PL193374B1

PL193374B1 - Sposób otrzymywania czarno-białego obrazu i zestaw do otrzymywania czarno-białego obrazu

Info

Publication number: PL193374B1
Application number: PL340146A
Authority: PL
Inventors: Alan S. Fitterman; Robert E. Dickerson
Original assignee: Eastman Kodak Co
Priority date: 1999-05-18
Filing date: 2000-05-16
Publication date: 2007-02-28
Also published as: HU0001963D0; PL340146A1; US6087078A; KR20010029726A; CN1183421C; HUP0001963A2; CN1274102A; HUP0001963A3; US6033836A

Abstract

1. Sposób otrzymywania czarno-bialego obrazu obejmujacy: A) wywolywanie obrazotwórczego, naswietlonego czarno-bialego, fotograficznego elementu halogenku srebra stosujac czarno-biala kompozycje wywolujaca o pH od 9 do 12, zawierajaca od 25 do 200 mmol/l czarno-bialego dihydroksybenze- nowego srodka wywolujacego, od 100 do 600 mmoli/l jonów siarczynowych, oraz od 2 do 12 mmoli/l pomocniczego dodatko- wego srodka wspólwywolujacego, i B) utrwalanie wywolanego czarno-bialego fotograficznego elementu halogenku srebra stosujac kompozycje utrwalajaca o pH od 4 do 6 i zawierajaca od 250 do 950 mmol/l fotograficznego srodka utrwalajacego innego niz siarczyn oraz od 40 do 120 mmol/l jonów siarczynowych, przy czym sposób prowadzi sie przez co najmniej 60 sekund, znamienny tym, ze do etapu A stosuje sie czarno-bialy fotograficzny element halogenku srebra zawierajacy podloze, na którego obu stronach naklada sie jednostke emulsji halogenku srebra zawierajaca ziarna halogenku srebra i zelatyno-nosnik, gdzie ziarna halo- genku srebra zawieraja co najmniej 95% molowych bromku, w stosunku do calkowitej ilosci srebra, co najmniej 50% pola powierzchni rzutowej ziarna halogenku srebra zapelniaja plytkowe ziarna o srednim wspólczynniku ksztaltu wiekszym niz 8, grubosci nie wiekszej niz 0,10 µm i sredniej srednicy ziarna od 1,5 do 3 µm, przy czym pokrycie srebrem w kazdej jednost- ce emulsji halogenku srebra jest nie wieksze niz 11 mg/dm 2 , a pokrycie zelatyno-nosnikiem w kazdej jednostce emulsji halogenku srebra jest nie wieksze niz 11 mg/dm 2 . 10. Zestaw do otrzymywania czarno-bialego obrazu, znamienny tym, ze obejmuje: a) czarno-biala kompozycje wywolujaca o pH od 9 do 12, zawierajaca od 25 do 200 mmol/l czarno-bialego dihydroksy- benzenowego srodka wywolujacego, od 100 do 600 mmoli/l jonów siarczynowych, oraz od 2 do 12 mmoli/l pomocniczego dodatkowego srodka wspólwywolujacego, b) kompozycje utrwalajaca o pH od 4 do 6 i zawierajaca od 250 do 950 mmol/l fotograficznego srodka utrwalajacego in- nego niz siarczyn oraz od 40 do 120 mmol/l jonów siarczynowych, c) czarno-bialy element fotograficzny halogenku srebra zawierajacy podloze, na którego obu stronach nalozono jed- nostke emulsji halogenku srebra zawierajaca ziarna halogenku srebra i zelatyno-nosnik, gdzie ziarna halogenku srebra zawieraja co najmniej 95% molowych bromku, w stosunku do calkowitej ilosci srebra, przy czym co najmniej 50% pola powierzchni rzutowej ziarna halogenku srebra zapelniaja plytkowe ziarna o srednim ………………………………………. PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania czarno-białego obrazu oraz zestaw do otrzymywania czarno-białego obrazu. Wynalazek ten dotyczy ogólnie fotografii, a w szczególności ulepszonego przetwarzania czarno-białych elementów fotograficznych. Bardziej szczegółowo, dotyczy on sposobu przetwarzania niskosrebrowych filmów czarno-białych stosując odpowiednie etapy wywoływania i utrwalania oraz dotyczy zestawu do przetwarzania, użytecznego w tym celu.

Roentgen odkrył promieniowanie X przez przypadkowe naświetlenie srebrowo-halogenkowego elementu fotograficznego. W 1913 r. Eastman Kodak Company wprowadziła swój pierwszy produkt przeznaczony specjalnie do naświetlania promieniowaniem X (promieniami X). Filmy radiograficzne z halogenkiem srebra stanowią przytłaczającą większość medycznych obrazów diagnostycznych. Uznano prawie natychmiast, że jonizujące promienie X o dużej energii są potencjalnie szkodliwe i szukano dróg ominięcia długotrwałego naświetlania pacjenta. Filmy radiograficzne zapewniają widzialne obrazy srebrowe po obrazotwórczym naświetleniu, a następnie przetworzeniu z natychmiastowym dostępem.

Jedno z rozwiązań, wciąż szeroko stosowane, polega na nałożeniu powłoki z emulsji halogenku srebra, użytecznych dla filmów radiograficznych, po obu stronach podłoża filmu. W ten sposób ilość promieni X, którą można pochłonąć i użyć do wytworzenia obrazu, jest podwojona, zapewniając większą czułość. Dwustronnie powlekane filmy radiograficzne firma Eastman Kodak Company sprzedaje pod znakiem towarowym: filmy ZDWOJONE (DUPLITIZED). Filmy, których działanie opiera się całkowicie na pochłanianiu promieniowania X dla wytworzenia obrazu określa się w technice jako bezpośrednie elementy radiograficzne, podczas gdy filmy, których działanie polega na wzmacnianiu emisji światła ekranowanego określa się jako pośrednie elementy radiograficzne.

Istnieją inne zastosowania bezpośrednich filmów radiograficznych, takie jak różne zastosowania przemysłowe, w których promienie X są chwytane przy tworzeniu obrazu, lecz nie można tam stosować ekranów wzmacniających z określonych powodów (w przypadku rurociągów i spawów łopatek turbin).

Przeważającą praktyką jest przetwarzanie filmów radiograficznych z zastosowaniem czarnobiałego wywoływania, utrwalania, płukania i suszenia. Filmy przetwarzane w ten sposób są następnie gotowe do oglądania na nich obrazu.

Fotograficzne czarno-białe kompozycje wywołujące, zawierające srebrowo-halogenkowy czarno-biały środek wywołujący, są dobrze znane w technice fotograficznej i służą do zmniejszania ziaren halogenku srebra zawierających utajony obraz dając wywołany obraz fotograficzny. W technice znane są liczne użyteczne środki wywołujące, spośród których najpowszechniejsze są: hydrochinon i podobne związki dihydroksybenzenowe i kwas askorbinowy (i pochodne). Takie kompozycje zawierają zwykle inne składniki, takie jak siarczyny, bufory, środki przeciw zadymieniu, halogenki i utwardzacze.

Kompozycje utrwalające dla filmów radiograficznych są również dobrze znane i zawierają jeden lub więcej środków utrwalających, z których najbardziej znane są tiosiarczany. Takie kompozycje zawierają zwykle siarczyny jako przeciwutleniacze.

Opis patentowy St. Zjedn. Ameryki US-A-5,800,976 (Dickerson i wsp.) opisuje elementy radiograficzne z powłoką niskosrebrową i zawierające pewne związki wzmacniające zdolność krycia w przypadku emulsji halogenku srebra. Takie elementy przetwarza się zwykle w typowych kompozycjach wywołujących, które zawierają hydrochinon lub inne związki dihydroksybenzenowe.

Istnieje jednak potrzeba posiadania mniej kosztownych kompozycji do przetwarzania, złożonych z mniej reaktywnych składników, szczególnie przy przetwarzaniu elementów niskosrebrowych. Dodatkowo, przemysł potrzebuje sposobu przetwarzania, który może zapewnić akceptowalne obrazy czarno-białe w krótkim czasie.

Według wynalazku sposób otrzymywania czarno-białego obrazu obejmujący:

A) wywoływanie naświetlonego obrazotwórczo czarno-białego, fotograficznego elementu halogenku srebra, stosując czarno-białą kompozycję wywołującą o pH od 9 do 12 i zawierającą od 25 do 200 mmol/l dihydrobenzenowego, czarno-białego środka wywołującego, od 100 do 600 mmoli/l jonów siarczynowych, i od 2 do 12 mmoli/l dodatkowego środka współwywołującego, oraz

B) utrwalanie wywołanego czarno-białego fotograficznego elementu halogenku srebra, przy pomocy kompozycji utrwalającej o pH od 4 do 6 i zawierający od 40 do 120 mmoli/l jonów siarczynowych i od 250 do 950 mmoli/l fotograficznego środka utrwalającego innego niż siarczyn, przy czym sposób prowadzi się, przez co najmniej 60 sekund, charakteryzuje się tym, że do etapu A stosuje się czarno-biały element fotograficzny halogenku srebra, który posiada podłoże, na którego obu stronach

PL 193 374 B1 nakłada się jednostkę emulsji halogenku srebra, zawierającą ziarna halogenku srebra i nośnik żelatynowy, gdzie ziarna halogenku srebra zawierają, co najmniej 95% molowych bromku, w stosunku do całkowitej ilości srebra, i co najmniej 50% rzutu powierzchni ziaren halogenku srebra zapełniają płytkowe ziarna o średnim współczynniku kształtu większym niż 8, grubości nie większej niż 0,10 μm i średniej średnicy ziarna od 1,5 do 3 μm, przy czym pokrycie srebrem w każdej jednostce emulsji ₂ halogenku srebra jest nie większe niż 11 mg/dm², a pokrycie nośnikiem żelatynowym w każdej jednostceemulsji halogenku srebra jest nie większe niż 11 mg/dm².

Korzystnie stosuje się czarno-białą kompozycję wywołującą, która zawiera pomocniczy środek współwywołujacy w stężeniu od 2,5 do 7,5 mmol/l, czarno-biały środek wywołujący w stężeniu od 30 do 90mmol/l, a jony siarczynowe w stężeniu od 160 do 460mmol/l. Korzystnie stosuje się kompozycję utrwalającą, która zawiera fotograficzny środek utrwalający inny niż siarczyn, w stężeniu od 300 do 750 mmol/l i jony siarczynowe w stężeniu od 50 do 100 mmol/l; kompozycja utrwalająca korzystnie zawiera również siarczan glinu w stężeniu od 20 do 70 mmol/l. Korzystnie jako fotograficzny środek utrwalający stosuje się cysteinę, tiosiarczan, tiocyjanian lub ich dowolną mieszaninę. Korzystnie zarówno kompozycja wywołująca jak i kompozycja utrwalająca zawierają ponadto jony boranowe.

W sposobie według wynalazku stosuje się jednostki emulsji halogenku srebra, z których każda korzystnie zawiera 0,1 do 0,8% utwardzacza, w stosunku do całkowitej suchej masy żelatyno-nośnika; korzystnie pokrycie srebrem w każdej jednostce emulsji halogenku srebra wynosi od 8 do 11 mg/dm², a pokrycie żelatyno-nośnikiem w każdej jednostce emulsji halogenku srebra wynosi od 6 do 11 mg/dm².

W sposobie według wynalazku etap A korzystnie prowadzi się przez 30 do 60 sekund, i etap B korzystnie prowadzi się przez 30 do 60 sekund.

Według wynalazku zestaw do otrzymywania czarno-białego obrazu charakteryzuje się tym, że obejmuje:

a) czarno-białą kompozycję wywołującą o pH od 9 do 12, zawierającą od 25 do 200 mmol/l czarno-białego dihydroksybenzenowego środka wywołującego, od 100 do 600 mmoli/l jonów siarczynowych, oraz od 2 do 12 mmoli/l pomocniczego dodatkowego środka współwywołującego,

b) kompozycję utrwalającą o pH od 4 do 6 i zawierającą od 250 do 950 mmol/l fotograficznego środka utrwalającego innego niż siarczyn oraz od 40 do 120 mmol/l jonów siarczynowych,

c) czarno-biały element fotograficzny halogenku srebra zawierający podłoże, na którego obu stronach nałożono jednostkę emulsji halogenku srebra zawierającą ziarna halogenku srebra i żelatyno-nośnik, gdzie ziarna halogenku srebra zawierają co najmniej 95% molowych bromku, w stosunku do całkowitej ilości srebra, przy czym co najmniej 50% pola powierzchni rzutowej ziarna halogenku srebra zapełniają płytkowe ziarna o średnim współczynniku kształtu większym niż 8, grubości nie większej niż 0,10 μm i średniej średnicy ziarna od 1,5 do 3 μm, przy czym pokrycie srebrem w każdej jednostce emulsji halogenku srebra jest nie większe niż 11 mg/dm², a pokrycie żelatyno-nośnikiem wkażdej jednostce emulsji halogenku srebra jest nie większe niż 11 mg/dm².

Niniejszy wynalazek ujawnia sposób skutecznego i wydajnego przetwarzania niskosrebrowych czarno-białych fotograficznych elementów halogenku srebra przy użyciu tańszych czarno-białych kompozycji wywołujących i utrwalających. Te kompozycje zawierają zmniejszone ilości fotograficznych odczynników do przetwarzania.

Przetwarzanie można zrealizować w stosunkowo szybki sposób dzięki kombinacji niskosrebrowego elementu i szczególnym kompozycjom do przetwarzania. Element ma mniejsze niż normalnie pokrycie srebrem i środkiem wiążącym, co pozwala kompozycjom do przetwarzania na szybką dyfuzję do wnętrza elementu, powoduje pożądane reakcje chemiczne i usuwa niepotrzebne srebro z mniejszą niż normalnie ilością odczynników fotograficznych. Jest to szczególnie istotne dla utrwalania, gdyż mniejsza zawartość srebra pozwala na szybszą reakcję pomiędzy fotograficznymi środkami utrwalającymi i srebrem. W miarę wydłużania się czasu przetwarzania, możliwe jest dalsze rozcieńczanie kompozycji. A więc można korzystnie zapewnić krótsze czasy przetwarzania lub przetwarzanie z bardziej rozcieńczonymi kompozycjami. Kompozycje wywołujące i utrwalające można też zrealizować w postaci jednoczęściowych proszków, które łatwo rozpuszczają się i zapewniają inne korzyści.

Niniejszy wynalazek jest użyteczny dla zapewnienia czarno-białego obrazu w fotograficznym elemencie halogenku srebra, a korzystnie - niskosrebrowego filmu radiograficznego z halogenkiem srebra. Inne typy elementów, które można przetwarzać stosując niniejszy wynalazek, obejmują, ale bez ograniczenia, filmy lotnicze, czarno-białe filmy do kamery, filmy duplikatowe i kopie filmów oraz amatorskie i zawodowe czarno-białe filmy o stałym odcieniu, mniej powlekane halogenkiem srebra.

PL 193 374 B1

Ogólny skład takich materiałów jest dobrze znany - w technice, ale specyficzne cechy, które czynią te materiały szczególnie przystosowalnymi do niniejszego wynalazku, opisano bardziej szczegółowo poniżej.

Czarno-biała kompozycja wywołująca, stosowana w sposobie według wynalazku zawiera jeden lub więcej czarno-białych, dihydroksybenzenowych środków wywołujących, obejmujących hydrochinon i jego pochodne, całkiem oczywiste dla specjalistów w tej dziedzinie techniki (patrz na przykład opisy patentowe St. Zjedn. Ameryki US-A-4,269,929 na rzecz Nothangle oraz US-A-5,457,011 na rzecz Lehr i wsp.). Hydrochinon jest korzystnym czarno-białym środkiem wywołującym. Na życzenie można stosować mieszaniny tych środków wywołujących.

Czarno-biała kompozycja wywołująca zawiera również jeden lub więcej pomocniczych środków współwywołujących, które również są dobrze znane (na przykład, Mason, Photographic Processing Chemistry, Focal Press, London, 1975). Można stosować dowolny pomocniczy środek wywołujący, ale korzystne są 3-pirazolidonowe środki wywołujące (znane także jako środki wywołujące typu phenidone). Takie związki opisano, na przykład, w opisie patentowym St. Zjedn. Ameryki US-A-5,236,816 (wymienionym powyżej). Najpowszechniej stosowanymi związkami tej grupy są:

1-fenylo-3-pirazolidon, 1-fenylo-4,4-dimetylo-3-pirazolidon, 4-hydroksymetyło-4-metyło-1-fenylo-3-pirazolidon, 4-hydroksymetylo-4-metylo-1-fenylo-3-pirazolidon, 5-fenylo-3-pirazolidon, 1-p-aminofenylo-4,4-dimetylo-3-pirazolidon, 1-p-tolilo-4,4-dimetylo-3-pirazolidon, 1-p-tolilo-4-hydroksymetylo-4-metylo-3-pirazolidon i 1-fenylo-4,4-dihydroksymetylo-3-pirazolidon. Inne użyteczne pomocnicze środki współwywołujące zawierają jedną lub więcej grup zwiększających rozpuszczalność, takich jak grupy sulfonowe, karboksylowe lub hydroksylowe połączone z łańcuchami alifatycznymi lub pierścieniami aromatycznymi, a korzystnie połączone z hydroksymetylową grupą funkcyjną pirazolidonu, jak opisuje, na przykład, opis patentowy St. Zjedn. Ameryki US-A-5,837,434 (Roussihle i wsp.). Najkorzystniejszym pomocniczym środkiem współwywołującym jest 4-hydroksymetyło-4-metyło-1-fenylo-3-pirazolidon.

Mniej korzystne pomocnicze środki współwywołujące obejmują aminofenole, takie jak p-amino-fenol, o-aminofenol, N-metyloaminofenol, chlorowodorek 2,4-diamiofenolu, N-(4-hydroksyfenylo)glicynę, chlorowodorek p-benzyloaminofenolu, 2,4-diamino-6-metylofenol, 2,4-diaminorezorcynę i N-(b-hydroksy-etylo)-p-aminofenol.

Na życzenie można też stosować mieszaninę różnych typów pomocniczych środków wywołujących.

Korzystna jest obecność organicznego środka przeciwko zadymieniu w czarno-białej kompozycji wywołującej, oddzielnie lub jako domieszka. Takie związki kontrolują pojawienie się całkowitego zadymienia w przetwarzanych elementach. Odpowiednie środki przeciw zadymieniu obejmują, ale bez ograniczenia, benzimidazole, benzotriazole, merkaptotetrazole i merkaptotiadiazole. Reprezentatywne środki przeciw zadymieniu obejmują 5-nitroindazol, 5-p-nitrobenzoiloaminoimidazol, 1-metylo-5-nitroindazol, 6-nitroindazol, 3-metylo-5-nitroindazol, 5-nitrobenzimidazol, 2-izopropylo-5-nitrobenzimidazol, 5-nitrobenzotriazol, 4-(2-merkapto-1,3,4-tiadiazol-2-ilotio)butanosulfonian sodu, 5-amino-1,3,4-tiadiazolo-2-tiol, 5-metylobenzotriazol, benzotriazol i 1-fenylo-5-merkaptotetrazol. Najkorzystniejszy jest benzotriazol.

Kompozycja wywołująca zawiera również jeden lub więcej środków zabezpieczających lub przeciwutleniaczy. Można stosować różne tradycyjne czarno-białe środki zabezpieczające włącznie z siarczynami. Siarczynowy środek zabezpieczający użyty tutaj oznacza dowolny związek siarki zdolny do tworzenia lub zapewnienia jonów siarczynowych w wodnym roztworze alkalicznym. Przykłady obejmują, ale bez ograniczenia, siarczyny metalu alkalicznego, wodorosiarczyny metalu alkalicznego, metawodorosiarczyny metalu alkalicznego, kompleksy aminy z dwutlenkiem siarki, kwas siarkawy i addukty karbonylowodorosiarczynowe. Można też stosować mieszaniny tych związków.

Przykłady korzystnych siarczynów obejmują siarczyn sodu, siarczyn potasu, siarczyn litu, wodorosiarczyn sodu, wodorosiarczyn potasu i, metawodorosiarczyn sodu, metawodorosiarczyn potasu i metawodorosiarczyn litu.

Użyteczne addukty karbonylo-wodorosiarczynowe obejmują addukty metalu alkalicznego lub aminowodorosiarczynowe z aldehydami i wodorosiarczynowe addukty z ketonami. Przykłady tych związków obejmują wodorosiarczyn sodowoformaldehydowy, wodorosiarczyn sodowoacetaldehydowy, wodorosiarczyn bis-sodowy aldehydu bursztynowego, wodorosiarczyn sodowoacetonowy, wodorosiarczyn bis-sodowy aldehydu b-metyloglutarowego, wodorosiarczyn bis-sodowy butatonu i wodorosiarczyn bis-sodowy 2,4-pentadionu.

Do kompozycji można włączyć różne znane bufory, takie jak borany, węglany i fosforany, aby podtrzymać pożądane pH. pH można ustalać przy pomocy odpowiedniej zasady (takiej jak wodorotlenek) lub kwasu. pH kompozycji wywołującej/utrwalającej wynosi zwykle od 9 do 12, a korzystniej od 10 do 11.

PL 193 374 B1

Czarno-biała kompozycja wywołująca może też ewentualnie zawierać jeden lub więcej środków maskujących, które zwykle działają tworząc trwałe kompleksy z wolnymi jonami metalu (takimi jak jony srebra) w roztworze, w typowych ilościach. W technice znanych jest wiele użytecznych środków maskujących, ale szczególnie użyteczne grupy związków obejmują, ale bez ograniczenia, multimerowe kwasy karboksylowe, zgodnie z opisem patentowym US-A-5.389.502 (Fitterman i wsp.), kwasy aminopolikarboksylowe, ligandy polifosforanowe, kwasy ketokarboksylowe i alkanoloaminy. Reprezentatywne środki maskujące obejmują kwas etylenodiaminotetraoctowy, kwas dietylenotriaminopentaoctowy, kwas 1,3-propylenodiaminotetraoctowy, kwas 1,3-diamino-2-propanolotetraoctowy, kwas etylenodiaminodibursztynowy i kwas etylenodiaminomonobursztynowy.

Czarno-biała kompozycja wywołująca może zawierać inne dodatki włącznie z różnymi osłabiaczami wywoływania, przyspieszaczami wywoływania, środkami kontroli pęcznienia i środkami stabilizującymi, każdy w typowych ilościach. Przykłady takich ewentualnych składników podano w opisach patentowych St. Zjedn. Ameryki US-A-5,236,816 (wymienionym powyżej), US-A-5,474,879 (Fitterman i wsp.), oraz w opisach japońskim Japansese Kokai 7-56286 i europejskim EP-A-0585792.

W drugim etapie B sposobu według wynalazku stosuje się kompozycje utrwalającą zawierającą fotograficzny środek utrwalający, dla usuwania srebra. Chociaż jony siarczynowe występują i czasem działają jako środek utrwalający, to początkowe fotograficzne środki utrwalające stosowane w kompozycji utrwalającej nie są siarczynami. Użyteczne fotograficzne środki utrwalające wybiera się raczej spośród tiosiarczanów (włącznie z tiosiarczanem sodu, tiosiarczanem amonu, tiosiarczanem potasu i innymi dobrze znanymi w technice), cysteiny (i podobnych związków zawierających grupę tiolową), związków merkaptopodstawionych (takich jak opisane przez Haist, Modern Photographic Processing, John Wiley and Sons, N.Y., 1979), tiocyjanianów (takich jak tiocyjanian sodu, tiocyjanian potasu, tiocyjanian amonu i inne, dobrze znane w technice), amin i halogenków. Na życzenie można stosować mieszaniny jednej lub więcej tych grup środków utrwalających. Korzystne są tiosiarczany i tiocyjaniany. W niektórych realizacjach stosuje się mieszaninę tiocyjanianu (takiego jak tiocyjanian sodu) i tiosiarczanu (takiego jak tiosiarczan sodu). W takich mieszaninach stosunek molowy tiosiarczanu do tiocyjanianu wynosi od 1 : 1 do 1 : 10, a korzystnie od 1 : 1 do 1: 2.

Kompozycje utrwalające mogą również obejmować różne dodatki zwykle stosowane w tym przypadku, takie jak bufory, przyspieszacze utrwalania, osłabiacze utrwalania, środki kontroli pęcznienia i środki stabilizujące, każdy w typowych ilościach. W swej wodnej postaci, kompozycja utrwalająca ma zwykle pH co najmniej 4, korzystnie co najmniej 4,5, zwykle mniej niż 6, a korzystnie mniej niż 5,5.

Główne (i niektóre nie obowiązkowe) składniki opisane powyżej występują w wodnych kompozycjach wywołujących i utrwalających w ilościach zwykłych i korzystnych, przedstawionych w Tabeli I, a wszystkie minimalne i maksymalne ilości są przybliżone (tj około). W przypadku występowania w postaci suchej, kompozycje wywołujące zawierałyby głównie składniki w ilościach całkiem oczywistych dla specjalistów w tej dziedzinie techniki, odpowiednich dla uzyskania pożądanych stężeń cieczy.

TABE L A I

Kompozycja wywołująca	Zwykła ilość	Korzystna ilość
Dihydroksybenzenowy środek wywołujący	25 do 200 mmol/l	30 do 90 mmol/l
Pomocniczy środek współwywołujący	2 do 12 mmol/l	2,5 do 7,5 mmol/l
Jony siarczynowe	100 do 600 mmol/l	160 do 460 mmol/l
Jony bromkowe	10 do 50 mmol/l	15 do 45 mmol/l
Bufor, np. węglan	100 do 500 mmol/l	100 do 300 mmol/l
Tetraboran	0 do 20 mmol/l	6,2 do 17,2 mmol/l
Kompozycja utrwalająca
Środek utrwalający inny niż siarczyn	250 do 950 mmol/l	300 do 750 mmol/l
Jony siarczynowe	40 do 120 mmol/l	50 do 100 mmol/l
Bufor, np. octan	80 do 250 mmol/l	120 do 180 mmol/l
Tetraboran	2, 5 do 7 mmol/l	3 do 5 mmol/l
Siarczan glinu	20 do 70 mmol/l	20 do 50 mmol/l

PL 193 374 B1

Czarno-białe kompozycje wywołujące i utrwalające, użyteczne w praktyce niniejszego wynalazku, wytwarza się przez rozpuszczenie lub zdyspergowanie składników w wodzie i doprowadzanie pH do pożądanej wartości. Kompozycje można też otrzymać w postaci stężonej i rozcieńczyć do stężenia roboczego tuż przed użyciem lub podczas użycia. Składniki kompozycji można też otrzymać w postaci zestawu dwóch lub więcej części do połączenia i rozcieńczenia wodą do pożądanego stężenia i umieścić w urządzeniu do przetwarzania. Kompozycje można stosować jako ich własne dopełniacze lub inne podobne roztwory można stosować jako dopełniacze.

Przetwarzanie można prowadzić w dowolnym urządzeniu lub pojemniku do przetwarzania odpowiednim dla danego typu elementu fotograficznego. Na przykład, dla filmów radiograficznych, sposób można realizować stosując jeden lub więcej pojemników lub naczyń dla przeprowadzenia obu etapów: wywoływania i utrwalania.

W większości przypadków, przetwarzany element jest arkuszem filmu, ale może też być elementem ciągłym. Każdy element zanurza się w kąpieli kompozycji do przetwarzania na odpowiedni okres czasu w każdym etapie.

Po wywoływaniu i utrwalaniu korzystnie następuje, ale nie jest sprawą zasadniczą, odpowiedni etap płukania, aby usunąć sole srebra rozpuszczone przez utrwalanie i nadmiar środków utrwalających oraz aby zmniejszyć pęcznienie elementu. Roztworem płuczącym może być woda, ale korzystny roztwór płuczący jest kwaśny, a korzystniej pH = 7 lub mniej, korzystniej od 4,5 do 7, co odpowiednio zapewnia chemiczny kwas lub bufor.

Po płukaniu, przetwarzane elementy można suszyć przez odpowiedni czas i w odpowiedniej temperaturze, lecz w pewnych przypadkach czarno-białe obrazy można oglądać w stanie wilgotnym.

Czasy i warunki przetwarzania, według wynalazku, przedstawiono w następującej Tabeli II, przy czym wartości minimalne i maksymalne są przybliżone (tj. około). Całkowity czas dla sposobu według niniejszego wynalazku wynosi zwykle, co najmniej 60, a korzystnie co najmniej 90 sekund i zwykle mniej niż 180, a korzystnie mniej niż 150 sekund.

TABE LA II

ETAP PRZETWARZANIA	TEMPERATURA (°C)	CZAS (sek)
Wywoływanie	15-30	30-60
Utrwalanie	15-30	30-60
Płukanie	15-30	30-60

Czarno-białe fotograficzne elementy halogenku srebra, przetwarzane według niniejszego wynalazku, składają się zwykle z typowego giętkiego przezroczystego podłoża filmu (poliester, octan celulozy lub poliwęglan), na którego każdej stronie nałożono jedną lub więcej warstw fotograficznej emulsji halogenku srebra. Dla filmów radiograficznych wygodnie jest stosować materiały podłoża o niebieskim odcieniu, aby uzyskać niebiesko-czarny odcień obrazu całkowicie przetworzonych filmów. Korzystnymi podłożami filmu są: polietylenotereftalan i polietylenonaftalan.

Ogólnie, takie elementy, emulsje i kompozycje warstw opisano w wielu publikacjach, włącznie z Research Disclosure, publikacja 36544, wrzesień 1994. Research Disclosure jest publikacją Kenneth Mason Publications, Ltd. Dudley House, 12 North Street, Emsworth, Hampshire PO10 7DQ, Anglia.

Warstwy emulsji zawierają światłoczuły bromek srebra o dużej zawartości srebra, niezbędny dla powstania obrazu.

Dla ułatwienia przetwarzania z szybkim dostępem, ziarna zawierają korzystnie mniej niż 2% molowe jodku, w stosunku do całkowitej ilości srebra. Ziarna halogenku srebra stanowią w przeważającej części bromek srebra. Tak więc, ziarna mogą stanowić bromek srebra, jodobromek srebra, chlorobromek srebra, jodochlorobromek srebra, chlorojodobromek srebra, jeśli tylko bromek występuje w ilości co najmniej 95% molowych (korzystnie co najmniej 98% molowych) w stosunku do całkowitej zawartości srebra.

Obok korzyści uzyskanych z wyboru kompozycji opisanych powyżej, szczególnie przewiduje się stosowanie ziaren halogenku srebra odznaczających się współczynnikiem zmienności (COV) ziaren ECD mniejszym niż 20%, a korzystnie mniejszym niż 10%. Korzystnie jest stosować zbiór ziaren o tak dużej monodyspersyjności jaką tylko można dogodnie osiągnąć.

Dodatkowo, co najmniej 50% (a korzystnie, co najmniej 70%) rzutu powierzchni ziaren halogenku srebra zapełniają ziarna płytkowe o średnim współczynniku kształtu większym niż 8, a korzystnie

PL 193 374 B1 większym niż 12. Średnia grubość ziaren wynosi zwykle co najmniej 0,06 i nie więcej niż 0,10 μm, a korzystnie co najmniej 0,07 i nie więcej niż 0,09 μm. Średnia średnica ziaren wynosi od 1,5 do 3 μm, a korzystnie od 1,8 do 2,4 μm.

Emulsje płytkowych ziaren, spełniające wymagania ziaren wysokobromkowych i wymagania żelatyno-nośnikowe, poza tym, ze żelatyno-nośnik jest całkowicie utwardzony wstępnie, opisano bardziej szczegółowo w następujących opisach patentowych:

Dickerson	US-A-4,414,310,
Abbott i wsp.	US-A-4,425,425,
Abbott i wsp.	US-A-4,425,426,
Kofron i wsp.	US-A-4,439,520,
Wilgus i wsp.	US-A-4,434,226,
Maskasky	US-A-4,435,501,
Maskasky	US-A-4,713,320,
Dickerson i wsp.	US-A-4,803,150,
Dickerson i wsp.	US-A-4,900,355,
Dickerson i wsp.	US-A-4,994,355,
Dickerson i wsp.	US-A-4,997,750,
Bunch i wsp.	US-A-5,021,327,
Tsaur i wsp.	US-A-5,147,771,
Tsaur i wsp.	US-A-5,147,772,
Tsaur i wsp.	US-A-5,147,773,
Tsaur i wsp.	US-A-5,171,659,
Dickerson i wsp.	US-A-5,252,442,
Dickerson	US-A-5,391,469,
Dickerson i wsp.	US-A-5,399,470,
Maskasky	US-A-5,411,853,
Maskasky	US-A-5,418,125,
Daubendiek i wsp.	US-A-5,494,789,
OIm i wsp.	US-A-5,503,970,
Wen i wsp.	US-A-5,536,632,
King i wsp.	US-A-5,518,872,
Fenton i wsp.	US-A-5,567,580,
Daubendiek i wsp.	US-A-5,573,902,
Dickerson	US-A-5,576,156,
Daubendiek i wsp.	US-A-5,576,168,
OIm i wsp.	US-A-5,576,171, i
Deaton i wsp.	US-A-5,582,965.
Patenty na rzecz Abbot i wsp., Fenton i wsp., Dickerson i Dickerson i wsp. cytuje się, aby wska-

zać cechy typowego elementu obok żelatyno-nośnika, emulsji płytkowych ziaren wysokobromkowych iinnych istotnych cech niniejszego wynalazku.

Kontrast filmu można zwiększyć wprowadzając jedną lub więcej domieszek zwiększających kontrast. Rod, kadm, ołów i bizmut - wszystkie są dobrze znane jako środki zwiększające kontrast przez ograniczanie brzegowego wywoływania. Toksyczność kadmu wykluczyła jego ciągłe stosowanie. Rod jest najczęściej stosowany dla zwiększenia kontrastu i jest szczególnie korzystny. Stężenia zwiększające kontrast mieszczą się w zakresie od tak małych jak 10^-9 mola/mol Ag. Szczególnie rozważasię stężenia rodu do 5 x 10^-3 mola/mol Ag. Szczególnie korzystne stężenie domieszki rodu wynosi od 1x 10^-6 do 1x 10^-4 mola/mol Ag.

Znany jest szereg innych domieszek, oddzielnie i w kombinacji, dla poprawy kontrastu jak również innych typowych właściwości, takich jak charakterystyka prędkości i odwrotności. Szczególnie przewiduje się domieszki zdolne zapewnić miejsca płytkiego pułapkowania elektronów, określane jako domieszki SET. Domieszki SET opisano w Research Disclosure, Tom 367, listopad 1994, Pozycja 36736.

Domieszki irydu stosuje się bardzo powszechnie dla zmniejszenia braku odwrotności. Zestawienie typowych domieszek poprawiających prędkość, odwrotność i inne charakterystyki obrazu podaje Research Disclosure, Pozycja 36544, cytowane powyżej, Sekcja I. Ziarna emulsji i ich wytwarzanie, Podsekcja D.

PL 193 374 B1

Emulsje o małym COV można wybierać spośród wytwarzanych typowymi periodycznymi technikami strącania podwójnym strumieniem. Ogólny wykaz emulsji halogenku srebra i ich wytwarzanie podano w Research Disclosure, Pozycja 36544, cytowane powyżej, Sekcja I. Ziarna emulsji i ich wytwarzanie. Po strąceniu, a przed chemicznym uczuleniem emulsje można płukać zgodnie z dowolną typową techniką, stosując techniki ujawnione w Research Disclosure, Pozycja 36544, cytowane powyżej, Sekcja III. Płukanie emulsji.

Emulsje można uczulać chemicznie zgodnie z dowolną dogodną typową techniką, jak objaśniono w Research Disclosure, Pozycja 36544, Sekcja IV. Uczulanie chemiczne. Szczególnie przewiduje się uczulanie przy pomocy siarki i złota.

Zarówno bromek srebra jak i jodek srebra mają znaczącą naturalną czułość w zakresie niebieskiej części widma widzialnego. A więc, gdy ziarna emulsji zawierają duże stężenie bromku (>50% molowych, w stosunku do całkowitej ilości srebra), widmowe uczulenie ziaren nie jest istotne, choć wciąż korzystne. Przewiduje się szczególnie, że jeden lub więcej widmowych barwników uczulających będzie pochłaniany przez powierzchnie ziaren, aby nadać im lub zwiększyć ich uczulenie na światło. Idealnie, maksymalne pochłanianie widmowego barwnika uczulającego jest dobrana (np. w zakresie ±10 nm) do głównego pasma lub pasm emisji fluoryzacyjnego ekranu wzmacniającego. W praktyce można stosować dowolny widmowy barwnik uczulający, który po nałożeniu w postaci powłoki wykazuje półpikową szerokość pasma pochłaniania, zachodzącego na główną strefę (główne strefy) widma emisji przez fluoryzujący ekran wzmacniający, który zamierzano stosować przy pierwszym filmie radiograficznym.

Znane są liczne różnorodne typowe widmowe barwniki uczulające o maksimum pochłaniania rozciągającym się od zakresu widma bliskiego nadfioletu (300 do 40 nm), poprzez światło widzialne (400 do 700 nm) do bliskiej podczerwieni (700 do 1000 nm). Szczególne objaśnienia typowych widmowych barwników uczulających przedstawiono w Research Disclosure, Pozycja 18341, Sekcja X. Uczulanie widmowe i Pozycja 36544, Sekcja V. Uczulanie i odczulanie widmowe, A. Barwniki uczulające.

Niestałości, która zwiększa minimalną gęstość w powłokach emulsyjnych typu ujemnego (tj. zadymienie), można zapobiegać wprowadzając stabilizatory, środki przeciw zadymieniu, środki przeciw załamaniu, stabilizatory obrazu utajonego i podobne dodatki do emulsji i sąsiednich warstw, przed powlekaniem. Takie dodatki objaśniono w Research Disclosure, Pozycja 3654, Sekcja VII. Środki przeciw zadymieniu i stabilizatory i Pozycja 18431, Sekcja II.

Emulsyjne stabilizatory, środki przeciw zadymieniu i środki przeciw załamaniu.

Korzystne jest także, aby emulsje halogenku srebra zawierały jeden lub więcej związków wzmacniających zdolność krycia, zaadsorbowanych na powierzchniach ziaren halogenku srebra. Szereg takich materiałów jest znany w technice, ale korzystne związki wzmacniające zdolność krycia zawierają, co najmniej jedne dwuwartościowy atom siarki, który może przybrać postać reszty -S- lub =S. Takie związki obejmują, ale bez ograniczenia, 5-merkaptotetrazole, ditiooksotriazole, merkaptopodstawione tetraazaindeny i inne, opisane w opisie patentowym St. Zjedn. Ameryki US-A-5,800,976 (wymienionym powyżej) dotyczącym zawierających siarkę związków zwiększających zdolność krycia. Takie związki występują zwykle w stężeniach, co najmniej 20 mg/mol srebra, a korzystnie, co najmniej 30 mg/mol srebra. Stężenie może zwykle wynosić do 2000 mg/mol srebra, a korzystnie do 700 mg/mol srebra.

Znów jest korzystnie, aby emulsja halogenku srebra po każdej stronie podłoża zawierała dekstran lub poliakrylamid jako polimery rozpuszczalne w wodzie, które mogą również wzmocnić zdolność krycia. Polimery te występują zwykle w stosunku wagowym, co najmniej 0,1 : 1 do żelatyno-nośnika (opisanego powyżej), a korzystnie w stosunku wagowym od 0,3 : 1 do 0,5 : 1 do żelatyno-nośnika.

Dekstran lub poliakrylamid mogą występować w ilości do 5 mg/dm², a korzystnie od 2 do ₂ mg/dm². Ilość związków wzmacniających zdolność krycia po obu stronach podłoża może być taka sama lub różna.

Emulsja halogenku srebra i inne warstwy tworzące jednostki obrazowe na przeciwległych stronach podłoża elementu radiograficznego zawierają typowe hydrofilowe, koloidalne nośniki (peptyzatory i spoiwa), który zwykle są żelatyną lub pochodnymi żelatyny (określane tu jako żelatyno-nośniki). Typowe cechy żelatyno-nośników i związanych warstw ujawnia Research Disclosure, Pozycja 36544, Sekcja II. Nośniki, napełniacze nośników, dodatki nośniko-podobne i dodatki związane z nośnikami. Same emulsje mogą zawierać peptyzatory typu określonego w Sekcji II wymienionej powyżej, paragraf A. Żelatyna i hydrofilowe, koloidalne peptyzatory. Hydrofilowe, koloidalne peptyzatory są też użyPL 193 374 B1 teczne jako spoiwa i dlatego zwykle występują w znacznie większych stężeniach niż wymagane do wykonywania tylko funkcji peptyzacji. Żelatyno-nośnik obejmuje też materiały, które same nie są użyteczne jako peptyzatory. Korzystne żelatyno-nośniki obejmują żelatynę poddaną działaniu zasad, żelatynę poddaną działaniu kwasów lub pochodne żelatyny (takie jak acetylowana żelatyna lub ftalowana żelatyna).

Dla spełnienia maksimum wymagań odnośnie gęstości przy minimalnym pokryciu srebrem należy ograniczyć wstępne utwardzenie żelatyno-nośnika. Podczas gdy stało się typową praktyką pełne wstępne utwardzanie elementów radiograficznych zawierających emulsje płytkowych ziaren, to elementy radiograficzne według niniejszego wynalazku są tylko częściowo wstępnie utwardzone. A więc, ilość utwardzacza w każdej jednostce emulsji halogenku srebra wynosi zwykle, co najmniej 0,1% i mniej niż 0,8%, a korzystnie, co najmniej 0,3% i mniej niż 0,6%, w stosunku do całkowitej suchej masy żelatyno-nośnika.

W tym celu stosuje się typowe utwardzacze, obejmujące formaldehyd i wolne dialdehydy, takie jak aldehyd bursztynowy i aldehyd glutarowy, zablokowane dialdehydy, a-diketony, aktywne estry, estry sulfonianów, aktywne związki chlorowcowe, s-triazyny i diazyny, epoksydy, azyrydyny, aktywne olefiny posiadające dwa lub więcej aktywnych wiązań, zablokowane aktywne olefiny, karbodiimidy, sole izoksazolowe niepodstawione w pozycji 3, estry 2-alkoksy-N-karboksydihydrochinoliny, sole N-karbamoilopirydyniowe, sole karbamoilooksypirydyniowe, sole bis(imoniometylo) eteru, szczególnie sole bis(amidyno) eteru, stosowane powierzchniowo utwardzacze karboksylo-aktywujące w połączeniu z solami tworzącymi kompelsy, sole karbamoiloniowe, karbamoilopirydyniowe i karbamoilooksypiryniowe w połączeniu z pewnymi zmiataczami aldehydów, eterami dikationowymi, hydroksyloaminowymi estrami soli kwasu imidowego i solami chloroformamidyniowymi, utwardzacze o mieszanej funkcji, takie jak chlorowcopodstawione aldehydokwasy (np. kwas mukochlorowy i kwas mukobromowy), oniowo-podstawione akroleiny, winylosulfony zawierające inne utwardzające grupy funkcyjne, utwardzacze polimerowe, takie jak skrobie dialdehydowe i kopolimer (akroleina -kwas metakrylowy).

W każdej jednostce emulsji halogenku srebra w elemencie radiograficznym, poziom srebra wynosi zwykle co najmniej 8 i nie więcej niż 11 mg/dm², a korzystnie co najmniej 9 i nie więcej niż mg/dm². Dodatkowo, pokrycie żelatyno-nośnika wynosi zwykle, co najmniej 6 i nie więcej niż mg/dm², a korzystnie, co najmniej 7,5 i nie więcej niż 9,5 mg/dm². Ilości srebra i żelatyno-nośnika po obu stronach podłoża mogą być takie same lub różne.

Elementy radiograficzne zawierają zwykle powierzchniowe pokrycie zewnętrzne po każdej stronie podłoża, które stosuje się zwykle dla fizycznej ochrony warstw emulsji. Oprócz cech nośnika opisanych powyżej warstwy zewnętrzne mogą zawierać różne dodatki w celu modyfikacji właściwości fizycznych warstw zewnętrznych. Takie dodatki objaśniono w Research Disclosure, Pozycja 36544, Sekcja IX. Dodatki modyfikujące właściwości fizyczne pokrycia, A. Środki pomocnicze pokrycia, B. Plastyfikatory i środki smarne, C. Środki antystatyczne i D. Środki matujące. Warstwy pośrednie, które zwykle są cienkimi warstwami hydrofilowego koloidu, można stosować dla oddzielenia warstw emulsji od zewnętrznych pokryć powierzchni. Całkiem powszechnie umieszcza się w warstwach pośrednich pewne zgodne z emulsją typy dodatków do zewnętrznego pokrycia powierzchni, takie jak cząstki przeciwne matowaniu.

Korzystnie, sposób przetwarzania według niniejszego wynalazku, można prowadzić stosując zestaw do przetwarzania obejmujący kompozycje i elementy do przetwarzania tutaj opisane. Minimalnie, zestaw do przetwarzania obejmowałby czarno-białą kompozycję wywołującą, kompozycję utrwalającą i czarno-biały element fotograficzny halogenku srebra (jedną lub więcej jego próbek). Zestaw może też obejmować sposób stosowania, roztwór płuczący, dawkowniki płynu lub kompozycji lub dowolne inne typowe składniki zestawu do przetwarzania fotograficznego. Wszystkie składniki mogą być odpowiednio pakowane w postaci suchej lub ciekłej w butelkach szklanych lub z tworzyw sztucznych, pakietach nieprzepuszczalnych dla płynu lub fiolkach.

Następujący przykład podano dla celów objaśniających i nie uważa się go za ograniczający w jakikolwiek sposób.

Przykładowe Materiały i Sposoby

Wytworzono film radiograficzny (Element A) w zakresie niniejszego wynalazku, posiadający następujące ułożenie warstw i skład po każdej stronie podłoża z poli(tereftalanu etylenu):

PL 193 374 B1

Skład warstwy zewnętrznej:	₂ Pokrycie (mg/dm²)
Nośnik żelatynowy	3,4
Matowe kulki metakrylanu metylu	0,14
Karboksymetylokazeina	0,57
Krzemionka koloidalna	0,57
Poliakrylamid	0,57
Ałun chromowy	0,025
Rezorcyna	0,058
Środek smarny-olej wielorybi	0,15
Skład warstwy pośredniej:	₂ Pokrycie (mg/dm²)
Nośnik żelatynowy	3,4
Emulsja AgI Lippmann (0,08 ^m)	0,11
Karboksymetylokazeina	0,57
Krzemionka koloidalna	0,57
Poliakrylamid	0,57
Ałun chromowy	0,025
Rezorcyna	0,058
Nitron	0,044
Skład emulsji: Emulsja ziaren-T	₂ Pokrycie (mg/dm²)
(AgBr 2,0 x 0,07 μm)	10,6
Żelatyna	7,5
4-Hydroksy-6-metylo-1,3,3a,7-tetraazainden	2,1 g/mol Ag
4-Hydroksy-6-metylo-2-metylomerkapto-1,3,3a,7-tetraazainden 400 mg/mol Ag
2-merkapto-1,3-benzotiazol	30 mg/mol Ag
Azotan potasu	1,8
Heksachloropalladan amonu	0,0022
Hydrazyd kwasu maleinowego	0,0087
Sorbit	0,53
Gliceryna	0,57
Bromek potasu	0,14
Rezorcyna	0,44
Dekstran P	2,5
Poliakrylamid	2,69
Karboksymetylokazeina	1,61
Biswinylosulfonylometyleter	0,4% w stosunku do całkowitej ilości żelatyny we wszystkich warstwach

Kontrolny element radiograficzny (Element B) oceniono również stosując kompozycje i sposoby według niniejszego wynalazku. Ten element jest dostępny w handlu jako film radiograficzny

KODAK T-MAT G.

W Przykładzie zastosowano czarno-białe kompozycje wywołujące i utrwalające według następującej Tabeli III. Wartość pH w kompozycjach regulowano dodatkiem różnych kwasów, zasad lub buforów.

PL 193 374 B1

TABE L A III

SKŁADNIK	Komp. wywołująca I (mmol/l)	Komp. wywołująca II (mmol/l)	Komp. wywołująca III (mmol/l)	Komp. wywołująca IV (mmol/l)	Komp. wywołująca V (mmol/l)	Komp. utrwalająca I (mmol/l)	Komp. utrwalająca II (mmol/l)	Komp. utrwalająca III (mmol/l)	Komp. utrwalająca IV (mmol/l)
Hydrochinon	91	68,2	45,5	31,8	182	0	0	0	0
ELON	0	0	0	0	11,6	0	0	0	0
4- Hydroksymetylo-4metylo-1fenylo-3pirazolidon	7,3	5,3	3,9	2,4	0	0	0	0	0
Siarczyn sodu	571	428	285	200	714	120	90	59	42
Bromek potasu	42	32	21	15	42	0	0	0	0
Węglan sodu	302	226	151	106	500	0	0	0	0
Tetraboran sodu	25	18	12	8,5	0	9,5	7,1	4,7	3,3
Wodorotlenek sodu	125	95	62,5	45	75	0	0	0	0
Tiosiarczan sodu	0	0	0	0	0	950	711	475	332
Siarczan glinowoamo- niowy	0	0	0	0	0	66	50	33	23
Kwas cytrynowy	0	0	0	0	0	15,6	12	7,8	5,7
Octan sodu	0	0	0	0	0	245	183	123	86
pH	10-11	10-11	10-11	10-11	10-11	4,5-5,5	4,5-5,5	4,5-5,5	4,5-5,5

Przykład

Ten przykład zastosowano dla oznaczenia działania różnych czarno-białych kompozycji wywołujących i utrwalających, zgodnie z praktyką według wynalazku.

Próbki elementów radiograficznych A i B, opisanych powyżej, wystawiono na działanie oświetlenia fluoryzującego 500 Lux przez 60 sekund, następnie przetworzono stosując różne czarno-białe kompozycje wywołujące i utrwalające w temperaturze pokojowej, jak przedstawiono w poniższej Tabeli IV. Różne wyniki sensytometryczne [zadymienie, prędkość, kontrast, kontrast dolnej skali (LSC) i punkt górnej gęstości (UDP)] mają typowe znaczenia, zmierzono je stosując typowe procedury i przedstawiono również w Tabeli IV.

PL 193 374 B1

T A B E L A IV

Element	Kompo- zycja wywołują- ca	Czas wywoły- wania (sek)	Kompozycja utrwalająca	Czas utrwalania (sek)	Zadymie- nie	Prędkość	Kontrast	LSC	UDP
A	I	60	I	60	0,21	440	2,26	2,10	2,69
A	III	60	III	60	0,22	430	1,34	1,96	2,34
A	IV	60	IV	60	0,20	424	1,80	1, 98	2,38
A	IV	30	IV	30	0,21	410	1, 48	1,89	2,31
B	I	60	I	60	0,27	427	3,12	2,19	3,62
B	III	60	III	60	0,25	419	2,57	2,08	3,24
B	IV	60	IV	60	0,20	424	2,47	2,12	2,89
B	I	30	IV	30	0,52	369	-	1,18	1,96

Wyniki te wskazują, że im słabsze były chemikalia do przetwarzania i im krótszy był czas przetwarzania, tym Element A wykazywał mniej zadymienie (lepsze utrwalanie) i większe prędkości. Kontrast i górna gęstość były niższe dla Elementu A, gdyż jego pokrycie srebrem było mniejsze. Niektóre gęstości, przyczyniające się do wyższego Dmax i większego kontrastu w Elemencie B mogą być wynikiem niecałkowitego utrwalenia.

Claims

1. Sposób otrzymywania czarno-białego obrazu obejmujący:

A) wywoływanie obrazotwórczego, naświetlonego czarno-białego, fotograficznego elementu halogenku srebra stosując czarno-białą kompozycję wywołującą o pH od 9 do 12, zawierającą od 25 do 200 mmol/l czarno-białego dihydroksybenzenowego środka wywołującego, od 100 do 600 mmoli/l jonów siarczynowych, oraz od 2 do 12 mmoli/l pomocniczego dodatkowego środka współwywołującego, i

B) utrwalanie wywołanego czarno-białego fotograficznego elementu halogenku srebra stosując kompozycję utrwalającą o pH od 4 do 6 i zawierającą od 250 do 950 mmol/l fotograficznego środka utrwalającego innego niż siarczyn oraz od 40 do 120 mmol/l jonów siarczynowych, przy czym sposób prowadzi się przez co najmniej 60 sekund, znamienny tym, że do etapu A stosuje się czarno-biały fotograficzny element halogenku srebra zawierający podłoże, na którego obu stronach nakłada się jednostkę emulsji halogenku srebra zawierającą ziarna halogenku srebra i żelatyno-nośnik, gdzie ziarna halogenku srebra zawierają co najmniej 95% molowych bromku, w stosunku do całkowitej ilości srebra, co najmniej 50% pola powierzchni rzutowej ziarna halogenku srebra zapełniają płytkowe ziarna o średnim współczynniku kształtu większym niż 8, grubości nie większej niż 0,10 μm i średniej średnicy ziarna od 1,5 do 3 μm, przy czym pokrycie srebrem w każdej jednostce emulsji halogenku ₂ srebra jest nie większe niż 11 mg/dm², a pokrycie żelatyno-nośnikiem w każdej jednostce emulsji halogenku srebra jest nie większe niż 11 mg/dm².

2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że stosuje się czarno-białą kompozycję wywołującą, która zawiera pomocniczy środek współwywołujący w stężeniu od 2,5 do 7,5 mmol/l, czarno-biały środek wywołujący w stężeniu od 30 do 90mmol/l, a jony siarczynowe w stężeniu od 160 do 460mmol/l.

3. Sposób według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że stosuje się kompozycję utrwalającą, która zawiera fotograficzny środek utrwalający inny niż siarczyn, w stężeniu od 300 do 750 mmol/l i jony siarczynowe w stężeniu od 50 do 100 mmol/l.

4. Sposób według zastrz. 3, znamienny tym, że stosuje się kompozycję utrwalającą, która zawiera również siarczan glinu w stężeniu od 20 do 70 mmol/l.

5. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako fotograficzny środek utrwalający stosuje się cysteinę, tiosiarczan, tiocyjanian lub ich dowolną mieszaninę.

6. Sposób według zastrz. 1, albo 2, albo 4, albo 5, znamienny tym, że stosuje się kompozycję wywołującą i kompozycję utrwalającą, które zawierają także jony boranowe.

PL 193 374 B1

7.Sposób według zastrz. 1, albo 2, albo 4, albo 5, znamienny tym, że stosuje się jednostki emulsji halogenku srebra, z których każda zawiera 0,1 do 0,8% utwardzacza, w stosunku do całkowitejsuchej masy żelatyno-nośnika.

8. Sposób według zastrz. 1, albo 2, albo 4, albo 5, znamienny tym, że stosuje się pokrycie ₂ srebrem, które w każdej jednostce emulsji halogenku srebra wynosi od 8 do 11 mg/dm², a pokrycie ₂ żelatyno-nośnikiem w każdej jednostce emulsji halogenku srebra wynosi od 6 do 11 mg/dm².

9. Sposób według zastrz. 1, albo 2, albo 4, albo 5, znamienny tym, że etap A prowadzi się przez 30 do 60 sekund, i etap B prowadzi się przez 30 do 60 sekund.

10.Zestaw do otrzymywania czarno-białego obrazu, znamienny tym, że obejmuje:

a) czarno-białą kompozycję wywołującą o pH od 9 do 12, zawierającą od 25 do 200 mmol/l czarno-białego dihydroksybenzenowego środka wywołującego, od 100 do 600 mmoli/ljonów siarczynowych, oraz od 2 do 12 mmoli/lpomocniczego dodatkowego środka współwywołującego,

b) kompozycje utrwalającąo pH od 4 do 6 i zawierającą od 250 do 950 mmol/l fotograficznego środka utrwalającego innego niż siarczyn oraz od 40 do 120 mmol/l jonów siarczynowych,

c) czarno-biały element fotograficzny halogenku srebra zawierający podłoże, na którego obu stronach nałożono jednostkę emulsji halogenku srebra zawierającąziarna halogenku srebra i żelatyno-nośnik, gdzie ziarna halogenku srebra zawierają co najmniej 95% molowych bromku, w stosunku do całkowitej ilości srebra, przy czym co najmniej 50% pola powierzchni rzutowej ziarna halogenku srebra zapełniają płytkowe ziarna o średnim współczynniku kształtu większym niż 8, grubości nie większej niż 0,10 μm i średniej średnicy ziarna od 1,5 do 3 μm, przy czym pokrycie srebrem w każdej jednostce emulsji halogenku srebra jest nie większe niż 11 mg/dm², a pokrycie żelatyno-nośnikiem wkażdej jednostce emulsji halogenku srebra jest nie większe niż 11 mg/dm².