PL187457B1

PL187457B1 - Sposób wytwarzania nowych kwasów iminobis(arylometyleno)bisfosfonowych

Info

Publication number: PL187457B1
Application number: PL98330094A
Authority: PL
Inventors: Mirosław Soroka; Krzysztof Kołodziejczyk
Original assignee: Politechnika Wroclawska
Priority date: 1998-12-02
Filing date: 1998-12-02
Publication date: 2004-07-30
Also published as: PL330094A1

Abstract

1. Sposób wytwarzania nowych kwasów 557) iminobis(arylometyleno)bisfosfonowych przedstawionych wzorem ogólnym 1, w którym R1 i R2 są identyczne lub różne i oznaczają atom wodoru, podstawniki alkilowe - zwłaszcza metyl, podstawniki alkoksylowe - zwłaszcza metoksyl, atomy chlorowca - zwłaszcza atomy chloru i bromu, natomiast n oznacza liczbę takich samych lub różnych podstawników w pierścieniu aromatycznym, znamienny tym, że jedną część molową estru kwasu N-arylideno-1-amino-1-arylometylo- fosfonowego o wzorze ogólnym 2, w którym R? R2 i n posiadają podane poprzednio znaczenia, natomiast R oznacza grupę alkilową lub arylową, poddaje się reakcji z co najmniej jedną częścią molową diestru kwasu fosforawego o wzorze ogólnym 3, w którym Y oznacza grupę alkilową lub arylową, przy czym reakcję prowadzi się w temperaturze 270-420°K, korzystnie w temperaturze około 410°K, aż do przereagowania substratów, po czym mieszaninę poreakcyjną poddaje się hydrolizie wodnym roztworem kwasu siarkowego lub solnego, a następnie wydziela się kwas iminobis(arylometyleno)bisfosfonowy.

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych kwasów iminbbis(arylbmetylen^bisfosfonowych przedstawionych wzorem ogólnym 1, w którym R1 i R2 są identyczne lub różne i oznaczają atom wodoru, podstawniki alkilowe - zwłaszcza metyl, podstawniki alkoksylowe - zwłaszcza metoksyl, atomy chlorowca - zwłaszcza atomy chloru i bromu, natomiast n oznacza liczbę takich samych lub różnych podstawników w pierścieniu aromatycznym.

Kwasy iminbbis(arylometyleno)bisfosfbnbwe znajdują zastosowanie jako odczynniki kompleksujące jony metali, inhibitory korozji i regulatory metabolizmu wapnia.

Dotychczas nie jest znany sposób wytwarzania kwasów iminobis(arylometyleno)bisfosfonowych.

Istota wynalazku polega na tym, że jedną część molową estru kwasu N-arylideno-1-amino1-arylbmetylbfosfonowegb o wzorze ogólnym 2, w którym R¹, R2 i n posiadają podane poprzednio znaczenia, natomiast R oznacza grupę alkilową lub arylową, poddaje się reakcji z co najmniej jedną częścią molową diestru kwasu fosforawego o wzorze ogólnym 3, w którym Y oznacza grupę alkilową lub arylową, przy czym reakcję prowadzi się w temperaturze 270-420°K, korzystnie w temperaturze około 410°K, aż do przereagowania substratów, po czym mieszaninę poreakcyjną, poddaje się hydrolizie wodnym roztworem kwasu siarkowego lub solnego, a następnie wydziela się kwas iminobis(arylometylenb)bisfosfonowy.

187 457

Istota wynalazku polega również na tym, że jedną część molową estru kwasu N-arylideno-1-amino-1-arylometylofosfonowego o wzorze ogólnym 2, w którym R¹, R² i n posiadają podane poprzednio znaczenia, natomiast R oznacza grupę alkilową lub arylową, poddaje się reakcji z co najmniej jedną częścią molową fosforynu acylowego o wzorze ogólnym 3, w którym Y oznacza grupę acylową - zwłaszcza grupę acetylową, przy czym fosforyn acylowy sporządza się in situ z jednej części molowej trójchlorku fosforu i co najmniej trzech części molowych alifatycznego kwasu karboksylowego - zwłaszcza kwasu octowego, po czym reakcję prowadzi się w temperaturze 270-420°K, korzystnie w temperaturze około 370°K, aż do przereagowania substratów, po czym mieszaninę poreakcyjną poddaje się hydrolizie wodnym roztworem kwasu solnego, a następnie wydziela się kwas iminobis(arylometyleno)bisfosfonowy.

Istota wynalazku polega również na tym, że jedną część molową estru kwasu N-arylideno-1-amino-1-arylometylofosfonowego o wzorze ogólnym 2, w którym R\ r2 i n posiadają podane poprzednio znaczenia, natomiast R oznacza grupę alkilową lub arylową, poddaje się reakcji z co najmniej jedną częścią kwasu fosforawego o wzorze ogólnym 3, w którym Y oznacza atom wodoru, po czym reakcję prowadzi się w temperaturze 270-420°K, korzystnie w temperaturze około 370°K, aż do przereagowania substratów, po czym mieszaninę poreakcyjną poddaje się hydrolizie wodnym roztworem kwasu solnego, a następnie wydziela się kwas iminobis(arylometyleno)bisfosfonowy.

Istota wynalazku polega również na tym, że jedną część molową N,N'-bis(arylideno)arylideno-1,1-diaminy (hydrobenzamidu) o wzorze ogólnym 4, w którym R1 i n posiadają podane poprzednio znaczenia, poddaje się reakcji z co najmniej 'trzema częściami molowymi diestru kwasu fosforawego o wzorze ogólnym 3, w którym Y oznacza grupę alkilową lub arylową, przy czym reakcję prowadzi się w temperaturze 270-420°K, korzystnie w temperaturze około 4l0°K, aż do przereagowania substratów, po czym mieszaninę poreakcyjną poddaje się hydrolizie wodnym roztworem kwasu solnego, a następnie wydziela się kwas iminobis(arylometyleno)bisfosfonowy.

Istota wynalazku polega również na tym, że jedną część molową N,N'-bis(arylideno)arylideno-1,1-diaminy (hydrobenzamidu) o wzorze ogólnym 4, w którym Rl i n posiadają podane poprzednio znaczenia, poddaje się reakcji z co najmniej trzema częściami molowymi fosforynu acylowego o wzorze ogólnym 3, w którym Y oznacza grupę acylową - zwłaszcza grupę acetylową, przy czym fosforyn acylowy sporządza się in situ w temperaturze 283 °K z trzech części molowych trójchlorku fosforu i co najmniej dziewięciu części molowych alifatycznego kwasu karboksylowego - zwłaszcza kwasu octowego, po czym reakcję prowadzi się w temperaturze 270-420°K, korzystnie w temperaturze około 4l0°K, aż do przereagowania substratów, po czym mieszaninę poreakcyjną poddaje się hydrolizie wodnym roztworem kwasu solnego, a następnie wydziela się kwas iminobis(arylometyleno)bisfosfonowy.

Istota wynalazku polega również i na tym, że jedną część molową N,N'-bis(arylideno)arylideno-1,1-diaminy (hydrobenzamidu) o wzorze ogólnym 4, w którym Rl i n posiadają podane poprzednio znaczenia, poddaje się reakcji z co najmniej trzema częściami molowymi kwasu fosforawego o wzorze ogólnym 3, w którym Y oznacza atom wodoru, przy czym reakcję prowadzi się w temperaturze 270-420°°, korzystnie w temperaturze około 410°K, aż do przereagowania substratów, po czym mieszaninę poreakcyjną poddaje się hydrolizie wodnym roztworem kwasu solnego, a następnie wydziela się kwas iminobis(arylometyleno)bisfosfonowy.

Zasadniczą korzyścią techniczno-użytkową wynikającą ze stosowania sposobu według wynalazku, jest otrzymywanie nowych kwasów iminobis(arylometyleno)bisfosfonowych, które nadają się bezpośrednio do zastosowania jako odczynniki kompleksujące jony metali, inhibitory korozji i regulatory metabolizmu wapnia.

Przedmiot wynalazku przedstawiony jest w przykładach wykonania.

Przykład I Ester dietylowy kwasu N-benzylideno-1-amino-1-fenylometylofosfonowego (16,6 g, 0,050 mola) i fosforyn dietylowy (7,6 g, 0,055 mola) miesza się w temperaturze 273°K, a następnie ogrzewa w temperaturze około 410°K aż do przereagowania substratów (stopień przereagowania można kontrolować mierząc widma H NMR mieszaniny reakcyjnej). Mieszaninę poreakcyjną traktuje się 6M wodnym roztworem kwasu solnego (50 g) po czym ogrzewa się do wrzenia pod chłodnicą, zwrotną przez 24 godziny, hydrolizat odparowuje się pod

187 457 zmniejszonym ciśnieniem i otrzymuje w wyniku kwas iminobis(fenylometyleno)bisfosfonowy (17,9 g, 99% wydajności) w postaci szklistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają dane spektroskopowe: NMR H1 (D2O δ [ppm], J[Hz]): 7,2 m (10H, Ar-H, J nieozn.), 4,6 s (>5H, HOD), 4,36 d (1,37H, CH-P, J = 15), 4,23 d (0,63H, CH-P, J = 16); NMR P³¹ (D₂O, δ [ppm], rozprzęgnięcie od H): 10,54 s. Stosunek diastereoizomerów 2,16. Diastereoizomery tego kwasu iminobisfosfonowego łatwo się rozkrystalizowują do czystych stereoizomerów. Miareczkowanie potencjometryczne: NE (oblicz.) = 357,2 Ne (oznacz.) = 353,1.

Przykład II. Ester dietylowy kwasu N-(2-metoksybenzylideno)-1-amino-1-fenylometylofosfonowego (16,6 g, 0,050 mola) i fosforyn dietylowy (7,6 g, 0,055 mola) miesza się w temperaturze 273°K, a następnie ogrzewa w temperaturze około 410°K aż do przereagowania substratów (stopień przereagowania można kontrolować mierząc widma H NMR mieszaniny reakcyjnej). Mieszaninę poreakcyjną traktuje się 6M wodnym roztworem kwasu solnego (50 g) po czym ogrzewa się do wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 24 godziny, hydrolizat odparowuje się pod zmniejszonym ciśnieniem i otrzymuje w wyniku kwas N-[1-(2-metoksyfenyl^o)-1-fosfonometyll^iJ-1-amino-1-fcnylometylofosfonowy (19,3 g, 99% wydajności) w postaci szklistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają dane spektroskopowe: NMR H1 (D₂O δ [ppm], J[Hz]): 6,6-7,2 m (9H, Ar-H, J nieozn.), 4,58 s (>5H, HOD), 4,41 d (0,70H, CH-P, J = 16), 4,26 d (0,47H, CH-P, J = 17), 4,06 d (0,43H, CH-P, J = 17), 3,88 d (0,41H, CH-P, J = 17), 3,4 s (1,25H, O-CH3), 3,3 s (1,75H, O-CH3); NMR P³ⁱ (D₂O, δ [ppm], rozprzęgnięcie od H): 10,49 s. Stosunek diastereoizomerów 1,4 z widma H NMR. Diastereoizomery tego kwasu iminobisfosfonowego trudno się rozkrystalizowują do czystych stereoizomerów. Miareczkowanie potencjometryczne: NE (oblicz.) = 387,3 NE (oznacz.) = 383,5.

Przykład III. Ester dietylowy kwasu N-(4-metoksybenzylideno)-1-amino-1-fenylometylofosfonowego (16,6 g, 0,050 mola) i fosforyn dietylowy (7,6 g, 0,055 mola) miesza się w temperaturze 273 °K, a następnie ogrzewa w temperaturze około 410°K aż do przereagowania substratów (stopień przereagowania można kontrolować mierząc widma H NMR mieszaniny reakcyjnej). Mieszaninę poreakcyjną traktuje się 6M wodnym roztworem kwasu solnego (50 g) po czym ogrzewa się do wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 24 godziny, hydrolizat odparowuje się pod zmniejszonym ciśnieniem i otrzymuje w wyniku kwas N-[1-(4metoksyfenylo)- 1-fosfo-nometylo]- i-amino1 ltfenolometoloίoslbrlowy (l2,2 g, 99% wydajnoici) w postaci szklistego produktu, którego identyczność potwierdzają dane spektroskopowe. Produkt jest nietrwały termicznie.

Przykład IV. Ester dietylowy kwasu Ni(4-metylobenzylideno)-1-aminoi1-fenylometylo-fosfonowego (16,6 g, 0,050 mola) i fosforyn dietylowy (7,6 g, 0,055 mola) miesza się w temperaturze 273°K, a następnie ogrzewa w temperaturze około 410°K aż do przereagowania substratów (stopień przereagowania można kontrolować mierząc widma H NMR mieszaniny reakcyjnej). Mieszaninę poreakcyjną traktuje się 6M wodnym roztworem kwasu solnego (50 g) po czym ogrzewa się do wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 24 godziny, hydrolizat odparowuje się pod zmniejszonym ciśnieniem i otrzymuje w wyniku kwas N-[1-(4imetylofei nylo)- 1^fosfometylo]- i-aminoli-fayylomttylofosfaoowy 118,6g, 99% wydąinoOci) wpos-oc i szklistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają dane spektroskopowe: NMR H1 (D2O δ [ppm], J[Hz]): 6,8-7,1 m (9H, Ar-H, J nieozn.), 4,59 s (>5H, HOD), 4,40 d (0,20H, CH-P, J = 16), 4,37 d (0,27H, CH-P, J = 16), 3,98 d (0,75H, CH-P, J = 17), 3,96 d (0,73H, CH-P, J = 16), 2,16 s (2,24H, CH3), 2,12 s (0,76H, CH3); NMR P3‘ (D₂O, 8 [ppm], rozprzęgnięcie od H): 10,58 s, 10,36 s. Stosunek diastereoizomerów 2,7 z widma H NMR i 2,9 z widma PNMR. Diastereoizomery tego kwasu imiaobisfosfonowego trudno się rozkrystalizowują do czystych stereoizomerów. Miareczkowanie potencdometryozne: NE (oblicz.) = 371,3 NE (oznacz.) = 373,1.

Przykład V. Ester dietylowy kwasu Ni(4-bromobenzylideno)-1iaminOi1ifenylometylo-fosfonowego (16,6 g, 0,050 mola) i fosforyn dietylowy (7,6 g, 0,055 mola) miesza się w temperaturze 273°K, a następnie ogrzewa w temperaturze około 410°K aż do przereagowania substratów (stopień przereagowania można kontrolować mierząc widma H NMR miesza6

187 457 niny reakcyjnej). Mieszaninę poreakcyjną traktuje się 6M wodnym roztworem kwasu solnego (50 g) po czym ogrzewa się do wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 24 godziny, hydrolizat odparowuje się pod zmniejszonym ciśnieniem i otrzymuje w wyniku kwas N-[1-(4bromofenylo)-1 -fosfonometylo]-1 -amino-1 -eenylometylffosfonowy (21,8 g , 99% wydajności) w postaci szklistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają dane spektroskopowe: NMR H1 (D2O δ [ppm], J[Hz]): 7,0-7,5 m (9H, Ar-H, J nieozn.), 4,57 s (>5H, HOD), 4,40 d (0,15H, CH-P, J = 16), 4,38 d (0,19H, CH-P, J = 16), 4,0 d+d (1,34H, CH-P, J = 17); NMR Pⁿ (DO, δ [ppm], rozprzęgnięcie od H): 10,11 s, 10,08 s, 9,57 s, 9,54 s. Stosunek diasterefizfmerów 2,0. Diasterefizfmery tego kwasu imioobisfos-noowego trudno się rfzkrnstalizfwują do czystych stereoizomerów. Miareczkowanie pftencjfmetrnczne: NE (oblicz.) = 436,1 NE (oznacz.) = 440,5.

Przykład VI. Postępuje się jak w przykładzie I, z tą różnica że zamiast fosforynu yietnlfwegf stosuje się fosforyn acetylu sporządzony przez wkroplenie w temperaturze 280°K trójchlorku fosforu (6,87 g, 0,050 mola) do kwasu octowego (12 g, 0,20 mola), a reakcję prowadzi się dalej w temperaturze 370°K, otrzymuje się w wyniku kwas iminobis(fennlfmetyleof)bisSfsSfOfwn (17,9 g, 99% wydajności) w postaci szklistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają widma NMR analogiczne jak w przykładzie I.

Przykład VII. Postępuje się jak w przykładzie II, z tą różnicą, że zamiast fosforynu dietylowegf stosuje się fosforyn acetylu sporządzony przez wkroplenie w temperaturze 280°K trójchlorku fosforu (6,87 g, 0,050 mola) do kwasu octowego (12 g, 0,20 mola), a reakcję prowadzi się dalej w temperaturze 370°K, otrzymuje się w wyniku kwas N-[1-(2-metfksnfenylf)1-ffsSoofloetylo]-1-amino-1-fenylometylffosSooown (19,3 g, 99% wydajności) w postaci szklistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają widma NMR analogiczne jak w przykładzie II.

Przykład VIII. Postępuje się jak w przykładzie III, z tą różnicą, że zamiast fosforynu dietylowego stosuje się fosforyn acetylu sporządzony przez wkroplenie w temperaturze 280°K trójchlorku fosforu (6,87 g, 0,050 mola) do kwasu octowego (12 g, 0,20 mola), a reakcję prowadzi się dalej w temperaturze 370°K, otrzymuje się w wyniku kwas N-[1-(4metoksnSeoylo)-1-fosfonometylo]-1-aminf-1-fennlometyloSosfonfwn (19,2 g, 99% wydajności) o własnościach jak w przykładzie III.

Przykład IX. Postępuje się jak w przykładzie IV, z tą różnicą, że zamiast SfsSfrynu dietylowegf stosuje się fosforyn acetylu sporządzony przez wkroplenie w temperaturze 280°K trójchlorku fosforu (6,87 g, 0,050 mola) do kwasu octowego (12 g, 0,20 mola), a reakcję prowadzi się dalej w temperaturze 370°K, otrzymuje się w wyniku kwas N-[1-(4-metylfSennlo)1-SosSonfmetylo]-1-amino-1-fennlometylfSosfonown (18,5 g, 99% wydajności) w postaci szklistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają widma NMR analogiczne jak w przykładzie IV.

Przykład X. Postępuje się jak w przykładzie V, z tą różnicą, że zamiast fosforynu yietylfwegf stosuje się ffsSfryn acetylu sporządzony przez wkroplenie w temperaturze 280°K trójchlorku fosforu (6,87 g, 0,050 mola) do kwasu octowego (12 g, 0,20 mola), a reakcję prowadzi się dalej w temperaturze 370°K, otrzymuje się w wyniku kwas N-[1-(4-bromoSeonlo)1-Sosffnfmetylo]-1-amino-1-SeonlometylfSfsSfnown (21,7 g, 99% wydajności) w postaci szklistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają widma NMR analogiczne jak w przykładzie V.

Przykład XI. Postępuje się jak w przykładzie I, z tą różnicą, że zamiast ffsSfrnnu dietylowego stosuje się kwas fosforawy (4,5 g, 0,055 mola), otrzymuje się w wyniku kwas immobis(Seonlometylenf)bisfosSfnfwn (17,9 g, 99% wydajności) w postaci szklistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają widma NMR analogiczne jak w przykładzie I.

Przykład XII. Postępuje się jak w przykładzie II, z tą różnicą, że zamiast SfsSfrnnu dietylowego stosuje się kwas fosforawy (4,5 g, 0,055 mola), otrzymuje się w wyniku kwas N[1-(2-metfksySenylo)-1-SfsSfnometylo]-1-amiof-1-fennlfmetyloSosfooowy (19,3 g, 99% wydajności) w postaci szklistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmy187 457 tej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają widma NMR analogiczne jak w przykładzie II.

Przykład XIII. Postępuje się jak w przykładzie III, z tą różnicą, że zamiast fosforynu dietylowego stosuje się kwas fosforawy (4,5 g, 0,055 mola), otrzymuje się w wyniku kwas N-[1-(4-metoksyfenylo)-1-fosfonome+ylo]-1-amino-1-fenylometyiofc>sfonowy (19,2 g, 99% wydajności) o własnościach jak w przykładzie III.

Przykład XIV. Postępuje się jak w przykładzie IV, z tą różnicą, że zamiast fosforynu dietylowego stosuje się kwas fosforawy (4,5 g, 0,055 mola), otrzymuje się w wyniku kwas N-[1-(4-metylofenylo)-1-fosfoncmetylo]-1-ammc-1-fenylometylcfosfonowy (18,4 g, 99% wydajności) w postaci szklistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają widma NMR analogiczne jak w przykładzie IV.

Przykład XV. Postępuje się jak w przykładzie V, z tą różnicą, że zamiast fosforynu dietylowego stosuje się kwas fosforawy (4,5 g, 0,055 mola), otrzymuje się w wyniku kwas N[1-(4-bromcfenylc)-1-fosfonometylo]-1-amino-1-fenylometylofosfonowy (21,7 g, 99% wydajności) w postaci szklistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają widma NMR analogiczne jak w przykładzie V.

Przykład XVI. N,N'-bisbenzylideno-1,1-benzylidenodiamina (14,9 g, 0,050 mola) i fosforyn dietylowy (22,8 g, 0,165 mola) miesza się w temperaturze 273°K, a następnie ogrzewa w temperaturze około 410°K aż do przereagowania substratów (stopień przereagowania można kontrolować mierząc widma H NMR mieszaniny reakcyjnej). Następnie mieszaninę poreakcyjną traktuje się 12M wodnym roztworem kwasu solnego (100 g) po czym ogrzewa się do wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 24 godziny, hydrolizat odparowuje się pod zmniejszonym ciśnieniem, a do pozostałości dodaje się wodę (100 g) i pozostawia do krystalizacji. Osad sączy się i przemywa czterema porcjami po 15 g zimnej wody, a następnie suszy i otrzymuje w wyniku kwas iminobis(fenyicmetyleno)bisfosfonowy (12,5 g, 69% wydajności teoretycznej) w postaci pylistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają dane spektroskopowe: NMR H1 (D2O δ [ppm], J[Hz]): 7,3 m (10H, Ar-H, J nieozn.), 4,6 s (>5H, HOD), 4,5 d (0,16H, CH-P, J = 16), 4,05 d (1,84H, CH-P, J = 16); NMR P³¹ (D2O, δ [ppm], rozprzęgnięcie od H): 10,22 s. Stosunek diastereoizomerów 0,09. Diastereoizomery tego kwasu iminobisfosfonowego łatwo się rozkrystalizowują do czystych stereoizomerów. Czysty diastereoizomer ma widmo NMR H1 (D2O δ [ppm], J[Hz]): 7,3 m (10H, Ar-H, J nieozn.), 4,5 s (>5H, HOD), 4,05d (2H, CH-P, J = 16); NMR P(D2O, δ [ppm], rozprzęgnięcie od H): 10,20 s.

Przykład XVII. N,N'-bisbenzylidenc-1,1 -benzylidenodiamina (14,9 g, 0,050 mola) i kwas fosforawy (13,5 g, 0,165 mola) miesza się w temperaturze 273°K, a następnie ogrzewa do stopienia, po czym w temperaturze około 375°K aż do przereagowania substratów (stopień przereagowania można kontrolować mierząc widma H NMR mieszaniny reakcyjnej). Następnie mieszaninę poreakcyjną traktuje się 6M wodnym roztworem kwasu solnego (100 g) po czym ogrzewa się do wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 24 godziny, hydrolizat odparowuje się pod zmniejszonym ciśnieniem, a do pozostałości dodaje się wodę (50 g) i pozostawia do krystalizacji. Osad sączy się i przemywa czterema porcjami po 10 g zimnej wody, a następnie suszy i otrzymuje w wyniku kwas immobis(fenylcmetyleno)bisfosfonowy (10 g, 56% wydajności teoretycznej) w postaci pylistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają dane spektroskopowe: NMR H1 (D2O δ [ppm], J[Hz]): 7,3 m (10H, Ar-H, J nieozn.), 4,8 s (>5H, HOD), 4,5 d (1,20H, CH-P, J = 16), 4,1 d (0,80H, CH-P, J = 17); NMR P 31 (D2O, δ [ppm], rozprzęgnięcie od H): 10,20 s. Stosunek diastereoizomerów 1,5. Diastereoizomery tego kwasu iminobisfosfonowego łatwo się rozkrystalizowują do czystych stereoizomerów'. Czysty diastereoizomer ma widmo NMR H1 (D2O δ [ppm], J[Hz]): 7,3 m (10H, Ar-H, J nieozn.), 4,5 s (>5H, HOD), 4,4 d (2H, CH-P, J = 16); NMR P 31 (D2O, δ [ppm], rozprzęgnięcie od H): 10,20 s.

Przykład XVIII. N,N'-bisbenzylideno-1,1-benzylidenodiaminę (14,9 g, 0,050 mola) dodaje się do mieszaniny trójchlorku fosforu (20,6 g, 0,15 mola) i kwasu octowego (30 g, 0,5 mo8

187 457 la) w temperaturze 273°K, a następnie ogrzewa do łagodnego wrzenia w temperaturze około 375°K aż do przereagowania substratów (stopień przereagowania można kontrolować mierząc widma H NMR mieszaniny reakcyjnej). Następnie mieszaninę poreakcyjną odparowuje pod zmniejszonym ciśnieniem, a pozostałość traktuje się 6M wodnym roztworem kwasu solnego (100 g) po czym ogrzewa się do wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 24 godziny, hydrolizat odparowuje się pod zmniejszonym ciśnieniem, a do pozostałości dodaje się wodę (50 g) i pozostawia do krystalizacji. Osad sączy się i przemywa czterema porcjami po 10 g zimnej wody, a następnie suszy i otrzymuje w wyniku kwas iminobis(fenylbmetyleno)bisfosfonowy (13,4 g, 75% wydajności teoretycznej) w postaci pylistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają dane spektroskopowe: NMR H1 (D2O δ [ppm], J[Hz]): 7,2 m (10H, Ar-H, J nieozn.), 4,7 s (>5H, HOD), 4,5 d (1,40H, CH-P, J = 15), 4,1 d (0,60H, CH-P, J = 16); NMR P³¹ (D2O, δ [ppm], rozprzęgnięcie od H): 10,51 s. Stosunek diastereoizomerów 2,3. Diastereoizomery tego kwasu iminbbisfosfonbwegb łatwo się rozkrystalizowują do czystych stereoi/Omerów. Czysty diastereoizomer ma widmo NMR H1 (D2O δ [ppm], J[Hz]): 7,3 m (10H, Ar-H, J nieozn.), 4,7 s (>5H, HOD), 4,5 d (2H, CH-P, J = 16); nMr P31 (D2O, δ [ppm], rozprzęgnięcie od H): 10,51 s.

Przykład XIX. N,N'-bis(2-metylobenzylideno>1,1-(2-metylobenzylideno)diamina (17,0 g, 0,050 mola) i fosforyn dietylowy (22,8 g, 0,165 mola) miesza się w temperaturze 273°K, a następnie ogrzewa w temperaturze około 410°K aż do przereagowania substratów (stopień przereagowania można kontrolować mierząc widma H NMr mieszaniny reakcyjnej). Następnie mieszaninę poreakcyjną.traktuje się 12M wodnym roztworem kwasu solnego (100 g) po czym ogrzewa się do wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 24 godziny, hydrolizat odparowuje się pod zmniejszonym ciśnieniem, a do pozostałości dodaje się wodę (100 g) i pozostawia do krystalizacji. Osad sączy się i przemywa czterema porcjami po 15 g zimnej wody, a następnie suszy i otrzymuje w wyniku kwas iminbbis(2-metylofenylometylcno)bisfbsfono\vy (10,6 g, 55% wydajności teoretycznej) w postaci pylistego produktu, który po krystalizacji z wody daje biały produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają dane spektroskopowe: NMR H1 (D2O + 0,5 mmola Na2CO3, δ [ppm], J[Hz]): 7,5 m (2H, Ar-H, J nieozn.), 7,2 m (2H, Ar-H, J nieozn.), 7,1 m (2H, Ar-H, J nieozn.), 7,0 m (2H, Ar-H, J nieozn.), 4,6 s (>5H, HOD), 4,05 d (2H, CH-P, J = 16), 1,3 s (6H, CH3); NMR r31 (D2O + 0,5 mmola Na2CO3, δ [ppm], rozprzęgnięcie od H): 11,98 s. Stosunek diastereoizomerów <0,05.

Przykład XX. N,N'-bis(4-bromobenzylideno)-1,1-(4-btOmobenzylideno)diamina (26,8 g, 0,050 mola) i fosforyn dietylowy (22,8 g, 0,165 mola) miesza się w temperaturze 273°K, a następnie ogrzewa w temperaturze około 410°K aż do przereagowania substratów (stopień przereagowania można kontrolować mierząc widma H NMr mieszaniny reakcyjnej). Następnie mieszaninę poreakcyjną traktuje się 12M wodnym roztworem kwasu solnego (100 g) po czym ogrzewa się do wrzenia pod chłodnicą zwrotną przez 24 godziny, hydrolizat odparowuje się pod zmniejszonym ciśnieniem, a do pozostałości dodaje się wodę (100 g) i pozostawia do krystalizacji. Osad sączy się i przemywa czterema porcjami po 15 g zimnej wody, a następnie suszy i otrzymuje w wyniku kwas iminbbis(4-brombfenylometyleno)bisfosfonowy (15,7 g, 61% wydajności teoretycznej) w postaci białego proszku, który po krystalizacji z wody daje biały, krystaliczny produkt o rozmytej temperaturze topnienia, którego identyczność potwierdzają dane spektroskopowe: NMR H1 (D2O + 0,5 mmola Na2CO3, δ [ppm], J[Hz]): 7,3 m (2H, Ar-H, J nieozn.), 7,03 m (2H, Ar-H, J nieozn.), 6,97 m (2H, Ar-H, J nieozn.), 6,88 m (2H, Ar-H, J nieozn.), 4,6 s (>5H, HOD), 3,6 d (1,2H, CH-P, J = 16), 3,4 d (0,8H, CH-P, J = 16); NMR P31 (D2O, + 0,5 mmola Na2CO3 δ [ppm], rozprzęgnięcie od H): 16,77 s oraz 15,27 s. Stosunek diastereoizomerów 1,5 z widma H NMR i 1,3 z widma P31 nMr.

187 457

0=Ρ Ρ=0 /\ /\

WZÓR 2

R1

WZÓR 3 WZÓR 4

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób wytwarzania nowych kwasów iminobis(arylometyleno)bisfosfonowych przedstawionych wzorem ogólnym 1, w którym R¹ i R²są identyczne lub różne i oznaczają atom wodoru, podstawniki alkilowe - zwłaszcza metyl, podstawniki alkoksylowe - zwłaszcza metoksyl, atomy chlorowca - zwłaszcza atomy chloru i bromu, natomiast n oznacza liczbę takich samych lub różnych podstawników w pierścieniu aromatycznym, znamienny tym, że jedną część molową estru kwasu N-arylideno-1-amino-1arylometylofosfonowego o wzorze ogólnym 2, w którym Ri, r2 i n posiadają podane poprzednio znaczenia, natomiast R oznacza grupę alkilową lub arylową, poddaje się reakcji z co najmniej jedną częścią molową diestru kwasu fosforawego o wzorze ogólnym 3, w którym Y oznacza grupę alkilową lub arylową, przy czym reakcję prowadzi się w temperaturze 270420°K, korzystnie w temperaturze około 410°K, aż do przereagowania substratów; po czym mieszaninę poreakcyjną poddaje się hydrolizie wodnym roztworem kwasu siarkowego lub solnego, a następnie wydziela się kwas iminobis(arylometyleno)bisfosfonowy.
2. Sposób wytwarzania nowych kwasów immobis(arylometyleno)bisfosfonbwych przedstawionych wzorem ogólnym 1, w którym Ri r2 są identyczne lub różne i oznaczają atom wodoru, podstawniki alkilowe - zwłaszcza metyl, podstawniki alkoksylowe - zwłaszcza metoksyl, atomy chlorowca - zwłaszcza atomy chloru i bromu, natomiast n oznacza liczbę takich samych lub różnych podstawników w pierścieniu aromatycznym, znamienny tym, że jedną część molową estru kwasu N-arylideno-1-amino-1-arylometylofosfonowego o wzorze ogólnym 2, w którym Ri, r2 i n posiadają podane poprzednio znaczenia, natomiast R oznacza grupę alkilową lub arylową, poddaje się reakcji z co najmniej jedną częścią molową fosforynu acylowego o wzorze ogólnym 3, w którym Y oznacza grupę acylową - zwłaszcza grupę acetylową, przy czym fosforyn acylowy sporządza się in situ z jednej części molowej trójchlorku fosforu i co najmniej trzech części molowych alifatycznego kwasu karboksylowego - zwłaszcza kwasu octowego, po czym reakcję prowadzi się w temperaturze 270-420°K, korzystnie w temperaturze około 370°K, aż do przereagowania substratów, po czym mieszaninę poreakcyjną poddaje się hydrolizie wodnym roztworem kwasu solnego, a następnie wydziela się kwas immobis(arylometyleno)bisfosfonowy.
3. Sposób wytwarzania nowych kwasów iminbbis(arylometyleno)bisfosfonowych przedstawionych wzorem ogólnym 1, w którym Ri i R2 są identyczne lub różne i oznaczają atom wodoru, podstawniki alkilowe - zwłaszcza metyl, podstawniki alkoksylowe - zwłaszcza metoksyl, atomy chlorowca - zwłaszcza atomy chloru i bromu, natomiast n oznacza liczbę takich samych lub różnych podstawników w pierścieniu aromatycznym, znamienny tym, że jedną część molową estru kwasu N-arylideno-1-amino-1-aryfometylofosfonowego o wzorze ogólnym 2, w którym RU R² i n posiadają podane poprzednio znaczenia, natomiast R oznacza grupę alkilową lub arylową, poddaje się reakcji z co najmniej jedną częścią kwasu fosforawego o wzorze ogólnym 3, w którym Y oznacza atom wodoru, po czym reakcję prowadzi się w temperaturze 270-420°K, korzystnie w temperaturze około 370°K, aż do przereagowania substratów, po czym mieszaninę poreakcyjną poddaje się hydrolizie wodnym roztworem solnego, a następnie wydziela się kwas iminobis^ryfometylen^bisfosfonowy.
4. Sposób wytwarzania nowych kwasów immobis(arylometylenb)bisfosfbnowych przedstawionych wzorem ogólnym 1, w którym R1 i R2 są identyczne lub różne i oznaczają atom wodoru, podstawniki alkilowe - zwłaszcza metyl, podstawniki alkoksylowe - zwłaszcza metoksyl, atomy chlorowca - zwłaszcza atomy chloru i bromu, natomiast n oznacza liczbę takich samych lub różnych podstawników w pierścieniu aromatycznym, znamienny tym, że jedną część molową N,N'-bis(arylideno)arylideno-1,1-diaminy

187 457 (hydrobenzamidu) o wzorze ogólnym 4, w którym R¹ i n posiadają podane poprzednio znaczenia, poddaje się reakcji z co najmniej trzema częściami molowymi diestru kwasu fosforawego o wzorze ogólnym 3, w którym Y oznacza grupę alkilową lub arylową, przy czym reakcję prowadzi się w temperaturze 270-420°K, korzystnie w temperaturze około 410°K, aż do przereagowania substratów, po czym mieszaninę poreakcyjną poddaje się hydrolizie wodnym roztworem kwasu solnego, a następnie wydziela się kwas iminobis(aiy''lomet^yleno)bisibsfbnowy⁷.
5. Sposób wytwarzania nowych kwasów iminbbis(arylometyleno)bisfbsfonowych przedstawionych wzorem ogólnym 1, w którym Ri i R²są identyczne lub różne i oznaczają atom wodoru, podstawniki alkilowe - zwłaszcza metyl, podstawniki alkoksylowe - zwłaszcza metoksyl, atomy chlorowca - zwłaszcza atomy chloru i bromu, natomiast n oznacza liczbę takich samych lub różnych podstawników w pierścieniu aromatycznym, znamienny tym, że jedną część molową N,N'-bis(arylideno)arylideno-1, 1-diaminy (hydrobenzamidu) o wzorze ogólnym 4, w którym Ri i n posiadają podane poprzednio znaczenia, poddaje się reakcji z co najmniej trzema częściami molowymi fosforynu acylowego o wzorze ogólnym 3, w którym Y oznacza grupę acylową - zwłaszcza grupę acetylową, przy czym fosforyn acylowy sporządza się in situ w temperaturze 283°K z trzech części molowych trójchlorku fosforu i co najmniej dziewięciu części molowych alifatycznego kwasu karboksylowego -zwłaszcza kwasu octowego, po czym reakcję prowadzi się w temperaturze 270-420°K, korzystnie w temperaturze około 410°K, aż do przereagowania substratów, po czym mieszaninę poreakcyjną poddaje się hydrolizie wodnym roztworem kwasu solnego, a następnie wydziela się kwas iminobis(arylbmetyleno)bisfosfonbwy.
6. Sposób wytwarzania nowych kwasów iminobis(arylometyleno)bisfosfonowych przedstawionych wzorem ogólnym 1, w którym Ri i r2 są identyczne lub różne i oznaczają atom wodoru, podstawniki alkilowe - zwłaszcza metyl, podstawniki alkoksylowe - zwłaszcza metoksyl, atomy chlorowca - zwłaszcza atomy chloru i bromu, natomiast n oznacza liczbę takich samych lub różnych podstawników w pierścieniu aromatycznym, znamienny tym, że jedną część molową N,N'-bis(arylideno)arylideno-1,1-diaminy (hydrobenzamidu) o wzorze ogólnym 4, w którym R1 i n posiadają podane poprzednio znaczenia, poddaje się reakcji z co najmniej trzema częściami molowymi kwasu fosforawego o wzorze ogólnym 3, w którym Y oznacza atom wodoru, przy czym reakcję prowadzi się w temperaturze 270-420°K, korzystnie w temperaturze około 410°K, aż do przereagowania substratów, po czym mieszaninę poreakcyjną poddaje się hydrolizie wodnym roztworem kwasu solnego, a następnie wydziela się kwas iminobis(arylometyleno)bisfosfonowy.