PL181410B1 - Urzadzenie do zabezpieczania nawijanego na walek elementu zamykajacego PL - Google Patents

Abstract

1. Urzadzenie do zabezpieczania nawijanego na walek elementu zamykajacego dla okien lub drzwi, jak zaluzja, brama nawijana, krata nawijana, prowadzonego po bokach, przy czym walek jest osadzony obrotowo i ruchomo w umieszczonych z boku lozyskach, zas pomiedzy walkiem i elemen- tem zamykajacym sa umieszczone co najmniej dwa blokowane wzglednie zwalniane drazki zabezpie- czajace, tak wyprofilowane 1 polaczone ze soba, ze w stanie zablokowanym sa one wsuniete w siebie wzajemnie, stanowiac blokade podnoszenia dla opuszczonego elementu zamykajacego, zas w stanie zwolnionym sa wyciagniete z siebie, umozliwiajac nawijanie drazków zabezpieczajacych na walek lub odwijanie ich z walka, znamienne tym, ze zawiera wspólpracujacy z ruchomym walkiem ( 2) ustalacz hamujacy, który ma czesc (15, 16, 17) polaczona na stale z walkiem oraz czesc ( 2 0 , 2 2 ; 28) polaczona na stale z budynkiem lub skrzynia nawojowa, które to czesci wczepiaja sie w siebie ksztaltowo przy prze- mieszczaniu walka ( 2 ). Fig. 4 PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest urządzenie do zabezpieczania nawijanego na wałek i odwijanego z niego elementu zamykającego dla okien lub drzwi, jak żaluzja, brama nawijana, krata nawijana i temu podobnych, według części nieznamiennej zastrzeżenia niezależnego.

W żaluzjach lub bramach nawijanych, pręty są tak połączone ze sobą przegubowo, że mogą być nawijane na wałek umieszczony w górnej części nadproża okna lub bramy. Połączone ze sobą przegubowo pręty, które tworzą element zamykający, są przy tym prowadzone w bocznych rowkach prowadzących, usytuowanych na krawędzi okna lub bramy, w związku z czym w stanie opuszczonym tworzą one z przodu zamykającą osłonę. Przy tym w celu nawijania i odwijania żaluzji wałek może być napędzany za pomocą pasa lub silnika elektrycznego. Również kraty nawijane, zaopatrzone w element zamykający w postaci siatki z połączonych przegubowo drutów lub prętów tworzących strukturę plastra pszczelego, mogą one

181 410 być nawijane na wałek i odwijane z niego analogicznie jak żaluzje wykonane z prętów prostych.

W przypadku stosowania takich żaluzji, bram lub krat coraz częściej istnieje wymóg, aby żaluzja, zwłaszcza w pozycji opuszczonej, była zabezpieczona przed podnoszeniem na siłę. W przypadku podniesienia na siłę niezabezpieczonej żaluzji lub bramy nawijanej opuszczone, połączone ze sobą pręty połączone z wałkiem, zostają wciśnięte do skrzyni otaczającej wałek, tworząc w ten sposób otwór, przez który można przedostać się do budynku. W celu nawijania i odwijania wałek może być przy tym napędzany za pomocą pasa lub silnika elektrycznego. W przypadku nawijanych zabezpieczających elementów zamykających uprzywilejowaną rolę grają napędy silnikowe, w których zabezpieczenie przed podnoszeniem jest realizowane przez napęd (przekładnię, hamulec silnika). Napędy silnikowe nie sąjednak niezbędne.

Ze stanu techniki są znane różne sposoby zabezpieczania żaluzji lub bram nawijanych, zwłaszcza opuszczonych, przed podnoszeniem na siłę. Znane są na przykład umieszczone od wewnątrz rygle, które najczęściej zabezpieczają najniższy pręt żaluzji lub bramy przed podnoszeniem z zewnątrz budynku. Inne urządzenia zabezpieczające według stanu techniki stanowią mechaniczne elementy ryglujące, które podczas opuszczania żaluzji zaklinowują się w rowkach prowadzących, co również uniemożliwia wymuszone podniesienie żaluzji. W tych znanych urządzeniach zabezpieczających niekorzystne jest między innymi to, że w obszarze prowadnic muszą być umieszczone dodatkowe urządzenia, zapobiegające podnoszeniu na siłę żaluzji lub bramy nawijanej. Takie zabezpieczenie stanowi zwłaszcza rodzaj dodatkowych ustalaczy ryglujących na żaluzji lub bramie nawijanej, które jednak dosyć często wskutek ciągłych ruchów tam i z powrotem ulegają uszkodzeniu, co sprawia, ze wraz z upływem czasu przestają one działać, przy czym odpowiednie rygle na dolnym pręcie zapewniają nadal żądaną siłę trzymającą.

Nawijany na wałek element zamykający dla otworów okiennych, złożony z pojedynczych prętów, sczepionych ze sobą przegubowo, jest przedstawiony we francuskim opisie patentowym nr FR-A-2375426. Przeguby pomiędzy prętami są tutaj tak ukształtowane, ze można je wsuwać w siebie wzajemnie. To wsuwanie sprawia, że zsunięte pręty tworzą sztywny pancerz elementu zamykającego. W tej konstrukcji nie jest możliwa blokada wałka, jako że działa tutaj jedynie siła hamująca mechanizmu napędowego.

Przemieszczanie wałka nawijanego nań i odwijanego elementu zamykającego, złożonego z połączonych ze sobą przegubowo prętów, jest przedstawione w niemieckim opisie patentowym nr DE-A-3910998. Wałek jest tutaj osadzony w bocznych łożyskach, umożliwiających ruch wałka w kierunku płaszczyzny ruchu i w kierunku odwrotnym, dzięki czemu pancerz elementu zamykającego można wprowadzić płasko w elementy prowadzące. Nie ma tu jednak żadnych elementów, powodujących zabezpieczenie elementu zamykającego.

Celem wynalazku jest opracowanie urządzenia do zabezpieczania opisanego powyżej elementu zamykającego, które niezawodnie blokuje podnoszenie prętów rolety, zaś jego działanie blokujące jest niezależne od siły hamowania mechanizmu napędowego, które ponadto jest łatwe i tanie do wykonania, nie wymaga znaczących nakładów oraz charakteryzuje się niezawodnością działania.

Urządzenie do zabezpieczania nawijanego na wałek i odwijanego z niego elementu zamykającego dla okien lub drzwi, jak żaluzja, brama nawijana, krata nawijana, prowadzonego po bokach, przy czym wałek jest osadzony obrotowo i ruchomo w umieszczonych z boku łożyskach, zaś pomiędzy wałkiem i elementem zamykającym są umieszczone co najmniej dwa blokowane względnie zwalniane drążki zabezpieczające, tak wyprofilowane i połączone ze sobą, że w stanie zablokowanym są one wsunięte w siebie wzajemnie, stanowiąc blokadę podnoszenia dla opuszczonego elementu zamykającego, zaś w stanie zwolnionym są wyciągnięte z siebie, umożliwiając nawijanie drążków zabezpieczających na wałek lub odwijanie ich z wałka, według wynalazku charakteryzuje się tym, że zawiera współpracujący z ruchomym wałkiem ustalacz hamujący, który ma część połączoną na stałe z wałkiem oraz część połączoną na stałe z budynkiem lub skrzynią nawójową, które to części wczepiają się w siebie kształtowo przy przemieszczaniu wałka.

181 410

Korzystnie część ustalacza hamującego połączoną na stałe z wałkiem stanowi zaopatrzona na swym obwodzie w występy i wybrania tarcza zapadkowa, zaś część połączoną na stałe z budynkiem lub skrzynią nawojową stanowi rygiel, zaopatrzony w co najmniej jedno wybranie, korespondujące z występami tarczy zapadkowej i tak ukształtowane, ze co najmniej jeden występ tarczy zapadkowej jest wprowadzany w nie kształtowo.

Korzystnie tarcza zapadkowa ma wystający na zewnątrz, zaopatrzony w występy i wybrania wieniec, rozciągający się co najmniej częściowo nad panewką dla czopa walcowego wałka, zaś rygiel jest umieszczony bezpośrednio na ścianie budynku lub skrzyni nawojowej względnie blisko niej i jest z niepołączony siłowo.

Korzystnie umieszczone pomiędzy wałkiem i elementem zamykającym drążki zabezpieczające mają tak zakrzywiony profil zewnętrzny, iż po ich zsunięciu tworzą one jedną krzywą, która od wylotu bocznej prowadnicy sięga w przybliżeniu stycznie do wałka.

Korzystnie urządzenie ma wyłącznik krańcowy, uruchamiany po osiągnięciu zadanego położenia poprzez ruch lub wychylenie wałka i wyłączający współpracujący z nim silnik napędowy.

Korzystnie tor liniowego ruchu wałka jest w przybliżeniu równoległy względem linii stycznej do nawijanych na wałek drążków zabezpieczających.

Według wynalazku urządzenie zawiera ustalacz hamujący, który ma część połączoną na stałe z wałkiem i część połączoną na stałe z budynkiem lub skrzynią nawojową. Wałek ma luz, umożliwiający jego przemieszczanie w kierunku prostopadłym do osi, w związku z czym części ustalacza, działającego na zasadzie połączenia kształtowego, wczepiają się w siebie wzajemnie przy przemieszczaniu wałka.

Rozwiązania, w których następuje przemieszczanie wałka nawijanego nań i odwijanego elementu zamykającego, są znane ze stanu techniki, nie zawierają one jednak żadnych elementów, powodujących zabezpieczenie elementu zamykającego. Przy próbie podniesienia mechaniczny ustalacz według wynalazku zatrzaskuje się wskutek obecności wałka, przemieszczonego pod działaniem siły użytej do podnoszenia, przy czym siła niezbędna do pokonania ustalacza pochodzi z zamocowania części połączonych na stałe z wałkiem oraz budynkiem lub skrzynią nawojową. Obie te siły można wystarczająco zwiększyć poprzez odpowiednie ukształtowanie konstrukcji, co pozwala spełnić również dalej idące wymagania.

Rozwiązanie, w którym ustalacz hamujący składa się z połączonej z wałkiem, zaopatrzonej na swym obwodzie w występy i wybrania tarczy zapadkowej oraz połączonego na stałe z budynkiem poprzez ścianę, nadproże lub skrzynię nawojową rygla, zaopatrzonego w co najmniej jedno wybranie, korespondujące z występami tarczy zapadkowej, przy czym wybrania te są tak ukształtowane, że jeden występ tarczy zapadkowej jest wprowadzany kształtowo w jedno z tych wybrań, zapewnia niezawodną blokadę podnoszenia, ponieważ przy przemieszczaniu wałka jeden z występów wchodzi w jedno z wybrań, w związku z czym siła potrzebna do dalszego nawijania elementu zamykającego jest wprowadzana w skrzynię nawojową lub w ścianę budynku. Korzystne jest ponadto, jeżeli występy lub noski znajdujące się pomiędzy wybraniami mają zaokrąglone końce. Taki kształt ułatwia wprowadzanie występu w wybranie podczas przemieszczania wałka.

Ustalacz tego typu składa się korzystnie z koła zębatego i zębatki (co najmniej jednego rygla), przy czym część usytuowana naprzeciw koła zębatego stanowi zębatkę. Aby siły przejmowane przez ustalacz były jak najmniejsze, zaproponowano by tarcza zapadkowa miała średnicę większą niż średnica wałka. Rozwiązanie to zmniejsza moment działający na obwodzie tarczy zapadkowej odpowiednio do stosunku promieni tarczy zapadkowej i wałka, co z kolei powoduje odciążenie rygla.

Aby zapewnić skuteczne blokowanie, a jednocześnie łatwe wprowadzanie i wyprowadzanie z bocznej prowadnicy, korzystne jest, jeżeli drążki zabezpieczające mają tak zakrzywiony profil zewnętrzny, iż po ich zsunięciu tworzą one jedną krzywą, która od wylotu bocznej prowadnicy sięga w przybliżeniu stycznie do wałka. W ten sposób powstaje krzywa, która z jednej strony .wchodzi w wydot względnee wlot bocznej prowaidnicy, z drugiej zaś przebeega w przybliżeniu stycznie do wałka. Pręty zabezpieczające nie mogą wówczas układać się w odstępie względem wylotu lub wlotu bocznych prowadnic; w stanie zablokowanym tworzą

181 410 one łuk poprowadzony w kierunku wałka i wprowadzający w niego siły blokujące podczas zwalniania blokady.

Ponieważ blokada za pomocą prętów zabezpieczających jest związana z przenoszeniem sił, korzystne jest, jeżeli napęd przy osiąganiu dolnego punktu przełączania nie jest wyłączany w znany sposób przez wyłącznik krańcowy umieszczony na silniku napędowym, lecz przez wyłącznik krańcowy uruchamiany przez to zwrotne działanie sił. W tym celu boczne łożyska wałka mają postać łożysk jednostronnych, umożliwiających ruch liniowy lub uchylny. Wyłącznik krańcowy, korzystnie mikrowyłącznik, jest przy tym zamontowany tak, ze przy ruchu wałka spowodowanym zwrotnym działaniem sil wyłącza on silnik napędowy. Ten ruch wałka ma korzystnie postać ruchu liniowego w kierunku stycznej wejściowej, w którym to celu łożyska wałka mają odpowiednie prowadnice, korzystnie w kształcie jaskółczego ogona lub litery T.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania uwidocznionych na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia koniec wałka z połączoną z nim na stałe tarczą zapadkową i połączonym na stałe z budynkiem ryglem rolety, w widoku z boku, fig. 2 - koniec wałka z połączoną z nim na stałe tarczą zapadkową z fig. 1, w widoku z góry z częściowym wyrwaniem dla uwidocznienia łożyska, oraz fig. 3 - tarczę zapadkową i rygiel z fig. 1 w widoku z boku (tarcza zapadkowa jest ukazana w przekroju).

Na fig. 1 ukazany jest w przekroju wałek 2 składającego się z prętów 3 pancerza rolety, przy czym środek tarczy zapadkowej 20 jest przedstawiony w wyrwaniu (fig. 2) celem uwidocznienia łożyska dla końca 2.1 wałka. Na fig. 3 ukazany jest w widoku z boku koniec 2.1 wałka z ułożyskowaniem i z tarczą zapadkową 20 w przekroju. Najwyższy pręt końcowy 3.1 rolety jest przytwierdzony do przeciwelementu 2.3 zamocowanego przy użyciu śrub lub temu podobnych na wałku 2. Następujące za nim pręty zabezpieczające 3 są prowadzone w bocznych prowadnicach 1.1 z wejściem 1.2, przy czym dolny (nie przedstawiony) pręt końcowy jest wsparty na (również nie przedstawionym) parapecie lub temu podobnym. Na rysunku 5 drążki zabezpieczające 3 opuszczonego elementu zamykającego 1 są tak wsunięte w siebie wzajemnie, ze pancerz żaluzjowego elementu zamykającego 1 prowadzony w prowadnicy 1.1 jest usztywniony co najmniej w obszarze drążków zabezpieczających 3, można go zatem uważać w przybliżeniu za sztywną płytę. To wzajemnie wsuwanie w siebie prętów zachodzi przy tym aż do pręta końcowego i przymocowanego do wałka 2 przeciwelementu 2.3, w związku z czym próba podniesienia żaluzji powoduje zadziałanie na wałek 2 siły, która przesuwa jednostronnie podparty wałek 2 w kierunku stopnia swobody. To przemieszczenie w otwartej od góry panewce łożyskowej w formie litery U odbywa się w kierunku podnoszenia.

Koniec 2.1 wałka jest zaopatrzony w czop walcowy 2.2, osadzony obrotowo w łożysku. Łożysko stanowi płyta łożyskowa 16 z nasadzoną na nią, otwartą od góry panewką łożyskową 16.1 w kształcie litery U, zamocowaną na płycie podstawowej 15, przy czym zamocowanie to jest dostosowane do spodziewanych sił. Panewka 16.1 łożyska ma kształt otwartej litery U, w którą jest wprowadzony i osadzony obrotowo czop walcowy 2.2 z łożyskiem 17 w postaci łożyska kulkowego. Taki rodzaj podparcia zapewnia końcowi 2.1 wałka, a tym samym także wałkowi 2 luz od góry, wskutek czego w razie próby podniesienia żaluzji wałek 2 może unosić się do góry. Żaluzja może się przy tym podnieść co najwyżej o odcinek równy odległości dwóch wybrań 23 w tarczy zapadkowej 20 lub dwóch wybrań 27 w ryglu 25, zmniejszony o przełożenie, które przy rozwiniętej żaluzji wynosi około 1:3, co przy odległości pomiędzy wybraniami wynoszącej 9 mm daje w rezultacie odcinek możliwego podniesienia równy 3 mm.

Koniec 2.1 wałka jest zaopatrzony w tarczę zapadkową 20, połączoną z końcem 2.1 w sposób zabezpieczający ją przed przekręcaniem. Tarcza zapadkowa 20 ma wieniec obwodowy 21, złożony z występów 22 i wybrań 24, które stanowią rodzaj uzębienia (pokazanego tylko w górnym wycinku - reszta została jedynie zaznaczona). W razie próby podniesienia żaluzji tarcza zapadkowa 20 zostaje uniesiona razem z wałkiem 2. Panewka łożyskowa 16 1 jest zamocowana na stałe na płycie łożyskowej 16, zaopatrzonej w otwory 18 służące do przymocowania jej do ściany nadproża lub skrzyni nawojowej. Koniec 2.1 wałka spoczywa swoim czopem walcowym 2.2 na dnie wybrania w tej panewce łożyskowej 16.1 i za pomocą czopu walcowego 2.2 może obracać się swobodnie w łożysku 17. Można oczywiście zastosować również czop walcowy osadzony na stałe w łożysku i obrotowo w wałku 2 - na przy6

181 410 kład za pomocą ślizgowej tulei łożyskowej. Możliwość ruchu w górę jest niezależna od obrotowego ułozyskowania. Płyta podstawowa 15 jest zakotwiona na stałe w budynku, przykładowo za pomocą śrub 180 wkręconych w otwory 18. Na płycie tej umieszczony jest - także przytwierdzony na stałe do budynku - rygiel 25, zamocowany przy użyciu sworzni 26. Rygiel 25 jest zaopatrzony w wybrania 27 i występy 28, ukształtowane analogicznie do występów 22 i wybrań 23 wieńca 21 tarczy zapadkowej 20. Przy unoszeniu tarczy zapadkowej jej występy 22 wchodzą w wybrania 27 rygla 25, zaś występy 28 rygla wchodzą w wybrania 23 tarczy zapadkowej 20, zabezpieczając tym samym przed podniesieniem roletę, której wałek 2 wskutek tego zazębienia zostaje zabezpieczony przed przekręcaniem. Końce występów 22 tarczy zapadkowej 20 i występów 28 rygla 25 są przy tym korzystnie zaokrąglone, dzięki czemu wchodzą one w siebie wzajemnie również wówczas, gdy występy 22 tarczy zderzają się z występami 28 rygla. Zachodzący przy tym obrót co najwyżej o szerokość jednego zęba nie ma znaczenia, umożliwia on bowiem, zwłaszcza także z uwagi na przełożenie, wynikające z różnic w promieniach tarczy zapadkowej 20 i wałka 2 z zamocowaną na nim, ale rozwiniętą roletą, jedynie nieznaczne uniesienie rolety.

To samo dotyczy także żaluzji, utworzonych z prętów o strukturze plastra pszczelego, gdyż w przypadku próby podniesienia takiej żaluzji na wałek przenoszona jest siła, powodująca uniesienie, a co za tym idzie, wzajemne zazębienie występów i wybrań.

181 410

181 410

181 410

Fi α.5

Fi q.6

181 410

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 60 egz.

Cena 2,00 zł.

Claims (6)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Urządzenie do zabezpieczania nawijanego na wałek elementu zamykającego dla okien lub drzwi, jak żaluzja, brama nawijana, krata nawijana, prowadzonego po bokach, przy czym wałek jest osadzony obrotowo i ruchomo w umieszczonych z boku łożyskach, zaś pomiędzy wałkiem i elementem zamykającym są umieszczone co najmniej dwa blokowane względnie zwalniane drążki zabezpieczające, tak wyprofilowane i połączone ze sobą, ze w stanie zablokowanym są one wsunięte w siebie wzajemnie, stanowiąc blokadę podnoszenia dla opuszczonego elementu zamykającego, zaś w stanie zwolnionym są wyciągnięte z siebie, umożliwiając nawijanie drążków zabezpieczających na wałek lub odwijanie ich z wałka, znamienne tym, ze zawiera współpracujący z ruchomym wałkiem (2) ustalacz hamujący, który ma część (15,16,17) połączoną na stałe z wałkiem oraz część (20, 22; 28) połączoną na stałe z budynkiem lub skrzynią nawojową, które to części wczepiają się w siebie kształtowo przy przemieszczaniu wałka (2).
2. 2. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że część ustalacza hamującego połączoną. na stałe z wałkiem (2) stanowi zaopatrzona na swym obwodzie w występy i wybrania (16, 17) tarcza zapadkowa (15), zaś część połączoną na stałe z budynkiem lub skrzynią nawojową stanowi rygiel (20), zaopatrzony w co najmniej jedno wybranie (22), korespondujące z występami (16) tarczy zapadkowej (15) i tak ukształtowane, że co najmniej jeden występ (16) tarczy zapadkowej (15) jest wprowadzany w nie kształtowo.
3. 3. Urządzenie według zastrz. 2, znamienne tym, że tarcza zapadkowa (15) ma wystający na zewnątrz, zaopatrzony w występy (16) i wybrania (17) wieniec (16.1), rozciągający się co najmniej częściowo nad panewką dla czopa walcowego (2.2) wałka (2), zaś rygiel (20) jest umieszczony bezpośrednio na ścianie budynku lub skrzyni nawojowej względnie blisko niej i jest z nią połączony siłowo.
4. 4. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że umieszczone pomiędzy wałkiem (2) i elementem zamykającym drążki zabezpieczające (3.1, 3.2) mają tak zakrzywiony profil zewnętrzny, iż po ich zsunięciu tworzą one jedną krzywą, która od wylotu bocznej prowadnicy sięga w przybliżeniu stycznie do wałka (2).
5. 5. Urządzenie według zastrz. 1 albo 2 albo 3 albo 4, znamienne tym, ze ma wyłącznik krańcowy, uruchamiany po osiągnięciu zadanego położenia poprzez ruch lub wychylenie wałka (2) i wyłączający współpracujący z nim silnik napędowy.
6. 6. Urządzenie według zastrz. 5, znamienne tym, ze tor liniowego ruchu wałka (2) jest w przybliżeniu równoległy względem linii stycznej do nawijanych na wałek drążków zabezpieczających (3.1,3.2).