PL105729B1 - Sposob wytwarzania wkladow usztywniajacych - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia wkladów usztywniajacych z materialu za¬ wierajacego wlókna celulozowe, o róznym stop¬ niu usztywnienia powierzchni wkladu, przezna¬ czony zwlaszcza do wytwarzania wkladów usztyw¬ niajacych do elementów czesci odziezy.

Ze szwajcarskiego opisu patentowego nr 208304 znany jest* sposób usztywniania wkladów z wiot¬ kich tkanin, w którym na pólgotowe lub gotowe wklady nanosi sie ciekly, bezbarwny srodek usz¬ tywniajacy, nie wywierajacy zadnego dzialania klejacego na sasiednie warstwy tkaniny po ulot¬ nieniu sie rozpuszczalnika. Rózny stopien usztyw¬ nienia osiaga sie przez pokrywanie poszczegól¬ nych obszarów srodkiem usztywniajacym o róz¬ nym stezeniu nanoszonego roztworu lub przez zmiane w urzadzeniu natryskowym.

Z opisu patentowego Rep. Fed. Niem. nr 2116631 znane jest stosowanie zdolnych do sieciowania zy¬ wic w celu usztywniania wyrobów wlókienni¬ czych. Przy tym cala powierzchnie wyrobu pla¬ skiego pokrywa sie w zywice zdolna do siecio¬ wania. Sieciowanie w usztywnianych miejscach nastepuje przez miejscowa, stopniowana obróbke cieplna/Sposób ten wykazuje zasadnicze wady, gdyz juz podczas skladowania wykonczonego ma¬ terialu zachodzi czesciowe sieciowanie. Dla unik¬ niecia dalszego, niezamierzonego sieciowania nie- usieciowanych miejsc, nalezy po obróbce cieplnej przemywac material wlókienniczy. Nanoszenie ter¬ moplastycznej warstwy, potrzebnej do ewentual¬ nego sklejania, a tym samym takze to sklejanie, moze nastepowac dopiero po myciu materialu, gdyz w przeciwnym razie wskutek obróbki ciepl- nej powstawaloby niepozadane sieciowanie wzgled¬ nie usztywnianie.

Ponadto ze wzgledów aparaturowych jest trud¬ ne i kosztowne ograniczanie oddzialywania ciepl¬ nego tylko do zamierzonych miejsc i to w po¬ lo trzebnej mierze.

Celem wynalazku jest opracowanie sposobu wy¬ twarzania wklad*ek usztywniajacych do elemen¬ tów czesci odziezy, który eliminuje omówione nie¬ dogodnosci znanych sposobów.

Sposób wytwarzania wkladów usztywniajacych o róznym stopniu usztywnienia powierzchni po¬ lega wedlug wynalazku na tym, ze material pod¬ daje sie wykonczeniu nadajacemu trwalosc ksztal¬ tu a nastepnie na usztywniane miejsca materialu nanosi sie metoda drukowania preparat, zawie¬ rajacy co najmniej jedna substancje zdolna do usieciowania, i poddaje obróbce powodujacej usie- ciowanie.

Sposób wedlug wynalazku nadaje sie zwlaszcza do wytwarzania wkladek usztywniajacyh do ele¬ mentów czesci odziezy takich jak kolnierze, man¬ kiety, klapki kieszeniowe, przody i inne elemen¬ ty oblamowania odziezy, np. bluz, koszul, pla¬ szczów, marynarek i kostiumów. W przypadku ciezszych materialów wierzchnich mozna zanie-105 729 3 4 chac stosowania wkladki usztywniajacej, nano¬ szac na material wierzchni sieciujaco dzialajaca substancje bezposrednio i poddajac ja sieciowa¬ niu.

Na wklady mozna stosowac wszystkie materia¬ ly wlókiennicze: wlókniny, przedziny, tkaniny, dzianiny. Materialy wlókiennicze moga skladac sie z czystej celulozy lub jej mieszanin z wlóknami bialkowymi, poliolefinowymi, poliestrowymi, polia- krylowymi lub szklanymi.

Przed przeprowadzeniem sposobu wedlug wy¬ nalazku mozna material na wklady poddawac wszystkim znanym zabiegom wykonczeniowym i uszlachetniajacym. I tak np. materialy wlókien¬ nicze mozna barwic lub wykonczac przeciwmnaco.

W kazdym razie chodzi tu o materialy, którym nadano cecha stabilnosci wymiarów, to znaczy o takie, które wobec obciazen cieplnych, mecha¬ nicznych i dalszych innych, oraz wobec rozmaite¬ go rodzaju naprezen, obciazajacych material pod¬ czas procesów prania i oczyszczania, pozostaja stabilne.

Stabilizowanie wymiarów moze nastepowac zna¬ nymi metodami. Takimi metodami sa np.: zanu¬ rzania materialu w odpowiedniej substancji cie¬ klej lub w roztworze odpowiedniej substancji sta¬ lej, lub w mieszaninie kilku substancji stalych i/lub cieklych, a nastepnie usuwanie nadmiaru cieczy za pomoca dwóch walków wyzymajacych, miedzy którymi przeprowadza sie material, na¬ tryskiwania roztworu odpowiedniej substancji na material rozsiewania odpowiedniej sproszkowanej substancji na material. Naniesione substancje pod¬ daje sie w oddzialywaniu warunków, w których nastepuje reakcja tych substancji ze soba, np. po¬ limeryzacja lub reakcja z materialem np. usiecio- wanie.

Substancje, odpowiednie do stabilizowania wymiarów, stanowia korzystnie produkty, które w odpowiednich warunkach moga tworzyc wia¬ zanie chemiczne albo z materialem stosowanym na wklady albo z innymi produktami naniesio¬ nymi na material albo same z soba, przy czym wiazanie to pozwala wobec wyzej omówionych obciazen na utrzymanie trwalych wymiarów ma¬ terialu w ciagu reakcji. Zastosowanie moga zna¬ lezc np. produkty zazwyczaj uzywane w przemy¬ sle wlókienniczym, takie jak prekondensaty mocz- nikowo-formaldehydowe, zwiazki melaminowe, karbamidy, acetale, zwiazki typu etylenomoczni- ka, dwuhydroksydwuetylenomocznika, dwuhydro- ksydwumetylodwuetylenomocznika* i wszystkie ho- mologi tych lub podobnych konfiguracji, wprowa¬ dzane pojedynczo lub w kompozycji z innymi, wspomnianymi produktami i/lub w kompozycji z odpowiednim katalizatorem.

Jako katalizatory wchodza w rachube kwasy organiczne lub nieorganiczne, albo sole kwasów organicznych lub nieorganicznych z metalami, ta¬ kie jak halogenki metali alkalicznych lub metali ziem alkalicznych albo sole amonowe. Stosowac mozna równiez i inne produkty, takie jak mano- mery, które moga reagowac z materialem wyrobu plaskiego lub same z soba podczas przebiegu kon¬ densacji lub polikondensacji, addycji lub poliad- dycji albo innej reakcji chemicznej, zachodzacej z lub bez wydzielenia dalszego produktu reakcji.

Do takich manomerów zalicza sie styren, etylen, propylen i inne.

Zaimpregnowany material okreslona iloscia od¬ powiedniej substancji poddaje sie zadanej reakcji chemicznej, np. przez dzialanie podwyzszonej tem¬ peratury w ciagu okreslonego czasu, jak ogrze¬ wanie w temperaturze 200°C w ciagu 10 sekund przez dzialanie podwyzszonego cisnienia przez dzialanie promieniowania lub promieni o wzbo¬ gaconej energii w zakresie centymetrowym lub decymetrowym widma elektromagnetycznego lub promieni rentgenowskich, albo przez polaczone dzialanie z jednym lub kilkoma omówionymi od¬ dzialywaniami.

Materialy stosowane w sposobie wedlug wyna¬ lazku, moga wystepowac w postaci wielkowymia¬ rowej, np. w postaci wsteg materialu wlókienni¬ czego, albo zwlaszcza przy stosowaniu do tekstyl¬ nej konfekcji, w postaci wykrojów lub sztuk cie¬ tych.

Usztywnienie materialu w uprzednio okreslo¬ nych obszarach przeprowadza sie na drodze na¬ drukowania preparatu, zawierajacego co najmniej jedna, zdolna do sieciowania substancje, i usie- ciowania tej substancji.

Jako metody druku wchodza w rachube wszy¬ stkie znane metody druku technicznego, takie jak druk wypukly, druk wklesly lub druk sitowy, przy czym druk sitowy jest korzystny. W przy¬ padku druku wypuklego mozna stosowac np. stem¬ ple, których miejsca, czynne w procesie drukowa¬ nia, skladaja sie z materialu nasiakliwego. Sza¬ blony dla druku sitowego mozna wytwarzac spo¬ sobem oslaniania, wstepnego lakierowania lub ko¬ rzystnie sposobem fotograficznym, a w zaleznosci od warunków eksploatacji okrywac gaza mlynska, tkanina syntetyczna lub siatkowa tkanina meta¬ lowa, Jip. z bronzu. Jako przecieracz stosuje sie rakle drewniana, gumowa lub toczna. Ruch ma¬ terialu w urzadzeniu drukarskim moze nastepo¬ wac za pomoca tasmy bez konca, np. tasmy gu¬ mowej, lapek, elementów ssacych i walków igla¬ stych.

Proces drukowania moze nastepowac w jednym lub kilku etapach. Jezeli w okreslonym miejscu wymagane jest znaczne usztywnienie, to wyrób mozna zadrukowywac kilkakrotnie jednakowymi lub kolejno róznymi preparatami. Ilosc nadruko¬ wanego, usztywniajaco dzialajacego preparatu mo¬ ze byc zmieniana dzieki jego lepkosci, a w przy¬ padku druku sitowego równiez dzieki twardosci, ksztaltowi, sile docisku, katowi nakladania i szyb¬ kosci przecieracza oraz dzieki gestosci sita.

Naniesiony preparat moze obok jednej lub kil¬ ku zdolnych do sieciowania substancji zawierac katalizatory, zmiekczacz, stabilizatory, emulgato¬ ry i inne substancje, rozpowszechnione przy wy¬ konczaniu. Preparat wystepuje w postaci cieklej lub pastowatej. Lepkosc .preparatu mozna nasta¬ wiac dodatkiem rozpuszcalnika lub zagestnika.

Do substancji zdolnych do sieciowania zaliczaja sie monomery i polimery, np. te, które podano przy omawianiu stabilizowania wymiarów. Zwla- 40 45 50 51105 729 6 szcza korzystne sa zywice z typu reagujacych. Od-4 powiednie katalizatory, takie jak sole amonowe i halogenki metali, sa znane z uszlachetniania ma¬ terialów wlókienniczych. Preparat moze zawierac równiez substancje, które zwiekszaja efekt usztyw¬ nienia w ciagu krótkiego odstepu czasu, np. do pierwszego prania. W tym celu stosuje sie na¬ turalne lub w rozmaitym stopniu syntetyzowane skrobie, polialkohole winylowe o róznym stopniu zhydrolizowania, etery skrobi, gume tragakanto- wa, etery celulozy, produkty kwasu alginowego, bialka, acetylocelulozy, aminoplasty, zwiazki akry¬ lowe, kopolimery i homologi powyzszych zwiaz¬ ków.

Drukowanye usztywniajaco dzialajacego prepa¬ ratu moze nastepowac przed lub po wprowadze¬ niu termoplastycznego glutenu. Uprzednie wpro¬ wadzanie tego glutenu ma te zalete, ze w przy¬ padku nadruku preparatu na powierzchni prze¬ ciwleglej do powloki glutenowej zapobiega sie przeciekaniu preparatu.

Obróbke powodujaca sieciowanie mozna prowa¬ dzic bezposrednio po nadrukowaniu preparatu lub pózniej. Jesli usieciowanie wywoluje sie na dro¬ dze obróbki cieplnej, to moze ona nastepowac równoczesnie z suszeniem, odrazu po suszeniu lub w dowolnym, pózniejszym czasie po suszeniu, np. w czasie nanoszenia masy termoplastycznej lub sklejanie wyrobu plaskiego ta masa.

Sieciowanie moze nastepowac wedlug znanych metod, i tak np. metoda CASING /Crosslinking by Activated Species óf INert Gases/, za pomoca promieniowania — y> promieniowania nadfioleto¬ wego lub korzystnie na drodze dzialania ciepla.

W celu przenoszenia stosuje sie rózne urzadze¬ nia, takie jak walce, prasy, suszarki, aparaty termostabilizujace i aparaty kondensacyjne. Jak wspomniano, mozna sieciowanie przeprowadzac w dowolnym czasie po zadrukowaniu. Usieciowanie moze nastepowac razem z innym zabiegiem spo¬ sobu, co przy zastosowaniu ciepla jest nawet wy¬ magane. I tak w przypadku wkladek usztywnia¬ jacych do elementów czesci ubrania moze usie¬ ciowanie i sklejanie wkladki z materialem wierzch¬ nim nastepowac równoczesnie.

Wklady wytworzone sposobem wedlug wyna¬ lazku moga byc nieograniczenie dlugo skladowa¬ ne, gdyz, jesli nawet podczas skladowania zajdzie sieciowanie, to moze ono nastapic tylko w tych miejscach, w których sie go oczekuje. Sposób we¬ dlug wynalazku jest takze bardziej ekonomiczny od znanych sposobów, poniewaz preparat nanosi sie tylko na usztywniane miejsca, dzieki czemu etap postepowania, a mianowicie przemywanie nieusieciowanych miejsc, stal sie zbedny a równo¬ czesnie oszczedza sie chemikalia. Ustawianie po¬ lozenia materialu nie musi juz byc wykonywane tak starannie, recznie, poniewaz usieciowanie jest mozliwe tylko w miejscach zadrukowanych.

Wkladki usztywniajace, wytworzone sposobem wedlug wynalazku sa odporne na czyszczenie che¬ miczne i na pranie a moga byc, jak podano wy¬ zej, wykonczone z zachowaniem trwalych wy¬ miarów. 45 60 05 Sposobem ^ wedlug wynalazku wytwarza sie. wkladki usztywniajace przede wszystkim do kol¬ nierzy koszul i bluzek. Jako material stosuje sie dzianiny lub wlókniny o gramaturze 15—300 g/m2 lub tkaniny o gramaturze 50—300 g/m2. Material impregnuje sie, zanurzajac go w cieklym prepa¬ racie, zawierajacym srodek do wykonczania na¬ dajacego mu stabilnosc wymiarów, i nastepnie wyzymajac do zawartosci wchlonietej cieczy, rów¬ nej 25—37°/o wagowych w przeliczeniu na ciezar materialu. Material suszy sie i poddaje obróbce cieplnej, powodujacej wysuszenie oraz utwardze¬ nie naniesionej zywicy. Tak wykonczony z na-' daniem cechy stabilnosci wymiarów, material moz¬ na wnet lub w pózniejszym okresie czasu pokryc jednostronnie termoplastycznym glutenem. Glute¬ nowe kleje termoplastyczne, takie jak polietylen, polichlorek winylu lub poliamid, sa ogólnie zna¬ ne.

Nastepnie material poddaje sie jednemu lub kilku procesom drukowania. Wycinanie lub wy¬ krawanie wkladek nastepuje przed, podczas lub po procesie drukowania. Drukowanie przeprowa¬ dza sie za pomoca jednego lub kilku sit, przy czym dobiera sie je tak, by otrzymac powlotae z 1—4 g cieczy na 400 cm2 powierzchni.

Druk sitowy uksztaltowuje sie korzystnie w ta¬ ki sposób, aby za pomoca tego samego sita w jednym procesie drukowania mozna bylo obok ob¬ szarów bez warstwy cieczy uzyskac takze obsza¬ ry powleczone mniejsza i wieksza warstwa cie¬ czy. Szybkosc przecieracza moze wynosic 0,3—3 m/sek. Suszenie po zadrukowaniu przepro¬ wadza sie w piecu w temperaturze okolo 100—130°C. Jezeli równoczesnie ma nastepowac sieciowanie, to wyrób ogrzewa sie w piecu ko¬ rzystnie w ciagu 4—5 minut w temperaturze okolo 150°C. W przypadku ogrzewania w prasie, to zna¬ czy droga zetkniecia, wystarcza 20—100 sekund.

Jesli klej termoplastyczny nanosi sie jeszcze przed zadrukowaniem na wyrób plaski, to suszenie po¬ winno nastepowac w temperaturze ponizej 130°C.

Sieciowanie w tym przypadku mozna powodowac równoczesnie ze sklejaniem. Poniewaz podczas te¬ go sklejania wyrób ogrzewa sie tylko krótkotrwa¬ le, korzystnie w ciagu 18—22 sekund w tempera¬ turze 150—180°C, totez nalezy w ostatnim z oma¬ wianych przypadków stosowac szybkosieciujace sie zywice i/lub katalizatory. Sieciowanie mozna w razie potrzeby wywolac nawet podczas wpro¬ wadzania kleju termoplastycznego, gdyz takze ten zabieg nastepuje wobec dzialania ciepla.

Podane nizej przyklady objasniaja blizej sposób wedlug wynalazku, przy czym wyszczególnione nazwy handlowe srodków pomocniczych maja na¬ stepujace znaczenia chemiczne: Fixapret AC: produkt* metylolowania na osnowie etylenomocznika i melaminy; Viol: polialkohol winylowy; BT 323: zywica rnelaminowa modyfikowana kwa¬ sem tluszczowym; Fixapret CPN: produkt metylolowania na osno¬ wie glioksalomonoureidu; Yinerol FV: polialkohol winylowy;105 729 8 Solvitose HDF: eter skrobi; Finish KVS: zwiazek N-metylolowy -z wbudowa¬ nym katalizatorem i srodkiem ochrony wlókna; Razefix F: polimer zawierajacy grupy hydroksy¬ lowe; Ceranin KFP: zwiazek na osnowie pochodnej kwa¬ su tluszczowego; Sandozin NIT: addukt tlenku alkilenu.

Przyklad I. Tkanine bawelniana o grama¬ turze 150 g/cm2 impregnuje .sie wodnym prepa¬ ratem, zawierajacym srodki o nazwach handlo¬ wych: Fixapret AC 220 g/l, Viol 45 g/l, BT 323 17 g/l oraz MgCLj 30 g/l, po czym suszy i konden- suje.

Polowe tej z nadaniem cechy stabilnosci wymia¬ rów wykonczonej tkaniny powleka sie jednostron¬ nie sproszkowanym polietylenem niskocisnienio- wym o gestosci 0,964 g/cm8 i o zakresie topnienia 127—130°C.

Zarówno powleczona jak i niepowleczona tka¬ nine zadrukowuje sie za pomoca sita w miej¬ scach usztywnianych, stosujac preparat, zawiera¬ jacy srodki o nazwach handlowych: Fixapret AC 80 g/l, Fixapyet CPN 120 g/l, Vinerol FV 50 g/l, Solvitose HDF 30 g/l oraz MgCl2 30 g/l.

Lepkosc tego preparatu wynosi 128 cP. W przy¬ padku sita stosuje sie sito poliestrowe o usta¬ wieniu 100 nitek osnowy/cm i 100 watków/cm.

Szybkosc rakli wynosi 0,7 m/sek, a kat rakli 35°.

Suszenie poszczególnych próbek nastepuje w piecu w temperaturze 100—130°C w ciagu 20—120 sekund, gdzie takze prowadzi sie sieciowanie w temperaturze 150°C w ciagu 4 minut.

Przyklad II. Tkani-ne bawelniana o grama¬ turze 250 g/m2 traktuje sie analogicznie jak w przykladzie I, z tym, ze preparat do wykonczenia nadajacego ceche stabilnosci wymiarów zawiera srodki o nazwie handlowej: Fixapret AC 220 g/l, Viol 55 g/l, BT 323 19 g/l oraz MgCLj 30 g/l, a nadrukowywany preparat zawiera srodki o naz¬ wie handlowej: Fixapret AC 160 g/l, Fixapret CPN 120 g/l, Vinerol FV 80 g/l, Solvitose HDF 60 g/l oraz MgCl2 30 g/l.

Lepkosc tego preparatu wynosi 1750 cP.

Przyklad III. Tkanine bawelniana o grama¬ turze 160 g/cm2 impregnuje sie wodnym prepara¬ tem, zawierajacym srodki o nazwach handlowych: Fixapret AC 170 g/l, Viol 20 g/l, BT 323 30 g/l 40 oraz MgCl2 30 g/l, suszy w temperaturze 100—130° do wilgotnosci szczatkowej rzedu 6—8°/o i kon- densuje w piecu w temperaturze 160°C w ciagu 4 minut.

Tkanine powleka sie nastepnie klejem termo¬ plastycznym.

Na plaszczyznie przeciwleglej do plaszczyzny powleczonej nadrukowuje sie za pomoca sita pre¬ parat wodny, zawierajacy srodki o nazwach han¬ dlowych: Finish KVS (ciekly) 100 g/l, Razefix F (ciekly) 25 g/l, Ceranin KFP (pasta) 30 g/l, San¬ dozin NIT (ciekly) 1 g/l. Preparat ten zakwasza sie kwasem octowym do odczynu o wartosci pH = = 3,9. Suszenie nastepuje w temperaturze 80°C w ciagu 1—2 minut. Równoczesnie ze sklejaniem otrzymanego wkladu usztywniajacego z dalszym wyrobem plaskim nastepuje utrwalenie w prasie w temperaturze 180°C w ciagu 20 sekund.

Przyklad IV. Z tkanina o gramaturze 250 g/m2 postepuje sie analogicznie jak w przy¬ kladzie III, z tym, ze preparat • do wykonczenia trwalowymiarowego zawiera srodki o nazwach handlowych: Fixapret AC 190 g/l, Viol 20 g/l, BT 323 30 g/l oraz MgCl2 30 g/l; a nadrukowy¬ wany preparat, zakwaszony kwasem octowym do odczynu 6 wartosci pH= 3,9, zawiera srodki o nazwach handlowych: Finish KVS (ciekly) 160 g/l, Razefix F (ciekly) 40 g/l, Ceranin KFP (pasta) 50 g/l, Sandozin NIT (ciekly) 1 g/l.

Claims (3)

Zastrzezenia patentowe

1. Sposób wytwarzania wkladów usztywniaja¬ cych, z materialu, zawierajacego wlókna celulo¬ zowe, o róznym stopniu usztywnienia powierzch¬ ni wkladu, znamienny tym, ze material poddaje sie wykonczeniu nadajacemu trwalosc ksztaltu a nastepnie na usztywniane miejsca materialu na¬ nosi sie za pomoca metody druku preparat, za¬ wierajacy co najmniej jedna substancje zdolna do usieciowania, i poddaje obróbce powodujacej usie^ ciowanie.

2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zadrukowuje sie material w postaci wstegi lub wykrojonego wkladu. '

3. Sposób wedlug zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, ze drukuje sie material metoda druku sito¬ wego. Bltk 1707/79 r. 90 egz. A4 Cena 45 zl