Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania czlonu zebatego nabiegunnika wirnika pradnicy pradu stalego.Znane sa czlony zebate nabiegunnika wirnika pradnicy pradu stalego posiadajace zasadniczo 5 ksztalt kielichowy z pierscieniowa podstawa i cy¬ lindryczna sciana. Cylindryczna sciana utworzona jest z wielu równoleglych zebów. Zwykle zastoso¬ wana jest para nabiegunników na wspólnej osi z walcowym rdzeniem pomiedzy nimi. Rdzen jest 1B magnetycznie polaczony z podstawami dwóch czlo¬ nów nabiegunników, przy czym zeby nabiegunni¬ ków obejmuja rdzen a maibiegumniki sa usytuowa¬ ne wzgledem siebie katowo tak, ze zeby dwóch naibiegunników przeplataja sie ze soba jak rozlozo- 18 ne palce.Znany sposób wytwarzania czlonu zebatego na¬ biegunnika polega na tym, ze wykrawa sie pólwy¬ roby w ksztalcie gwiazdy a nastepnie w jednej lub kilku operacjach wytlaczania formuje sie czlon 20 zebaty w postaci kielicha.Ten znany sposób ma te wade, ze wymaga znacz¬ nej ilosci energii. Podczas wykrawania pólfabryka¬ tów wystepuja równiez bardzo duze straty mate¬ rialu. ?j Celem wynalazku jest opracowanie sposobu wy¬ twarzania czlonu zebatego nabieigunnikai, który nie ma wad sposobów znanych ze stanu technika.Cel wynalazku zostal osiaigniety przez to, ze pólfabrykat w ksztalcie cylindra wytwarza sie 30 2 z listwy, .której jedna krawedz wzdluzna jest glad¬ ka a druga ma zeby i której konce laczy sie ze soba, przy czym po uformowaniu cylindra zeby usytuowane sa wzdluz jego osi a nastepnie gladka koniec cylindra odksztalca sie djo wewnatrz dla wytworzenia pierscieniowej podstawy zasadniczo prostopadlej do osi cylindra.Korzystnie konce listwy sa wzajemnie laczone w oddzielnej operacji. Korzystnie jesli' koniec listwy laczony jest za pomoca spawania lut) nitowania.Konce listwy moga byc laczone takze przez wpro¬ wadzenie wystepu utworzonego na jednym koncu, do odpowiadajacego otworu na drugim koncu list¬ wy. Pozadane jest by wystep i otwór mialy ksztalt jaskólczego ogona.Alternatywnie, konce listwy sa wzajemnie la¬ czone podczas operacji odksztalcania lub kolejnych operacji odksztalcania. Korzystnie listwa zebata jest wykrawana z szerokosci tasmy, przy czym szerokosc tasmy jest dobrana tak, ze w czasie ope¬ racji wykrawania wytwarza sie pare listew zeba¬ tych.W innym przykladzie wykonania cylinder z prze¬ dluzonymi zebami wytwarzany jest przez wyciecie zebów we wczesniej uksztaltowanej rurze.Korzystnie, zeby sa wytwarzane przez jeden lub wiele nozy w operacji wykrawania, chociaz moga byc wytwarzane za pomoca lasera lub wycinane za pomoca pily.Korzystnie sposób wedlug wynalazku zawiera 113 2043 . 113 204 4 operacje kalibrowania otworu pierscieniowego pod¬ stawy czlonu zebatego.Operacja kalibrowania jest dokonywana w cza¬ sie operacji wytlaczania lub kolejnych operacji wytlaczania.Sposób wedlug wynalazku wykorzystany przy wykonywaniu czlonu zebatego nabiegunnika.Sipos&b wedlug wynalazku wykorzystany jest równiez w zespole wirnika pradnicy pradu sta¬ lego zawierajacym pare nabiegunników opisanych wyzej, walcowy rdzen; którego konce sa wcisnie¬ te w srodkowe otworzy czlonów zebatych nabie- guhniikat co zapewnia, dobre polaczenie magnetycz¬ ne. Zeby czlonów przeplataja sie wzajemnie a grodkowa czesc v.r4zenia zawiera uzwojenie usy¬ tuowane pod przeplatajacymi sie zebami.; Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy¬ kladzie wykonania sa rysunku, na którym fig. 1 przedstawia zebata listwe wytwarzana przy pro¬ dukcji zebatego * czlonu najbiegunndfca w widoku z góry, fig. 2 — listwe z fig. 1 w widoku perspek¬ tywicznym, fig. 3 — pólfabrykat czlonu zebatego mabiegunnika w widoku perspektywicznym, fig. 4 — czlon zebaty nabiegunnika w stanie wykonczo¬ nym w widoku perspektywicznym, fig. 5, 6, 7 — fragment tlocznika podczas kolejnych operacji wykonywania,. czlonu.. zebatego nabiegunnika w przekroju, fig. 8 — wykrojnik do wykonywania czlo¬ nu zebatego nabiegunnikai z rury w widoku z gó¬ ry, fig. G — wykrojnik z a fig. 10 — stempel stosowany w wyfcrojmika z fig. 6 w przekroju.Czlon zebaty nabiegunnika przedstawiony na fig. 4 jest wytwarzany ze stalowej listwy 11, która jest pokazana na fig. & (Fig. 1 pokazuje pare po¬ dobnych listew stalowych Ha, llb wykrawanych jednoczesnie z szerokosci tasmy. Przez odpowiedni dobór szerokosci tasmy, mozna: uniknac strat ma¬ terialu.• (Listwa 11 jest zaginana' wokól walcowego' trzpie¬ nia dla wytworzenia pólfabrykatu 12 czlonu zeba¬ tego ne na styk lub na zakladke za pomoca spawania* lecz moga byc laczone w inny sposób ma. przy¬ klad za pomoca nitowania lub jaskólczego ogona.Listwa 11 ma; ilosc zebów odpowiadajaca iloscia zebów czlonu naibiegunnika. W ten sposób pólfa¬ brykat 12 czlonu zebatego ma ilosc zebów odpo¬ wiadajaca ilosci zebów gotowego czlonu zebate¬ go'nabiegunnika. Ponadto wymiar zeba pólfabryka¬ tu 12 jest równy wymiarowi zeba. czlonu zebate¬ go nabiegunnika. Pólfabrykat 12 jest nastepnie poddawany operacji odksztalcania w prasie dla wytworzenia czlonu zebatego naibiegunnika pokaza¬ nego na fig. 4.[Wynalazek obejmuje konstrukcje tlocznika dla wytwarzania zebatego czlonu 13 naibiegunnika po¬ kazanego na fig. 4 z pólfabrykatu 12 pokazanego na fig. 1 w dwóch lulb jednej operacjL Korzyeltnie. jest jesli odksztalcenie pólfabrykatu odbywa sie ^ trzech operacjach wytlaczania przy uzyciu kolejnych trzech tloczników.Poczatkowo pólfabrykat czlonu zebatego jest wprowadzany do matrycy przenoszonej przez ply¬ te tasmy, przy czym matryca ma zasadniczo ksztalt cylindrycznej plyty a czlon usytuowany jest tak, ze zeby zwrócone sa ku ruchomej plycie prasy. W czasie pracy prasy, stempel dociska przeznaczony przez ruchomy stól roboczy, pólfabrykat czlonu ze- 5 batego ksztaltujac wymagany zarys zebów. Dla¬ tego niezbedne jest umieszczenie pólfabrykatu 12 w odpowiedniej pozycji katowej w stosunku do stempla^ Czesciowo wykonany1 czlon jest usuniety 10 z pierwszego tlocznika i wprowadzony do drugie¬ go tlocznika majacego matryce o ksztalcie stozko¬ wym zwezajacym sie do wewnatrz. Odpowiadajacy stempel ma. równiez stozkowy ksztalt zwezajacy sie do wewnatrz. W ten sposób druga operacja 25 wytlaczania umozliwia wytworzenie pierscienio¬ wej podstawy czlonu zebatego. Nastepnie tak uksztaltowany czlon zebaty jest wprowadzany do trzeciego tlocznika, posiadajacego matryce o plas¬ kimi dnie i trzpieniu wystajacym ku górze. Odpo- so wiadajacy stempel ma ksztalt umozliwiajacy wy¬ tworzenie plaskiej podstawy czlonu zebatego i ot¬ woru centralnego.Laczenie konców .listwy 11 pociczas formowania pólfabrykatu 12 czlonu zebatego jest korzystniej- 25 szy niz dokonywanie tego w oddzielnej operacji.Nalezy wiec zaprojektowac narzedzie umozliwia¬ jace polaczenie konców tasmy podczas operacji wytlaczania lub kolejnych operacji wytlaczania.W ten sposób listwa 11 jest zaginana do ksztaltu 30 pólfabrykatu 12, wprowadzanego do matrycy pra¬ sy przed polaczeniem krawedzi a spoina pomie¬ dzy koncami listwy wykonywana jest podczas operacji tloczenia na zimno lub kolejnych ope¬ racji, w których wytwarza sie czlon zebaty 13 po- 35 kazany na £ig. 4.Konwencjonalny wirnik pradnicy pradu stalego sawiera pare czlonów zebatych i centralny wal¬ cowy rdzen, przy czym czlony zebate maja odpo¬ wiednio male otwory w podstawach, a konce rdze- 40 Tia opieraja sie o powierzchnie czlonów zebatych.W ten sposób rdzen i czlony zebate sa polaczone magnetycznie. Czlon zebaty wytworzony opisanym wyzej sposobem umozliwia rózne konstrukcje wir¬ nika. Centralny otwór podstawy kazdego czlonu 45 zebatego jest odpowiednio duzy i moze byc zwy- miarowany tak, ze umozliwia przyjmowanie od¬ powiedniego konca rdzenia' wirnika. Para czlonów zebatych jest wcisnieta na przeciwne konce rdzenia przy czym zeby jednego przedluzaja sie w kierun- 50 ku drugiego, sa ustawione katowo wzgledem sie¬ bie i przeplataja sie tak jak rozlozone palce. Odpo¬ wiedni wcisk pomiedzy rdzeniem i podstawa czlo¬ nu zebatego umozliwia dobre polaczenie magne¬ tyczne miedzy nimi, W tej sytuacji uzwojenie ,wiir- 55 nika nawiniete na walcowym szkielecie jest umieszczane na rdzeniu przed montazem czlonów zebatych/ha rdzeniu, Nai figurach 8-h10 jest przedstawiony alternai- tywny sposób wytwarzania zmodyfikowanego czlo- 00 nu zebatego z krótkiego odcinka stalowej rury 20, polegajacy na^ zamocowaniu rury w mechanizmie podzialowym matrycy, majacej w tym przykla* dzie wykonania trzy moze 21 zamocowane w chwy¬ takach 22 przesuwanych po prowadnicach 22a. No? w ze 21 maja tnace krawedzie 23 wzajemnie zbiezne5 od spodu i przedluzane równolegle (fig. 10). Kazdy nóz 21 moze przesuwac sie promieniowo z chwyta¬ kiem 22 posiadajacym zbiezna tylna powierzchnie (fig. O, 0). Pionowo przesuwny pierscien 25, ma stozkowa powierzchnie wspólpracujaca z po¬ wierzchniami 24 chwytaka 22 do przesuwania chwytaków zewnatrz matrycy iw wyniku tego do¬ konania operacji ciecia rury 20. Podczas operacji' ciecia, rura 20 jest zamocowainai ma trzpieniu 26 posiadajacym wglebienia 27 o ksztalcie odpowiada¬ jacym ksztaltowi konca noza 21. Matryca zawiera sprezyne wywierajaca nacisk na wkladke 28 slu¬ zaca do utrzymywania rury w miezmiemionej po¬ zycji podczas przesuwania do dolu pierscienia 25.Podczas powyzszej operacji dokonywane sa w ru¬ rze 20 trzy ciecia zewnetrzne, przy czym kazde cie¬ cie ma ksztalt odpowiadajacy ksztaltowi konca noza 21. iW wyniku tego rura 20 jest podzielona ma trzy ciecia rozmieszczane co 60°. Operacja cie¬ cia jest powtórzona! w wyniku czego rura ma szesc ciec zewnetrznych, przez co wytworzony jest koronowy ksztalt majacy szesc wyprostowanych zebów. Nastepnie czlon zebaty jest poddany ope¬ racjom tloczenia opisanym wyzej, jakim poddany byl pólfabrykat czlonu zebatego.Zastrzezenia patentowe 0 W miejsce trzech nozy moze ibyc uzytych szesc nozy umozliwiajacych wykonanie szesciu zebów czlonu zebatego. W przypadku zastosowania; szesciu nozy podzial nie jest konieczny.,Zastosowanie ciec zewnetrznych o ksztalcie opisanym wyzej pomaga w nastepnych operacjach wytlaczania, którym pod¬ dawany jest pólfabrykat czlonu zebatego. i 1. Sposób wytwarzania czlonu zebatego naibie- gummika wirnika pradnicy pradu stalego polegaja¬ cy na formowaniu stalowego pólfabrykatu ; w ksztalcie cylindra, którego jeden koniec jest glad¬ ki a drugi ma: zeby w ilosci odpowiadajacej ilos¬ ci zebów gotowego czlonu zebatego i odksztalca^ niu cylindra w jednej lub. kilku operacjach wtla¬ czania do zadanego ksztaltu czlonu zebatego, zna¬ mienny tym, ze pólfabrykat czlonu zebatego w ksztalcie cylindra wytwarza: sie z' listwy, której jedna, krawedz wzdluzna jest gladka a druga; ma zeby i której konce laczy sie ze soba, przy czym po uformowaniu cylindra zeby usytuowane sa wzdluz jego osi a nastepnie gladki koniec cylindra odksztalca sie do wewnatrz dla przetworzenia pierscieniowej podstawy zasadniczo prostopadlej do osi cylindra. 204 6 2. Sposób wedlug zastrz, 1, znamienny tym, ze konce listwy laczy sie w oddzielnej operacji. 3. Sposób wedlug zastrz. 2, znamienny tym ze, konce listwy laczy sie za pomoca spawania lub nitowania. 4. Sposób wedlug zastrz. 2*, znamienny tym, ze konce listwy laczy sie przez wsuniecie wystepu na jednym koncu listwy w odpowiadajacy otwór w , przeciwnym koncu listwy. 5. Sposób wedlug zastrz. 4, znamienny tym, ze konce listwy laczy sie za pomoca jaskólczego ogo¬ na. , 6. Sposób wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze konce listwy laczy sie w czasie operacji odksztal¬ cania lub kolejnych operacji odksztalcania;. 7. Sposób wedlug zastrz, 1, znamienny tym, ze listwe zebata wycina sie z szerokosci tasmy, przy czym w czaisie pojedynczej operacji wykrawania, wytwarza sie z szerokosci tasmy dwie listwy ze¬ bate.. 8. Sposób wedlug zastrz. 7, znamienny tym, ze operacja wycinajaca w czasie której wytwarza sie pare listew zebatych, stanowi operacje tloczenia.$. Sposób wytwarzania czlonu zebatego nafcie-- gummika wirnika pradnicy pradu stalego, polega¬ jacy na formowaniu stalowego pólfabrykatu w ksztalcie cylindra, którego jeden koniec jest glad¬ ki a drugi ma zeby w ilosci odpowiadajacej ilos¬ ci zebów gotowego czlonu zebatego i odksztalca¬ niu cylindra w jednej lufo kilku operacjach wy- 0 tlaczatnia do zadanego ksztaltu czlonu zebatego, znamienny tym, ze pólfabrykat czlonu zebatego w ksztalcie cylindra wytwarza sie przez wyciecie ze¬ bów w uprzednio uformowanej rurze a nastep¬ nie gladki koniec odksztalca sie do wewnatrz dla wytworzenia* pierscieniowej podstawy zasadniczo prostopadlej do osi cylindra. 10. Sposób wedlug zastrz. 9, znamienny tym, ze zeby czlonu wycina sile za pomoca noza, którego krawedzie tnace sa od dolu zbiezne do wewnatrz 0 a nastepnie przedluzone równolegle. - 11. Sposób wedlug zastrz. 9 albo 10, znamienny tym, ze zeby wytwarza sie za pomoca jednego lub kilku nozy tnacych podczas jednej luib kilku ope¬ racji. 5 A 12. Sposób wedlug zastrz. 1, albo B, znamienny tym, ze centralny otwór podstaw^ czlonu kalib¬ ruje sie podczas oddzielnej operacji. 13. Sposób wedlug zastrz. 1£, znamienny tym, ze centralny otwór podstawy czlonu kalibruje sie podczas operacji wytlaczania luib kolejnych ope¬ racji wytlaczania.113 204 Fi 1^1 ZA. 21 71 FIG. 10. «4«fa 23 PZGraf. Koszalin D^1363 105 egz. A-4 Cena 45 zl PL