Przedmiotem wynalazku jest transkoder chrominancji przeznaczony do przeksztalcenia sygnalu wejsciowego uksztaltowanego wedlug wymogów jednego z systemów telewizji koloro¬ wej w sygnal wyjsciowy uksztaltowany zgodnie z wymogami innego systemu telewizji koloro¬ wej, który to sygnal wejsciowy jest obarczony zaklócajacymi bledami podstawy czasu, za¬ wierajacy zródlo calkowitego sygnalu wizyjnego obrazu kolorowego, na którego wyjsciu za¬ laczony jest filtr grzebieniowy o przestrajanej czestotliwosci srodkowej, filtr dolno- przepustowy, dolaczony do jednego z wyjsc filtru grzebieniowego, na którym uzyskuje sie sygnal chrominancji, pierwszy obwód sumujacy, którego pierwsze wejscie polaczone jest z wyjsciem filtru dolnoprzepustowego, drugie wejscie jest polaczone z drugim wyjsciem fil¬ tru grzebieniowego, na którym uzyskuje sie sygnal luminancji, a wyjscie - z wejsciem ob¬ wodu deemfazy, którego wyjscie jest polaczone z Jednym z wejsc drugiego obwodu sumujace¬ go, którego drugie wejscie jest polaczone, poprzez uklad przetwarzania sygnalu chromi¬ nancji, z pierwszym wyjsciem filtru grzebieniowego, a wyjscie stanowi wyjscie transkode- ra» Zgodnie z wynalazkiem uklad przetwarzania sygnalu chrominancji zawiera uklad mnoza¬ cy, którego pierwsze wejscie jest polaczone z pierwszym wyjsciem filtru grzebieniowego, drugie wejscie jest polaczone z wyjsciem obwodu przelaczajacego, którego wejscia sa pola¬ czone z wyjsciami ukladu konwertera, ukladu generatora sygnalowego oraz generatora syg¬ nalu odniesienia, prcy czym jedno z wyjsc obwodu konwertera jest polaczone z wejsciem sterujacym filtru grzebieniowego* Pierwsze wejscie obwodu generatora sygnalowego jest po¬ laczone z wyjsciem obwodu deemfazy, drugie wejscie jest polaczone z wyjsciem ukladu mno¬ zacego, trzecie wejscie jest polaczone z wyjsciem generatora sygnalu odniesienia, pier¬ wsze wyjscie obwodu generatora sygnalowego jest polaczone z wejsciem sterujacym obwodu przelaczajacego, drugie wyjscie - z pierwszym wejsciem obwodu przelaczajacego i z drugim wejsciem obwodu konwertera, którego pierwsze wejscie jest polaczone z wyjsciem generato¬ ra sygnalu odniesienia, a którego drugie wyjscie jest polaczone z drugim wejsciem obwo¬ du przelaczajacego, a pierwsze wyjscie - z wejsciem sterujacym filtru grzebieniowego.Uklad mnozacy zawiera wejsciowy filtr pasmowy, którego wejscie jest polaczone z za¬ ciskiem wejsciowym ukladu mnozacego, 1 którego wyjscie jest polaczone z pierwszym wejs¬ ciem obwodu mnozacego, którego drugie wejscie jest polaczone z drugim zaciskiem wejscio¬ wym ukladu mnozacego, a wyjscie - poprzez wyjsciowy filtr pasmowy - z zaciskiem wyjscio¬ wym ukladu mnozacego* Obwód konwertera zawiera pierwszy obwód mnozacy, którego pierwsze wejscie jest po¬ laczone z pierwszym wejsciem obwodu konwertera, drugie wejscie jest polaczone z drugim132 630 3 wejsciem, a wyjscie - poprzez polaczony ssersgowo pierwszy filtr pasmowy, korektor fazyf powielacz czestotliwosci i drugi filtr pasmowy - z pierwszym wejsciem drugiego obwodu mno¬ zacego, którego drugie wejscie jest polaczone z drugim wejsciem obwodu konwertera, a wyj¬ scie - poprzez trzeci filtr pasmowy - z drugim wyjsciem obwodu konwertera, którego pier¬ wsze wyjscie jest polaczone z wyjsciem pierwszego filtru pasmowego* Pierwsze wejsoie etanowi wejscie detektora synchronicznego, drugie wejscie stanowi pierwsze wejscie detektora fazy, którego drugie wejscie jest polaczona z wyjsciem genera¬ tora komutowanego sygnalu synchronizacji kolorów, i którego wejscie sterujace jest pola¬ czone z trzecim wejsciem obwodu generatora sygnalowego polaczonym z wejsciem generatora sygnalu odniesienia, a wyjscie - z wejsciem generatora sterowanego napieciowo, którego wyj¬ scie jest poleczone z drugim wyjsciem obwodu generatora sygnalowego, poleczonym z drugim wejsciem obwodu konwertera i pierwszym wejsciem obwodu przelaczajacego, przy czym pierwsze wyjscie obwodu generatora sygnalowego stanowi wyjscie dzielnika czestotliwosci dolaczonego do wyjscia detektora synchronicznego.Korzystnym jest, gdy drugie wajscie obwodu generatora sygnalowego jest polaczone po¬ przez filtr pasmowy z wyjsciem drugiego ukladu mnozacego, którego pierwsze wejscie jest po¬ laczone z drugim wyjsciem pierwszego ukladu mnozacego, a drugie wejscie - z drugim wyjs¬ ciem obwodu generatora sygnalowego.Korzystnym jest przy tym, gdy pierwsze wejscie drugiego obwodu mnozacego obwodu kon¬ wertera jest polaczone z pierwszym wejsciem obwodu konwertera, do którego dolaozone jest pierwsze wejscie pierwszego obwodu mnozacego, a drugie wejscie drugiego obwodu mnozacego jest polaczone poprzez pierwszy filtr pasmowy z wyjsciem pierwszego obwodu mnozacego.Wymienione powyzej i dodatkowe cechy w niniejszym wynalazku sa opisane szczególowo w oparciu o zalaczony rysunek, na którym sa podane odpowiednio oznaczone identyfikacyjne okreslajace elementy skladowe transkodera i na którym fig, 1 jest schematem blokowym urza¬ dzenia odtwarzajacego zapis z plyty wizyjnej wyposazonego w transkoder wedlug wynalazku; fig. 2 jest schematem blokowym zmodyfikowanego urzadzenia odtwarzajacego zapis z plyty wizyjnej z fig. 1; fig. 3 jest schematem blokowym urzadzenia odtwarzajacego zapis z plyty wizyjnej zmodyfikowanego wzgledem urzadzen z fig. 1 i fig* 2.W urzadzeniu odtwarzajacym zapis z plyty wizyjnej przedstawionym na fig* 1 zastoso¬ wano transkoder chrominancji wedlug wynalazku przeznaczony do wytwarzania wyjsciowego syg¬ nalu wizyjnego zakodowanego zgodnie z wymogami systemu telewizji kolorowej PAL uzyskiwane¬ go w wyniku odtwarzania zapisu % plyty wizyjnej.Urzadzenie do odtwarzania zapisu 10 z plyty wizyjnej przedstawione na fig. 1 zawiera plyte obrotowa, przeznaczona do obracania plyty wizyjnej 12, oraz przetwornik 14 przezna¬ czony do odczytywania informacji wizyjnej z plyty* Dla przykladu mozna zalozyc, ze urza¬ dzenie odtwarzajace zapis z plyty wizyjnej jest przewidziane do wykorzystania z plyta, na której informacja wizyjna jest zarejestrowana w postaci zmian topologicznych, a odczyty¬ wana jako zmiany pojemnosci miedzy przetwornikiem 14 a plyta 12. Jednakze nalezy miec na uwadze, ze transkoder wedlug wynalazku moze byc zastosowany w polaczeniu z innymi rodzajami urzadzen odtwarzajacych informacje z plyty wizyjnej, urzadzeniami odtwarzajacymi zapis z tas¬ my magnetycznej, z urzadzeniami kamerowymi, zespolami pamieci, urzadzeniami transmisyjnymi itd.Sygnal wyjsciowy z przetwornika 14 jest doprowadzany do wejscia ukladu 16 przetwa¬ rzajacego informacje majaca postac zmian pojemnosci w napiecie reagujacego na zmiany po¬ jemnosci miedzy przetwornikiem 14 a plyta 12 i wytwarzajacego zmodulowany czestotliwos¬ ciowe napieciowy sygnal wyjsciowy, odwzorowujacy zarejestrowana na plyoie informacje wizyjna.Demodulator 16 przeksztalca zmodulowany czestotliwosciowe sygnal uzyskiwany na wyjs¬ ciu ukladu 16 w wyjsciowy sygnal wizyjny. Sygnaly wizyjne zapisane na plycie sa sygnala¬ mi uksztaltowanymi w systemie z wytlumiona podnosna.Przy zapisie w systemie z wytlumiona podnosna inforjnacja o chrominancji jest repre¬ zentowana przez podnosna koloru w postaci ogólnej stosowanej w systemie NTSC. Jednakze4 132 630 skladowa chrominancji przy zapisie z wytlumiona podnosna nie jest umieszczana w zakresie górnych czestotliwosci pasma luminancjit ale raczej jest wytlumiana w zakresie czestotliwo¬ sci* W przykladzie przedstawionym na fig* 1 zaklada sie, *,e czestotliwosc podnosnej jest w poblizu 2,29 MHz ze wstegami bocznymi zajmujacymi pasma + 500 kHz po obu stronach tej pod¬ nosnej, a sygnal luminancji zajmuje pasmo o wiele powyzej najwiekszej czestotliwosci pod¬ nosnej koloru /na przyklad, do 3 MHz/, Przykladowo, jako demodulator 18 sygnalu zmodulowanego czestotliwosciowo moze byc wy»» korzystany uklad dzialajacy na zasadzie zliczania impulsów lub uklad 2 petla fazowa.Calkowity sygnal wizyjny wytwarzany przez demodulator 18 sygnalu modulowanego czesto¬ tliwosci owo jest rozdzielany na PAL skladowa luminancji i skladowa chrominancji z wytlu¬ miona podnosna przez filtr grzebieniowy 20 o przestrajanej czestotliwosci srodkowej.Przyczyna, dla której wykorzystuje sie filtr grzebieniowy o przestrajanej czestotli¬ wosci srodkowej, a nie inny filtr o stalej czestotliwosci, jest zapewnianie maksymalizacji skutku filtrowania uzyskiwanej przy przestrajaniu czestotliwosci srodkowej filtru zgodnie z bledami podstawy czasu, którymi moze byc obarczony sygnal wizyjny* To wymaga doprowadze¬ nia sygnalu sterujacego o wzglednie duzej czestotliwosci do filtru 20, który to sygnal ste¬ rujacy steruje praca ukladu taktujacego i reguluje szybkosc przenoszenia ladunku w przy¬ rzadach dzialajacych na zasadzie sprzezenia ladunkowego wykorzystanych jako linia opóznia¬ jaca w filtrze grzebieniowym* Jak to zostanie objasnione ponizej, korzystnym jest, gdy ten sygnal sterujacy przelaczajacy czestotliwosc srodkowa filtru grzebieniowego jest wytwa¬ rzany jako produkt uboczny przy przetwarzaniu sygnalu chrominancji przez transkoder wed¬ lug wynalazku* wyjsciowy sygnal chrominancji na wyjsciu filtru grzebieniowego 20 zawiera informacje o luminancji w dolnym zakresie pasma czestotliwosciowego oraz infomacje o chrominancji uksztaltowana w systemie z wytlumiona podnosna. Ta informacja o luminancji umieszczona w dolnym zakresie pasma sygnalu wyjsciowego chrominancji jest przepuszczana przez filtr do¬ lnoprze pustowy 22 i doprowadzana do obwodu sumujacego 23, w którym jest dodawana do syg¬ nalu luminancji uzyskiwanego na drugim wyjsciu filtru grzebieniowego* W ten sposób uzys¬ kuje sie sygnal luminancji PAL zapewniajacy odtwarzanie szczególów pionowych odtwarzanego obrazu* Filtr dolnoprzepustowy moze miec, na przyklad, górna czestotliwosc graniczna mniej¬ sza od 1,79 UHz» przez co bedzie wyeliminowana mozliwosc sumowania sygnalu chrominancji o wytlumionej podnosnej z sygnalem luminancji PAL* Jak zaznaczono uprzednio, zaleta wyboru czestotliwosci dla wytlumionej skladowej podnosnej /2,29 MHz/ jest to, ze zapewnia sie przez to wieksze uwydatnienie szczególów pionowych odwzorowywanych przez skladowe miesz¬ czace sie w pasmie sygnalu luminancji, poniewaz filtr 22 moze miec wieksza górna czestotli¬ wosc graniczna.Sygnal wyjsciowy 2 obwodu sumujacego 23 jest doprowadzany do obwodu deemfazy 24, co ma na celu usuniecie skutków preemfazy, zastosowanej przy ksztaltowaniu sygnalu rejestro¬ wanego. W wyniku deemfazy uzyskuje sie znormalizowany sygnal luminancji PAL doprowadzany do drugiego obwodu sumujacego 26, gdzie jest on sumowany ze znormalizowanym sygnalem chrominancji PAL wytwarzanym przez transkoder wedlug wynalazku* W wyniku uzyskuje sie znor¬ malizowany calkowity sygnal wizyjny obrazu kolorowego odpowiadajacy wymogom systemu tele¬ wizji kolorowej PAL na wyjsciowym zacisku 24.Transkoder z fig* 1 zawiera uklad mnozacy 30 przeznaczony do mnozenia w kolejnych przedzialach czasowych sygnalu chrominancji z wytlumiona podnosna uzyskiwana na wyjsciu filtru grzebieniowego 20 z pierwszym i drugim sygnalami przeksztalconymi S1 i S2 wytwarza¬ nymi przez generator sygnalowy 40 i konwerter 60 odpowiednio* Przelacznik 80 sterowany sygnalem o czestotliwosci równej polowie czestotliwosci odchylenia linii, fu/2, wytwarza¬ nym przez generator sygnalowy 40 zapewnia selekcje w kolejnych przedzialach czasowych sy¬ gnalów przeksztalconych doprowadzanych do ukladu mnozacego 30*132 630 5 Generator sygnalowy 40 i konwerter 60 odbieraja sygnal odniesienia o czestotliwosci równej czestotliwosci podnosnej PAL /4,43 MRz/ wytwarzany przez generator PAL 90. Sygnal B29 jak zostanie wyjasnione ponizej, zapewnia przeniesienie czestotliwosci i korekcje pod¬ stawy czasu sygnalu chrominancji z wytlumiona podnosna, lecz nie wprowadza zmian do wspól¬ zaleznosci fazowych miedzy wektorami skladowych U i V. Sygnal SI równiez zapewnia korek¬ cje podstawy czasu i przeniesienie czestotliwosci, a ponadto odwraca faze skladowej chro¬ minancji V wyjsciowego sygnalu ukladu mnozacego 30.Generator 40 dodatkowo do funkcji wymienionej powyzej wytwarza sygnal korekcji ble¬ dów predkosci dla przetwornika 100 sterujacego pozycja tangencjalna przetwornika 14 wzgle¬ dem plyty 12 celem wprowadzenia korekcji bledów grupowych podstawy czasu, którymi obar¬ czone sa zarówno skladowa luminancji jak tez chrominancji zapisanego sygnalu wi^jnego spowodowanych, na przyklad, mimosrodowoscia plyty lub jej skrzywieniem. Konwerter 60 rea¬ lizuje równiez uprzednio zaznaczona dodatkowa funkcje maksymalizacji skutecznosci filtro¬ wania przez filtr grzebieniowy 20 poprzez generowanie i zmienianie czestotliwosci sygna¬ lu sterujacego czestotliwoscia srodkowa filtru grzebieniowego• Mozna zapewnic, aby te funkcje byly realizowane na drodze uzyskiwania sygnalu wyjsciowego bezposrednio z obwodu generatora sterowanego napieciowe 57 wchodzacego w sklad generatora sygnalowego 40 • Uklad mnozacy 30 zawiera pierwszy zacisk wejsciowy 31 polaczony z wyjsciem dla syg¬ nalu chrominancji filtru grzebieniowego 20, drugi zacisk wejsciowy 32 polaczony z wyjs¬ ciem przelacznika 80 oraz zacisk wyjsciowy 33 polaczony z wejsciem dla sumowanego sygna¬ lu chrominancji ukladu sumujacego 26* Zacisk 31 jest polaczony poprzez filtr pasmowy 34 z jednym z wejsc obwodu mnozacego 35 zrealizowanego w ukladzie pojedynczego lub podwój¬ nego zrównowazonego micezacza wchodzacego w sklad ukladu 30, przy tym drugie wejscie ob¬ wodu mnozacego 35 jest polaczone z drugim wejsciem 32 ukladu mnozacego 30, do którego doprowadzane sa sygnaly przetworzone S1 i S2 z przelacznika 60« wyjscie obwodu mnoza¬ cego 35 Jest polaczone poprzez drugi filtr pasmowy 35 z zaciskiem wyjsciowym 33 ukladu mnozacego 30* Filtr 34 ma czestotliwosc srodkowa pasma przenoszenia równa czestotliwosci sygnalu wejsciowego chrominancji z wytlumiona podnosna /to znaczy 2,29 Bfflz/, a drugi filtr pas¬ mowy ma czestotliwosc srodkowa pasma przenoszenia równa wymaganej czestotliwosci wyjs¬ ciowej podnosnej chrominancji PAL /to znaczy 4,43 MHz/. Poniewaz szerokosc pasma zajmo¬ wanego przez sygnal chrominancji nie zmienia sie w znaczny sposób przy przeniesieniu skladowej do innego zakresu czestotliwosciowego, jak równiez w procesie sprzegania 1 stabilizacji podstawy czasu, filtry 34 i 36 moga miec jednakowe Bzerokosci pasm przeno¬ szenia /to znaczy 1 MHz/. Jednakze filtr 34 moze byc zaprojektowany na nieco wieksze pa- ano przenoszenia niz filtr 36 w tym celu, aby uwzglednic mozliwe przesuniecie czesto¬ tliwosci skladowych chrominancji spowodowane bledami podstawy czasu wywolanymi nosnika* mi zapisu /plyta wizyjna 12/• Nie jest wymagane, aby filtr 36 mial szersze pasmo przenoszenia niz zajmuje wyjs¬ ciowy sygnal chrominancji, poniewaz skladowe odwzorowujace bledy podstawy czasu obecne w obu przetworzonych sygnalach S1 i S2 koryguja bledy podstawy czasu w sygnale chromi¬ nancji z wytlumiona podnosna w procesie realizacji operacji mnozenia przez obwód mnozacy 35.Generator sygnalowy 40 zawiera pierwszy zacisk wejsciowy 41 dla odbioru sygnalu lt** minancji PAL z ukladu deemfazy 24, drugi zacisk wejsciowy 42 dla odbioru wyjsciowego ty* gnalu chrominancji PAL z ukladu mnozacego 30, trzeci zacisk wejsciowy 43 dla odbioru sy¬ gnalu odniesienia dla podnosnej PAL z generatora sygnalu odniesienia PAL 90, pierwszy za¬ cisk wyjsciowy 44 dla wprowadzenia sygnalu o czestotliwosci równej polowie czestotliwo¬ sci odchylania linii, %/2, i doprowadzania do wejscia sterujacego przelacznika 80, dru¬ gi zacisk wyjsciowy 45 dla wyprowadzenia pierwszego sygnalu przetworzonego S1 i dopro¬ wadzenia go do jednego z wejsc przelacznika 80, oraz trzeci zacisk wyjsciowy 46 dla wy-6 132 630 prowadzenia sygnalu sterujacego korygujacego bledy predkosci i doprowadzania go do prze¬ twornika 100.W bloku generatora sygnalowego 40 impulsowa skladowa synchronizacji linii sygnalu lu- minancji PAL doprowadzana do zacisku 41 jest poddawane, detekcji przez impulsowy detektor synchroniczny 51, który dostarcza impulsy dla multiwibratora 53 i generatora komutowanej skladowej synchronizacji kolorów 54* Impulsy te sa doprowadzane do wejsc multiwlbratora 53 i generatora 54 laozem 52, Wyjsciowy sygnal multiwib ratora 53 jest doprowadzany do za¬ cisku 44, a nastepnie do przelacznika 80** Ten sygnal steruje praca przelacznika 80 umozli¬ wiajac doprowadzanie przetworzonych sygnalów S1 i 32 w kolejnych przedzialach czasowych odchylania linii do ukladu mnozacego 30* Generator S4 komutowanego sygnalu synchronizacji kolorów jest wyzwalany kazdym impulsem pojawiajacym sie na laczu 52, co ma na celu dopro¬ wadzenie sygnalu zezwalajacego do detektora fazy 55 majacego wejscia dla sygnalów, których fazy sa porównywane, polaczone z wejsciowymi zaciskami 42 i 43* Impulsy komutacji skladowej synchronizacji kolorów sa synchronizowane w czasie tak, aby pojawialy sie w koncowej ozesci przedzialu czasowego zajetego przez impuls synchroni¬ zacji linii w ciagu przedzialu czasowego przeznaczonego dla skladowej synchronizacji ko¬ lorów, po którym detektor fazy 55 wytwarza sygnal bledu odwzorowujacy róznice faz miedzy skladowa odniesienia wytwarzana przez generator sygnalu odniesienia 90, a skladowa syn¬ chronizacji kolorów wyjsciowego sygnalu chrominancji PAL* Blad podBtawy czasu, którym jest obarczony wyjsciowy sygnal chrominancji PAL, w ten sposób jest przeksztalcany w sygnal proporcjonalny do wartosci bledu na wyjsciu detektora fazy 55« Sygnal bledu wytwarzany przez detektor fazowy 55 jest zapamietywany w kondensatorze /nie pokazanym na rysunku/ w postaci napiecia proporcjonalnego do wartosci bledu przez ok¬ res czasu miedzy przedzialami czasowymi przeznaczonymi dla sygnalu komutacji skladowej synchronizacji kolorów i doprowadzany do filtru dolnoprzepustowego 56, który wydziela z sygnalu bledu skladowa, która jest doprowadzana do zacisku 46 i wykorzystywana do stero¬ wania przetwornikiem 100 celem wprowadzenia korekcji bledów predkosci. Napieciowy sygnal bledu jest równiez doprowadzany do generatora 57 sterowanego napieciowo, który wytwarza i doprowadza pierwszy sygnal przetwarzany S1 do zacisku 45 dla minimalizacji bledów czes¬ totliwosci i fazy, którymi jest obarczony wyjsciowy sygnal chrominancji PAL i dla odwra¬ cania fazy skladowej chrominancji Y« Przetwornik 100 jest mechanicznie sprzezony z przetwornikiem 14 i Jest przeznaczony do regulacji tangencjalnej pozycji przetwornika 14 wzgledem sciezki informacyjnej na ply¬ cie wizyjnej 12* Jezeli, na przyklad, plyta nie jest dokladnie okragla, przetwornik 100 zmienia skuteczna dlugosc ramienia przetwornika 14 synchronicznie z obracaniem sie plyty, aby skompensowac mimosrodowosc.Generator 57 sterowany napieciowo, który wytwarza pierwszy sygnal przetwarzany SI, jest zaprojektowany tak, aby czestotliwosc srodkowa pasma jego przestrajania wynosila 6,72 MHzt to znaczy aby byla równa sumie czestotliwosci odniesienia PALj jaka ma sygnal odniesienia PAL generowany przez generator sygnalu odniesienia PAL 90 /4,43 MHz/ i zna¬ mionowej czestotliwosci podnosnej /2929 MHz/ sygnalu chrominancji z wytlumiona podnosna« Gdy tylko pojawia sie blad podstawy czasu w wyjsciowym sygnale chrominancji PAL na zaci¬ sku 33f gdy sygnal S1 jest doprowadzony do ukladu mnozacego 30, czestotliwosc generato¬ ra 57 sterowanego napieciowo zmienia sie w odpowiedzi na detekcje bledu przez detektor fazy 55 tak, aby zminimalizowac blad podstawy czasu* Taki sam proces ma miejsce, gdy sy¬ gnal S2 doprowadza sie do ukladu mnozacego 30, poniewaz sygnal S2 jest uzyskiwany % syg¬ nalu S1, a przez to zawiera podobne, jak S1, skladowe korekcji bledów podstawy czasu* Nalezy w tym miejscu zaznaczyc, ze sygnal S1 ma wieksza czestotliwosci niz ©ygnal chrominancji z wytlumiona podnosna i ze filtr 36 przepuszcza sygnal, bedacy produktem przetwarzania dwóch sygnalów, o mniejszej czestotliwosci, to znaczy sygnal o czestotliwo¬ sci róznicowej* W wyniku górna i dolna wstegi boczne sygnalu chrominancji z wytlumiona132 650 7 podnosna 8a przeksztalcane 19 sygnal chrominancji PAL przepuszczany przez filtr 36, gdy sy¬ gnal S1 jest doprowadzany do obwodu mnozacego 35* Takie przeksztalcenie wsteg bocznych lub koniugacja sygnalu chrominancji nie ma miejsca wówczas, gdy do obwodu mnozacego 35 dopro¬ wadzany jest sygnal S2, to znaczy wówczas nie maja miejsca zmiany wspólzaleznosci fazowych miedzy skladowymi chrominancji U i V. Gdy przelacznik 80 doprowadza sygnal S2 o czestotli¬ wosci znamionowej równej 2,14 MHz do obwodu mnozacego 35» sa wytwarzane skladowo pcdnosnej majace czestotliwosci: sumaryczna i róznicowa, to znaczy 4,43 MHz i 0,15 MHz. W tym przy¬ padku raczej sygnal o czestotliwosci sumarycznejj niz róznicowej, jest przepuszczany przez filtr 36 do zacisku wyjsciowego 33« Przy mnozeniu sygnalu chrominancji z i^tlumiona podnos¬ na przez Bygnal S2 uzyskuje sie sygnal o czestotliwosci sumarycznej /2,14 MHz + 2,29 MHz/ odpowiadajacy wymogom systemu telewizji kolorowej PAL /4,43 MHz/ bez wzajemnej zamiany gór¬ nej i dolnej wstegi bocznej podnosnej chrominancji i dlatego nie zachodzi sprzeganie lub wzajemna zamiana wsteg bocznych* Zadaniem konwertera 60 jest generowanie sygnalu S2 tak, aby gdy przelacznik 80 dopro¬ wadza sygnal S2 do ukladu mnozacego 30, sygnal chrominancji z wytlumiona podnosna byl na¬ tychmiast poddawany operacji przeksztalcania czestotliwosci i korekoji bledów podstawy cza¬ su. Konwerter 60 zawiera zacisk wejsciowy 61 polaczony z wyjsciem generatora sygnalu od¬ niesienia PAL 90* zrcisk wejsciowy 62 polaczony z wyjsciem generatora 57 sterowanege na¬ pieciowo, zacisk wyjsciowy 63 polaczony z wejsciem przelacznika 80 i zacisk wyjsciowy 64 polaczony z wejsciem sterujacym filtru grzebieniowego 20# Konwerter zawiera obwód mnozacy 65 majacy wejscia polaczone z zaciskami 61 i 62. Jest on przeznaczony do mnozenia sygnalu o czestotliwosci odniesienia PAL /4f43 MHz/ przez pie¬ rwszy sygnal przetworzony S1 /6,72 MHz/ i do wytwarzania sygnalu o czestotliwosci rózni¬ cowej /2,29 MHz/, który zostaje przepuszczony przez filtr pasmowy 66 do zacisku wyjsciowe¬ go 64 i wykorzystuje sie do przestrajania czestotliwosci srodkowej filtru grzebieniowego 20 w zaleznosci od bledu podstawy czasu, jaki jest odwzorowywany przez-sygnal S1 - celem maksymalizacji skutecznosci filtrowania, o czym bylo powiedziane powyzej.Dla przykladu, jezeli pojawi sie blad podstawy czasu taki, jaki móglby spowodowac zwiekszenie czestotliwosci sygnalu chrominancji z wytlumiona podnosna, czestotliwosc ge¬ neratora 57 sterowanego napieciowo bedzie równiez sie zwiekszac tak, aby róznica czesto¬ tliwosci sygnalów Si i odniesienia PAL zwiekszala sie. Taka zmiana czestotliwosci sygna¬ lu na wyjsciu 64 z kolei bedzie powodowala zwiekszenie czestotliwosci sygnalu taktujace¬ go obwodu taktujacego w filtrze grzebieniowym 20, przez co uzyskuje sie zmniejszenie dlu¬ gosci linii opózniajacej tak, ze odstep miedzy prazkami charakterystyki przenoszenia fil¬ tru grzebieniowego staje sie mniejszy i przez to uzyskuje sie przestrajanie filtru na wieksza czestotliwosc* Sygnal uzyskiwany na wyjsciu filtru pasmowego 66 o czestotliwosci znamionowej 2,29 MHz jest doprowadzany do korektora fazy 671 a nastepnie do podwajacza czestotliwosci 66 i do 4,58 MHz filtru pasmowego 69# Uzyskiwany na wyjsciu filtru 69 sygnal skorygowany fazowo o podwojonej czestotliwosci jest doprowadzany do jednego z wejsc obwodu mnozacego 70, do którego drugiego wejscia doprowadza sie sygnal 81 z zacisku wejsciowego 62• Na wyjsciu drugiego obwodu mnozacego 70 us^rskuje sie sygnal S2, który doprowadza sie do za¬ cisku wyjsciowego 63, a nastepnie do jednego z wejsc przelacznika 80. Drugi obwód mno¬ zacy wytwarza sygnaly o czestotliwosci sumarycznej /11,3 MHz/ i róznicowej /2,14 MHz/* Sygnal o czestotliwosci róznicowej 2,14 MHz /który przepuszcza sie przez filtr pasmowy 71/ i sygnal chrominancji z wytlumiona podnosna zostaje przeksztalcony w sygnal chromi¬ nancji PAL o czestotliwosci znamionowej 4,43 MHz, uzyskiwany na wyjsciu obwodu mnozace¬ go 30 - bez odwrócenia fazy skladowej V* Nie jest istotnym usuwanie produktów uzyskiwa¬ nych w wyniku przetwarzania o czestotliwosci sumarycznej 11,3 MHz z wyjscia obwodu mno¬ zacego 70 przed doprowadzeniem sygnalu S2 do ukladu mnozacego 30, poniewaz uzyskiwane8 132 630 produkty o czestotliwosci sumarycznej i róznicowej nie mieszcza sie w pasmie przenoszenia filtru 36 i w ten sposób filtr 71 moze byc z ukladu wyeliminowany, o ile jest to wymagane.Przeznaczeniem korektora fazy 67 jest kompensacja malych bledów fazowych, które moga zostac spowodowane, na przyklad, opóznieniem czasowym wprowadzanym przez filtry 66, 69f 71 • Skutek takich bledów fazowych polegalby na tym, ze nie zostaloby zachowane wzgledne prze¬ suniecie fazy sygnalów synchronizacji kolorów w kolejnych liniach odchylania. Korektor fazowy 67 moze byc wyeliminowany z ukladu, jezeli przesuniecie fazowe wprowadzan© przez konwerter 60 jest dostatecznie male, to znaczy na tyle male, ze mozna go nie uwzgledniac.Na fig* 2 przedstawiono urzadzenie, w którym zastosowano drugi uklad mnozacy 200, którego zadaniem jest stale wytwarzanie sygnalu synchronizacji kolorów /to znaczy sygnalu majacego nie zmieniona skladowa V/ dla detektora fazy 55 generatora sygnalowego 40. Powy¬ zej zaznaczono, ze w przedstawionym na fig. 1 urzadzeniu do odtwarzania zarejestrowanego obrazu telewizyjnego detektor fazy porównuje fazy skladowej synchronizacji kolorów na wyj¬ sciu ukladu mnozacego 30 z faza sygnalu odniesienia PAL wytwarzanego przez generator syg¬ nalu odniesienia PAL 90. Poniewaz faza skladowej synchronizacji kolorów odpowiadajacej wy¬ mogom systemu telewizji kolorowej PAL zmienia sie od wartosci +45° do -45° w kolejnych li¬ niach wzgledem fazy skladowej U, wymagana jest skuteczna filtracja skladowych na wyjsciu detektora fazy 551 aby wygladzic sygnal wyjsciowy z detektora fazy /to znaczy usunacr skla¬ dowe obarczone bledem majace czestotliwosci równe polowie czestotliwosci odchylania linii/* wymogi dotyczace skutecznosci filtrowania sa obnizone w stosunku do urzadzenia z fig. 2 na skutek zastosowania ukladu mnozacego 200, który wytwarza sygnal wyjsciowy skorygowa¬ ny pod wzgledem podstawy czasu i o czestotliwosci przeniesionej w pasmo wlasciwe dla pod¬ nosnej chrominancji PAL /4,43 MHz/ lecz ze skladowa synchronizacji kolorów majaca stala faze /45° wzgledem skladowych U i V/.Zmodyfikowany uklad wyróznia sie tym, ze wyjscie filtru 34 jest polaczone z jednym z wejsc drugiego ukladu mnozacego 200, sygnal S1 jest doprowadzany do drugiego wejscia drugie¬ go ukladu mnozacego 200 i ze na wyjsciu tego drugiego ukladu mnozacego 200 zalaczony Jest filtr 202, którego charakterystyka przenoszenia ma czestotliwosc srodkowa równa znormali¬ zowanej czestotliwosci PAL 4j43 MHz. Przy tym sygnal wyjsciowy z filtru 202 jest doprowa¬ dzany do zacisku 42 generatora sygnalowego 409 Z wyjatkiem tego, ze detektor fazy 55 odbiera raczej sygnal synchronizacji kolorów o stalej fazie, niz o fazie zmieniajacej sie w kolejnych liniach, dzialanie urzadzenia od¬ twarzajacego z ukladem transkodera wedlug wynalazku przedstawionego na fig* 2 jest takie samo. jak w urzadzeniu z fig. 1« Na fig. 3 przedstawiono inny przyklad realizacji ukladowej konwertera 60. Obwód mno¬ zacy 65 i filtr pasmowy 66 sa dolaczone do zacisków 61, 62, 64, jak opisano powyzej. Jed¬ nakze zamiast podwajania czestotliwosci sygnalu wyjsciowego filtru 66 i mnozenia otrzyma¬ nego w wyniku przetwarzania sygnalu S2 z sygnalem S1 realizowane jest mnozenie wyjsciowego sygialu uzyskiwanego na wyjsciu filtru 66 /2f29 MHz/ przez sygnal uzyskiwany z generatora sygaalu odniesienia PAL 90 przez obwód mnozacy 70. Uzyskiwany w wyniku sygnal jest filtro¬ wany przez filtr pasmowy 71 /2,14 MHz/, a nastepnie doprowadzany do zacisku 63» Czesto- tliwosci sygnalu S2 otrzymywanego na zacisku 63 i sygnalu sterujacego doprowadzanego z za¬ cisku 64 do filtru grzebieniowego 20 sa takie same, jak w przykladach realizacji wynalaz¬ ku przedstawionych na fig. 1 i fig. 2. Wprowadzona modyfikacja eliminuje potrzebe zastoso¬ wania podwajacza czestotliwosci 68 i filtru 69» przez co upraszcza sie schemat elektry¬ czny konwertera 60.Z omówienia konwertera przedstawionego na fig« 1 i fig# 2 wynika, ze filtr 71 moze byc wyeliminowany, poniewaz czestotliwosc sygnalu bedacego suma mnozonych sygnalów /11,30 MHz/ wytwarzanego przez obwód mnozacy 70 jest znacznie wieksza od czestotliwosci sygnalu róznicowego o czestotliwosci 2,14 MHz i znajduje sie daleko poza pasmem przenoszenia fil¬ tru 36 /4,43 MHz/ w ukladzie mnozacym 30.132630 9 W przykladzie realizacji wynalazku z fig. 3 jednakze czestotliwosci sygnalów sumarycz¬ nego i róznicowego /2,14 MHz i 6,72 MHz odpowiednio/ wytwarzane przez obwód mnozacy 70 sa rozmieszczone znacznie blize.j siebie* Z tego powodu pozytecznym jest zalaczenie filtru pas¬ mowego 71 /2f14 MHz/ w zmodyfikowanym ukladzie konwertera takt aby sprowadzic do minimum mozliwosc wytwarzania zaklócajacych sygnalów wytwarzanych przez obwód mnozacy 35 w ukladzie mnozacym 30.Zastrzezenia patentowe 1. Transkoder chrominancji przeznaczony do przeksztalcenia sygnalu wejsciowego uksztal¬ towanego wedlug wymogów jednego z systemów telewizji kolorowej w sygnal wyjsciowy uksztal¬ towany zgodnie z wymogami innego systemu telewizji kolorowej, który to sygnal wejsciowy jest obarczony zaklócajacymi bledami podstawy czasu, zawierajacy zródlo calkowitego sygnalu wi¬ zyjnego obrazu kolorowego, na którego wyjsciu zalaczony jest filtr grzebieniowy o przestra- janej czestotliwosci srodkowej, filtr dolnoprzepustowy, dolaczony do jednego z wyjsc filtru grzebieniowego, na którym uzyskuje sie sygnal chrominancji, pierwszy obwód sumujacy, którego pierwsze wejscie polaczone jest z wyjsciem filtru dolnoprzepustowego, drugie wejsoic jest polaczone z drugim wyjsciem filtru grzebieniowego, na którym uzyskuje sie sygnal luminan- cji, a wyjscie - z wejsciem obwodu deemfazy, którego wyjscie jest polaczone z jednym z wejsc drugiego obwodu sumujacego, którego drugie wejscie jest polaczone poprzez uklad przetwarza¬ nia sygnalu chrominancji z pierwszym wyjsciem filtru grzebieniowego, a wyjscie stanowi wyj¬ scie transkodera, znamienny tym, ze uklad przetwarzania sygnalu chrominancji zawiera uklad mnozacy /30/, którego pierwsze wejscie /3V jest polaczone z pierwszym wyjs¬ ciem filtru grzebieniowego /20/t drugie wejscie /32/ jest polaczone z wyjsciem obwodu prze¬ laczajacego /BO/, którego wejscia sa polaczone z wyjsciami ukladu konwertera /60/, ukladu generatora sygnalowego /40/ oraz generatora sygnalu odniesienia /90/, przy czym jedno z wyjsc /64/ obwodu konwertera /60/ jest polaczone z wejsciem sterujacym filtru grzebieniowego 20. 2. Transkoder wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze pierwsze wejscie /41/ obwodu generatora sygnalowego /40/ jest polaczone z wyjsciem obwodu deemfazy /24/, drugie wejscie /42/ jest polaczone z wyjsciem ukladu mnozacego /30/, trzecie wejscie /43/ jest po¬ laczone z wyjsciem generatora sygnalu odniesienia /90/, pierwsze wyjscie /44/ obwodu genera¬ tora sygnalowego /40/ jest polaczone z wejsciem sterujacym obwodu przelaczajacego /80/f dru¬ gie wyjscie /45/ - z pierwszym wejsciem obwodu przelaczajacego /80/ i z drugim wejsciem /62/ obwodu konwertera /60/, którego pierwsze wejscie /61/ jest polaczone z wyjsciem generatora sygnalu odniesienia /90/, a ttórego drugie wyjscie /63/ jest polaczone z drugim wejsciem ob* wodu przelaczajacego /80/t a pierwsze wyjscie /6V z wejsciem sterujacym filtru grzebie¬ niowego /20/. 3* Transkoder wedlug zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, ze uklad mnozacy /30/ zawiera wejsciowy filtr pasmowy /3Vt którego wejscie jest polaczone i zaciskiem wejs¬ ciowym /31/ ukladu mnozacego /30/9 i którego wyjscie jest polaczone z pierwszym wejsciem obwodu mnozacego /35/t którego drugie wejscie jest polaczone z drugim zaciskiem wejscio¬ wym /32/ ukladu mnozacego /30/, a wyjscie - poprzez wyjsciowy filtr pasmowy /36/ - z zacis¬ kiem wyjsciowym /33/ ukladu mnozacego /30/. 4# Transkoder wedlug zastrz* 1 albo 2, znamienny tym, ze obwód konwer¬ tera /60/ zawiera pierwszy obwód mnozacy /65/, którego pierwsze wejscie jest polaczone z pierwszym wejsciem /61/ obwodu konwertera /60/, drugie wejscie Jest polaczone z drtgim wej¬ sciem /62/, a wyjscie - poprzez polaczone szeregowo - pierwszy filtr pasmowy /66/, korek¬ tor fazy /67/, powielacz czestotliwosci /68/ i drugi filtr pasmowy /69/ - z pierwszym wejs¬ ciem drugiego obwodu mnozacego /70/, którego drugie wejscie jest polaczone z drugim wejs-10 132 630 ciem /62/ obwodu konwertera /60/t a wyjscie - poprzez trzeci filtr pasmowy /71/ - z drugim wyjsciem /63/ obwodu konwertera /6C/f którego pierwsze wyjscie /64/ jest polaczone z wyjs¬ ciem pierwszego filtru pasmowego /66/« 5. Transkoder wedlug zastrz. 1 albo 2# znamienny tymt ze pierwsze wejs¬ cie /41/ stanowi wejscie detektora synchronicznego /51/t drugie wejscie /42/ stanowi pier¬ wsze wejscie detektora fazy /55/, którego drugie wejscie jest polaczone z wyjsciem genera¬ tora komutowanego sygnalu synchronizacji kolorów /5V, i którego wejscie sterujace jest polaczone z trzecim wejsciem /43/ obwodu generatora sygnalowego /40/ polaczonym z wyjsciem generatora sygnalu odniesienia /90/f a wyjscie - z wejsciem generatora sterowanego napie¬ ciowo /57/t którego wyjscie jest polaczone z drugim wyjsciem /45/ obwodu generatora sygna¬ lowego /40/t polaczonym z drugim wejsciem obwodu konwertera /60/ i pierwszym wejsciem ob¬ wodu przelaczajacego /80/t przy czym pierwsze wyjscie /44/ obwodu generatora sygnalowego /40/ stanowi wyjscie dzielnika czestotliwosci /53/ dolaczonego do wyjscia detektora eya- chronicznego /5V« 6* Transkod er wedlug zastrz, 2f znamienny tym, ze drugie wejscie /42/ obwodu generatora sygnalowego /40/ jest polaczone poprzez filtr pasmowy /202/ z wyjsciem drugiego ukladu mnozacego /200/f którego pierwsze wejscie jest polaczone z drugim wyjs¬ ciem pierwszego ukladu mnozacego /30/t a drugie wejscie - z drugim wyjsciem /45/ obwodu generatora sygnalowego /40/. 7* Tran skóder wedlug zastrz* 4, znamienny tym, ze pierwsze wejscie drugiego obwodu mnozacego /70/ obwodu konwertera /60/ jest polaczone z pierwszym wejs¬ ciem /61/ obwodu konwertera, do którego dolaczone jest pierwsze wejscie pierwszego obwo¬ du mnozacego /65/f a drugie wejscie drugiego obwodu mnozacego /70/ jest polaczone po¬ przez pierwszy filtr pasmowy /66/ z wyjsciem pierwszego obwodu mnozacego /65A Fig. I152 630 ,35 «36« Fig. 2 Ly-60 Fig. 3. PL PL PL