Przedmiotem wynalazku jest srodek do nawoze¬ nia roslin o wielostronnym dzialaniu: odzywczym, antyewapotranspiracyjnym, chelatujacym oraz zmniejszajacym porazenie roslin chorobami, w postaci jednorodnego roztworu, zwlaszcza do od¬ zywiania dolistnego. W dostepnej literaturze zna¬ nych jest bardzo duzo rozwiazan technicznych do¬ tyczacych skladu, sposobów wytwarzania i tech¬ nologii stosowania róznych srodków do nawoze¬ nia roslin. Znane i powszechnie stosowane nawo¬ zy mimo bardzo duzego zróznicowania przewaz¬ nie sa zlozone z podstawowych substancji odzyw¬ czych takich, jak azot, potas, fosfor, magnez, siar¬ ka i wapn, ewentualnie mikroelementów jak: Cu, Zn, Mo, Mn, Co, Fe.Nowoczesne nawozy zawieraja w swoim skla¬ dzie dodatki substancji chelatujacych. Jako zwiaz¬ ki chelatujace najczesciej stosowane sa sole sodo¬ we kwasu H-hydroksyetyloetylenodwuamino NNN'trójoctowego, sole dwusodowe kwasu etyle- nodwuamino NNN'N czterooctowego, opis paten¬ towy RFN nr 2119140), zwiazki lignosulfonowe, lub sulfitowe garbniki . polikatechinowe, uzywane w ilosci do 5°/o wagowych, polski opis patentowy nr 56194, zwiazki huminowe, japonski opis paten¬ towy nr 19722/72, kwas nitrylooctowy, dwamino- cykloheksanooctowy, etylenodwuoksyfenyloamino- octowy, dwusulfopirokatechina itp. W , grupie na¬ wozów plynnych prócz substancji chelatujacych stosowane sa czynniki opózniajace proces odpa- 10 15 JO 25 30 2 rowywania wody zawartej w nawcjzie. Opóznienie procesu odparowywania wody zawartej w nawo¬ zach plynnych uzyskuje sie przez stosowanie wy- sokowrzacych cieczy organicznych, których tem¬ peratura wrzenia wynosi powyzej 130°C np. nafta, dekalina, terpentyna itp. w ukladzie z niefitotok- sycznymi emulgatorami, glównie mydlami kwasów tluszczowych. Wedlug opisu patentowego RFN nr 2119140 role czynnika opózniajacego odparowywa¬ nie wody z nawozu plynnego odgrywaja wysoko- wrzace ciecze organiczne w ukladzie z kwasami tluszczowymi polaczonymi z sorbitanem.W opisie patentowym W, Brytanii nr 1327092 zastrzezony jest nawóz w postaci wodnoolejowej emulsji zawierajacej skladniki odzywcze dla ro¬ slin, rozproszone w organicznym plynie-nosniku o temperaturze wrzenia okolo 130°C.Spotykane sa równiez rozwiazania, zawierajace zwiazki organiczne takie, jak olej parafinowy, (opis patentowy RFN nr 2146639), oleje roslinne lnb mineralne (opis patentowy RFN nr 1542681).Znany jest nawóz w postaci wodnoolejowej emulsji, zawierajacej skladniki odzywcze dla ro¬ slin, rozproszone w aromatycznym lub terpe- nowym weglowodorze lub ich mieszaninie o tem¬ peraturze wrzenia powyzej 130°C.W dostepnej literaturze opisane sa równiez sub¬ stancje blonotwórcze do pokrywania powierzchni podloza, (np. emulsje asfaltowe) w celu zmniejsze¬ nia jego parowania, jednak nie nadaja sie one do 107 695107 695 3 stosowania dolistnego oraz .nie wykazuja dziala¬ nia korzystnego w aspekcie obrony srodowiska.Znany jest nadto nawóz zawiesinowy w postaci dyspersji nierozpuszczalnych materialów odzyw¬ czych w wodnych roztworach materialów odzyw¬ czych, przy czym jako srodek dyspergujacy wy¬ stepuje, w ukladzie fizycznym z dalszymi nizej wymienionymi skladnikami dyspergujacymi, gli- nokrzemian magnezowy. Jako dalsze skladniki dyspergujace zawiera substancje z grupy sorbitu, polialkohol winylowy, kazeinian i rozpuszczalne hydrolizaty skrobi. Poza tym proponuje sie sto¬ sowania, jako dalszego srodka dyspergujacego, dodatku kwasu lignosulfonowego lub jego soli.Dodatek ten, jak wynika z przykladów wynosi 0,1 — 4,1% wagowych w stosunku do suchej ma¬ sy nawozu i zgodnie z przeznaczeniem moze spel¬ nij role tylko dodatkowego srodka dysperguja¬ cego. Naw6z taki osadza na roslinie warstewke osadu z -zawiesiny, który utrudnia oddychanie ro¬ slin i procesy fotosyntezy. Poza tym jako nawóz zawiesinowy nie nadaje sie do stosowania syste¬ mem mechanicznym, poniewaz powoduje zatyka¬ nie dysz zawiesina.• Znane i stosowane srodki do nawozenia przy wlasciwym doborze nawozu w konkretnych wa¬ runkach daja dobre efekty w aspekcie zabezpie¬ czenia roslin w skladniki odzywcze, natomiast w ogóle nie wplywaja na zjawisko opózniania pro- . cesu odparowywania wody, zwlaszcza w okresach suszy i naslonecznienia. W grupie znanych srod¬ ków zawierajacych dodatki substancji chelatuja- cych udzial tych substancji wystarcza tylko na schelatowanie zawartych w nawozach skladników pokarmowych podlegajacych uwstecznieniu.Celem wynalazku bylo opracowanie srodka na- •^ wozowego o dzialaniu wielostronnym, który oprócz zabezpieczenia roslin w niezbedne skladniki od¬ zywcze, badz uzupelnienia brakujacych skladni¬ ków odzywczych w roslinie poprzez dokarmianie dolistne, wykazalby dzialanie antyewapotranspira- cyjne, zapewnialby chelatyzacje skladników po¬ karmowych metalicznych zarówno z nawozu, jak i podloza oraz zmniejszal porazenie roslin choro¬ bami.W badaniach stwierdzono, ze rozwiazanie tego zagadnienia jest mozliwe przy wprowadzeniu do kompozycji nawozu, zawierajacego konieczne skladniki odzywcze, odpowiedniej ilosci substancji blonotwórczej. Substancja ta powinna charaktery¬ zowac sie duza hydrofilowoscia oraz stosunkowo dobra rozpuszczalnoscia w wodzie, badz duza ten¬ dencja do pecznienia pod wplywem wilgoci.Istote wynalazku stanowi srodek do nawozenia roslin o wielostronnym dzialaniu, zwlaszcza do nawozenia dolistnego, zawierajacy oprócz makro- skladników, mikroelementów (Cu, Co, Zn, Mn, Mo, Fe) oraz innych skladników odzywczych i ewen¬ tualnie zwiazków chelatujacych, niefitotoksyczne substancje blonotwórcze o wlasciwosciach hydro- filowych, ewentualnie z tendencja do pecznienia.Jako substancje blonotwórcza srodek zawiera zwiazki lignosulfonowe, które stanowi mieszanina soli glównie wapnia oraz metali alkalicznych kwa- 5 sów lignosulfonowych otrzymywana przez odwod¬ nienia lugów posiarczynowych z procesu przetwa¬ rzania drewna, majace równiez wlasciwosci che- latujace, w ilosci nie mniejszej niz 35% wagowych w stosunku do suchej masy srodka. io Srodek wedlug wynalazku stanowi roztwór rze¬ czywisty, o wlasnosciach blonotwórczych, zawie¬ rajacy wszystkie potrzebne roslinie skladniki po¬ karmowe w stosunku zrównowazonym i w postaci najlepiej przyswajalnej przez nadziemna czesc ro- 15 sliny.Orodek wedlug wynalazku tworzy na powierzch¬ ni rosliny blonke, która zmniejsza parowanie wo¬ dy i transpiracje, jest higroskopijna, przepuszczal¬ na dla gazów, przezroczysta, nie hamuje fotosyn- 20 tezy, jest antyseptyczna i odporna na rozklad mi¬ krobiologiczny, zmniejsza porazenie rosliny przez choroby i jest stosunkowo trwala. Dzialanie anty- septyczne srodka mozna wzmocnic poprzez stoso¬ wanie go z dodatkiem pestycydów. 25 Srodek wedlug wynalazku, majacy postac roz¬ tworu rzeczywistego nadaje sie bez ograniczen do stosowania systemem mechanicznym, co ma ogromne znaczenie w mechanizacji prac w rolnic¬ twie. 30 Przykladowy sklad srodka wedlug wynalazku obrazuje nizej podany zestaw.Przyklad.Mieszanina soli glównie wapnia oraz metali alkalicznych kwasów lignosul- S5 fonowych 10,00% wagowych Mocznik 4,40% wagowych Azotan potasu 5,30% wagowych MgS04 • 7 H,Ó 0,60% wagowych CuSOi • 5 H,0 0,02% wagowych 40 CoSO, • 7 H,0 0,40% wagowych FeSO* • 7 H.O 0,20% wagowych Z11SO4 • 7 H,0 0,02% wagowych Mn(NO«)« ¦• 6 H,0 0,06% wagowych Molibdenian amonu 0,004% wagowych ^ Woda 78,996% wagowych Zastrzezenie patentowe Srodek do nawozenia roslin o wielostronnym 50 dzialaniu zwlaszcza do nawozenia dolistnego, za¬ wierajacy skladniki makro oraz mikroelementy (Cu, Co, Zn, Mn, Mo, Fe11) oraz inne skladniki od¬ zywcze i ewentualnie zwiazki chelatujace, zna¬ mienny tym, ze stanowi roztwór rzeczywisty 55 o wlasciwosciach blonotwórczych, zawierajacy jako substancje blonotwórcza zwiazki lignosulfo¬ nowe, które stanowi mieszanina soli glównie wa¬ pnia oraz metali alkalicznych kwasów lignosulfo¬ nowych, w ilosci nie mniejszej niz 35% wagowych 60 w stosunku do suchej masy srodka.OZgraf. Lz. 515 (95 + 17) Cena 45 zl PLThe subject of the invention is an agent for fertilizing plants with a multifaceted action: nutritional, anti-evapotranspiration, chelating and reducing plant infestation, in the form of a homogeneous solution, especially for foliar nutrition. The available literature knows a great deal of technical solutions relating to the composition, production methods and technology of using various plant fertilizers. Known and commonly used fertilizers, in spite of a very large variety, are usually composed of basic nutrients such as nitrogen, potassium, phosphorus, magnesium, sulfur and calcium, or microelements such as: Cu, Zn, Mo, Mn , Co, Fe. Modern fertilizers contain in their composition chelating substances additives. The most frequently used chelating compounds are the sodium salts of H-hydroxyethyl ethylenediamine NNN'Ttracetic acid, disodium salts of ethylene diamine NNN'N tetraacetic acid, German Patent Specification No. 2119140), lignosulfone compounds, or sulfite tanning agents. polycatechin, used in an amount up to 5% by weight, Polish Patent No. 56194, humic compounds, Japanese Patent No. 19722/72, nitriloacetic acid, diamino-cyclohexane acetic acid, ethylenedioxyphenylamino acetic, disulfopyrocatechin, etc. in liquid vehicles, apart from chelating substances, factors delaying the process of evaporating water contained in the fertilizer are used. The process of evaporation of water contained in liquid fertilizers is delayed by the use of high-boiling organic liquids whose boiling point is above 130 ° C, e.g. kerosene, decalin, turpentine etc. in a system with non-phytotoxic emulsifiers, mainly acid soaps. fatty. According to German patent specification No. 2,119,140, high-boiling organic liquids in a system with fatty acids combined with sorbitan play the role of a factor delaying the evaporation of water from liquid fertilizer. In British patent No. 1327092 a fertilizer in the form of a water-oil emulsion containing nutrients for plants, dispersed in an organic liquid-carrier with a boiling point of about 130 ° C. There are also solutions containing organic compounds such as paraffin oil (German Patent No. 2,146,639), vegetable oils and mineral (German Patent No. 1,542,681 There is a known fertilizer in the form of a water-oil emulsion, containing nutrients for plants, dispersed in aromatic or terpene hydrocarbons or their mixtures with a boiling point above 130 ° C, available literature also describes film-forming substances for coating the surface the substrate (eg asphalt emulsions) to reduce its evaporation, however They are not suitable for foliar application and have no beneficial effects in terms of environmental protection. Moreover, a suspension fertilizer is known in the form of dispersions of insoluble nutrients in aqueous solutions of nutrients, and as a dispersant. occurs, in the physical system, with further dispersing ingredients, magnesium aluminum silicate. Further dispersing ingredients are substances from the group of sorbitol, polyvinyl alcohol, caseinate and soluble starch hydrolysates. Furthermore, it is proposed to use, as a further dispersant, an addition of ligninsulfonic acid or its salt. This additive, as shown in the examples, amounts to 0.1 - 4.1% by weight, based on the dry weight of the fertilizer, and may be used in accordance with the intended use. Only act as an additional dispersant. Such a compound deposits a layer of suspended sediment on the plant, which hinders plant respiration and photosynthesis. Besides, as a suspension fertilizer it is not suitable for use in a mechanical system, because it causes clogging of the nozzles of the suspension. • Known and used fertilizers, when properly selected fertilizer in specific conditions, give good effects in terms of securing the plant's ingredients nutritional, but they do not affect the delaying phenomenon at all. process of water evaporation, especially in periods of drought and sunlight. In the group of known agents containing chelating substances additives, the content of these substances is sufficient only for chelation of the reversible nutrients contained in fertilizers. The aim of the invention was to develop a fertilizer with a multifaceted effect, which, in addition to securing plants with the necessary nutrients nutrients, or supplementing the missing nutrients in the plant by foliar feeding, would show an anti-evapotranspiratory effect, would ensure the chelation of metallic nutrients in both the fertilizer and the substrate, and reduce the infestation of plants with diseases. the problem is possible when introducing an appropriate amount of a film-forming substance to the fertilizer containing the necessary nutrients. This substance should be characterized by high hydrophilicity and relatively good solubility in water, or a high tendency to swell under the influence of moisture. The invention is a product for fertilizing plants with a multifaceted effect, especially for foliar fertilization, containing, in addition to macronutrients, microelements, (Cu, Co, Zn, Mn, Mo, Fe) and other nutrients and possibly chelating compounds, non-phytotoxic film-forming substances with hydrophilic properties, possibly with a swelling tendency. As a film-forming substance, the agent contains lignosulfonate compounds, which are a mixture salts of mainly calcium and alkali metals of ligninsulfonic acids obtained by dehydration of sulfite slurries from the wood processing process, also having chewable properties, in an amount not less than 35% by weight based on the dry weight of the agent. The agent according to the invention is a real solution with film-forming properties, containing all the nutrients necessary for the plant in a balanced ratio and in the form best absorbed by the above-ground part of the plant. The agent according to the invention forms a membrane on the surface of the plants, which reduces water evaporation and transpiration, is hygroscopic, gas permeable, transparent, does not inhibit photosynthesis, is antiseptic and resistant to microbial degradation, reduces plant infestation by disease, and is relatively durable. The antiseptic effect of the agent can be enhanced by using it with the addition of pesticides. The agent according to the invention, in the form of a real solution, is suitable without limitations for use with a mechanical system, which is of great importance in the mechanization of works in agriculture. An exemplary composition of the agent according to the invention is shown in the following set of examples: Example: Mixture of salts mainly of calcium and alkali metals of lignosulphonic acids 10.00% by weight Urea 4.40% by weight Potassium nitrate 5.30% by weight MgSO 4 • 7 H, Ó 0 , 60 wt.% CuSOi • 5 H, 0 0.02 wt.% 40 CoSO, • 7 H, 0 0.40 wt.% FeSO * • 7 HO 0.20 wt.% Z11SO4 • 7 H, 0 0.02 wt.% Mn (NO «)« · 6 H, 0 0.06% by weight Ammonium molybdate 0.004% by weight. Water 78.996% by weight. Patent claim A multi-purpose plant fertilizer, especially for foliar fertilization, containing macro and microelements (Cu , Co, Zn, Mn, Mo, Fe 11) and other nutrients and possibly chelating compounds, characterized in that it is a real solution 55 with film-forming properties, containing lignosulfon compounds as film-forming substances, which are mainly a salt mixture of mainly limestone and alkali metals of lignosulfonic acids, in an amount not less 35% by weight 60 based on the dry weight of the agent. Lz. 515 (95 + 17) Price PLN 45 PL