Przedmiotem wynalazku jest dendrometr sluzacy do pomiaru wysokosci, srednicy, odleglosci, zwlaszcza drzewa oraz pomiarów relaskopowych. Znany jest dendrometr tzw, relaskop zwierciad¬ lany Bitterlicha, produkoji austriackiej, którego podstawowym elementem jest beben inercyjny, jednostronnie obciazony, swobodnie zawieszony. Na obwodzie bebna naniesione sa skale pomiaro¬ we w postaci podzlalek liozbowych i pasków diagramu do pomiarów szerokosci badanego obiektu lub odleglosoi od niego. Obraz skal jest poprzez obiektyw 1 zwierciadlo wprowadzany w dolna czesc pola widzenia przyrzadu. W górnej czesci pola widzenia widoczny jest mierzony obiekt, zazwyczaj drzewo lub lata. Pomiar dokonywany jest przez porównanie szerokosci obrazów obiek¬ tu 1 diagramu lub poprzez odczyt ze skal liozbowych na krawedzi dzielacej oba pola widzenia.Polozenie bebna wzgledem przyrzadu zalezy od nachylenia instrumentu. Wprowadzone w pole wi¬ dzenia wielkosci uwzgledniaja wiec nachylenie celowej.Pomiar drzewa rozpoczyna sie od okreslenia tzw. bazowej odleglosci od drzewa, to jest od¬ leglosci, dla której odczytywane ze skal wielkosci nie wymagaja zadnych dalszych przeliczen.Przy pomiarze wykorzystywana jest lata pomiarowa zawieszona na drzewie. Redukcja odleglosci do poziomu jest wykonywana w ten sposób, ze obserwator najpierw celuje przy zwolnionym beb¬ nie inercyjnym na late - wielkosc na skali zostaje zredukowana ze wzgledu na nachylenie celo¬ wej. Nastepnie poruszajac sie wprzód i w tyl poszukuje sie takiego miejsca, z którego widzia¬ ny obraz laty bedzie mial szerokosc równa szerokosci jednego lub kilku pasów diagramu. Ponie¬ waz na skutek przesuniecia obserwatora nachylenie celowej moglo ulec znaczacej zmianie, na¬ lezy ponownie zwolnic beben inercyjny i powtórzyc pomiar ewentualnie ponownie korygujac polo¬ zenie .Pomiar wysokosoi odbywa sie z wykorzystaniem skali wysokosoi dla odpowiedniej odleglosci bazowej. Celuje sie krawedzia podzialu pole widzenia na podstawe drzewa, a nastepnie jego wierzcholek, odczytujac jednoczesnie wartosc na pod zialce. Wysokosc jest suma lub róznica od¬ czytów. Pomiar srednicy wykorzystuje fakt, ze kat realizowany w polu widzenia przez szerokosc paska diagramu mozna wyrazic jako stosunek szerokosci obserwowanego obiektu do odleglosoi od 145 4772 145 477 niego. Poniewaz szerokosc pasków jest redukowana ze wzgledu na nachylenie celowej, stosu¬ nek ten odnosi sie do odleglosci poziomej. W oelu wyznaczenia srednicy drzewa zlicza sie oAle paski afraz szacuje sie ulamek paska, który z juz zliczonymi ma szerokosc równa szero¬ kosci obrazu drzewa. Srednica drzewa równa jest tej liczbie pomnozonej przez odpowiedni procent odleglosci poziomej od drzewa* Mozliwy Jest ponadto pomiar kata nachylenia w stopnlaoh lub procentach. Pomiar wyso¬ kosci mozna przeprowadzic tylko dla odleglosci bazowej, w innym przypadku konieczne sa do¬ datkowe przeliczenia albo przemieszczanie sie obserwatora. Ponadto pomiar dowolnej odleg¬ losci jest wysoce uciazliwy i mozliwy tylko z dodatkowym wyposazeniem. Pomiar srednicy na¬ tomiast jest realizowany z niewielka dokladnoscia, w drodze szacowania czesci pasków rea- lizujaoyoh w polu widzenia stale poziome katy paralaktyczne, przy skokowym odczycie wyni¬ ków. Rozdzielczosc jednostki skali równa jest kilku- kilkunastu centymetrom szerokosci obiektu.Dendrometr wedlug wynalazku ma bebny nastawne usytuowane wspólosiowo z bebnem inercyj¬ nym. Kazdy beben nastawny sprzezony jest z pokretlem. Na obwodach bebnów nastawnych nanie¬ sione sa skale pomiarowe o podzialkaoh logarytmicznych i diagram pomiarowy odleglosci 1 srednicy drzewa w postaoi wykresu realizujacego w polu widzenia ciagla zmiane kata para¬ laktyoznego w zaleznosci od odleglosci i srednicy. Bebny nastawne sa sprzezone z pokretlem jednoozesnego obrotu bebnów nastawnych i pokretlem obrotu jednego bebna wzgledem drugiego.W rozwiazaniu tym dzieki wprowadzeniu bebnów nastawnych, któryoh diagramy zapewniaja ciag¬ la zmiane kata paralaktyoznego, umozliwono ciagly i kolnoydenoyjny pomiar odleglosci i sred- nioy. Podzialki logarytmiozne, powiazane z diagramami, dzieki wzajemnemu przesuwowi podczas obrotu tychze bebnów nastawnych, umozliwiaja bezposrednie bez koniecznosci dodatkowych prze¬ liczen, pomierzenie odleglosci poziomej zredukowanej ze wzgledu na nachylenie celowej i nie- prostopadlosc laty docelowej, oraz pomierzenie srednicy z dowolnej odleglosci 1 przy dowol¬ nym kaoie nachylenia celowej, a takze pomierzenie wysokosoi przeliczonej na inna niz odleg¬ losc bazowa.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schematycznie dendrometr bebnowy w widoku z przodu, fig. 2 - przedstawia ten dendrometr w widoku z boku, fig. 3 - przedstawia skale pomiarowe na bebnach inercyjnym i nastawnych, fig. 4 - przedstawia obiekt w terenie pod ozae pomiaru, a fig. 5 - oba obrazy w polu widzenia instrumentu podczas pomiaru. Dendrometr przedstawiony na fig. 1 zawiera trzy obracajaoe sie wzgledem siebie bebny A, B, C ze skalami pomiarowymi 1 - 8 na powierzchni ob¬ wodowej. Nad bebnami w osi przyrzadu prostopadlej do osi bebnów usytuowana jest lupa F, za która pod pewnym katem do osi przyrzadu i do okna obserwacyjnego w obudowie tego przyrzadu zamocowane jest zwierciadlo plaskie G. Wsród bebnów A, B, C dendrometru wyróznia sie dwa bebny nastawne B, G, z których kazdy ma polaczone z nim na stale koncentryczne tuleje, umieszczone w przyrzadzie jedna w drugiej. Tuleje polaczone sa sztywno z pokretlami tak, ze tuleja zewnetrzna bebna C polaczona jest z pokretlem D, a tuleja wewnetrzna bebna B pola¬ czona jest z pokretlem B. Ponadto, dendrometr ma beben inercyjny swobodnie zawieszony 1 jed¬ nostronnie obciazony z czopami usytuowanymi w gniazdach, z których jedno umieszczone jest na koncu wewnetrznej tulei bebna B, a drugie wykonane jest w sciance obudowy dendrometru.Pokretlo D umozliwia wspólny obrót obu bebnów nastawnych B, C, zas za pomooa pokretla E mo¬ ga byc one obracane wzgledem siebie. Na obwodzie bebna inercyjnego A znajduja sie skale re- laskopowe 1 i wysokosoi 2 dla odleglosci poziomej 10 m. Na bebnie B znajduje sie diagram pomiarowy 3 odleglosci 1 srednicy oraz podzlalka 6 odleglosci poziomej do redukcji srednicy 1 znak indeksowy 9 dla skali 8 z bebna C. Na bebnie nastawnym C jest podzlalka srednio 4, odleglosci 5, podzlalka cosinus kata \J nachylenia celowej cos fi do redukcji srednicy oraz podzlalka 8 ooeinus kwadrat kata < v nachylenia cos2 <•/ do redukcji odleglosoi. Podzial¬ ki 4, 5, 6, 7, 8 na bebnach nastawnych B, C sa podzial kami logarytmicznymi.Diagram pomiarowy 3 skonstruowany zostal wedlug ponizej przedstawionej zasady. Kat fl pod jakim widoczna jest lata pomiarowa L z okreslonej odleglosci L mozna okreslic na podsta¬ wie wzoru: f a 2 arctg -SZ2- L gdziet t - dlugosc laty.145 477 3 Kat V t Pod 3akim widoczna jest pewna srednica drzewaf okresla sie ze wzoru: 2b db J*' « arcsin gdzies b - odleglosc bazowaf db - ta srednica w odleglosci bazowej* Kat iT mozna zrealizowac wprowadzajac w pole widzenia odcinek, którego konce okresla po¬ lozenie ramion kata, Aby odcinek ten naniesc na skali, z której nastepnie wprowadzany be¬ dzie w pole widzenia instrumentu, nalezy wyrazic ten kat przez odleglosc odoinka na skali« Diagram ten zostal opraoowany przez odlozenie na osi pionowej prostokatnego uklada wspól¬ rzednych logaiytmów dlugosci L lub srednic d9 a na osi poziomej wielkosci odpowiadajaoyeh im odcinków. Diagram ten umozliwia ciagly pomiar srednicy d i dowolnej odleglosci L. Dzie¬ ki podzialkom logarytmicznym 4t 5, 6, 7, 8 na bebnach nastawnych By C mozliwa jest redukcja pomierzonej odleglosci ze wzgledu na nachylenie celowej °^ i nleprostopadlosc laty L do linii celowej oraz redukoja pomierzonej srednicy d ze wzgledu na nachylenie celowej fi 1 in¬ na niz bazowa b odleglosc pozioma. Jesli pomiar odleglosci wykonywany jest przy pewnym ka¬ cie oL nachylenia celowej, to tej samej odleglosci od laty L odpowiada inna odleglosc pozio¬ ma L • Zachodzi miedzy tymi wielkosciami zaleznosc: a po zlogarytmowaniut Lx = L oos2<* log L = log Lx - log cos2 oC Redukcja zostaje uwzgledniona przez przesuniecie podzialki odleglosoi 5 o wielkosc log oosLoC Jesli pomiar areanioy d wykonywany jest przy kaoie nachylenia oelowej ft i odlegosc !«_, to srednica ta widziana jest pod innym katem niz wynika to z diagramu 3. Opisuje to zalez¬ nosc: d =—£—2 008 P b a po zlogarytmowaniu i uwzglednieniu, ze na przyklad b = 10 m, mamy: log d = log d1Q + log Lx - log 10 - log cob /3 Zgranie ze soba odczytów Lx i cos /? na skalach 6 17 spowoduje przesuniecie opisu diagra¬ mu 3 o wielkosci: log cos fi + (log 10 - log Lx) a co za tym idzie, redukcje wyniku pomiaru* W celu wykonania pomiaru odleglosci, po zawieszeniu laty L na drzewie, wykonuje sie po¬ miar kata nachylenia cL celujac linia podzialu K pola widzenia instrumentu, jak to przedsta¬ wia fig. 5, na srodek laty. Ze skali 2 odczytuje Ble wielkosc przewyzszenia. Po wprowadze¬ niu w pole widzenia skal S podzialki 8 przeliczeniowej cos °t tak przesuna sie wzgledem siebie oba bebny nastawne B, C, by odczytana wartosc ze skali 2 znalazla sie naprzeciw kres¬ ki indeksowej 9. W ten sposób przesunieto opis diagramu 3 tak, ze uwzglednia on nachylenie oelowej <^ . Nastepnie wykonywany jest pomiar odleglosoi poprzez obrót zespolu bebnów Bf C tak, by szerokosc pasa diagramu 3 byla równa szerokosci obrazu laty. Odczytana wielkosc ze skali 5 jest odlegloscia pozioma Lx« Pomiar wysokosci jest analogiczny jak we wszystkich dendrometrach. Obliozcna wysokosc na podstawie odczytu na skali 2 nalezy pomnozyc przez war¬ tosc Lj/10, co ulatwia podzialka logarytmiozna na sciance przyrzadu. Pomiar srednicy d wy¬ konuje sie celujac na wybrany przekrój drzewa. Wielkosc przewyzszenia odczytuje sie ze ska¬ li 2. Przesuwajac wzajemnie bebny nastawne B, C ustawia sie naprzeciw siebie wartosc od¬ leglosci poziomej L% na skali 6 i odczyt ze skali 2 na skali 7, uwzgledniajac w ten sposób redukcje ze wzgledu na inna niz bazowa odleglosc pozioma L 1 kat nachylenia oelowej fi * Obracajao oba bebny Bf C razem, doprowadzamy do koincydencji pas diagramu 3 pola widzenia skal 3 z obrazem pnia w polu widzenia 0 obiektu 1 odczytujemy wartosc srednicy d ze skali *•4 145 477 Zastrzezenia patentowe 1, Dendrometr zawierajacy swobodnie zawieszony beben inercyjny s usytuowanymi na jego powierzchni obwodowej skalami pomiarowymi w postaci diagramów i podzlalek liczbowych, oraz uklad optyczny o osi prostopadlej do osi bebna zawierajacy lupe i zwierciadlo plaskie usy¬ tuowane pod katem do tej osi oraz do powierzchni okna obserwacyjnego w obudowie dendrome¬ tru, znamienny tym, ze zawiera bebny nastawne (B, C) usytuowane wspólosiowo z bebnem inercyjnym (A), kazdy sprzezony z pokretlem, z naniesionymi na obwodzie skalami pomiarowymi (4 -8), których podzialki sa korzystnie logarytmiczne oraz diagramem (3) po¬ miarowym odleglosci (L) i srednicy (d) drzewa w postaci wykresu realizujacego w polu wi¬ dzenia ciagla zmiane kata paralaktycznego w zaleznosci od odleglosci (L) 1 srednicy (d)« 2. Dendrometr wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze bebny nastawne (B, C) sa sprzezone z pokretlem (D) ich jednoczesnego obrotu 1 z pokretlem (E) obrotu jednego beb¬ na wzgledem drugiego. ^ • yY/a linia pozioma FIGA L FIG.5 Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena400 zl PLThe subject of the invention is a dendrometer for measuring height, diameter, distance, especially trees, and relaskopic measurements. There is a known dendrometer, the so-called Bitterlich mirror relascope, manufactured in Austria, the basic element of which is an inertial drum, one-sidedly loaded, freely suspended. On the circumference of the drum, there are measurement scales in the form of squares and diagram strips for measuring the width of the tested object or the distance from it. The image of the scales is introduced through the lens and mirror into the lower part of the instrument's field of view. The object to be measured, usually a tree or years, is visible at the top of the field of view. The measurement is made by comparing the width of the images of the object 1 in the diagram or by reading from the lip scales at the edge separating the two fields of view. The position of the drum with respect to the instrument depends on the inclination of the instrument. Thus, the values entered in the field of view take into account the slope of the target. Measurement of the tree begins with determining the so-called the base distance from the tree, i.e. the distance for which the values read from the scale do not require any further recalculation. The measurement years are used in the measurement suspended on the tree. The reduction of the distance to the horizontal is performed in such a way that the observer first aims with the slow inertial drum at the late - the size on the scale is reduced due to the aiming slope. Then, moving forward and backward, one seeks a place from which the seen image of the summer will have a width equal to the width of one or more bars of the diagram. Since the slope of the target may have changed significantly due to the shift of the observer, it is necessary to release the inert drum again and repeat the measurement, possibly again correcting the position. Measurement of the height is carried out using the height scale for the appropriate base distance. One aims at the edge of the division of the field of view at the base of the tree, and then at its top, reading the value under the plot at the same time. The height is the sum or difference of the readings. The measurement of the diameter uses the fact that the angle realized in the field of view by the width of the diagram bar can be expressed as the ratio of the width of the observed object to the distance from 145 4772 145 477 to it. Since the width of the strips is reduced due to the slope of the target, this ratio applies to the horizontal distance. In the oel to determine the diameter of a tree, one counts oBut the strips of aphrases are estimated to be the fractions of the stripe which, with the ones already counted, have a width equal to the width of the tree image. The diameter of the tree is equal to that number multiplied by the appropriate percentage of the horizontal distance to the tree. * It is also possible to measure the slope angle in degrees or percent. Height measurement can only be made for the base distance, otherwise additional recalculations or the movement of the observer are necessary. Moreover, measuring any distance is very tedious and possible only with additional equipment. The measurement of the diameter, on the other hand, is carried out with little accuracy, by estimating the part of the performance strips in the field of view, constantly horizontal parallactic angles, with a jump reading of the results. The resolution of the scale unit is equal to a few dozen centimeters of the width of the object. According to the invention, the dendrometer has adjustable drums located coaxially with the inertial drum. Each adjustable drum is coupled with a knob. Measurement scales with logarithmic divisions and a measurement diagram of the distance 1 of the tree diameter are marked on the circumference of the adjustable drums in the form of a graph that continuously changes the para-lactose angle in the field of view depending on the distance and diameter. Adjustable drums are coupled with a knob for single-wedged rotation of adjustable drums and a knob for rotation of one drum relative to the other. In this solution, thanks to the introduction of adjustable drums, whose diagrams ensure continuous change of the paralactic angle, continuous and kolnoydenoyjny measurement of distance and mean value was possible. Logarithmic divisions, related to the diagrams, thanks to the mutual displacement during the rotation of these adjustable drums, make it possible to directly, without the need for additional calculations, to measure the horizontal distance reduced due to the slope of the target and non-perpendicularity of the target flight, and to measure the diameter from any distance 1 The subject of the invention is illustrated by an example in the drawing, in which Fig. 1 is a schematic front view of the drum dendrometer, Fig. 2 - shows this dendrometer in a side view, Fig. 3 - shows the measurement scales on the inertial and adjustable drums, Fig. 4 - shows the object in the field under the measurement, and Fig. 5 - both images in the field of view of the instrument during the measurement. The dendrometer shown in FIG. 1 comprises three mutually rotating drums A, B, C with measurement scales 1 to 8 on the circumferential surface. Above the drums in the axis of the device, perpendicular to the axis of the drums, there is a magnifying glass F, behind which, at a certain angle to the axis of the device and to the observation window, a flat mirror G is attached to the casing of the device. Among the drums A, B, C of the dendrometer there are two adjustable drums B , G, each of which has concentric sleeves permanently attached thereto, disposed one inside the other in the device. The sleeves are rigidly connected to the knobs so that the outer drum sleeve C is connected to the knob D, and the inner drum sleeve B is connected to the knob B. Moreover, the dendrometer has an inertial drum freely suspended 1 one side loaded with pins located in the sockets. One of which is located at the end of the inner sleeve of the drum B, and the other is made in the wall of the dendrometer housing. Knob D enables the joint rotation of both adjustable drums B, C, and with the help of knob E they can be rotated relative to each other. On the circumference of the inertial drum A there are reflective scales 1 and height 2 for a horizontal distance of 10 m. On the drum B there is a measurement diagram 3 of the distance of 1 diameter and a subdivision 6 of the horizontal distance for diameter reduction 1 index mark 9 for a scale 8 with a drum C On the adjustable drum C there is an average subdivision of 4, distances 5, a subdivision cosine of the angle \ J inclination of the target cos phi to reduce the diameter and a subdivision of 8 ooeinus square of the angle <v inclination cos2 <• / to reduce the distance. The divisions 4, 5, 6, 7, 8 on the adjustable drums B, C are logarithmic divisions. Measurement diagram 3 was constructed according to the principle presented below. The angle fl under which the measurement year L is visible from a given distance L can be determined on the basis of the formula: fa 2 arctg -SZ2- L where t t - length of the year 145 477 3 Angle V t Under which a certain diameter of the tree is visible f it is determined that of the formula: 2b db J * '«arcsin somewhere b - base distance f db - this diameter at base distance * Angle iT can be realized by introducing a segment into the field of view, the ends of which are determined by the position of the angle arms. To plot this segment on the scale from which then it will be introduced into the field of view of the instrument, this angle should be expressed by the distance of a pause on the scale. This diagram was constructed by placing on the vertical axis a rectangular system of coordinate logaiytms of length L or diameters d9 and on the horizontal axis of the corresponding segments. This diagram makes it possible to continuously measure the diameter d of any distance L. Thanks to logarithmic divisions 4t 5, 6, 7, 8 on adjustable drums By C, it is possible to reduce the measured distance due to the inclination of the target ° ^ and the perpendicularity of the fly L to the target line and the reduction of the measured diameter d due to the slope of the target fi 1 different from the base b horizontal distance. If the distance measurement is performed at a certain angle oL of the target slope, then the same distance from the year L corresponds to a different horizontal distance L • There is a relationship between these quantities: a logarithm of Lx = L oos2 <* log L = log Lx - log cos2 oC The reduction is taken into account by shifting the scale of the distance 5 by the amount log oosLoC If the measurement of the areanioy d is performed at the angle of the oel slope ft and the distance! «_, this diameter is seen at a different angle than it results from diagram 3. It describes it as ¬ nosc: d = - £ —2,008 P ba after logarithm and taking into account that, for example b = 10 m, we have: log d = log d1Q + log Lx - log 10 - log cob / 3 Interaction of Lx and cos readings /? on the scales 6 17 will shift the description of diagram 3 of the following size: log cos phi + (log 10 - log Lx) and, consequently, the reduction of the measurement result * In order to measure the distance, after hanging the year L on the tree, measuring the angle of inclination cL targeting the dividing line K of the field of view of the instrument, as shown in FIG. 5, to the middle of the year. On the scale 2 Ble is the amount of altitude difference. After entering the S scales into the field of view, the 8 scale of the conversion cos ° t will shift in such a way that both adjustable drums B, C are shifted in such a way that the value read from scale 2 is opposite the index line 9. In this way, diagram 3 description was moved as that it takes into account the slope of the oel <^. Then a distance measurement is made by rotating the set of drums Bf C so that the width of the strip of diagram 3 is equal to the width of the lath image. The read quantity on the scale 5 is the horizontal distance Lx. The height measurement is the same as in all dendrometers. The approximate height based on the reading on scale 2 should be multiplied by the value Lj / 10, which is facilitated by the logarithmic division on the wall of the instrument. Measurement of the diameter d is made by targeting a selected section of the tree. The amount of difference is read from scale 2. By moving the adjustable drums B, C towards each other, the value of the horizontal distance L% is set on the scale 6 and the reading from scale 2 on the scale 7, thus taking into account the reductions due to other than base horizontal distance L 1 oel inclination angle fi * They rotate both drums Bf C together, we bring the diagram strip 3 of the field of view of scales 3 to a coincidence with the image of the trunk in the field of view 0 of the object 1 we read the value of the diameter d from the scale * • 4 145 477 Patent claims 1 A dendrometer containing a freely suspended inertial drum has measuring scales situated on its peripheral surface in the form of diagrams and numerical divisions, and an optical system with an axis perpendicular to the drum axis, including a magnifying glass and a flat mirror positioned at an angle to this axis and to the surface of the observation window in a dendrometer housing, characterized in that it contains adjustable drums (B, C) coaxial with the inertial drum (A), each with a knob, with the measuring scales (4-8) marked on the circumference, the divisions of which are preferably logarithmic, and a measurement diagram (3) of the distance (L) and diameter (d) of the tree in the form of a graph that realizes a continuous change in the field of view the parallactic angle depending on the distance (L) 1 diameter (d) «2. Dendrometer according to claim A method as claimed in claim 1, characterized in that the adjustable drums (B, C) are coupled to a knob (D) of their simultaneous rotation 1 with the knob (E) of rotation of one drum with respect to the other. ^ • yY / a horizontal line FIGA L FIG.5 Pracownia Poligraficzna UP PRL. Mintage 100 copies Price PLN 400 PL