PL149407B1 - Sposób wytwarzania nitrowych pochodnych eterów difenylowych - Google Patents

Description

OPIS PATENTOWY

149 407

POLSKA

RZECZPOSPOLITA

LUDOWA

Patent dodatkowy do patentu nr-Zgłoszono: 86 12 24 /P. 263290/

Pierwszeństwo -URZĄD

PATENTOWY

PRL

Int. Cl.⁴ C07C 79/35 C07C 43/29

Zgłoszenie ogłoszono: 88 08 Opis patentowy opublikowano:

1990 03 31

Twórcy wynalazku: Micihał Juskowiak, Andrzej Olszanowski, Krzysztof Jurasz

Uprawniony z patentu: Politechnika Poznańska, Poznań /Polska/

SPOSÓB WTWARZANIA NITROWYCH POCHODNYCH ETERÓW DIFEOTLOWYCH

Przedmiotem wynalazku jest sposób wywarzania nitrowych pochodnych eterów difenylo1 2 wych o ogólnym wzorze 1, w któym R oznacza atom chloru lub grupę nitoową, a R oznacza ^grup^ę nitrową !.u^b met^s^ow^ w któym to s^posobie związe^k o ozimym wzorze ², ^gdz^{* i * * 4 * 6}e R¹ ma w^żeJ ^po^dane znaczenie, a R¹ oznacza atom c^hloru Jut) ^gru^pę wodorotlenową, ^poddaje s^ię reakcji kondensacji ze związkiem o ogólnym wzorze 3, w któym R mi yżej podane znaczenie,.

3 4 _z natomiast R oznacza grupę lub atom chloru, przy czym R i R mają różne znaczenie, a reakcję tę prowadzi się przez ogrzewanie substraóów w środowisku alkaliznym·

A polskiego opisu patent owego nr 52 149 znany jest sposób wytwrzania eteru 2-metoksy-2* -nitrr-4,4’-dwuchlrΓr-dwufesylowego, w któym do mieszaniny 4-chlorogwajakolu i 2,5dwuchloΓonitrobenzesu dodaje się przez 4 godziny 50% wodny roztwór wororo01enku potasu w temperaturze 115 do 129° C, celem otrzymania soli potasowej ^chlorogwa jakolu, po czym, po oddestylowaniu wody, podnosi się temperaturę mieszaniny reakcyjnej do 140 do 145°C i w tej temperaturze prowadzi kondensację w ciągu 12 godzin przy energicznym, ciągłym mieszaniu·

W pracy H.R· Scarborough i J.L· Sweeten /j.Chem. Soc· 1934, str, 867/ opisany jest sposób wytwrzania eteru 4-ihloro-2’-nitn)-2-metoksydifesylowego przez reakcję kondensacji o-chlorrnitrobenzenu z solą potasową 4-chlorogwajakolu w temperaturze 200°C w ciągu godzin·

Wdą pierwszej z wylenionych w^ej znanych metod jest konieczność otrzy mania w jej piewsszym etapie soli potasowej 4-chlorogwijakolu, oddestylowanie znacznej ilości wody, a następnie prowidzenie reakcji kondennacji w mieszaninie stopionych substratów, w związku z czym wymagane jest bardzo intensywne mieszanie całej reagującej rasy·

W przypadku drugiej z wyśnionych metod konieczne jest najpiew oddzielne otrzymanie soli potasowej 4-ihlorogwa jakolu, po czym dopiero sporządza się mieszaninę reakcyjną

149 407

149 407 z udziałem o-chloronitrobenzenu i prowadzi reakcję kondensacji w stopie w temperaturze około 200°C. Należy przy tym nadmienić, że reakcja kondensacji związków o ogólnym wzorze ,

ze związkami o ogólnym wzorze 3 przebiega trudniej, gdy R w związku o ogolnym wzorze jeat grupą nitrową. W tym bowiem przypadku reakcja wymaga temperatury co najmniej 160° C, co z kolei jeat przyczyną niezadowalającej selektywności przebiegu procesu i obniżonej wydajności żądanego produktu o ogólnym wzorze 1.

Według wyna lazku okazało się nieoczekiwanie, że można wyeliminować w/źej ^mi^r^^one niedogodności, jeżeli reakcję kondensacji związków o ogólnych wzorach 2 i 3 oraz wodorotlerku metalu alkaiccznego prowadzi się ' w środowisku alkoholu alifatycznego, rającego 2 do 6 atomów węgla w cząsteczce, a zwłaszcza alkoholu butylowego.

Stwierdzono, że prowadząc reakcję konde^s^i w środowisku wtⁿiθrlionych alkoholi, a zwłaszcza w tempera turze wrzenia mieszaniny reakcyjnej, można uzyskać dobre ^ydaności, sięgające 90 % w^dności teoretycznej, przy czym przebieg reakcji Jest łatwy do kontrolowania, nie wymiga zastosowania mieszadła i w praktyce w^ssarcza temperatura 110 do 130° C dla osiągnięcia technicznie przydatnych czasów trwania procesu. Dalszą zaletą sposobu według wnalazku jest to, że proces nie wmaga oddzielnego etapu w^wrzania ienolanu metalu alkalicznego. Ponadto z roztworu poreakcyjnego łatwo jest wtdzelić krystaliczny produkt o ogólnym wzorze 1.

Sposób według wynnlazku objaśniono poniżej na podstawie przykładów.

Przykład I. Otrzymywnie eteru 2,4^,-Oichloro-2’-meeo^ksy-4-nStrodiieatlowego.

W kolbie o ^pojemiości ^{2 d}m\ zaopatrzonej w chło^i^ zwrotną i. nasa^dk^ę azeotropową umieszczono 220 g 3,4-dichloronitrobenzenu, 46 g wodorotlenku sodowego, 218 g 4-chloro^metoksytonolu ⁱ 5°⁰ cm¹ etanolu. Roztwór olewano oddes^lowując roz^puszczalni^k a^ż d.o chwil.!, gdy temperatura mieszaniny reakcyjnej osiągnęła 110°C, po czym ogrzewanie prowadzono dalej w tej temperaturze w ciągu 12 godzin. Po ochłodzeniu roztworu poreakcyjnego do temperatury pokojowej wtrącił się biały osad żądanego eteru, który krystalZriwano z etanolu. Otrzymano 328 g produktu, co stanowi 90 % wtalności teoretycznej. Temperatura topnienia 159 do 161°C.

Przykład II. Otrzymywnie eteru 2' >4-4’-trichloro-2-nitrodiienylowego.

^W tolbie o poj^emsości 5°0 cm^ zaopatrzonej w nasady lcer^tropow^ą z chłodnicą zwrotną umieszczono 38 g 2,4 0ichlrrrienolu, 15,2 g wodorotlenku potasowego, 39 g 2,4-dijhloronⁱtrobenzesu i ²⁰⁰ cm¹ totanolu. Mieszaninę ogrzewano w ciągu 18 ^god^ⁱn w tempera turze wrzenia^, zbierając początkowo wodę. Nast^ępnie ^do^dano 2 ^g węgla akt¹,™^^ i 2°0 cm¹ etanolu i ogrzewano do wrzenia w ciągu 1 godziny. Całość sączono na gorąco. Po ochłodzeniu, z przesączu wytrystalizowało 58 g żółtego osadu o tempera turze topnienia 83 - 85,5°C. Wydajność - 90 % ^^Ι^οΙπι^^ιοϊ teoretycznej.

Claims (2)

1. Zastrzeżenia patenowwe

   1. Sposób wt; wi rzania nitrowych pochodnych eterów difenyrowtjh o ogólnym w^c^jrze 1, _ζ 1 o w którm R oznacza atom chloru lub grupę nitrową, a R oznacza grupę nitrową lub metoksylową, w ktiórym to ^osobie związek o og^ólnym wzorze ², gdzie R¹ ma w^ej ^po^dane znajzenie^{, a r1} oznacz^{a a}to^{m chlo}ru 3.ub ^gru^pę iodorotlenoią^{, p}oddaje si^ę reakcji kondensacji ze związ^kiem ^{o o}g^ólnym ^wzorze 3 w ktoiym R¹ mm w^żej ^po^dane zaaczenie^, natomiast R¹ oznacza ^grupę wodorotleno^wą ..ub atom clhloru, ^pr^z^y czym R¹ i R¹ mmją. rótoe znaczenie^, a reakcją tą prowadzi się przez ogrzewanie mieszaniny substratów w środowisku alkaljzsnym, znamienny tym, że reakcję kondensacJi związków o ogólnych wzorach 2 i 3 oraz wodorotlenku mmealu αlkαljcznego prowadzi się w środowisku alkoholu alifatycznego, mającego 2-6 atomów wgla w cząsteczce, a zwłaszcza alkoholu butylowego.
2. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny t y m, że reakcję kondensacji w środowisku alkoholu prowidzi się w temperaturze 110 - 130°C.

   149 407

   Wiór 4 «•Ό-*

   Wiór 2

   Λ*

   R*

   Wzór 3