PL119710B1 - Agent against cabbage moth - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek przeciw pietnówce kapustówce Mamestra Brassice, zawierajacy synergistycznie dzialajace dwie substancje czynne, który moze miec postac pulapki na owady umozliwiajace wabienie i lapanie pietnówki kapustowki. Srodek wedlug wynalazku stoso¬ wany technika nasycenia powietrza zapobiega parzeniu sie pietnówki kapustówki.Jak wiadomo, pietnówka kapustówka jest szeroko rozpowszechniowym szkodnikiem powo¬ dujacym corocznie powtarzajace sie uszkodzenia warzyw, szczególnie kapusty i kalafiorów.Dotychczas do zwalczania tych szkodników stosowano estry kwasu ortofosforowego. Jednakze, zwiazki te nie dzialaja selektywnie, a ponadto sa toksyczne dla ludzi.Niebezpieczenstwo zanieczyszczania srodowiska wystepujace w zwiazku ze stosowaniem klasycznym pestycydów chemicznych stosowanych dla grupy luskoskrzydlych nie wystepuje, gdy jako srodki do zwalczania owadów uzywane sa preparaty zawierajace naturalne przynety plciowe, czyli feromony. Feromony plciowe wydzielane sa przez samice, a samce tego gatunku moga odnalezc samice, aby sie z nimi sparzyc, dzieki charakterystycznemu zapachowi feromonu.Feromony mozna stosowac do ochrony roslin dwojako. Wedlug pierwszego sposobu uzywa sie pulapek z feromonem plciowymjako przyneta, która przyciaga cmy samce zwabione substancja czynna. W ten sposób mozna uzyskac informacje o pojawieniu sie szkodnika, tj. mozna przewidziec przyszle szkody. Ta metoda przewyzsza inne sposoby przewidywania wykorzystujace pulapki, gdyz pulapki zawierajace feromon gromadza jedynie wybrane wstepnie szkodniki, podczas gdy pulapki swietlne lub ultrafioletowe gromadza praktycznie wszystkie gatunki owadów latajacych noca. Ponadto, pulapki zawierajace feromon na ogól sygnalizuja precyzyjniej poczatek rojenia, niz pulapki swietlne [Mani i in. Schweiz. Z. Obst. Weinbau, 81, 337-344/1972]. Gdy bezposrednie otoczenie pulapki podda sie dzialaniu srodka owadobójczego, wiekszosc populacji zwabionych samców ginie w tej strefie. Ryzyko zanieczyszczenia srodowiska ogranicza sie wówczas jedynie do tej strefy zabójczej, czyli w znacznym stopniu maleje.Zgodnie z druga metoda, tak zwana metoda nasycania powietrza, zaklóca sie wzajemne odnajdywanie sie samic i samców, przerywajac w ten sposób ich parzenie sie. W tym przypadku stosunkowo wieksza ilosc feromonu wypuszcza sie w powietrze nad uprawa chronionych roslin, po czym samce wyczuwajac wszedzie obecnosc feromonu traca orientacje i nie sa w stanie odnalezc2 119 710 samic. Przy wykorzystaniu feromonów, zgodnie z ta metoda, stosuje sie o wiele nizsze ich dawki, niz dawki klasycznych srodków owadobójczych [W.L. Roefols i R.T. Card'e Ann. Rev. Entomol. 22, 377-405, (1977)] Znane metody lowienia w pulapke w celu ochrony roslin przed pietnówka kapustówka mialy te wade, ze nie mogly sygnalizowac poczatkowych szkód we wlasciwym czasie. Zatem dzialanie ochronne mozna bylo zwykle przedsiewziac dopiero wtedy, gdy starsze gasienice dosiegly juz wewnetrznych czesci roslin i staly sie praktycznie niedostepne dla typowych srodków owadobój¬ czych, np. estrów kwasu ortofosforowego. Gdy w technice lowczej stosuje sie feromon plciowy pietnówki kapustówki, wady znanych metod mozna wyeliminowac.Feromony mozna takze stosowac z korzyscia w technice nasycenia powietrza, gdyz sa wyjat¬ kowo wybiórcze, a ponadto nie dzialaja toksycznie na kregowce.Szentesi i in. [Act. Phytopath. Acad. Sci. Hung., tom 10, 425-429 (1975)] opisali ekstrakcje feromonu pietnówki kapustówki, ale nie ustalili jego budowy. Po wyizolowaniu i zanalizowaniu tego feromonu, Bestmann i in. [TetrahedronLetters 6, 605-608 (1978)] stwierdzili, ze wieloskladni¬ kowy uklad feromonu pietnówki kapustówki zawiera jako glówny skladnik octan (Z)-11- heksadecenylu, jednakze nie zidentyfikowali dalszych, wystepujacych w mniejszej ilosci, skladników kompleksowego feromonu H.I. Bestmanu i in. [Chem. Ber. 111, 248-253 (1978)] 7 donosza takze o syntezie kilku 1-podstawionych (Z)-ll-alkenów, miedzy innymi octanu (Z)-11-heksadecenylu i octanu (Zy 11- oktadecenylu.Obecnie stwierdzono, ze gdy octan (Z)-11-heksadecenylu, znana przynete plciowa pietnówki kapustówki, skojarzy sie z nowym zwiazkiem, octanem (Z)-11-heptadecenylu w takim stopniu, ze uzyskana mieszanina zawiera wieksza czesc octanu (Z)-11-heksadecenylu a mniejsza czesc, okolo 1-30% wagowych octanu (Z)-11-heptadecenylu, to uzyskuje sie mieszanine o synergicznie wzmo¬ zonym efekcie, która po wypuszczeniu w powietrze, nawet w znacznie mniejszym stezeniu wywo¬ luje o wiele silniejsza reakcje pobudzajaca samce pietnówki kapustówki, niz sama znana przyneta plciowa.Obserwacja ta jest nader zaskakujaca, poniewaz choc opisano juz dwuskladnikowe feromony plciowe, na przyklad w opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4042681 i 4059 689, to zawieraly one skladniki rózniace sie do siebie dwoma atomami wegla, podczas gdy mieszanina dwuskladnikowa stanowiaca substancje czynna srodka wedlug wynalazku zawiera octan (Z)-11-heksadecenylu z 16 atomami wegla w czesci alkenylowej w mieszaninie zjego prostym homologiem, 17-weglowym octanem (Z)-11-heptadecenylu.Srodek wedlug wynalazku jest wiec srodkiem przeciwko pietnówce kapustówce (Mamestra brassicae), zawierajacym octan (Z)-11-heksadecenylu jako substancje czynna A i octan (Z)-11- heptadecenylu jako substancje czynna B, w stosunku wagowym skladnika A do B 70-99: 30-1 oraz dowolnie ciekly i/lub staly skladnik pomocniczy.Srodek wedlug wynalazku zawiera skladniki A i B, korzystnie w stosunku wagowym 85-95: 15-5. Z cieklych skladników pomocniczych szczególnie korzystne sa obojetne rozcienczal¬ niki olejowe.Srodek wedlug wynalazku moze miec postac pulapki dla owadów do chwytania samców pietnówki kapustówki (Mamestra brassicae), która zawiera jako zwabiajaca substancje czynna mieszanine octanu (Z)-11-heksadecenylu (skladnik A) i octanu (Z)-11-heptadecenylu (skladnik B) w lacznej ilosci 0,01-10,0 mg, korzystnie 1-3 mg, przy czym mieszanina zawiera skladniki A i B w stosunku wagowym 70-99:30-1, rozpuszczone dowolnie w mniej lotnym, obojetnym oleju i/lub uformowane w kapsulke.Srodek wedlug wynalazku umozliwia wiec wabienie i chwytanie w pulapke samców pietnówki kapustówki (Mamestra brassicae), przy czym samce wystawia sie na dzialanie srodka w postaci pulapki dla owadów zawierajacej mieszanine octanu (Z)-11-heksadecenylu (skladnik A) i octanu (Z)-11-heksadecenylu (skladnik B) w lacznej ilosci 0,01-10,0 mg, korzystnie 1-3 mg, przy czym mieszanina jak wspomniano zawiera skladniki czynne w stosunku wagowym 70-90:30-1.Srodek wedlug wynalazku przerywa parzenie sie pietnówki kapustówki (Mamestra brassicae), poniewaz wypuszczona w powietrze mieszanina octanu (Z)-11-heksadecenylu (skladnik A) i octan119 710 3 (Z)-ll-heptadecenylu (skladnik B) zawierajaca wymienione skladniki w stosuku wagowym 70-90:30-1, zwykle z predkoscia 1,0-20,0 mg(ha)h, korzystnie 3 do 10 mg(ha)h, dezorientuje samce owadów tego gatunku.W dalszym tescie opisano równiez nowy sposób wytwarzania nowego octanu (ZH1- heptadecenylu oraz nowy sposób wytwarzania octanu (Z)-11-heksadecenylu, zwiazku zsyntezowa- nego wczesniej przez H.I. Bestmanna i innych.Dotychczas octan (Z)-11-heksadecenylu otrzymano w reakcji pochodnej acetylenu z odpo¬ wiednim chlorowcozwiazkiem (T.Ando i in.: Argia. Biol. Chem. 41(8), 1485) lub przez kondensa¬ cje Wittiga odpowiedniego hydroksyaldehydu [H.I. Bestmann i in.: Chem. Ber. 111, 248 (1978)].Oba sposoby wymagaja drogich substancji wyjsciowych i reagentów oraz obejmuje trudne do prowadzenia etapy reakcji, np. reakcje z wodorkiem litwo glinowym, rozklad ozonolityczny, uzycie szesciometylodwusilazanu sodu, dwucyklicznych boranów lub kompleksu acetylenek litowy) etyle- nodwuamina, tworzenia soli z acetylenem i amidkiem litowym oraz selektywnej redukcji prowa¬ dzonej w obecnosci palladu na weglanie wapniowym.Zwiazek o wzorze 1, w którym R oznacza atom wodoru lub grupe metylowa otrzymuje sie zabezpieczajac grupe hydroksylowa znanego zwiazku o wzorze X—CH2—(CH2)9—CH2—OH, w którym X oznacza atom chlorowca, grupe zabezpieczajaca Y.Korzystniejako grupe zabezpiecza¬ jaca stosuje sie ugrupowanie czterowodoropiranylowe, 1-etoksyetylowe lub grupe acylowa. Grupe zabezpieczajaca korzystnie wprowadza sie do zwiazku o wzorze X—(CH2)9—CH2—OH poddajac go reakcji z nadmiarem 3,4-dwuwodoro-2H-piranu, eteru etylowowinylowego lub srodka acyluja- cego, takiego jak bezwodnik kwasowy lub halogenek kwasowy. Reakcje przeprowadza sie korzyst¬ nie w temperaturze pokojowej, w obecnosci kwasu, korzystnie wobec kwasu solnego. Po zakonczeniu reakcji, nadmiar reagenta usuwa sie z mieszaniny a otrzymany zwiazek o wzorze X—CHACH2h—CH2—O—Y, w którym X ma wyzej podane znaczenie a Y oznacza grupe zabezpieczajaca, korzystnie czterowodoropiranylohydroksylowa, 1-etoksyetylowa lub acylowa, zwlaszcza grupe acetylowa, poddaje sie reakcji z trójfenylofosfina w srodowisku rozpuszczalnika, takiego jak acetonitryl, w obecnosci zasady, np. weglanu potasowego. Reakcje przeprowadza sie korzystnie w podwyzszonych temperaturach, takich jak temperatura wrzenia mieszainy pod chlodnica zwrotna, w okresie kilku godzin. W wyniku reakcji otrzymuje sie zwiazek o wzorze 2, w którym Y ma podane wyzej znaczenie, a X" oznacza jon chlorowcowy. Zwiazek o wzorze 2 wyodrebnia sie z mieszaniny reakcyjnej, zadaje sie metalicznym potasem rozpuszczonym w trója- midzie kwasu szescioalkilofosforowego, korzystnie w trójamidzie kwadu szesciometylofosforo- wego lub dwumetylosulfonylosodzie, otrzymanym z dwumetylosulfotlenku i wodorotlenku sodowego, a nastepnie poddaje reakcji ze zwiazkiem o wzorze 3, w którym grupa R ma wyzej podane znaczenie. Otrzymany zwiazek o wzorze 4, w którym grupy R i Y maja wyzej podane znaczenie, wydziela sie z mieszaniny reakcyjnej. Jezeli otrzymany zwiazek zawiera rózna od acetylowej grupe zabezpieczajaca Y, odszczepia sie hydrolitycznie te grupe o uzyskany zwiazek o wzorze 5, w którym R ma wyzej podane znaczenie, poddaje sie dzialaniu srodka acetylujacego, lub grupe zabezpieczajaca Y zwiazku o wzorze 4 wymienia sie na grupe acetylowa. W koncu otrzymany zwiazek o wzorze 1 wyodrebnia sie z mieszaniny reakcyjnej.Korzystne jest nastepujace postepowanie.Zwiazek o wzorze X—CH2—{CH2)9—CH2—OH, w którym X oznacza atom chlorowca, acetyluje sie stosujac jako korzystny srodek acetylujacy bezwodnik kwasu octowego. Otrzymany zwiazek o wzorze 6, w którym X ma wyzej podane znaczenie,poddaje sie reakcji z trójfenylofosfina w srodowisku rozpuszczalnika, takiego jak acetonitryl, w obecnosci zasady, takiej jak weglan potasowy. Otrzymany zwiazek o wzorze 7, w którym X" oznacza jon chlorowcowy, ewentualnie wyodrebnia sie z mieszaniny reakcyjnej,poddaje reakcji zdwumetylosulfonylosodem otrzymanym w reakcji dwumetylosulfotlenku z wodorkiem sodowym a nastepnie dzialajac zwiazkiem o wzorze 3, w którym R ma wyzej podane znaczenie. Z mieszaniny reakcyjnej wydziela sie zwiazek o wzorze 1, w którym R ma wyzej podane znaczenie.Zwiazki o wzorach 1 i 5, w których R oznacza grupe metylowa, sa nowe. Zwiazków o wzorach 4,2,7, X—CH2(CH2—O—Y i 6 dotychczas takze nie opisano w literaturze.4 119 710 Dwuskladnikowe mieszanki stanowiace substancje czynne srodka wedlug wynalazku przygo¬ towuje sie w postaci preparatów zwabiajacych owady, np. przez rozpuszczenie w obojetnych, mniej lotnych olejach lub zamykajac je w kapsulkach albo mikrokapsulkach.Nastepujace przyklady wyjasniaja szczególowo wynalazek.Cmy stosowane w testach uzyskano z hodowli laboratoryjnej na pólsyntetycznej pozywce [wedlug B. Nagy, Acta Phytopath. Acad. Sci. Hung. 5, 73-79 (1970)]. Warunki hodowli byly nastepujace: temperatura 28°C, wzgledna wilgotnosc powietrza okolo 50-60% fotoperiody jasno/ciemno 18/6.Uzyskane z kultury poczwarki dzielono stosownie do plci i poddawano inkubacji w tempera¬ turze 25°C w odwrotnym fotoperiodzie (ciemno od 9°° rano do 330 po poludniu a jasno od 330po poludniu do 900 rano).Widmo NMR rejestrowano przy 60 MHz aparatem typu Perkin-Elmer.Przyklad I. Sprawdzenie reakcji samców pietnówki kapustówki w biologicznych próbach laboratoryjnych.Cztery samce pietnówki kapustówki w wieku od 3-5 dni kazdy umieszczono w 200 ml naczyniu szklanym, które zakrywano szklanymi plytkami. Po 4 godzinach od rozpoczecia okresu ciemnego, wkladano do naczynia kawalek bibuly filtracyjnej 10 X 10 mm nasyconej 5 /zl n-heksanu i obserwowano cmy przez 120 sekund. Rejestrowano ilosc ciem wykazujacych ruchliwosc; liczbe te przyjmowano jako aktywnosc kontrolna. Nastepnie powtarzano badanie z ta róznica, ze do naczynia wladano kawalek bibuly filtracyjnej nasyconej 5 /xl roztworu substancji czynnej lub mieszaniny substancji czynnych poddawanych badaniu w n-heksanie [czyli octanu (Z)-ll- heksadecenylu (oznaczonego dalej jako Z-11- 16-ac lub skladnikA) i octanu (Z)-11-heptadecenylu (oznaczonego dalej jako Z-ll-17-ac lub skladnik B)]. Ponownie obserwowano zachowanie ciem przez 120 sekund. Pelzanie z drganiem skrzydel, poruszanie sie w kolo po omacku i latanie uznawano za wlasciwa reakcje.Wartosci uzyskane w pojedynczych próbach kontrolnych laczono w glówna srednia aktyw¬ nosc podstawowa i te srednia porównywano ze srednimi wartosciami aktywnosci zyskanymi dla poszczególnych substancji czynnych lub mieszanin substancji czynnych. Przecietne wartosci porównano za pomoca prób t, a wartosci ED501 nd. d.obliczono regresja liniowa. Wyniki zestawiono w tablicy 1:2.Srednie reakcje samców pietnówki kapustówki, wywolane przez skladniki feromonu lub mieszaniny zestawiono w tablicy 1.Gdy uzyto samego Z-11- 17-ac, reakcje znacznie rózniaca sie od aktynosci kontrolnej, mozna bylo osiagnac jedynie przy dawce 80 ng. Przy dawkach na poziomie 400 ng procentowa róznica rosnie dalej. W obu wypadkach istotna róznica od kontrolnej mozna obserwowac na poziomie 1%.Gdy stosowano sam Z-l 1- 16-ac, zdolano uzyskac reakcje znacznie rózniace sie od aktywnosci kontrolnej na poziomie 1% juz przy dawce 40 ng. Przy wiekszych dawkach srednia reakcji rosla siegajac wartosci maksymalnej 61,7%.Gdy stosowano mieszanine Z-ll-16-ac i Z-ll-17-ac w proporcji 91:9, mozna bylo uzyskac reakcje wieksza od kontrolnej, nawet przy dawkach 0,4 ng i 0,8 ng, znaczna róznica wystepowala jedynie na poziomie 5%. Podczas zwiekszania dawki wyznacznik rosnie a maksymalna reakcja wynosi 71,4%. Podobna sytuacja wystapila z mieszanina Z-11- 16-ac i Z-11- 17-ac w proporcji 98:2.W tym wypadku reakcje rózniaca sie od kontrolnej na poziomie 5% uzyskano przy dawce 0,8 ng.Reakcja wywolana mieszanina w proporcji 70:30 rózni sie od kontrolnejjedynie przy dawce 4 ng. Z powyzszych danych wynika, ze oba skladniki wykazuja aktywnosc biologiczna charaktery¬ styczna dla naturalnych feromonów, podczas gdy ich mieszaniny wywieraja silniejsze dzialanie.Porównujac substancje lub mieszaniny badane pod wzgledem aktywnosci, poczynic mozna nastepujace obserwacje: Aktywnosc mieszanin Z-11-16-ac i Z-11-17-ac w proporcji 98:2 i 91:9 nie róznia sie istotnie od siebie przy dawce na poziomie 0,8 ng.Przy dawce 4 ng mieszaniny Z-11- 16-ac i Z-11- 17-ac w proporcji 98:2,91:9 i 70: 30 wywoluja znacznie silniejsze reakcje niz sam Z-11-16-ac (P=5%). Reakcje wywolane przez poszczególne mieszaniny nie róznia sie jednak zasadniczo miedzy soba.119 710 5 Takasama sytuacja wystepuje przy wysokosci dawki 8 ng. Róznica reakcji wywolanych przez mieszaniny oraz przez same Z-ll-17-ac i Z-ll-16-ac jest bardziej istotna (P= 1%). Przy tym poziomie dawki reakcje wywolane przez dwa pojedyncze skladniki (Z-ll-17-ac i Z-ll-16-ac) nie róznia sie miedzy soba, a zaobserwowac mozna jedynie mala róznice w aktywnosci miedzy trzema mieszaninami.Przy dawce 40 ng mieszaniny wykazuja jeszcze skuteczniejsze dzialanie stymulujace. Ich dzialanie rózni sie na poziomie P=5% od dzialania Z-11-16-ac, a na poziomie P=l% od dzialania Z-11- 17-ac. Reakcja wywolana przez Z-11- 16-ac równiez wzrasta, rózni sie na poziomie P=5% od wywolanej przez Z-11-17-ac o mniejszej aktywnosci.Z-11- 16-ac w dawce 80 ng wywiera nawet wieksze dzialanie stymulujace na samce lecz nie rózni sie ono zasadniczo od wywolanego przez Z-U-17-ac.Z powyzszych danych mozna wyciagnac nastepujace wnioski: Z-11- 17-ac jest mniej aktywny, a Z-11-16-ac bardziej aktywny, gdy uzywa sie ich pojedynczo. Jednakze Z-11-17-ac po zmniejsze¬ niu z Z-11- 16-ac zwieksza synergicznie aktywnosc. Mieszaniny Z-11- 16-ac i Z-11- 17-ac w proporcji 98:2 i 91:9 sa aktywniejsze.Wnioski te potwierdza analiza wartosci ED50 przytoczonych w tabicy 2. Wartosc ED50 oznacza dawke wywolujaca dodatnia reakcje u 50% samców, poddanych próbie. WartoscEDsodla Z-11-17-ac wynosi 334 ng, podczas gdy Z-11-16-ac 47,0, jest wiec nizsza prawie o rzad wielkosci.Dalszy spadek o rzad wielkosci nastepuje dla mieszanin Z-11- 16-ac i Z-11- 17-ac w proporcji 92:2i 91:9. W tych warunkach wartosci ED50 wynosza odpowiednio 3,89 ng i 4,19 ng. Tewartosci mozna traktowac jak identyczne biorac pod uwage szeroka granice ufnosci wartosci ED50 nalezacych do mieszaniny 98:2. Wartosc ED50 dla mieszaniny 70:30 wynosi 6,40 ng, tojest nieco wyzej od dwóch poprzednich mieszanin lecz ciagle znacznie ponizej tej dla Z-11-16-ac.Przykladu Reakcja samców pietnówki kapustówki, przetrzymywanych w atmosferze zawierajacej mieszanine Z-11-16-ac i Z-11-17-ac w proporcji 9:1 na plciowy feromon samic.Celem tego badania bylo wyjasnienie, czy pobudzalnosc samców ulega zmianie, czy nie, gdy przetrzymuje sie je w atmosferze zawierajacej glówny skladnik naturalnej mieszaniny feromonu plciowego. Cztery samce pietnówki kapustówki, kazdy w wieku 3-5 dni, umieszczono w 200 ml szklanym naczyniu, które przykryto szklanymi plytkami. Na poczatku ciemnego okresu umie¬ szczono w naczyniu kawalek bibuly filtracyjnej 10 X 10 mm nasyconej 100 /xg mieszaniny Z-11-16- -ac i Z-11-17-ac w stosunku 9:1 rozpuszczonej w 5 /ii n-heksanu.W kontrolnej serii uzyto bibule filtracyjna nasycona 5 /xl samego n-heksanu. Cztery godziny od rozpoczecia ciemnego okresu kawalek bibuly filtracyjnej 10 X10 mm ponownie umieszczono w naczyniu. Gruczol feromonu otrzymany z ciem samic wykazujacych wabiace zachowanie sie, wycisnieto szklanym precikiem na bibule filtracyjna. Liczbe samców wykazujaca ruchliwosc rejestrowano przez 120 sekund. Srednie reakcje porównywano ze soba przy pomocy testów t.Wyniki zestawioo w tablicy 3.Srednie reakcje samców róznia sie istotnie miedzy soba na poziomie 1%.Dodatnia reakcja na stymulacje zenskich gruczolów feromonu wykazano 71,8% samców poddanych wstepnemu dzialaniu n-heksanem, podczas gdy tylko 6,25% samców przetrzymywa¬ nych w atmosferze zawierajacej mieszanine Z-11-16-ac i Z-11-17-ac w proporcji 9:1 wykazalo dodatnia reakcje (P= 1%). Wyniki wskazuja na utrate przez samce zwyklego powinowactwa do naturalnego zenskiego feromonu, gdy sa przetrzymywane w atmosferze zawierajacej Z-11-16-ac i Z-11-17-ac w stosunku wagowym 9:1, a wiec mieszanine mozna stosowac technika nasycania powietrza.Zastrzezenia patentowe 1. Srodek przeciw pietnówce kapustówce Mamestra brassicae zawierajacy substancje czynna i ciekly i/lub staly obojetny skladnik pomocniczy, znamienny tym, ze zawiera octan (Z)-ll- heksadecenylu jako substancje czynna A i octan (Z)- 11-heptadecenylu jako substancje czynna B w stosunku wagowym skladników A do B 70-99:30-1.6 119 710 2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera skladniki A i B w stosunku wagowym 85-95:15-5. 3. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako skladnik pomocniczy zawiera oleisty rozcienczalnik. 4. Srodek w postaci pulapki dla samców pietnówki kapustówki Mamestra brassica, zna¬ mienny tym, ze zawiera mieszanine octanu (Z)-ll-heksadecenylu, czyli skladnika A i octanu (ZHl-heptadecenylu, czyli skladnika B jako substancji czynnej w lacznej ilosci 0,01-10,0 mg, korzystnie 1-3 mg, przy czym mieszanina zawiera skladniki A i B w stosunku wagowym 70-99:30-1, rozpuszczone dowolnie w mniej lotnym, obojetnym oleju i/lub uformowane w kapsulke.Tablica I Dawkowanie ng 0.4 0.8 4.0 8,0 40.0 80,0 400.0 (Z)-ll-16-ac skladnik A — .— 13,2^=17) 45.8b(r=16) 61,7*(r=22) — Z-ll-17-ac skladnik B — ¦— 10,4^=9) 11.8^=14) 18,la(r=15) 48,3a(r=15) 51,0\r=9) Mieszanina skladników A i B 98:2 — 25.0^13) 54,2b(r=12) 59,0b(r=ll) — — — % wagowy 91:9 29,0l(r=12) 30.0,(r*15) 50,0^15) 58,3b(r=l8) 71.4c(r=14) — — 70:30 — 9,37*(r=8) 41,6b(r=12) 53.8k(r=13) — — — Aktywnosc kontrolna 4.1*(r=12) 6,&Hr=35) 4.9^=48) 4.1*(r=73) 3,8^=45) 3,7b(r»37) 6,9V=9) r=ilosc powtórzen Srednie oznaczone tymi samymi literami (a lub b) w tych samych rzedach nie róznia sie znacznie miedzy soba.Tablica 2 Substancja Z-ll-16-ac Z-ll-17-ac Z^ll-16*c:Z-ll-l7-ac 96:2 Z-ll-16-ac:Z-ll-17-ac 91:9 Z-ll-16*c:Z-U-l7-ac 70:30 ED5o 47.0(3 l,4-70,3)ng 334(27-4214)ng 3.81(0,45-32,3)ng 4.19(2,81-6,25)ng 6,40(4, l-10,0)ng Tablica 3 Czynnik dzialajacy Stymulacja Wartosc F linio¬ wej zgodnosci 1141.30 12.62 35.21 173.80 1221,91 Reakcja samców % Poziom wyznacznika PO.Ol P0.05 nieistotny PO.Ol P0.05 mieszanina jeden zenski Z-ll-16-ac gruczol i Z^ll-17-ac w sto- feromonu sunku9:l 6,25 (r = 8) n-heksan jeden zenski gru¬ czol feromonu 71,8 (r = 8) r =ilosc powtórzen119 710 H H R-CCH^- 6=0-0^- (CH^-CHr 0-C- CH3 0 Wzór l 3X P9-CH5-(CH,)Q-CHP-0-Y e n2 v*-/1 '2y9 Nz6r2 R-CCH.L-C-H k WXr 3 R-(CHJrC=C-CH2- (CH,).- CH.-0-Y M M R"(CH2)4- C=C-CH2-(CH2)8- CH2-0H X- CH2- (CH2)9- CH2- 0-C- CH3 WsórG 0 © - P-CHf (CH2VCH2-0-C-CH3 3 Xe Ó PL PL PL PL

Claims (1)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Srodek przeciw pietnówce kapustówce Mamestra brassicae zawierajacy substancje czynna i ciekly i/lub staly obojetny skladnik pomocniczy, znamienny tym, ze zawiera octan (Z)-ll- heksadecenylu jako substancje czynna A i octan (Z)- 11-heptadecenylu jako substancje czynna B w stosunku wagowym skladników A do B 70-99:30-1.6 119 7102. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera skladniki A i B w stosunku wagowym 85-95:15-5.3. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako skladnik pomocniczy zawiera oleisty rozcienczalnik.4. Srodek w postaci pulapki dla samców pietnówki kapustówki Mamestra brassica, zna¬ mienny tym, ze zawiera mieszanine octanu (Z)-ll-heksadecenylu, czyli skladnika A i octanu (ZHl-heptadecenylu, czyli skladnika B jako substancji czynnej w lacznej ilosci 0,01-10,0 mg, korzystnie 1-3 mg, przy czym mieszanina zawiera skladniki A i B w stosunku wagowym 70-99:30-1, rozpuszczone dowolnie w mniej lotnym, obojetnym oleju i/lub uformowane w kapsulke. Tablica I Dawkowanie ng 0.4 0.8 4.0 8,0 40.0 80,0 400.0 (Z)-ll-16-ac skladnik A — .— 13,2^=17) 45.8b(r=16) 61,7*(r=22) — Z-ll-17-ac skladnik B — ¦— 10,4^=9) 11.8^=14) 18,la(r=15) 48,3a(r=15) 51,0\r=9) Mieszanina skladników A i B 98:2 — 25.0^13) 54,2b(r=12) 59,0b(r=ll) — — — % wagowy 91:9 29,0l(r=12) 30.0,(r*15) 50,0^15) 58,3b(r=l8) 71.4c(r=14) — — 70:30 — 9,37*(r=8) 41,6b(r=12) 53.8k(r=13) — — — Aktywnosc kontrolna 4.1*(r=12) 6,&Hr=35) 4.9^=48) 4.1*(r=73) 3,8^=45) 3,7b(r»37) 6,9V=9) r=ilosc powtórzen Srednie oznaczone tymi samymi literami (a lub b) w tych samych rzedach nie róznia sie znacznie miedzy soba. Tablica 2 Substancja Z-ll-16-ac Z-ll-17-ac Z^ll-16*c:Z-ll-l7-ac 96:2 Z-ll-16-ac:Z-ll-17-ac 91:9 Z-ll-16*c:Z-U-l7-ac 70:30 ED5o 47.0(3 l,4-70,3)ng 334(27-4214)ng 3.81(0,45-32,3)ng 4.19(2,81-6,25)ng 6,40(4, l-10,0)ng Tablica 3 Czynnik dzialajacy Stymulacja Wartosc F linio¬ wej zgodnosci 1141.30 12.62 35.21 173.80 1221,91 Reakcja samców % Poziom wyznacznika PO.Ol P0.05 nieistotny PO.Ol P0.05 mieszanina jeden zenski Z-ll-16-ac gruczol i Z^ll-17-ac w sto- feromonu sunku9:l 6,25 (r = 8) n-heksan jeden zenski gru¬ czol feromonu 71,8 (r = 8) r =ilosc powtórzen119 710 H H R-CCH^- 6=0-0^- (CH^-CHr 0-C- CH3 0 Wzór l 3X P9-CH5-(CH,)Q-CHP-0-Y e n2 v*-/1 '2y9 Nz6r2 R-CCH.L-C-H k WXr 3 R-(CHJrC=C-CH2- (CH,).- CH.-0-Y M M R"(CH2)4- C=C-CH2-(CH2)8- CH2-0H X- CH2- (CH2)9- CH2- 0-C- CH3 WsórG 0 © - P-CHf (CH2VCH2-0-C-CH3 3 Xe Ó PL PL PL PL