Przedmiotem wynalazku jest sposób wyodrebniania zlota w postaci metalicznej z malonianu dwuetylowego przy czym uzyty ekstrahent moze byc wielokrotnie wykorzystywany.Wynalazek ma zastosowanie w procesach technologicznych, które przewiduja przeprowadze¬ nie zlota do fazy organicznej, na przyklad na drodze ekstrakcji cieczowej, a zwlaszcza w procesach odzysku zlota z róznych materialów odpadowych, na przyklad jubilerskich, elektronicznych.Znane sa sposoby wyodrebniania zlota zarówno z fazy wodnej, jak i organicznej.Wydzielanie zlota z fazy wodnej prowadzi sie przewaznie na drodze redukcji jonów zlota jednym z reduktorów takich, jak SO2, FeSo4, H2C2O4 (A. I. Busiew, W. M. Iwanow, Analiticze- skaja chimija elementów — zoloto, Izdatielstwo „Nauka", Moskwa 1973).Odzyskiwanie zlota bezposrednio z wody królewskiej jest z reguly dlugotrwale ze wzgledu na koniecznosc usuwania z roztworu tlenków azotu, a ponadto uzyskany produkt charakteryzuje zbyt czesto mala czystosc chemiczna, szczególnie, gdy w roztworze zawarte sa równiez inne metale o potencjale elektrochemicznym zblizonym do potencjalu zlota, np. Pt, Pd, Ag.Znany jest takze sposób ekstrakcji zlota z roztworów wody królewskiej przy uzyciu zwiazków organicznych np. dwubutylocarbitolu lub malonianu dwuetylowego (B. Rimmer, Chem. Ind. 2. 63(1974); W. Lada, K. Malec-Czechowska, W. Migdal, PTJ 26.445-450 (1982); W. Migdal, T. S.Urbanski, W. Lada, K. Malec-Czechowska, Ref. Miedzynarodowa Konferencja (Metalurgia Mie¬ dzi), Legnica, 1982.Znany jest równiez sposób wyodrebniania zlota z fazy organicznej np. kwasem szczawiowym w podwyzszonej temperaturze (B. Rimmer, publikacja j. w.), w tym przypadku otrzymuje sie zloto o duzej czystosci lecz z wydajnoscia 60-70%, oraz sposób wedlug polskiego opisu patentowego nr 119838, polegajacy na wykorzystaniu do tego celu stezonego kwasu siarkowego, nadtlenku wodoru oraz kwasu szczawiowego. Sposobem tym otrzymuje sie zloto o wysokiej czystosci z wysoka wydajnoscia, jednak w czasie prowadzenia procesujestniszczona faza organiczna wskutek mineralizacji stezonym H2SO4. Jest to zatem sposób malo materialooszczedny.W procesach odzysku zlota ze stalych materialów odpadowych podstawowa operacje stanowi przeprowadzenie zlota do roztworu wody królewskiej w wyniku lugowania materialu tym roztwo¬ rem. W nastepnej operacji wyodrebnia sie zloto w postaci metalicznej bezposrednio z roztworu2 139 725 wody królewskiej badz przeprowadza sie zloto do roztworu organicznego, w procesie ekstrakcji, i nastepnie wydziela go z tej fazy na drodze redukcji bezposrednio do metalu ewentualnie przenosi sie zloto ponownie do roztworu wodnego w procesie reekstrakcji a nastepnie prowadzi sie redukcje* z wodnej fazy reekstraktu.Sposób wg wynalazku pozwala na wyodrebnienie zlota z fazy organicznej przy zachowaniujej wlasnosci fizyko-chemicznych, a zwlaszcza ekstrakcyjnych.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze nasycony wodny roztwór soli zelazawych jako czynnika redukcyjnego miesza sie z malonianem dwuetylowym, obciazonym zlotem, korzystnie w podwyzszonej temperaturze, po czym wytracony osad metaliczny zlota wydziela sie z fazy cieklej w znany sposób. Proces prowadzi sie najkorzystniej w temperaturze 70-80°C. Faze organiczna po oddzieleniu od fazy wodnej przemywa sie wodnym roztworem kwasu mineralnego, korzystnie solnego lub azotowego i wykorzystuje zregenerowany ekstrahent w nastepujacych procesach ekstrakcji.Sposób wedlug wynalazku umozliwia odzysk zlota o wysokiej czystosci (99,99%) z wydajnos¬ cia powyzej 98%.Sposób wedlug wynalazku ilustruja nizej przedstawione przyklady.Przyklad I. 1,425 g zlota rozpuszczono w wodzie królewskiej. Otrzymany roztwór rozcien¬ czono dwukrotnie woda destylowana i wykonano ekstrakcje zlota malonianem dwuetylowym, wytrzasajac roztwory w rozdzielaczu przez 15 minut. Po pieciominutowym odstaniu sie roztworów rozdzielono fazy. Przygotowano nasycony roztwór siarczanu zelazawego i ogrzewano go do temperatury 80°C. Do roztworu wodnego dodano malonian dwuetylowy, obciazony zlotem, mieszajac zawartosc naczynia i utrzymujac temperature mieszaniny 70-80°C. Po kilkujninutach wypadl osad metalicznego zlota, a faza organiczna ulegla odbarwieniu. Calkowite odbarwienie fazy organicznej swiadczylo o zakonczeniu procesu. Po ostygnieciu mieszaniny oddzielono zloto od fazy cieklej. Zloto przemyto woda i acetonem,a nastepnie wysuszono do stalej wagi. Otrzymano 1,409 g metalicznego zlota. Faze ciekla rozdzielono na faze organiczna i wodna. Faze organiczna skierowano do nastepnej ekstrakcji zlota z roztworu wody królewskiej.Wydajnosc procesu zarówno przy zastosowaniu swiezego malonianu dwuetylowego,jak i przy zastosowaniu malonianu, uzytego powtórnie wynosila 98,2%.Przyklad II. W 75ml wody królewskiej rozpuszczono 8,16g miedzi, 4,08g niklu i 1,36g zlota. Po dwukrotnym rozcienczeniu roztworu woda destylowana wykonano ekstrakcje zlota malonianem dwuetylowym. Dalej postepowano, jak w przykladzie I, z ta róznica, ze faze organi¬ czna po oddzieleniu od fazy wodnej przemyto 0,2% wodnym roztworem kwasu solnego. Otrzy¬ mano 1,337 g zlota metalicznego. Po przemyciu malonian dwuetylowy zostal ponownie uzyty do ekstrakcji zlota z mieszaniny, zawierajacej inne metale. Jego zdolnosc ekstrakcyjna nie ulegla zmienie.Wydajnosc procesu zarówno przy zastosowaniu swiezego malonianu dwuetylowego,jak i przy zastosowaniu malonianu uzytego powtórnie, wynosila 98,2%.Zastrzezenie patentowe Sposób wyodrebniania zlota w postaci metalicznej z malonianu dwuetylowego na drodze redukcji z wielokrotnym wykorzystaniem uzytego ekstrahenta, znamienny tym, ze nasycony wodny roztwór soli zelazawych, miesza sie z malonianem dwuetylowym, obciazonym zlotem, korzystnie w podwyzszonej temperaturze, nastepnie powstale fazy rozdziela sie w znany sposób, odprowadzajac metaliczne zloto stanowiace faze stala, odpadowa faza wodna oraz faza organiczna stanowiaca malonian dwuetylowy, po czym odzyskany malonian dwuetylowy przemywa sie wodnym roztwo¬ rem kwasu mineralnego i zawraca ekstrahent do procesu.Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 130 zl. PL