Przedmiotem wynalazku jest zamek do drzwi pojazdów mechanicznych.Znane sa zamki do drzwi pojazdów majace wsporcza konstrukcje przystosowana do zamoco¬ wania do drzwi pojazdu, zatrzaskujacy element zamocowany obrotowo na wsporczej konstrukcji, czop przystosowany do zamocowania do stalej konstrukcji pojazdu i wspólpracujacy z zatrzaskuja¬ cym elementem dla zapewnienia zatrzasniecia drzwi w polozeniu zamknietym, przy czym obudowa zamka jest zamocowana do wsporczej konstrukcji, zas zatrzaskujacy element usytuowany jest wewnatrz obudowy.Dla zabezpieczenia zamknietych drzwi przed wykonaniem pionowych ruchów wzgledem karoserii pojazdu, zamki te sa przystosowane do zapobiegania wzglednym ruchom, drzwi miedzy wsporcza konstrukcja a czopem, gdy drzwi sa zamkniete.Znany jest z opisu patentowego Wloch nr 67 405-A/78 zamek wyposazony w sprezysty ogranicznik zamocowany we wnetrzu obudowy i wspólpracujacy z czopem w polozeniu zamknie¬ tym zamka, dla sprezystego kasowania nacisków, powodujacych wzgledne pionowe przesuniecia w karoserii pojazdu. Zamek ten wyposazony jest równiez w zespól ograniczajacy, przystosowany do zamocowania do karoserii pojazdu wspólpracujacy, w polozeniu zamknietym zamka, z wsporcza konstrukcja zamka dla zapobiegania wzglednym pionowym przemieszczeniom drzwi w karoserii pojazdu.Celem wynalazku jest skonstruowanie zamka do drzwi pojazdów mechanicznych, który bardziej wydajnie zabezpiecza, anizeli znane zamki tego typu, przed wzglednymi przesunieciami w pionie miedzy drzwiami a karoseria.Cel wynalazku osiagnieto dzieki konstrukcji zamka do drzwi pojazdów mechanicznych, który dla kasowania pionowych luzów miedzy drzwiami a karoseria pojazdu wyposazonyjest w pierwszy sprezysty ogranicznik zamocowany wewnatrz obudowy, wspólpracujacy z ryglujacym czopem dla sprezystego kasowania naprezen powodujacych wzgledne pionowe przesuniecia miedzy drzwiami a karoseria pojazdu, oraz w drugi ogranicznik, przystosowany do zamocowania do karoserii pojazdu, wspólpracujacy z powierzchnia zewnetrzna obudowy dla zabezpieczenia drzwi przed pionowym przemieszczeniem sie wzgledem karoserii pojazdu, gdy drzwi, sa w polozeniu zamknietym.POLSKA RZECZPOSPOLITA LUDOWA URZAD PATENTOWY PRL2 120269 Naprezenia powodujace wzgledne pionowe przesuniecia, które przenosi zamek, sa nieco wyzsze niz dopuszczalne w znanych zamkach, w szczególnosci naprezenia, które przenosi zamek wieksze niz suma naprezen, które sa oddzielnie przenoszone przed dwa hipotetyczne zamki majace identyczna konstrukcje jak zamek, przy czym kazdy z nich wyposazony jest tylko w jeden z dwóch ograniczników.Korzystnie w zamku tym, drugi ogranicznik jest zamocowany w plytkowym elemencie, który ma dwie usytuowane naprzeciw siebie krawedzie, prostopadle do plytkowego elementu, a drugi ogranicznik ma kolek, którego konce oparte sa o prostopadle krawedzie, klin zamocowany slizgowo na kolku oraz spiralna sprezyne, zalozona na kolku i usytuowana miedzy jedna z omawianych krawedzi oraz klinem, dociskajaca klin do drugiej krawedzi, przy czym plytkowy element jest przystosowany do zamocowania do karoserii pojazdu w polozeniu, w którym klin styka sie na znacznej powierzchni z pozioma czescia zewnetrznej powierzchni obudowy, gdy drzwi pojazdu sa zamkniete.Gdy zamek jest w polozeniu zamknietym, klin jest na stale dociskany przez spiralna sprezyne do drugiej krawedzi zewnetrznej powierzchni obudowy co powoduje automatyczne kasowanie kazdego luzu, jaki jest w zamku jako rezultat dopuszczalnych odchylek warsztatowych, zuzycia czesci z tworzywa sztucznego lub elastycznej podatnosci sprezystych zespolów, w które zamek jest zaopatrzony.Korzystnie plytkowy element, który podtrzymuje drugi ogranicznik ma kolek zamka.Korzystnie plytkowy element ma równiez wznoszaca sie krawedz, prostopadla do plytkowego elementu i przystosowana do styku, po zamknieciu drzwi pojazdu, z pozioma czescia dolnej zewnetrznej powierzchni obudowy, gdy drzwi sa usytuowane zbyt nisko w stosunku do karoserii pojazdu. Dla umozliwienia zamkniecia zamku, krawedz ta ma krzywkowa powierzchnia uksztalto¬ wana tak, ze wywoluje sile podnoszaca dla usytuowania obudowy w prawidlowym polozeniu, w pionie wzgledem czopa przy zamknieciu drzwi.Gdy nastapi uszkodzenie zespolu lub zestarzania sie 'konstrukcji, drzwi pojazdu przyjmuja zbyt niskie polozenie wzgledem karoserii, aby mozna bylo prawidlowo zamknac zamek. W tym przy¬ padku dzialaja równiez sily podnoszace drzwi pojazdu do wlasciwej wysokosci wzgledem karoserii danego pojazdu umozliwiajac wlasciwe zamkniecie zamka. Zamek jest wiec, w swietle wymienio¬ nych powyzej cech, znacznie pewniejszy w dzialaniu od znanych zamków.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia zamek do drzwi pojazdu, w polozeniu otwartym, w widoku, perspektywie; fig. 2 — czesc zamka mocowana do karoserii pojazdu; fig. 3 — czesc zamka mocowana do karoserii pojazdu, w przekroju poprzecznym w plaszczyznie III—III na fig. 2; fig. 4 — sprezysty ogranicznik, w perspektywie, w powiekszeniu, fig. 5 — zamek w polozeniu zamknietym w przekroju poprze¬ cznym w plaszczyznie V-V na fig. 6; fig. 6 — zamek w polozeniu zamknietym w przekroju poprzecznym w plaszczyznie VI-VI na fig. 5.Zamek ma wspornik 1, przystosowany do zamocowania do drzwi pojazdu i rozwidlony zatrzask 2 zamocowany obrotowo do wspornika 1 za pomoca trzpienia 3. Zatrzask 2jest usytuo¬ wany w obudowie 4 zamocowanej do wspornika 1.Ryglujacy czop 5 przystosowany do zamocowania do karoserii pojazdu, ma trzon 5a, wspólp¬ racujacy w znany sposób z zatrzaskiem 2 dla blokowania drzwi pojazdu w polozeniu zamknietym oraz kolnierz 5b.Pierwszy sprezysty ogranicznik 6 ma konstrukcje znana z opisu patentowego Wloch nr 67405-A/78 i jest usytuowany wewnatrz obudowy 4 i wspólpracuje z ryglujacym czopem 5, gdy zamek jest w polozeniu zamknietym (fig. 5, 6), dla sprezystego pochlaniania naprezen, które powoduja wzgledne pionowe przemieszczenia miedzy drzwiami a karoseria pojazdu.Ryglujacy czop 5 jest zamocowany do wspornika 7, ze sztucznego tworzywa, majacego dwa otwory 7a,przy czym jeden z tych otworówjest wspólosiowy z przelotowym otworem w ryglujacym czopie 5 dla przejscia sruby, nieuwidocznionej, mocujacej wspornik 7 do karoserii pojazdu.Wspornik 7 ma drugi ogranicznik 8, który wspólpracuje, w polozeniu zamknietym zamka, z pozioma czescia 4a zewnetrznej powierzchni obudowy 4. Wspornik 7ma dolna krawedz 9 (fig. 2, 3), która ma krzywkowa powierzchnie 9a wspólpracujaca, podczas zamykania zamka, z czescia 4b120 269 3 zewnetrznej powierzchni obudowy 4, umozliwiajac zamkniecie zamka. Gdy drzwi pojazdu sa w zbyt niskim polozeniu w stosunku do karoserii pojazdu, czesc 4b styka sie z krzywkowa powierzchnia 9a.Wspornik 7 ma plytkowy element 10 tworzacy calosc z czescia 11 o zwiekszonej grubosci i ma w czesci 11 otwór 7a (fig. 2, 3). Czesc 11 jest usytuowana na jednym koncu wspornika 7 wraz z wystepem Ha i laczy sie z krawedzia 9. Wzmacniajaca scianka 12 rozciaga sie od przeciwnego konca pogrubionej czesci 11 do zakonczenia krawedzi 9, przy czym wzmacniajaca scianka 12, w zmontowanym polozeniu wspornika 7, jest usytuowana w kierunku ku wnetrzu karoserii pojazdu.Prowadzacy kolek 13 jest usytuowany równolegle do scianki llb, okreslonej przez krawedz czesci 11 plytkowego elementu 10, przy czym konce prowadzacego kolka 13sa zamocowane w odpowied¬ nich gniazdach w wystepie Ha i we wzmacniajacej sciance 12. Klin 14jest zamocowany slizgowo na prowadzacym kolku 13 i wspólpracuje z pozioma czescia 4a zewnetrznej powierzchni obudowy 4, gdy zamek jest w polozeniu zamknietym. Spiralna sprezyna 15 jest usytuowana wspólosiowo na prowadzacym kolku 13, pomiedzy wzmacniajaca scianka 12 i klinem 14, dociskajac klin 14, do wystepu Ha. Klin 14 ma wzdluzne zebro 14a wspólpracujace z rowkiem lOa usytuowanym w wsporniku 7.Na figurach 5 i 6 uwidoczniono zamek w polozeniu zamknietym. Kolnierz 5b kolka 5 dociska ogranicznik 6 zamocowany wewnatrz obudowy 4. Ogranicznik 6 jest przystosowany do sprezy¬ stego pochlaniania naprezen, które powoduja wzgledne pionowe przemieszczenia pomiedzy kol¬ kiem 5 i wspornikiem 1. Spiralna sprezyna 15 podtrzymuje klin 14 w stalym docisku do poziomej czesci 4a zewnetrznej powierzchni obudowy 4. Zamek automatycznie kasuje kazdy luz, który jest wynikiem dopuszczalnych odchylek warsztatowych (polaczenia zatrzasku 2 ze wspornikiem 1), zuzycia czesci z tworzyw sztucznych (warstwy zatrzasku 2) lub sprezystego ugiecia sie sprezystych czesci zamka.Jezeli w czasie zamykania drzwi pojazdu zatrzask 2 jest usytuowany zbyt nisko wzgledem kolka 5, to krawedz 9 powoduje wystarczajace podniesienie wspornika 1, poprzez wspólprace krzywkowej powierzchni 9a z czescia 4b zewnetrznej powierzchni obudowy 4, umozliwiajac prawidlowo zamkniecie zamka.Zastrzezenia patentowe 1. Zamek do drzwi pojazdów mechanicznych majacy wspornik przystosowanydo zamocowa¬ nia do drzwi pojazdów mechanicznych, zatrzask zamocowany obrotowo do wspornika, ryglujacy czop przystosowany do zamocowania do karoserii pojazdu i wspólpracujacy z zatrzaskiem dla zatrzasniecia drzwi w polozeniu zamknietym, oraz obudowe zamka zamocowana do wspornika, wewnatrz której jest usytuowany zatrzaskujacy element, znamienny tym, ze dla kasowania piono¬ wych luzów miedzy drzwiami a karoseria pojazdu, zamek wyposazony jest w pierwszy sprezysty ogranicznik (6) zamocowany wewnatrz obudowy (4), wspólpracujacy z ryglujacym czopem (5) dla sprezystego kasowania naprezen, powodujacych wzgledne przesuniecia pionowe miedzy drzwiami a karoseria pojazdu, oraz w drugi ogranicznik (8), przystosowany do zamocowania do karoserii pojazdu, wspólpracujacy z powierzchnia zewnetrzna obudowy (4) dla zabezpieczenia drzwi przed pionowym przemieszczaniem sie wzgledem karoserii, gdy sa w polozeniu zamknietym. 2. Zamek, wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze ogranicznik (8) jest zamocowany w plytkowym elemencie (10), majacym wystep (Ha) i wzmacniajaca scianke (12), usytuowane na przeciw siebie i prostopadle do elementu plytkowego (10), oraz ma kolek (13), którego konce zamocowane sa w wystepie (Ha) i wzmacniajacej sciance (12), klin (14) zamocowany slizgowo na kolku (13), spiralna sprezyne (15) usytuowana na kolku (13) i wstawiona pomiedzy wzmacniajaca scianke (12) oraz klin (14), która to sprezyna dociska klin (14) do wystepu (Ha), przy czym plytkowy element (10) jest przystosowany do zamocowania do karoserii pojazdu w polozeniu, w którym klin (14) styka sie na znacznej powierzchni z pozioma czescia (4a) zewnetrznej powierzchni obudowy (4), gdy drzwi sa w polozeniu zamknietym. 3. Zamek, wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze plytkowy element (10), na którym zamoco¬ wano ogranicznik (8) jest wyposazony w ryglujacy czop (5) zamka.4 120269 4. Zamek, wedlug zastrz. 3,znamienny tym, ze dla zapewnienia prawidlowego zamkniecia zamka plytkowy element (10) ma krawedz (9) prostopadla do plytkowego elementu (10) stykajaca sie po zamknieciu drzwi pojazdu z pozioma czescia (4b)dolnej zewnetrznej czesci obudowy (4),gdy drzwi sa usytuowane zbyt nisko wzgledem karoserii, przy czym krawedz (9) ma krzywkowa powierzchnie (9a) w takiej postaci, aby przy zamykaniu powodowac sile podnoszaca obudowe (4) do wlasciwego polozenia w pionie wzgledem czopa (5). 5. Zamek, wedlug zastrz. 4, znamienny tym, ze plytkowy element (10) jest zaopatrzony wzdluz czesci obwodu w pionowa wzmacniajaca scianke (12), prostopadla do plytkowego elementu (10), a drugi ogranicznik (8) jest podtrzymywany przez wystep (Ha) lub wzmacniajaca scianke (12), zas krawedz (9), powodujaca powstawanie sily podnoszacej, stanowi czesc wzmacniajacej scianki (12). 6. Zamek, wedlug zastrz. 5, znamienny tym, ze dla nieruchomego zamocowania plytkowego elementu (10) oraz ryglujacego czopa (5) do karoserii pojazdu, plytkowy element (10) ma otwory (7a) dla srub mocujacych plytkowy element (10) do karoserii pojazdu, przy czym jeden z otworów (7a) jest usytuowany wspólosiowo z czopem (5), zas sruba mocujaca, przechodzaca przez otwór (7a) mocuje równiez ryglujacy czop (5) do karoserii pojazdu. 7. Zamek, wedlug zastrz. 6, znamienny tym, ze element plytkowy (10) jest z tworzywa sztucznego.120 269 P6- 2 P&3 PIG.4 PL PL PL