Przedmiotem wynalazku jest paliwo wysokook¬ tanowe o ulepszonych wlasciwosciach eksploata¬ cyjnych, charakteryzujace sie lepszym procesem spalania.Do wytwarzania paliw wysokooktanowych do silników z zaplonem iskrowym stosuje sie frak¬ cje weglowodorowe pochodzace z frakcjonowanej destylacji ropy naftowej, z przeróbki frakcji we¬ glowodorowych, a takze z syntezy niskowrzacych weglowodorów. Od skladu grupowego weglowodo¬ rów zaleza wlasnosci fizyko-chemiczne i eksploa¬ tacyjne paliwa. W celu polepszenia wlasciwosci eksploatacyjnych paliw, w zaleznosci od warun¬ ków epracy silnika benzynowego, wprowadza sie do paliwa rózne dodatki.W celu podwyzszenia liczby oktanowej paliw wprowadza sie czteroetylek olowiu, czterometylek olowiu, antydetonatory manganowe lub zwiazki o podobnym dzialaniu nie zawierajace metalu. Z publikacji Ingamells J.C., Lindauist R.H. „Another look at methanol Automotive, April 1975 znane sa paliwa o niewielkiej zawartosci olowiu, jako do¬ datek zawierajace eter Ill-rzed.-butylometylowy.Z publikacji Gsiikos R., Pollayl, Laky J. Low Lead Fuel with MTBE and C4 alkohols, Oil and Gas Research Institute, Budapest, Hungary, 1976 znane jest zastosowanie metanolu jako dodatku do paliwa benzynowego w mieszance ze zwiaz¬ kami olowiu jako antydetonatorami.Z opisu patentowego RFN nr 2 300 841 znane 10 13 20 25 30 jest stosowanie do paliw jako antydetonatorów karbonylków zelaza, niklu i kobaltu oraz zwiaz¬ ków manganu z cyklopentadienem oraz weglowo¬ dorów aromatycznych takich jak benzen, toluen, ksyleny, acetonu i alkoholi o 1—4 atomach wegla.Z opisu patentowego RFN nr 2 235 936 znane jest stosowanie do 50% eteru Ill-rzed. butylometylo- wego obok czteroetylku olowiu.Opisane wyzej rozwiazania nie pozwalaja ria otrzymanie paliw nie zawierajacych zwiazków olo¬ wiu. Obecnie paliwa wytwarza sie dobierajac sklad grupowy weglowodorów i uzalezniona od niego, zmienna ilosc czteroetylku olowiu w granicach 0,15—1,0 g/l, a nawet wieksza. Wada takich paliw jest fakt, ze sklad ich nie jest scisle ustalany, po¬ niewaz istotne wlasnosci eksploatacyjne paliwa musza byc korygowane poprzez dodatek zwiazków toksycznych, takich jak czteroetylek olowiu.Ze wzgledu na zmienny sklad weglowodorów, paliwa takie podczas eksploatacji ulegaja czescio¬ wemu spalaniu, pozostawiajac znaczne ilosci osa¬ dów i sadzy na czesciach silnika oraz toksyczne skladniki w gazach spalinowych. Jakkolwiek za¬ wartosc skladników toksycznych zmienia sie w za¬ leznosci od skladu grupowego weglowodorów w paliwie i rodzaju silnika, to zawsze ilosc ich jest znaczna. Skladnikami toksycznymi sa glównie zwiazki olowiu, tlenki azotu, tlenek wegla, weglo¬ wodory i aldehyd mrówkowy.Okazalo sie, ze mozna usunac lub w powaznym 1082513 108251 4 stopniu zmniejszyc niepozadany wplyw paliw oraz produktów spalania na czesci silnika, zmniejszyc zawartosc skladników toksycznych w spalinach 'oraz poprawic Warunki eksploatacyjne silników z zaplonem od iskry i otrzymac paliwo o dowolnej 5 liczbie oktanowej; nie zawierajace olowiu.Paliwo wysokooktanowe do silników z zaplo- ^riem iskrowym wedlug wynalazku zawiera frakcje weglowodorowa o temperaturze wrzenia 35—205°C zawierajaca 16—68% weglowodorów aromatycz- io nych, nie wiecej niz 50% weglowodorów parafi¬ nowych i nie wiecej miz 15% weglowodorów ole- finowych, oraz dodatki poprawiajace jego wlasci¬ wosci.Jako dodatki do frakcji weglowodorowej stosuje 15 sie 0,9—13% obj. eteru III rzed. butylowonmetylo- wego 0,1—5,9% obj. monometyloaniliny, 0,001— 0,2% wag. zwiazków metaloorganicznych takich jak naftenian zelaza, naftenian manganu lub ich mieszanina i ewentualnie 0,4—1% obj. estru buty- 20 lowego kwasu propionowego.Jako frakcje weglowodorowe stosuje sie frak¬ cje benzynowe otrzymywane w procesie przeróbki ropy naftowej, syntetyczne lufo ich mieszaniny, przy czym do wytwarzania paliw zimowych sto- 25 suie sie frakcje o wiekszej zawartosci weglowodo¬ rów aromatycznych. Do paliw letnich stosuje sie frakcje naftowe zawierajace do 40% weglowodo¬ rów aromatycznych, do 19% olefin i weglowodory parafinowe. 30 Paliwa wysokooktanowe do silników z zaplonem od iskry wedlug wynalazku wykazuja szereg nie¬ oczekiwanych, korzystnych wlasciwosci eksploata¬ cyjnych, takich jak mozliwosc ustalania odpowied¬ niej liczby oktanowej paliwa w zaleznosci od ro- 35 dzaju silnika, tworzenie spalin o zmniejszonej tok¬ sycznosci, znaczne zmniejszenie osadów odklada¬ nych na czesciach silnika oraz w ukladzie wyloto¬ wym.Badania eksploatacyjne paliw wedlug wynalaz- 40 ku wykazaly, ze paliwa bezolowiowe stosowane w samochodzie Polski Fiait 125(p, po przebiegu po¬ nad 100.000 km nie spowodowaly ujemnego dzia¬ lania i zaklócen w pracy silników, przy czym w silnikach fabrycznych nie wprowadzono zadnych 45 zmian i regulacji.Przedmiot wynalazku jest blizej objasniony w przykladach wykonania, które nie ograniczaja je¬ go zakresu.P.r z y k l a d I. Do frakcji naftowej o skladzie grupowym 48% weglowodorów aromatycznych, 12% weglowodorów olefinowych, 40% weglowodo¬ rów parafinowych, wrzacej w temperaturze 35— 180°C dodano 12% obj. eteru III rzed. butylo-me- tylowego, 1,2% obj. monometyloaniliny, 0,01% wag. naftenianu zelaza. Otrzymano paliwo o nastepuja¬ cych wlasciwosciach: poczatek wrzenia 38°C, 50% dbj. destyluje do temperatury 107°C, 95% obj. destyluje do temperatury 190°C, gestosc paliwa 0,751 g/ml. Liczba oktanowa 94, preznosc par 0,530 kg/cm2, temperatura zmetnienia paliwa —39°C. Paliwo eksploatowano w samochodzie Pol¬ ski Fiat 125p.Po przebiegu 25.000 km stwderdizono, ze silnik pracowal bez usterek, zuzycie paliwa utrzymy¬ walo sie ponizej poziomu paliwa weglowodoro¬ wego „Etyliny 94" i jednoczesnie zaobserwowano znaczna poprawe czystosci komór spalania i za¬ worów.Przyklad II. Do 90 1 frakcji naftowej o skla¬ dzie grupowym 45% weglowodorów aromatycz¬ nych 11% weglowodorów olefinowych, 44% we¬ glowodorów parafinowych wrzacej w temperatu¬ rze 38—195°C dodano 9,5 1 eteru III rzed. butylo- metylowego, 0,2 1 estru butylowego kwasu propio¬ nowego, 0,8 1 monometyloaniliny, 0,02% wag. naf¬ tenianu zelaiza i ferrocenu uzytych w stosunku 1 : w postaci 12% roztworu w rozpuiziczalnilkiu weglowodorowym. Otrzymano paliwo o liczbie ok¬ tanowej 95.Zastrzezenie patentowe Paliwo wysokooktanowe do silników z zaplo¬ nem iskrowym oparte na frakcji weglowodoro¬ wej, znamienny tym, ze sklada sie z firakcji we- glwodorowej zawierajacej 16—68% weglowodorów aromatycznych, nie wiecej niz 50% weglowodo¬ rów . parafinowych i nie wiecej niz 15% weglowo¬ dorów olefinowych, oraz 0,9—13% obj. eteru III rzed, butylowometylowego, i 0,1—5,9% monome¬ tyloaniliny, 0,001—0,2% wag. zwiazków metaloor¬ ganicznych, takich jak naftenian zelaza, naftenian mainiganu luib ich mieszaoina i ewentualnie 04— 1,0% obj. estru butylowego kwasu propionowego.Drukarnia Narodowa, Zaklad Nr 6, 358/80 Cena 45 zl PL