Przedmiotem wynalazku jest polistyrenowe tworzywo samogasnace i sposób otrzymywania polistyrenowego tworzywa samogasnacego przydatnego do wytwarzania wyrobów konstrukcyj¬ nych zwlaszcza ksztaltek w przemysle elektronicznym i elektrotechnicznym, na przyklad obudów do odbiorników telewizyjnych.Polistyren jest materialem palnym. Zmniejszenie palnosci polistyrenu mozna realizowac dwoma zasadniczymi drogami: chemiczna i fizyczna. Na drodze chemicznej - przeprowadza sie reakcje polistyrenu z takimi zwiazkami, które wprowadzaja ugrupowania zdolne do przerywania fizykochemicznych procesów palenia sie, jak atomy chlorowca, fosforu, antymonu i boru. Na drodze fizycznej polistyren mozna mieszac z maloczasteczkowymi i ewentualnie z wielkoczastecz¬ kowymi zwiazkami zawierajacymi ugrupowania zdolne do przerywania fizykochemicznych proce¬ sów palenia sie, jak atomy chlorowca, fosforu, antymonu i boru. Droga fizyczna jest kjorzystniej sza od chemicznej.Zagadnienia te opisano szczególowo w literaturze /np. Plast. Massy nr 8 1987, str. 27 i inne/. Do celów uniepalnienia polistyrenu stosuje sie najczesciej aromatyczne zwiazki bromowe, ewentualnie z dodatkiem trójtlenku antymonu. Opisano równiez szereg innych dodat¬ ków,jak na przyklad chlorowane parafiny, produkty reakcji Dielsa - Adlera z heksachlorocyklo- pentadienem, eterów chlorowcopolifenylenowych,bezwodników chlorowcokwasów, estrów kwa¬ su fosforowego, zawierajacych atomy chloru i fosforu.Znane sa równiez nastepujace fizyczne mieszaniny polistyrenu ze zwiazkami zawierajacymi ugrupowania zdolne do przerywania fizykochemicznych procesów palenia sie: a/ z trójtlenkiem antymonu, b/ zpolichlorkiem winylu, c/ z maloczasteczkowymi zwiazkami fosforoorganicznymi, z ewentualnym dodatkiem trójtlenku antymonu. Otrzymywane wedlug dotychczas znanych spo¬ sobów tworzywa poliestyrenowe charakteryzuja sie szeregiem wad. W przypadku stosowania maloczasteczkowych domieszek wystepuje znaczne obnizenie wlasciwosci mechanicznych i odpór-2 143 294 nosci chemicznej szczególnie z powodu tendencji do migracji i wypacania tych domieszekzarówno w procesach przetwórczychjak i w czasie uzytkowania. Ponadto stopien obnizenia palnosci niejest wystarczajacy dla uzyskania przez te tworzywa wlasciwosci samogasnacych.W opisiepatentowym USA nr 3027349, dotyczacym uniepalniania tworzywpoliuretanowych i nienasyconych poliestrów sieciowanych styrenem, zawarta jest teoretyczna sugestia zastosowania oligomerów fosfoorganicznych takze do innych tworzyw, w tym do polistyrenu. Jest to jednak uklad niemieszalny, a efektywnosc ogniogaszaca samego oligomeru fosforoorganicznegojest mala.W literaturze opisano szeroko zjawisko synergizmu, to znaczy wzmacniania dzialania przez równoczesne wprowadzenie do tworzywa kilku skladników o dzialaniu ogniogaszacym. Najczes¬ ciej stosuje sie zwiazki chloru lub bromu z równoczesnym dodatkiem zwiazków antymonu, molibdenu, glinu lub fosforu. W publikacji: Rozinskajai inni, Plast. Massy nr 2,1983, str. 49 - 50, dotyczacej uniepalnienia polimetakrylanu metylu, opisano wyniki badan ukladu synegicznego zawierajacego maloczasteczkowy zwiazek fosforoorganiczny, a mianowicie fosforan 2 - chloroe- tylu, zwiazek chlorowcowy, mianowicie polichlorek winylu i tlenek metalu, mianowicie trójtlenek antymonu. Pomimo, ze zjawisko synergizmu jest ogólnie znane, otrzymanie okreslonych kompo¬ zycji wymagaspecjalnychposzukiwan, gdyz oprócz samego efektu ogniogaszacego,bardzo istotna sprawa jest uzyskanie odpowiedniej mieszalnosci z danym tworzywem, mozliwosci równomier¬ nego rozprowadzenia, a wiec wlasciwej adhezji, warunkujacych odpowiednie wlasciwosci uzyt¬ kowe oraz wlasciwosci ogniogaszace równomierne w calejmasie tworzywa. Z tego powodu nie jest mozliwe zastosowanie do danego materialu dowolnego ukladu synergicznego i dla kazdej grupy tworzyw konieczne jest znalezienie nowych ukladów przez dobór komponentów w zaleznosci od skladu zarówno jakosciowego jak i ilosciowego.Celem wynalazkujest uzyskanie samogaszacego tworzywa polisterynowego o dobrych wlas¬ ciwosciach mechanicznych i przetwórczych. Cel ten osiagnieto przez odpowiedni sklad tworzywa.Tworzywowedlug wynalazku zawiera jako dodatek modyfikujacy i stabilizujacy oligomeryczne zwiazkichlorowco- fosforoorganiczne w ilosci 4 do 30% wagowych tworzywa,polichlorek winylu w ilosci 4 do 20% wagowych tworzywa, trójtlenek antymonu w ilosci 2 do 25% wagowych tworzywa oraz stabilizatorw ilosci od 0,1 do 1% wagowychtworzywa, przy czym sumaryczna ilosc dodatku wynosi 5 do 55% wagowych tworzywa.Oligomerycznymi zwiazkami chlorowco - fosforoorganicznymi jest korzystnie mieszanina oligomerycznych pochodnych fosforanu tri /2,3 - dichloropropylowego/. Ilosc dodatku w two¬ rzywie wynosi korzystnie 20 do 30% wagowych tworzywa. Tworzywozawiera korzystnie dodatek barwnikówi pigmentów w ilosci do 3% wagowych tworzywa. Jako pigment stosuje sie korzystnie sadze. Stabilizator stosuje sie korzystnie w postaci bisoktylotioglikolanu dibutylocyny lub steary¬ nianu kadmu.Wynalazek dotyczytakze sposobu otrzymywania polistyrenowego tworzywa samogasnacego.Dotychczas samogasnace polistyreny otrzymuje sieprzez bezposredniahomogenizacjepolisterynu ze srodkami uniepalniajacymi, najczesciej organicznymi bromopochodnymi, takimijak dekabro- modifenyl. Skladniki,po wstepnymwymieszaniu zpolistyrenem, uplastyczniasiew strefiegrzejnej wytlaczarki, a nastepnie wytlacza i granuluje. Metoda ta nie nadaje sie do zastosowania w przypadku uzycia mieszaniny skladników modyfikujacych wg wynalazku, gdyz otrzymana wstepna mieszanina z polistyrenem jest ciastowata, zakleja przewód zasypowy wytlaczarki, a otrzymane tworzywo ma niedobre wlasciwosci mechaniczne i cieplne. Niekorzystne to zjawisko mozna wyeliminowac stosujac sposób wg wynalazku.Sposób wedlug wynalazku polega na oddzielnym sporzadzaniu dodatku modyfikujacego i ¦ stabilizujacego przez zmieszanie polichlorku winylu w ilosci 4 do 20% wagowych tworzywa, stabilizatora, korzystnie bis - oktylotioglikolanu dibutylocynylub stearynianu kadmu, w ilosci 0,1 do 1% wagowych tworzywa, trójtlenkuantymonu w ilosci 2 do 25% wagowych tworzywa, oligome¬ rycznych zwiazków chlorowco - fosforoorganicznych, korzystnie mieszaniny oligomerycznych pochodnych fosforanu tri /2 - 3 - dichloropropylowego/,w ilosci 4 do 30% wagowych tworzywa i143294 3 ewentualnie barwników i pigmentów, korzystnie sadzy, w ilosci do 3% wagowych tworzywa i nastepnym zmieszaniu rozdrobnionego dodatku modyfikujaceho i stabilizujacego z rozdrobnio¬ nym polisterynem, przy czym stosuje sie dodatek modyfikujacy i stabilizujacy w ilosci 5 do 55% wagowych tworzywa, a korzystnie 20 do 30% wagowych tworzywa, po czym tak otrzymana mieszanine poddaje sie strukturalnemu ksztaltowaniu w wytlaczarce slimakowej z zachowaniem temperatury 400 do 550K w strefie uplynnienia, 420 do 480K w strefie ksztaltowania struktury oraz 420 do 475K w strefie wytlaczania.Korzystniemodyfikator niepalnosci sporzadza sie przez zmieszanie skladników w mieszalniku mechanicznym w takiej kolejnosci, ze najpierw miesza sie polichlorek winylu ze stabilizatorem i trójtlenkiem antymonu, a nastepnie te mieszanine miesza sie z oligomerycznymi zwiazkami chlo- rowco - fosforoorganicznymi i ewentualnie barwnikami i pigmentami, po czym tak otrzymana mieszanine homogenizuje sie przez walcowanie w temperaturze 350 do 470K, a otrzymany produkt rozdrania sie i suszy.Wedlugwynalazku, modyfikator niepalnosci mozna takze sporzadzac przez zmieszanie w mieszalniku fluidalnym najpierw polichlorku winylu ze stabilizatorem, po czym tej mieszaniny z trójtlenkiem antymonu a nastepnie z oligomerycznymi zwiazkami chlorowco - fosforoorganicznymi i ewentualnie barwnikami i pigmentami, a nastepnie homogenizacje tak otrzymanej mieszaniny w wytlaczarce w temperaturze 350 do 485K.Oligomeryczny zwiazek fosforochlorowcoorganicznyjest korzystnie znanym z literaturypro¬ duktem reakcji tlenochlorku fosforu z epichlorohydryna gliceryny, w wyniku której powstaje mieszanina oligomerycznych pochodnychfosforanu tri /2,3 - dichloropropylowego. Moga byc tez zastosowane inne zwiazki, na przyklad oligomeryczny kopolimerfosforanu propylu i 2,3 - tetrach- loropropylu. Zwiazki te spelniaja w polistyrenowym tworzywie wedlug wynalazku, wielokierun¬ kowe zadanie. Przede wszystkim dzialaja one w ten sposób iz w podyzszonej temperaturze inicjacji ogniowego palenia sie tworzywa, rozkladaja sie do zwiazków chlorowych i fosforowych, które przedostajac sie do sfery plomienia inhibituja rozwój kinetycznych i materialnych lancuchów palenia. Ponadto zwiazki te dzialajajakoplastyfikator umozliwiajacy wlasciwe polaczenie polisty¬ renu z polistyfikator umozliwiajacy wlasciwe polaczenie polistyrenu z polichlorkiem winylu, a nadto nadajacy calemu tworzywu duza plynnosc, co jest istotne zwlaszcza w procesie przetwór¬ czym i podczas uzywania. Jednoczesnie zwiazki te sa dostatecznie malo lotne, bymoglywypacac sie lub odparowywac zwlaszcza w czasie przetwarzania wtryskowego.Zastosowanie w tworzywie wedlug wynalazku polichlorku winylu przede wszystkim prowadzi do zwiekszenia zawartosci atomów chloru w produkcie. Ilosc ta wedlug znanych teorii powinna wynosic min. 18% wagowych, jesli ma spelniac role czynnika ogniogaszacego. W tworzywie polistyrenowym wedlug wynalazku wystarczajaca jest ilosc 5 - 10% wagowych chloru, gdyz wystepuje synergizm pomiedzy poszczególnymi skladnikami inhibitujacymi proces palenia, a zwlaszcza fragmentami strukturzawierajacymi atomy chloru i fosforu, a takzetlenkiem antymonu, przyczynia sie równiez do tego specjalna struktura otrzymywanego tworzywa.Tlenek antymonu nalezy do jednych z wazniejszych srodków zmniejszajacych palnosc two¬ rzyw sztucznych. Jego dzialanie polega na negatywnym wplywie na rozwój materialno - kinety¬ cznych lancuchów procesu palenia sie tworzywa. Szczególnie efektywne staje sie dzialanie tlenku antymonu w obecnosci innych zwiazków obnizajacych palenie, a zwlaszcza chlorowcowych, gdyz we wspóldzialaniu z nimi tworzy on lotne pochodne tlenochlorkowe, które dzieki temu sa znacznie bardziej efektywne w gaszeniu plomienia. Wystepuje tu zjawisko synergizmu.Istotna role w kompozycji odgrywaja wlasciwie dobrane stosunki ilosciowe poszczególnych skladników. Optymalne ich zawartosc prowadzido uzyskania optymalnych wlasciwosci takichjak: plynnosc, wytrzymalosc cieplna, mechaniczna, termiczna, atakze odpowiedni czas samogasniecia.Zwiekszenie zawartosci oligomerycznego fosforanu tri /2,3 - dichloropropylowego/ w two¬ rzywie powoduje polepszanie sie wlasnosci ogniowych i plynnosci, a powyzej okreslonego opti¬ mum rzedu 4 - 30% wagowych w tworzywie, obnizenie wlasnosci mechanicznych i cieplnych.Ilosc polichlorku winylu winna byc taka, by zapewnic w tworzywie wystarczajaca ilosc ruchliwych atomów chloru. Zwiekszenie zawartosci fosforanu tri /2,3 - dichloropropylowego umozliwia zmniejszenie zawartoscipolichlorku winylu. Jednakze dlaprzeprowadzenia wlasciwego formowania dodatku modyfikujacego i stabilizujacego, jakim jest fizyczna kompozycja polich¬ lorku winylu, wymienionego zwiazku chlorowco - fosforoorganicznego oraz tlenku antymonu i stabilizatora, która moze byc nazwana "modyfikatorem niepalnosci" ze wzgledu na swa podsta-4 143 294 wowa role, konieczne jest nieprzekroczenie tzw. punktu suchosci polichlorku winylu, zwlaszcza jezeli wytwarzanie kompozycji odbywac sie bedzie metoda fluidalna, a nie metoda walcowania.Tzw. "punkt suchosci*4 zaleznyjest od typu polichlorku winylu i zwiazku chlorowco-fosforo- organicznego. Waha sie on korzystnie w granicach 50 - 150% wagowych w przeliczeniu na polichlorek winylu. Optymalna w tych warunkach ilosc dodanego winylu w zaleznosci od jego gatunku waha sie wiec w granicach 4 - 20% wagowych w tworzywie.Ilosc trójtlenkuantymonu powinna byc taka, aby uzupelniac ogniogaszace dzialanie polich¬ lorku winylu i fosforanu tri /2,3 - dichloropropylu/iwaha sie ona w granicach2 - 25% wagowych w tworzywie. Jako stabilizator stosuje sie korzystnie bis - oktylotioglikolan dibutylocyny znany pod nazwa handlowa ERGOTHERM OTGO, lub stearynian kadmu. Ilosc stabilizatora nie moze przekraczac optymalnych ilosci, gdyz w przeciwnym razie obnizac bedzieszybkosc odczepiania sie atomów chloru ze skladników ogniogaszacych i obnizac ogniogaszace ich wlasciwosci. W zale¬ znosci od typu waha sie ona w granicach 0,1 - 1% wagowych w tworzywie.Istotna role w takich kompozycjach spelniaja barwniki i pigmenty, a z nich sadza. Dodatek sadzy okazal sie nie tylko wplywac na kolor tworzywa, ale i nieoczekiwanie polepsza wlasnosci samogasniecia tworzywa. Ilosc sadzy niezbedna do spelnienia obydwu wymagan wynosi do 15% wagowych, korzystnie do 3% w przeliczeniu na tworzywo. Istotna role spelnia równiez sposób polaczenia sadzy najlepsze ezultaty uzyskuje sie przez laczenie jej z dodatkiem modyfikujacym i stabilizujacym, zwanym "modyfikatorem niepalnosci".Dotychczas pigmentowane polistyreny sie otrzymuje przez mieszanie polistyrenu perelko¬ wego z sadza lub innymi pigmentami, uplastycznianie w wytlaczarce i granulacje lub mieszanie granulatu polistyrenowego z koncentratami pigmentowymi w procesie przetwórstwa. Srodek uniepalniajacy dodaje sie do pigmentowanego polistyrenu, lub razem z pigmentem.Sposób wedlug wynalazku wymaga zastosowania odpowiedniej kolejnosci i techniki laczenia poszczególnych skladników tworzywa. Powstajace w wyniku tego tworzywo posiada heterogenna strukture makroskopowa. Uzyskuje sie do dzieki oddzielnemu przygotowaniu dodatku modyfiku¬ jacego i stabilizujacego. Struktura taka nazywana jest wyspowa. Dzieki zastosowaniu sposobu wedlug wynalazku czynniki uniepalniajace sa skoncentrowane w poszczególnych punktach /wys¬ pach/ struktury, co powoduje zwiekszenie efektywnosci samogasniecia przy znacznie mniejszych ilosciach modyfikatora niepalnosci, niz to ty bylo wymagane w przypadku umiejscowienia w matrycy tworzywa.Istotna cecha wynalazku jest to, ze przez specjalne zmieszanie poszczególnych skladników kompozycji nie uzyskuje sie zwyklej mieszaniny fizycznej lecz specyficzna strukture nadczastcz- kowa w której faza rozpraszajaca, matrycajest polistyren, natomiast pozostale skladniki wystepuja w postaci izolowanych od siebie skupisk. Strujkture taka nadaje sie tworzywu polistyrenowemu przez dwuetapowe laczenie skladników ze soba. Otrzmuje sie samogasnace tworzywo polistyre¬ nowe, które jest cialem stalym o zabarwieniu zaleznym od typu srodka barwiacego, czasie samo¬ gasniecia rzedu 20 - 25s wedlug klasy VA /PN - 81/TO6250/, temperaturze odpornosci cieplnej wedlug Martensa rzedu 340 - 353K wzaleznosci od typu polistyrenu i innych skladników, udarnosci bez karbu 27kJ/m2, udarnosci z karbem 3,5 kJ/m , module Younga2890Mpa, wytrzymalosci na rozerwanie 21 MPa,wydluzeniu wzglednym przy zerwaniu 28%. Tworzywoto nie zawiera organi¬ cznych zwiazków bromu, które w procesie palenia daja szczególnie szkodliwe produkty rozpadu.Stosunkowo duzy dodatek modyfikatora niepalnosci, który zawiera tani polichlorek winylu, obniza koszty tworzywa oraz wplywa na oszczednosc trudniej dostepnego polistyrenu.Przyklad I.W zlewce porcelanowej o pojemnosci ldm miesza sie dokladnie 155 g polich¬ lorku winylu; 15 gbis - oktylotioglikolanu dibutylocynyo nazwie ErgothermOTGO /stabilizatora PCW/ i 200 g trójtlenku antymonu. Nastepnie dodaje sie 155 g mieszaniny fosforanu tri /2,3 -dichloropropylowego/ i jego oligomerów. Zawartosc zlewki dokladnie miesza sie, a nastepnie w calosci wprowadza sie na dwuwalcarke z walcami o srednicy 200 mm i dlugosci 450 mm ogrzanymi do temperatury410K, obracajacymi sie z frykcja wynikajaca z predkosci 13 obr/min i 16 obr/min i walcuje w ciagu 15 minut do pelnej homogenizacji. Otrzymana ttskórcttzdejmuje sie z walców poprzez nacieciejej nozem i uchwycenie przesuwajacej sie masy tworzywa. Produkt chlodzi sie na powietrzu do temperatury otoczenia i rozdrabnia na gilotynie na kawalki o wymiarach mniejszych143294 5 niz 50 x 60 mm. Dalsze rozdrabnianie prowadzi sie na krajarce nozowej do tworzyw o obrotach silnika 2890 obr/min. Otrzymuje sie okolo 520 g krajanki dodatku modyfikujacego i stabilizuja¬ cego.Przyklad II.W zlewce porcelanowej o pojemnosci 1 dm miesza sie dokladnie 134,8g polichlorku winylu, 13g stearynianu kadmu, 173,9g trójtlenku antymonu. Nastepnie dodaje sie 134,8g mieszaniny fosforanu tri /2,3 - dichloropropylowego/ijego oligomerów oraz 43,5g sadzy.Zawartosc zlewki dokladnie miesza sie, a nastepnie w calosci wprowadza sie na dwuwalcarke z walcami o srednicy 200 mm i dlugosci450 mm ogrzanymi do temperatury 410K, obracajacymisiez frykcja wynikajaca z predkosci 13 obr/min i 16 obr/min i walcuje w ciagu 15 minut do pelnej homogenizacji. Otrzymana "skóre" zdejmuje sie z walcówpoprzez nacieciejej nozem i uchwycenie przesuwajacej sie masy tworzywa. Produkt chlodzi sie na powietrzu do temperatury otoczenia i rozdrabnia nagilotynie na kawalki o wymiarach mniejszych niz 50 x 60 mm. Dalsze rozdrabnianie prowadzi sie na krajarce nozowej do tworzyw "Rapid -Toobrotach silnika 2890 obr/min.Otrzymuje sie 485 g krajanki dodatku modyfikujacego i stabilizujacego.Przyklad III.Do mieszalnika obrotowego wprowadzasie 210g krajankidodatku modyfiku¬ jacego i stabilizujacego otrzymanej wgprzykladu 1 oraz 790g granulowego polistyrenu. Nastepnie uruchamia sie mieszalnik o predkosci 40-70 obr/min na okres 10 - 15 minut. Po zakonczeniu mieszania produkt wprowadza sie przez zasyp do wytlaczarki i wytlacza przy temperaturze strefy uplynniania 463 - 478K. Wychodzacy z wytlaczarki zhomogenizowany produkt w postaci drutu o srednicy 1,5 - 3,5 mm chlodzi sie woda do temperatury ponizej 320K i granuluje na granulatorze nozowym o predkosci walków 152 - 153 obr/min i predkosci nozy 159 - 160 obr/min i suszy w strumieniu cieplego powietrza nadmuchiwanego w momencie krajania, i dalej suszy w temperatu¬ rze pokojowej przez 24 godziny.Otrzymuje sie samogasnace tworzywo polistyrenowe z wydajnos¬ cia prawie ilosciowa.Przyklad IV.Domieszalnika fluidalnego doprowadza sie gazowe medium nosnei wprowa¬ dza sie 155g polichlorku winylu, a nastepnie po ok. 5 min. wprowadza sie 15g bis - oktylotiogliko- lanu dibutylocyny /Ergotherm/OTGO/, potem 200g trójtlenku antymonu i po uzyskaniu homo- gennej zawiesiny fluidalnej dodaje sie 155g mieszaniny oligomerów fosforanu tri /2,3 - dichloro¬ propylowego/, a nastepnie po dokladnym zhomogenizowaniu sie, dodajemy ewentualnie przewi¬ dziane barwniki. Po kolejnych 10 min. homogenna mieszanine wyprowadza sie do zbiornika przejsciowego i rozdrabnia sie. Nastepnie produkt wprowadza sie przez zasyp do wytlaczarki i wytlacza przy temperaturze strefy uplynnienia rzedu 470K i wytlaczaniu rzedu 473K. Wytloczone pretyo srednicy 1,5 - 3,5 mm chlodzisie w sposób ciaglydo temperaturyponizej 320K igranuluje na t granulatorze nozowym o predkosci walka rzedu 152 obr/min i predkosc nozy rzedu 160 obr/min.Otrzymany granulat suszy sie w strumieniu cieplego powietrza, a potem w temperaturze, pokojo¬ wej przez 24 godz. Otrzymuje sie ok. 520g krajanki dodatku modyfikujacego i stabilizujacego.Przyklad V.Domieszalnika wprowadza sie 230g krajanki dodatku modyfikujacego istabi- f lizujacego otrzymanego wg. przykladu II oraz 770g granulowanego polistyrenu. Nastepnie uru¬ chamia sie mieszalnik o predkosci 40-70 obr/min. na okres 10 - 15 minut. Po zakonczeniu mieszania produkt wprowadza sie przez zasyp do wytlaczarki i wytlacza sie przy temperaturze strefy uplynniania 463 - 478K i strefy wytlaczania 473K. Wychodzacy z wytlaczarki zhomogenizo¬ wany produkt w postaci drutu o srednicy 1,5 - 3,5 mm chlodzi sie woda do temperatury ponizej 320K i granuluje na granulatorze nozowym opredkosci walków 152-153 obr/minipredkosci nozy 159 -160 obr/min i suszy w strumieniucieplego powietrza nadmuchiwanego w momenciekrajania, i dalej suszy w temperaturze pokojowej przez 24 godziny. Otrzymuje sie samogasnace tworzywo polistyrenowe z wydajnoscia prawie ilosciowa.Przyklad VI.Do mieszalnika typu Z wprowadza sie295g polichlorkuwinylu, 295g oligome- rycznego kopolimeru fosforanu propylu i 2,3 - tetrachloropropylu, 38,Ig trójtlenku antymonu i 2,9g stearynianu olowiu. Skladniki ogrzewa sie mieszajac do 363K w ciagu 40 minut, az do sporzadzenia suchej mieszanki, a nastepnie produkt wprowadza sie przez zasyp do wytlaczarki i przerabia analaogicznie jak opisano w przykladzie IV.Przyklad VII.Do mieszalnika wprowadza sie 230g krajanki dodatku modyfikujacego i stabilizujacego otrzymanego wedlug przykladu VI i 770g perelkowegopolistyrenu. Produkt prze¬ rabia sie analogicznie jak opisano w przykladzie V.6 143 294 Zastrzezenia patentowe l.Poliestyrenowe tworzywo samogasnace zawierajace dodatek modyfikujacy i stabilizujacy oparty na substancjach dzialajacych synergistycznie, znamienny tym, ze jako dodatek modyfiku¬ jacy i stabilizujacy zawiera oligomeryczne zwiazki chlorowco - fosforoorganiczne w ilosci 4 do 30% wagowych tworzywa, polichlorek winylu w ilosci 4 do 20% wagowych tworzywa, trójtlenek antymonu w ilosci 2 do 25% wagowych tworzywa, oraz stabilizator w ilosci 0,1 do 1% wagowch tworzywa, przy czym sumaryczna ilosc dodatku wynosi 5 do 55% wagowych tworzywa. 2.Tworzywo wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze oligomeryczne zwiazki chlorowco - fosfo¬ roorganiczne sa mieszanina oligomerycznych pochodnych fosforanu tri /2,3 - dichloropropylo- wego/. 3.Tworzywo wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera dodatek modyfikujacy i stabilizu¬ jacy w ilosci 20 do30% wagowych tworzywa. 4.Tworzywowedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera dodatek barwników i pigmentów korzystnie w ilosci do 3% wagowych tworzywa. 5.Tworzywo wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera pigment w postaci sadzy. ó.Tworzywowedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera stabilizator w postaci bis - oktylo- tioglikolanu dibutylocyny. 7.Tworzywowedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera stabilizator w postaci stearynianu kadmu. 8.Sposób otrzymywania polistyrenowego tworzywa samogasnacego zawierajacego dodatek modyfikujacy i stabilizujacy, znamienny tym, ze sporzadza sie oddzielnie dodatek modyfikujacy i stabilizujacy przez zmnieszanie polichlorku winylu w ilosci 4do 20% wagowych tworzywa, stabili¬ zatora, korzystnie bis - oktyloglikolanu dibutylocyny lub stearynianu kadmu, w ilosci 0,1 do 1% wagowych tworzywa, trójtlenku antymonu w ilosci 2 do 25% wagowych tworzywa, oligomery¬ cznych zwiazków chlorowco - fosforoorganicznych, a korzystnie mieszaniny oligomerycznych pochodnych, fosforanu tri /2,3 - dichloropropylowego/ w ilosci 4 do 30% wagowych tworzywa i ewentualnie barwników i pigmentów, korzystnie sadzy w ilosci do 3% wagowych tworzywa, a nastepnie rozdrobniony dodatek miesza sie z rozdrobnionym polistyrenem, przy czym stosuje sie dodatek w ilosci 5 do 55% wagowych tworzywa, a korzystnie 20 do 30% wagowych tworzywa, otrzymana mieszanine poddaje sie strukturalnemu ksztaltowaniu w wytlaczarce slimakowej z zachowaniem temperatury 400 do 550K w strefieuplynniania, 420 do 480K w strefie ksztaltowania struktury oraz 420 do 475K w strefie wytlaczania, a otrzymany produkt rozdrabnia sie i suszy. 9.Sposób wedlug zastrz. 8, znamienny tym, ze dodatek modyfikujacyi stabilizujacy sporzadza sie przez zmieszanie w mieszalniku mechanicznym najpierw polichlorku winylu ze stabilizatorem i trójtlenkiem antymonu, a nastepnie tej mieszaniny z oligomerycznymi zwiazkami chlorowco -fosforoorganicznymii ewentualnie barwnikami i pigmentami oraz homogenizacje tak otrzymanej mieszaniny przez walcowanie w temperaturze 350 do 470K, a nastepniejej rozdrobnienie i suszenie. lO.Sposób wedlug zastrz. 8, znamienny tym, ze dodatek modyfikujacyi stabilizujacy sporzadza sie przez zmieszanie w mieszalniku fluidalnym najpierw polichlorku winylu ze stabilizatorem, a nastepnie tej mieszniny z trójtlenkiem antymonu, a potem z oligomerycznymi zwiazkami chlo¬ rowco - fosforoorganicznymi i ewentualnie barwnikami i pigmentami oraz homogenizacje tak otrzymanej mieszaniny w wytlaczarce w temperaturze 350 do485K, oraz jej rozdrobnienie i suszenie.Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz Cena 220 zl PL