Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie prze- ciwrozpryiskowe dla pojazdów, w których stoso¬ wane sa oslony kól, przy czym urzadzenie to o- bejmuje elementy umieszczone zarówno miedzy kolami pojazdu a ich oslonami jak i na oslonach, » oraz ma na celu ograniczenie rozprzestrzeniania sie kurzu jak i tez rozprysków wody i blota pow¬ stajacych podczas ruchu pojazdu.Dotychczas znane typy urzadzen przeciwrozpry- skowyeh omawiaja miedzy innymi nastepujace o- pisy patentowe: Szwedzki, SW-Pat. 320 281, 324 113, 212 544 St. Zjedn. Am., U,S-Pat.: 2 619 363, 2 782 053, 3 198 545, 3 34)1222 Rap. Fed. Niemiec DT-Pat.: 880 555, 2 025 519 oraz 2 045 212.Przewazajaca wiekszosc dotychczas znanych u- rzadzen przeciwrozpryskowych skonstruowana jest w oparciu o teorie, ze rozprysk z kól pojazdu, a takze tzw. „welon" rozproszonych rozprysków powstajacy za pojazdem bedacym w ruchu, mozna wyeliminowac stosujac nad górna czescia kola oslone w formie tarczy, czyli tzw. blotnik, oraz jego przedluzenie w kierunku jezdni czyli tzw. fartuch, kt6rych wnetrza trafiane przez odpryski, wyhamowuja szybkosc tych- ostatnich pozwalajac im na opadniecie w dól w kierunku jezdni. O- graniczona skutecznosc tego typu rozwiazan jest potwierdzona „welonami" rozpylonych drobin wod- 10 15 25 30 nych i blotnych powstajacych na bokach oraz z tylu pojazdów w ruchu, a szczególnie przy wiek¬ szych szybkosciach. Okreslenie odprysk odnosi sie do tej czesci rozprysku, która jest wzbudzana po¬ przez podejmowanie drobin blota i wody przez bieznik opony w trakcie jego styku z nawierzch¬ nia, a nastepnie pod dzialaniem sily odsrodko¬ wej obrotu kola odrzucana po krzywej stycznej w kierunku zgodnym z obrotem kola.Podczas gdy ciezsze drobiny zostaja odrzucone od opony wzglednie natychmiastowo, woda i mniejsze drobiny z powodu przyssania powsta¬ lego przy docisku bieznika do jezdni beda odrzu¬ cone z pewnym opóznieniem. Opóznienie to za¬ lezy po czesci od masy drobin oraz sily ich przy¬ ssania czyli adhezji, po czesci zas od szybkosci peryferyjnej kola i zwiazanego z tym zjawiska sily odsrodkowej.Przy malych szybkosciach peryferyjnych sila ad¬ hezji jest przewazajaca i wieksza czesc blota po¬ zostaje na biezniku podczas wiekszej czesci o- brotu. Przy duzych szybkosciach peryferyjnych adhezja jest wczesniej przezwyciezana przez sile odsrodkowa powodujac oddzielanie sie drobin w kierunku obrotu kola, przy czym ciezsze drobiny oddzielaja sie szybciej podczas gdy lzejsze w póz¬ niejszym punkcie czasu, uzaleznionym zarówno od masy czasteczki, sily przyssania jak i sily od¬ srodkowej. 121 5543 Dotychczas znane urzadzenia oslonowe sa u- ksztaltowane w sposób, który w zasadzie zapobie¬ ga jedynie odrzucaniu ciezszych drobin w kie¬ runku do tylu jadacego pojazdu. Tego rodzaju efekt osiagaja równiez rózne typy tzw. fartu¬ chów, tzn. tego rodzaju oslon, które sa wykona¬ ne z elastycznego materialu i zazwyczaj zmonto¬ wane jako przedluzenie oslony z tylu opony oraz w kierunku nawierzchni. W pewnych konstruk¬ cjach oslony umieszczane sa mozliwie blisko ze¬ wnetrznej krawedzi kola i tak ustawione, aby od¬ rzucone przez kolo drobiny uderzaly o oslone, po czym byly rozbijane i czesciowo kierowane w strone nawierzchni w stanie rozproszonym. f -Drobiny -"wody i folota, które zostaja odrzucone pd*za*Ósiane.,'jak to^ma miejsce w dotychczas zna¬ nych konstrukcjach^ powoduja mgle wodna z bo- kóworaz^z Jylu Jadacego pojazdu. W nowszych kojjstrpkciach fartuchów oslonowych starano sie irsiagnac"podobnei "efekty przy stosowaniu fartuchów oslonowych skladajacych sie z elementów w for¬ mie zaluzji, które kierowalyby ciezsze drobiny odprysków w kierunku nawierzchni. Wszystkie z wyzej wymienionych i dotychczas znanych kon¬ strukcji sa w miedzyczasie przewidziane wylacznie w celu ograniczania rozprzestrzeniania sie ciezszych drobin odprysków, jednakze nie tej ich czesci, któ¬ ra odrzucana w pózniejszej fazie obrotu kola two¬ rzy rozproszona mgielke zarówno z boków jak i z tylu pojazdu.Jedynie w jednym z wyzej przytoczonych opi¬ sów patentowych, mianowicie opisie patentowym RFN nr 880 555 przytoczono rozwiazanie w formie oslony przeciwrozpryskowej dla pojazdów mecha¬ nicznych, szczególnie motocykli, majace sluzyc ja¬ ko powierzchnia odbijajaca tej czesci odprysków, które normalnie uderzaja w wewnetrzna strone o- slony przeciwrozpryskowej, po odbiciu sie od któ¬ rej, zmuszone sa do ruchu w kierunku przeciw¬ nym kierunkowi jazdy z uwagi na posiadana szybkosc, a tym samym wypryskiwana wzdluz gór¬ nej krawedzi przedniej czesci oslony przeciwroz¬ pryskowej, gdzie wplyw pradu powietrznego^ wy¬ tworzonego ruchem pojazdu powoduje zmiane kie¬ runku wyrzuconych drobin wodnych odrzucajac je na boki motocykla w wyniku czego ochlapuja nogi kierowcy.Dla zapobiezenia temu, wedlug niemieckiego o- pisu patentowego, nalezy umiescic pomiedzy ko¬ lem a wewnetrzna strona oslony przeciwrozpry¬ skowej plyte ukierunkowujaca w formie pletwy, przewidziana jako powierzchnia odbijajaca dla tej czesci rozprysku, który zostanie odseparowany przez pletwe, a pradem powietrznym zmuszony z po¬ wrotem do wnetrza oslony przeciwrozpryskowej zamiast uchodzic z przodu tejze. Rozwiazanie to w miedzyczasie nie przeszkadza, aby drobiny wod¬ ne uchodzily bokami oslony przeciwrozpryskowej, potwierdzajac zjawisko, które zostalo odkryte i zde¬ finiowane w zwiazku z niniejszym wynalazkiem.Zadne z dotychczas znanych rozwiazan nie wy¬ kazalo efektywnosci zapobiegajacej powstawaniu „welonu" rozproszonej wody i biota, niezaleznie od dotychczasowych zarówno teoretycznych jak 554 4 i praktycznych usilowan rozwiazania problemu.„Welon" rozprysków wody i blota w czasie ru¬ chu pojazdów tworzy zaklócenia widocznosci, zwie¬ ksza koszty konserwacji zarówno pojazdów jak 3 i dróg oraz ich otoczenia, stanowiac jednoczesnie niedogodnosci dla wszystkich uzytkowników dróg oraz w wysokim stopniu przyczyniajac sie do po¬ gorszenia bezpieczenstwa ruchu na drogach w czasie po opadach atmosferycznych. 10 (Przedlozony wynalazek opiera sie o nowe kom¬ pleksowe ujecie zarówno aerodynamicznycl} jak i pozostalych zjawisk stanowiacych podloze do powstawania rozprysku jak i jego dalszego roz¬ przestrzeniania' w postaci mgly wokól pojazdów bedacych w ruchu, oraz przy celowym wykorzy¬ staniu zbadanych pojec proponuje rozwiazania u- rzadzen przeciwrozpryskowych stanowiacych przed¬ miot przedlozonego wynalazku znamiennego w za- ^ sadzie tym, ze elementy pomiedzy kolem a oslo¬ na przeciwrozpryskowa zawieraja przynajmniej je¬ den element sterujacy, którego powierzchnia zwró¬ cona w kierunku oslony razem z wewnetrzna cze¬ scia tejze, lub tez drugim elementem sterujacym, 25 tworzy przynajmniej czesc kanalu pomiedzy dwo¬ ma strefami róznych cisnien, z których pierwsza strefa zwana strefa podwyzszonego cisnienia, pow¬ staje w wyniku kolizji spotkania przeciwnych pra¬ dów powietrza wystepujacych pomiedzy kolem a 30 JeS° oslona przeciwrozpryskowa, spotegowanej rów¬ noleglym oddzialywaniem pradu powietrznego wzbudzonego ruchem drobin odrzuconych przez kolo, oraz druga strefa zwana strefa obnizone¬ go cisnienia polozona ponizej lub w tyle strefy 35 cisnienia podwyzszonego/ jak równiez w kierunku zgodnym z pradem powietrza wytworzonym ru¬ chem pojazdu.Zgodnie z wlasciwa forma wykonania urzadze¬ nia, element sterujacy posiada co najmniej dwie ^•powierzchnie sterowania, z których jedna zwró¬ cona jest w strone oslony i wraz z wymieniona tworzy co najmniej czesc kanalu pomiedzy wy¬ mienionymi strefami cisnien, podczas gdy druga zwrócona jest do kola, stanowiac .powierzchnie 45 sterujaca dla pradu powietrznego wzbudzonego za¬ równo obrotem kola jak i ruchem odrzuconych przez kolo drobin.Wybrane przyklady zastosowania przedlozonego wynalazku opisano ponizej w nawiazaniu do za¬ laczonych rysunków z których: figura 1 przedstawia schematyczny widok bocz¬ ny kola pojazdu z konwencjonalna oslona prze¬ ciwrozpryskowa zaopatrzona w przedluzenia w for- gj mie elastycznego fartucha, oraz obrazuje poczat¬ kowa faze pradów powietrznych i rozprysków po¬ wstajacych w czasie ruchu pojazdu przy stoso¬ waniu konwencjonalnych oslon przeciwrozprysko¬ wych, U figura 2 przedstawia aksonometryczny widok pradów powietrznych i rozprysku wewnatrz i z boku konwencjonalnej oslony podczas pózniejszej fazy rozprzestrzeniania rozprysku, którego pow¬ stanie przedstawiono w fig. 1, w figura 3 przedstawia boczny widok podobny doJ i: s fig. 1 z wprowadzonym przestrzennym elementem sterowania wedlug przedlozonego wynalazku, figura 4 przedstawia schemat funkcji urzadze¬ nia wraz z kierunkami pradów oraz strefami'cis¬ nien wystepujacymi w obrebie oslony przeciw¬ rozpryskowej, figura 5 przedstawia aksonometryczny widok e- lementu sterujacego wedlug fig. 3 i 4, figura 6 przedstawia widok aksonometryczny o- slony podobny do fig. 2 lecz z wprowadzonym elementem sterujacym wedlug fig. 5, figury 7 i 8 przedstawiaja alternatywne uksztal¬ towania elementu sterujacego wedlug fig. 5, figura 9 przedstawia widok boczny podobny do fig. 3 uzupelniony plytowym elementem steruja¬ cym, figura 10 przedstawia schemat funkcji elementu wedlug fig. 9, figura 11 przedstawia aksonometryczny widok plytowego elementu sterujacego, pokazanego w fig. 9 oraz 10, figura 12 przedstawia widok aksonometryczny oslony przeciwrozpryskowej podobnej do fig. 6 lecz uzupelniony plytowym elementem sterujacym wedlug wynalazku jak równiez schemat przeplywu pradów powietrza oraz rozprysku; wystepujacego przy tej alternatywie uksztaltowania oslony kola, figury r3, i 14 przedstawiaja alternatywne u-, ksztaltowania plytowych elementów sterujacych, figury 15 i 16 przedstawiaja alternatywne for¬ my wykonania zarówno przestrzennych jak i ply¬ towych elementów sterujacych, figura 17 przedstawia zastosowanie wynalazku w pojezdzie o podwójnych osiach kól, figura 18 przedstawia cylindryczny element ste¬ rujacy, figura 19 przedstawia urzadzenie wedlug fig. 18 w widoku z góry, figura 20 przedstawia funkcje cylindrycznego elementu sterujacego wedlug fig. 18, figura 21 przedstawia zestawienie plytowych ele¬ mentów sterujacych wspóldzialajacych z cylindry¬ cznym elementem sterujacym, figura 22 przedstawia kolejna alternatywe wy¬ konania, w której cylindryczny element sterujacy uzupelniono elementem plytowym, figury 23—27 przedstawiaja widoki boczne oraz z góry cylindrycznych elementów sterujacych o róznym uksztaltowaniu i powierzchni, figura 28 przedstawia schematyczny widok bo¬ czny kolejnego zastosowania wynalazku, gdzie o- slone przeciwrozpryskowa wykonano z dodatko¬ wym kanalem zewnetrznym zaopatrzonym w uje¬ cie powietrza na zewnatrz oslony przeciwrozpry¬ skowej przy jednoczesnym zaopatrzeniu fartucha przeoiwrozpryskowego w profil sterujacy, figura 29 przedstawia' dokladny widok aksono¬ metryczny formy zastosowania wynalazku wedlug fig. 28, figura 30 przedstawia szczegól uksztaltowania kanalu wyposazonego w profilowanie przeswity, figura 31 przedstawia przekrój alternatywnego uksztaltowania kanalu zewnetrznego z wlotem po- e wietrza umieszczonym w tylnej czesci oslony prze¬ ciwrozpryskowej, figura 32 przedstawia przekrój szczególu alter¬ natywnego zakonczenia kanalu zewnetrznego, * figura 33 przedstawia widok z góry zasad u- mieszczania wlotów i wylotów powietrza na oslo¬ nach przeciwrozpryskowych, figura 34 przedstawia w podobnym ujeciu jak fig. 33 alternatywne rozwiazanie z centralnym wlo¬ tem powietrza oraz indywidualnymi kanalami do¬ prowadzajacymi powietrze do kanalów wewnetrz¬ nych przy oslonach poszczególnych kól, figura 35 przedstawia schematyczny widok bo¬ czny kolejnej ¦ formy zastosowania wynalazku, w której fartuch przeciwrozpryskowy sklada sie ze skosnie ustawionych listew oraz przedluzonego ply¬ towego elementu sterujacego, tworzacego tym sa¬ mym wspólnie z uprzednio wymienionym przed¬ luzona czesc kanalu wewnetrznego, 20 figura 36 przedstawia aksonometryczny widok urzadzenia wedlug fig. 35, figury 37 i 38 przedstawiaja schematyczne prze¬ kroje kolejnych form uksztaltowania przestrzen¬ nego elementu sterujacego oraz uklad strug po¬ wietrza w zestawieniu z dwoma róznymi ksztal¬ tami fartuchów przeciwrozpryskowych, figura 39 przedstawia aksonometryczny widok oslony wedlug fig. 3<8, 31 figury 46y 42, 44 przedstawiaja schematyczne przeplywy powietrza przy trzech róznych ksztal¬ tach przestrzennych elementów sterujacych oraz fartuchów przeciwrozpryskowych, figury 41, 43, 45 przedstawiaja aksonometrycz- ne widoki urzadzen przeciwrozpryskowych wedlug fig. 40, 42 oraz 44, .. . figura 46 przedstawia widok boczny kolejnego uksztaltowania oslony przeciwrozpryskowej, wy¬ posazonej w ruchome przedluzacze krawedzi bo- m cznych, zamocowanych obrotowo do boków oslo¬ ny, .'/ figura 47 przedstawia przekrój Mg. 46, figura 48 przedstawia schematyczny widok bocz¬ ny kolejnego uksztaltowania oslony przeciwroz- „ pryskowej obejmujacej zestaw róznych elementów sterujacych i przeciwrozpryskowych przedstawio¬ nych w poprzednich figurach, wyposazonego po¬ nadto w dmuchawe napedzana cylindrycznym ele¬ mentem sterujacym* 50 figura 49 przedstawia zewnetrzny widok boczny fig. 48, gdzie ruchomosc bocznych partii przedlu¬ zajacych zaznaczono liniami przerywanymi.Jak wynika z figury 1 pomiedzy kolem pojazdu a jego oslona powstaje strefa silnych zawirowan 55 oraz podwyzszonego cisnienia 10 bedacego naste¬ pstwem tego, ze prad powietrza wytworzony m. in. ruchem pojazdu oraz prad wzbudzony zarówno obrotem kola pojazdu jak i ruchem odrzuconych przez nie czasteczek spotykaja sie z przeciwnych 60 kierunków w polozeniu ograniczonym z jednej strony oslona przeciwrozpryskowa z ' drugiej zas kolem, co powoduje w pierwszym rzedzie pod¬ wyzszenie cisnienia powietrza w danej strefie, a nastepnie wyplyw powietrza na strony w kie- w runku stref nizszego cisnienia zaznaczonych na7 121 554 8 fig. 2 cyfra 11. Strefy nizszego cisnienia pow¬ staja m. in. pod wplywem przeplywajacego pra¬ du powietrza wzbudzonego ruchem pojazdu, któ¬ ry wytwarza pewnego rodzaju ssanie, przy czym wyplywajace spod oslony powietrze zmieszane z drobinami kurzu lub blota i wody porywane jest przeplywajacym pradem powietrznym oraz przez tenze rozprzestrzeniane na strony oraz tyl pojazdu. Jak wynika z fig. 1 fartuch przeciw- rozpryskowy 5 umieszczony w konwencjonalny spo¬ sób na tylnej krawedzi oslony przeciwrozprysko- wej zapobiega odrzucaniu wiekszych czasteczek bezposrednio do tylu pojazdu.Konwencjonalna oslona przeciwrozpryskowa z fartuchem tego typu w miedzyczasie wzmacnia efekt rozprzestrzeniania czasteczek wody i blota poza obreb oslony poniewaz z tylu fartucha two¬ rzy sie strefa turbulencyjna.' Konwencjonalne os¬ lony przeciwrozpryskowe maja poza tym pewien aerodynamiczny efekt hamujacy na ruch pojazdu, którego wplyw próbuje sie zazwyczaj zmniejszac przez zblizanie oslon do kól. Zabieg ten wplywa jedynie potegujaco na efekt rozprzestrzeniania sie mgly kurzu i wody wokól pojazdu. Turbulencyjna strefa podwyzszonego cisnienia 10 przesuwa sie w kierunku przeciwnym do ruchu kola proporcjo¬ nalnie do wzrostu szybkosci peryferyjnej kola, co jest zwiazane ze wzrostem sily odsrodkowej, ros¬ nacej proporcjonalnie do wzrostu szybkosci (pery¬ feryjnej, podczas gdy sila adhezji pozostaje w zasadzie nie zmieniona, niezaleznie od szybkosci obrotu kola, co zostalo wykazane w ogólnej czesci niniejszego opisu.Przy konwencjonalnej oslonie przeciwrozprysko- wej cisnienie dynamiczne obydwu przeciwnie ukie¬ runkowanych pradów powietrznych przeksztalca sie w statyczna strefe nadcisnienia, której zawartosc uchodzi w kierunku stref nizszego cisnienia, tzn. poza obrzeza oslony przy których wystepuje niz¬ sze cisnienie, wytwarzane przez przeplywajacy o- bok prad powietrzny wywolany ruchem pojazdu, co zaznaczono we wstepie.Niniejszy wynalazek zaklada zapobiezenie moz¬ liwosci powstawania statycznej strefy nadcisnie¬ nia, tworzacej sie przy konwencjonalnej oslonie, co powinno zostac osiagniete przez unikniecie za¬ mykania obydwu przeciwdzialajacych pradów po¬ wietrznych w przestrzeni ograniczonej oslona i kolem oraz rozdzieleniu ich przy pomocy, prze¬ strzennego elementu sterujacego 3 którego jedna z powierzchni zwrócona w kierunku oslony wraz z jej strona wewnetrzna lub tez nastepnym ele¬ mentem sterujacym, stworza kanal 9 pomiedzy strefa podwyzszonego cisnienia H oraz strefa niz¬ szego cisnienia L polozona w kierunku zblizonym do kierunku pradu powietrznego wywolanego ru¬ chem pojazdu.Tym samym utworzona zostaje naturalna droga dla przeplywu powietrza pomiedzy obydwoma stre¬ fami cisnien, przy równoczesnym wykorzystaniu wlasciwosci dynamicznego cisnienia pradu wywo¬ lanego ruchem pojazdu dla wywolania zmiany kierunku drugiego i przeciwnego pradu powietrz¬ nego wraz z domieszkami, wzbudzonego obrotem kola i ruchem rozprysku oraz zmuszenia tego pra¬ du do polaczenia z pierwszym oraz wspólnego przeplywu w kierunku nawierzchni w formie po¬ laczonej i skoncentrowanej, podatnej sterowaniu * i zapobieganiu rozprzestrzeniania przy uzyciu róz¬ nych srodków.Figury 3, 4 i 6 przedstawiaja wspóldzialanie pradów powietrznych, po wprowadzeniu przestrze¬ nnego elementu sterujacego 3 pomiedzy kolo a oslone oraz efektywnosc wplywu tego elementu na rozdzial przeciwdzialajacych pradów powietrz¬ nych. Szybkosc pradu powietrznego wzbudzonego rozpryskami oraz obrotem kola znacznie sie zmniej¬ sza w czasie zarówno rozdzielania jak i miesza¬ nia sie obydwu pradów, podczas gdy prad po¬ wietrzny wzbudzony ruchem pojazdu zachowuje znacznie wieksze cisnienie dynamiczne, co pozwa¬ la na latwiejsze zassanie i wjprowadzenie do ka¬ nalu 9 pierwszego z pradów, oraz poprowadzenie obu pradów w dól, w kierunku nawierzchmli.Efekt zasysania mozna polepszyc poprzez wpro¬ wadzenie szczeliny 7 pomiedzy fartuchem 5, a przestrzennym elementem sterujacym 3, który mo¬ zna profilowac w zróznicowany sposób dla zwiek¬ szenia efektywnosci urzadzenia. W fig. 4 wykazano fakt powstania strefy nadcisnienia H poprzez wplyw po czesci czynników aerodynamicznych A, po czesci kinetycznych K oraz po czesci mieszan¬ ki czynników AK. Dla dalszego polepszenia wy¬ plywu powietrza z kanalu 9 mozna wyprofilowac dolna krawedz oslony przeciwrozpryskowej lub partii karoserii pojazdu 8a w taki sposób aby wektor wyplywu S posiadajacy pewien stopien koncentracji i sily, napotkal pod optymalnym ka¬ tem wektor powietrza D, zalezny bezposrednio od szybkosci obwodowej kola. Wektory powyzsze po¬ winny sie zbiegac pod katem mniejszym niz "90° po czym przebiegac po wspólnej wypadkowej R której kat y w kierunku nawierzchni bedzie pro¬ porcjonalny do wielkosci obu wektrów S i D.Efektywnosc przestrzennego elementu sterujacego 3 zalezy od jego proporcji zarówno w kierunku X jak i Y, przy czym przez wartosc Y rozumie sie wysokosc elementu powyzej osi obrotu kola, któ¬ ra powinna byc dopasowana w ten sposób aby wstepujace prady powietrzne K byly wystarcza- - jaco oslabione dla odwrócenia w kierunku wlotu do kanalu 9.Wymiarowanie przestrzennego elementu steruja¬ cego 3 w kierunku Y moze byc zróznicowane w zaleznosci od rodzaju innych elementów uzywa¬ nych w zestawieniu z elementem sterujacym oraz urzadzeniem przeciwrozpryskowym. Jak to np. wy¬ nika z fig. 10 uzycie plytowego elementu ste¬ rujacego 4 pozwoli na efektywniejsza separacje obydwu przeciwstawnych pradów powietrznych A i AK zapobiegajac tym samym powstawaniu sta¬ tycznej strefy nadcisnienia. Wydluzenie prze¬ strzennego elementu sterujacego 3 wzdluz linii poziomej przechodzacej przez os kola daje pro- * porcje elementu w kierunku X, stanowiac równo¬ czesnie odleglosc od obwodu kola 2 do ujscia kanalu 9. Wydluzenie przestrzennego elementu ste¬ rujacego w kierunku X powinno byc dopasowane 15 20 25 30 36 40 45 50 59 609 121 554 10 w taki sposób, aby przeplywajace obok prady, a w szczególnosci dolny prad przechodzacy przez szczeline 7 byl w zasadzie wolny od turbulen¬ cji.Efekt ten mozna prawdopodobnie osiagnac po¬ przez dopasowanie formy fartucha 5, co wynika z fig. 40—45. Wedlug fig. 7. i 8 profilowanie prze¬ strzennego elementu sterujacego 3 moze byc zróz¬ nicowane, polepszajac wspóldzialanie tego elemen¬ tu z pozostalymi elementami wchodzacymi w sklad urzadzenia. Przykladowo powierzchnia 3a zwró¬ cona w kierunku kola moze posiadac forme skle¬ piona co wynika z fig. 8, tak aby wstepujacy prad powietrzny K byl zarówno efektywniej od¬ separowany od wiekszych drobin niesionych pra¬ dem powietrznym D, jak równiez lagodniej od¬ wrócony dla bardziej stycznego polaczenia sie z glównym pradem powietrznym przeplywajacym przez kanal 9.Pozostale powierzchnie 3b oraz 3c pokazuja spo¬ soby jakimi mozna osiagnac pozadane efekty za¬ pobiegajace turbulencji, podczas gdy rózne prady powietrzne, oplywajace powierzchnie przestrzenne¬ go elementu sterujacego, zostana efektywnie po¬ laczone i przemieszane. Wszystkie powyizsze kro¬ ki wspóldzialaja przy osiagnieciu jednego i zde¬ finiowanego w sile i kierunku wektora pradu S, którego wielkosc i ukierunkowanie jest decyduja¬ ce dla efektywnosci doprowadzenia kurzu, wody i blota z powrotem do nawierzchni drogi.Figura 7 przedstawia sposób w jaki powierz¬ chnia 3d przestrzennego elementu sterujacego 3 moze byc zmieniona czesciowo w celu zmuszenia pradu powietrznego KD do zawrócenia w kie¬ runku nawierzchni, czesciowo w celu rozdziele¬ nia pradów powietrznych wzdluz obu przylegaja¬ cych powierzchni bocznych. Jak wspomniano po¬ wyzej mozna wprowadzic plytowy element ste¬ rujacy 4, który dodatkowo polepsza rozdzielanie obydwu przeciwnych pradów powietrznych AK i A oraz zmniejsza ryzyko podwyzszenia cisnienia statycznego w trakcie mieszania sie pradów.Poza tym rosnaca szybkosc przejplywu w czes¬ ciach kanalu 9a i 9 podwyzsza efekt zassania pradów powietrznych AK i K, kiedy sa one w zasadzie równolegle wprowadzane do glównego nurtu powietrznego wywolanego pradem A w ka¬ nale 9.Tego rodzaju rozwiazanie wplywa na zwieksze¬ nie wektora S' w stosunku do wektora S na fig. 4, co z kolei oddzialywuje tlumiaco na wek¬ tor D, poniewaz kat f w wypadkowej R' w stosunku do nawierzchni bedzie wiekszy niz kat y zgodnie z fig. 4. Profil plytowego elementu ste¬ rujacego moze byc róznicowany, co wynika z fig. 13 i 14 oraz zalezny od miejsca dzialania ele¬ mentu pomiedzy oslona a kolem. Zagiecie przed¬ niej krawedzi oraz promien plyty moga byc rów¬ niez zróznicowane w zaleznosci od sposobu jej umieszczenia.Stopien zagiecia oznaczono symbolem Z jak po¬ dano w fig. 10, przy czym przednia krawedz powinna byc umieszczona w pionie na wysokosci zgodnej z odlegloscia Y", co odpowiada dolnej strefie oddzialywania pradów powietrznych A. Wy¬ dluzenie elementu sterujacego 4 moze byc zróz¬ nicowane w zaleznosci od profilu i wielkosci oslo¬ ny przeciwrozprysikowej, przy czym czesc zgodna z kierunkiem XY powinna byc dopasowana do wymiarów kanalu 9 w ten sposób, aby umozli¬ wic mozliwie najefektywniejsza funkcje kanalu.Na fig. 13 i 14 przedstawiono zasady zmian profili plytowych elementów sterujacych oraz spo¬ soby ukierunkowania przeplywu pradów poprzez wprowadzenie zwielokrotnionych plytowych ele¬ mentów sterujacych o róznych profilach i roz¬ mieszczeniu. Na fig. 15, 16 i 17 przedstawiono sposób nadawania przestrzennym oraz plytowym elementom sterujacym róznych profili polepszaja¬ cych przeplyw powietrza, w dopasowaniu do wa¬ runków zewnetrznych. Fig. 16 przedstawia uksztal¬ towanie plytowego elementu sterujacego zróz¬ nicowanymi profilami na obydwu swoich powierz¬ chniach ograniczajacych tak aby wymieniony mógl zastapic w pewnych wypadkach przestrzenny ele¬ ment sterujacy. Fig. 17 przedstawia zastosowa¬ nie przestrzennego elementu sterujacego oraz ply¬ towego elementu sterujacego przy podwójnych o- siach kól.W pokazanych na figurach 18 do 27 formach uksztaltowania urzadzen przeciwrozpryskowych we¬ dlug wynalazku, element sterujacy 8 przybiera forme cylindryczna, zamontowana na osi 16 za¬ wieszonej na dwóch ramionach 17, które z kolei sa obrotowo zamontowane w oslonie 1. Cylindry¬ czny element sterujacy 8 mozna w ten sposób przestawic do styku z kolem pojazdu 2 przy od¬ dzialywaniu na ramiona 17 urzadzenia przesta¬ wiajacego 20, które moze byc nastawiane auto¬ matycznie lub recznie. Kiedy ów cylindryczny ele¬ ment sterujacy 8 styka sie z kolem 2, oddzialy¬ wuje on odcdnajaco na wstepujace prady powie¬ trzne które w fig, 4 i 10 okreslono wektorami pradów K i AK. ów cylindryczny element bedac, napedzanym przy pomocy tarcia o kolo pojazdu oraz posiadajacy w zasadzie podobna szybkosc peryferyjna jak wspomniane kolo, w nastepstwie wlasnej sily odsrodkowej bedzie on przejmowal oraz zmienial tor dla drobin, które zostana odla¬ czone od kola pojazdu pod wplywem tarcia ele¬ mentu cylindrycznego.Poza tym sam fakt styku tego elementu z ko¬ lem pojazdu spowoduje wczesniejsze przejecie dro¬ bin z koja oraz odrzucenie ich w kierunku na¬ danym obrotem cylindrycznego elementu steruja¬ cego. Jak przedstawiono w fig. 25, 27 powierzchnia cylindrycznego elementu sterujacego moze byc gladka lub profilowana oraz ewentualnie uzupel¬ niona wykladzina podobna do szczotki np. z krót¬ kim wlosem co pokazano na fig. 26, lub tez dlugim wlosem jak to wynika z fig. 27. Czasteczki prze¬ jete przez cylindryczny element sterujacy oraz odrzucone przez tenze beda poruszaly sie po to¬ rze zbiegajacym sie z glównym pradem A w kanale g, pomiedzy elementem cylindrycznym oraz oslona przeciwrozpryskowa 1.Cylindryczny element sterujacy mozna zestawic z jednym lub wieloma plytowymi elementami ste¬ lo 15 20 29 30 35 40 45 N *11 121 554 12 rujacymi 19 co ulatwia i poprawia zmiane kie¬ runku prajdu powietrznego oraz odrzuconych przez kolo czasteczek, przy czyni urzadzenie to mozna nawet uzywac w zestawieniu z zamocowanymi na stale plytowymi elementami sterujacymi 4, ro¬ dzaju który zostal omówiony w poprzedniej cze¬ sci opisu. Rozwiazanie z cylindrycznym elemen¬ tem sterujacym mozna w sposób efektywny kom¬ pletowac fartuchem przeciwrozpryskowym 5, typu który zostal omówiony wczesniej oraz zawiera szczeline 7 pomiedzy elementem i fartuchem prze- ciwrozpryskowym.Poniewaz obrót cylindrycznego elementu steru¬ jacego przeciwdziala wstepowaniu pradów powie¬ trznych, wprowadzenie odgraniczajacego plytowe¬ go elementu sterujacego zabezpieczy ostatecznie eliminacje powstawania statycznych stref cisnie¬ nia lacznie z eliminacja niepozadanych konsekwen¬ cji które one wnosza. Z fig. 22 wynika ponadto ze obydwa ramiona 17, które niosa cylindryczny element sterujacy 8 moga byc przesuwne po prze¬ widzianym torze umozliwiajacym przestawne za¬ mocowanie elementu.Zgodnie z rozwiazaniem przedstawionym na fig. 28—34, dla zwiekszenia szybkosci przeplywu po¬ miedzy obydwiema strefami cisnien w kanale 9, mozna takze wykorzystywac zewnetrzne prady po¬ wietrzne, a w szczególnosci prad wywolany ru- ' chem pojazdu. Owe prady zewnetrzne mozna u- zyskac przy pomocy np. zewnetrznej oslony 24, która w zestawieniu z oslona przeciwrozpryskowa 1 tworzy kanal zewnetrzny z wlotem powietrza 23 oraz jednym lub tez wieloma wylotami 24a oraz 24b. Dzieki takiemu rozwiazaniu, w zewnetrznym kanale wytwarza sie. pomocniczy prad powietrza, który jest wprowadzany do wewnetrznego kanalu 9 równolegle do glównego pradu powietrza, wzmacniajac oraz przyspieszajac ten ostatni. Wlot powietrza 23 moze byc ksztaltowany zarówno w sposób przedstawiony w fig. 28 i 29, jak i tez w sposób zaznaczony w fig. 33 i 34, tzn. w for¬ mie wlotów powietrza umieszczonych bezposrednio na zewnetrznych krawedziach oslony, lub tez jako wspólny wlot 23a z indywidualnym rozprowadze¬ niem uchwyconego powietrza kanalami 24c, pro¬ wadzacymi do wylotów umieszczonych wedlug po¬ trzeb, wewnatrz oslon przeciwrozpryskowych.Dla dalszego zwiekszenia szybkosci przeplywu powietrza, wylot kanalu zewnetrznego mozna wy¬ posazyc w dlawiki lub podobne elementy, zwiek¬ szajace efekt ejekcyjny tego pradu przy wprowa¬ dzaniu go do kanalu 9, pomiedzy omawianymi strefami cisnien. Zapewniajac stopniowe laczenie pradów powietrznych w kanale, zarówno zewnetrz¬ nym jak i wewnetrznym, mozna zaopatrzyc oslo¬ ne w profilowane otwory wlotowe 23d, pozwala¬ jace na wczesniejszy przeplyw powietrza miedzy kanalami, tzn. zanim obydwa prady powietrzne polacza sie w kanale glównym, pomiedzy strefa¬ mi cisnien. Fig. 31 przedstawia alternatywne u- ksztaltowanie kanalu zewnetrznego, gdzie wlot po¬ wietrza 23c umieszczono w tyle oslony przeciw- rozpryskowej, nadajac kanalowi forme zagieta, przy jednoczesnym zdlawieniu go przy wlocie, co zwiek¬ sza szybkosc przeplywu, poprawiajac jednoczesnie plynnosc przemieszania przeplywajacego powietrza.Jak wynika z fig. 32 wzrost szybkosci przeplywu powietrza w kanale glównym mozna uzyskac przez wprowadzenie rodzaju dyszy 25 u wylotu zewne¬ trznego kanalu 24.Dla osiagniecia pozadanego efektu technicznego, nawet sposób uksztaltowania fartucha przeciwroz- pryskowego równiez posiada wedlug niniejszego wynalazku duze znaczenie. Jak to zaznaczono w zwiazku z opisem fig. 6, z tylu konwencjonalnego fartucha przecdwrozpryskowego 5 powstaje strefa turbulencyjna, której oddzialywanie zmniejsza e- fekt tlumiacy glównego pradu powietrznego skie¬ rowanego ku nawierzchni drogi, pogarszajac tym samym efektywnosc urzadzenia. W fig. 28 fartuch przeciwrozpryskowy 5 uksztaltowano wyposazajac go w profil sterujacy prad powietrza przeplywa¬ jacy przez szczeline fartucha 5 oraz kanal utwo¬ rzony pomiedzy wymienionym profilem a elemen¬ tem sterujacym 3, zmniejszajac turbulencje z tylu fartucha przecdwrozpryskowego, przy jednoczesnym wymuszeniu zmiany kierunku pradu KD, który tym sposobem zostaje lagodnie i w zasadzie po stycznej wlaczony w prad powietrzny z kanalu glównego 9, pomiedzy strefami cisnien. Fig. 37—45 przedstawiaja uksztaltowanie oslon rozpryskowych obejmujacych elementy 5, 5a, 5b lub 5c, sluzacych jako fartuchy przeciwrozpryskowe umieszczone po¬ miedzy obustronnymi elementami bocznymi 26, 26a, 26b i 26c, ograniczajacymi mozliwosc rozprysku na boki pojazdu, wewnetrznych pradów powietrz¬ nych przeplywajacych utworzonym kanalem oraz zmuszonych wprowadzonymi elementami do zmia¬ ny kierunku.Oslony przeciwrozpryskowe obejmuja poza tym plyte sterujaca 27, 27a, 27b oraz 27c przewidziana do ukierunkowywania pradu powietrznego w ka¬ nale glównym 9, pomiedzy strefami cisnien, oraz jednoczesnego zapobiegania zaklóceniom przeply¬ wu wymienionego pradu, dochodzacym pradem po¬ wietrznym z rozprysków. Wymienione figury obra¬ zuja równiez sposoby ksztaltowania oraz umiesz¬ czania fartuchów dla wspóldzialania ich z ele¬ mentem sterujacym 3, w celu osiagniecia mozli¬ wie najmniejszych turbulencji z tylu fartucha.„Fartuch" mozna równiez ksztaltowac jako ele¬ ment sterujacy, co zaznaczono linia przerywana na fig. 40 oraz linia ciagla na fig. 44.Figury 35 i 36 pokazuja sposób stosowania far¬ tucha przeciwrozpryskowego typu listwowego w zestawieniu z rozwiazaniem wedlug niniejszego wynalazku. Fartuchy typu listwowego sa w za¬ sadzie uprzednio znane, jednakze bez osiagania pozadanych efektów zastosowania, poniewaz po¬ dobnie jak fartuchy pelne, listwy tlumia wylacz¬ nie rozrzut ciezszych drobin rozprysku, które po czesciowym rozdrobnieniu w momencie zderzenia sie z listwami, sa odrzucane w kierunku nawierz¬ chni w stanie rozproszonym.Jednakze zastosowanie urzadzenia przedstawio¬ nego w fig. 35 i 36 zapobiega rozprzestrzenianiu sie rozprysku odbitego od listew dlatego, ze ude¬ rzajace w listwy drobiny odbijane sa w kierun- 10 19 20 25 30 35 40 4* 50 55 60121554 13 li ku glównego pradu powietrznego w kanale 9, po^ miedzy strefami cisnien, przy czym oslony boczne 26e efektywnie wspóldzialaja do utrzymania glów¬ nego pradu powietrza w zwartej formacji dopóki tenze nie wyplynie swobodnie z wylotu kanalu 6a. Element sterowania 27e tworzy w tym przy¬ padku znacznie przedluzony plytowy element ste¬ rujacy zapewniajac powierzchnie sterujaca w ka¬ nale miedzy strefami cisnien. Fig. 36 przedstawia ujecie aksonometryczne zasady przeplywu strug powietrza i rozprysku przez oslone przeciwrozpry- skowa w ostatnio omawianym uksztaltowaniu.Figury 46—49 przedstawiaja m. in. forme roz¬ wiazania urzadzenia przeciwrozpryskowego wedlug przedlozonego wynalazku z zastosowaniem zamon¬ towanych obrotowo na osi 29 osadzonej w oslo¬ nie 1, ruchomych oslon bocznych 28 i 28a, które moga byc latwo podnoszone recznie przy np. zmia¬ nie kola lub tez samoczynnie, gdy dolna krawedz fartucha przeciwirozpryskowego 5 uderzy o przesz¬ kode na nawierzchni drogi.Celem zastosowania owych ruchomych oslon bo¬ cznych jest odgrodzenie pradu powietrznego we¬ wnatrz oslony przeciwrozpryskowej od pradu po¬ wietrznego wywolanego ruchem pojazdu, a tym samym dodatkowo zmniejszajacego ryzyko rozprze¬ strzeniania rozprysku na boki. Jak wynika z fig. 47 uksztaltowanie ruchomych oslon bocznych 28 po¬ winno zapewnic od srodka lub od zewnatrz prze¬ dluzenia bocznych partii oslon przeciwrózprysko.- wych 1. Przedluzenia te powinny byc ruchome glównie z powodu potrzeb latwej zmiany kól, kontroli ogumienia lub innych napraw pojazdu, jak i tez dla zapobiegania deformacji przy ude¬ rzaniu o nieprzewidziane przeszkody.Figura 48 przedstawia jedno z uksztaltowan o- slony wedlug wynalazku obejmujace wiekszosc komponentów, iktóre omówiono w zwiazku z wczes¬ niejszym opisem poszczególnych figur. Tak wiec wspomniana oslona przeciwrozpryskowa obejmu¬ je elementy sterujace zarówno w formie zamo¬ cowanej jak przestrzenny element sterujacy 3 oraz ruchomej jak cylindryczny element sterujacy 8, który przystawiony do styiku z kolem pojazdu napedza za pomoca transmisji 32 dmuchawe 31, której dzialanie zwieksza szybkosc przeplywu po¬ wietrza przez kanal pomiedzy przestrzennym ele¬ mentem sterujacym 3, a znajdujacym sie powy¬ zej plytowym elementem sterujacym 4.Przestawianie cylindrycznego elementu steruja¬ cego 8 do styku z kolem odbywa sie przy po¬ mocy dzwigni 33, której docisk regulowany jest przeciwwaga 34 polaczona ciegnem 35, które od¬ ciaga ramie dzwigni w kierunku przeciwnym. Cieg¬ no moze byc sterowane recznie lub tez przy po¬ mocy silnika pomocniczego. Omawiane uksztal¬ towanie urzadzenia przeciwrozpryskowego obejmu¬ je poza tym plytowe elementy sterujace 4, zew¬ netrzny kanal 24 z wlotem powietrza 23 oraz wy¬ lotem uksztaltowanym w oparciu o zasade Ven- turiego, zwiekszajaca szybkosc przeplywu w wew¬ netrznym kanale 9.Równiez przód oslony mozna wyposazyc w od¬ rebny wlot powietrza 23, który przyczynia sie do wzrostu szybkosci przeplywu powietrza pomiejdzy kolem a oslona, zwiekszajac tym samym efektyw¬ nosc urzadzenia. Urzadzenie jest do tego wyposa¬ zone w ruchome oslony boczne 28, uksztaltowane 5 w sposób stanowiacy przylegajace przedluzenie o- slony la, wyposazonej ponadto w element 27, któ¬ ry wspólnie z fartuchem listwowym 5f tworzy co najmniej fragment przedluzenia kanalów 9a oraz 9b, pomiedzy dwoma strefami cisnien.Przy uzyciu tego rozwiazania osiaga sie nie¬ zwykle skoncentrowany i zarazem skosnie do na¬ wierzchni drogi ukierunkowany prad powietrzny, niosacy przewazajaca czesc kurzu oraz rozprysku wzbudzonego przez toczace sie kola. Ow skoncen¬ trowany prad powietrza nie bedzie w powazniej¬ szym stopniu zaklócany wplywem turbulencyjnej strefy powietrza z tylu pojazdu, polozonej zna¬ cznie wyzej oraz z tylu karoserii. Nawet w przy¬ padku zaistnienia stref turbulencyjnych o wiek¬ szym nasileniu, szczególnie przy wiekszych pojaz¬ dach, skoncentrowany oraz silny prad powietrza wyplywajacy z urzadzenia przeciwrozpryskowego przezwycieza turbulencje tego typu i tym samym zapobiega powstawaniu „welonu" rozproszonej wo¬ dy i blota równiez w odniesieniu do duzych po¬ jazdów. 15 20 25 30 Zastrzezenia patentowe 1. Urzadzenie przeciwrozpryskowe do kól po¬ jazdów, skladajace sie z elementów zmniejszaja¬ cych rozprzestrzenianie sie kurzu i rozprysku pow- 35 stajacych podczas ruchu pojazdu umieszczonych pomiedzy kolem a oslona (1), którego co najmniej jeden element sterujacy pokrywa w zasadzie cala szerokosc oslony oraz uksztal¬ towany jest w ten sposób, ze jedna z jego po-. 40 wierzchni sterujacych tworzy co najmniej czesc kanalu dla przeplywu powietrza wzdluz wewne¬ trznej czesci oslony, znamienny tym, ze czlon ukierunkowujacy prady powietrzne stanowi po¬ dobny do statecznika element sterujacy (3, 4) *3 z trzema powierzchniami sterujacymi (3a, 3b, 3c), z których jedna (3b) przewidziana jest dla utwo¬ rzenia fragmentu kanalu (9), druga (3c) tworzac spód elementu powoduje zmiane kierunku pradu powietrznego wzbudzonego obrotem kola oraz ru- 50 enem odrzuconych przez kolo drobin, oraz trze¬ cia powierzchnia sterujaca (3a), która stykajac sie z druga powierzchnia tworzy krawedz natar¬ cia, zwrócona w strone pradu powietrznego wzbu¬ dzonego przez kolo i rozprysk, z których pierwszy W bedzie zmuszony oplynac druga, to znaczy spod¬ nia powierzchnie sterujaca, natomiast kierunek drugiego pradu zostanie zmieniony oplywajac u- ksztaltowane w tym celu powierzchnie sterujace trzecia i druga, tworzace wierzch elementu ste- 60 rujacego (3, 4), przy czym prad ów zmieniony bedzie w taki sposób, aby obydwa strumienie pra¬ du wprowadzane oddzielnie do kanalu (9) byly ukierunkowane w zasadzie równolegle do siebie oraz do kierunku przeplywu powietrza w kana- 65 ie.121 554 15 16 2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze wewnetrzna strona oslony (1) obejmuje rów¬ niez jej partie boczne, które z przedluzeniem oraz elementem sterujacym (3, 4) tworza kanal (9) dla przeplywu powietrza i niesionego przez nie rozprysku wzdluz wewnetrznej strony oslony. 3. Urzadzenie wedlug zastrz. 2, znamienne tym, zet partie boczne oslony (1) sa przedluzane ru¬ chomymi oslonami bocznymi (28) obrotowo zamon¬ towanymi w oslonie glównej (1). 4. Urzadzenie wedlug zastrz. 1 albo 2 albo 3, znamienne tym, ze co najmniej dwa elementy sterujace (3, 4) sa umieszczone miedzy kolem (2) a oslona (1). 5. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze element sterujacy (3) jest wyposazony w od¬ powiednik fartucha przeciwrozpryskowego (5, 5a, 5b, 5c, 5d, 5e, 5f). 6. Urzadzenie wedlug zastrz. 1 albo 5, zna¬ mienne tym, ze czesc przedluzajaca (27) oslone (1) wspólnie z odpowiednikiem fartucha przeciwroz¬ pryskowego (5f) tworza przedluzona czesc kanalu (9a) dla przeplywu powietrza wzdluz wewnetrznej strony oslony. 7. Urzadzenie wedlug zastrz. 3, znamienne tym, ze czesc przedluzajaca (27) jest polaczona z ru¬ chomymi czesciami bocznymi oslony (1). 8. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze oslona przeciwrozpryskowa (1) jest umieszczo¬ na w pewnej odleglosci od elementu sterujacego (3) celem zapewnienia przejscia co najmniej tej czesci pradu powietrza, który oplywa trzecia po¬ wierzchnie sterujaca (3c). 9. Urzadzenie wedlug zastrz. 8, znamienne tym, ze fartuch przeciwrozpryskowy (5a—5c) jest wypo¬ sazony w plyte sterujaca, która wspólnie z ele¬ mentem sterujacym (3) tworzy co najmniej jeden kanal dla pradu powietrza oplywajacego trzecia powierzchnie sterujaca (3c). 10. Urzadzenie wedlug zastrz. 8, znamienne tym, ze fartuch przeciwrozpryskowy (5f) jest wyposa¬ zony w listwy, które tworza miedzy soba zasad¬ niczo równolegle kanaly, przewidziane dla zmia¬ ny kierunku co najmniej czesci pradu powietrznego wzbudzanego obrotem kola (2) oraz ruchem drobin, dla wspóldzialania z pradem powietrznym w ka¬ nale (9a) miedzy strefami cisnien. 11. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze element sterujacy sklada sie w zasadzie z cy¬ lindrycznego elementu sterujacego (8), zamontowa¬ nego ruchomo w celu przemieszczania do styku z kolem (2) pojazdu wedlug potrzeb. 12. Urzadzenie wedlug zastrz. 11, znamienne tym, ze cylindryczny element sterujacy (8) jest powia¬ zany z co najmniej jednym plytowym elementem sterujacym (19). 13. Urzadzenie wedlug zastrz. 11, znamienne tym, ze cylindryczny element sterujacy (8) jest pola¬ czony z dmuchawa (31), przewidziana dla zwiek¬ szenia szybkosci przeplywu w kanale (9, 9a) mie¬ dzy strefami cisnien. 14. Urzadzenie wedlug zastrz. 1 alibo 2 albo 3 albo 5 albo 7 albo 8 albo 9 albo 10 albo 11, znamienne tym, ze oslona (1) zaopatrzona jest w kanal zewnetrzny (24) wyposazony w co najmniej jedno zdlawienie (25) dla zwiekszenia szybkosci przeplywu powietrza oraz przynajmniej w czesci przebiegajacy na zewnatrz oslony, przeznaczony dla wprowadzania zewnetrznego pradu powietrza do wnetrza oslony, oraz przez oddzialywanie ejek- cyjne polepszajace przeplyw wewnetrznego powie¬ trza wzdluz wnetrza oslony. 15. Urzadzenie wedlug zastrz. 1 albo 2 albo 3 albo 5 albo 7 albo 8 albo 9 albo 10 albo 11 albo 13, znamienne tym, ze oslona (1) jest zaopatrzona w profilowane przeswity pozwalajace na przeplyw powietrza miedzy kanalami (9, 24). 10 15 20 25 30 35FIG.1 \ 121 554 FIG. 2 FIG.3121 554I 121 554 FIG.15 FIG. 16 FIG.17121 554 FIG.18121 554 FIG. 28 2 FIG. 29 lr22b£ ^6121 554 RG.35 FIG.36 FIG.46 DN-3, z. 279/83 Cena 100 zl PL