
1	3,0	0,0	5,0	0,0	4,0	0,0	2,0	0,0
2	4,0	0,0	4,0	0,0	3,0	0,0	1,0	0,0
3	6,0	0,0	5,0	0,0	4,0	0,0	0,5	0,0
4	3,0	2,0	3,0	0,0	2,0	0,0	1,0	0,0
5	5,0	2,0	3,0	0,0	3,0	0,0	0,5	0,0
6	3,0	0,0	4,0	0,0	5,0	0,0	2,0	0,0
7	3,0	0,0	5,0	0,0	4,0	0,0	1,0	0,0
8	5,0	1,0	5,0	0,0	1,0	0,0	0,5	0,0

PL 193 556 B1 cd. tabeli 11

1	2	3	4	5	6	7	8	9
9	3,0	3,0	3,0	0,0	2,0	0,0	1,0	0,0
10		0,0	5,0	0,0	2,0	0,0	0,5	0,0
Łącznie	35,0	8,0	4,2	0,0	30	0,0	10,0	0,0
Średnia	3,5	0,8	4,2	0,0	3,0	0,0	1,0	0,0
Skuteczność		60%		100%		100%		100%

P r z y k ł a d VIII

Mycobacterium

Nitazoksanid porównywano z antybiotykiem - izoniazydem.

W protokole stosowano szczep BCG (Bacille de Calmette et Gumerin) jako szczep Mycobacterium. Wrażliwość tego szczepu była taka sama jak M. tuberculosis, ale ten szczep jest bardziej szkodliwy, a zatem pozwala na zastosowanie mniejszego poziomu zarażenia czynnikiem wywołującym gruźlicę.

Myszom podawano lek w dawce 4 mg/mysz dziennie w 0,2 ml oleju słonecznikowego. Wyniki uzyskane u myszy leczonych nitazoksanidem były porównywalne z wynikami uzyskanymi dla grupy, w której zwierzęta otrzymywały izoniazyd.

T a b e l a 12

	10⁷	10⁵
	Śledziona	Wątroba	Płuca	Śledziona	Wątroba	Płuca
Nitazo	1 575 000	1 575 000	57 500	68 250	70 000	50
	800 000	1 550 000	122 500	65 000	87 500	75
	875 000	1 550 000	30 000	75 000	35 000	150
	950 000	750 000	75 000	60 000	60 000	50
INH	475 000	1 050 000	11 000	20 000	21 250	50
	255 000	750 000	5 750	15 250	27 500	125
	200 000	975 000	4 000	60 000	52 500	50
				20 000	37 500	50
PBS	1 500 000	2 125 000	92 500	102 500	195 000	750
	1 525 000	1 800 000	98 000	140 000	175 000	800
	1 925 000	1 750 000	177 500	98 000	150 000	500
	1 675 000	1 800 000	117 500	105 000	150 000	750

P r z y k ł a d IX

Fasciola hepatica

Badano skuteczność nitazoksanidu i deacetylo-nitazoksanidu w stosunku do Fasciola hepatica in vitro.

PL 193 556 B1

Dojrzałe F. hepatica odzyskiwano z przewodów żółciowych trzech wątrób cielęcych pochodzących od zarażonych przywrami zwierząt w Louisiana Veterinary Medical Diagnostic Laboratory w Hardy's Meat Packers, Bunkie, LA. Przywry płukano jałową solanką przez 1 godzinę, a następnie przeniesiono do jałowej solanki lub RPMI (pH 7,4) na dodatkowe trzy godziny. Przywry trzymano następnie w jałowej surowicy królika w RPMI (50:50, objętościowo) lub w jałowej RPMI (pH 7,4) przez noc w 37°C w atmosferze zawierającej 5% CO2.

Hodowlę in vitro (37°C, 5% CO2) prowadzono zgodnie ze zmodyfikowaną metodą Ibarra i Jenkinsa (Z. Parasitenkd. 70:655-661, 1984). Przywry dwukrotnie płukano w jałowych warunkach przez 2-3 minuty w zrównoważonym roztworze soli Hanka (pH 7,2), oraz umieszczano osobno w sześciostudzienkowych płytkach do hodowli Linbro, zawierających 10 ml próbki oznaczonych rozcieńczeń leku w pożywce do hodowli. Pożywka do hodowli składała się z jałowej RPMI-surowicy królika w stosunku 50:50 (objętościowo) z dodatkiem 2% krwi królika oraz 100 ppm penicyliny i 100 ppm streptomycyny. Stosowano jedynie przywry o normalnej aktywności i morfologii.

Roztwory podstawowe NTZ lub jego metabolitu, D-NTZ, dostarczane przez firmę Romark, rozpuszczano w DMSO (2000 μg/ml) i rozcieńczano w pożywce do hodowli stosując 100 ml kolby pomiarowe tak, aby uzyskać określone stężenia leków (100, 50, 25, 10, 5, 3, 1 μg/ml). W każdym z powtórzeń znajdowały się dwie kontrolne przywry, jedna w niezmienionej pożywce do hodowli z RBC i jedna w pożywce do hodowli bez leków z RBC.

Działanie leków na przywry określano oceniając śmierć organizmów, zaburzenia ruchliwości oraz zmiany morfologiczne w porównaniu z kontrolnymi, nietraktowanymi przywrami, z użyciem podświetlanej od spodu tablicy oraz szła powiększającego 3 X.

Eksperyment 1

W przypadku D-NTZ, przywry po leczeniu dawką 50 i 100 μg były umierające lub martwe w ciągu godziny. Cztery z 7 przywr traktowanych dawką 25 μg było umierających, dwie przywry były aktywne, i jedna była spowolniała w ciągu pierwszej godziny; wszystkie przywry były martwe z wyjątkiem dwóch spowolniałych przywr przez 3 godziny, a tylko jedna spowolniała przywra pozostała przy życiu po czterech godzinach. Przy dawce 10 μg, zmniejszoną aktywność zaobserwowano po 1, 3 i 4 godzinach, a wszystkie przywry były umierające lub martwe po 7 godzinach. W grupach traktowanych dawką 3 i 5 μg obserwowano zmniejszoną aktywność po 24 godzinach, przy czym początek działania był nieco wolniejszy w grupie traktowanej dawką 3 μg; w ciągu 50 godzin wszystkie przywry traktowane dawką 3 i 5 μg były martwe, z wyjątkiem jednej spowolniałej przywry w każdej z grup. Pewne spowolnienie aktywności obserwowano w grupie traktowanej dawką 1 μg po 42-74 godzinach, a j edynie 3 aktywne i jedna umierająca przywrą pozostały przy życiu po 91 godzinach; po 115 godzinach w grupie traktowanej dawką 1 μg pozostała przy życiu tylko jedna spowolniała przywra. Śmiertelność w grupie kontrolnej z RBC obserwowano po 66 godzinach (jedna przywra), 91 godzinach (jedna przywra) i 115 godzinach (cztery przywry). W grupie kontrolnej bez RBC wszystkie przywry pozostały przy życiu po 91 godzinach, a jedna przywra była martwa po 115 godzinach.

Eksperyment 2

W przypadku NTZ odnotowano nieco większą aktywność, a wpływ leku na ruchomość i śmiertelność przywr w 8 powtórzeniach był widoczny nieco wcześniej w porównaniu z D-NTZ. W grupach, w których zastosowano dawki 100, 50 i 25 μg, wszystkie przywry były martwe lub umierające po 1 godzinie, z wyjątkiem jednej przywry w grupie 25 μg, która była martwa po 3 godzinach. Związane z dawką zmniejszenie ruchliwości było widoczne w każdej z innych traktowanych grup, a rozpoczynało się po 1 godzinie. W grupie, w której zastosowano dawkę 10 μg, jedynie jedna przywra przeżyła do 16 godzin. W grupie, w której zastosowano dawkę 5 μg jedynie 3 przywry były aktywne po 6 godzinach, a ani jedna przywra nie pozostała aktywna po 16 godzinach. Po 23 godzinach jedynie dwie spowolniałe przywry pozostały przy życiu w grupie, w której zastosowano dawkę 3 μg; te przywry były martwe po 41 godzinach. W grupie, w której zastosowano dawkę 1 μg, jedna przywrą była martwa po 16 godzinach, trzy po 41 godzinach i pięć po 74 godzinach; 3 przywry pozostały aktywne po 91 godzinach, a jedna przywra zachowała aktywność po 115 godzinach. W grupie kontrolnej z RBC, 7 z 8 przywr było żywych po 74 godzinach, 3 były żywe po 91 godzinach oraz 2 pozostały przy życiu po 115 godzinach. W grupie kontrolnej bez RBC, 6 z 8 przywr było aktywnych po 74 godzinach, 4 były aktywne po 91 godzinach oraz 2 pozostały aktywne po 115 godzinach.

Śmierć przywr w grupach, w których zastosowano wysokie dawki (25, 50, 100 μg) była szybka i związana ze skurczeniem oraz zwinięciem brzusznym przywr. Po zastosowaniu niższych dawek leku, większość przywr była przez pewien czas spowolniała, a martwe lub umierające przywry były

PL 193 556 B1 bardziej rozluźnione i „rozpłaszczone. Zarażenie ulegało ograniczeniu w niektórych powtórzeniach eksperymentów po 91 godzinach. W eksperymentach z D-NTZ, większy rozrost bakterii lub grzybów oraz związana z tym śmiertelność w dwóch płytkach w powtórzeniach wystąpiły po 115 godzinach. W eksperymentach z NTZ, rozrost i śmiertelność przywr we wszystkich płytkach w powtórzeniach występowały po 91 godzinach (dwa powtórzenia) oraz po 115 godzinach (5 powtórzeń). Obserwacje czynione w 139 godzinie nie były brane pod uwagę, ponieważ uzyskanych wyników nie uznano za ważne ze względu na ogólne zarażenie większości płytek.

Eksperymenty z zastosowaniem obu badanych leków sugerują silne działanie przywrobójcze nitazoksanidu. Nieco silniejsze działanie przywrobójcze w stosunku do F. hepatica obserwowano w przypadku nitazoksanidu niż deacetylonitazoksanidu, głównego metabolitu, który uważany jest za substancję czynną w wątrobie.

Nagła śmierć przywr występuje w ciągu 1 godziny in vitro przy dawkach D-NTZ > 50 ąg, w ciągu czterech godzin przy dawce 25 ąg, a w ciągu 6-7 godzin przy dawce 10 ąg. Dawka 10 ąg może być odpowiednią pojedynczą dawką leczniczą, zapewniającą uwalnianie leku z odpowiednią szybkością, jeżeli dane farmakokinetyczne wykażą, że poziomy leku w tkankach utrzymują się przez czas dłuższy niż 6-8 godzin po podaniu pojedynczej dawki.

Silne działanie przywrobójcze po 74 godzinach (trzy dni) obserwowano w przypadku obu związków w dawkach 3 i 5 ąg. Długotrwałą przeżywalność, zbliżającą się, ale nie osiągającą przeżywalności obserwowanej w nietraktowanych przypadkach kontrolnych, stwierdzano w dawce 1 ąg; taki poziom leku w tkance wątroby przez 3-4 dni może zatem wywołać zbyt mały efekt terapeutyczny w stosunku do pasożytów.

P r z y k ł a d X

Fasciola gigantica

Badano aktywność nitazoksanidu w stosunku do dojrzałych i niedojrzałych Fasciola gigantica u eksperymentalnie infekowanych królików.

Otorbione metacerkarie Fasciola gigantica (EMC) zbierano na arkuszu celofanu po 28-35 dniach od zarażenia ślimaków L. calludi miracidiami Fasciola gigantica z zastosowaniem metody opisanej przez Abdel-Ghany, w której ślimaki poddano codziennie działaniu sztucznego światła przez 30 minut, w czystej niechlorowanej wodzie wodociągowej. Uzyskane otorbione metacerkarie (EMC) przechowywano w 4°C w lodówce przez 5 do 8 dni pod powierzchnią wody, po czym stosowano je do zakażenia zwierząt eksperymentalnych.

W badaniu stosowano czterdzieści (40) królików Boscat o wadze 1,5-2 kg, które podzielono na dwie grupy eksperymentalne po 20 zwierząt.

Zwierzęta w grupie 1 zarażano doustnie 35-40 otorbionymi metacerkariami, zawiniętymi w liść sałaty, który umieszczano na tylnej części języka zwierząt. Pyski zwierząt zamykano ręką aż do momentu połknięcia metacerkarii. Te zwierzęta z grupy 1 stosowano do oceny skuteczności nitazoksanidu w stosunku do niedojrzałych stadiów (4-5 tygodniowych) Fasciola gigantica.

Zwierzęta z grupy 2 zakażano doustnie w opisany powyżej sposób 10-15 otorbionymi metacerkariami i użyto do badania skuteczności nitazoksanidu w stosunku do wczesnych dojrzałych postaci przywr (> 10 tygodni).

Dziesięć zwierząt z grupy 1 otrzymało 35 mg nitazoksanidu, rano i wieczorem, przez 7 kolejnych dni 4 tygodnie po zakażeniu niedojrzałymi stadiami cyklu życiowego pasożyta. Pozostałe dziesięć zwierząt z grupy 1 służyło jako nieleczone zwierzęta kontrolne.

Dziesięć zwierząt z grupy 2 otrzymało 35 mg nitazoksanidu, rano i wieczorem, przez 7 kolejnych dni 10 tygodni po zakażeniu dojrzałymi stadiami cyklu życiowego pasożyta. Pozostałe dziesięć zwierząt z grupy 2 służyło jako nieleczone zwierzęta kontrolne.

Wszystkie zwierzęta karmiono suchą paszą aż do zakończenia eksperymentu.

W siedem dni po podaniu ostatniej dawki nitazoksanidu, wszystkie króliki we wszystkich grupach uśmiercano. Powierzchnię wątroby badano pod względem obecności martwiczych bruzd powstałych po migracji pasożytów, zwłaszcza w niedojrzałych stadiach cyklu rozwojowego pasożyta. Te obszary martwicy badano za pomocą dwóch igieł chirurgicznych w celu ekstrakcji młodych migrujących przywr, zgodnie z metodą opisaną przez El-Bahy'ego. Wątroby krojono na małe kawałki, przede wszystkim w okolicy bruzd migracyjnych i macerowano pod mikroskopem w celu ekstrakcji istniejących przywr. Jamę brzuszną i powierzchnie trzewi płukano letnią wodą. Wodę następnie zbierano, przesączano i badano obecność niedojrzałych postaci przywr. Wszystkie zebrane pasożyty, jak również ich fragmenty liczono zarówno u zwierząt leczonych, jak i zwierząt kontrolnych w grupach 1 i 2. Żywe przywry miały różowe zabarwienie,

PL 193 556 B1 były przezroczyste, z widocznymi nienaruszonymi powłokami ciała, łatwo ulegały ekstrakcji z tkanki wątrobowej za pomocą letniej wody, podczas gdy martwe przywry miały kolor szary, a ich powierzchnia była zniszczona i martwicza. Skuteczność nitazoksanidu obliczono z poniższego wzoru:

(a - b) % skuteczność = --- x 100 a

gdzie: a = liczba przywr odzyskanych z kału zwierząt kontrolnych b = liczba przywr odzyskanych z kału zwierząt leczonych.

Wyniki badań przedstawione w tabeli 7 wskazują, że ilość niedojrzałych postaci przywr odzyskanych z wątrób królików w grupie leczonej była mniejsza od ilości stwierdzanej w grupie kontrolnej. Obliczony średni procent zmniejszenia wynosił 46,77% (w zakresie 40 - 60%).

T a b e l a 13.

Skuteczność nitazoksanidu w stosunku do niedojrzałych (czterotygodniowych) F. gigantica u eksperymentalnie zarażonych królików.

Liczba przywr odzyskanych z wątroby
Królik nr	Nieleczone króliki kontrolne	Leczone króliki	Skuteczność (%)
1	7	4	42
2	7	4	42
3	6	3	50
4	8	4	50
5	5	3	40
6	5	2	60
7	5	3	40
8	6	3	50
9	8	4	50
10	5	3	40
Średnia	6,2	3,3	46,77

We wczesnym dojrzałym stadium zakażenia, nitazoksanid wykazał pełne działanie (100% zmniejszenie), a w badaniu wątroby leczonych królików nie znaleziono robaków, które znajdowały się w wątrobach nieleczonych królików, co pokazuje poniższa tabela 14.

T a b e l a 14

Skuteczność nitazoksanidu w stosunku do wczesnych dojrzałych (10-tygodniowych) F. gigantica u eksperymentalnie zarażonych królików.

Liczba przywr odzyskanych z wątroby
Królik nr	Nieleczone króliki kontrolne	Leczone króliki	Skuteczność (%)
1	2	3	4
1	4	0	100
2	4	0	100

PL 193 556 B1 cd. tabeli 14

1	2	3	4
3	3	0	100
4	3	0	100
5	2	0	100
6	2	0	100
7	2	0	100
8	3	0	100
9	3	0	100
10	3	0	100
Średnia	2,9	0,0	100

Nitazoksanid stosowany w dawce 70 mg dziennie przez 7 kolejnych dni jest umiarkowanie skuteczny w stosunku do niedojrzałych postaci Fasciola gigantica, natomiast jest całkowicie skuteczny w stosunku do wczesnych dojrzałych postaci pasożyta.

P r z y k ł a d XIII

Schistosoma

Badano aktywność nitazoksanidu w stosunku do Schistosoma mansoni i Schistosoma haematobium u eksperymentalnie zarażonych myszy.

Czterdzieści (40) białych myszy ważących 30 - 50 gramów podzielono na dwie grupy, po dwadzieścia zwierząt w grupie. Zwierzęta z pierwszej grupy zarażano 300-500 wolnymi aktywnymi cerkariami Schistosoma mansoni zawieszonymi w 0,25 ml wody destylowanej. Pasożyty podawano myszom poprzez iniekcję dootrzewnową. Zwierzęta w drugiej grupie zarażano w ten sam sposób, ale cerkariami Schistosoma haematobium. Zwierzęta z obu grup hodowano następnie przez łącznie 70 dni w laboratorium.

W siedemdziesiąt dni po zakażeniu dziesięć zwierząt z każdej grupy otrzymało doustnie nitazoksanid w dawce 1,3 mg, rano i wieczorem, przez siedem kolejnych dni. Siedem dni po zakończeniu leczenia zwierzęta uśmiercano, a robaki odzyskiwano z wątroby zwierząt poprzez perfuzję ciepłą wodą (37°C). Odzyskane Schistosoma liczono u zwierząt leczonych i kontrolnych. Skuteczność nitazoksanidu obliczono z poniższego wzoru:

% skuteczność = (a - b) a x 100 gdzie: a = liczba przywr z rodziny Schistosomatidae odzyskanych z kału zwierząt kontrolnych b = liczba przywr z rodziny Schistosomatidae odzyskanych z kału zwierząt leczonych.

Wyniki przedstawione w tabelach 9 i 10 wykazują jednoznacznie, że nitazoksanid stosowany w dawce 2,6 mg dziennie przez 7 kolejnych dni był skuteczniejszy w stosunku do Schistosoma haematobium, gdzie obserwowano zmniejszenie liczby pasożytów o 82,85% w porównaniu ze zwierzętami kontrolnymi, podczas gdy w przypadku Schistosoma mansoni obserwowano jedynie 59,91% zmniejszenie liczby pasożytów w porównaniu z kontrolnymi myszami. Wyniki te są zgodne z przedstawionymi przez Abaza i współpracowników u pacjentów, u których nitazoksanid nie był skuteczny w stosunku do S. mansoni, co wykazano poprzez dodatnie wyniki liczenia jaj po leczeniu nitazoksanidem.

PL 193 556 B1

T a b e l a 15

Skuteczność nitazoksanidu w stosunku do dojrzałych (13-tygodniowych) Schistosoma mansoni u myszy.

Liczba przywr usuniętych z wątroby
Mysz nr	Nieleczone myszy kontrolne	Leczone myszy
1	21	10
2	29	9
3	32	10
4	26	11
5	24	13
6	19	10
7	20	9
8	24	12
9	22	8
10	30	7
Łącznie	247	99
Średnia/mysz	24,70	9,9
Skuteczność		59,91

T a b e l a 16

Skuteczność nitazoksanidu w stosunku do dojrzałych (13-tygodniowych) Schistosoma haematobium u myszy.

Liczba przywr usuniętych z wątroby
Mysz nr	Nieleczone myszy kontrolne	Leczone myszy
1	2	3
1	18	3
2	16	3
3	14	2
4	19	2
5	12	4
6	10	4
7	13	2
8	12	2

PL 193 556 B1 cd. tabeli 16

1	2	3
9	17	0
10	9	2
Łącznie	140	24
Średnia/mysz	14	2,4
Skuteczność		82,85

Zastrzeżenia patentowe

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Środek farmaceutyczny do podawania doustnego, zawierający co najmniej jeden ze związków wybranych z grupy obejmującej:

i związek o wzorze (II) znamienny tym, że zawiera ponadto farmaceutycznie dopuszczalny kwas w polepszającej trwałość ilości.
2. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera farmaceutycznie dopuszczalny kwas wybrany z grupy obejmującej kwas cytrynowy, kwas glutaminowy, kwas bursztynowy, kwas etanosulfonowy, kwas octowy, kwas winowy, kwas askorbinowy, kwas metanosulfonowy, kwas fumarowy, kwas adypinowy, kwas jabłkowy i ich mieszaniny.
3. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że stosunek wagowy farmaceutycznie dopuszczalnego kwasu do stałych cząstek czynnych wynosi 0,01 - 0,5.
4. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że stosunek wagowy farmaceutycznie dopuszczalnego kwasu do stałych cząstek czynnych wynosi 0,03 - 0,2.
5. Środek farmaceutyczny w postaci pasty do podawania miejscowego, zawierający:

jako substancję czynną stałe cząstki co najmniej jednego ze związków wybranych z grupy obejmującej:

i związek o wzorze (II)

PL 193 556 B1 znamienny tym, że zawiera substancję czynną w postaci cząstek o wielkości poniżej 200 μm i średniej wielkości powyżej 10 μm;

co najmniej jeden zagęszczacz; co najmniej jeden środek zwilżający; oraz co najmniej jeden farmaceutycznie dopuszczalny kwas, przy czym pasta ma odczyn o pH 2 - 6.
6. Środek według zastrz. 5, znamienny tym, że zawiera dodatkowo co najmniej jedną substancję pomocniczą wybraną z grupy obejmującej alkohol cetylowy, pochodne glicerydowe, glikol propylenowy i ich mieszaniny.