Przedmiotem wynalazku jest zawór grzybkowy bezposredniego dzialania zwlaszcza elektromagne¬ tyczny. Zawory tego typu stosowane sa w róznych instalacjach przemyslowych do odcinania przeply¬ wu cieczy i gazów. Ten rodzaj armatury przysto¬ sowany jest raczej do pracy przerywanej, ponie¬ waz cewki elektromagnesu silownika stanowiacego ze'spól napedowy^ zawieradla (zaworu) nie wytrzy¬ muja dlugotrwalego znajdowania sie pod napie¬ ciem.Dotychczas znane i stosowane zawory okreslo¬ nego typu posiadaja kadlub, w którym zabudowa¬ na jest tuleja prowadzaca grzyb tlokowy z odpo¬ wiednio usytuowanymi kanalami. Grzyb zawieszo¬ ny jest na specjalnym trzpieniu, który laczy sie z nurem silownika elektromagnetycznego. Budowa zawieradla w postaci tzw. „serwotloka" dyktowa¬ na jest koniecznoscia odciazenia i wspomagania pracy elektromagnesu cisnieniem przeplywajacego czynnika w momencie otwierania i przy zamknie¬ ciu zaworu.Ze wzgledu -na duza sile potrzebna do otwarcia czyli poderwania grzyba zaworu, a z kolei mala dla utrzymania zaworu w stanie otwartym, w no- , wych rozwiazaniach silowników elektromagnetycz¬ nych stosuje sie zamiast jednej cewki — dwie rozruchowa i trzymajaca. Cewka rozruchowa du¬ zej mocy sluzy do otwarcia zaworu, aN cewka trzymajaca mniejszej mocy do utrzymania zaworu w stanie otwartym. Sterowanie praca wymienio- 10 15 25 30 nych cewek odbywa sie za posrednictwem ukladu mechaniczno-elektrycznego.Stosowane dotyczas zawory elektromagnetyczne wykazuja szereg niedogodnosci. Nawet najlepsze z nich maja elektromagnetyczny zespól napedowy gabarytowo duzy i ciezki. Ponadto nie wykazuja dostatecznej trwalosci i niezawodnosci dzialania i ulegaja czestym awariom. W trakcie wielokrot¬ nych prób i badan stwierdzono, ze przyczyna te¬ go stanu jest to, ze cewki elektromagnesu sa nie¬ odpowiednio dostosowane do charakterystyki otwarcia i zamkniecia zawieradla zaworu, a sam uklad sterujacy mechaniczno-elektryczny jest bez¬ wladnosciowo za ciezki i nie pokrywa sie z prze¬ biegiem charakterystyki otwarcia i zamkniecia za¬ woru. Rozbieznosci w tym wzgledzie maja zasad¬ niczy wplyw na wielkosc zespolu napedowego, jak równiez na funkcjonalnosc, nie tylko zespolu na¬ pedowego, ale takze calego zaworu.W zaworze wedlug wynalazku, do podniesienia grzyba zawieradla wyposazonego w serwotlok przeznaczona jest cewka rozruchowa i nawinieta na niej cewka trzymajaca silownika elektromag¬ netycznego. W stanie otwartym zawieradlo utrzy¬ mywane jest tylko oddzialywaniem pola magne¬ tycznego cewki trzymajacej, której moc elektrycz¬ na jest wielokrotnie mniejsza od mocy cewki roz¬ ruchowej. Duza moc cewki rozruchowej przy jed¬ noczesnych malych wymiarach gabarytowych uzy¬ skano przez maksymalne skrócenie czasu jej pra- 115 4713 115 471 4 cy, ograniczajacego sie tylko dó momentu poder¬ wania grzyba zawieradla, przez co wykorzystuje sie bardzo duza gestosc pradu.Zadanie to zrealizowano ukladem sterowania magnetycznego, przez zabudowanie w górnej czes¬ ci cewek silownika elektromagnetycznego, w odpo¬ wiedniej nastawnej oprawie zamykajacej tuleje prowadzaca nur zasadniczy, malego nura pomoc¬ niczego. Nur pomocniczy przez zmiane swego po¬ lozenia, wskutek wzrostu strumienia magnetyczne¬ go w momencie podniesienia sie nura zasadnicze¬ go, wylacza zasilanie cewki rozruchowej za posred¬ nictwem mikrowylacznika. Odpowiednie uksztal¬ towanie mira pomocniczego lub/oraz zaopatrzenie go w ksztaltowe elementy np. krzywki, dzwignie, wykorzystane jest do uruchomienia wskazania otwarcia zaworu lub/oraz innej sygnalizacji i dzia¬ lania zwiazanego z otwarciem lub zamknieciem zaworu.Zawór wedlug wynalazku charakteryzuje sie bar¬ dzo prosta konstrukcja, niezawodnoscia dzialania i nieskomplikowana budowa — latwa do masowe-' go, powtarzalnego wykonania. Przez zastosowania nura pomocniczego, odpowiednie ekonomiczne wy¬ korzystanie funkcji dwóch cewek elektromagnesu sterowanych droga magnetyczna, uproszczony zo¬ stal caly uklad i budowa zaworu.Dzieki temu wymiary gabarytowe zespolu nape¬ dowego silownika zmniejszono przeszlo dwukrotnie przy zachowaniu duzej sily udzwigu w stosunku do dotychczas znanych i stosowanych silowników.Wykorzystanie sterowania magnetycznego umozli¬ wilo takze zastosowanie prostej sygnalizacji stanu otwarcia zaworu czego nie udalo sie rozwiazac w wielu dotychczasowych konstrukcjach.Przedmiot wynalazku uwidoczniony jest w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym przed¬ stawiono zawór z elektromagnesem w przekroju podluznym.Silownik elektromagnetyczny polaczony jest z ka¬ dlubem zaworu tuleja 1 prowadzaca nur zasadni¬ czy 2. Przedluzeniem i zakonczeniem tulei 1 jest oprawa 3 mieszczaca i prowadzaca suwliwie nur pomocniczy 4. Oprawa 3 zamocowana jest nastaw¬ nie za posrednictwem polaczenia gwintowego 5.Cewka rozruchowa 6 nawinieta jest na karkasie 7, a zewnatrz nawinieta ma cewke trzymajaca 8.Nur pomocniczy 4 jest polaczony dzwigniowo 9 z mikrowylacznikiem 10, przerywajacym doplyw pradu do cewki rozruchowej 6, a jednoczesnie dzwigniowo wlacza wskaznik otwarcia zaworu 11, Dzialanie zaworu wedlug wynalazku' jest naste¬ pujace: po wlaczeniu silownika plynie prad przez 5 cewke rozruchowa 6 duzej^mocy oraz cewke trzy¬ majaca 8 malej mocy. Wytworzone pole magne¬ tyczne unosi nur zasadniczy 2 do góry z jedno¬ czesnym uruchomieniem dzialania serwotloka 12 grzyba zaworu. Po uniesieniu nura zasadniczego 2 w górne polozenie na skutek wzrostu strumienia magnetycznego nur pomocniczy 4 zostaje wciag¬ niety do wewnatrz oprawy 3. Krzywka dzwigniowa 9 poprzez mikrowylacznik 10 przery¬ wa doplyw pradu do cewki rozruchowej 6. Cewka trzymajaca 8 malej mocy utrzymuje zawór w sta¬ nie•otwartym.Po calkowitym wylaczeniu pradu nur zasadniczy 2 wraz z serwotlokiem 12 i grzybem zaworu opa¬ da w dól, przy czym cisnienie przeplywajacego czynnika powoduje doszczelnienie grzyba zaworu polaczonego z serwotlokiem 12.Dla cisnien malych, dla uzyskania szczelnosci zamkniecia, ^awór wyposazony jest w sprezyne dociskowa umiejscowiona wewnatrz serwotloka 12; Zastrzezenia patentowe 1. Zawór grzybkowy bezposredniego dzialania zwlaszcza elektromagnetyczny, posiadajacy serwo- tlok polaczony z nurem zasadniczym prowadzonym w tulei laczacej kadlub z silownikiem elektromag¬ netycznym wyposazonym w cewke rozruchowa i cewke trzymajaca, znamienny tym, ze w górnej czesci cewki rozruchowej (6), na której nawinieta jest cewka trzymajaca (8), zabudowany jest w oprawie (3), zamykajacej tuleje (1), nur pomocni¬ czy (4) polaczony poprzez dzwignie (9) z mikrowy¬ lacznikiem (10). 2. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze cewka rozruchowa (6) jest umiejscowiona wew¬ natrz cewki trzymajacej (8) na calej dlugosci. 3. £awór wedlug zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, ze oprawa (3) prowadzaca nur pomocniczy (4) polaczona jest z tuleja (1) nastawnie, korzystnie za posrednictwem gwintu (5). 4. Zawór wedlug zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, ze nur pomocniczy (4) polaczony jest poprzez dzwignie ze wskaznikiem (11) otwarcia zaworu. 20 25, 30 35 40115 471 W 9 4 M PL