Przedmiotem wynalazku jest demodulator syg¬ nalu chrominancji w systemie SECAM, przezna¬ czony do wydzielania informacji, zawartej w róz¬ nicowych sygnalach koloru z sygnalu chrominancji, zakodowanej zgodnie z wymogami systemu tele¬ wizji kolorowej SECAM, zapewniajacy niezalez¬ nosc sygnalu wyjsciowego od zmian amplitudy sygnalu wejsciowego, mieszczacy sie w ustalonym uprzednio zakresie, zawierajacy wielostopniowy ogranicznik-wzmacniacz reagujacy na sygnal chro¬ minancji, przesuwnik fazowy przeznaczony do wprowadzenia przesuniecia fazowego zaleznego od czestotliwosci, przy czym wartosc przesuniecia fa¬ zowego zasadniczo wynosi 90° dla skladowej o czestotliwosci spoczynkowej sygnalu podnosnej chrominancji w systemie SECAM, elementy przez¬ naczone do doprowadzania sygnalu . wyjsciowego ogranicznika-wzmacniacza do zacisku wejsciowego przesuwnika fazowego, obwód mnozacy przezna¬ czony do wytwarzania na zacisku wyjsciowym pro¬ duktów mnozenia odpowiednich sygnalów, dopro¬ wadzanych do pary zacisków wejsciowych, ele¬ menty przeznaczone do doprowadzania sygnalu 0 126 4 wyjsciowego ogranicznika-wzmacniacza do jednego z zacisków wyjsciowych obwodu mnozacego syg¬ naly, elementy przeznaczone do doprowadzania wyjsciowego sygnalu przesuwnika fazowego do 5 drugiego zacisku wejsciowego obwodu mnozacego sygnaly oraz filtr dolnoprzepustowy, dolaczony do zacisku wyjsciowego obwodu mnozacego sygnaly, przeznaczony do wytwarzania sygnalu wyjscio¬ wego, bedacego róznicowym sygnalem koloru. 10 Zgodnie z wynalazkiem jeden ze stopni wielo¬ stopniowego ogranicznika wzmacniacza zawiera obwód przeznaczone do zapewnienia aby jeden ze stopni wzmacniajacych mial charakterystyke histerezowa takiego ksztaltu, który zapewnia wy- 15 tworzenie przez wzmacniacz ogranicznik sygnalu wyjsciowego zasadniczo prostokatnego majacego czasy narastania i opadania zasadniczo niezaleznie od zmian amplitudy sygnalu wyjsciowego dopro¬ wadzonego do ogranicznika-wzmacniacza, miesz- 20 czacych sie w ustalonym uprzednio zakresie.Obwód zapewniajacy charakterystyke histere¬ zowa zawiera elementy ukladowe zapewniajace dodatnie sprzezenie zwrotne w jednym ze stopni wzmacniajacych 25 Jeden ze stopni wzmacniajacych, majacy zacisk wejsciowy i wyjsciowy, zawiera wzmacniacz róz¬ nicowy zawierajacy tranzystor wejsciowy, majacy baze, emiter i kolektor, tranzystor wyjsciowy ma¬ jacy baze, emiter i kolektor oraz odpowiednie ele¬ menty, zapewniajace polaczenie miedzy zaciskiem wejsciowym stopnia wzmacniajacego i baze tran¬ zystora wejsciowego, miedzy emiterem tranzystora wejsciowego i emiterem tranzystora wyjsciowego oraz miedzy kolektorem tranzystora wyjsciowego i zaciskiem stopnia wzmacniajacego, przy czym obwód zapewniajacy charakterystyke histerezowa sklada sie z impedancji obciazenia, dolaczona do kolektora tranzystora wejsciowego, oraz elementy ukladowe sprawiajace, ze baza tranzystora wyj¬ sciowego reaguje na zmiany sygnalu napieciowego, 40 pojawiajacego sie na impedancyjnym obwodzie obciazenia.Jeden ze stopni wzmacniacza-ogranicznika sta¬ nowi jego stopien koncowy, a obwód stalopradowy ujemnego sprzezenia zwrotnego jest dolaczony miedzy wyjsciem stopnia poprzedzajacego a stop¬ niem wejsciowym.Przesuwnik fazowy zawiera pierwszy obwód reaktancyjny zalaczony miedzy zaciskami wejscio¬ wym i wyjsciowym tego przesuwnika, drugi obwód reaktancyjny zalaczony miedzy zaciskiem wyjscio¬ wym i punktem o potencjale odniesienia, trzeci obwód reaktancyjny, przelacznik elektroniczny, przeznaczony do zalaczania trzeciego obwodu reak- 5_ tancyjnego miedzy zaciskiem wyjsciowym a punk¬ tom o potencjale odniesienia przy ustawieniu prze¬ lacznika elektronicznego w pierwszej pozycji i do odlaczania trzeciego obwodu reaktancyjnego przy ustawieniu przelacznika elektronicznego w drftgiej pozycji, przy czym obwody reaktancyjne maja re- aktancje o takiej wartosci, ze przesuwnik fazowy zapewnia 90° przesuniecie fazy skladowej o cze¬ stotliwosci równej czestotliwosci spoczynkowej sygnalu podnosnej chrominancji w systemie SE- 65 CAM, przekazujacej informacje, zwiazana z rózni-imvw 6, cowyrn sygnalem koloru R—Y przy ustawieniu przelacznika elektronicznego w pierwszej pozycji craz 90° przesuniecie fazy skladowej * czestotli¬ wosci równej czestotliwosci spoczynkowej sygnalu podnosnej chrominancji w systemie SEGAM, prze¬ kazujacej informacje, zwiazana z róznicowym syg¬ nalem kcloru B—Y przy ustawieniu przelacznika elektronicznego w drugiej pozycji, oraz obwód ste¬ rujacy wytwarzajace sygnaly sterujace przezna¬ czone do naprzemiennego przelaczania przelacznika elektronicznego o czestotliwosci równej f polowie czestotliwosci odchylania Jinii w .systemie,SECAM.Jeden ze stopni wzmacniajacych stanowi konco¬ wy stoi ien wzmacniajacy ogranicznika-wziriacnia- cza, pTzy czym ogranicznik-wzmacniaez' zawiera równiez stopien wejsciowy, majacy zacisk wejscio¬ wy i zacisk wyjsciowy i zawierajacy wzmacniacz róznicowy, skladajacy sie z wejsciowego tranzys¬ tora, majacego ~baze, emiter i kolektor, tranzystora wyjsciowego majacego baze, emiter i kolektor, oraz elementy zapewniajace odpowiednie polaczenia miedzy zaciskiem wejsciowym stopnia i baza tran¬ zystora wejsciowego stopnia wejsciowego, miedzy emiterami traoaystorów jtepnia, wej*eiewego^ oraz mieday zaciskiem wyjsciowym stopaia, wego. i koiek&oeera tia*izy#Uia wyjsciowego stopnia wejsciowego, stopien przedni majacy zarei^k wej¬ sciowy, polaczony z zaciskiem 'wyjsciowym stopnia wejsciowego i zaci*k wyjsciowy, polaczony z za¬ ciskiem wejsciowym; stopnia 4concowege i zawiera¬ jacy wzmacniacz róznicowy sklaniajacy 'sie z tran¬ zystora wejsciowego, majacego baze, emiter i ko¬ lektor, tranzystora wyjsciowego majacego baze, emiter i kolektor oraz odpowiednie elementy, za- rjeroaa?j$ce polaczenia miedzy zaeiskiem wejscio- wyT».«topxlia posredniego ¦i baza wejsciowego - tran¬ zystora stopnia posrodniego, miedzy emiterami tranzystorów stopnia posredniego i -miedzy zacis¬ kiem . wyjsciowym stopnia . pesredniega i kolekto¬ rem-tranzystora wyjsciowego stopnia posredniego oraz pgtle stalopradowego -sprzezenia zwrotnego, zalaczona miedzy zaciskiem wyjsciowym stopnia posredniego a baza tranzystora wyjsciowego stop¬ nia wejsciowego.OgrabiiRznik-,wzmacniacz, obwód mnozacy, wszyst¬ kie elementy, doprowadzajace.sygaaly oraz obwód zapewniajacy charakterystyke, histerezowa sa wy¬ tworzone w technologii ukladów.scalonych na. jed¬ nej monolitycznej , plytce pólprzew-odnikowej, w którym to ukladzie przesuwnik fazowy zawiera pierwszy obwód jreaktancyjny zalaczony miedzy za¬ ciskami wejsciowym a wyjsciowym .tego przesuw- nika, zrealizowany w technologii ukladów scalo¬ nych na pjytee pólprzewodnikowej, drugi obwód, reaktancyjny zewnetrzny wzgledem nlyikiTpólprze- wodnokowei^ zaLaczoAy miedzy zaciskiem wyjscio¬ wym przesuwnika fazowego a punktem o poten¬ cjale odniesienia.Frzesjjwnik -fazowy zawiera równiez trzeci ob¬ wód reaktancyjny, zewnetrzny wzgledem plytki pólprzewodnikowej. oraz przelacznik elektryczny, przeznaczony do,dolaczania -trzeciego obwodu reak- tancyjnego do dtrugiego obwodu reaktancyjnego przy ustawieniu tego przelacznika elektronicznego w pierwszej pozycji i do odlaczania trzeciego ob¬ wodu reaktancyjnego pd 'drugiego obwodu reak¬ tancyjnego przy ustawieniu przelacznika elektro¬ nicznego w drugiej,pozycji, przy, czym przelacznik- elektroniczny.jest^zrealizowany w* technologii 5 dów scalonych na wsrjomnianej plytce pólprze¬ wodnikowej, w któryrn to przesuwniku fazowym parametry obwodów reakcyjnych sa tak dobrane, aby. przeauwnik iazowyzapewnial JM)° posuniecie fazy skladowej r o,• czestotliwosci równej,¦ czaeiotli- 10 wosci spoczynkowej sygnalu, podnosnej; coromi- naacji w systemie J3BCAM, pp&efcazujatej-. infor¬ macje, zwiazana z róznicowym sygnalem koloru.R-Y przy ustawieniuv przelacznika elektrwMKznego w-pierwszej posypani $0° przesunieci* fasyreWWo^ 15 wej 0'czest*tliwo«ci ^TÓ^il^j-^zestotUwosci^poczyn^ kowej,sygnalu podaosj^j <*ajominancft .w, systemie SECAM, pjrzetezu^cejin^^ toz- nicowym sygaataa J^loru 3—Y przy ustawieniu, przelacznika etekJtronifzaego w druggij ;porcji; ^ przy czyra zmiana jgpp^eji przelaczmlaa ubytkuje* sie w odpowiedzi tn»rg^gnal stas«ui§cy^o *czfstotU* w^ci .powtarzania. sygnalów odchylania linii, .za¬ wartych w *yg»ale ,|f^o*vyrn zgedoie.z zasadami, systemu - SECAMy uzj^jfciwanego z, obwodu s.ie$*t* Kondensator zewnetrzny weglfrtom ply*ki pól- piwwGdnilwwej jmi flBaezBngr^w^b^kte^sprze¬ zenia zwrotitege- mi^ii% puwktera nel«*a«ym do obgrecktygpgzetoaia^vE)fcAgmg*f.a T&&ii&em o 30 cjaie «hwe#ien*e, któt^*^ ol»»<6ti.«f?rz^*enia^zwrot- isege zawiera' r^WnióL.rezystor,- zne*ttzew»ny w techfwlogii &&b4^ &j&l<§&yvh uuuJ0tytee póipcat* wedn&owefr zglaegenyK wnc&zy zacittkigm *wyjs«te- wym stepma posredmfcge ~a' wspomnianym vpwftv as terniofrwodu spraeienl* < zwstitoiego.Demwfattater fcw«tó*UKowy* wedjt^ wynateku jefct^stoscwwwd6denfcodulac$i peebsesaej t*r &*»•&*• r»*e SEGAM, z tjm jldnataie, ze pr<*bl*i* zwiana skladowej *4alo^atf«*iS«j #yg*aki wyjciewen c gt*» 40 zednkzo jest. rozwiazany w wgroikm «aujulle*ewi» niaHN»cnia^wzBflaenttkjaesga wietoltoiwtoweg»t«9«^ rnezAikA^wsroacniacea wylwarTOjaoege"*PBMal/ tac^ dacy sygl^e^q^ejsqiowygndltt^obiWBPdO majaeege^feaimkteFys^ki^w^toBztalele 'p$Bt hHtereay, 45 to.^znaezy •w "ksittócie^ umoiliwtejaeyTO ,wytemml»' pTzez qg»aniegnfe"«wBlnaqniasr^ pajoit^taytnneo 4g&» ndlu wygsoio^Mego, którego eza^nar««laii^.i durnia vzaraadftiozo aa. nijtz^toLne^ ^j^nafet wejsoiowego ^w/ziatenpym aafrtiifr Bwytóe« 50 steM^anym przy mdbiorfl* syguattUM- ttlewisji xkn- loi^wej^w lyatsemie SBCA3W^ Korzystnym jest, gdy charakterystyke, majaca, postacr^etli histereasy, ma koncowy stopien wzraac- 55 niajaoy ogranicznik^wzmarniRez i gdy obwód sprzezenia zwrotnego jest petla, stalopradowegp. sprzezenia zwrotnego, obeja^wijacego przedoctalui stopien wzmacniajaoy i stopien wejsciowa co ma sluzyc osiagnieciu..symetrii dzialania ograniczaja- 60 cega Ogfanicznik-de^ektor skonstruowany zgodnie z wynalazkiem nadaj| sie do -zrealizowania w pos¬ taci ukladu scalonego, przy jednoczesnym sprowa- dzeniu -do minimum |^iczby dolaczonych zewnetrz¬ nych w stosunku,do plytM,pólprzewcKinikowej ele- tf men46w uiflladowych.r 120126 7 8 Zaleta rozwiazania technicznego wedlug wyna¬ lazku jest przede wszystkim to, ze zaprojektowany uklad nadaje sie do przeksztalcania sygnalów chro¬ minancji w systemie SECAM-PAL tak, iz para¬ metry obwoflu przesuwnika fazowego, zwiazane z jednym z- sygnalów obwodu mnozacego, sa pod¬ dawane przeksztalceniem synchronicznie z wybie¬ raniem liniowym celem zapewnienia mozliwosci wykorzystania jednego detektora sygnalów, zmo¬ dulowanych czestotliwosciowo, do demodulacji obu podnosnych w systemie SECAM w sposób sekwen¬ cyjny.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykladach realizacji na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schemat blokowy ukladu demo¬ dulacji podnosnej w systemie SECAM, zawieraja¬ cego detektor kwadraturowy, który stanowi urze¬ czywistnienie praktyczne niniejszego wynalazku, fig. 2a i 2b przedstawiaja schematy elektryczne zespolów skladowych, przedstawionych na schema¬ cie blokowym na fig. 1, zaprojektowanych zgodnie z niniejszym wynalazkiem, a fig. 3 przedstawia czesciowo w postaci schematu ideowego, a cze¬ sciowo w postaci schematu blokowego inny przyk¬ lad realizacji czesci ukladu z fig. 2b — zgodnie z niniejszym wynalazkiem.. Na figurze 1 przedstawione jest zródlo 11 syg¬ nalu zakodowanego zgodnie z zasadami systemu SECAM, to znaczy detektor wizyjny kolorowego odbiornika telewizyjnego, dzialajacego wedlug sys¬ temu. SECAM, wytwarzajacy calkowity sygnal wizyjny, zawierajacy skladowa chrominancji, zako¬ dowana zgodnie z zasadami systemu telewizji ko- lorpwej-SECAM, doprowadzany do filtru 13 o cha¬ rakterystyce dzwonowej. Filtr 13 zawiera filtr pas¬ mowy* którego pasmo przepuszczania miesci w so1|ie pasmo, zajete sygnalem chrominancji syste¬ mu, SECAM, i który odznacza sie charakterystyka czestotliwosciowa, uksztaltowana w sposób kom¬ plementarny w stosunku do charakterystyki, która zapewnia proemfaze w zakresie wielkiej czestotli¬ wosci skladowych, modulowanej podnosnej przy ksztaltowaniu sygnalu w systemie SECAM.Sygnal wyjsciowy filtru 13 jest doprowadzany do wejscia ogranicznika 15. Zgodnie z istota niniej¬ szego wynalazku ogranicznik 15 zawiera wielostop¬ niowy ogranicznik-wzmacniacz, w którym jeden ze stopni wzmacniajacych ma charakterystyke histe- rezowa, zapewniajaca wytwarzanie prostokatnego sygnalu wyjsciowego ogranicznika o czasach naras¬ tania i opadania zasadniczo niezaleznych od zmian amplitudy odbieranego sygnalu podnosnej, dopro¬ wadzanego do wejscia ogranicznika 15. Sygnal wyjsciowy ogranicznika 15 jest doprowadzany bezposrednio do jednego z wejsc sygnalowych ob¬ wodu mnozacego 19. Drugi sygnal wejsciowy do obwodu mnozacego 19 jest doprowadzany przez przesuwnik fazowy 17, reagujacy na sygnal wyj¬ sciowy ogranicznika 15 i wprowadzajacy przesu¬ niecie fazowe, odpowiadajace 90°, skladowej o cze¬ stotliwosci równej czestotliwosci podnosnej w sys¬ temie SECAM.Produkty skladowe, otrzymywane w wyniku mnozenia dwóch wymienionych sygnalów wejscio¬ wych, otrzymywane na wyjsciu, pojawiaja sie w postaci wyjsciowego sygnalu obwodu mnozacego 19, który to sygnal wyjsciowy jest doprowadzany do filtru dolnoprzepustowego 21, którego czestotli¬ wosc graniczna jest równa lub mniejsza od gór¬ nej granicy równej 1,5 MHz pasma, zajmowanego sygnalem modulujacym. Korzystnym jest, gdy filtr dolnoprzepustowy zawiera elementy zapewniajace mozliwosc uzyskania charakterystyki deemfazy w zakresie wielkiej czestotliwosci komplementarnej w stosunku do charakterystyki preemfazy sygnalu modulujacego, zastosowanej przy ksztaltowaniu sygnalu w systemie SECAM.W okresie czasu, w którym nastepuje wybieranie linii, zajetym przez modulowana skladowa podnos¬ nej majacej wybrana czestotliwosc spoczynkowa podnosnej w systemie SECAM, sygnal wyjsciowy filtru dolnoprzepustowego 21 zawiera róznicowy sygnal koloru, reprezentujacy skladowa modulu¬ jaca wspomnianej podnosnej, który to sygnal jest zasadniczo pozbawiony zaklócajacych zmian skla¬ dowej stalopradowej.Figurze 2a i 2b przedstawiaja schematy elek¬ tryczne poszczególnych zespolów skladowych ukla¬ du, pelniacego funkcje ogranicznika 15, przesuw¬ nika fazowego 17 oraz elementy skladowe obwodu mnozacego 19, przedstawione na fig. 1, zaprojekto¬ wane zgodnie z niniejszym wynalazkiem i bedace ilustracja urzeczywistnienia niniejszego wynalazku.Na figurze 2a pokazany jest schemat elektryczny ogranicznika 15, skladajacego sie z trzech stopni wzmacniajacych 15A, 15B i 15C, z których kazdy, z kolei równiez jest kilkustopniowym stopniem wzmacniajacym, skladajacym sie z trzech tranzys¬ torów. Przy tym kazdy ze stopni jest stopniem wzmacniajacym, zrealizowanym w ukladzie o sprze¬ zeniu emiterowym, na którego wyjsciu zalaczony jest wtórnik emiterowy.Zacisk wejsciowy I ogranicznika 15 jest pola¬ czony za pomoca tranzystora 30 zalaczonego w ukladzie wtórnika emiterowego z wejsciem stopnia wzmacniajacego 15A, które to wejscie stanowi baza tranzystora 41. Tranzystor 41 jest tranzystorem wejsciowym pary tranzystorów zalaczonych w ukladzie o sprzezeniu emiterowym. Wyjsciowy tranzystor 42 tej pary wysterowuje tranzystor 43 zalaczony w ukladzie wtórnika emiterowego. Wyj¬ scie tranzystora 43, zalaczonego w ukladzie wtór¬ nika emiterowego, jest polaczone z wejsciem pos¬ redniego stopnia wzmacniajacego 15B, które to wejscie jest baza tranzystora 51. Tranzystor 51 jest tranzystorem wejsciowym drugiej pary tranzysto¬ rów, zalaczonych w ukladzie o sprzezeniu emite¬ rowym. Tranzystor wyjsciowy 52 tej pary wyste¬ rowuje tranzystor 53. Wyjscie tranzystora 53 zala¬ czonego w ukladzie wtórnika emiterowego, jest po¬ laczone z wejsciem koncowego stopnia wzmacnia¬ jacego 15C, które to wejscie jest baza tranzystora 61. Tranzystor 61 jest tranzystorem wejsciowym trzeciej pary tranzystorów, 2alaczonych w ukladzie o sprzezeniu emiterowym. Tranzystor wyjsciowy tej pary wysterowuje tranzystor 63, zalaczony w ukladzie wtórnika emiterowego, którego emiter jest bezposrednio polaczony z zaciskiem wyjsciowym L ogranicznika 15, 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60120 126 9 10 Nalezy zaznaczyc, ze we wzmacniajacym stopniu koncowym 15C, przewidziane jest sprzezenie zwrot¬ ne, którego przeznaczeniem jest zapewnienie cha¬ rakterystyki histerezowej, zapewniajacej z kolei, zasadniczo stale czasy narastania i opadania pros¬ tokatnych impulsów, uzyskiwanych na* zacisku wyjsciowym L ogranicznika 15, niezaleznie od zmian amplitudy sygnalu chrominancji, doprowa¬ dzanego do zacisku wejsciowego I.Aby zapewnic uzyskanie takiej charakterystyki, rezystor obciazajacy 66 jest zalaczony w obwodzie kolektora tranzystora wejsciowego 61 koncowej pary tranzystorów, zalaczonych w ukladzie o sprze¬ zeniu emiterowym. Przy tym kolektor tranzystora 61 bezposrednio jest polaczony z baza tranzysto¬ ra 68, zalaczonego w ukladzie wtórnika emitero- wego. Kezystory 67 i 69 sa przeznaczone do zapew¬ nienia odpowiednich potencjalów bazy i emitera tranzystora 63. Wyjscie tranzystora 68, zalaczonego w ukladzie wtórnika emiterowego jest bezposred¬ nio polaczone z baza tranzystora wyjsciowego 62 koncowej pary tranzystorów, zalaczonych w ukla¬ dzie o sprzezeniu emiterowym. Przy zapewnieniu wyzej wymienionego polaczenia za pomoca tran¬ zystora 68 male zmiany sygnalu wejsciowego, do¬ prowadzanego do wejscia koncowego stopnia wzmacniajacego 15C, wywoluje szybkie przelacze¬ nie tego stopnia z jednego stanu /ekstremalnego w drugi, przy czym albo tranzystor wejsciowy 61 albo tranzystor wyjsciowy 62 ustawia sie w stan nieprzewodzenia.Rezystor 71 jest zalaczony miedzy zaciskiem wyjsciowym posredniego stopnia wzmacniajacego 15B, to znaczy miedzy emiterem tranzystora 53, za¬ laczonego w ukladzie wtórnika emiterowego a baza wyjsciowego tranzystora 42 pierwszej pary tran¬ zystorów, zalaczonych w ukladzie o sprzezeniu emiterowym. Kondensator odsprzegajacy 72 jest zalaczony miedzy ba?a tranzystora 42 a punktem, majacym potencjal odniesienia (wspólnym punk¬ tem ukladu). Ten obwód sprzegajacy 71, 72 zapew¬ nia ujemne sprzezenie zwrotne wzgledem sklado¬ wej stalopradowej, które to sprzezenie zapewnia symetrie dzialania ograniczajacego, realizowanego przez ogranicznik 15. Dane stabilizujace sprzezenie zwrotne obejmuje wyjscie przedostatniego stopnia wzmacniajacego 15B, a nie koncowy stopien wzmac¬ niajacy 15C, co ma zapewnic wyeliminowanie mozli¬ wosci wprowadzenia niestabilnosci.Rozwiazanie ukladowe przesuwnika fazowego 17 i obwodu mnozacego sygnaly 19, które maja byc stosowane w polaczeniu z ukladem, przedstawio¬ nym na fig. 2a, jest przedstawione na fig. 2b.Obwód mnozacy 19 jest zrealizowany w postaci ukladu zasadniczo podobnego do ukladu, wyko¬ rzystywanego do tych celów w wyzej wymienio¬ nym ukladzie scalonym typu CA211AE na plytce pólprzewodnikowej. Tranzystory 81 i 82 sa zala¬ czone w ukladzie wzmacniacza ze sprzezeniem emiterowym, w którym to ukladzie baza tranzys¬ tora 81 odbiera ograniczony sygnal wyjsciowy z za¬ cisku L, a baza tranzystora 82 odbiera napiecie odniesienia. Uklad zawiera tranzystor 83, bedacy zródlem zasadniczo stalego pradu, dolaczonym do emiterów tranzystorów 81 i 82, Druga para tranzystorów, zalaczonych w ukla¬ dzie o sprzezeniu emiterowym, w której sklad wchodza tranzystory 84 i 85, ma emitery, do któ¬ rych doprowadzane jest napiecie z kolektora tran- 5 zystora 81. Trzecia para tranzystorów, zalaczonych w ukladzie o sprzezeniu emiterowym, utworzona jest z tranzystorów 86 i 87, do emiterów których doprowadza sie sygnal z kolektora tranzystora 82.Eazy tranzystora 82 drugiej pary tranzystorów, za- !0 laczonych w ukladzie o sprzezeniu emiterowym i tranzystora 87 trzeciej pary tranzystorów, zala¬ czonych w ukladzie o sprzezeniu emiterowym, sa spolaryzowane doprowadzanym do nich napie¬ ciem polaryzacji. Do bazy tranzystora 84 drugiej 15 pary tranzystorów, zalaczonych w ukladzie o sprze¬ zeniu emiterowym i do bazy tranzystora 86 trzeciej pary tranzystorów, zalaczonych w ukladzie o sprze¬ zeniu emiterowym, doprowadzane jest napiecie wyjsciowe z przesuwnika fazowego 19. 20 Produkty mnozenia odpowiednich sygnalów wyjsciowych pojawiaja sie na rezystorze obciaze¬ nia 88 wlaczonym w obwody kolektorów tranzys¬ torów 84 i 83. Wyjscie obwodu mnozacego jest po¬ laczone z wejsciem filtru 21 za posrednictwem 25 zacisku wyjsciowego 0, dolaczonego do polaczonych kolektorów tranzystorów 84 i 87.Aby otrzymac pomocnicze napiecie wejsciowe o fazie komplementarnej w kolektorowym obwo¬ dzie tranzystorów 85 i 86 zalaczony jest drugi re- 30 zystor 89, a pomocniczy zacisk wyjsciowy 0* jest dolaczony do polaczonych kolektorów tych tran¬ zystorów.W rozwiazaniu ukladowym, przedstawionym na fig. 2b, sygnal wyjsciowy ogranicznika z zacisku L 35 jest doprowadzany do przesuwnika fazowego 17 za posrednictwem tranzystora 90, zalaczonego w ukla¬ dzie wtórnika emiterowego. Przesuwnik fazowy 17 sklada sie z polaczonych szeregowo kondensatora 92, kondensatora 93 oraz obwodu równoleglego, 40 skladajacego sie z cewki indukcyjnej 94, rezystora 95 i kondensatora 96. Zacisk wyjsciowy P przesuw¬ nika fazowego 17, zapewniajacy mozliwosc pola¬ czenia kondensatora 92 z kondensatorem 93, jest polaczony za posrednictwem tranzystora 97, zala¬ czonego w ukladzie wtórnika emiterowego, z ba¬ zami tranzystorów mnozacych 84 i 86. Wartosci pa¬ rametrów elementów skladowych przesuwnika fa¬ zowego sa tak dobrane, aby zapewnic przesuniecie fazowe równe 90° wzgledem skladowej o czestotli¬ wosci spoczynkowej sygnalu podnosnej w systemie SECAM, doprowadzanej za posrednictwem tran¬ zystora 90.Na figurze 3 przedstawiony jest zmodyfikowany wzgledem ukladu, przedstawionego na fig. 2b, 55 uklad, który moze byc zastosowany wtedy, gdy zachodzi potrzeba zastosowania jednego detektora kwadraturowego do demodulacji obu podnosnych w systemie SECAM w sposób sekwencyjny.W ukla¬ dzie, przedstawionym na fig. 3, obwód równolegly 60 94, 95 i 96 przesuwnika fazowego 17 jest zaboczni- kowany obwodem równoleglym, skladajacym sie z kondensatora 98 i rezystora 99 w okresie czasu trwania wybierania co drugiej linii — na skutek dzialania przelacznika elektronicznego 100. W okre- 65 ste-trwania wybierania pozostalych linii przelacz- 45 5011 120 12.6 12 nilt .elektroniczny IGO odlacza,elementy 98 i 99 od przesuwnika fazowego 17. Sterowanie przelaczni¬ kiem elektronicznym 100 jest realizowane sygna¬ lami sterujacymi o czestotliwosci powtarzania rów¬ nej polowie czestotliwosci odchylania linii, to zna¬ czy f^: 2, przy czym sygnal sterujacy jest dopro¬ wadzany z multiwibratora dwustabilnego 101.Wartosc, pojemnosci kondensatora 98 jest tak do¬ brana,, ze gdy ma miejsce bocznikowanie — za posrednictwem przelacznika elektronicznego 100 — obwodu równoleglego 94, 95 i 96 obwodem równo¬ leglym 98 i 99, przesuniecie fazowe dla sygnalu drugiej podnosnej w systemie SECAM wynosi 90°.Wszystkie elementy, wchodzace w sklad ogra¬ nicznika, przesuwnika fazowego i obwodu mnoza¬ cego przedstawionych na fig.. 2a—2b, za wyjatkiem elementów 93, 94, 95 i 96, wchodzacych w sklad przesuwnika. fazowego i kondensatora odsprzega- jacego 72, nadaja sie do wytwarzania w technologii ukladów scalonych w postaci wspólnej monolitycz¬ nej plytki pólprzewodnikowej. Dolaczenie wymie¬ nionych powyzej zewnetrznych wzgledem plytki pólprzewodnikowej elementy 72 i 93, 94, 95 i 86 wymaga wykorzystania tylko dwóch zacisków w punktach, odpowiadajacych punktowi P przesuw¬ nika fazowego i zacisku F sprzezenia zwrotnego w punkcie polaczenia elementów 71 i 72.Q4y* stasuje sie uklad wedlug rozwiazania, przed¬ stawionego ;na fig. 3, wówczas multiwibrator dwu- stabilny 101 i przelacznik elektroniczny 100 moga byc zrealizowane w technologii ukladu scalonego na tej samej plytce pólprzewodnikowej, na której wytworzoae sa elementy ogranicznika, obwodu mnozacego itd. W tym przypadku elementy 98 i 99 stanowia dodatkowe, elementy zewnetrzne wzgle¬ dem Plytki pólprzewodnikowej i wówczas wyma¬ gany jest'dodaikowy zacisk do zalaczania elemen¬ tów ) 9* ¦i • 99 mieday -przelacznikiem elektronicznym i plyjtka pólprzewodnikowa.Zastrzezenia patentowe l. Demodulator sygnalu chrominancji w systemie SEGAM, przeznarczony do wydzielania informacji, zawartej w róznicowych sygnalach koloru z syg¬ nalu chrominancji, zakodowanej zgodnie z wy¬ mogami syatemu telewizji kolorowej SECAM, zapewniajacy niezaleznosc sygnalu wyjsciowego od zmian amplitudy sygnalu wejsciowego, miesz¬ czacych sie w ustalonym uprzednio zakresie, zawierajacy wieLostopniowy ogranieznik-wzmac- njaaz reagujacy na sygnal chrominancji, prze- suwnjk, fazowy, przeznaczony do wprowadzenia przesuniecia fazowego zaleznego od czestotli¬ wosci, IPzy czym wartosc przesuniecia fazowego zatadniczo wynosi 9G° c-la skladowej o czestotli¬ wosci spoczynkowej sygnalu podnosnej chromi¬ nancji ,w systemie SECAM, elementy przeznaczone do doprowadzania sygnalu wyjsciowego ogranicz- nikawamacxiiacza do zacisku wejsciowego prze¬ suwnika fazowego, obwód mnozacy przeznaczony d& wytwarzania na zacisku wyjsciowym produk¬ tów mnozenia odpowiednich sygnalów, doprowa- d2a:nych do pary zacisków wejsciowych, elementy pEzezpaczone do doprowadzania sygnalu wyjscio¬ wego acratEacznika-wzmacniacza do jednego z za¬ cisków wyjsciowyjcda oJawodu maDzacegq s^gaaLy, elementy przeznaczone do doprowadzania wyjscio¬ wego sygnalu przesuwnika fazowego do drugiego zacisku wejsciowego obwodu mnozacego sygnaly oraz filtr dolnoprzepustowy, dolaczony do zacisku 5 wyjsciowego obwodu mnozacego sygnaly, przezna¬ czony do wytwarzania sygnalu wyjsciowego, beda¬ cego róznicowym sygnalem koloru, znamienny tym, ze jeden ze stopni (15C) wielostopniowego ogra¬ nicznika wzmacniacza (15) zawiera obwód (68) 10 przeznaczony do zapewnienia, aby jeden ze stopni wzmacniajacych mial charakterystyke histerezow^ takiego ksztaltu, który zapewnia wytworzenie przez wzmacniacz ogranicznika (15) sygnalu wyj¬ sciowego zasadniczo prostokatnego majacego czasy 15 narastania i opadania zasadniczo niezalezne od zmian amplitudy sygnalu wyjsciowego (I) dopro¬ wadzanego do ogranicznika-wzmacniacza (15), mieszczacych sie w ustalonym uprzednio zakresie. 2. Demodulator wedlug zastrz. 2, znamienny tym, 20 ze obwód zapewniajacy charakterystyke histerezowa zawiera elementy ukladowe (66, 68, 69) zapewnia¬ jace dodatnie sprzezenie zwrotne w jednym ze stopni wzmacniajacych (15C). 3. Demodulator wedlug zastrz. 2, znamienny tym, 25 ze jeden ze stopni wzmacniajacych, majacy zacisk wejsciowy i wyjsciowy, zawiera wzmacniacz róz¬ nicowy, zawierajacy tranzystor wejsciowy (61), ma¬ jacy baze, emiter i kolektor, tranzystor wyjsciowy (62) majacy baze,-emiter i kolektor oraz odpowied- 30 nie elementy, zapewniajace polaczenie miedzy za¬ ciskiem wejsciowym stopnia wzmacniajacego i baza tranzystora wejsciowego, miedzy emiterem tran¬ zystora wejsciowego i emiterem tranzystora wyj¬ sciowego oraz miedzy kolektorem tranzystora 35 wyjsciowego i zaciskiem stopnia wzmacniajacego, przy czym obwód zapewniajacy charakterystyke histerezowa, sklada sie z impedancji obciazenia (66), dolaczona do kolektora tranzystora wejscio¬ wego (61), oraz elementy ukladowe (68, 69) spra- 40 wiajace, ze baza tranzystora wyjsciowego (£2) rea¬ guje ha zmiany sygnalu napieciowego, pojawiaja¬ cego sie na impedancyjnym obwodzie obciazenia (66). 4. Demodulator wedlug zastrz. 2, znamienny tym, 45 ze jeden ze stopni (15C) wzmacniacza-ogranicznika (15) stanowi jego stopien koncowy i ze obwód sta- lopradowy ujemnego sprzezenia zwrotnego (po¬ przez 71) jest dolaczony miedzy wyjsciem stopnia poprzedzajacego (15B) a stopniem wejsciowym (ISA). 50 5. Demodulator wedlug zastrz. 1 albo 2, zna¬ mienny tym, ze przesuwnik fazowy (17) zawiera pierwszy obwód reaktancyjny (92) zalaczony mie¬ dzy zaciskami wejsciowym i wyjsciowym tego 55 przesuwnika, drugi obwód reaktancyjny (93—86) zalaczony miedzy zaciskiem wyjsciowym(P) i punk¬ tem o potencjale odniesienia, trzeci obwód reak¬ tancyjny (98—99), przelacznik elektroniczny (140), przeznaczony do zalaczania trzeciego obwodu reak- 60 tancyjnego miedzy zaciskiem wyjsciowym a punk¬ tem o potencjale odniesienia przy ustawieniu prze¬ lacznika elektronicznego w pierwszej pozycji i do odlaczania trzeciego obwodu reaktancyjnego przy ustawieniu przelacznika elektronicznego w drugiej es pozycji, przy czym obwody reaktancyjne maja re-13 120 126 14 ktancje o takich wartosciach, ze przesuwnik fazo¬ wy (17) zapewnia 90° przesuniecie fazy skladowej o czestotliwosci równej czestotliwosci spoczynko¬ wej sygnalu podnosnej chrominancji w systemie SECAM, przekazujacej informacje, zwiazana z róz¬ nicowym sygnalem koloru R—Y przy ustawieniu przelacznika elektronicznego (100) w pierwszej po¬ zycji oraz 90° przesuniecie fazy skladowej o cze¬ stotliwosci równej czestotliwosci spoczynkowej syg¬ nalu podnosnej chrominancji w systemie SECAM, przekazujacej informacje, zwiazana z róznicowym sygnalem koloru B—Y przy ustawieniu przelacz¬ nika elektronicznego (100) w drugiej pozycji, oraz obwód (101) sterujacy wytwarzajacy sygnaly ste¬ rujace przeznaczone do naprzemiennego przelacza¬ nia przelacznika elektronicznego (100) o czestotli¬ wosci równej polowie czestotliwosci odchylania linii w systemie SECAM. 6. Demodulator wedlug zastrz. 1 albo 2, znamien¬ ny tym, ze wspomniany jeden ze stopni wzmacnia¬ jacych stanowi koncowy stopien wzmacniajacy (15C) ogranicznika-wzmacniacza (15), przy czym ogranicznik-wzmacniacz (15) zawiera równiez sto¬ pien wejsciowy (15A), majacy zacisk wejsciowy i zacisk wyjsciowy i zawierajacy wzmacniacz róz¬ nicowy, skladajacy sie z wejsciowego tranzystora (41), majacego baze, emiter i kolektor, tranzystora wyjsciowego (42) majacego baze, emiter i kolektor, oraz elementy zapewniajace odpowiednie polacze¬ nia miedzy zaciskiem wejsciowym stopnia (15A) i baza tranzystora wejsciowego stopnia wejscio¬ wego, miedzy emiterami tranzystorów stopnia wej¬ sciowego, oraz miedzy zaciskiem wyjsciowym stop¬ nia wejsciowego i kolektorem tranzystora wyjscio¬ wego stopnia wejsciowego, stopien posredni (15B), majacy zacisk wejsciowy, polaczony z zaciskiem wyjsciowym stopnia wejsciowego (15A) i zacisk wyjsciowy, polaczony z zaciskiem wejsciowym stopnia koncowego (15C) i zawierajacy wzmacniacz róznicowy skladajacy sie z tranzystora wejscio¬ wego (51), majacego baze, emiter i kolektor, tran¬ zystora wyjsciowego (52) majacego baze, emiter i kolektor oraz odpowiednie elementy, zapewnia¬ jace polaczenia miedzy zaciskiem wejsciowym stopnia posredniego (15B) i baza wejsciowego tran¬ zystora stopnia posredniego, miedzy emiterami tranzystorów stopnia posredniego i miedzy zacis¬ kiem wyjsciowym stopnia posredniego i kolekto¬ rem tranzystora wyjsciowego stopnia posredniego, oraz petle stalopradowego sprzezenia zwrotnego (poprzez (71)), zalaczona miedzy zaciskiem wyjscio¬ wym stopnia posredniego (15B) a baza tranzystora wyjsciowego (42) stopnia wejsciowego (51A). 7. Demodulator wedlug zastrz. 6, znamienny tym, ze ogranicznik-wzmacniacz (15) obwód mnozacy (19), wszystkie elementy, doprowadzajace sygnaly oraz obwód (66—69) zapewniajacy charakterystyke histerezowa sa wytworzone w technologii ukladów scalonych na jednej monolitycznej plytce pólprze¬ wodnikowej, w którym to ukladzie przesuwnik fa¬ zowy (17) zawiera pierwszy obwód reaktancyjny (92) zalaczony miedzy zaciskami wejsciowym 5 a wyjsciowym tego przesuwnika (17), zrealizowany z technologii ukladów scalonych na plytce pólprze¬ wodnikowej, drugi obwód reaktancyjny (93—96) zewnetrzny wzgledem plytki pólprzewodnikowej, zalaczony miedzy zaciskiem wyjsciowym (P) prze¬ suwnika fazowego (17) a punktem o potencjale od¬ niesienia. 8. Demodulator wedlug zastrz. 7, znamienny tym, ze przesuwnik fazowy (17) zawiera równiez trzeci obwód reaktancyjny (98—99), zewnetrzny wzgledem plytki pólprzewodnikowej oraz przelacznik elek¬ troniczny (100), przeznaczony do dolaczania trze¬ ciego obwodu reaktancyjnego (98—99) do drugiego obwodu reaktancyjnego (93—96) przy ustawieniu tego przelacznika elektronicznego w pierwszej po¬ zycji i do odlaczania trzeciego obwodu reaktancyj¬ nego od drugiego obwodu reaktancyjnego przy Ustawieniu przelacznika elektronicznego w drugiej pozycji, przy czym przelacznik elektroniczny jest zrealizowany w technologii ukladów scalonych na wspomnianej plytce pólprzewodnikowej, w którym to przesuwniku fazowym (17) parametry obwodów reaktancyjnych sa tak dobrane, aby przesuwnik fazowy zapewnial 90° przesuniecie fazy skladowej o czestotliwosci równej czestotliwosci spoczynko¬ wej sygnalu podnosnej chrominancji w systemie SECAM, przekazujacej informacje, zwiazana z róz¬ nicowym sygnalem koloru R—Y przy ustawieniu przelacznika elektronicznego (100) w pierwszej po¬ zycji i 90° przesuniecie fazy skladowej o czestotli¬ wosci równej czestotliwosci spoczynkowej sygnalu podnosnej chrominancji w systemie SECAM, prze¬ kazujacej informacje, zwiazana z róznicowym syg¬ nalem koloru B—Y przy ustawieniu przelacznika (100) elektronicznego w drugiej pozycji, przy czym zmiane pozycji przelacznika <100) uzyskuje sie w odpowiedzi na sygnal sterujacy o czestotliwosci równej polowie czestotliwosci powtarzania sygna¬ lów odchylania linii, zawartych w sygnale kodo¬ wym zgodnie z zasadami systemu SECAM, uzyski¬ wanego z obwodu sterujacego (101). 9. Demodulator wedlug zastrz. 7 albo 8, znamien¬ ny tym, ze zawiera kondensator (72) zewnetrzny wzgledem plytki pólprzewodnikowej, zalaczony w obwodzie sprzezenia zwrotnego miedzy punktem (F) nalezacym do obwodu sprzezenia zwrotnego, poprzez (71), a punktem o potencjale odniesienia, który to obwód sprzezenia zwrotnego zawiera rów¬ niez rezystor (71), zrealizowany w technologii ukla¬ dów scalonych na plytce pólprzewodnikowej, za¬ laczony miedzy zaciskiem wyjsciowym stopnia pos¬ redniego (15B), a wspomnianym punktem (F) ob¬ wodu sprzezenia zwrotnego. 15 20 29 30 35 40 45 50123 125 f _L 11 ,13 L ± r1 p -L W X / f i f* _L ^21 T FIG.1 96 95 RG.3 ^' FIG. 2b OZGraf. Z.P. Dz-wo, z. 318 (95+15) 11.83 Cena 100 zl PL