NL9301428A - Routeerwerkwijze voor een hiërarchisch communicatienetwerk. - Google Patents

Description

Routeerwerkwijze voor een hiërarchisch communicatienetwerk.

A. ACHTERGROND VAN DE UITVINDING

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het kiezen van routes in een communicatienetwerk dat op een eerste nivo een aantal onderling geïsoleerde gebieden omvat, welke gebieden op een tweede nivo zijn verbonden, in welk netwerk op beide nivo’s routeerorganen voor het kiezen van routes zijn verschaft, waarbij voor het kiezen van een route van een eerste gebied naar een tweede gebied gebruik wordt gemaakt van een kostenfunctie en in de routeerorganen opgeslagen routeerinformatie, waarbij de in de routeerorganen van een bepaald gebied opgeslagen routeerinformatie betrekking heeft op dat gebied en op directe verbindingen van dat gebied met routeerorganen van het tweede nivo, en waarbij tenminste sommige gebieden met meer dan één routeerorgaan van het tweede nivo direct zijn verbonden. Een dergelijk werkwijze is bekend als het "IS-IS-protocol".

Het bekende routeerprotocol legt voor het overdragen van routeerinformatie in slechts zeer geringe mate beslag op de capaciteit van het netwerk doordat binnen een bepaald gebied slechts een minimale hoeveelheid informatie met betrekking tot het buiten dat gebied liggende deel van het netwerk aanwezig is. De in een routeerorgaan van het eerste nivo, dus in een routeerorgaan dat zich in een bepaald gebied bevindt, aanwezige routeerinformatie is hoofdzakelijk beperkt tot het betreffende gebied. De enige routeerinformatie met betrekking tot het tweede nivo, die binnen de gebieden aanwezig is, betreft de directe verbindingen met routeerorganen van het tweede nivo (nivo twee), dus de verbindingen met "aangrenzende" routeerorganen van het tweede nivo. Hierdoor kunnen met behulp van het genoemde protocol weliswaar verbindingen binnen een gebied efficiënt tot stand worden gebracht, maar bestaat het nadeel dat tussen de gebieden onderling vaak minder efficiënte verbindingen worden gekozen. Met andere woorden, doordat op het eerste nivo zeer weinig informatie met betrekking tot het tweede nivo aanwezig is, en de kosten van een totale route dus niet voorzien kunnen worden, wordt vaak een minder geschikte verbinding met het tweede nivo gekozen. Zo kan een gebied geen onderscheid maken tussen twee met dat gebied verbonden routeerorganen van het tweede nivo, terwijl één van deze routeerorganen op het tweede nivo een veel kortere en/of goedkopere verbinding met een ander gebied kan vormen. Hierdoor is het routeren op het tweede nivo vaak niet efficiënt, zodat onnodig transportcapaciteit van het netwerk verloren gaat.

Opgemerkt dient te worden dat de genoemde kostenfunctie elke willekeurige functie kan zijn met behulp waarvan alternatieve routes kunnen worden vergeleken. Zo kan de kostenfunctie een functie van het aantal trajecten, het aantal doorlopen routeerorganen, het aantal kilometers, de ontstane vertraging, de foutkans, de doorvoersnelheid of de in rekening gebrachte (gebruiks)kosten van een verbinding zijn. Ook een combinatie van twee of meer van dergelijke factoren kan worden toegepast.

B. SAMENVATTING VAN DE UITVINDING

De uitvinding beoogt genoemde en andere nadelen van de bestaande routeerwerkwijze op te heffen door een routeerwerkwijze te verschaffen, die op wezenlijke punten een verbeterde routering en dus een efficiënter gebruik van het netwerk mogelijk maakt, zonder dat daarbij echter wezenlijk meer beslag wordt gelegd op de aanwezige netwerkmiddelen. De routeerwerkwijze volgens de uitvinding heeft daartoe het kenmerk, dat in de routeerorganen van met meer dan één routeerorgaan van het tweede nivo direct verbonden gebieden tevens aanvullende routeerinformatie wordt opgeslagen, welke aanvullende routeerinformatie aan het respectieve gebied wordt toegevoerd vanuit direct met dat gebied verbonden routeerorganen van het tweede nivo en betrekking heeft op het tweede nivo, zodanig dat door dat gebied het met dat gebied direct verbonden routeerorgaan wordt gekozen dat de kostenfunctie minimaliseert.

De uitvinding is derhalve gebaseerd op het inzicht, dat voor een efficiëntere routering meer informatie, dat wil zeggen aanvullende informatie met betrekking tot het tweede nivo, op het eerste nivo aanwezig moet zijn. Daartoe dient informatie vanuit het tweede nivo aan het eerste nivo te worden toegevoerd. Bovendien is de uitvinding gebaseerd op het inzicht, dat een efficiëntere routering op het tweede nivo kan worden verkregen door de gebieden een beter toegangspunt tot het tweede nivo, dat wil zeggen een geschikter met een gebied direct verbonden routeerorgaan, te laten kiezen. Het kiezen van een dergelijke toegangspunt is daarbij gebaseerd op de genoemde, vanuit het tweede nivo toegevoerde informatie.

Volgens een eerste uitvoeringsvorm van de werkwijze volgens de uitvinding omvat de aanvullende routeerinformatie de kosten van een route vanuit een met een gebied direct verbonden routeerorgaan naar andere gebieden. Met andere woorden, de kosten van mogelijke routes vanuit een aan een bepaald gebied grenzend routeerorgaan naar bij voorkeur alle andere gebieden worden aan het betreffende gebied aangeboden, zodat de routeerorganen van dat gebied bij het kiezen van een route met deze kosten rekening kunnen houden. Bij een keuze uit meerdere direct met een gebied verbonden routeerorganen van het tweede nivo kan derhalve het routeerorgaan worden gekozen dat in totaal de geringste kosten oplevert, dit in tegenstelling tot een routeerorgaan van het tweede nivo dat weliswaar op het eerste nivo met minder kosten te bereiken is, maar op het tweede nivo hogere kosten met zich meebrengt.

Deze uitvoeringsvorm biedt het voordeel dat met een minimale hoeveelheid aanvullende routeerinformatie een wezenlijke verbetering van de routering en daarmee een wezenlijke verlaging van de kosten van de gekozen routes wordt bereikt.

Volgens een tweede uitvoeringsvorm van de werkwijze volgens de uitvinding omvat de aanvullende routeerinformatie tevens informatie met betrekking tot de topologie van het tweede nivo. Met andere woorden, in deze uitvoeringsvorm wordt niet alleen kosteninformatie met betrekking tot het tweede nivo aan het eerste nivo toegevoerd, maar ook topologische informatie. Aan de hand van deze topologische informatie, die de structuur van het netwerk weergeeft, en de kosteninformatie kunnen de routeerorganen van het eerste nivo zelfstandig een optimale route bepalen. Op deze wijze kan een verdere verbetering van de efficiëntie van het routeren worden bereikt.

In de twee genoemde uitvoeringsvormen wordt de aanvullende routeerinformatie periodiek of telkens na een wijziging van de topologie van het netwerk (zoals het uitvallen of weer in bedrijf komen van een verbinding) bijgewerkt. Hiertoe wordt bijvoorbeeld op het tweede nivo tussen de routeerorganen informatie met betrekking tot de onderlinge verbindingen uitgewisseld, in voor pakketschakelen ingericht communicatienetwerken bijvoorbeeld door middel van het versturen van verbindingstoestandpakketten ("link state packets"). Vervolgens worden de kosten van de mogelijke routes door de routeerorganen van het tweede nivo (opnieuw) berekend, waarna de relevante resultaten door aan gebieden grenzende routeerorganen aan de betreffende gebieden worden toegevoerd. Binnen de gebieden wordt deze (aanvullende) routeerinformatie door de daar aanwezige routeerorganen gedistribueerd.

Volgens een verdere uitvoeringsvorm van de werkwijze volgens de uitvinding wordt de informatie met betrekking tot het tweede nivo echter verkregen door het versturen van gegevens in datapakketten, waarbij de datapakketten de op hun route gemaakte kosten registreren. Hierbij wordt de aanvullende routeerinformatie verzameld in een leerproces, waarbij verzonden datapakketten de gevolgde route en de daarmee samenhangende kosten tijdens het doorlopen van die route registreren. Deze informatie wordt bij de eindbestemming in een routeerorgaan verzameld en teruggemeld aan het met de bron geassocieerde routeerorgaan. Bij voorkeur wordt een route tevens in omgekeerde richting doorlopen teneinde eventuele alternatieve routes en de kosten daarvan te bepalen. Doordat in omgekeerde richting door de routeerorganen van het netwerk andere verbindingen kunnen worden gekozen, waardoor andere routes met andere kosten ontstaan, doen zich verschillende routes voor die, na het uitwisselen van een aantal datapakketten, voor het met de bron geassocieerde routeerorgaan als alternatieve routes ter beschikking staan. Op deze wijze kan een (met de bron geassocieerd) routeerorgaan van het eerste nivo "leren" welke route, en derhalve welk met het betreffende gebied direct verbonden routeerorgaan van het tweede nivo, voor een bepaald bestemmingsgebied de geringste kosten met zich meebrengt.

Hoewel de uitvinding in het onderstaande met name aan de hand van het zogenaamde "IS-IS-protocol" zal worden toegelicht, is de uitvindingsgedachte niet beperkt tot dit protocol of tot netwerken waarin dit protocol wordt toegepast. Evenmin is de uitvindingsgedachte beperkt tot zogenaamde verbindingsloze pakketgeschakelde diensten zoals ATM ("Asynchronous Transfer Mode"). De uitvinding kan eveneens worden toegepast in andere communicatiediensten waarbij van enige vorm van routering sprake is, waarbij in dergelijke diensten zowel vaste als niet-vaste verbindingen kunnen worden gebruikt.

C. REFERENTIES

ISO standaard 10589 ("IS-IS protocol").

D. UITVOERIN GS VOORBEELDEN

De uitvinding zal in het onderstaande aan de hand van de figuur nader worden toegelicht.

Het in figuur 1 schematisch weergegeven communicatienetwerk omvat een aantal gebieden ("area’s") Al, A2, A3 en A4. Elk van deze gebieden omvat een netwerk dat zelf een of meer deelnetwerken kan omvatten. In elk gebied zijn een of meer routeerorganen aanwezig die zorg dragen voor het routeren binnen het betreffende gebied. Zo bevat het gebied Al bijvoorbeeld de routeerorganen Rl-1, Rl-2 en Rl-3. Verder bevat het gebied Al een deelnetwerk NI en een eindgebruiker El. Evenzo omvat bijvoorbeeld het gebied A4 routeerorganen Rl-10, Rl-11 en Rl-12, alsmede een eindgebruiker E2.

De delen van het netwerk 1 die zich in de gebieden A1-A4 bevinden zullen worden aangeduid met "nivo 1" (eerste nivo), de delen buiten de gebieden met "nivo 2U (tweede nivo). Zoals uit figuur 1 blijkt zijn verbindingen tussen de verschillende delen van nivo 1, dat wil zeggen tussen de verschillende gebieden Al tot en met A4, slechts mogelijk via het deel van het netwerk dat tot nivo 2 behoort. De routeerorganen van nivo 2 verzorgen derhalve in hoofdzaak het routeren tussen de gebieden onderling.

Voor het overdragen van gegevens (bijvoorbeeld in de vorm van datapakketten) van bijvoorbeeld de eindgebruiker (bron) El naar de eindgebruiker (bestemming) E2 verstuurt de eindgebruiker El de betreffende gegevens naar het dichtstbijzijnde daarmee verbonden routeerorgaan, te weten Rl-1. Volgens het IS-IS-protocol zouden de gegevens door het routeerorgaan Rl-1 worden doorgezonden naar het dichtstbijzijnde routeerorgaan van nivo 2, te weten het routeerorgaan R2-1. Dit routeerorgaan R2-1, dat direct is verbonden met het routeerorgaan Rl-1 en derhalve voor het gebied Al een aangrenzend routeerorgaan van het tweede nivo vormt, zou (bijvoorbeeld aan de hand van in de kop van het datapakket opgenomen informatie) vaststellen dat de gegevens bestemd zijn voor het gebied A4 en zou de gegevens daarom, via de routeerorganen R2-2 en R2-3, naar het gebied A4 verzenden. Binnen het gebied A4 zouden de gegevens door de daar aanwezige routeerorganen (Rl-12 en Rl-10) van nivo 1 naar hun eindbestemming, de eindgebruiker E2 worden geleid. Uit figuur 1 blijkt echter duidelijk dat de aldus gevolgde route van gebied Al naar gebied A4 via de routeerorganen R2-1, R2-2 en R2-3 niet de kortste route is. Uitgaande van Rl-1 omvat de route naar Rl-10 via R2-1 vijf trajecten, maar via R2-5 drie trajecten. De uitvinding biedt nu de mogelijkheid om, met een slechts kleine hoeveelheid aanvullende informatie, een kortere route door het netwerk te kiezen. Op basis van de aanvullende informatie kan worden bepaald dat een kortere route wordt verkregen door vanuit Rl-1 niet het dichtstbijzijnde routeerorgaan van het tweede nivo, R2-1, als toegang tot nivo twee te kiezen, maar via Rl-3 en R2-5 nivo 2 te bereiken. Opgemerkt dient te worden dat in de hier besproken voorbeelden als kosten uitsluitend de lengte van een route, uitgedrukt in het aantal trajecten (deelroutes tussen routeerorganen), in aanmerking wordt genomen.

Volgens een eerste uitvoeringsvorm van de uitvinding berekenen de routeerorganen van nivo 2 voor aangrenzende gebieden de kosten voor elke route van dat routeerorgaan naar een ander gebied. Onder verwijzing naar figuur 1 betekent dit, dat bijvoorbeeld het routeerorgaan R2-1 de hem ter beschikking staande routeerinformatie gebruikt om de kosten van routes van het gebied Al naar de gebieden A2, A3 en A4 te berekenen en het resultaat van deze berekening vervolgens aan het gebied Al aan te bieden. Evenzo biedt het routeerorgaan R2-5 de kosten van via hem lopende routes van Al naar A2, A3 en A4 aan het gebied Al aan. Hierdoor kunnen de routeerorganen van het gebied Al, rekening houdend met de kosten op zowel nivo 1 als nivo 2, de goedkoopste (i.c. kortste) route van El naar E2 kiezen.

In het weergegeven geval zal deze route derhalve niet via R2-1 maar via R2-5 lopen.

Voor het toepassen van de eerste uitvoeringsvorm van de uitvinding dienen in het netwerk de volgende maatregelen te worden getroffen: op nivo 2 het door aan een bepaald gebied grenzende routeerorganen berekenen van de totale kosten om vanuit het betreffende gebied (respectievelijk vanuit het betreffende routeerorgaan van nivo 2) andere gebieden te bereiken, en het toevoeren van deze informatie aan het aangrenzende gebied ("toevoeren van kostenmaat" oftewel "metric feeding"); op nivo 1 het ontvangen van de kosteninformatie van alle aan het gebied grenzende routeerorganen van nivo 2, het berekenen van het routeerorgaan waarmee met minimale kosten een bepaald ander gebied kan worden bereikt, en het bijhouden van een tabel waarin voor elk routeerorgaan van het gebied en elk ander (bestemmings)gebied het beste aangrenzende routeerorgaan van nivo 2 is vastgelegd.

Volgens een tweede uitvoeringsvorm van de uitvinding wordt routeerinformatie van nivo 2 binnen de gebieden aangeboden, en wel bij voorkeur in de vorm van zogenaamde verbindingstoestandpakketten ("link state packets"). Deze pakketten geven de topologie van het netwerk op nivo 2 weer. Hierdoor is op nivo 1 bekend tussen welke routeerorganen van nivo 2 een directe verbinding mogelijk is. Met behulp van deze informatie kan bijvoorbeeld het routeerorgaan Rl-1 vaststellen dat gebied A4 via R2-1 vier trajecten ("hops") van gebied Al verwijderd is, terwijl via R2-5 de afstand slechts twee trajecten bedraagt. Het zal duidelijk zijn dat op grond van de bovengenoemde informatie de efficiëntere route via R2-5 zal worden gekozen, waardoor de prestatie van het netwerk aanzienlijk kan worden verbeterd. In afwijking tot de eerste uitvoeringsvorm beschikken de routeerorganen van nivo 1 over voldoende informatie om zelf de kosten van een route te berekenen. Met andere woorden, in plaats van het verrekenen van uitsluitend kosteninformatie, uitgaande van bepaalde aangrenzende routeerorganen van nivo 2, kunnen de routeerorganen van de gebieden in deze uitvoeringsvorm zelf een route door het netwerk en de daarmee samenhangende kosten bepalen. Hierdoor wordt een grotere mate van flexibiliteit bereikt, waardoor de efficiëntie van het routeren nog verder kan worden vergroot.

Het zal deskundigen duidelijk zijn dat voor het ten uitvoer leggen van deze uitvoeringsvorm van de uitvinding in het netwerk passende maatregelen genomen moeten worden. Deze maatregelen, die evenals bij de eerste uitvoeringsvorm door middel van geschikte aanpassingen van de besturingsprogrammatuur van de routeerorganen verwezenlijkt kunnen worden, omvatten op nivo 2 het verzenden van verbindingstoestandspakketten naar aangrenzende routeerorganen van nivo 1.

Op nivo 1 omvatten deze maatregelen het opslaan van ontvangen verbindingstoestandspakketten, het verzenden van ontvangen verbindingstoestandspakketten naar andere routeerorganen in hetzelfde gebied, het verwerken van verbindingstoestandspakketten van nivo 1 en 2 en het aan de hand daarvan berekenen van het beste te gebruiken aangrenzende routeerorgaan van nivo 2 voor het bereiken van een bepaald ander gebied, en het bijhouden van een tabel met bestemmingsgebieden en bijbehorende (beste) routeerorganen van nivo 2.

Overigens zal het duidelijk zijn dat de mate waarin de uitvinding een verbetering kan opleveren afhangt van de topologie van het netwerk en in het bijzonder van het aantal aan een gebied grenzende routeerorganen van het tweede nivo. Zo heeft in figuur 1 het gebied A2 slechts één aangrenzend routeerorgaan, te weten R2-5, zodat in het geval van A2 geen keuze mogelijk is. Het gebied A3 heeft daarentegen vier aangrenzende routeerorganen, te weten R2-5, R2-4, R2-2 en R2-1 (waarbij de laatste twee een gemeenschappelijke verbinding met A3 bezitten), zodat voor dit gebied in principe een grote efficiëntieverbetering mogelijk is.

Volgens een verdere uitvoeringsvorm van de uitvinding wordt, bij communicatie door middel van datapakketten, aanvullende routeerinformatie verkregen door de routes, die door de datapakketten zijn gevolgd, te registreren. Daarbij worden ook de aan die routes verbonden kosten vastgelegd. Hiertoe wordt de kop ("header") van een datapakket bij voorkeur uitgebreid met drie gegevensvelden, te weten: 1. "bron-naar-bestemming-kosten"; 2. "bestemming-naar-bron-kosten"; 3. "ontvangen van". Tijdens het afleggen van een route van bron naar bestemming wordt in het veld "bron-naar-bestemming-kosten" door elk routeerorgaan de kosten van de verbinding (deelroute) naar het volgende routeerorgaan vastgelegd. Zodoende verzamelt een pakket de totale kosten van een route. Door elk routeerorgaan wordt tevens in het veld "ontvangen van" de verbinding vastgelegd waarvan het datapakket werd ontvangen. Vanuit de bestemming wordt nu een datapakket teruggestuurd naar de bron, waarbij in het veld "bestemming-naar-bron-kosten" door de verschillende routeerorganen de gemaakte kosten worden vastgelegd. Het datapakket bevat tevens de op de route van bron naar bestemming gemaakte kosten. Opgemerkt dient te worden dat de route op zowel de heen- als terugweg bij voorkeur volgens de eerste uitvoeringsvorm van de uitvinding wordt bepaald. Het met de bron geassocieerde routeerorgaan vergelijkt vervolgens de kosten van de heen- en de terugweg. Indien de kosten van de terugweg geringer zijn dan van de heenweg wordt d route voor verdere datapakketten overeenkomstig gewijzigd.

Samenvattend worden in deze uitvoeringsvorm van de uitvinding in eerste instantie routes gekozen die overeenkomstig de eerste uitvoeringsvorm zijn bepaald, en worden de aldus gekozen routes gewijzigd indien zich betere routes voordoen. Het zal duidelijk zijn dat op deze wijze een verbetering ten opzichte van de eerste uitvoeringsvorm kan worden verkregen. Het is mogelijk de benodigde aanvullende transportcapaciteit te reduceren door de drie bovengenoemde gegevensvelden niet in alle datapakketten op te nemen, maar alleen in een aantal datapakketten dat aan het begin van een gegevenstransport voor het kiezen van een route wordt gebruikt.

In een communicatienetwerk dat is ingericht voor toepassing van de uitvinding zijn de routeerorganen zodanig geprogrammeerd, dat zij de voor het ten uitvoer leggen van de uitvinding benodigde informatie op geschikte wijze uitwisselen en verwerken. Een dergelijk netwerk kan in principe uit bekende componenten zijn opgebouwd, waarbij rekening is gehouden met onder meer de benodigde geheugenruimte voor het opslaan van de aanvullende routeerinformatie.

Zoals in het bovenstaande is vermeld, kan de kostenfunctie ook andere factoren dan het aantal trajecten in aanmerking nemen. De vertraging, die op een bepaalde route ontstaat, kan ook een geschikte kostenfactor vormen. Daarbij kan het van voordeel zijn om, behalve de vertraging op de individuele trajecten tussen de routeerorganen, ook de vertraging in de routeerorganen zelf mee te tellen teneinde tot een realistischer maat van de kosten te komen.

Het zal duidelijk zijn dat de uitvinding niet beperkt is tot de in het bovenstaande weergegeven uitvoeringsvormen en dat vele variaties en uitbreidingen mogelijk zijn zonder buiten het kader van de uitvinding te treden. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk de optimale route vanuit een routeerorgaan van nivo 1 naar een ander gebied niet aan de hand van kosteninformatie te berekenen in dat routeerorgaan zelf of in andere routeerorganen binnen hetzelfde gebied, maar in routeerorganen van nivo 2, waarna deze routeerorganen de identiteit van het aldus bepaalde optimale aangrenzende routeerorgaan aan het gebied toevoeren. Steeds zal echter aanvullende informatie met betrekking tot het tweede nivo een betere respectievelijk goedkopere route van bron naar bestemming opleveren.

Claims (10)

1. Werkwijze voor het kiezen van routes in een communicatienetwerk dat op een eerste nivo een aantal onderling geïsoleerde gebieden omvat, welke gebieden op een tweede nivo zijn verbonden, in welk netwerk op beide nivo’s routeerorganen voor het kiezen van routes zijn verschaft, waarbij voor het kiezen van een route van een eerste gebied naar een tweede gebied gebruik wordt gemaakt van een kostenfunctie en in de routeerorganen opgeslagen routeerinformatie, waarbij de in de routeerorganen van een bepaald gebied opgeslagen routeerinformatie betrekking heeft op dat gebied en op directe verbindingen van dat gebied met routeerorganen van het tweede nivo, en waarbij tenminste sommige gebieden met meer dan één routeerorgaan van het tweede nivo direct zijn verbonden, met het kenmerk, dat in de routeerorganen van met meer dan één routeerorgaan van het tweede nivo direct verbonden gebieden tevens aanvullende routeerinformatie wordt opgeslagen, welke aanvullende routeerinformatie aan het respectieve gebied wordt toegevoerd vanuit direct met dat gebied verbonden routeerorganen van het tweede nivo en betrekking heeft op het tweede nivo, zodanig dat door dat gebied het met dat gebied direct verbonden routeerorgaan wordt gekozen dat de kostenfunctie minimaliseert.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, waarbij de aanvullende routeerinformatie de kosten van een route vanuit een met een gebied direct verbonden routeerorgaan naar andere gebieden omvat.

3. Werkwijze volgens conclusie 1 of 2, waarbij de aanvullende routeerinformatie informatie met betrekking tot de topologie van het tweede nivo omvat.

4. Werkwijze volgens conclusie 3, waarbij de informatie met betrekking tot de topologie van het tweede nivo in de vorm van verbindingstoestandpakketten aan de betreffende gebieden wordt toegevoerd.

5. Werkwijze volgens een van de voorgaande conclusies, waarbij de routeerinformatie periodiek wordt bijgewerkt.

6. Werkwijze volgens een van de voorgaande conclusies, waarbij de routeerinformatie telkens na een wijziging van de topologie van het netwerk wordt bijgewerkt.

7. Werkwijze volgens conclusie 1, waarbij de aanvullende routeerinformatie wordt verkregen door het versturen van gegevens in datapakketten, waarbij de datapakketten de op hun route gemaakte kosten registreren.

8. Werkwijze volgens conclusie 7, waarbij een route tevens in omgekeerde richting wordt doorlopen teneinde eventuele alternatieve routes en de kosten daarvan te bepalen.

9. Communicatienetwerk, ingericht voor het ten uitvoer leggen van de werkwijze volgens een van de voorgaande conclusies.

10. Communicatienetwerk volgens conclusie 9, ingericht voor datacommunicatie op basis van het IS-IS-protocol.