PL151259B1

PL151259B1 - Sposób wytwarzania nowych n , n-dialkilodimoczników szeregu benzofenonu

Info

Publication number: PL151259B1
Application number: PL26794387A
Authority: PL
Priority date: 1987-09-24
Filing date: 1987-09-24
Publication date: 1990-08-31
Also published as: PL267943A1

Description

RZECZPOSPOLITA POLSKA	OPIS PATENTOWY	151 259
Patent dodatkowy do patentu nr---	CZYTElll*

	Zgłoszono: 87 09 24 /P.267943/	Ó l Π
	Pierwszeństwo	Int. Cl.⁵ C07C 275/30
URZĄD PATENTOWY	Zgłoszenie ogłoszono: 89 04 03
RP	Opis patentowy opublikowano: 1991 02 28

Twórca wynalazku* Jerzy Nowakowski

Uprawniony z patentu! Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń /Polska/

SPOSÓB WYTWARZANIA NOWYCH N , N-DIALKILODIMOCZNIKÓW SZEREGU BENZOFENONU

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych Ν,Ν-dialkilodimoczników szeregu benzofenonu o ogólnym wzorze 1, w którym X oznacza atom chloru lub grupę metoksylową, zaś R oznacza grupę N,Ν-dialkiloaminową o 2-12 atomach węgla.

Otrzymane sposobem według wynalazku nowe Ν,Ν-dialkilodimoczniki szeregu benzofenonu, wykazują aktywność herbicydową w testach przeprowadzonych na podkiełkowanych nasionach gorczycy białej, pszenicy i słonecznika.

Sposobem według wynalazku nowe Ν,Ν-dialkilodimoczniki szeregu benzofenonu o ogólnym wzorze 1, w którym X oznacza atom chloru lub grupę metoksylową, zaś R oznacza grupę N ,Νdialkiloaminową o 2. - 12 atomach węgla, otrzymuje się w wyniku reakcji aromatycznych diizocy janianów o ogólnym wzorze 2, w którym X posiada wyżej podane znaczenie, z alifatycznymi N,Ν-dialkiloaminami, w roztworze inertnego rozpuszczalnika organicznego, w temperaturze wrze nia mieszaniny reakcyjnej, w atmosferze azotu. Jako inertny rozpuszczalnik organiczny stosuje się korzystnie benzen.

Aromatyczna diizocyjaniany o ogólnym wzorze 2, w którym X oznacza atom chloru lub grupę metoksylową, uzyskuje się w znany sposób w wyniku fosgenowania bis/4-chloro-3-aminofenylo/metanonu oraz bis/4-metoksy-3-aminofenylo/metanonu w środowisku o-dichlorobenzenu. Niezbędne do tego celu diaminy są łatwo dostępne przez redukcję bis/4-chloro-3-nitrofenylo/ metanonu oraz bis/4-metoksy-3-nitrofenylo/metanonu chlorkiem cynawym w roztworze kwasu solnego i etanolu. Wymienione dinitrozwiązki wytwarza się natomiast na drodze nitrowania bis/4chlorofenylo/metanonu 1 bis/4-metoksyfenylo/metanonu za pomocą dymiącego kwasu azotowego.

Opracowana synteza charakteryzuje się prostą technologią oraz łatwą dostępnością surowców.

151 259

Sposób według wynalazku, nie ograniczając jego zakresu ochrony, objaśniają bliżej poniższe przykłady. Temperatury topnienia oznaczono w otwartych kapilarach. tfidma IR rejestrowano na spektrofotometrze UR—10 Carl Zeiss Jena.

Przykład I. Do roztworu 1,67 g/0,005 mola/ bis/4-chloro-3-izocy janianofenylo/metanonu w 0,05 dm bezwodnego benzenu dodaje się, w trakcie mieszania, 0,02 mola świeżo przedestylowanej, odpowiedniej alifatycznej N,N-diaIkiloaminy· Mieszaniny reakcyjne ogrzewa się w temperaturze wrzenia, w atmosferze azotu, przez okres 2 godzin, po czym gorące roztwory sączy się i pozostawia do krystalizacji. Następnie otrzymane osady ogrzewa się pod chłodnicą zwrotną z 0,03 dm^ n-heksanu i po odsączeniu rekrystalizuje się je z metanolu. Postępując w ten sposób uzyskuje się:

bis/4-chloro-3-N,N-dietyloureidofenylu/metanu /1/ o temperaturze topnienia 185-186,5°*, bis/4-chloro-3-N,N.-dipropyloureidof enylo/metanon /11/ o temperaturze topnienia 127-128°C oraz bis/4-chloro-3-N,Ν-dibutyloureidofenylo/metanon /111/ o temperaturze topnienia 101-102°C.

Analiza IB /nujol/, cn’^« 3440-3424 /N-H/, 1683-1665 /C ⁰ 0 w łańcuchu bocznym/, 1663-1641 /C « 0 benzofenonu/, 1585-1581 , 1534-1526 /0 » C arom./.

Przykład II. Syntezę prowadzi się analogicznie, jak w przykładzie 1, z tym że zamiast bis/4-chloro-3-izocyjanianofenylo/metanonu stosuje się 1,62 g /0,005 mola/ bis/4-metoksy-3-izocyjanianofenylo/metanonu. Postępując w ten sposób otrzymuje się: bis/4-metoksy-3-N.N~dietyloureióofenylo/metanon /IV/ o temperaturze topnienia 14O,5“141°C, bis/4-metoksy-3“N.N-dipropyloureidofenylo/metanon /V/ o temperaturze topnienia 144,5~145°C oraz bis/4-metoksy-3-N,Ν-dibutyloureidofenylo/metanu /VI/ o temperaturze topnienia 113,5“ -114°C.

Analiza IB /nujol/, cm 3465“346O /N-H/, 1684-1655 /C ^x O w łańcuchu bocznym/, 1648-1609 /C » 0 benzofenonu/, 1Ó10-1590, 1544-1536 /C » C arom./.

Ocenę działania herbicydowego nowych N,N-dialkilodimoczników szeregu benzofenonu

I-VI, wykonano w warunkach laboratoryjnych na czterech roślinach testowych: kukurydzy, pszenicy, słoneczniku i gorczycy białej.

Każdy z badanych związków 1-VI użyto w roztworze acetonowym, w następujących trzech dawkach: 1 kg/ha, 2 kg/h i 4 kg/h. W tym celu 40 mg każdego z preparatów rozpuszczo3 no w 0,04 dm acetonu. Był to roztwór bazowy, odpowiadający dawce 4 kg/ha. Po rozcieńczeniu 3 3

0,01 dm roztworu bazowego za pomocą 0,01 dm acetonu, otrzymano roztwór odpowiadający daw3 3 ce 2 kg/ha, zaś 0,005 dm roztworu bazowego po rozcieńczeniu 0,015 da acetonu, dawało roz twór odpowiadający dawce 1 kg/ha.

Z przygotowanych w ten sposób roztworów pobrano po 0,004 dm i naniesiono na krążki bibuły 2 filtracyjnej o powierzchni 100 cm , znajdujące się na szalkach Petriego. Dla obiektu kontrolnego użyto sam aceton. Po odparowaniu acetonu bibułę zwilżoną wodą destylowaną. Na tak przygotowane szalki nałożono podkiełkowane nasiona kukurydzy i słonecznika /po 5 sztuk na każdą szalkę/ oraz nasiona gorczycy białej i pszenicy /po 10 sztuk na szalkę/· Następnie szalki umieszczono w termostacie, w temperaturze 25“28°C.

Ocenę herbicydowego działania badanych preparatów I-VI wykonano po sześciu dniach od założenia doświadczenia. Podkiełkowane nasiona czterech gatunków roślin porównywano każdorazowo z roślinami pochodzącymi z obiektu kontrolnego. Ocenę przeprowadzono według trzystopniowej skali:

- bardzo dobre działanie preparatu /bardzo słabo wykształcone korzonki zarodkowe i kiełki/i

- średnie działanie preparatu /średnio wykształcone korzonki zarodkowe 1 kiełki/;

- brak działania preparatu /korzonki zarodkowe i kiełki dobrze wykształcone/·

Doświadczenia przeprowadzono w trzech powtórzeniach dla każdej dawki. Uzyskane wyniki /średnie z trzech powtórzeń/ przedstawiono w tablicy. Litera K podana w tablicy oznacza obiekt kontrolny.

Otrzymane wyniki wskazują, że N,N-dialkilodimoczniki I-VI wykazują różną aktywność

151 159

TABLICA

N,Ν-Dialkilodimoc znik	Dawka w kg/ha	Rośli	n y t e s 1	t o w e
Kukurydza	Pszenica	Słonecznik	Gorczyca
I	1	2	2-3	1-2	2-3
	2	3	2-3	1-2	1
	4	3	3	2	2-3
II	1	3	2	2-3	2-4
	2	3	2	2-3	1-2
	4	3	1-2	2-3	2-3
III	1	3	2	2-3	1-2
	2	3	2	2	2-3
	4	3	2	2	1-2
IV	1	3	2-3	3	2-3
	2	3	3	2-3	1-2
	4	3	2-3	1-2	2-3
V	1	3	1-2	1-2	1
	2	3	1	1-2	1-2
	4	3	2	2-3	1-2
VI	1	3	1-2	2	2
	2	3	1-2	1-2	1-2
	4	3	1-2	2	1-2
K	-	3	3	3	3

biologiczną w stosunku do roślin testowych· Badane substancje I - VI nie wykazały herbicydowego działania w stosunku do nasion kukurydzy. Większą aktywność biologiczną wykazały one w stosunku do nasion słonecznika, zaś największą aktywność w stosunku do gorczycy białej i pszenicy. Każdy z badanych preparatów I - VI, niezależnie od dawki, powodował większe lub mniejsze uszkodzenia testowanych roślin dwuliściennych /słonecznika i gorczycy białej/. Bardzo dobre lub dobre działanie na słonecznik wykazał N,Ν-dialkilodimocznik I, zaś na gorczycę białą N,N-dialkilodimoczniki V i VI.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób wytwarzania nowych N,N-dialkilodimoczników szeregu benzofenonu o ogólnym wzorze 1, w którym X oznacza atom chloru lub grupę metoksylową, zaś H oznacza grupę N-N-dialkiloaminową o 2-12 atomach węgla, znamienny tym, że aromatyczne diizocyjaniany o ogólnym wzorze 2, w którym X posiada wyżej podane znaczenie, poddaje się reakcji z alifatycznymi U,Ν-dialkiloaminami, w roztworze inertnego rozpuszczalnika organicznego, w temperaturze wrzenia mieszaniny reakcyjnej,w atmosferze azotu.
2_a Sposób według zastrz·!, znamienny tym, że jako inertny rozpuszczalnik organiczny stosuje się benzen.

151 259

Zakład Wydawnictw UP RP. Nakład 100 egz. Cena 3000 zł