Przedmiotem wynalazku jest absorber energii uderzen i drgan majacy zastosowanie do ochrony karoserii samochodów przed uderzeniami, jako amortyzator uderzen poruszajacych sie elementów maszyn i urzadzen, robotów przemyslowych oraz do wyrobu powlok amortyzujacych i tlumiacych uderzenia i stanowiacych na przyklad skladnik ochraniaczy uzywanych przez sportowców.W znanych rozwiazaniach zderzak absorbcyjny jest polaczeniem ksztaltowego zderzaka sztywnego i osadzonego w nim zewnetrznego elementu amortyzacyjnego. Elementy te spelniajace role absorberów energii uderzen i drgan najczesciej sa wykonane z gumy lub sprezyn metalowych amortyzujacych uderzenia dzieki swojej sprezystosci, a takze jako absorbery hydrauliczne pochlaniajace energie dzieki przeplywowi przez kanaliki cieczy o niskich lepkosciach.Znane z opisu patentowego RFN nr 2 534 136 rozwiazanie absorbera energii jest modyfikacja absorbera gumowego, który jest absorberem jednofunkcyjnym o niskiej chlonnosci energii ze wzgledu na bardzo ograniczona scisliwosc gumy i jednoczesnie brak mozliwosci lepkiego przeplywu. W absorberach tego typu przez zastosowanie spienionej gumy poliuretanowej i scisliwej komory powietrznej powieksza sie droge hamowania wymuszona energia zderzenia. Rozwiazanie to nie ma wplywu na wielkosc pochlanianej energii, a zmniejsza sie jedynie sztywnosc konstrukcji i powstaje wrazenie mobilnosci zderzaka i to w ograniczonym zakresie temperatur otoczenia.Znane z opisu patentowego RFN nr 2 135 000 urzadzenie do pochlaniania energii uderzen i drgan sklada sie z dwóch wsuwanych teleskopowo metalowych cylindrów wypelnionych ciecza, przy czym cylinder ruchomy posiada otwory w scianie bocznej. Na ruchomy cylinder nalozona jest elastyczna obudowa, która umocowana jest do cylindra nieruchomego przy pomocy zacisków znajdujacych sie na kolnierzu przyspawanym do tego cylindra. Urzadzenie to dziala w ten sposób, ze w momencie gwaltownego uderzenia nastepuje sprezenie cieczy do cisnienia odpowiadajacego dzialajacej sile, po czym po uplywie pewnego czasu ciecz przeplywajac przez otworki w scianie bocznej rozpreza sie dzieki czemu przylozona energia zostaje rozproszona. Absorber ten zachowuje sie wiec jak typowy tlumik hydrauliczny i nie jest zdolny do amortyzaqi gwaltownych uderzen, a jedynie moze byc skuteczny w ukladach o powolnym narastaniu dzialajacej sily.Podobne dzialanie wykazuje urzadzenie znane z opisu patentowego RFN nr 2 906 179. Posiada ono gumowa obudowe, której dolna czesc umieszczona jest w obejmie metalowej. Górna,zwezona czesc tej obudowy2 132 529 ma umocowany pomiedzy metalowymi obejmami sworzen. Fragment gumowej obudowy, zawarty pomiedzy górna a dolna obejma, uksztaltowany jest w sposób umozliwiajacy jej nieznaczne ugiecie. Wewnatrz gumowej obudowy znajduje sie metalowa przepona z otworem usytuowanym w osi urzadzenia, a przestrzen nad przepona i pod przepona wypelniona jest ciecza hydrauliczna. W momencie uderzenia nastepuje ugiecie gumowej czesci obudowy i sprezenie cieczy znajdujacej sie nad przepona, po czym ciecz przeplywa przez otwór w przeponie i rozpreza sie w wyniku czego nastepuje pochlanianie przylozonej energii. Urzadzenie to wykazuje minimalna zdolnosc do amortyzacji, przez ugiecie gumowej obudowy i scisliwosc cieczy, w przypadku powolnego narastania dzialajacej sily natomiast w przypadku gwaltownych ^derzen nie wykazuje zdolnosci amortyzacyjnych.Innym rozwiazaniem, wykazujacym zdolnosc do amortyzacji energii jest podkladka elastyczna dla hydrauliczno-pneumatycznych absorberów przedstawiona w opisie patentowym RFN nr 2 841 995. Podkladka ta zbudowana jest z elastycznej obudowy o okreslonej grubosci scianki, wypelnionej materialem porowatym lub spienionym. W momencie dzialania sily elastyczna obudowa ugina sie i nastepuje amortyzacja przylozonej energii. Podkladka ta dzieki zastosowanemu wypelnieniu charakteryzuje sie wiekszym ugieciem niz amortyzatory gumowe, jednakze nie wykazuje zdolnosci pochlaniania energii. Poza tym nie jest to urzadzenie pracujace samodzielniej jedynie jako urzadzenie wspomagajace w polaczeniu z absorberami hydrauliczno- -pneumatycznymi.Z polskiego opisu patentowego nr 123 472 znane sa absorbery dwufunkcyjne, amortyzujace i rozpraszajace jednoczesnie energie, oparte na mediach lepko-sprezystych, a zbudowane z systemu tloków poruszajacych sie w cylindrach wypelnionych tymi. mediami. Absorbery te maja skomplikowana i ciezka obudowe w zwiazku z czym nie moga byc wykonane w formie plaskich lub o innych ksztaltach odbojników wymaganych we wspólczesnej technice, a szczególnie w konstrukcjach robotów przemyslowych. .Wada wszystkich znanych urzadzen jest ich jednofunkcyjnosc polegajaca na tym, ze sa zdolne badz do amortyzacji uderzen przy znikomym rozpraszaniu energii uderzen badz rozpraszaja energie uderzen, ale nie sa przydatne do amortyzacji uderzen. Natomiast konstrukcja urzadzen opartych na mediach lepko-sprezysty uniemozliwia wytwarzanie absorberów o innych ksztaltach niz cylindryczne — wydluzone, a ponadto sa one zbyt skomplikowane dla masowych zastosowan, w których o przydatnosci absorberów decyduja rózne inne wzgledy, a nie tylko wielkosc pochlanianej energii.Celem wynalazku bylo skonstruowanie dwufunkcyjnego urzadzenia, o lekkiej i prostej konstrukcji, umozliwiajacego jednoczesne rozpraszanie i amortyzacje energii, szczególnie energii gwaltownych uderzen.Równoczesnie rozwiazanie to powinno dawac mozliwosc przystosowania jego ksztaltu zaleznie od istniejacych potrzeb.Cel ten osiagnieto stosujac absorber energii uderzen i drgan wedlug wynalazku charakteryzujacy sie tym, ze elastyczna obudowa wypelniona polimerem posiada w przestrzeni wewnetrznej przewezenia w odstepach 1 do 3-krotnie wiekszych od obwodu absorbera w miejscu usytuowania przewezen, których przekrój jest mniejszy o co najmniej 10% w stosunku do przekroju wewnetrznego obudowy a wnetrze obudowy wypelnione jest lepkim i sprezystym polimerem polisiloksanowym o lepkosci co najmniej 10 Pa*s i module sprezystosci co najmniej 103 dyn/cm2. Korzystnie jest, gdy obudowa wykonana jest z gumy a jej przestrzen wewnetrzna wypelniona jest polimerem borosiloksanowym.Absorbery wykonane wedlug wynalazku mocuje sie na przyklad na metalowych zderzakach samochodów przez ich przyklejenie lub za pomoca odpowiednich zaczepów. Mocuje sie je takze znanymi sposobami na drzwiach samochodów osobowych jako listwy ozdobne. Absorbery wykonane w formie stozków mocuje sie mechanicznie na metalowych zderzakach samochodów w miejscu klów metalowych. Absorbery wykonane wedlug wynalazku mozna stosowac równiez w miejsce tradycyjnie stosowanych na niektórych statkach odbojnic gumowych lub odbojników stanowiacych wyposazenie nabrzeza. Stosuje sie je tez zamiast uszczelek gumowych w drzwiach automatycznych, klapach samolotów i innych konstrukcjach, w których wystepuja uderzenia znieksztalcajace uszczelki gumowe. Ponizej podano przyklad wykonania wynalazku, który nie ogranicza zakresu jego stosowania.Przedmiot wynalazku przedstawiony jest w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 pokazuje przekrój poziomy absorbera, a fig. 2 —jego przekrój pionowy.Absorber wedlug wynalazku zbudowany jest z elastycznej obudowy 1 z gumy poliuretanowej. Obudowa 1 ma ksztalt profilu o dlugosci 1000 mm i przekroju prostokatnym o wymiarach 70x50 mm. Grubosc scianek obudowy wynosi 10 mm. Wewnatrz obudowy znajduja sie trzy przewezenia 2 o szerokosci 10 mm, umieszczone w odleglosciach co 250 mm. Przestrzen wewnetrzna obudowy elastycznej 1 wypelniona jest kompozyqa 3 oparta na polimerze borosiloksanowym, której lepkosc wynosi 200Pa-s. Modul sprezystosci kompozycji 3 wynosi 104 dyn/cm2. Konce profilu zamocowano za pomoca metalowych zacisków na zderzaku samochodowym. Przy gwaltownym zderzeniu nastepuje sprezyste ugiecie sie obudowy 1 absorbera wraz z zawartym w nim polimerem borosiloksanowym 3, co daje efekt amortyzacji uderzenia. Nastepnie zawarty wobudowiel polimer3 przeplywa przez przewezenia 2 do sasiednich komór, w których panuje mniejsze cisnienie, rozpraszajac w ten sposób przylozona energie. Absorber ten nie ulega trwalym odksztalceniom i przez wiele lat wykazuje zdolnosc do amortyzacji f rozpraszania przylozonej energii nie osiagana przez znane rozwiazania techniczne.132 529 3 Zastrzezenia patentowe 1. Absorber energii uderzen i drgan zbudowany z elastycznej obudowy wypelnionej polimerem, znamienny tym, ze elastyczna obudowa (1) w przestrzeni wewnetrznej posiada przewezenia (2) w odstepach 1 do 3-krotnie wiekszych od obwodu absorbera w miejscu usytuowania przewezen których przekrój jest mniejszy o co najmniej 10% w stosunku do przekroju wewnetrznego obudowy (1), przy czym przestrzen wewnetrzna obudowy (1) wypelniona jest lepkim i sprezystym polimerem polisiloksanowym (3) o lepkosci co najmniej 10Pa*s i module sprezystosci co najmniej 103 dyn/cm2. 2. Absorber wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze obudowa (1) wykonana jest z gumy. 3. Absorber wedlug zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, ze przestrzen wewnetrzna obudowy (1) wypelniona jest polimerem borosiloksanowym. y;;/ //^^/y/;; ; Fig. 1 Fig.Z PLThe subject of the invention is an energy absorber of impacts and vibrations used to protect car bodies against impacts, as a shock absorber for moving parts of machines and devices, industrial robots and for the production of shock-absorbing and shock-absorbing coatings, which are, for example, a component of protectors used by athletes. The absorbent bumper is a combination of a shaped rigid bumper and an external shock-absorbing element embedded in it. These elements, which act as shock energy absorbers and vibrations, are most often made of rubber or metal springs absorbing impacts due to their elasticity, and also as hydraulic absorbers absorbing energy due to the flow of liquid through channels of low viscosity. The absorber solution known from the German patent description No. 2 534 136 energy is the modification of the rubber absorber, which is a monofunctional absorber with low energy absorption due to the very limited compressibility of the rubber and, at the same time, the lack of the possibility of sticky flow. In this type of absorbers, due to the use of foamed polyurethane rubber and a tight air chamber, the braking distance is increased by the forced impact energy. This solution does not affect the amount of energy absorbed, and only the stiffness of the structure is reduced and the impression of the bumper's mobility is created, in a limited range of ambient temperatures. The device for absorbing the energy of impacts and vibrations, known from the German patent specification No. 2 135,000, consists of two sliding telescopic metal cylinders filled with liquid, the movable cylinder having holes in the side wall. The movable cylinder is fitted with a flexible housing, which is attached to the stationary cylinder by means of clamps located on the flange welded to the cylinder. This device works in such a way that at the moment of a violent impact, the liquid is compressed to a pressure corresponding to the acting force, and after some time, the liquid flowing through the holes in the side wall expands, thanks to which the applied energy is dissipated. The absorber behaves like a typical hydraulic damper and is not capable of shock absorption and violent impacts, but can only be effective in systems with a slow build-up of the acting force. A device known from the German patent description No. 2 906 179 has a similar effect. It has a rubber casing, the lower part of which is placed in a metal clamp. The upper, tapered part of the housing 132 529 has a pin fixed between metal clamps. A fragment of the rubber casing, between the upper and lower clamps, is shaped in a way that allows it to be slightly bent. Inside the rubber casing is a metal diaphragm with an opening located in the center line of the device, and the space above the diaphragm and under the diaphragm is filled with hydraulic fluid. On impact, the rubber part of the housing bends and the liquid above the diaphragm compresses, then the liquid flows through the hole in the diaphragm and expands, absorbing the applied energy. This device shows minimal ability to cushion, due to the deflection of the rubber casing and the tightness of the liquid, in the case of a slow build-up of the acting force, while in the case of sudden dashes, it does not show cushioning ability. in German patent description No. 2,841,995. This spacer is made of a flexible casing with a specific wall thickness, filled with porous or foamed material. When a force is applied, the flexible housing flexes and the applied energy is absorbed. Due to the filling used, this spacer is characterized by a greater deflection than rubber shock absorbers, however, it does not have the ability to absorb energy. In addition, it is not a device that works independently, only as a supporting device in connection with hydraulic-pneumatic absorbers. From the Polish patent description No. 123 472 there are known dual-function absorbers, absorbing and dissipating energy at the same time, based on visco-elastic media, and made of a system pistons moving in cylinders filled with these. media. These absorbers have a complicated and heavy casing, therefore they cannot be made in the form of flat or other shapes of bumpers required in modern technology, especially in the construction of industrial robots. The disadvantage of all known devices is that they are monofunctional in that they are capable of absorbing impacts with little dissipation of impact energy, or that they dissipate impact energy, but are not useful for shock absorption. On the other hand, the design of devices based on visco-elastic media makes it impossible to produce absorbers with shapes other than cylindrical - elongated, and moreover, they are too complicated for mass applications, in which the usefulness of the absorbers is determined by various other reasons, not only the amount of energy absorbed. construction of a dual-function device, with a light and simple structure, enabling the simultaneous dissipation and amortization of energy, especially the energy of sudden strikes. that the flexible housing filled with polymer has grooves in the internal space at intervals of 1 to 3 times greater than the perimeter of the absorber at the location of the holes, the cross-section of which is at least 10% smaller than the internal cross-section Its housing and the inside of the housing is filled with a viscous and elastic polysiloxane polymer with a viscosity of at least 10 Pa * s and an elastic modulus of at least 103 dynes / cm2. Preferably, the housing is made of rubber and its internal space is filled with a borosiloxane polymer. The absorbents made according to the invention are fastened, for example, to metal bumpers of cars by gluing them or by means of suitable fasteners. They are also attached to the doors of passenger cars as decorative strips by known methods. The absorbers made in the form of cones are mechanically mounted on the metal bumpers of cars in the place of metal wedges. The absorbers made according to the invention can also be used in place of the rubber fenders or fenders that are traditionally used on some ships. They are also used in place of rubber seals on automatic doors, aircraft flaps and other structures where impacts distort the rubber seals. The following is an example of an embodiment of the invention which does not limit the scope of its application. The subject of the invention is illustrated in an example of an embodiment in the drawing, in which Fig. 1 shows a horizontal section of the absorber, and Fig. 2 shows its vertical section. 1 of polyurethane rubber. Housing 1 has the shape of a 1000 mm long profile with a rectangular cross section of 70x50 mm. The wall thickness of the housing is 10 mm. Inside the housing there are three passages 2, 10 mm wide, spaced every 250 mm. The inner space of the flexible casing 1 is filled with a composite 3 based on a borosiloxane polymer, the viscosity of which is 200 Pa. S. The modulus of elasticity of composition 3 is 104 dynes / cm2. The ends of the profile were fixed with metal clamps on the car bumper. In the event of a violent impact, the absorber housing 1 elastically bends with the borosiloxane polymer 3 contained therein, which gives the effect of shock absorption. Then, the polymer 3 contained in the enclosure flows through the ducts 2 to the adjacent chambers, where there is less pressure, thus dissipating the applied energy. This absorber is not subject to permanent deformation and for many years it has the ability to shock and dissipate the applied energy not achieved by known technical solutions. 132 529 3 Claims 1. Impact and vibration energy absorber made of a flexible housing filled with polymer, characterized by a flexible housing (1) has grooves in the internal space (2) at intervals of 1 to 3 times greater than the absorber circumference, in the place where the grooves are located, the cross-section of which is at least 10% smaller than the internal cross-section of the housing (1), the internal space of the housing (1) it is filled with a viscous and elastic polysiloxane polymer (3) with a viscosity of at least 10Pa * s and an elastic modulus of at least 103 dynes / cm2. 2. Absorber according to claim A device according to claim 1, characterized in that the housing (1) is made of rubber. 3. Absorber according to claim The method of claim 1 or 2, characterized in that the interior space of the housing (1) is filled with a borosiloxane polymer. y ;; / // ^^ / y / ;; ; Fig. 1 Fig. Z PL