NL9401552A - Aandrijfinrichting, bijvoorbeeld voor een rijwiel. - Google Patents

Description

Titel: Aandrijfinrichting, bijvoorbeeld voor een rijwiel

De uitvinding heeft betrekking op een aandrijfinrichting die is voorzien van ten minste een voorste en een reeks naast elkaar geplaatste achterste tandbladen, een ketting en een derailleursamenstel, dat een spanelement, een verstelmechanisme en een geleidingselement omvat.

Een dergelijke aandrijfinrichting met een derailleursamenstel voor het verplaatsen van de ketting langs de achterste kettingbladen is algemeen bekend bijvoorbeeld voor een rijwiel. Bij gebruik van een dergelijke inrichting voor een rijwiel wordt het derailleursamenstel bevestigd aan de achter-wielas van het rijwiel, waarbij het samenstel zich in hoofdzaak in een van het wiel afgekeerde richting aan de onderzijde van de achterste tandbladen uitstrekt. Deze opstelling vraagt een grotere hoogte en door het zijwaarts verplaatsen van het verstelmechanisme een aanmerkelijk grotere breedte dan de ruimte die de aandrijfinrichting op zichzelf in beslag neemt. Dit derailleursamenstel is daarom niet geschikt voor een aandrijf inrichting die wordt omsloten door een gesloten ketting-kast, terwijl juist de aandrijfinrichting en met name het derailleursamenstel heel gevoelig zijn voor vervuiling, beschadiging etc.. Gebruikelijk is daarom voor rijwielen met een gesloten kettingkast een naafversnelling te gebruiken.

Deze bezit echter maar een zeer beperkt aantal versnellingen en werkt met een grotere wrijving. Bij rijwielen zonder gesloten kettingkast is het derailleursamenstel vaak voorzien van een stalen beugel, om het naar de af gekeerde zijde van het wiel voorstaande derailleursamenstel te beschermen tegen beschadiging door stoten.

De uitvinding beoogt een aandrijfinrichting van voornoemde soort te verschaffen, waarbij de genoemde nadelen zijn vermeden, met behoud van de voordelen. Daartoe wordt de aandrijf inrichting volgens de uitvinding gekenmerkt doordat het derailleursamenstel zich althans in hoofdzaak bevindt binnen de ruimte die wordt begrensd door het voorste tandblad, de reeks achterste tandbladen en de groep gezamenlijke raaklijnen van de betreffende tandbladen.

Door de maatregelen volgens de uitvinding wordt een aandrijf inrichting verschaft die duidelijk minder ruimte in beslag neemt dan de bekende aandrijfinrichting en daarom ook bij een rijwiel zonder gesloten kettingkast beter is beschermd tegen beschadiging door stoten. Deze aandrijfinrichting is in het bijzonder geschikt voor het aanbrengen in een gesloten kettingkast. Doordat het deraiileursamenstel en de rijwielaan-drijfinrichting goed worden afgeschermd tegen vervuiling, wordt het onderhoud vergemakkelijkt en de levensduur van de aandrijfinrichting verlengd.

In een eerste uitvoeringsvorm zijn het verstelmechanisme en het spanelement op afstand van elkaar aangebracht waarbij het verstelmechanisme nabij de achterste tandbladen is gelegen. Doordat het spanelement en het verstelmechanisme op afstand van elkaar zijn aangebracht wordt een in breedte- en lengterichting compacte opstelling van het deraiileursamenstel verkregen. Het geleidingselement kan daarbij een buis zijn, die bij voorkeur naar de buitenkant toe gerichte uitloopranden bezit, hetgeen in een nauwkeurig verplaatsen van de ketting van een tandblad naar een ander tandblad voorziet. Teneinde de ketting zo gecontroleerd mogelijk in het gebied tussen het verstelmechanisme en het spanelement te vervormen kan de buis relatief lang zijn uitgevoerd ten opzichte van de afstand tussen het verstelmechanisme en het spanelement. Het spanelement is daarbij vrij zwenkbaar om een zich in hoofdzaak evenwijdig aan de ketting uitstrekkende as aangebracht, een en ander zodanig, dat de ketting in het voorste gedeelte van de aandrijfinrichting in een vlak met het voorste tandblad en in het achterste gedeelte van de aandrijfinrichting in een vlak met het achterste tandblad is gelegen. Via een koppelorgaan is het verstelmechanisme met het geleidingselement verbonden, waarbij het koppelorgaan zodanig is uitgevoerd dat het in geen verstelpositie belangrijk breder en/of hoger is dan de door de achterste en voorste tandbladen en de groep gezamenlijke raaklijnen daarvan bepaalde ruimte. Daarbij is het gewenst dat het geleidingselement op een constante afstand langs de reeks achterste tandbladen wordt geleid; hetgeen het schakelgedrag van het derailleursamenstel positief beïnvloedt. Het koppelorgaan kan daarbij bijvoorbeeld uit twee stangen bestaan die in hoofdzaak evenwijdig ten opzichte van elkaar verlopen en die veerbelast zijn, waarbij twee eerste uiteinden van de stangen via kogelkoppen met het geleidingselement en twee tweede uiteinden via kogelkoppen met het basiselement zijn verbonden. Doordat het koppelorgaan is voorzien van kogelkoppen laat het zich gemakkelijk van een eerste uiterste positie via een aantal tussenposities naar een tweede uiterste positie zijwaarts verplaatsen. Bevindt het koppelorgaan zich in zijn eerste uiterste positie, dat wil zeggen de positie waarbij de stangen ongeveer haaks ten opzichte van het basiselement verlopen, bij het grootste achterste tandblad dan wordt de hoogte van het koppelorgaan bij het schakelen naar een kleiner tandblad verminderd. De afstand van het geleidingselement ten opzichte van de verschillende tandbladen wordt daarbij in hoofdzaak constant gehouden, doordat de hoek tussen de stangen en het basiselement steeds kleiner wordt.

In een andere uitvoeringsvorm van de aandrijfinrichting omvat het spanelement het geleidingselement, waarbij het spanelement nabij de achterste tandbladen is aangebracht en langs een as, die in hoofdzaak evenwijdig met de as van de tandbladen verloopt, verschuifbaar is, een en ander zodanig dat het spanelement in de nabijheid van het door de ketting omsloten tandblad is gelegen. Het koppelorgaan is in dit geval uitgevoerd als een bij voorkeur L-vormige hefboom, die scharnierend met het basiselement en het spanelement is verbonden. Hierbij verloopt een eerste been van de hefboom in hoofdzaak evenwijdig met de geleidingsas. De kabel kan dus direct in trekrichting op de hefboom worden aangebracht, hetgeen bijzonder voordelig voor het schakelgedrag is. Tevens is deze uitvoeringsvorm door een adequate keuze van de beide beenlengten van het koppelorgaan in het bij zonder geschikt voor het toepassen van standaard index-schakelingen.

Tevens heeft de uitvinding betrekking op een rijwiel omvattende een in hoofdzaak gesloten kettingkast waarbij een derailleursamenstel binnen de kettingkast is opgenomen.

De uitvinding zal in het hiernavolgende nader worden toe-gelicht aan de hand van een rijwiel en twee uitvoeringsvoor-beelden van een aandrijfinrichting onder verwijzing naar de tekening. Hierin toont: figuur 1 een zijaanzicht van een gedeelte van een rijwiel met een gesloten kettingkast; figuur 2 een aanzicht in perspectief van een derailleursamenstel volgens de uitvinding en figuur 3 een aanzicht in perspectief van een derailleursamenstel volgens een tweede uitvoeringsvorm.

In de figuren zijn gelijke onderdelen aangegeven met dezelfde verwijzingscijfers. Figuur 1 toont in zijaanzicht een gedeelte van een rijwiel met een gesloten kettingkast 21. Daarbij worden de hoogte- en breedte-afmetingen van de kettingkast 21 in hoofdzaak bepaald door de voorste en achterste tandbladen 3, 4 en de groep gezamenlijke raaklijnen 20 van de betreffende tandbladen. Vervolgens worden twee uitvoeringsvormen beschreven die zodanig zijn opgebouwd dat deze in een dergelijke gesloten kettingkast 21 kunnen worden aangebracht.

Figuur 2 toont een uitvoeringsvorm van een derailleursamenstel 1 waarbij een verstelmechanisme 6 op afstand van een spanelement 5 nabij de achterste tandbladen 4 is bevestigd en het spanelement 5 vrij zwenkbaar om een longitudinale as is aangebracht. Het verstelmechanisme 6 omvat een bowdenkabel 7 en een basiselement 8 dat vast op het frame van het rijwiel is aangebracht. Een koppelorgaan 9, dat het verstelmechanisme 6 verbindt met een geleidingselement 13, dat in deze uitvoeringsvorm een buis is, omvat twee stangen 10, die via kogel-koppen 12 scharnierend met het basiselement 8 en de buis 13 zijn verbonden, en welke stangen 10 door middel van een veer 11, die diagonaal tussen de beide stangen 10 verloopt, zijn voorgespannen. De bowdenkabel 7 is in het basiselement 8 gelegerd en verloopt in een ten opzichte van de veer 11 tegenover Ü99ende diagonaal tussen de beide stangen 10 waarbij de bow- denkabel 7 is verbonden met één van de beide onderste uiteinden van de stangen 10. Door middel van een niet getoond standaard index-schakel element kan dan het tussen de beide stangen 10 gelegen gedeelte van de bowdenkabel 7 verlengd en de veer 11 ontspannen worden, of het tussen de beide stangen 10 gelegen gedeelte van de bowdenkabel 7 verkort en de veer 11 gespannen worden, waardoor de buis 13 langs de verschillende achterste tandbladen 4 in de ene of in de andere richting kan worden bewogen. De buis 13, die is voorzien van naar de buitenkant gerichte uitloopranden, is daarbij in het gebied tussen het verstelmechanisme 6 en het spanelement 5 relatief lang uitgevoerd, hetgeen in een rechte geleiding van de ketting 2 en het daarvoor noodzakelijke zwenken van het span-element 5 in dwarsrichting voorziet.

Het spanelement kan in een alternatieve uitvoeringsvorm 105 ook zijn voorzien van twee in dwarsrichting gelegerde omkeermiddelen waarbij tenminste één van de twee omkeermiddelen door middel van een veerelement in horizontale richting, ongeveer in de richting van de ketting, is gespannen, hetgeen in een geringere inbouwruimte resulteert dan het bovenbeschreven spanelement 5.

Een tweede uitvoeringsvorm van een derailleursamenstel 14 voor een rijwiel met een gesloten kettingkast 21 wordt in figuur 3 getoond. Daarbij omvat een verstelmechanisme 14 de bowdenkabel 7 en een vast met het frame verbonden basiselement 16. De bowdenkabel 7 is aan het eerste uiteinde van een L-vormige hefboom 17 gekoppeld die draaibaar is aangebracht op het basiselement 16. Het andere uiteinde van de hefboom 17 is scharnierend verbonden met een spanelement 15, een en ander zodanig dat het spanelement 15, dat in deze uitvoeringsvorm ook het geleidingselement voor de ketting vormt, met behulp van de hefboom 17 langs een geleidingsas 18 kan worden verschoven. Daarbij wordt de bowdenkabel 7 door een veer 19 via de hefboom 17 op voorspanning gehouden. Doordat het spanelement 5 ook in deze uitvoeringsvorm zwenkbaar om een longitudinale as is gelegerd, kan het bovenste gedeelte van het spanelement 5 in een vlak met het door de ketting 2 omspannen ach- terste tandblad liggen, terwijl het onderste gedeelte van het spanelement 5 in een vlak met het voorste tandblad 3 ligt, hetgeen het loop- en schakelgedrag positief beïnvloedt.

Het spreekt voor zich dat er binnen het kader van de uitvinding als neergelegd in de bijgaande conclusies nog vele wijzigingen en varianten mogelijk zijn.

Zo kunnen de beide genoemde uitvoeringsvormen van aandrijf inrichtingen volgens de uitvinding ook bij een rijwiel zonder gesloten kettingkast worden toegepast waarbij additionele beschermonderdelen, zoals bijvoorbeeld een stalen beugel, niet meer nodig zijn. Daarnaast is het bovendien mogelijk, ook het voorste tandblad van een verstelmechanisme en een geleidingselement te voorzien, om het aantal mogelijke versnellingen te verhogen.

Voorts kan de aandrijfinrichting worden gebruikt voor andersoortige inrichtingen.

Claims (12)

1. Aandrijfinrichting die is voorzien van ten minste een voorste en een reeks naast elkaar geplaatste achterste tandbladen, een ketting en een derailleursamenstel, dat een spanelement, een verstelmechanisme en een geleidingselement, omvat, met het kenmerk, dat het derailleursamenstel (1,12) zich althans in hoofdzaak bevindt binnen de ruimte die wordt begrensd door het voorste tandblad (3), de reeks achterste tandbladen (4) en de groep gezamenlijke raaklijnen (20) van de betreffende tandbladen.

2. Aandrijf inrichting volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het verstelmechanisme (6, 14), dat een tijdens gebruik vast op een frame aangebracht basiselement (8, 16) en een kabel (7) omvat, via een koppelorgaan (9,17) met het geleidingselement (13, 15) is verbonden.

3. Aandrijfinrichting volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat het verstelmechanisme (6) en het spanelement (5) op afstand van elkaar zijn aangebracht waarbij het verstelmecha-nisme (6) nabij de achterste tandbladen (4) is gelegen.

4. Derailleursamenstel geschikt voor een aandrijfinrichting volgens conclusie 3, met het kenmerk, dat het geleidingselement een buis (13) is, die bij voorkeur naar de buitenkant toe gerichte uitloopranden bezit.

5. Derailleursamenstel volgens conclusie 4, met het kenmerk, dat de buis (13) relatief lang is uitgevoerd.

6. Derailleursamenstel volgens conclusies 4 of 5, met het kenmerk, dat het koppelorgaan (9) uit twee stangen (10) bestaat die in hoofdzaak evenwijdig ten opzichte van elkaar verlopen en die veerbelast zijn, waarbij twee eerste uiteinden van de stangen (10) via kogelkoppen (12) met het geleidingselement (13) en twee tweede uiteinden via kogelkoppen (12) met het basiselement (8) zijn verbonden.

7. Spanelement voor gebruik bij een aandrijfinrichting volgens één der conclusies 1 t/m 3 of voor gebruik bij een derailleursamenstel volgens één der conclusies 4 t/m 6, met het kenmerk, dat het spanelement (105) is voorzien van twee in dwarsrichting gelegerde omkeermiddelen waarbij tenminste één van de twee omkeermiddelen door middel van een veerelement in tenminste horizontale richting.

8. Aandrijf inrichting volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat het spanelement (15) het geleidingselement omvat waarbij het spanelement (15) nabij de achterste tandbladen (4) is aangebracht en langs een geleidingsas (18) die in hoofdzaak evenwijdig met de as van de tandbladen (4) verloopt verschuifbaar is, een en ander zodanig dat het spanelement (15) in de nabijheid van het door de ketting omsloten tandblad is gelegen.

9. Derailleursamenstel geschikt voor een aandrijfinrichting volgens conclusie 8, met het kenmerk, dat het koppelorgaan een hefboom (17) is die scharnierend met het basiselement (16) en het spanelement (15) is verbonden.

10. Derailleursamenstel volgens conclusie 9, met het kenmerk, dat de hefboom (17) L-vormig is uitgevoerd waarbij een eerste been van de hefboom in hoofdzaak evenwijdig met de geleidingsas (18) verloopt.

11. Derailleursamenstel volgens één der conclusies 4 t/m 6 of 9 of 10, met het kenmerk, dat het spanelement (5, 15) vrij zwenkbaar om een zich tijdens gebruik in hoofdzaak evenwijdig aan de ketting (2) uitstrekkende as is aangebracht.

12. Rijwiel omvattende een in hoofdzaak gesloten kettingkast met een derailleursamenstel volgens één der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat het derailleursamenstel (l, 12) binnen de kettingkast is opgenomen.