PL164143B1 - Sposób wytwarzania nowych peptolldów zawierających kwas pipekollnowy - Google Patents

Abstract

Sposób wytwarzania nowych peptolidów zawierających kwas pipekolinowy, w których szkielet peptydowy obejmuje co najmniej 9 reszt cr-aminokwasowych połączonych ze sobą wiązaniami peptydowymi, znamienny tym, ze prowadzi się reakcję cyklizacji odpowiadającego peptolidu o otwartym pierścieniu, wywodzącego się z odpowiedniego szczepu drobnoustroju produkującego peptolid zawierający kwas pipekolinowy

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych peptolidów zawierających kwas pipekolieowk, w których szkielet peptkZowk obejmuje co najmniej 9 reszt a-aminokwasowych połączonych ze sobą wiązaniami peptydowymi, a zwłaszcza związków, takich jak ckklopeptoliZy zawierające kwas pipekolinowy.

Wynalazek dotyczy w szczególności sposobu wytwarzania związku o wzorze 1, w którym jeden spośród symboli R1 i R2 oznacza grupę metylową, a drugi oznacza wodór lub grupę metylową, R3 oznacza grupę cykloheksylową, cyklohekseny^^, ckkloheksadienylową lub fenylową podstawioną w pozycji para grupą o wzorze -ORe, przy czym-ORe oznacza grupę hydroksylową, alkoksylową, αlkeeklok2klową, αcklok2klową, gerαnkloksklową, αlkoksykzrboeylok2klową, αrαlkok2kkarbonylometok2klową, aralkoksylową lub aralkoksylową podstawioną niższą grupę alkilową lub chlorowcem, R4 oznacza wodór, grupę karboksylową, alkoksykarbonylową ewentualnie jedno- lub wielopodstąwioeą grupą arylową, grupę αlkeeyloksykarbonylową, alkeninyloksykarbonylową, benzklok2kkarboeklową, aryloksykarbonylową, trimetylosililoetoksykarboeylową, formylową, alkilokarbonylową, aralkilokarbonylową, grupę o wzorze -CONHCH(R7)COORe lub o wzorze 3, w których to wzorach R7 oznacza ugrupowanie łańcucha bocznego naturalnie występującego aminokwasu, a Ra oznacza grupę alkilową ewentualnie jednolub wielopodstawioną grupą arylową, grupę alkenylową, alkeninylową, benzylową, arylową lub trimetklo2ililoetklową, grupę wybraną spośród sześciu struktur pierścieniowych o wzorach 4, 5,6, 7, 8 r 9, grupę o wzorze -CONR9R10, w którym albo R9 r R10 niezateżme oznaczają grupę benzbydrylową, alkilową, aralkoksykarbonyloalkilową, trimetklosililometylową, furylometylową, αlkenklową, hkdrokskalkilową, alkokskαlkilową, alkok2ykarboeyloalkilową, arylową, grupę arylową podstawioną ugrupowaniem alkilowym lub aminowym, albo halogenem, grupę trialkilo2ililok2kalkilową, zlkok2klową, wodór, grupę wybraną spośród sześciu struktur pierścieniowych o wzorach 10, 11, 12, 13, 14 i 15, lub grupę Ziαlkilozmieoαlkilową, albo R9 i R10 razem z atomem azotu, z którym są one związane, tworzą nasycony, ewentualnie podstawiony pierścień 5 lub 6-czlonowy, grupę hydroksymetylową, alkok2kmetklową, acklok2kmetylową ewentualnie podstawioną w części acylowej, grupę diαlkiloαminometklową, diackloaminometklową ewentualnie podstawioną w części (częściach) acylowej, grupę αcylo(zlkilo)αminometklową ewentualnie podstawioną w części acylowej, grupę sulihydrylometylową, αlkilotiomrtrlową, acklotiometylową ewentualnie podstawioną w części acylowej, grupę zlkilometklową, αlkenylometklową, zzkdometylową, metylową, hzlogrnometklową, grupę o wzorze 16 lub 17, grupę cyjanową, 2-(αlkok2kkαrbonklo)etklową lub 2-(alkokskkąrbonklo)etenklową, wszystkie trzy grupy o symbolu R5 są identyczne i stanowią wodór lub grupę metylową, X oznacza tlen lub grupę iminową, oraz Y

164 143 oznacza bezpośrednio wiązanie lub grupę o wzorze -CONHCH(CH3)-, z tym, że w przypadku, gdy R5 oznacza grupę metylową, wtedy R1 i R2 oznaczają grupę metylową, a R4 oznacz» podstawnik inny niż grupa karboksylowa.

Atom węgla w pozycji 10 wskazanej we wzorze 1 może występować w konfiguracji L lub D.

Wiązania wodorowe łączące R5 z tlenem i zaznaczone we wzorze 1 linią kropkowaną występują jedynie wtedy, kiedy Rs oznacza wodór.

Cyklopeptolidowy szkielet pierścieniowy we wzorze 1 obejmuje 9,10 (w przypadku gdy albo X oznacza grupę iminową, albo Y oznacza grupę o wzorze -CONHCH(CHa)- ), albo 11 (w przypadku, gdy X oznacza grupę iminową, a zarazem Y oznacza grupę o wzorze -CONHCH(CHa)- ) ugrupowań α-aminokwasowych. Ugrupowania a-aminokwasowe są to ugrupowania aminokwasów występujących w naturze i należy do nich reszta kwasu pipekolinowego. Reszta alanylowa zdefiniowana gdy X oznacza grupę iminową może występować w konfiguracji L lub D przy atomie węgla a w pozycji 10 we wzorze 1, korzystnie w konfiguracji L. Reszta alanylowa zdefiniowana gdy Y oznacza grupę o wzorze -CONH(CHa)- także może występować w konfiguracji L lub D przy atomie węgla a.

W przypadku gdy X oznacza tlen, cyklopeptolidowy szkielet pierścieniowy obejmuje także resztę laktoilową, która może występować w konfiguracji L lub D, korzystnie w konfiguracji L, przy atomie węgla w pozycji 10 we wzorze 1.

Związki o wzorze 1 mogą istnieć w postaci wolnej, albo, tam gdzie jest to właściwe, w postaci soli, np. anionowej lub kwaśnej soli addycyjnej. Związki w postaci soli można uzyskać z postaci wolnej w znany sposób i vice versa.

Korzystnie R1 i R2 są takie same.

Korzystnie R3 oznacza grupę fenylową podstawioną jak wyżej zdefiniowano.

Korzystnie R4 oznacza wodór, grupę karboksylową, alkoksykarbonylową ewentualnie jednolub wielopodstawioną grupę arylową, grupę alkenyloksykarbonylową, trimetylosililoetoksykarbonylową, formylową, (1- albo 2-adamantyl)oksykarbonylową, (1-adamantylo)metoksykarbonylową, bornyloksykarbonylową, grupę o wzorze -CONRgRw, w którym albo R9 i R10 niezależnie oznaczają grupę benzhydrylową, alkilową, aralkoksykarbonyloalkilową, trimetylosililometylową, furylometylową, alkenylową, hydroksyalkilową, alkoksykarbonyloalkilową, arylową, arylową podstawioną halogenem, trialkilosililoksyalkilową, wodór, grupę 1- albo 2-adamantylową lub dialkiloaminoalkilową, albo R9 i R10 razem z atomem azotu, z którym są one związane, tworzą nasycony, ewentualnie podstawiony pierścień 5- lub 6-czlonowy, grupę hydroksymetylową, acyloksymetylową ewentualnie podstawioną w części acylowej, grupę azydometylową, metylową, halogenometylową, 2-(alkoksykarbonylo)etylową lub 2-(alkoksykarbonylo)-etenylową.

W szczególności R4 oznacza grupę o wzorze -CONR9R10 albo grupę alkoksykarbonylową.

Korzystnie Rs oznacza wodór, lub alternatywnie grupę metylową ale zwłaszcza wodór.

Korzystnie X oznacza tlen, lub, alternatywnie, grupę iminową, ale zwłaszcza tlen.

Korzystnie Y oznacza bezpośrednie wiązanie, lub alternatywnie grupę o wzorze -CONHCH(CH3)-, ale zwłaszcza bezpośrednie wiązanie.

Grupa alkoksylową jako taka lub jego część podstawnika korzystnie zawiera 1 do 4 atomów węgla. Grupa alkenyloksylowa korzystnie zawiera 3 do 5 atomów węgla. Grupa acyloksylowa korzystnie zawiera 2 do 5 atomów węgla w części alkilenowej. Grupę arylową, jako podstawnik lub część podstawnika, korzystnie stanowi grupa fenylowa. W przypadku gdy jest ona podstawiona, korzystnie jest ona jednopodstawiona, korzystnie w pozycji para. W przypadku gdy jest ona wielopodstawiona, korzystnie jest ona dwupodstawiona, korzystnie w pozycjach meta i para. Grupa arylowa korzystnie jest nie podstawiona. Korzystnie, halogen ma liczbę atomową od 9 do 35, korzystnie jest to chlor lub brom.

Grupa alkoksykarbonylowa korzystnie zawiera 2 do 10 atomów węgla, a zwłaszcza 4 do 9 atomów węgla. Grupa alkenyloksykarbonylowa korzystnie zawiera 4 do 10 atomów węgla, a zwłaszcza 4 do 6 atomów węgla.

Naturalnie występującym aminokwasem jest jakikolwiek aminokwas znajdowany w naturze, korzystnie aminokwas znajdowany w białkach, jeżeli tego inaczej nie wskazano, a zwłaszcza α-aminokwas i należą tu np. glicyna, prolina i seryna.

164 143

Grupa alkilowa korzystnie zawiera 1 do 6 atomów węgla. Niższa grupa alkilowa korzystnie zawiera 1 do 4 atomów węgla, korzystnie jest nią grupa metylowa. Grupą alkilową o 1do 4 atomach węgla korzystnie jest grupa metylowa, izopropylowa lub tert-butylowa. Grupa alkenylowa korzystnie zawiera 3 do 5 atomów węgla, w szczególności jest nią grupa allilowa. Grupa hydroksyalkilowa korzystnie zawiera 1 do 4 atomów węgla zwłaszcza jest nią grupa hydroksymetylowa. Jednakże, w przypadku gdy jest ona związana z atomem azotu, korzystnie zawiera ona 2 do 6 atomów węgla, a grupa hydroksylowa korzystnie oddzielona jest od atomu azotu przez co najmniej 2 atomy węgla. Grupa dialkiloaminoalkilowa korzystnie zawiera 1 do 4 atomów węgla w częściowych alkilowych i 2 do 4 atomów węgla w części aminoalkilowej, a jest nią zwłaszcza grupa 3-(dimetyloamino)propylowa. Grupą furylometylową korzystnie jest grupa 2-furylometylowa. Grupa alkoksykarbonyloalkilowa korzystnie zawiera 1 do 4 atomów węgla w części alkoksylowej oraz 2 do 4 atomów węgla w części karbonyloalkilowej. Grupa trialkilosililoksyalkilowa korzystnie zawiera 1 do 4 atomów węgla w częściach alkilowych związanym z atomem krzemu, oraz 2 do 4 atomów węgla w części alkilenowej.

Korzystnie nasycony, ewentualnie podstawiony pierścień 5- lub 6-członowy, utworzony przez grupy o symbolach R9 i R10 razem z atomem azotu, z którym są one związane, jest pierścieniem 6-członowym. Korzystnie jest to grupa 1-piperydynylowa. Korzystnie jest ona nie podstawiona.

Korzystną grupą acylową, zarówno jako taką, jak i stanowiącą część podstawnika, jest grupa alkilokarbonylowa, korzystnie o ogółem 2 do 4 atomów węgla. Ewentualnie podstawiona grupa acyloksymetylowa korzystnie zawiera 1 do 4 atomów węgla w części acyloksylowej. Jeżeli jest ona podstawiona, to korzystnie podstawiona jest ona przy atomie węgla w, korzystnie grupą karboksylową lub 2-karboksyfenylową.

Grupa alkilowa, jako część podstawnika, takiego jak grupa dialkiloaminometylowa, korzystnie zawiera 1 do 4 atomów węgla. W szczególności jest nią grupa metylowa. Korzystnie grupę halogenometylową stanowi grupa chlorometylowa.

W przypadku, gdy R 4 oznacza grupę o wzorze -CONR 9R10, jeden z symboli R 9 i R10 oznacza zwłaszcza wodór, a drugi ma powyżej zdefiniowane znaczenie, w szczególności oznacza grupę trimetylosililometylową. W przypadku gdy R4 oznacza grupę alkoksykarbonylową, oznacza on zwłaszcza grupę tertbutoksykarbonylową.

Podgrupę związków o wzorze 1 stanowią związki o wzorze lde, w którym R1 i R2 mają wyżej zdefiniowane znaczenie, R3d⁰, z wyjątkiem grupy aralkoksylowej podstawionej niższą grupą alkilową lub halogenem, ma znaczenie wskazane powyżej odnośnie do symbolu R3, R4d⁰ ma znaczenie wskazane powyżej dla symbolu R4, z następującymi wyjątkami: wodór, grupa alkoksykarbonylowa jedno- lub wielopodstawiona grupą arylową, grupa o wzorze -CONR9^dRwd, w którym albo R9^d i Rnjd niezależnie oznaczają grupę aralkoksykarbonyloalkilową, alkoksykarbonyloalkilową, nie podstawioną grupę arylową inną niż grupa fenylowa, grupę arylową podstawioną ugrupowaniem alkilowym lub aminowym, lub halogenem, grupę trialkilosililoksyalkilową, albo grupę wybraną spośród sześciu struktur pierścieniowych o wzorach 10,11,12,13,14 i 15,alboR9diRwd razem z atomem azotu, z którym są one związane, tworzą nasycony, ewentualnie podstawiony pierścień 5- lub 6-członowy, grupa acyloksymetylowa podstawiona w części acylowej, grupa diacyloksyaminometylowa podstawiona w części (częściach)acylowej, grupa acylo(alkilo)aminometylowa podstawiona w części acylowej, grupa acylotiometylowa podstawiona w części acylowej, grupa 2-(alkoksykarbonylo)etylowa lub 2-(alkoksykarbonylo)-etenylowa, R5, X i Y mają wyżej zdefiniowane znaczenie, z tym, że w przypadku gdy R5 oznacza grupę metylową, wtedy R1 i R2 oznaczają grupę metylową, a R4 oznacza podstawnik inny niż grupa karboksylowa.

Dalszą podgrupę związków o wzorze 1 stanowią związki o wzorze lde z pominięciem związków o wzorze la, to znaczy związki o wzorze lde, jak wyżej zdefiniowano, z dalszym warunkiem polegającym na tym, ze w przypadku gdy R3d⁰ oznacza grupę p-metoksyfenylową, R4d⁰ oznacza grupę karboksylową, R5 oznacza wodór, X oznacza tlen, a Y oznacza bezpośrednie wiązanie, wtedy atom węgla w pozycji 10 we wzorze 1 występuje w konfuguracji L.

Dalszą podgrupę związków o wzorze 1 stanowią związki o wzorze 1 ss, w którym R1, R2, Rs, X i Y mają wyżej zdefiniowane znaczenie, R3^S oznacza grupę fenylową podstawioną w pozycji para grupą ⁰ wzorze -OR6^S, przy czym -OReSjest wybrany spośród grup takich jak grupa hydroksylowa,

164 143 alkoksylową o 1 do 4 atomów węgla, grupa alkenyloksylowa zawierająca 3 do 5 atomów węgla, w której podwójne wiązanie jest oddzielone od atomu tlenu co najmniej dwoma atomami węgla, grupa acyloksylowa zawierająca 2 do 5 atomów węgla, grupa geranyloksylowa, fenyloalkoksykarbonylometoksylowa zawierająca 7 do 9 atomów węgla w części fenyloalkoksylowej, grupa fenyloalkoksylowa zawierająca 7 do 9 atomów węgla lub grupa fenyloalkoksylowa zawierająca 7 do 9 atomów węgla jednopodstawioną halogenem o liczbie atomowej od 9 do 35, R4⁸ oznacza wodór, grupę karboksylową, alkoksykarbonylową zawierającą 2 do 10 atomów węgla, w której wiązanie podwójne jest oddzielone od atomu tlenu przez co najmniej 2 atomy węgla, grupę benzyloksykarbonylową, benzhydryloksykarbonylową, fenoksykarbonylową, trimetylosililoetoksykarbonylową. formylową, grupę o wzorze -CONHCH(R 7^S)COOR e^s lub grupę o wzorze 3s, w którym R7³ oznacza wodór, grupę izopropylową lub grupę o wzorze -(CH2)e-, a Re^s oznacza grupę alkilową zawierającą 1 do 4 atomów węgla lub grupę benzylową, grupę wybraną spośród pięciu struktur pierścieniowych o wzorach 4, 6, 7, 8 i 9, grupę o wzorze -CONR9^SRio³, w którym albo jeden z symboli R9³ i Rio⁸ oznacza wodór lub grupę alkilową zawierającą 1 do 4 atomów węgla, a drugi oznacza grupę benzhydrylową, grupę alkilową zawierającą 1 do 6 atomów węgla, grupę fenyloalkoksykarbonyloalkilową zawierającą 6 do 9 atomów węgla w części fenyloalkoksylowej i 2 do 4 atomów węgla w części karbonyloalkilowej, grupę trimetylosililometylową, furylometylową, alkenylową zawierającą 3 do 5 atomów węgla, w której podwójne wiązanie jest oddzielone od atomu azotu przez co najmniej 2 atomy węgla, grupę hydroksyalkilową zawierającą 2 do 6 atomów węgla, w której grupa hydroksylowa jest oddzielona od atomu azotu przez co najmniej 2 atomy węgla, grupę alkoksykarbonyloalkilową zawierającą 1 do 4 atomów węgla w części alkoksylowej, 2 do 4 atomów węgla w części karbonyloalkilowej i w której atomy tlenu oddzielone są od atomu azotu przez co najmniej 2 atomy węgla, grupę fenylową ewentualnie jednopodstawioną halogenem o liczbie atomowej od 9 do 35, grupę trialkilosililoksyalkilową zawierającą 1 do 4 atomów węgla w częściach alkilowych związanych z atomem krzemu, 2 do 6 atomów węgla w części alkilenowej i w której atom tlenu jest oddzielony od atomu azotu przez co najmniej 2 atomy węgla, grupę 1-adamantylową lub dialkiloaminoalkilową zawierającą niezależnie 1 do 4 atomów węgla w częściach alkilowych, 2 do 4 atomów węgla w części aminoalkilowej i w której atomy azotu są rozdzielone przez co najmniej 2 atomy węgla, albo R9^S i R^s razem z atomem azotu z którym są one związane, tworzą pierścień 1-piperydynylowy, grupę hydroksymetylową, acyloksymetylową zawierającą 1 do 4 atomów węgla w części acyloksylowej i ewentualnie podstawioną przy atomie węgla w grupą karboksylową lub 2-karboksyfenylową, grupę azydometylową, chlorowcometylową, w której atom chlorowca ma liczbę atomową od 9 do 35, grupę 2-(alkoksykarbonylo)etylową zawierającą 1 do 4 atomów węgla w części alkoksylowej, albo grupę 2-(alkoksykarbonylo)etenylową zawierającą 1 do 4 atomów węgla w części alkoksylowej, z tym, że w przypadku gdy Rs oznacza grupę metylową, wtedy R1 i R2 oznaczają grupę metylową, a Rą^s oznacza podstawnik inny niż grupa karboksylowa.

Sposób według wynalazku wytwarzania związku o wzorze 1 polega na tym, że cyklizuje się odpowiedni związek o wzorze 2, w którym podstawniki mają wyżej zdefiniowane znaczenie, przy czym jakakolwiek grupa (grupy) hydroksylowa i/lub karboksylowa może występować w postaci zabezpieczonej, po czym grupę (grupy) zabezpieczającą odszczepia się.

W podgrupie związków o wzorze 1ss R4S oznacza podstawnik inny niż grupa karboksylowa. W dalszej podgrupie R1 i R2 oznaczają grupę metylową. W dalszej podgrupie R5 oznacza wodór. W dalszej podgrupie R4S oznacza podstawnik inny niż grupa karboksylowa. R3S oznacza podstawnik inny niż grupa p-metoksyfenylowa, R5 oznacza podstawnik inny niż wodór, X oznacza podstawnik inny niż tlen, Y oznacza podstawnik inny niż bezpośrednie wiązanie, a atom węgla w pozycji 10 nie występuje w konfiguracji D, to jest związki o wzorze 1ss są w tej podgrupie inne aniżeli związki o wzorze la.

W dalszej podgrupie związków o wzorze lss R4S oznacza jedną z grup estrowych zdefiniowanych powyżej odnośnie do R4^S. W dalszej podgrupie R 4^S oznacza grupę o wzorze -CONR9^SR1o^s. W dalszej podgrupie R3S oznacza grupę p-hydroksyfenylową. W dalszej podgrupie R3S oznacza grupę fenylową podstawioną w pozycji para grupę o wzorze -OR³ stanowiącą podstawnik inny niż grupa hydroksylowa. W dalszej podgrupie R3S oznacza grupę fenylową podstawioną w pozycji para grupą o wzorze -ORs. W dalszej podgrupie R4⁸ oznacza grupę o symbolu Rn. W dalszej podgrupie

164 143

R4^S oznacza grupę o wzorze -CH2OR12. W dalszej podgrupie R48 oznacza grupę o wzorze -CH2N3. W dalszej podgrupie R4^S oznacza grupę o wzorze -CH2Hal. W dalszej podgrupie R4⁸ oznacza grupę o symbolu R4'. W dalszej podgrupie R4⁸ oznacza grupę metylową. W dalszej podgrupie R4⁸ oznacza grupę o symbolu R4'. W dalszej podgrupie R4S oznacza grupę o symbolu R4'*. W dalszej podgrupie R3S i/lub R4⁸ występuje w postaci nie zabezpieczonej.

Powyższy proces można zrealizować według metod typowych. Konfiguracja przy atomie węgla w pozycji 10 wskazanej we wzorze 1, oraz w reszcie alanylowej zdefiniowanej gdy Y oznacza grupę -CONHCH(CH3)-, pozostaje zazwyczaj nie zmieniona, z tym wyjątkiem, że gdy X oznacza tlen, warunki reakcji cyklizacji można tak wybrać, że dają w wyniku inwersję konfiguraji przy ugrupowaniu laktoilowym (patrz np. w poniższej części niniejszego opisau i przykłady I i VI). Z drugiej strony, gdy już układ pierścieniowy został otwarty, warunki reakcji mogą być tak dobrane, że doprowadzają do inwersji konfiguracji w trakcie stadiów pośrednich, przez co ze związków o konfiguracji D można otrzymać związki o konfiguracji L i vice versa (patrz np. wytwarzanie związków wyjściowych dla przykładu II). Alternatywnie, warunki reakcji można dobrać tak, że po otwarciu układu pierścieniowego konfiguracja pozostaje nie zmieniona (patrz np. wytwarzanie związku wyjściowego dla przykładu III).

W sposobie według wynalazku związek o wzorze 2 można np. rozpuścić w rozpuszczalniku obojętnym, np. chlorowanym węglowodorze, takim jak dichlorometan. Reakcja zachodzi po dodaniu środka cyklizującego, takiego jak dicykloheksylokarbodiimid. W przypadku cyklizacji związków, w których we wzorze R4 oznacza grupę karboksylową, które można otrzymać np. za pomocą otwarcia pierścienia ze związków o wzorze la, cyklizację korzystnie prowadzi się z grupą karboksylową w postaci zabezpieczonej, np. w postaci estru tert-butylowego lub benzylowego. W zeleżności od wybranych warunków reakcji otrzymuje się produkty końcowe o wzorze 1 mające przy atomie węgla w pozycji 10 wskazanej w wzorze 1 konfigurację L lub D. Tak więc, cyklizacja związków o wzorze 2, w którym X oznacza grupę iminową, z aktywacją grupy karboksylowej przy użyciu np. dicykloheksylokarbodiimidu, zachodzi normalnie z zachowaniem konfiguracji stereochemicznej w zastosowanych związkach o wzorze 2. Konfigurację różną od konfiguracji w oryginalnym cyklicznym związku wyjściowym, albo identyczną z nią, można dobrać we wcześniejszym etapie, jak np. w etapie aktywacji, np. etapie metanosulfonianu (chlorek metylenu/pirydyna: utrzymanie konfiguracji) lub etapie p-toluenosulfonianu (trifenylofosfina)ester dietylowy kwasu azydodikarboksylowego (p-toluenosulfonian cynku: inwersja konfiguracji). Jednakże, w związkach o wzorze 2, w którym X oznacza tlen, cyklizację można przeprowadzić z inwersją konfiguracji ugrupowania laktoilowego. W tej sytuacji grupa hydroksylowa ugrupowania laktoilowego jest aktywowana (np. używając trifenylofosfiny/eteru dietylowego kwasu azydodikarboksylowego) i cyklizacja dokonuje się przy ataku grupy karboksylowej przy zaktywowanej grupie hydroksylowej ugrupowania laktoilowego, przez co zachodzi inwersja (patrz np. przykłady I i VI).

Każda grupa hydroksylowa i/lub karboksylowa może występować w postaci zabezpieczonej, jeśli chodzi o zabezpieczenie, można zastosować każdy sposób typowy. Odblokowywanie prowadzi się np. z użyciem wodnego roztworu acetonitrylu. Korzystną grupą zabezpieczającą grupę hydroksylową jest np. grupa tert-butylodimetylLsililLwa. Korzystną grupą zabezpieczającą grupę karboksylową jest np. grupa 2-(trimetylosililo)etylLwa.

Należy zauważyć, że oprócz grup hydroksylowych może być wskazane przejściowe zebezpieczenie dalszych podstawników, gdyby miały one być wrażliwe w przyjętych warunkach reakcji. Tak więc np. grupę estrową, taką jak grupa 2-(trimetylLsililo)etLksykarbonylowa lub tert-butoksykarbonylowa, można uważać jako zabezpieczoną grupę karboksylową, grupę acylową jako zabezpieczoną grupę hydroksylową, a grupę benzyloksylową jako zabezpieczoną fenylową grupę hydroksylową Oczywiście, fachowcowi w tej dziedzinie techniki można, jak się wydaje, wskazać inne grupy zabezpieczające.

Związki o wzorze 1 można z mieszaniny reakcyjnej wyodrębnić i oczyścić według znanych sposobów postępowania.

Związki wyjściowe otrzymać można zgodnie ze znanymi metodami.

164 143

Związki o wzorze 2 są nowe i można je wytworzyć za pomocą otwarcia pierścienia ze związków o wzorze la, po którym następuje, tam gdzie jest to wskazane, stosowne utworzenie pochodnej na drodze chemicznej.

Tak więc, związki o wzorze 2, w którym X oznacza grupę iminową, a Y oznacza grupę o wzorze CONHCH(CH3)-, można wytworzyć według schematu reakcji 1, w którym R' oznacza grupę zabezpieczającą, taką jak grupa benzylowa, R oznacza grupę aktywującą, taką jak grupa metylowa, 1 oznacza otwarcie pierścienia, 2 oznacza zabezpieczenie, 3 oznacza aktywację, 4 oznacza azydowanie, 5 oznacza redukcję + odblokowanie, 6 oznacza reakcję z alaniną zabezpieczoną grupę p-nitrobenzyloksykarbonylową + odblokowanie.

Analogicznie, związki o wzorze 2, w którym X oznacza tlen, a Y oznacza grupę o wzorze -CONHCH(CH3)-, można wytworzyć na drodze reakcji z aktywną pochodną kwasu mlekowego o zabezpieczonej grupie hydroksylowej, taką jak chlorek O-acetylolaktoilu, w miejsce reakcji z alaniną zabezpieczoną grupą p-nitrobenzyloksykarbonylową, we wspomnianym schemacie reakcji.

Związki o wzorze 2, w którym X oznacza grupę iminową, a Y oznacza bezpośrednie wiązanie, można wytworzyć przez pominięcie reakcji z alaniną zabezpieczoną grupą p-nitrobenzyloksykarbonylową we wspomnianym schemacie reakcji.

Związki o wzorze 2, w którym X oznacza tlen, a Y oznacza bezpośrednio wiązanie, można wytworzyć zgodnie z pierwszym etapem (otwarcie pierścienia) we wspomnianym schemacie reakcji.

Otwarcia pierścienia można dokonać w typowy sposób, np. przez podziałanie wodorotlenkiem litowym w rozpuszczalniku obojętnym lub mieszaninie rozpuszczalników, np. w mieszaninie tetrahydrofuranu i wody. Dalsze etapy procesu we wspomnianym schemacie także przeprowadza się w sposób typowy. Grupę o symbolu R dobiera się tak, że następujące przekształcenie do azydku zachodzi w odniesieniu do pożądanej grupy hydroksylowej. Redukcji azydku do grupy aminowej dokonuje się np. z użyciem wodoru i palladu na węglu drzewnym jako katalizatorze, przy zastosowaniu rozpuszczalnika obojętnego, takiego jak alkohol alifatyczny, np. etanol.

Związek stosowany jest jako materiał wyjściowy, o ile jego wytwarzanie nie zostało szczegółowo opisane w niniejszym opisie, jest znany względnie może zostać wytworzony ze znanych związków w znany sposób, lub w sposób analogiczny do metod znanych, albo w sposób analogiczny do metod opisanych w przykładach.

Związek o wzorze la można otrzymać np. przez hodowlę odpowiedniego szczepu drobnoustroju i wyodrębnienie z otrzymanej hodowli związku o wzorze 1a, stosując szczep drobnoustroju, np. z klasy grzybów niedoskonałych, taki jak S 42508/F. Szczep ten zdeponowano dnia 29 marca 1984 r. w Agricultural Research Service Patent Culture Collection, 1815 North University Street, Peoria, Illinois 61604, USA, pod numerem depozytu NRRL 15761, z przekształceniem w dniach

11-12 lipca 1988 w depozyt według Układu Budapesztańskiego.

Związki wytwarzane sposobem według wynalazku wykazują aktywność farmakologiczną, jest więc wskazane użycie ich jako farmaceutyków. Wykazują one aktywność przeciwgrzybiczą. Jest więc wskazane użycie ich w leczeniu chorób i zakażeń spowodowanych przez drożdże i grzyby drożdzo-podobne. W szczególności wykazują one aktywność hamującą in vitro oraz in vivo wobec różnych drożdży i grzybów drożdżo-podobnych, ale aktywność wobec różnych bakterii Gramdodatnich i Gram-ujemnych nie daje się wykazać przy zastosowaniu znanych metod.

W testach z seryjnymi rozcieńczeniami prowadzonymi w podłożu z ekstraktem słodowym przy inkubacji w temperaturze 27°C w ciągu 48 do 72 godzin najmniejsze stężenie hamujące (MIC) wynosi od około 1,5 mg/ml do około 25 mg/ml. Aktywność tę można wykazać in vivo u szczurów dopochowowo zakażonych Candida. W tym teście szczury pozbawione jajników, które wstępnie zostały potraktowane benzoesanem estradiolu, zakaża się dopochwowo, a następnie leczy pozajelitowo lub doustnie przez dwa kolejne dni. Powodzenie leczenia określa się obecnością lub nieobecnością grzyba w pochwie. Aktywność układową określa się po leczeniu dootrzewnym lub doustnym w zakresie dawkowania od około 25 mg/kg do około 300 mg/kg wagi ciała. Leczenie miejscowe daje w wyniku wyleczenie przy stężeniu od około 0,1 do około 1%.

164 143

W przypadku wyżej wspomnianego zastosowania, dawkowanie będzie się oczywiście zmieniać w zależności od użytego związku, sposobu podawania i stanu osobnika, który ma być leczony. Jeśli chodzi o większe ssaki, zadowalające wyniki uzyskuje się na ogół przy podawaniu, w charakterze dawkowania dziennego, od około 300 mg do około 3000 mg, dogodnie jako dawki jednostkowe jeden raz do czterech razy dziennie, albo w postaci do powolnego uwalniania.

Dalej, związki wytwarzane sposobem według wynalazku wykazują aktywność polegającą na zwiększaniu wrażliwości na leki chemoterapeutyczne, albo zwiększaniu skuteczności leczenia nimi. Są więc one wskazane do użycia w odwracaniu oporności na lek chemoterapeutyczny, oporności rozmaitych typów, np. nabytej lub wrodzonej, względnie w zwiększaniu wrażliwości na leczenie podawanym lekiem. Formy leczenia lekiem chemoterapeutycznym, do których można zastosować niniejszy wynalazek, obejmują np. leczenie przeciwpasożytnicze, np. przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze lub przeciwpierwotniakowe, takie jak chemoterapia zimnicy, a w szczególności przeciwrakowa czy przeciwguzowa, przeciwnowotworowa lub cytostatyczna.

Zgodnie z tym, wskazane jest użycie powyższych związków jako środków służących do zmniejszania przyjętego poziomu dawkowania leku chemoterapeutycznego, np. w przypadku leczenia lekiem przeciwnowotworowym lub cytostatycznym, jako środków służących do zmniejszania całkowitej toksyczności leku oraz, bardziej specyficznie, jako środków służących do odwrócenia lub zmniejszenia oporności, w tym tak wrodzonej jak i nabytej oporności na chemioterapię.

Aktywność tę udowadnia się następującymi metodami badania:

1. Przywrócenie wrażliwości na substancje lecznicze przeciwnowotworowe/cytotoksyczne, przeciwguzowe (in vitro) (opisane w EP nr 296 122).

W powyższym modelu badawczym związki wytwarzane sposobem według wynalazku są skuteczne w zwiększaniu wrażliwości na CTDS (substancje lecznicze do leczenia raka), np. DR (dauborubicynę), VC (winkrystynę), AM (adriamycynę) itp., przy dawkowaniu od 0,1 ug/ml do 1 ug/ml lub od 1 uM do 5 uM.

2. Przywrócenie wrażliwości na substancje lecznicze przeciwnowotoworowe/cytotoksyczne, przeciwguzowe (in vitro) (opisane w EP nr 296 122): Otrzymane wyniki nie wykazują znaczącej różnicy w średnim czasie przeżycia między grupą 1 (bez leczenia substancją leczniczą / bez substancji badanej), 2 (leczenie substancją leczniczą / bez substancji badanej), a 3 (bez leczenia substancją leczniczą / substancja badana), w grupie 4 (leczenie substancją leczniczą + substancja badana) otrzymującej substancję badaną od 10 mg/kg do 100 mg/kg doustnie, obserwuje się znaczny wzrost długości czasu przeżycia (np. rzędu 2- 3-krotny wzrost lub większy) w porównaniu zarówno z grupą 2, jak i z grupą 3.

Dawkowanie do zastosowania w praktycznym użyciu do wyżej wspomnianego odwracania oporności na lek chemoterapeutyczny, będzie się oczywiście zmieniać, np. w zależności od rodzaju zastosowanego związku, stanu osobnika, który ma zostać poddany leczeniu (a więc, np. od typu choroby i charakteru oporności), pożądanego skutku, a także i od sposobu podawania. Jednakże, na ogół zadowalające wyniki uzyskuje się przy podawaniu doustnym w przypadku dawkowania rzędu od około 1 mg/kg do około 20 mg/kg dziennie, albo do 50 mg/kg dziennie.

Korzystny zakres dawkowania wynosi od około 10 mg/kg do około 50 mg/kg doustnie dziennie.

Podczas gdy odwracanie oporności na lek chemoterapeutyczny stanowi główną aktywność związków wytwarzanych sposobem według wynalazku i związki te normalnie wykazują typ aktywności, który zazwyczaj stowarzyszony jest ze związkami należącymi do strukturalnej klasy cyklosporyn, a mianowicie aktywność immunosupresyjną, tylko w stopniu nieznacznym, albo wcale jej nie wykazują, to niektóre spośród związków wytwarzanych sposobem według wynalazku mogą wykazywać pewne tego rodzaju właściwości immunosupresyjne lub przeciwzapalne.

Aktywność można oznaczać np. zgodnie z metodami badania opisanymi w EP nr 315 978.

Te określone związki wytwarzane sposobem według wynalazku są więc wskazane jako czynniki immunosupresyjne i przeciwzapalne do użycia w zapobieganiu oraz leczeniu stanów zapalnych i takich, w przypadku których wymagana jest immunosupresja.

Związki wytwarzane sposobem według wynalazku można podawać układowo lub miejscowo każdą dogodną drogą, w szczególności dojelitowo, np. doustnie, np. w postaci tabletek lub

164 143 kapsułek, względnie miejscowo, np. w postaci płynów do zmywania, galaretek lub kremów. Tabletka zawiera np. około 50 części (wag/wag) związku wytworzonego sposobem według wynalazku i 200 części (wag/wag) objętościowego nośnika lub rozcieńczalnika.

Środki farmaceutyczne zawierające związek wytworzony sposobem według wynalazku jak zdefiniowano powyżej w połączeniu z co najmniej jednym farmaceutycznie dozwolonym nośnikiem lub rozcieńczalnikiem można wytwarzać w zwykły sposób za pomocą zmieszania z farmaceutycznie dozwolonym nośnikiem lub rozcieńczalnikiem.

Toksyczność ostra związków wytwarzanych sposobem według wynalazku odpowiada u myszy ponad 100 mg/kg doustnie.

Korzystnie w powyższym rewersyjnym użyciu do odwracania oporności na lek chemoterapeutyczny stosuje się związki o względnie niskiej aktywności immunosupresyjnej i przeciwzapalnej, lub nie wykazujące tej aktywności, np. związki o wzorze 1, w którym R4 oznacza podstawnik inny niż grupa karboksylowa. Szczególnie użyteczne w tym wskazaniu są związki nr 22, a zwłaszcza nr 52 z przykładu I, to jest cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAsp(e-O-tert-butyl)-MeIle-MeIle-Gly-MeValTyr(Me)-L-Lact].

Następujące przykłady objaśniają wynalazek i nie ograniczają jego zakresu.

Temperatura podana jest w stopniach Celsjusza.

Jeżeli tego inaczej nie zaznaczono, wskazówki odnoszące się do konfiguracji dotyczą atomu węgla w pozycji 10 wskazanej we wzorze 1.

Widma NMR mierzono w aparacie 250 MHz, jeżeli tego inaczej nie zaznaczono, z użyciem roztworów CDCl3, w temperaturze pokojowej, przy czym otrzymuje się mieszaniny konformerów, z wzajemną konwersją aż do osiągnięcia równowagi. Wskazane są jedynie sygnały charakterystyczne. Są to widma rezonansu protonowego, jeżeli tego inaczej nie zaznaczono.

Skróty: Aminokwasy podawane są w formie skróconej według zastosowania. I tak np. Melle oznacza N-metylo-L-izoleucynę, Tyr(Me) oznacza O-metylo-L-tyrozynę, MehSer oznacza Nmetyloar-homoserynę, MeAsp(t-0-tert-butyl) oznacza kwas N-metylo-L-asparaginowy zestryfikowany ugrupowaniem tert-butylowym w grupie β( = w)-karboksylowej, MeAbu(y-Na) oznacza kwas 2-L-N-metyloamino-4-azydomasłowy, Sar oznacza N-metyloglicynę i Pec oznacza kwas L-pipekolinowy.

Lact oznacza laktoil, jeżeli nie wskazano inaczej: L - laktoil; tBu oznacza tert-butyl, Bz oznacza benzyl, iPr oznacza izopropyl, Et oznacza etyl, Me oznacza metyl, Ac oznacza acetyl.

Przykład I. Cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAsp)/TO-tert-butyl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(Me)-L-Lact] (związek nr 52). (R1 = R2 i oznacza Me, R3 oznacza p—MeO-Phe, R4 oznacza grupę o wzorze -COOtBu, R5 = H, X = O, Y = wiązanie, C10 ma konfigurację L/.

Do roztworu 6,0 g H-D-Lact-Pec-MeVal-Val-MeAsp(t-O-tert-butyl)-MeIle-MeIle-GIy-MeVal-Tyr(Me)-OH i 4,8 g trifenylofosfiny w 750 ml suchego toluenu wkrapla się przy mieszaniu, w ciągu 20 godzin, roztwór 2,37 estru dietylowego kwasu azodikarboksylowego. Po upływie 2 dni oddestylowuje się rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem i pozostałość oddziela się od wytworzonego tlenku trifenylofosfiny na drodze chromatografii na Silicagel LH20 z użyciem do elucji dichloroetanu. Wytworzony produkt surowy poddaje się oczyszczeniu metodą chromatografii na żelu krzemionkowym z użyciem do elucji mieszaniny heksan/octan etylu 1:5, w wyniku czego otrzymuje się związek tytułowy w postaci bezbarwnej piany. Temperatura topnienia: 146-148°C. [ α]ϋ2° = -221° (c= 1,0, CH2CI2). NMR: Mieszanina konformerów 5:1.

Składnik główny: 1,33 (tBu), 2,75, 2,76, 2,90, 3,04, 3,08 (N-CH3), 3,76 (OCH3).

Materiał wyjściowy, którym jest związek o wzorze 2, wytwarza się w sposób następujący.

16,2 g zwią zku nr 2 (cy2 lo-fPeo-MeYal-Yal-MeAspeS-O-tert-butylj-MeIle-Gly-MeYal-Tyr(Me)-D-Lact]) rozpuszcza się w 700 ml mieszaniny tetrahydrofuran/woda 1:1, po czym dodaje się w małych porcjach, przy mieszaniu, 1,15 g jednowodzianu wodorotlenku litowego. Po upływie 17 godzin roztwór zakwasza się do pH 3 z użyciem IN roztworu kwasu solnego i otrzymaną mieszaninę rozcieńcza się octanem etylu i wodą, po czym fazę organiczną odrzuca się. fazę wodną poddaje się cztery razy ekstrakcji dalszą ilością octanu etylu. Połączone fazy organiczne przemywa się jeden raz wodą i dwa razy nasyconym roztworem chlorku sodowego, osusza siarczanem sodowym i rozpuszczalnik usuwa pod zmniejszonym ciśnieniem, w wyniku czego otrzymuje się

164 143

H-D-Lact-Pec-MeVal-Val-MeAsp(e-O-tert-butyl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(Me)-OH w postaci bezbarwnego ciała stałego.

Związek nr 2 otrzymuje się w sposób następujący.

Do roztworu 4,5 g związku nr la w 200 ml wrzącego benzenu wkrapla się 4,4ml acetalu di-tert-butylowego dimetyloformamidu. Roztwór utrzymuje się w temperaturze wrzenia aż do zajścia reakcji do końca (około 4 godziny, ze sprawdzaniem za pomocą chromatografii cienkowarstwowej). Następnie pozwala się roztworowi ochłodzić, przemywa się go 5 razy wodą, fazę organiczną osusza się siarczanem sodowym i odparowuje rozpuszczalnik, w wyniku czego otrzymuje się pozostałość w postaci oleju, który poddaje się oczyszczaniu za pomocą chromatografii na żelu krzemionkowym z użyciem do elucji mieszaniny heksan/octan etylu 1:5. Otrzymuje się Cyklot[Pec-MeValtVal-MeAsp(β-Ottert-butyl)-MeIle-MeΠetGly-MeVal-Tyr(Me)-DtLact] (związek nr 2) w postaci bezbarwnej piany. NMR: mieszanina konformerów 3,5:1.

Składnik główny: 2,70, 2,80, 2,91, 2,96, 3,04 (NCH3), 3,76 (OCH3): 1,31 (tBu).

Składnik drugi: 2,67, 2,79, 3,02, 3,04, 3,23 (N-CH3), 3,80 (OCH3), 1,36 (tBu).

Związki nr la, lb i lc otrzymuje się w sposób następujący:

Związek nr 1a = cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAsp-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(Me)-D-Lact]. [R1 = R2, oznacza Me, R3 oznacza p-MeO-Phe, R4 oznacza COOH, R5 oznacza H, X oznacza O, Y oznacza wiązanie, C10 ma konfigurację D].

Związek nr 1b = [Pec-MeVal-ValtMeAsp-IletMeIletGly-MeVal-Tyr(Me)-D-Lact]. [R1 oznacza Me, R2 oznacza H, R3, R4, Rs, X, Y, C10 mają znaczenie jak w przypadku związku la], oraz

Związek nr 1c = [Pec-MeVal-Val-MeAsp-MeIle-Ile-Gly-MeVal-Tyr(Me)-D-Lact], [R1 oznacza H, R2 oznacza Me, R3, R5, X, Y, C10 mają znaczenie jak w przypadku związku la].

a/ Agarowa hodowla wyjściowa.

Zawiesinę grzybni używaną do inokulacji otrzymuje się z hodowli na skosach agarowych szczepu S 42508/F, który hoduje się w ciągu 28 dni w temperaturze 21°C na natępującym podłożu agarowym:

ekstrakt słodowy, płynny 20 g ekstrakt drożdżowy 4 g agar 20g woda demineralizowana do 1000 ml

Przed wyjałowieniem wartość pH doprowadza się do 7,5 przy użyciu NaOH. Wyjałowienie zachodzi w ciągu 20 minut w temperaturze 120°C.

b/ Hodowla wstępna.

Grzybnię z hodowli wyjściowej zawiesza się w 0,9% roztworze chlorku sodowego przy użyciu jałowego zbieracza. Inkuluje się tę zawiesinę 200 ml podłoża do hodowli wstępnej w 500 ml kolbie Erlenmeyera.

Skład podłoża do hodowli wstępnej: ekstrakt słodowy, płynny 20 g ekstrakt drożdżowy 4g woda demineralizowana dol000 ml pH 5,6-5,8. Wyjaławianie: 20 minut w tempertaurze 120°C. Inkubacja zachodzi na wstrząsarce obrotowej przy 180obr./min. w ciągu 48 godzin w temperaturze 21°C.

c/ Pierwsza hodowla pośrednia.

litrów podłoża do hodowli wstępnej w 75-litrowym fermentorze stalowym inokuluje się 1 litrem hodowli wstępnej i inkubuje wciągu 4 dni w temperaturze 21 °C przy szybkości napowietrzania 0,5 litra/l litr podłoża/minutę pod ciśnieniem 5,10⁴ Pa i przy 150 obr./min.

d/ Druga hodowla pośrednia.

500 litrów podłoża do hodowli pośredniej w 750-litrowym fermentorze stalowym inkubuje się 50 litrami pierwszej hodowli pośredniej.

164 143

Skład podłoża do hodowli pośredniej: ekstrakt słodowy, płynny 50 g ekstrakt drożdżowy 10 g

FeSO₄-7 H₂O 16,68 mg

ZnSO4 ‘7 H2O 6,88 mg woda demineralizowana dolOOo ml pH 5,6-5,8. Wyjaławianie: 20 minut w temperaturze 120°C.

Inkubacja zachodzi w ciągu 3 dni w temperaturze 21°C przy mieszaniu (100 obr/min), pod ciśnieniem 5 · 10⁴ Pa, przy napowietrzaniu 0,5 litra/l litr podłoża/minutę.

e/ Hodowla główna.

3000 litrów podłoża do hodowli głównej w 45000-litrowym fermentorze stalowym inokuluje się drugą hodowlą pośrednią.

Skład podłoża do hodowli głównej:

ekstrakt słodowy, płynny 40 g ekstrakt drożdżowy 8g kwas cytrynowy 11,77g

1N NaOH 112 ml

N HCl do 4Wml woda demineralizowana do 1000 ml

Przed wyjałowieniem wartość pH doprowadza się do 3,8 do 4,1 za pomocą NaOH/HCL. Wyjałowienie: 20 minut w temperaturze 120°C.

Inkubacja zachodzi w ciągu 5 dni w temperaturze 21°C przy mieszaniu (50 obr/min) pod ciśnieniem 5 · 10⁴Pa, przy napowietrzeniu (1,0 litra/l litr podłoża/minutę). Tworzeniu się piany zapobiega się stosując silikonowy środek przeciwpieniący.

f/ Ekstrakcja.

3400 litrów brzeczki fermentacyjnej doprowadza się do pH 6 przy użyciu rozcieńczonego kwasu siarkowego, a następnie rozdziela z zastosowaniem separatora Westfalia, w wyniku czego otrzymuje się 2500 litrów przesączu hodowli i około 300 kg grzybni. Następnie przesącz hodowli poddaje się dwukrotnie ekstrakcji w ekstraktorze przeciwprądowym Podbielniaka z użyciem 2 X 2500 litrów octanu etylu. Dwa ekstrakty organiczne łączy się i zatęża do objętości 600 litrów w grawitacyjnej wyparce strumieniowej Kuehni (temperatura ogrzewania 75°C, ciśnienie 199,5 hPa). Następnie koncentrat ten poddaje się dalszemu zatężeniu do objętości około 201 w wyparce obrotowej Buechi z użyciem pompy próżniowej z pierścieniem wodnym, przy maksymalnej temperaturze koncentratu 30°C, i odparowuje się go do sucha w ten sam sposób przy temperaturze 50°C. Otrzymuje się 485 g surowego ekstraktu. 800 kg grzybni homogenizuje się trzy razy w reaktorze Dispax, za każdym razem w ciągu 2 godzin i z użyciem 800190% metanolu. Biomasę odwirowuje się w seperatorze Westfalia. Otrzymane trzy ekstrakty metanolowe łączy się, po czym usuwa się metanol w wyparce obrotowej Buechi przy dodawaniu wody i przy maksymalnej temperaturze koncentratu 40°C. Wodny ekstrakt z grzybni (w ilości 300 litrów) doprowadza się do pH 6,0 przy użyciu rozcieńczonego kwasu siarkowego i poddaje ekstrakcji 3X400 litrów octanu etylu. Po przemyciu ekstraktów 200 litrami wody łączy się je i zatęża w wyparce obrotowej Buechi Schmid. Następnie dokonuje się zatężenia do sucha, jak w przypadku ekstraktu przesączu hodowli. Otrzymuje się 500g ekstraktu z grzybni.

W celu usunięcia tłuszczów nie wykazujących aktywności przeciwdrobnoustrojowej esktrakty surowe oddzielnie rozpuszcza się w iO-krotnej ilości 90% metanolu i następnie poddaje ekstrakcji, w trzech etapach, haksanem (w stosunku 1:1). Otrzymane fazy metanolowe łączy się i zatęża do około 1/3 objętości, przy dodawaniu wody, i otrzymany ekstrakt wodny poddaje trzy razy ekstiakcji taką samą objętością octanu etylu. Po odparowaniu w wyparce obrotowej Buechi w temperaturze 50°C, z połączonych ekstraktów organicznych otrzymuje się 201 g ekstraktu z przesączu hodowli i 221 g ekstraktu z grzybni, przy czym oba one wykazują aktywność przeciwdrożdzową.

164 143 g/ Wyodrębnianie związków tytułowych z ekstraktu z grzybni.

220 g oczyszczonego ekstraktu surowego wprowadza się na kolumnę 2,5 kg żelu krzemionkowego Merck 60 (wielkość ziarna 0,04-0,063 mm, średnica 13 cm, wysokość 50 cm). Elucja odbywa się z użyciem chlorku metylenu jako eluentu, ze stopniowym wzrostem zawartości metanolu. Zbiera się 500 ml frakcje pod ciśnieniem 2- 3 · 10⁵Pa. Analizy frakcji metodą chromatografii cienkowarstwowej dokonuje się na pokrytych żelem krzemionkowym Merck 60 płytkach z użyciem do elucji mieszaniny chlorek metylenu/metanol 95:5 i jodu jako odczynnika do wykrywania. Eluaty uzyskane z użyciem chlorku metylenu +15% metanolu (frakcje 30-48) łączy się i po odparowniu pod zmniejszonym ciśnieniem otrzymuje się z nich 65 g pozostałości. Po powtórzonej krystalizacji z metanolu otrzymuje się związek la w postaci czystej.

Następne eluaty uzyskane z chlorkiem metylenu + 2% metanolu (frakcje 95-111) dają 2,3 g pozostałości po odparowaniu. Tę mieszaną frakcję rozpuszcza się w 50 ml metanolu i wprowadza na kolumnę 500 g Sephadex LH20 w metanolu. Po elucji z użyciem metanolu otrzymuje się 1,1 g frakcji, które zawierając związek ic. Dalszy rozdział tego materiału na drodze chromatografii na 150 g żelu krzemionkowego H (średnica kolumny 4,5 cm, wysokość 28 cm) z użyciem do elucji chlorku metylenu + 3% metanolu, daje produkt surowy będący związkiem ib. W wyniku następującej potem krystalizacji z metanolu otrzymuje się ten związek jako substancję czystą.

h/ Wyodrębnianie związków tytułowych z ekstraktu z przesączu hodowli.

lg oczyszczonego ekstraktu surowego rozdziela się metodą chromatograficzną, analogicznie do ekstraktu z grzybni, na 2,5 kg żelu korzemionkowego 60 Merck (wielkość ziarna 0,040-0,063 mm). Elucji dokonuje się najpierw z użyciem chlorku metylenu + 1,5% metanolu, a następnie chlorku metylenu + 2% metanolu. Wielkość frakcji wynosiła 500 ml.

Frakcje 37-50 uzyskane w wyniku elucji z użyciem chlorku metylenu + 2% metanolu, dają czysty związek la po odparowaniu i następnie krystalizacji pozostałości z metanolu. Następnie eluaty, 51-64, uzyskane z użyciem chlorku metylenu + 2% metanolu, dają po odparowniu 10g mieszanej frakcji, która zawiera związek ib wraz z zanieczyszczeniami. Produkt bardziej stężony otrzymuje się po powtórzonej średniociśnieniowej chromatografii na i kg żelu krzemionkowego Merck 60 (wielkość ziarna 0,040-0,063 mm) i elucji najpierw z użyciem chlorku metylenu + 2% metanolu, a następnie chlorku metylenu + 3% metanolu. W wyniku krystalizacji z metanolu otrzymuje się czysty związek lb.

Frakcje 65-78 łączy się i otrzymane 8,8 g pozostałości po odparowniu poddaje się dalszemu oczyszczaniu na drodze chromatografii na i kg żelu krzemionkowego Merck 60 (wielkość ziarna 0,040-0,063). Elucja (frakcje 100 ml) dokonywana jest z użyciem mieszaniny toluen/2-propanol/woda 91,5:8:0,5 przy czym pierwszy eluat daje związek lb jako preparat bezpostaciowy, jednorodny w badaniu, metodą chromatografii cienkowarstwowej, po odparowniu. Następne frakcje, po analizie wykonanej metodą chromatografii cienkowarstwowej (eluat : chlorek metylenu/2propanol 9:1) na płytkach pokrytych żelem krzemionkowym Mercka, łączy się, po czym odparowuje do sucha, w wyniku czego otrzymuje się 2,7 g pozostałości, którą poddaje się krystalizacji dwukrotnie z eteru diizopropylowego, w wyniku czego otrzymuje się czysty związek lc.

Dane dotyczące charakterystyki:

Związek	Temperatura	[ α)ο 20
nr	topnienia
la	236-238^ i/	-228° c = 0,6 w chloroformie
ib	214-216°C k	-220° c = 0,5 w metanolu
ic	i92-i98°C i/	-192° c = 0,5 w metanolu

bezbarwne kryształy, z metanolu.

Przykład II. Cyklo [Pec-MeVal-Val-MeAsp(/5-O-tert-butyl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(Me)-Ala] (związek nr 64). [Ri, R2, R3, R5, Y, mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I, R4 oznacza grupę o wzorze -COOtBu, X oznacza grupę o wzorze NH, C10 ma konfigurację L].

164 143

Do roztworu 500 mg H-Ala-Pec-MeVal-Val-MeAsp(B-O-0ert-butyl)-PIeIle-MeIle-Gly-MeValTyr(Me)-OH w 1,5 litra dichlorometanu dodaje się przy energicznym mieszaniu 156 mgpentafluorofenolu i 176 mg dicykloheksylokarbodiimidu. Po upływie 2 dni w temperaturze pokojowej roztwór zatęża się do objętości 150 ml, po czym przemywa się kolejno 0,2 N wodorotlenku sodowego, wodą i nasyconym roztworem chlorku sodowego i osusza siarczanem sodowym. Następnie pozostały rozpuszczalnik odparowuje się pod zmniejszonym ciśnieniem, otrzymaną pozostałość roztwarza się eterem dietylowym i po przesączeniu dwukrotnie przemywa się eterem dietylowym. Roztwór eterowy odparowuje się do sucha i pozostałe ciało stałe poddaje chromatografii na żelu krzemionkowym z użyciem do elucji octanu etylu, w wyniku czego otrzymuje się związek tytułowy w postaci bezbarwnego ciała stałego. NMR: Składnik główny: 1,32 (tBu), 2,64,2,77,2,92,2,97,3,12 (N-CHa), 3,79 (OCH3).

Związek wyjściowy (związek o wzorze 2) wytwarza się, jak następuje. a/ H-D-La-t-Pec-MeVal-Val-MeAsp03-O-tert-butyl)-MeIle-MeΠe-Gly-MeVal-Tyr(Me)-Obenzyl.

5,3 g H-D-Lact-Pec-MeVal-Val-MeAsp(j3-O-tert-butyl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(Me)OH (związek wyjściowy dla przykładu I) poddaje się reakcji z acetalem dibenzylowym dimetyloformamidu, analogicznie do przykładu I, sposobu wytwarzania związku nr 2. Produkt surowy poddaje się chromatografii na żelu krzemionkowym z użyciem do elucji mieszaniny heksan/octan etylu 1:5. Produkt ma postać bezbarwnej piany.

b/ H-D-Lact-(O-metanosuioonyl--Pec-MeVal-Val-MeAsp(j5-0-tert-butyl)-MeIle-MeIle-GlyMeVal-Tyr(Me)-O-benzyl.

4,5 g produktu z etapu a/ powyżej rozpuszcza się w 35 ml pirydyny, oziębia do temperatury 0°C i poddaje reakcji z 0,56 ml chlorku kwasu metanosulfonowego dodawanego kroplami. Po upływie 3,5 godziny w temperaturze 0°C usuwa się pirydynę pod zmniejszonym ciśnieniem i pozostałość poddaje ekstrakcji octanem etylu i wodą. Fazę organiczną przemywa się kolejno 1 N kwasem solnym, 2% roztworem wodorowęglanu sodowego i nasyconym roztworem chlorku sodowego, po czym osusza siarczanem sodowym i rozpuszczalnik odparowuje pod zmniejszonym ciśnieniem. Otrzymaną pozostałość przemywa się eterem dietylowym i sączy, w wyniku czego otrzymuje się produkt w postaci ciała stałego.

c/ L-2-Azydopropionylo-Pec-MeVal-Val-MeAspO/l-O-tert-butyl)-MeIl0-MeIle-Gly-MeValTyr(Me)-0-benzyl.

Do roztworu 5,3 g produktu z etapu b/ powyżej w 55 ml dimetyloformamidu dodaje się 1,24 g azydku sodowego i mieszaninę reakcyjną miesza się w ciągu 6 godzin w temperaturze 60°C. Po ochłodzeniu do temperatury pokojowej mieszaninę rozcieńcza się octanem etylu, przemywa 5 razy wodą i raz nasyconym roztworem chlorku sodowego, po czym osusza siarczanem sodowym i usuwa rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość poddaje się chromatografii na żelu krzemionkowym z użyciem do elucji mieszaniny dichlorometan) octan etylu 1:2 do 1:5, w wyniku czego otrzymuje się produkt w postaci bezbarwnej żywicy. IR : 2120 cm’1.

d/ H-Ala-Pec-MeVal-Val-MeAsp0^Ό-tekt-butyl)-MeΠe-MeΠe’Gly-MeVal-TyΓ(Me)-OH.

1,2 g próg uktu z cuap u c/ p owyżoj roep uszcza się w 50 m 1 0tanolu i owodownia w ciąwu 2,g godziny, pod normalnym ciśnieniem w atmosferze wodoru, z użyciem K0%> palladu na węglu drzewnym jako katalizatora. Po pspnięclp katalizatora za pomocą odsączenia i odparowaniu rozpuszczalnika pod zmniejszonym ciśnieniem otrzymuje się produkt w postaci ciała stałego.

Przykład III. Cyklo [Pec-M0Val-Val-MeAspO/l-O-t0rt-butyl)-MeIle-MeIle-Gly-MeValTrk(Me)-D-Ala] (związek nr 65) [Ri, R2, R3, R5 i Y mają znaczenie jak podano dla związku la, z przykładu I, R4 oznacza grupę o wzorze -COOtBu, X oznacza grupę o wzorze NH, C10 ma konfigurację D].

H-D-Ala-Pec-MeVal-Val-MeAsp((/-O-tert-bptrl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVallTyr(Me))OH cyklizuje się sposobem analogicznym do sposobu z przykładu II. Związek tytułowy otrzymuje się w postaci bezbarwnej piany. NMR: Mieszanina konformerów 2,5:1 Składnik główny: 1,32 (tBu),

2,79, 2,80, 2,88, 2,96, 3,06 (N-CH3), 3,76 (OCI-I₃).

164 143

Materiał wyjściowy, stanowiący związek o wzorze 2, wytwarza się sposobem następującym. a/ H-α-Lact-(O-1olueno-42s_Ulfonyl--Pec-MeVal-Vąl-MeAspG3-O-tert-butyl)-MeIle-MeIIeGly-MeVąl-Tyr(Me)-0-beezkl.

Do roztworu 3 g produktu z etapu b w przykładzie II w 50 ml suchego toluenu dodaje się przy meiszaniu .1,22 g trifeeylofosfmy, 1,18 g p-toluenosulfonianu cynku i 0,78 ml estru dietklowrgo kwasu azydodikarboksylowego. Po upływie 2 godzin dodaje się jeszcze 1,22 g trifeeylofosfink i 0,78 ml estru. Po upływie 3 dni w temperaturze pokojowej rozpuszczalnik usuwa się pod zmniejszonym ciśnieniem i pozostałość poddaje chromatografii na żelu krzemionkowym z użyciem do elucji mieszaniny heksan/octan etylu 1:2 do 1:5. Otrzymuje się produkt w postaci bezbarwnej piany.

b/ D-2-AzyZopropionylo-Pec-MeVal-Vαl-MeA2p03-(0-tert-butyl^MeIle-MeIle-Glk-MrVąlTy^Mej-O-benzyl.

Produkt z etapu a/ powyżej poddaje się reakcji z azydkiem sodowym analogicznie do etapu c/ w przykładzie II. Produkt ma postać bezbarwnej piany (IR: 2120 cm1).

c/ H-D-Ala-Pec-MeVąl-Val-MeAsp(/:!-O-tert-butyl)-MeΠe-MeIle-Glk-MeVal-TyΓ(Me)-OH.

Produkt z etapu b/ powyżej poddaje się uwodornianiu analogicznie do etapu d/ w przykładzie

II. Produkt ma postać bezbarwnej piany.

Przykład IV. Ckklo-[Pec-MeVal-Val-MeAsp(/^O-tert-butyl)-MeΠe-MeIle-Gly-MeVal-TyΓ(Me)-D-Alą-Alz] (związek nr 66). [Ri, R2, R3, Rs, mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu 1, R4 oznacza grupę o wzorze -COOtBu, X oznacza grupę o wzorze NH, Y oznacza grupę o wzorze L-Ala, Ci o ma konfigurację D].

H-D-Ala-Ala-Pec-MeVal-Vαl-Mr Asp(/ł-O-trrt-butyl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVąlTyr(Me)-OH cyklizuje się sposobem analogicznym do sposobu z przykładu II. Związek tytułowy otrzymuje się w postaci bezbarwnej piawy. NMR: ókładnik główny: 1,23 (CHz(AIz)), 1,33 (tBu), 2,72, 2,86, 2,88, 3,10, 3,20 (N-CH3), 3,76 (OCH3), 4,60, 4,95 (a-H(Ala)).

Materiał wyjściowy, stanowiący związek o wzorze 2, wytwarza się sposobem następującym. a/ 4-Nitrobeezylokskkarbony1o-D-Aia-Aia-Pec-MeVal-Val-MeAsp(r3-O-tert-butyl)-MeIleMeIle-Glk-MrVal-Tyr(Me)-OH.

Do roztworu 2,6 g H-Alą-Pec-MeVąl-Vąl-MeA2p08-O-tert-butkl)-MeIle-MeIle-Gly-MeValTyr(Me)-OH [patrz etap d) z przykładu II] w 20 ml dimetyloformamidu dodaje się 0,28 g ,^,^θζmiek i 779 ml estru 4-1^^^1^1^^0 4-witrobendkloksykarbonklo-D-aląniwk i otrzymaną mieszaninę reakcyjną miesza się w ciągu 4 dni. Następnie mieszaninę rozcieńczą się octanem etylu i miesza z 0,02 N kwasem solnym. Fazę organiczną przemywa się 5 rzzy wodą i rzz nasyconym roztworem chlorku sodowego, osuszą siarczanem sodowym i rozpuszczalnik odparowuje się pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość poddaje się chromatografii wz żelu krzemionkowym z użyciem do elucji mieszaniny dichlorometaw/metanol 9:1 do 4:1. Produkt ma postać bezbarwnej piany.

b/ H-D-Ala-Ala-Pec-MeVal-Val-MeAsp03-O-tert-butyl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(Me)-OH.

Produkt z etzpu z/ powyżej poddaje się uwodornianiu sposobem analogicznym do sposobu z przykładu II, etap d/. Produkt jest bezbarwny (temperatura topienia 182°C).

Przykład V. Ckklo-[Pec-MeVal-VzI-MeAsp00-O-tert-butyl)-MeΠe-MeIle-Gly-MeVzl-Tkr(Me)-D-Alz-D-Alz] (związek nr 67). [R1, R2, R3, R4, Rs, X mają znaczenie jak podano dla przykładu IV, Y oznacza grupę o wzorze D-Ala, C10 mz konfigurację D].

H-D-Ala-D-Ala-Pec-MeVal-MeA2p(J3-O-tert-butkl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(Me)-OH cyklizuje się sposobem analogicznym do sposobu z przykładu II. Otrzymuje się związek tytułowy w postaci bezbarwnej piawy. NMR: ókładwik główny: 1,34 (tBu), 2,78,2,85,2,92,3,01,3,15 (N-CH3), 3,78 (OCH₃).

Materiał wyjściowy, stanowiący związek o wzorze 2 , wytwarza się sposobem następującym. z/ 4-Nitrobenzylokskkarbony1o-D-Aia-D-Aia-Pec-MeVal-Val-MeAspk3-O-trrt-butyl)-MeΠeMeIle-Glk-MeVaI-Tyr(Me)-OH.

164 143

H-D-Ala-Pec-MeVal-MeAsp((3-O-tert-butyI}-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-TyrrMe))OH (patrz etap c/ w przykładzie III) poddaje się reakcji w sposób analogiczny do sposobu w przykładzie II, etap a/. Produkt ma postać bezbarwnej piany.

b/ H-D-Ala-D-Pec-MeVal-Val-MeAsp(J3-O-tert-butyl)-Melle-Mełle-Gly-MeVal-Tyr(Me)-OH.

Produkt z etapu a/ powyżej poddaje się uwodornieniu analogicznie do przykładu II, etap d/. Produkt ma postać bezbarwnej piany.

Przykład VI. Cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAsp((3-O-tert-butyl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-TyrL-Lact] (związek nr 68). [Ri, R2, R5, X, Y mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I, R3 oznacza grupę o wzorze p-OH-Phe, R4 oznacza grupę o wzorze -COOtBu, C10 ma konfigurację L],

H-D-Lact-Pec-MeVal-MeAsp(Jβ-O-tert-butyl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(tert-butylodimetylosilil)-OH poddaje się reakcji w sposób analogiczny do sposobu z przykładu I. Otrzymany związek, cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAsp((3-O-tert-butyl)-MeI-e-MeI-e-Gly-MeVa--Tyr(tert-butylodimetylosilil)-L-Lact] w postaci bezbarwnej piany, odblokowuje się za pomocą 40% wodnego roztworu kwasu fluorowodorowego, po czym oczyszcza. Otrzymuje się związek tytułowy w postaci bezbarwnego ciała stałego. NMR: Mieszanina konformerów 6:1. Składnik główny: 1,23 (d, J = 7 Hz, 10-HJ), 1,34 (tBu), 2,76, 2,85, 2,96, 2,97, 2,99 (N-CH^, 5,57 (kw.,J = 7 Hz, 10H), 6,25 (dd, -1=4 Hz, J₂= 10 Hz, 4-Hcr).

Materiał wyjściowy, stanowiący związek o wzorze 2, wytwarza się sposobem następującym. a/ Cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAsp(//-O-teΓt-butyl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(tert-butylodimetylosilil)-D-Lact].

Do roztworu cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAsp(/}-O-tert-butyl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr-DLact] i 0,534g imidazolu w 50 ml suchego dimetyloformamidu dodaje się przy mieszaniu 1,15 g tert-butylodimetylochlorosilanu i otrzymaną mieszaninę reakcyjną miesza się w ciągu 5 godzin w temperaturze 80°C. Po ochłodzeniu do temperatury pokojowej roztwór wlewa się do wody z lodem a wytrącony osad odsącza się, po czym przemywa się go wodą, suszy i poddaje obróbce z użyciem eteru naftowego. Otrzymany produkt ma postać bezbarwnego ciała stałego.

b/H-D-Lact-Pcc-MeVal-Val-MeAsp(^-O-tert-butyl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(tert-butylodimetylosilil)-OH.

Produkt z etapu a/ powyżej poddaje się reakcji w sposób jak opisano w przykładzie I odnośnie do wytwarzania materiału wyjściowego dla tego przykładu. Produkt ma postać bezbarwnej piany.

Następujące związki o wzorze 1 wytwarza się sposobem analogicznym do sposobu z przykładu I, zużyciem jako związku wyjściowego odpowiedniego związku o wzorze 2 [Ri, R₂, R3, R5, Y mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I, C10 ma konfigurację L].

Związek nr X	R4	Dane dotyczące charakterystyki
1 2	3	4

531/	0	-CONH-tBu
542/	0	-CON^neopentyl
553/	0	wzór 19
564/	0	-CONH-CH2SiMe-
57s/	0	-COO^H^tBu
586/	0	-COOCHCMejtBu
597/	0	-COOC^O-adamiamyl)
608/	0	tCO(piperydynyt-tyl)

Bezbarwne ciało stałe temperatura topnienia 164-166°C NMR^X Bezbarwne ciało stałe temperatura topnienia 164-166°C NMR* Bezbarwne ciało stałe temperatura topnienia 185-186°C NMRX Bezbarwna piana, NMRX Bezbarwne ciało stałe, NMRX Bezbarwne ciało stałe, NMRX Bezbarwne ciało stałe, NMR*

Bezbaiwne ciało stałe, NMRX

164 143

1	2	3	4
619/	O	-CONH-(1-adamantyl)	Bezbarwne ciało stałe, temperatura topnienia 184-185°C NMR:*
6210/	O	-CONH-izopentyl	Bezbarwne ciało stałe, NMR:*
63”z	O	wzór 21	Bezbarwne ciało stałe,

temperatura topnienia 143-145°C, NMR*

1/ Odpowiedni związek wyjściowy o wzorze 2 wytwarza się ze związku nr 27 2/ Odpowiedni związek wyjściowy o wzorze 2 wytwarza się ze związku nr 28 3/ Odpowiedni związek wyjściowy o wzorze 2 wytwarza się ze związku nr 29 4/ Odpowiedni związek wyjściowy o wzorze 2 wytwarza się ze związku nr 22 5/ Odpowiedni związek wyjściowy o wzorze 2 wytwarza się ze związku nr 9 6/ Odpowiedni związek wyjściowy o wzorze 2 wytwarza się ze związku nr 11 7/ Odpowiedni związek wyjściowy o wzorze 2 wytwarza się ze związku nr 15 8/ Odpowiedni związek wyjściowy o wzorze 2 wytwarza się ze związku nr 31 9/ Odpowiedni związek wyjściowy o wzorze 2 wytwarza się ze związku nr 32 10/ Odpowiedni związek wyjściowy o wzorze 2 wytwarza się ze związku nr 30 11/ Odpowiedni związek wyjściowy o wzorze 2 wytwarza się ze związku nr 34 ^xNMR:

Związek nr 53: Mieszanina konformerów 2,5:1.

Składnik główny: 1,22 (tBu), 1,39 (10-CHa), 2,71,2,75,2,94,3,03, 3,04 (N-CH3), 3,75 (OCH3).

Składnik drugi: 1,26 (tBu), 1,43 (10-CHa), 2,58, 2,74, 3,03, 3,07, 3,26 (N-CH3), 3,76 (OCH3).

Związek nr 56: Mieszanina konformerów 2:1.

Składnik główny: 0,01 (S1/CH3/3), 1,40 (10-CH3), 2,67, 2,76, 2,90, 2,99, 3,06 (N-CH3), 3,74 (OCH3).

Składnik drugi: 0,03 (S1/CH3/3), 1,44 (IO-CH3), 2,56, 2,75, 3,02, 3,05, 3,31 (N-CH3), 3,80 (OCH3).

Związek nr 57: Mieszanina konformerów 3,705, 3,750, 3,785, 3,800 (s, OCH3).

Związek nr 58: Mieszanina konformerów 3,755, 3,7601 3,80 (s, OCH3), 4,425 (kw., 3 = 1 Hz), 4,450 (kw. J = 7 Hz).

Związek nr 59: Mieszanina konformerów 3:1.

Składnik główny: 2,75, 2,78, 2,87, 3,06, 3,09 (N-CH3), 3,76 (OCH3).

Związek nr 60: Mieszanina konformerów 3:1.

Składnik główny: 2,69, 2,75, 2,95, 3,08, 3,09 (N-CH 3), 3,76 (OCH3).

Składnik drugi: 2,54, 2,75, 3,05, 3,13, 3,18 (N-CH3), 3,81 (OCH3).

Związek nr 62: mieszanina konformerów 2:1.

Składnik główny: 2,64, 2,76, 2,90, 2,96, 3,07 (N-CH3), 3,74 (OCH3).

Składnik drugi: 2,55, 2,75, 3,00, 3,05, 3,31 (N-CH3), 3,79 (OCH3).

Sposobem analogicznym do opisanego w przykładach I-VI wytwarza się następujące związki o wzorze 1. W przypadku, gdy R4 oznacza grupę karboksylową, to jest ona przejściowo chroniona.

Związek nr 2. Cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAsp//3-O-tert-butyl/-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr/Me/-D-Lact]. [R1, R2, R3, R5, X, Y, C10 mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I; R4 oznacza -COOtBu], NMR: mieszanina konformerów 3,5:1.

Składnik główny: 2,70, 2,80, 2,91, 2,96, 3,04 (NCH3), 3,76 (OCH3), 1,31 (tBu).

Składnik drugi: 2,67, 2,79, 3,02, 3,04, 3,23 (N-CH3), 3,80 (OCH3), 1,36 (tBu).

164 143

Związek nr	Re	R4	Dane dotyczące charakterystyki
3	p-MeO-Phe	-COOBz	Bezbarwna piana, NMRx
4	p-MeO-Phe	-COO(CH2)2S1Mc3	Bezbarwna piana, NMRx
5	p-MeO-Phe	-COOO(CHz)7Me	Bezbarwny proszek, NMR*
6	p-OH-Phe	-COOtBu	Bezbarwne ciało stałe, NMR*
7	p-OH-Phe	-COOBz	Bezbarwna piana, NMRx
8	p-OH-Phe	-CΘO(CH2)2SiMes	Bezbarwna piana, NMR*
9	p-MeO-Phe	-COO(CHz)ztBu	Bezbarwna piana, NMR*
10	p-MeO-Phe	-COO(CH2)2iPr	Bezbarwna piana, NMR*
11	p-MeO-Phe	-COOCH(CH3)tBu	Bezbarwne ciało stałe, NMR*
12	p-tBuO-Phe	-COOtBu	Bezbarwne ciało stałe, NMR*

*NMR:

Związek nr 3. Mieszanina konformerów 1,3:1.

Składnik główny: 2,72,2,78,2,90,2,95,3,02 (N-CH3), 3,75 (OCft), 4,98,5,07 (COOCH₂C₆Hs),

7.2-7,4 (Ar).

Składnik drugi: 2,60,2,77,3,00,3,04,3,29, (N-Cft), 3,80 (OCft), 5,04,5,15 (COOCH₂CaH₅),

7.2-7,4 (Ar). .

Związek nr 4. Mieszanina konformerów 1,5:1.

Składnik główny: 0,00, (Si/CHA), 2,72, 2,79, 2,90, 2,92, 3,07 (N-Cft), 3,76 (OCft), 3,90, (COOCHz-).

Składnik drugi: 0,01, ^/^3/3), 2,64, 2,79, 2,99, 3,05, 3,33 (N-Cft), 3,80 (OCft), 3,90, (COOCHz-).

Związek nr 5. Mieszanina konformerów 1,6:1.

Składnik główny: 2,73, 2,79, 2,90, 2,93, 3,05 (N-Cft), 3,75 (OCH3), 3,92, (COOCH₂’). Składnik drugi: 2,64, 2,79, 3,00, 3,03, 3,31 (N-CH3), 3,80 (OCH3), 3,92, (COOCHa ). Związek nr 6. Mieszanina konformerów 3:1.

Składnik główny: 2,72, 2,81, 2,85, 2,99, 3,04 (Ν-Cft), OCft nieobecny, 1,31 (tBu). Składnik drugi: 2,57, 2,79, 2,96, 3,05, 3,34 (Ν-Cft), OCH3 nieobecny, 1,36 (tBu).

Związek nr 7. Mieszanina konformerów 1,2:1.

Składnik główny: 2,69, 2,79, 2,82, 2,98, 3,06 (Ν-Cft), OCft nieobecny, 5,06, 5,10 (COOCHz), 7,20-7,40 (Ar).

Związek nr 8. Mieszanina konformerów 2:1.

Składnik główny: 0,00, ^1/^^/3), 2,52, 2,80, 2,83, 2,95, 3,06 (N-CH3), OCft nieobecny. Składnik drugi: 0,01, ^/^3/3), 2,69, 2,84, 3,01, 3,04, 3,42 (Ν-Cft), OCft nieobecny. Związek nr 9. Mieszanina konformerów 1:1,3.0,88,0,89 (tBu), 2,62,2,72,2,79,2,79,2,90,2,92,

2,98, 3,03, 3,05, 3,34 (N-Cft), 3,75, 3,80 (OCft).

Związek nr 10. Mieszanina konformerów 1,5:1.

Składnik główny: 2,72, 2,78, 2,90, 2,92, 3,05, (N-CH3), 3,75, (OCft).

Składnik drugi: 2,62, 2,78, 2,99, 3,3, 3,32 (N-Cft), 3,80 (OCft).

Związek nr 11. Mieszanina diastereoizomerów i rotamerów. 2,64,2,66,2,69,2,72, (s, N-CH3),

4,465 (kw, J = 7 Hz), 4,48 (kw, J = 7 Hz), 0,91 (d, J = 7 Hz), 1,08 (d, J = 7 Hz).

Związek nr 12. Mieszanina konformerów.

Składnik główny: 2,70, 2,79, 2,96, 3,05 (N-Cft).

Związek nr 13. Cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeA8p(-O-aliil)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(Me)D-Lact]. [Ri, R2, R3, Rs, X, Y, C10 mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I, R4 oznacza grupę o wzorze -COOallil]. Temperatura topnienia 132- i 35°C. R1, R2, R 5, X, Y, Ci o mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I:

164 143

Związek nr	Ra	R4	Dane dotyczące charakterystyki
14	p-MeO-Phe	-COOPhe	bezbarwna żywica, NMR*
15	p-MeO-Phe	-COOCH2(l-adamantyl) bezbarwna piana, NMR
16	p-MeO-Phe	-COO( 1-adamantyl)	bezbarwne ciało stałe, NMR
17	p-MeO-Phe	-COO(2-adamantyl)	bezbarwne ciało stałe, NMR*
18	p-MeO-Phe	-COO-bornyl	bezbarwne ciało stałe, NMRX
19	p-OH-Phe	-COO-benzhydryl	temperatura topnienia 204-205°C (metanol)

*NMR

Związek nr 14. Mieszanina konformerów 1,5:1.

Składnik główny: 2,71, 2,73, 2,79, 2,83, 3,17 (N-CH3), 3,75 (OCH3), 7,1-7,3 (Ar).

Składnik drugi: 2,66, 2,83, 2,98, 3,15, 3,35 (N-CH3), 3,81 (OCH3), 7,1-7,3 (Ar).

Związek nr 15. Mieszanina konformerów 1,5:1.

Składnik główny: 2,73, 2,79, 2,90, 2,95, 3,05 (N-CH3), 3,75 (OCH3).

Składnik drugi: 2,63, 2,78, 3,01, 3,02, 3,50 (N-CH3), 3,79 (OCH3).

Związek nr 16. Mieszanina konformerów 3:1.

Składnik główny: 2,66, 2,78, 2,89, 2,95, 3,02 (N-CH3), 3,75 (OCH3).

Składnik drugi: 2,63, 2,78, 2,99, 3,01, 3,28 (N-CH3), 3,79 (OCH3).

Związek nr 17. Mieszanina konformerów 5:3.

Składnik główny: 2,67, 2,79, 2,92, 2,93, 3,04 (N-CH3), 3,75 (OCH3).

Składnik drugi: 2,60, 2,78, 2,99, 3,01, 3,30 (N-CH3), 3,79 (OCH3).

Związek nr 18. Mieszanina konformerów 3:1.

Składnik główny: 2,67, 2,80, 2,93, 2,96, 3,07 (N-CH3), 3,76 (OCH3).

Składnik drugi: 2,65, 2,79, 3,03, 3,05, 3,24 (N-CH3), 3,80 (OCH3).

Związek nr 20. Cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAsp/r-allilLamld/-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(Me)-D-Lact], [R1, R₂, R3, Rs, X, Y, C10 mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I, R4 oznacza grupę o wzorze —CONH-allil]. Bezbarwne bezpostaciowe ciało stałe. NMR: Mieszanina konformerów: 1,2:1. 2,67, 2,67, 2,77, 2,78, 2,83, 2,89, 3,01, 3,10, 3,30, (N-CH3), 3,75, 3,80 (OCH3), 5,00, 5,09, 5,71 (-CH=CH₂). R1, R₂, R3, Rs, X, Y, C10 mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I:

Związek	R4	Dane dotyczące charakterystyki
1	2	3
21	-CONHCHz(2-furyl)	Bezbarwna piana, NMRX
22	-CONHCH2SiMe	Temperatura topnienia 173-175°C NMRX
23	-CONH-benzhydryl	Bezbarwna piana, NMRX
24	-CONHCH2COOBz	Bezbarwne ciało stałe, NMR*
25	-CONHCHzCOOtBu	Bezbarwna piana, NMR*
26	wzór 18	Bezbarwne ciało stałe, NMR*
27	-CONHtBu	Temperatura topnienia 161,5-164,5°C, NMR*
28	-CONH-neopentyl	Bezbarwne ciało stałe, temperatura topnienia 165-168°^ NMRX
29	wzór 19	Bezbarwne ciało stałe, temperatura topnienia 155-157°C, NMRX
30	-CONH-izopentyl	Bezbarwna piana, NMR*
31	-CO(piperydyn- 1 -yl)	Bezbarwne ciało stałe, temperatura topnienia 159-161°^ NMR*
32	-CONH( 1-adamantyl)	Bezbarwne ciało stałe, temperatura topnienia 228-229°C, NMR*
33	wzór 20	Bezbarwne ciało stałe, temperatura topnienia 138-142°C, NMR*
34	wzór 21	Kryształy 0 barwie białej, temperatura topnienia 144OC, NMR*
35	-CONEtz	Kryształy 0 barwie białej, temperatura topnienia 234-236°C, [<a]D 20 = -211° (metanol)
36	-CONH(p-Br-Phe)	Kryształy 0 barwie białej, temperatura topnienia 198-201°^ [ajD^ = -217° (CHCI3)
37	•CONH(p-J-Phe)	Temperatura topnienia 202-205°C, [a^0 = -179° (MeOH)
38	-CONH(CH 2)3NMe2	Kryształy barwy białej, temperatura topnienia 190°^ (rozkad), (chlorowodorek).

'NMR.

164 143 21

Związek nr 21. Mieszanina konformerów 1,1:1. 2,63, 2,65, 2,78, 2,79, 2,84, 2,91, 2,98, 3,01, 3,10, 3,26 (N-CH3), 3,75, 3,80 (OCH3), 6,10, 6,16, 6,25, 6,27, 7,24, 7,27, (furyl).

Związek nr 23. Mieszanina konformerów 2:1.

Składnik główny: 2,62, 2,74, 2,77, 2,99, 3,08 (N-CH3), 3,77 (OCH3), 7,1-7,4 (-CaHs).

Składnik drugi: 2,62, 2,77, 2,87, 2,89 (N-CH3), 3,73 (OCH3), 7,1-7,4 (-CeHs).

Związek nr 24. Mieszanina konformerów 1:1. 2,55,2,60,2,78,2,78,2,84,2,91,2,96,3,04,3,10, 3,31, (N-CH3), 3,57, 3,78, 3,94, 4,05 (-NHCH2COO-), 3,75, 3,81 (OCH3), 5,10 (COOCH2C6H5).

Związek nr 25. Mieszanina konformerów 1:1. 1,42 (tBu), 2,56,2,77,2,79,2,84,2,90,2,97,3,03, 3,09, 3,37 (N-CH3), 3,52, 3,80, 4,04, 4,11 (-NH-CH2-COO-), 3,75, 3,81 (OCH3).

Związek nr 26. Mieszanina konformerów 2:1.

Składnik główny: 2,43, 2,77, 2,96, 2,96, 3,48 (N-CH3), 3,81 (OCH3), 4,91, 5,03 (COOCHsC0H₅), 7,2-7,4 (-CeHs).

Składnik drugi: 2,56,2,79,2,89,2,99,3,07 (N-CH3), 3,75 (OCH3), 4,91,5,03 (COOC^C^e),

7,2-7,4 (-C6H5).

Związek nr 30. Mieszanina konformerów 7:6.

Składnik główny: 2,68, 2,78, 2,89, 3,08, 3,35 (N-CH3), 3,74 (OCH3).

Składnik drugi: 2,65, 2,77, 2,83, 3,00, 3,03 (N-CH3), 3,79 (OCH3).

Związek nr 39. Cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAsp-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Trk-D-Lact]. [R1( R2, Rs, X, Y, C10 mają znaczenie jak podane dla związku la z przykładu I, R3 oznacza grupę o wzorze p-OH-Phe, R4 oznacza grupę o wzorze -COOH]. Bezbarwna piana, temperatura topnienia 217-219°C, [0:/^20 — -228° (metanol). NMR: Mieszanina konformerów 6:1. Składnik główny: 2,42,

2,79, 2,91, 3,00, 3,52 (N-CH3), OCH3 nieobecny, 3,80 (7- H, 7- 'H), 6,65, 6,94 (Ar).

Związek nr 40. Cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAsp03-O-tekt-butyl)-MeΠe-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(Me)-D-Lact]. [Ri, R2, Rs, X, Y i Cw mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I, R3 oznacza grupę p-alllloksy-Phe, R4 oznacza grupę o wzorze -COOtBu]. Bezbarwna piana, NMR: Mieszanina konformerów 2,6:1.

Składnik główny: 1,31 (tBu), 2,70 (2,79, 2,91, 2,96, 3,04 (N-CH3), 5,27, 5,41, 6,05 (—CH=CH2).

Składnik drugi: 1,36 (tBu), 2,70, 2,78, 3,02, 3,05, 3,22 (N-CH3), 5,27, 5,41, 6,05 (-CH=CH2). Ri, R2, R3, X, Y, C10 mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I:

Związek nr	R 3	R4	Dane dotyczące charakterystyki
41	U-(all1loksr)-Ph0	-COOBz	Bezpostaciowe ciało stałe, temperatura topnienia 113-116°C, NMRX
42	U-(alliloksr)-Phe	-COO(CH 2)2SiMe3	Bezbarwna piana, NMRX
43	U-(alliloksr)-Phe	-COOallil	Bezbarwna piana, NMRX
44	p-[BzOC( = 0)CH 2O]-Phe	-COOBz	Bezbarwna ciało stałe, NMRX
45	p-SzOC^O/CH 2O]-Phe	-COO(CH 2)2SiMe3	Bezbarwne ciało stałe, NMR*
46	p-BzO-PKe	-COO(CH 2l2SiM03	Bezbarwne ciało stałe, temperatura topnienia 127-130°C
47	U-(4-Br-BsOl-Ph0	-COO(CH 2)2SiM03	Bezbarwna piana, NMR*
48	U-(4-Cl-Bso)-Phe	-COO(CH 2)2SiMe3	Bezbarwne ciało stałe, NMR.*
49		-COO(CH 2)2SiMe3	Bezbarwna piana, NMRX
	oktaai0n-l-rloksr]-Phe	-COO(CH2)2SiM03	Bezbarwna piana, NMR.*
50	U-[EtOC(=O)O]-Ph0	-COO(CH 2)2SiM03	Bezbarwny, bezpostaciowy proszek, NMR*

“NMR.

164 143

Związek nr 42. Mieszanina konformerów 1,5:1.

Składnik główny: 0,0. (S1/CH3/3), 2,73,2,79,2,91,2,91,3,02 (N-CH3), 4,10 (COOCH2”), 4,48 (OCH2-), 5,27, 5,41, 6,05 (-CH=CH2).

Składnik drugi: 0,01 (S1./CH3/3), 2,67, 2,79, 3,00, 3,05, 3,33 (N-CH3), 4,10 (COOCH2-), 4,53 (OCH2-), 5,27, 5,46, 6,05 (-CH=CH2).

Związek nr 43. Mieszanina konformerów 1,2:1.

Składnik główny: 2,73, 2,79, 2,90, 2,92, 3,06 (N-CH3), 4,47 (COOCH2-), 4,53 (OCH2-), 5,16,

5.21, 5,84 (-CH=CH2), 5,27, 5,40, 6,04 (-CH=CH2).

Składnik drugi: 2,64, 2,78, 3,00, 3,04, 3,31 (N-CH3), 4,47 (COOCHz-), 4,53 (OCH2-), 5,16,

5.21, 5,84 (-CH=CH2), 5,27, 5,47, 6,04 (-CH=CH2).

Związek nr 44. Mieszanina konformerów 1,3:1.

Składnik główny: 2,73, 2,78, 2,87, 2,94, 3,06 (N-CH3), 4,65 (OCH2CO), 4,98, 5,07 (COOCHzCeHg), 5,25 (COOC^e^), 7,2-7,4 (Ar).

Składnik drugi: 2,65, 2,77, 2,98, 3,04, 3,28 (N-CH2), 4,70 (OCH2CO), 5,03, 5,15 (COOCH2CsH₅), 5,25 (COOCH2C6H5), 7,2-7,4 (Ar).

Związek nr 45. Mieszanina konformerów 1,5:1.

Składnik główny: 0,00 (Si/CH3/3), 2,72,2,79,2,82,2,91,3,06 (N-CH3), 4,10 (COOCHz-), 4,65 (OCH2CO), 5,14, 7,36 (COOCH2-C6Hs).

Składnik drugi: 0,01 (S1/CH3/3), 2,64, 2,79, 2,91,2,93, 3,07 (N-CH3), 4,10 (COOCHz-), 4,70 (OCHzCO), 5,16, 7,36 (COOCH2C6Hs).

Związek nr 47. Mieszanina konformerów 1,1:1.

Składnik główny: 0,0 (S1/CH3/3), 2,64, 2,78, 2,89,2,90, 3,05 (N-CH3), 4,10 (COOCHz-), 4,96 (OCH2-), 7,33 (Ar).

Składnik drugi: 0,01 (S1/CH3/3), 2,60, 2,78, 2,95, 3,04, 3,34 (N-CH3), 4,10 (COOCH2-), 5,04 (OCH2-), 7,42, 7,50 (Ar).

Związek nr 48. Mieszanina konformerów 1,2:1.

Składnik główny: 0,00 (S1/CH3/3), 2,65,2,79,2,90,2,91,3,06 (N-CH3), 4,10 (COOCH2-), 4,98 (OCH2), 7,3-7,5 (Ar).

Składnik drugi: 0,01 (S1/CH3/3), 2,61, 2,78, 2,96, 3,05, 3,34 (N-CH4), 4,10 (COOCHz-), 5,06 (OCH2-), 7,3-7,5 (Ar).

Związek nr 49. Mieszanina konformerów 1,5:1.

Składnik główny: 0,00 (S1/CH3/3), 1,62, 1,69 (C=C/CH3)2 2,75, 2,80, 2,90, 2,93, 3,07 (NCH3), 4,10 (COOCHz-), 4,47 (0-CH₂-C=C).

Składnik drugi: 0,01 (S1/CH3/3), 1,62,1,69(C=C/CH3)2,2,69,2,79,3,00,3,05,3,32(N-CH3),

4.10 (COOCHa-), 4,13 (0-CH2-C=C).

Związek nr 50. Mieszanina konformerów 1,5:1.

Składnik główny: 0,00 (S1/CH3/3), 1,39 (OCOOCH2CH3), 2,57, 2,80, 2,89, 2,95, 3,07 (NCH3), 4,10 (COOCHz-), 4,31 (OCOOCH2CH3).

Składnik drugi: 0,01 (Si/CH3/3), 1,40 (OCOOCH2CH3), 2,70,2,80, 3,03, 3,05, 3,33 (N-CH3),

4.10 (COOCHz-), 4,31 (OCOOCH2CH3).

Związek nr 69. Cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAsp(/3-O-benzyl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(npropyl)-D-Lact]. [R1, R2, Rs, X, Y, C10 mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I, R3 oznacza grupę o wzorze p-(n-propyloksy)-Phe, R4 oznacza grupę o wzorze -COO-benzyl], Bezbarwna piana, NMR: Mieszanina konformerów 1:1. 2,70, 2,78,2,82,2,96,3,00,3,04,3,07,3,07,3,36 (N-CH3), OCH3 nieobecny, 5,01, 5,09 (COOCH2-), 7,20-7,40 (Ar).

Związek nr 70. Cyklo-[Pec-MeVal-Val-MehSer-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(Me)-D-Lact]. [Ri, R2, R3, Rs, X, Y i C10 mają znaczenie jak podane dla związku la z przykładu I, R4 oznacza grupę hydroksymetylową]. Związek bezpostaciowy, NMR. Mieszanina konformerów 3:1.

Składnik główny: 2,50, 2,78, 2,87, 2,95, 3,44 (N-CH3), 3,78 (OCH3).

Związek nr 71. Cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAsp)-al(-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(Me)-DLact]. [R1, R2, R3, R5, X, Y i C10 mają znaczenie jak podane dla związku la z przykładu I, R4 oznacza grupę formylową], NMR: Mieszanina konformerów 1,5:1.

164 143 23

Składnik główny: 2,63, 2,78, 3,02, 3,04, 3,39 (Ν-Cft), 3,81 (OCft), 9,70 (dd, J, =3,5 Hz, Ja = 1,5 Hz, CHO).

Składnik drugi: 2,69, 2,78, 2,88, 2,90, 3,08 (N-Cft), 3,75 (OCft), 9,75 (d, szer., J = 3 Hz, CHO).

Związek nr 72. Cyklo-[Pec-MeVal-Val-MehSer-(Ac)-MeIle-MeIle-Gly-MeVaI-Tyr(Me)-DLact]. [Ri, R2, R3, Rs, X, Y i C10 mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I, R4 oznacza grupę acetoksymetylową]. NMR: Mieszanina konformerów 4:1.

Składnik główny: 1,38, (10-(2^), 1,97 (C^CO), 2,58, 2,71, 2,95, 3,00, 3,37 (N-Cft), 3,79 (OCH3).

Składnik drugi: 1,41 (10-^), 2,04 (C^CO), 2,73, 2,77, 2,80, 2,86, 3,09 (N-CH3), 3,74 (OCH3).

Związek nr 73. Cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAbu(y-Νs)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(Me)-DLact]. [Ri, R2, R5, X, Y i C10 mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I, R3 oznacza grupę p-metoksyfenylową, R4 oznacza grupę azydometylową]. Bezbarwne kryształy. Temperatura topnienia 216-223°C.

Związek nr 74. Cyklo-[Pec-MeVal-Val-MeAbu-(y-Cl)-MeIle-MeIle-Gly-MeVal-Tyr(Me)-DLact]. [Ri, R2, R3, X, Y i C10 mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I, R3 oznacza grupę p-metoksyfenylową, R4 oznacza grupę chlorometylową]. Bezbarwna żywica, NMR: Mieszanina konformerów 2:1.

Składnik główny: 2,60, 2,78, 2,93, 3,02, 3,37 (N-Cft), 3,80 (OCft).

Składni drugi: 2,72,2,78,2,8 i, 2,86,3,08 (N-CH3,3,74 (OCft). Ri, R2, R3, R5, X, Y, C10 mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I:

Związek nr	R4	Dane dotyczące charakterystyki
75	-CH2OCO(CH2)2COOH	Bezbarwna żywica, NMR*
76	-CH2COO-(2-COOH-Phe)	Bezbarwna żywica, NMR*

^xNMR:

Związek nr 75. Mieszanina konformerów 4:1.

Składnik główny: 2,78, 2,78, 2,98, 3,03, 3,30 (N-CH3), 3,80 (OCft), 2,57 (COCH2CH2CO).

Związek nr 76. Mieszanina konformerów 1:1.

Składnik główny: 2,57, 2,59, 2,79, 2,79, 2,81, 2,88, 2,89, 3,00, 3,06, 3,08 (NC^), 3,74, 3,80 (OCft), 7,2-7,8 (Ar).

Związek nr 77. Cyklo-[Pec-MeVal-MeVal-MehAsp(-OCHs)-MeΠe-MeIle-Sar-MeVal-MeTyr(Me)-D-Lact]. [Ri, R2, X, Y i C10 mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I, R3 oznacza grupę p-metoksyfenylową, R4 oznacza grupę o wzorze -COOCft, R5 oznacza grupę metylową]. Bezbarwna piana, NMR: Pojedynczy składnik: 2,46, 2,73, 2,76, 2,83, 2,91, 2,97, 3,03, 3,09 (N-Cft), 3,62 (COOCH3), 3,81 (OCH3). Ri, R2, X, Y 1 C10 mają znaczenie jak podano dla związku la z przykładu I, R3 oznacza grupę p-metoksyfenylową:

Związek nr	R4	Ra	Dane dotyczące charakterystyki
78	-COOtBu	metyl	Bezbarwna piana, NMR*

*NMR:

Pojedynczy składnik: 1,43 (tBu), 2,46, 2,73, 2,76, 2,84, 2,91, 2,98, 3,02, 3,08 (N-CH3), 3,81 (OCH₃).

164 143

Związek nr 79. Crklo-[P0--M0Val-Val-MeAla-MeIle-MeΠe-Gly-MeVal-Trr(M0)-D-La-t]. [Ri, R2, R3, Rs, X, Y i C10 mają zna-s0ni0 jak podano dla związku la z przykładu I, R4 - oznacza -H]. Bezbarwne kryształy z mieszaniny heksan/octan etylu. Temperatura topnienia 158°C.

Związek nr 80. Crklo-[P0c-M0Val-Val-SaΓ[(S,E)-(3--ert-butoksrkakbonrlo)urou-2-0trl]M0ll0-M0ll0-Glr-M0Val-Trk(Me)-D-La-t]. [R1, R2, R5, X, Y i Cw mają snacz0ni0 jak podano dla związku la z przykładu I, R3 osna-sa grupę u-^m0toksrf0nrloma, R* oznacza grupę o wzorze -CH=CH-COOtBp]. Bezbarwne ciało stałe. Temperatura topnienia 176-178°C.

Związek nr 81. Crklo-[P0--M0Val-Sar[(SH3-terttbutokśrkakbonrlo)uks>uyl]M0Il0-M0ΠeGlr-M0Val-Trk(M0)-D-La-t]. [R1, R2, Rs, X, Y, Cw mają sna-s0ni0 jak podano dla związku la z przykładu I, R3 osna-sa grupę u-m0toksrlenrloma, R4 oznacza grupę o wzorze -(CHa^COOtBu]. Bezbarwne ciało stałe. Temperatura topnienia 159-162°C.

Związek nr 82. Crklo-[P0--M0Val-Val-M0Asu(-L-malinoamial-M0Il0-M0Il0-Glr-M0Val-Trr(Me)-D-Lact]. [Ri, R2, R5, X, Y i C10 mają snacs0ni0 jak podano dla związku la z przykładu I, R3 osna-sa grupę u-m0toksrf0nrloma, R4 ssna-sa grupę o wzorze 22]. Bezbarwne ciało stałe. Temperatura topnienia 161-163°C. R1, R2, Rs, X, Y mają zna-z0ni0 jak podano dla związku la z przykładu I, R3 osna-sa grupę u-^m0toksrf0nrloma, C10 ma konfigurację L:

Związek nr	R4	Dane astr-sa-0 charakterystyki
83	wzór 22	bezbarwne ciało stałe, NMR.*

^XNMR:

Mieszanina konform0kóm: 3:1.

Składnik główny: 2,58, 2,61, 2,63, 3,09, 3,18 (N-CH3), 3,80 (OCH,). Składnik drugi: 2,76, 2,82, 2,83, 2,87, 3,06 (N-CH3), 3,76 (OCH3).

Wzflr 1

Wzor 1de

Wzor 2

CON-CHCOOR_e -C0N-CHC00R₈ ^s \/ ⁸ \z ⁸

R₇ R₇ ^s

Wzór 3 Wzor 3s

W7ór 9

ÓH₂

Wzór 12

Wzór 13 Wzór U coo-ch₂Wzór 15

Wzór 16

-CH-O-CO-NH

-CONHC (iPr)COOBz A

Wzór 18

Wzór 17

-CONHC(iPr)COOtBu

A

Wzdr 19

-CON^J H COOtBu

Wzór 20

-CONHC(iPr)CH₂OSi(Me)₂tBu

H

Wzór 21

-C0NHC(iPr)CH₂0H

A

Wzór 22

Schemat 1

Departament Wydawnictw UP RP Nakład 90 egz. Cena 10 000 zł

Claims (6)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Sposób wytwarzania nowych peptolidów zawierających kwas pipekolinowy, w których szkielet peptydowy obejmuje co najmniej 9 reszt α-aminokwasowych połączonych ze sobą wiązaniami peptydowymi, znamienny tym, że prowadzi się reakcję cyklizacji odpowiadającego peptolidu o otwartym pierścieniu, wywodzącego się z odpowiedniego szczepu drobnoustroju produkującego peptolid zawierający kwas pipekolinowy.
2. 2. Sposób według zastrz. 1, dla wytwarzania związku o wzorze 1, w którym jeden spośród symboli Ri i R2 oznacza grupę metylową, a drugi oznacza wodór lub grupę metylową, R3 oznacza grupę cykloheksylową, cykloheksenylową, cykloheksadienylową lub fenylową podstawioną w pozycji para grupą o wzorze -ORe, przy czym -ORe oznacza grupę hydroksylową, alkoksylową, alkenyloksylową, acyloksylową, geranyloksylową, alkoksykarbonyloksylową, aralkoksykarbonylomctoksylową, aralkoksylową lub aralkoksylową podstawioną niższą grupą alkilową lub chlorowcem, R4 oznacza wodór, grupę karboksylową, alkoksykarbonylową, ewentualnie jedno- lub wielopodstawioną grupą arylową, grupę alkenyloksykarbonylową, alkeninyloksykarbonylową, benzyloksykarbonylową, aryloksykarbonylową, trimetylosililoetoksykarbonylową, formylową, alkilokarbonylową, aralkilokarbonylową, grupę o wzorze -CONHCH(R7)COORe lub o wzorze 3, w których to wzorach R7 oznacza ugrupowanie łańcucha bocznego naturalnie występującego aminokwasu, a Re oznacza grupę alkilową ewentualnie jedno- lub wielopodstawioną grupą arylową, grupę alkenylową, alkeninylową, benzylową, arylową lub trimetylosililoetylową, grupę wybraną spośród sześciu struktur pierścieniowych o wzorach 4, 5, 6, 7, 8 i 9, grupę o wzorze -CONR9RK), w którym albo R9 i R10 niezależnie oznaczają grupę benzhydrylową, alkilową, aralkoksykarbonyloalkilową, trimetylosililometylową, furylometylową, alkenylową, hydroksyalkilową, alkoksyalkilową, alkoksykarbonyloalkilową, arylową, grupę arylową podstawioną ugrupowaniem alkilowym lub aminowym albo chlorowcem, grupę trialkilosililoksyalkilową, alkoksylową, wodór, grupę wybraną spośród sześciu struktur pierścieniowych o wzorach 10,11,12,13,14 i 15, lub grupę dialkiloaminoalkilową, albo Ra i R10 razem z atomem azotu, z którym są one związane, tworzą nasycony, ewentualnie podstawiony pierścień 5- lub 6-członowy, grupę hydroksymetylową, alkoksymetylową, acyloksymetylowę ewentualnie podstawioną w części acylowej, grupę dialkiloaminometylową, diacyloaminometylową ewentualnie podstawioną w części (częściach) acylowej, grupę acylo(alkilo)aminometylową ewentualnie podstawioną w części acylowej, grupę sulfhydrylometylową, alkilotiometylową, acylotiometylową, ewentualnie podstawioną w części acylowej, grupę alkilometylową, alkenylometylową, azydometylową, metylową, chlorowcometylową, grupę o wzorze 16, lub 17, grupę cyjanową, 2-(alkoksykarbonylo)etylową lub 2(alkoksykarbonylo)etenylową, wszystkie trzy grupy o symbolu R5 są identyczne i stanowią wodór lub grupę metylową, X oznacza tlen lub grupę iminową, oraz Y oznacza bezpośrednie wiązanie lub grupę o wzorze -CONHCH(CH3)-, z tym, że w przypadku gdy R5 oznacza grupę metylową, wtedy R1 1 R2 oznaczają grupę metylową, a R4 oznacza podstawnik inny niż grupa karboksylowa, w postaci wolnej lub, tam gdzie jest to pożądane, w postaci soli, znamienny tym, że poddaje się cyklizacji odpowiedni związek o wzorze 2, w którym podstawniki mają wyżej zdefiniowane znaczenie, przy czym jakakolwiek grupa (grupy) hydroksylowe i/lub karboksylowa może występować w postaci zabezpieczonej, po czym grupę (grupy) zabezpieczające odszczepia się i odzyskuje wytworzony związek o wzorze 1 w postaci wolnej albo w postaci soli.
3. 3. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania związku o wzorze lde, w którym R1 i R₂ mają znaczenie zdefiniowane w zastrz. 2, R3^de, z wyjątkiem grupy aralkoksylowej podstawionej niższą grupą alkilową lub chlorowcem, ma znaczenie podane w zastrz. 2, odnośnie do symbolu R3, R4d⁰ ma znaczenie podane w zastrz. 2 odnośnie do symbolu R4, z następującymi wyjątkami: wodór, grupa alkoksykarbonylowa jedno- lub wielopodstawiona grupą arylową, giupa o wzorze -CONR9dRwd, w którym R9d i Rn/ niezależnie oznaczają grupę aralko164 143 ksykarbonyloalkilową, alkoksykarbonyloalkilową, nie podstawioną grupę arylową inną niż grupa fenylową, grupę arylową podstawioną ugrupowaniem alkilowym lub aminowym albo chlorowcem, grupę trialkilosililoksyalkilową, albo grupę wybraną spośród sześciu struktur pierścieniowych o wzorach 10, 11, 12, 13, 14 i 15, albo R9¹ i Ri0^d razem z atomem azotu, z którym są one związane, tworzą nasycony, ewentualnie podstawiony pierścień 5-lub 6-czlonowy, grupa acyloksymetylowa podstawiona w części acylowej, grupa diacyloksyaminometylowa podstawiona w części (częściach) acylowej, grupa acylo(alkilo)aminometylowa podstawiona w części acylowej, grupa acylotiometylowa podstawiona w części acylowej, grupa 2-(alkoksykarbonylo)etylowa lub 2-(alkoksykarbonylo)etenylowa, R5, X i Y mają znaczenie zdefiniowane w zastrz. 2, z tym, żc w przypadku, gdy R5 oznacza grupę metylową, wtedy Ri i R2 oznaczają grupę metylową, a R4 oznacza podstawnik inny niż grupa karboksylowa, w postaci wolnej albo w postaci soli, poddaje się cyklizacji odpowiedni związek o wzorze 2, w którym podstawniki mają wyżej podane znaczenie.
4. 4. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania związku zdefiniowanego w zastrz. 3, z dalszym warunkiem, że w przypadku gdy Ra*¹® oznacza grupę p-metoksyfenylową, R4^d8 oznacza grupę karboksylową, R5 oznacza wodór, X oznacza tlen, a Y oznacza bezpośrednie wiązanie, wtedy atom węgla w pozycji 10 we wzorze 1 występuje w konfiguracji L, poddaje się cyklizacji odpowiedni związek o wzorze 2, w którym podstawniki mają wyżej podane znaczenie.
5. 5. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że w przypadku wytwarzania związku o wzorze lss, w którym , Ri, R2, R5, X i Y mają znaczenie zdefiniowane w zastrz. 2, R33 oznacza grupę fenylową podstawioną w pozycji para grupą o wzorze OR6^S, przy czym ORe^s jest wybrany spośród grup takich jak grupa hydroksylowa, alkoksylową zawierająca 1 do 4 atomów węgla, grupa alkenyloksylowa zawierająca 3 do 5 atomów węgla, w której podwójne wiązanie jest oddzielone od atomu tlenu co najmniej dwoma atomami węgla, grupa acyloksylowa zawierająca 2 do 5 atomów węgla, grupa geranyloksylowa, fenyloalkoksykarbonylometoksylowa, zawierająca 7 do 9 atomów węgla w części fenyloalkoksylowej, grupa fenyloalkoksylowa zawierająca 7 do 9 atomów węgla lub grupa fenyloalkoksylowa zawierająca 7 do 9 atomów węgla jednopodstawiona chlorowcem o liczbie atomowej od 9 do 35, R4^S oznacza wodór, grupę karboksylową, alkoksykarbonylową zawierającą 2 do 10 atomów węgla, grupę alkenyloksykarbonylową o 4 do 10 atomach węgla, w której wiązanie podwójne jest oddzielone od atomu tlenku przez co najmniej 2 atomy węgla, grupę benzyloksykarbonylową, benzhydryloksykarbonylową, fenoksykarbonylową, trimetylosililoetoksykarbonylową, formylową, grupę o wzorze -CONHCH(R7S)COORbS lub grupę o wzorze 3s, w którym R7* oznacza wodór, grupę izopropylową lub grupę o wzorze -(Cft)3-, a Ra⁸ oznacza grupę alkilową zawierającą 1 do 4 atomów węgla lub grupę benzylową, grupę wybraną spośród pięciu struktur pierścieniowych o wzorach 4, 6, 7, 8 i 9, grupę o wzorze -CONR9SRi0a, w którym albo jeden z symboli Rgs i R^ oznacza wodór lub grupę alkilową zawierającą 1 do 4 atomów węgla, a drugi oznacza grupę benzhydrylową, grupę alkilową zawierającą 1 do 6 atomów węgla, grupę fenyloalkoksykarbonyloalkilową zawierającą 6 do 9 atomów węgla w części fenyloalkoksylowej i 2 do 4 atomów węgla w części karbonyloalkilowej, grupę trimetylosililometylową, furylometylową, alkenylową zawierającą 3 do 5 atomów węgla, w której podwójne wiązanie jest oddzielone od atomu azotu przez co najmniej 2 atomy węgla, grupę hydroksyalkilową zawierającą 2 do 6 atomów węgla, w której grupa hydroksylowa jest oddzielona od atomu azotu przez co najmniej 2 atomy węgla, grupę alkoksykarbonyloalkilową zawierającą 1 do 4 atomów węgla w części alkoksylowej, 2 do 4 atomów węgla w części karbonyloalkilowej i w której atomy tlenu oddzielone są od atomu azotu przez co najmniej 2 atomy węgla, grupę fenylową ewentualnie jednopodstawioną chlorowcem o liczbie atomowej od 9 do 35, grupę trialkilosililoksyalkilową zawierającą 1 do 4 atomów węgla w częściach alkilowych związanych z atomem krzemu, 2 do 6 atomów węgla w części alkilenowej i w której atom tlenu jest oddzielony od atomu azotu przez co najmniej 2 atomy węgla, grupę 1-adamantylową lub dialkiloaminoalkilową, zawierającą niezależnie 1 do 4 atomów węgla w częściach alkilowych, 2 do 4 atomów węgla w części aminoalkilowej i w której atomy azotu są rozdzielone przez co najmniej 2 atomy węgla albo R9S i R^s razem z atomem azotu, z którym są one związane, tworzą pierścień 1-piperydynylowy, grupę hydroksymetylową, acyloksymetylową

   164 143 zawierającą 1 do 4 atomów węgla w części acyloksylowej i ewentualnie podstawioną przy atomie węgla grupą karboksylową lub 2-karboksyfenylową, grupą azydometylową, chlorowcometylową, w której atom chlorowca ma liczbę atomową od 9 do 35, grupę 2-(alkoksykarbonylo)etylową zawierającą 1 do 4 atomów węgla w części alkoksylowej, albo grupę 2-(alkoksykarbonylo)etenylową zawierającą 1 do 4 atomów węgla w części alkoksylowej, z tym, że w przypadku, gdy R5 oznacza grupę metylową, wtedy R1 i R2 oznaczają grupę metylową, a R4^S oznacza podstawnik inny niż grupa karboksylowa, w postaci wolnej albo w postaci soli, poddaje się cyklizacji odpowiedni związek o wzorze 2, w którym podstawniki mają wyżej podane znaczenie.
6. 6. Sposóp według; zastrz. 2, zn amieany tym, że w przypadkp wywarzania zwią zku o wzorze 1, w którym R1 i R2 oznaczają grupę metylową, R3 oznacza grupę p-metoksyfeeklową, R4 oznacza grupę tert-butok2kkąrboeklową, R5 oznacza wodór, X oznacza tlen, Y oznacza bezpośrednie wiązanie, a atom węgla w pozycji 10 ma konfigurację L, poddaje się cyklizacji odpowiedni związek o wzorze 2, w którym podstawniki mażą wyżce podane znaczenie.