Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobójczy zawierajacy N-/fosfonometyloA -glicyne lub jej niefitotoksyczna sól w kombinacji z kwasem 2,4-dwuchlorofenoksy- octowym albo kwasem £ -naftylooctowym lub niefitotoksyczna sola tych zwiazków.Z literatury wiadomo, ze N-/fosfonometylo/-glicyne mozna z powodzeniem stosowac do zwalczania chwastów, zwlaszcza wieloletnich glebokokorzeniowych lecz równiez sku¬ teczna jako ogólny pestycyd roslinny /opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 799 756/. Znane sa równiez w tej dziedzinie kwas 2,4-dwuchlorofenoksyoctowy oraz ^ -naftylooctowy. Stwierdzono, ze kombinacje, w których w rezultacie zastosowania dalszych dodatków chwastobójczo skuteczna ilosc N-fosfonometylo/glicyny moze byc zredukowana w porównaniu z chwastobójczo skuteczna iloscia N-/fosfonometjlo/glicyny w srodku zawierajacym tylko ten zwiazek.Wynalazek dotyczy srodka chwastobójczego obejmujacego kombinacje w ilosciach efektywnych N-/fosfonometylo/glicyny oraz kwasu 2,4-dwuchlorofenoksyoctowego albo kwasu cX.-naftylooctowego lub niefitoksycznych soli tych zwiazków. Niefitotokayczne sole N-/fosfonometylo/-glicyny obejmuja korzystnie sole alkiloaminy, korzystnie o 1-4 atomach wegla. Korzystnymi solami kwasu 2,4-dwuchlorofenoksyoctowego sa sole alkiloaminowe, zwlaszcza zawierajace 1-4 atomy wegla, np. sole izopropyloaminy, dwumetyloaminy itd. Mozne równiez stosowac inne sole, np. sole metali alkalicznych, metali ziem alkalicznych. Srodki chwastobójcze zawierajace N-/fosfonometylo/-glicyne jako skladnik aktywny sa zwykle wytwarzane w postaci koncentratów zdolnych 3o tworze¬ nia emulsji zawierajacych 30-36 % wagowych skladnika aktywnego. Ogólnie, stosuje sie je w dawkach 10 litrtfw/ha. Srodek wedlug wynalazku zawiera 0,01-95 % wagowych kombinacji aktywnej chwastobójczo oraz 5-99,9 % jednego lub wiecej skladnika, pomocniczego• Calkowite stezenie skladnika aktywnego wynosi korzystnie 0,1-35 ifc wagowych, zwlaszcza 1-40 % wagowych. Proporcja N-/fosfonometylo/-glicyny do kwasu 2,4-dwu¬ chlorofenoksyoctowego lub kwasu cC-naftylooctowego miesci sie w szerokich granicach.2 132 568 Stosunek wagowy N-/fosfonometylo/-glicyny lub jej soli do kwasu dwuchlorofenoksy- octowe^o lub jego soli wynosi korzystnie od 5:1 do 1:5, zwlaszcza od 4:1 do 1:2.Proporcja N-/fosfonometylo/-glicyn;y lub jej soli do kwesu oC-naftylooctowego lub jego soli wynosi korzystnie od 2:1 do 5:1* Nieoczekiwanie stwierdzono, ze srodek chwastobójczy wedlug wynalazku, stonowany w mniejszej ilosci daje ten sam efekt dzialania chwastobójczego niz dostepny w handlu srodek zawierajacy jako jedyny skladnik aktywny N-/fosfonometylo/-glicyne. ii ten sposób N-fosfonornetylo/-glicyne mozna czesciowo zastapic innymi chemicznymi zwiazkami stosowanymi w rolnictwie, przy czym moze wystapic wzrost skutecznosci dzialania* Substancje pomocnicze wcho¬ dzace w sklad srodka wedlug wynalazku sa dodatkami stosowanymi ogólnie do wytwa¬ rzania srodków chwastobójczych i sa opisane w szeregu publikacjach. Jako substan¬ cje pomocnicze stosuje sie, na przyklad obojetne, ciekle lub stale nosniki, roz¬ cienczalniki, zwiazki powierzchniowo-czynne, np. srodki dyspergujace i emulgujace, zwilzajace, przyczepne itd.Jako rozcienczalniki stosuje sie, na przyklad rózne pochodne weglowodorowe, frakcje oleju mineralnego,* oleje roslinne i tluszcze zwierzece, rozpuszczalniki polarne, wode itd. Za pomoca substancji pomocniczych srodek wedlug wynalazku mozna wytwarzac w postaci roztworów,'emulsji i dyspersji. Srodek wedlug wynalazku mozna równiez wytwarzac w postaci koncentratów, które rozciencza sie w miejscu stosowa¬ nia za pomoca wody lub jakimkolwiek innym odpowiednim rozpuszczalnikiem. Koncen¬ traty te obejmuja, na przyklad pasty, dyspersje oleiste, koncentraty zdolne do tworzenia emulsji itd. Jeko odpowiednie srodki powierzchniowoczynne stosuje sie sole kwasu ligninosulfonowego, alkiloarylosulfoniany, siarczany alkilowe, siarczany alkoholi tluszczowych, etery alkiloarylopoliglikolowe itd. Ponizsze przyklady ilu¬ struja przedmiot wynalazku, nie ograniczajac Jego zakresu.Przyklad I. Przyklad ten dotyczy doswiadczen polowych. Rosliny doswiadczelne: Agropyron repens, Cynodon dactylon oraz Sorghum halepense /wielolet¬ nie chwasty jednoliscienne/ Badane zwiazki oznaczono: A - N/fosfonometylo/-glicyna, E - sól dwumetyloaminowa kwasu 2,^4-dwuchlorofenoksyoctowego, F - kwas c/i -naftylooctowy.Doswiadczenia polowe przeprov/adzano z zastopowaniem nastepujacych srodków, Ifa jeden hektar stosowano dyspersje 1,8 i 3,6 kg zwiazku A w 500 litrach wody. ii innym doswiadczeniu na jeden hektar stonowano dyspersje 1,3 kg zwiazku A i 0,9 kg zwiazku E lub zwiazku F w 500 litrach wody. Przeprowadzono równiez próby kontrolne takze z zastosowaniem srodka zawierajacego odpowiednio 0,9 kg zwiazku E i F. Ocene przeprowadzono po 30 dniach po poddaniu dzialania srodka. Otrzymane wyniki przed¬ stawiono w tabeli 1.Tabela 1 Rosli n'a Agropyron repens Cynodon dactylon Sorghum halopense skladnik aktywny /kg/ha/ 1 A 1.3 65 60 65 3.6 100 95-100 100 E 0.9 0 0 0 F 0.9 0 0 0 A+E 1 .8+0.9 100 100 100 A+F 1 1 .8+0.9 1 100 I 100 100 0 oznacza brak dzialania 100 oznacza calkowite zniszczenie.132 568 3 Z danych przedstawionych powyzej wynika, ze srodek zawierajacy odpowiednio kombinacje A i E oraz A i F ma ten sam efekt dzialania co srodek zawierajacy tylko N-/fosfonometylo/-glicyne /zwiazek A/. Innymi slowy, podczas stosowania crock a wedlug wynalazku ilosc N-/fosfonometylo/-glicyny wymagana do uzyskania te<~o samego efektu dzialania chwastobójczego moze byc zredukowana do 50£.Przyklad II, Przyklad ten dotyczy równiez doswiadczen polowych.Rosliny doswiadczalne: Agropyron repens, Ciochorium intybus, Plantego media, Cynodon dactylon, Achilles distans, Artemisie vulgaris, Sochus oleraceus.Badane zwiazki oznaczono: A - N-/fosfonometylo/-glicyna, E - sól dwumetyloamin owa kwasu 2,4-dwuchlorofenoksyoctowego. Doswiadczenia polowe przeprowadzano z zastosowa¬ niem nastepujacych srodków: dyspersji 1,08 kg zwiazku A i zwiazku E w 500 litrach wody, dyspersji kombinacji 0,6 kg zwiazku A i 0,2 kg zwiazku E w 500 litrach wody. 45 dni po opryskaniu stwierdzono, ze srodek zawierajacy kombinacje zwiazków A i E posiada ta sama skutecznosc dzialania co srodek zawierajacy sama N-/fosfonometylo/ -glicyne, przy czym niezbedne ilosc N-/fosfonometylo/-glicyny w srodku wedlug wynalaz¬ ku moze byc zredukowana do okolo 60#. tf sposób analogiczny do opisanego powyzej przeprowadzono doswiadczenia z zastosowaniem równiez Agropyron repens, Achilles distans, Artemisia vulgaris, Cynodon dactylon, Plsntsgo media i Sonchus oleraceus. Stwierdzono, ze dyspersja 1,8 kg N-/fosfonometylo/-glicyny w 500 litrach wody powoduje zniszczenie chwastów w 30 dni po obróbce w 70#, natomiast po dodaniu do srodka odpowiednio równiez 10, 20 i 40$ wagowych kwasu 2,4-dwuchlorofenoksyoctowego otrzymywano zniszczenie chwastów w 85-95'*.Przyklad III. Przyklad ten dotyczy wytwarzania srodka w postaci koncentratu zdolnego do tworzenia emulsji.Skladniki Mieszanina N-/fosfonornetylo/-glicyny i soli dwumetyloaminowej kwasu 2,4-dwuchlorofenoksyoctowego w stosunku 1:1 Eter izooktylofenolopoliglikolowy 1f.Vroda Ilosc [ /czesci wagowe/ 10 -10 80 | Mieszanine otrzymana przez zmieszanie skladników, bezposrednio przed uzyciem, ewentualnie rozciencza sie woda dla uzyskania zadanego stezenia.Przyklad IV. Przyklad ten dotyczy wytwarzania srodka w postaci wodnej dyspersji.Skladniki Mieszanina N-/fosfonometylo/-glicyny i soli dwumetyloaminowej kwasu 2,4-dwuchlorofenoksyoctowego w stosunku 2:1 Ksylen Produkt addycji tlenek etylenu-N-tfonoetanoloamid kwasu oleinowego Sól Ca kwasu dodecylobenzenosulfonowego |Produkt addycji tlenek etylenu-olej rycynowy Ilosc /czesci wagów 30 80 10 5 5 6/ Dyspersje otrzymana przez zmieszanie skladników rozciencza sie 100 000 czesciami wagowymi wody.Przyklad V. Przyklad ten dotyczy wytwarzania srodka w postaci mieszaniny przechowywanej w zbiorniku.4 132 568 Skladniki Ilo*c /czesci wagowe/l Mieszanina N-/fosfonometylo/-glicyny i soli d w ume tylo aminowej kwesu 2,4-dwuchlorofenoksyoctowego w stosunku 1:2 Sól dwumetyloeminowa kwa^u 2,4-dwuchlorofenoksyoctowego Sól Na kwasu ligninosulfonowego 10* 10 10 Mieszanine otrzymana przez zmieszanie skladników przed uzyciem rozciencza sie 10 000 czesci wagowych wody. Mieszanina przechowywana w zbiorniku zewiera 0,1% wago¬ wych skladnika aktywnego.Zastrzezenia patentowe 1. Srodek chwastobójczy, znamienny tym, ze obejmuje kombinacje skutecznej ilosci N-/fosfonometylo/-glicyriy lub jej niefitotoksycznej soli i a/ kwasu 2,4-dwuchlorofenoksyoctowego lub jego niefitotoksycznej soli w stosunku wagowym odpo¬ wiednio od 5:1 do 1:5f albo b/ kwasu cC -naftylooctówego lub niefitotoksycznej soli w stosunku wagowym odpowiednio od 2:1 do 5:1. 2. Srodek wedlug zastrz.1, znamienny tym, ze zawiera N-/fosfono- metylo/-&licyne lub jej sól i kwas 2,4-dwuchlorofenoksyoctowy lub jego sól w stosunku wegowym odpowiednio od 4:1 do 1:2. 3. Srodek wedlug zastrz.1, znamienny tym, ze zawiera 0,01-95% wagowych wymienionej kombinacji aktywnej chwastobójczo oraz 5-99% wagowych jednego lub wiecej skladnika pomocniczego.Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 100zl PL