Przedmiotem wynalazku jest sprzeglo jednokierunkowe, w którego sklad wchodzi walek i osadzona na nim poprzez zabierakowe waleczki tarcza z jednym stopniem swobody ruchu.Znane sprzegla jednokierunkowe posiadaja elementy nosne jak walki lub tuleje z wybra- niami pod waleczki, które przy jednym kierunku obrotu elementów nosnych zakleszczaja sie z wewnatrzna powierzchnia otworu drugiego elementu przenoszenia ruchu, dajac obrót obu elementów w tym samym kierunku, zas przy drugim kierunku obrotu waleczki przesuwaja sie do miejsca najwiekszego wybrania, co umozliwia obrót jednego elementu wzgledem drugiego.Takie rozwiazanie sprzegiel jednokierunkowych cechuje sie niepewnoscia dzialania ze wzgledu na zakleszczanie sie waleczków, a przez to nie wystepuje rozlaczenie przy zmianie kierunku obrotów jednego z elementów. Ponadto na skutek duzych nacisków Jednostkowych wy¬ stepuje zuzywanie sie nadmierne powierzchni nosnych pod waleczkami.Zgodnie z wynalazkiem usuniecie omawianych nieprawidlowosci uzyskuje sie poprzez sprze¬ glo, w którym kazdy z zabierakowych waleczków o promieniu R w cyklu roboczym umieszczony Jest zarówno w tarczy Jak i walku w komorach, z których komora w tarczy jest zlozona z wy¬ brania o glebokosci i szerokosci minimum 2R oraz wybrania bocznego jednego obrzeza w ksztal¬ cie czesci walca o promieniu R, zas komora w elemencie nosnym tulejowym lub walkowym sklada sie czesciowo z wybrania walcowego o promieniu R i czesciowo z wybrania bedacego w przekro¬ ju poprzecznym polowa odcinka kola, którego sieczna Jest prostopadla do osi laczacej srodek czesci walcowej wybrania z srodkiem elementu nosnego walkowego lub tulejowego. Przy tym, w tarczy nad kazdym zabierakowym waleczkiem znajduje sie sprezyna srubowa ograniczona mise¬ czka i krazkiem, której nacisk na zabierakowy waleczek Jest wiekszy od ciezaru tego walecz¬ ka powiekszonego o Jego sile bezwladnosci przy ruchu obrotowym sprzegla, a mniejszy od sily dajacej moment tarcia nie wiekszy niz minimalny moment obrotowy obciazajacy element nosny walkowy lub tulejowy.2 135 272 Sprzeglo wedlug wynalazku charakteryzuje sie pewnoscia dzialania przez wyeliminowanie mozliwosci zakleszczania sie waleczków,, a ponadto zmniejszono w duzym stopniu naciski Jed¬ nostkowe waleczków na powierzchnie nosne przez co zwieksza sie znacznie zywotnosc sprzegla ze wzgledu na male zuzywanie sie powierzchni nosnej.Sprzeglo jednokierunkowe wedlug wynalazku przedstawione w przykladowych wykonaniach na rysunku, na którym fig, 1 przedstawia przekrój podluzny z elementem nosnym tulejowym, fig. 2 - fragment przekroju poprzecznego z elementem nosnym walkowym przy biegu luzem i fig. 3 - fragment przekroju poprzecznego przez sprzeglo z elementem nosnym walkowym, w cyklu roboczym.Jak przedstawiono na fig. 1, w sklad sprzegla wchodzi tarcza 1, która poprzez zabiera- kowe waleczki 5 jak równiez pierscien osadczy 2, tuleje dystansowa 3, pierscien dystanso¬ wy 6f pokrywe 7, uszczelke 8 i lozyska 9 Jest sprzezona z elementem nosnym - tulejowym 4*.Na fig. 2 13 uwidoczniono element nosny w postaci walka 4. Na fig* 2 13 uwidoczniono równiez pozostale elementy sprzegla, jak równiez usytuowanie zabierakowych waleczków 5 przy biegu luzem, Jak i w cyklu roboczym sprzegla.Jak przedstawiono na fig. 3 zabierakowy waleczek 5 o promieniu R w cyklu roboczym umie¬ szczony Jest zarówno w tarczy 1 Jak i w elemencie nosnym walkowym 4 w komorach, z których komora w tarczy 1 Jest zlozona z wybrania "a" o glebokosci i szerokosci wiekszej od 2R, o luz montazowy oraz wybrania bocznego "b" w ksztalcie czesci walca o promieniu "R".Komora w elemencie nosnym walkowym 4 sklada sie czesciowo z wybrania walcowego "c" o promie¬ niu "R" i czesciowo z wybrania "d" bedacego w przekroju poprzecznym polowa odcinka kola, którego sieczna Jest prostopadla do osi laczacej srodek czesci walcowej wybrania ze srod¬ kiem elementy nosnego walkowego 4. W tarczy 1 nad zabierakowym waleczkiem 5 znajduje sie sprezyna srubowa 13 ograniczona miseczka 10 i krazkiem 11, której nacisk nF" na zabierako¬ wy waleczek 5 jest wiekszy od ciezaru tego waleczka 5 powiekszonego o Jego sile bezwladno¬ sci przy ruchu obrotowym sprzegla, a mniejszy od sily dajacej moment tarcia, nie wiekszy niz minimalny moment obrotowy obciazajacy element nosny walkowy 4. Na fig. 2 uwidoczniono wejscie calkowite zabierakowych waleczków 5 do wybrania "a" komory w tarczy 1 przy biegu luzem sprzegla.Sprzeglo wedlug wynalazku mozna stosowac w róznych maszynach i urzadzeniach wymagaja¬ cych przekazywania ruchu obrotowego tylko w jednym kierunku a posiadajacych elementy nosne w ksztalcie walków lub tulejek.Zastrzezenie patentowe Sprzeglo Jednokierunkowe, w którego sklad wchodzi walek lub tuleja i osadzona na nim poprzez zabierakowe waleczki tarcza z jednym stopniem swobody ruchu, znamienne tym, ze kazdy z zabierakowych waleczków /5/ o promieniu /R/ w cyklu roboczym umieszczony Jest zarówno w tarczy /i/ jak i w elemencie nosnym tulejowym /4'/ lub walkowym /4/ w komo¬ rach, z których komora w tarczy /i/ jest zlozona z wybrania /a/ o glebokosci i szerokosci minimum 2/R/ oraz wybrania bocznego /b/ Jednego obrzeza w ksztalcie czesci walca o promie¬ niu /R/, zas komora w elemencie nosnym tulejowym /4V lub walkowym /4/ sklada sie czesciowo z wybrania walcowego /c/ o promieniu /R/ i czesciowo z wybrania /d/ bedacego w przekroju poprzecznym polowa odcinka kola, którego sieczna Jest prostopadla do osi laczacej srodek czesci walcowej wybrania z srodkiem elementu nosnego walkowego /4/ lub tulejowego /4*/t przy czym w tarczy /1/ nad kazdym zabierakowym waleczkiem /5/ znajduje sie sprezyna srubowa /13/ ograniczona miseczka /10/ i krazkiem /11/, której nacisk /F/ na zabierakowy waleczek hi jest wiekszy od ciezaru tego waleczka /5/ powiekszonego o Jego sile bezwladnosci przy ruchu obrotowym sprzegla, a mniejszy od sily dajacej moment tarcia, nie wiekszy niz minimalny mo¬ ment obrotowy obciazajacej element nosny walkowy /4/ lub tulejowy /4*/.135 272 FiS. i Fig 3 PLThe subject of the invention is a one-way clutch, which includes a shaft and a disc mounted on it through driving rollers with one degree of freedom of movement. with the inner surface of the hole of the second motion transmission element, giving the rotation of both elements in the same direction, and in the other direction of rotation, the rollers move to the place of the largest recess, which allows one element to rotate in relation to the other. Such solution of one-way couplings is characterized by uncertainty of operation due to against jamming of the rollers, and thus no disconnection occurs when one of the elements changes direction of rotation In addition, due to high unit pressures, excessive wear of the bearing surfaces under the rollers occurs. According to the invention, the removal of the abnormalities in question is achieved by a coupling in which each of the driving rollers with radius R in the working cycle is placed both in the disc and in the roll in chambers, the chamber of which in the disc is composed of a recess with a depth and width of at least 2R and a recess of one side rim in the shape of a part of a cylinder with radius R, while the chamber in a sleeve or cylindrical bearing element partially consists of a cylindrical recess of radius R and partially from the recess being, in a transverse section, a half of the wheel segment whose secant is perpendicular to the axis joining the center of the cylindrical portion of the recess with the center of the cylindrical or sleeve carrier. At the same time, in the disc above each driver roller there is a coil spring limited by a cup and a pulley, the pressure of which on the driver roller is greater than the weight of this roller, increased by its inertia force during the rotation of the clutch, and smaller than the force giving the frictional moment no greater than the minimum torque loaded on the bearing element, a roller or sleeve.2 135 272 The coupling according to the invention is characterized by reliable operation by eliminating the possibility of jamming of the rollers, and moreover, the unit pressure of the rollers on the bearing surfaces is significantly reduced, which increases significantly life of the clutch due to low wear of the bearing surface. One-way clutch according to the invention, presented in the exemplary embodiments in the drawing, in which fig. 1 shows a longitudinal section with a sleeve bearing element, fig. 2 - a fragment of a cross-section with a cylindrical carrier with a free run and fig. 3 - fr The cross-sectional section of the coupling with a cylindrical carrier in the operating cycle. As shown in Fig. 1, the clutch consists of a disc 1 which, through the driving rollers 5, as well as a mounting ring 2, a spacer 3, a spacer 6f cover 7, seal 8 and bearings 9 It is connected to the carrier - sleeve 4 *. Fig. 2 13 shows a carrier in the form of a roller 4. Fig. 2 13 also shows the other elements of the coupling, as well as the location of the driving rollers 5 at the run as shown in Fig. 3, the driving roller 5 with radius R in the operating cycle is placed both in the disk 1 and in the roller carrier 4 in chambers, the chamber of which in the disk 1 is composed of a recess "a" with a depth and width greater than 2R, with mounting clearance and side recess "b" in the form of a cylinder with radius "R". The chamber in the cylindrical beam 4 consists partly of a recess in "c" with radius "R" and partially from the recess "d" being a half of the wheel segment in cross-section, the incisal of which is perpendicular to the axis connecting the center of the cylindrical part of the recess with the center of the roller bearing element 4. In the disc 1 above in the driving roller 5 there is a coil spring 13 limited by the cup 10 and the pulley 11, the pressure of which nF "on the driving roller 5 is greater than the weight of the driving roller 5 increased by its inertia force during the rotary movement of the clutch, and smaller than the force giving the moment of friction, not greater than the minimum torque applied to the roller bearing 4. Fig. 2 shows the complete entry of the driving rollers 5 for selecting "a" of the chamber in the disc 1 with the clutch running freely. According to the invention, the clutch can be used in various machines and devices require transmitting rotary motion in one direction only and having support elements in the shape of cylinders or sleeves. circumferential, consisting of a roller or a sleeve and a disk mounted on it through driving rollers with one degree of freedom of movement, characterized by the fact that each of the driving rollers / 5 / with radius / R / in the working cycle is placed both in the disk / and / as well as in the sleeve / 4 '/ or cylindrical / 4 / in the chambers, the chamber of which in the disc / and / is composed of a recess / a / for a minimum depth and width of 2 / R / and a side recess / b / One the rim in the shape of a part of a cylinder with the radius / R /, while the chamber in the sleeve / 4V or cylindrical / 4 / bearing element consists partly of a cylindrical recess / c / with a radius / R / and partly of a recess / d / in the cross section transversal half of the wheel segment, the secant of which is perpendicular to the axis connecting the center of the cylindrical part of the recess with the center of the cylindrical carrier / 4 / or sleeve / 4 * / t where in the disc / 1 / above each driver roller / 5 / there is a coil spring / 13 / limited cup / 10 / and discs em / 11 /, the pressure of which / F / on the driver roller hi is greater than the weight of this roller / 5 / increased by its inertia force during the rotation of the clutch, and smaller than the force giving the frictional moment, not greater than the minimum torque rolling element / 4 / or sleeve /4*/.135 272 FiS. and Fig 3 PL