NL9202186A

NL9202186A - Bekleed glas.

Info

Publication number: NL9202186A
Application number: NL9202186A
Authority: NL
Original assignee: Glaverbel
Priority date: 1991-12-23
Filing date: 1992-12-17
Publication date: 1993-07-16
Also published as: ITTO921000A1; GB9226584D0; IT1257932B; ITTO921000A0; FR2685318B1; GB2262749B; LU88206A1; CH684888A5; FR2685318A1; GB2262749A; DE4243930A1; GB9127268D0; BE1006854A3

Description

Bekleed glas

Deze uitvinding heeft betrekking op glas dat een licht-doorlatende uit meer lagen bestaande bekleding draagt.

Bekleed glas vindt toepassing op uiteenlopende terreinen voor uiteenlopende doeleinden. De onderhavige uitvinding heeft voornamelijk betrekking op het aanbrengen van bekledingen op glas voor zonneschermdoeleinden.

Het uitgebreide architecturale gebruik van beglaasde gevels legt bepaalde desiderata op waaraan de glasfabrikant moet proberen te voldoen. Vanuit technisch oogpunt is het vaak gewenst dat de beglazing een niet te groot deel van de totale invallende zonnestraling doorlaat teneinde te voorkomen dat het inwendige van de beglaasde structuur niet tijdens zonnig weer oververhit raakt. Echter, de beglazing moet ook een redelijk deel van het zichtbare licht doorlaten, teneinde een natuurlijke verlichting van het inwendige van de structuur mogelijk te maken, en teneinde het de aanwezigen mogelijk te maken naar buiten te kijken.

Vanuit esthetisch oogpunt geniet het soms de voorkeur dat het geheel van een beglaasde gevel van een gebouw een bij benadering uniform uiterlijk vertoont: derhalve kan het wenselijk zijn dat de ramen van een gebouw bepaalde reflexeigen-schappen moeten worden gegeven die, wanneer bezien vanaf de buitenzijde, vergelijkbaar zijn met de ondoorschijnende delen van de gevel zoals raamkozijnen. Verder kan het wenselijk zijn om een bepaalde kleur voor het beklede glas te bereiken wanneer het in reflectie wordt bekeken.

Volgens de onderhavige uitvinding wordt glas verschaft dat een licht-doorlatende uit meer lagen bestaande bekleding draagt, gekenmerkt doordat de bekleding, achtereenvolgens : (A) een metaaloxidelaag (Mde A-laag") die een materiaal met een brekingsindex hoger dan van het glas bevat; (B) een metaaloxide of silicalaag ("de B-laag") die een materiaal met lagere brekingsindex dan van het materiaal van de A-laag bevat; en (C) een laag ("de c-laag") die een materiaal gekozen uit chroom, chroom-bevattende legeringen, titaniumaluminiumlege- ringen, nitriden daarvan, en zirconium of titaniumnitride bevat, omvat.

De drie bekledingslagen werken op een gunstige wijze voor de voor ogen gehouden doeleinden samen, en de precieze verkregen eigenschappen kunnen worden gevarieerd door de gebruikte materialen en de dikte van deze lagen te variëren. De genoemde derde laag, de C-laag van metaal of nitride, is een absorberende laag, en deze is in hoofdzaak verantwoordelijk voor het afkappen van de doorlating van het beklede glas met betrekking tot de totale zonnestraling. Het vergroten van de dikte van die C-laag zal de totale energiedoorlating doen afnemen en tegelijkertijd de lichtdoorlating verminderen. Dit kan ook een effect hebben op de kleur van het glas wanneer dat in reflectie wordt bekeken. De genoemde eerste twee lagen, de A- en B-lagen met respectievelijk hogere en lagere brekingsindex, kunnen ook de lichttransmissie-eigenschappen van het beklede glas wijzigen. Voor een gegeven dikte van de c-laag, kunnen zij worden ingesteld om de lichtdoorlating te vergroten en om de zuiverheid van de excitatiekleur van gereflecteerd licht te vergroten. Dit kan worden gedaan zonder het totale energie-reflecterend vermogen van het beklede glas te verminderen; in feite kan onder bepaalde omstandigheden het reflecterend vermogen worden vergroot. Derhalve is het mogelijk om de absorptie van stralingsenergie door het beklede glas te verminderen en om de zonnefactor ervan te verminderen. Wij gebruiken de uitdrukking "zonnefactor" om de som van de direct doorgelaten totale energie en de energie die wordt geabsorbeerd en weer wordt uitgestraald aan de andere zijde van de energiebron, aan te geven, als een aandeel van de totale stralingsenergie die op het beklede glas invalt. Een zorgvuldige keuze van de plaatsing van de bekledingen op het glas ten opzichte van de waarnemer en de dikte van dergelijke bekledingen, kan het ook mogelijk maken om de lichtref lecter end vermogen te verlagen zonder de 2onnefactor te vergroten en/of een relatief neutrale kleur te verkrijgen.

Het wordt als een bijzonder belangrijk voordeel beschouwd dat het gebruik van een uit meer lagen bestaande bekleding op glas volgens de uitvinding extra parameters (de materialen en de dikten van de lagen) verschaft die kunnen worden veranderd om een zeer goed compromis te bereiken tussen de lichtdoorlating van het glas en de zonnefactor ervan, en ook dat dit het mogelijk maakt een mate van controle over de kleur van het beklede glas bij reflectie te verkrijgen. Derhalve kan het gebruik van dergelijk bekleed glas in de gevel van een gebouw ook het overeen doen stemmen van het uitwendige uiterlijk van die gevel tussen delen die transparant en delen die ondoorschijnend zijn vergemakkelijken.

De volgorde van afzetting van de drie bekledingslagen op het glas moet, in overeenstemming met de uitvinding, hetzij A,B,C, of C,B,A zijn. Welke van deze volgorden wordt gekozen hangt af van de wijze waarop het beklede glas in een gebouw wordt aangebracht en van de gewenste optische eigenschappen. Bij wijze van voorbeeld kunnen de optische eigenschappen van een ruit bekleed in overeenstemming met deze uitvinding variëren afhankelijk of de A-laag of de C-laag dichter bij de waarnemer is.

Bij sommige uitvoeringsvormen van de uitvinding die de voorkeur genieten bevindt de A-laag zich tussen de genoemde C-laag en het glas.

Het is gebruik om de uiteenlopende mogelijke plaatsen voor een bekleding op een glasruit te definiëren zoals geïnstalleerd in een uitwendig raamkozijn van een gebouw op de volgende wijze: plaats 1 is aan de buitenzijde van de buitenkant of slechts de ruit van het raam en positie 2 is de binnenzijde van die ruit; plaatsen 3 en 4 zijn respectievelijk de buiten- en binnenzijden van de volgende vensterruit binnen, indien aanwezig, enz. Teneinde het gewenste reflectie-aspect van de buitenzijde van het gebouw te bereiken, kan het glas zo worden geïnstalleerd dat de A-laag tussen de C-laag en de buitenkant van het gebouw zit. Derhalve kunnen dergelijke uitvoeringsvormen van de uitvinding die de voorkeur genieten waarbij de genoemde A-laag zich tussen de genoemde C-laag bevindt zo worden geplaatst dat de deklaag op positie 2 zit. Vanzelfsprekend zal een door in de omgekeerde volgorde afgezette A-, B-en C-lagen gevormde deklaag zich ook op positie 2 kunnen bevinden. In elk van de gevallen wordt de deklaag beschermd tegen blootstelling aan heersende weersomstandigheden die voortijdige veroudering van de deklaag en een achteruitgang van de eigenschappen ervan zouden kunnen veroorzaken. Verdere bescherming van de deklaag tegen voortijdige veroudering ten gevolge van atmosferische verontreinigingen kan worden verschaft door het opnemen van een dergelijke beklede ruit in een hol beglazingspaneel met de deklaag aan de binnenzijde van dat paneel. Zo kan het contact tussen de deklaag en alle eventuele atmosferische verontreinigingen worden belemmerd of voorkomen indien het inwendige van het holle paneel is afgesloten.

Over het algemeen kan, wanneer de C-laag van chroom of nikkel-chroom, of een nitride van chroom, nikkel-chroom, zirconium of titanium is gemaakt, die laag een bestendigheid hebben tegen atmosferische corrosie die voor alle praktische doeleinden adequaat is. Echter, bepaalde chroom-bevattende legeringen zoals roestvaste staalsoorten hebben een minder bevredigende bestendigheid. In sommige van dergelijke uitvoeringen van de uitvinding die de voorkeur genieten is, derhalve, de genoemde C-laag een (chroom-bevattende) roestvaststaal-laag die daarop weer is bekleed met een beschermende laag van een oxide of nitride. Er zijn uiteenlopende oxide- en nitride-bekledingen die op zichzelf bekend zijn en die hard en duurzaam zijn en derhalve bijdragen tot de bestendigheid van de bekleding als een geheel tegen atmosferische corrosie en afslijting en verzetten zich derhalve tegen voortijdige veroudering van de deklaag.

Wanneer de C-laag van een nitride, zoals een titani-umnitride, is gemaakt kan deze worden beschermd door een dunne laag oxide. Derhalve kan, teneinde te vermijden dat een tita-niumnitridelaag bekrast raakt, een fijne bekleding van titani-umoxide of tinoxide worden aangebracht. Deze beschermende lagen hebben weinig invloed op de optische eigenschappen van de deklaag als geheel. Bijvoorbeeld is tinoxide licht smerend en beschermt de deklaag tegen krassen. Een oxidedeklaag van minder dan 15 nm is geschikt, zoals 10 nm Tio2 of 15 nm Sn02.

Bij andere uitvoeringsvormen van de uitvinding die de voorkeur genieten bevindt de genoemde C-laag zich tussen de genoemde A-laag en het glas. Een glasruit die een dergelijke bekleding draagt kan als raam van een gebouw worden geïnstalleerd met de bekleding op positie 1, teneinde het gewenste aspect in reflectie te bereiken wanneer van buiten het gebouw wordt gekeken. Dit zal, toegegeven, betekenen dat de A-laag van de bekleding aan heersende weersomstandigheden kan zijn blootgesteld, maar er zijn verscheidene materialen met hoge brekingsindex die gemakkelijk kunnen worden afgezet om harde en duurzame bekleding te vormen die voor de beoogde doeleinden voldoende weerstand hebben tegen atmosferische corrosie en afslijting. Een bekleding met in de omgekeerde volgorde afgezette lagen zou zich ook op positie 1 kunnen bevinden zodat de C-laag blootgesteld was aan heersende weersomstandigheden. Het plaatsen van bekleding op positie 1 kan bepaalde voordelen hebben uit oogpunt van het filteren van zonneënergie. Omdat de C-laag van de bekleding zonnestralen absorbeert zal deze ertoe neigen vrij warm of zelfs heet te worden bij blootstelling aan sterk zonlicht. De dragende glasruit zal ook worden verwarmd. Bijgevolg kan de beklede ruit een bron worden van een significante hoeveelheid infraroodstraling. Indien de bekleding zich op positie 1 bevindt kan er een lichte neiging zijn voor dergelijke straling om bij voorkeur naar de buitenkant van het gebouw te worden uitgestraald, maar belangrijker nog, de zijde van de beklede ruit die positie 2 in beslag neemt kan worden voorzien van een deklaag die het stralingsvermogen van die zijde met betrekking tot infraroodstraling vermindert. Bijvoorbeeld kan een gedoteerde tinoxidedeklaag worden verschaft op positie 2. Dit versterkt het zonneschermeffect van het beklede glas.

Het zal vanzelfsprekend duidelijk zijn dat een dergelijke bekleding met laag stralingsvermogen met voordeel op een tweede ruit van een hol beglazingspaneel kan worden verschaft die ook een in overeenstemming met deze uitvinding beklede ruit omvat, of die uit meer lagen bestaande bekleding nu positie 1 of positie 2 beslaat. Een dergelijke bekleding met laag stralingsvermogen zou dan positie 3 of positie 4 bezetten.

Bij voorkeur is een dergelijke C-laag van titaniumni-tride. Titaniumnitride kan ook worden gevormd tot chemisch en mechanisch duurzame lagen. In die laag hoeven het titanium en de stikstof niet in stoichiometrische verhoudingen aanwezig te zijn, inderdaad hebben wij gevonden dat de beste resultaten worden verkregen wanneer er een stoichiometrische overmaat titanium is, zodat de laag mogelijk enig vrij titanium bevat. Een dergelijke laag kan gemakkelijk worden gevormd door titanium in aanwezigheid van stikstof door middel van kathode-ver-stuiving op te brengen. De dikte van een dergelijke titanium-nitridelaag kan nauwkeurig reproduceerbaar worden gecontroleerd door deze op die manier te vormen.

De dikte van een dergelijke C-laag heeft een aanzienlijk effect op de optische eigenschappen van het beklede glas, in het bijzonder voor wat betreft de doorlaatbaarheid ervan en de kleur ervan in reflectie. Door de dikte van die beklede laag te variëren is het mogelijk een verscheidenheid aan kleuren in reflectie te bereiken en een scala aan lichtdoorlaat-baarheden. Bij voorkeur heeft een dergelijke C-laag van zirconium- of titaniumnitride een geometrische dikte in het bereik van 15 nm tot 60 nm. Dergelijke lagen neigen tot een blauwe tot groenachtige tint in reflectie. Andere materialen die geschikt zijn voor het vormen van de genoemde c-laag, namelijk chroom, chroom-bevattende legeringen en nitriden daarvan, kunnen tot lagen van deklagen worden gevormd die een neutrale of grijze tint hebben in reflectie. Het gebruik van titanium-alu-miniumlegeringen of nitriden daarvan maakt het vormen van een breed scala aan bekledingskleuren mogelijk.

Omdat de genoemde C-laag de invallende straling behoorlijk absorbeert en vrij heet kan worden, zou het glas kunne worden blootgesteld aan een mate van thermische schok die om veiligheidsredenen onaanvaardbaar zou zijn tenzij de glassoorten op enigerlei wijze waren versterkt. Met voordeel is het glas derhalve getemperd glas. De gebruikte temperingsbe-handeling kan naar het uitkomt een thermische temperingsbehan-deling zijn of een chemische temperingsbehandeling. In bepaalde gevallen (zoals wanneer de lichtdoorlaatbaarheid hoog - in de orde van 40% - is) maakt de vermindering van de zonnefactor, die het gevolg is van bepaalde uitvoeringsvormen van de uitvinding, het mogelijk de noodzaak tot mechanische versterking van het glas door middel van temperen of harden te vermijden. De modificatie van de selectiviteit vermindert namelijk de absorptie in de bekleding voor een gegeven lichttransmissie en vermindert derhalve ook het verwarmingseffect op het glas.

Bij voorkeur is de genoemde A-laag, de laag met een hogere brekingsindex, een laag die in hoofdzaak bestaat uit titaniumdioxide, zirconiumoxide en/of tindioxide. Een geschikte titaniumdioxidelaag kan worden gevormd met een brekingsindex van ca. 2,3 door een op zichzelf bekende kathodeverstui-vingstechniek. Zirconiumdioxide heeft een brekingsindex van 2,1. Een tindioxidedeklaag kan op een vergelijkbare wijze worden gevormd, weer met een brekingsindex nabij 2. Deze beide materialen kunnen tot lagen van hoge kwaliteit worden gevormd die transparant zijn en chemisch en mechanisch duurzaam.

In plaats daarvan kan het de voorkeur genieten om een of meer van dergelijke deklagen pyrolytisch af te zetten teneinde bestendigheid tegen afslijting en corrosie te bevorderen. Momenteel stelt men zich voor dat een dergelijke pyrolytisch afgezette deklaag hetzij direct op het glas of op een vooraf afgezette pyrolytische deklaag wordt gevormd.

Met voordeel heeft de genoemde A-laag een optische dikte in het bereik van 20 nm tot 190 nm en bij voorkeur in het bereik van 30 nm tot 100 nm. Het effect dat de A-laag heeft op de stralingsenergie-transmissie-eigenschappen van het beklede glas worden derhalve versterkt ten gevolge van inter-ferentieëffecten.

Bij voorkeur is de B-laag de laag met lagere brekingsindex, een laag die hoofdzakelijk bestaat uit silicium-oxide. Het gebruik van siliciumoxide is gunstig omdat ook dat tot chemisch en mechanisch duurzame lagen kan worden gevormd. Een geschikte siliciumoxidelaag kan worden gevormd door middel van kathode-verstuiving. Dergelijk kathode-verstuiven kan worden uitgevoerd in aanwezigheid van zuurstof in zodanige hoeveelheid dat het zuurstofgehalte van de laag die wordt gevormd gereguleerd wordt zodat die laag een zo laag mogelijke brekingsindex heeft, wanneer dit wordt gewenst. Bijvoorbeeld is het mogelijk een siliciumoxidelaag te verkrijgen met een brekingsindex van ca. 1,4 tot 1,45.

Met voordeel heeft de genoemde B-laag een optische dikte in het bereik van 5 nm tot 120 nm, en bij voorkeur in het bereik van 5 tot 60 nm, en met de meeste voorkeur 14 nm tot 60 nm. Het effect dat de laag op de stralingsenergietrans-missie-eigenschappen van het beklede glas heeft wordt daardoor ook versterkt tengevolge van interferentie-effecten.

Bepaalde uitvoeringsvormen van de uitvinding die de voorkeur genieten zullen nu, bij wijze van voorbeeld, in nader detail worden beschreven en onder verwijzing naar de begeleidende schematische tekeningen waarin: figuren 1 tot 3 elk een detail en een schematische dwarsdoorsnede zijn van een uitvoeringsvorm van een glaspaneel volgens deze uitvinding.

In figuur 1 is een glasruit G1 achtereenvolgens bekleed met een A-laag, een B-laag en een C-laag die samen een uit meer lagen bestaande bekleding vormen op positie 2, d.w.z. aan de binnenzijde van de buitenste of enige ruit van een raam. De glasruit G1 is eventueel gecombineerd met een tweede glasruit G2 om een holle-paneeleenheid te vormen die eventueel hermetisch kan zijn afgesloten om de bekleding A, B, C te beschermen tegen contact met omgevingslucht. Een dergelijke optionele tweede glasruit G2 is weergegeven terwijl deze een eventuele deklaag E op positie 3 draagt van een materiaal dat aangepast is om het stralingsvermogen van de positie 3-zijde van de glasruit G met betrekking tot infraroodstraling te verminderen. Omdat het stralingsvermogen is verminderd, is het reflecterend vermogen vergroot, zodat infraroodstraling die van de eerste beklede glasruit G1 wordt uitgezonden terug wordt gestraald naar de buitenkant van het gebouw. Als een variant kan een dergelijke optionele bekleding E met een vergelijkbaar resultaat worden aangebracht op de positie 4-zijde van de glasruit G2, ofschoon in dit geval de tweede ruit G2 ertoe zal neigen heter te worden dan indien die bekleding E zich op positie 3 bevond.

In figuur 2 is een glasruit G achtereenvolgens bekleed met een C-laag, een B-laag en een A-laag die samen een uit meer lagen bestaande bekleding vormen op positie 1. Een eventuele bekleding E is ook verschaft op de glasruit G op positie 2 en bestaat uit een materiaal dat is aangepast om het stralingsvermogen van de positie 2-zijde van de glasruit G met betrekking tot infraroodstraling te verminderen.

In figuur 3 is een glasruit G3 achtereenvolgens bekleed met een A-laag, een B-laag en een C-laag die samen een meer uit meer lagen bestaande bekleding vormen op positie 2, d.w.z. op de binnenzijde van de buitenste of enige ruit van een raam. De glasruit G is weergegeven terwijl deze een optionele deklaag P draagt, ook op positie 2, van een oxide of nitride waarvan het doel is om de bestendigheid van de C-laag tegen chemische en/of fysische aantasting te verhogen.

VOORBEELD I

Een lint van float-glas met een dikte van 6 mm werd door een bekledingsstation geleid terwijl dit nog heet was na het verlaten van een float-kamer, en een tindioxidebekleding werd op het glas gevormd door pyrolyse op een op zichzelf bekende wijze, tot een optische dikte tussen 30 en 100 mm om als een A-laag te dienen. De band werd tot ruiten gesneden en de ruiten werden vervolgens thermisch getemperd. Bij een variant werden de glasruiten voor het snijden pyrolytisch bekleed en na een dergelijke bekleding werd het afkoelschema zodanig opgesteld dat dergelijke ruiten thermisch werden getemperd.

Een ruit van getemperd pyrolytisch-bekleed glas werd in een verwerkingskamer gebracht die twee planaire magnetron-kathode-verstuivingsbronnen bevatte welke als doelmaterialen respectievelijk titanium en silicium hadden, en waren voorzien van inlaat- en uitlaatgassluizen, een transportband voor het substraat, voedingsbronnen, kathode-verstuivingsgasinlaten en een afzuiguitlaat.

De druk in de kamer werd tot 0,15 Pa verlaagd. Het substraat werd langs de kathodeverstuivingsbronnen, waarbij de siliciumbron was geactiveerd, getransporteerd en er vond koude kathodeverstuiving met zuurstofgas plaats met een effectieve afzettingsdruk van 0,2 Pa om een siliciumoxidelaag (een B-laag) op te leveren met een brekingsindex van 1,4 en een optische dikte tussen 10 en 120 nm, waarna de siliciumbron werd gedeactiveerd. Bij een variant bestond de siliciumbron uit een roterende kathode.

Zuurstof werd uit het systeem gespoeld en stikstof werd bij een druk van 0,3 Pa ingebracht als kathodeverstui-vingsgas. De titaniumbron werd geactiveerd en het substraat werd er langs getransporteerd om een laag af te zetten die titaniumnitride omvatte met een geometrische dikte van tussen 15 en 60 nm. In feite bleek na latere analyse deze "titanium-nitride"-laag een lichte stoichiometrische overmaat titanium te bevatten.

VOORBEELD II

Een ruit van alkalikalkglas van gewone samenstelling en met een dikte van 6 mm werd chemisch getemperd. Het chemisch temperen werd uitgevoerd door het glas in contact te brengen met gesmolten kaliumnitraat bij een temperatuur van 465°C gedurende tussen 2½ uur en 8 uur teneinde de gewenste mate van samendrukkende oppervlaktebelasting van 450 tot 600 MPa in het oppervlak van het glas te bereiken. Het glas was float-glas, en vóór het temperen werd het gedurende een periode van 8 uur bij een temperatuur van 465°C gehouden om het evenwicht van de ionenpopulaties van tegenoverliggende opper-vlaktelagen van het glas weer in te stellen. Bij een variant was het gebruikte glas getrokken glas met een dikte van 4 mm, en werd deze voorbehandeling weg gelaten.

Drie deklagen A, B en C van respectievelijk titanium-dioxide, siliciumoxide en titaniumnitride, werden op het glas aangebracht. Teneinde deze lagen af te zetten werd het substraat in een verwerkingskamer gebracht die twee planaire mag-netron-kathodeverstuivingsbronnen bevatte met als doelmateria-len respectievelijk titanium en silicium, en was voorzien van inlaat- en uitlaatgassluizen, een transportband voor het substraat, voedingsbronnen, kathodeverstuivingsgasinlaten en een afzuiguitlaat.

De druk in de kamer werd verlaagd tot 0,15 Pa. Het substraat werd langs de kathodeverstuivingsbronnen getransporteerd waarbij de titaniumbron was geactiveerd en er werd koud kathode-verstoven met zuurstofgas in aanwezigheid van argon bij een effectieve afzettingsdruk van 0,2 Pa om een titanium-dioxidelaag op te leveren met een brekingsindex van 2,3. De titaniumbron werd gedeactiveerd en de siliciumbron werd geactiveerd, en het substraat werd teruggetransporteerd langs die bron om een siliciumoxidelaag af te zetten met een brekingsindex van 1,4, waarna de siliciumbron werd gedeactiveerd.

Bij een variant bestond de siliciumbron uit een roterende kathode. Bij een verdere variant werden de titanium- en siliciumbronnen tegelijkertijd geactiveerd en werd het substraat erlangs getransporteerd voor de achtereenvolgende afzetting van de twee bekledingslagen. Tenslotte werd zuurstof uit het systeem gespoeld en werd stikstof ingebracht met een druk van 0,3 Pa als kathodeverstuivingsgas. De titaniumbron werd gereactiveerd en het substraat werd erlangs getransporteerd om een laag af te zetten die titaniumnitride omvatte met een geometrische dikte tussen 15 nm en 60 nm. In feite bleek deze "titaniumnitride"-laag bij nadere analyse een lichte stoichiometrische overmaat titanium te bevatten.

De dikte van deze drie bekledingslagen was als volgt: Laag A - titaniumdioxide - geometrische dikte 35 nm Laag B - siliciumoxide - geometrische dikte 20 nm Laag C - titaniumnitride - geometrische dikte 35 nm. Het resultaat was een glasruit die achtereenvolgens afgezette bekledingslagen A, B en C droeg zoals weergegeven in figuren 1 en 3 van de tekeningen.

De optische eigenschappen van de beklede ruit wanneer deze zich op positie 2 bevond, gezien vanaf de glaszijde, waren lichttransmissie - 25% lichtreflectie < 10%.

De gereflecteerde kleur was paars met een zuiverheid van meer dan 40%.

VOORBEELDEN III EN IV

Bij varianten van voorbeeld II werden de drie bekle-dingslagen in dezelfde volgorde afgezet, namelijk waarbij de titaniumoxidedeklaag aan het glas grenst, maar met verschillende dikten. Die geometrische dikten en eigenschappen van de verschillende ruiten zijn gegeven in de volgende tabel 1, waarbij de ruiten zijn bekleed in positie 2 en onderzocht van de glaszijde: TABEL 1

Vb. III Vb. IV

Dikte Ti02 25 nm 20 nm

Dikte Si02 40 nm 10 nm

Dikte TiN 25 nm 25 nm

Lichttransmissie 30% 30%

Lichtreflectie 9% 8%

Zonnefactor 39% 39%

Tint violet-paars neutraal

Overheersende golflengte 470 nm

Kleurzuiverheid 44% 3%

Hunter-coordinaat a +7

Hunter-coordinaat b -29

Er moet worden opgemerkt dat de beklede ruit van voorbeeld IV een lichtreflectie en kleur heeft die dicht bij die van onbekleed glas ligt, echter met een relatief lage zonnefactor.

VOORBEELD V

Bij een variant van voorbeeld II werden de drie be-kledingslagen met dezelfde dikten afgezet, maar in omgekeerde volgorde op een zijde van een glasruit.

De aldus beklede ruit verschafte een zonnefactor van 34% met de onbeklede zijde in de richting van de energiebron en had de volgende optische eigenschappen wanneer bezien vanaf de niet-beklede zijde:

Lichtreflectie = 28%

Lichttransmissie T_ =30%

Li

Hunter-coordinaten a = 0, b = 14

Tint in reflectie: goudgeel met een overheersende golflengte bij 575 nm en een kleurexcitatiezuiverheid van 28%.

Teneinde dezelfde lichttransmissie van 30% te bereiken onder gebruikmaking van slechts een titaniumnitridebekle-dingslaag op het glas, kon die bekledingslaag op dezelfde wijze worden gevormd maar met een dikte van 23 nm, en deze zou een lichtreflectie van 13% verschaffen. Echter de zonnefactor ervan zou 38% zijn, en de tint zou blauw zijn met een kleurexcitatiezuiverheid van 19%. Derhalve worden door het aannemen van dit voorbeeld van de uitvinding, de zonnefactor en de verhouding van lichttransmissie tot zonnefactor verbeterd en de kleur veranderd.

Indien op dezelfde wijze een enkele bekledingslaag van titaniumnitride werd gevormd met dezelfde dikte van 35 nm, zou de lichttransmissie worden verlaagd tot slechts 20% met een lichtreflectie van 20% en een zonnefactor van 31%. Ook zou de tint blauw zijn, maar met een kleurexcitatiezuiverheid van 13%. Weer was de verhouding van de lichttransmissie tot de zonnefactor verbeterd en de kleur veranderd.

In een variant van dit voorbeeld droeg de andere zijde van de glasruit een pyrolytisch gevormde bekledingslaag met laag stralingsvermogen op de andere zijde ervan waardoor het resultaat een beklede ruit was zoals weergegeven in figuur 2 van de tekeningen.

VOORBEELDEN VI TOT VIII

Bij varianten van voorbeeld V werden de drie bekle-dingslagen in dezelfde volgorde afgezet, waarbij namelijk het titaniumnitride aan het glas grenst, maar met verschillende dikten. Die geometrische dikten en de eigenschappen van de verschillende beklede ruiten zijn gegeven in de volgende tabel 2, samen met vergelijkingsvoorbeelden vgl. A en vgl. B. De zonnefactor werd gemeten met de onbeklede zijde van het glas in de richting van de energiebron, en de optische eigenschappen zijn bekeken vanaf de onbeklede zijde van de ruit.

TABEL· 2

vb.vi vb.vu vb.vin Vgl.A vgl.B

Dikte TiN 50 nm 20 nm 20 nm 15 nm 35 ni

Dikte Si02 25 nm 35 nm 15 nm -0- -0-

Dikte Ti02 20 nm 35 nm 15 nm -0- -0-

Lichttransmissie 20% 40% 40% 40% 20%

Lichtreflectie 25% 23% 22% 8% 20%

Zonnefactor 28% 43% 42% 47% 31%

Tint goudgeel goudgeel blauw blauw blauw

Overheersende 576 nm 576 nm 482 nm 478 nm 478 nm golflengte

Kleurzuiverheid 21% 37% 19% 21% 13%

Hunter-coordinaat a 0 0 -3,5 0 -2

Hunter-coordinaat b +10,5 +16 +11 -8,5 -7

VOORBEELDEN IX TOT XII

Bij varianten van voorbeeld II bevatte de verwer-kingskamer een extraplanaire magnetron-kathodeverstuivings-bron die werd geactiveerd voor het afzetten van een laag c met een geometrische dikte van tussen 15 nm en 60 nm.

Bij voorbeeld 9 was die extra bron van roestvast-staal, en die bron werd geactiveerd in een argonatmosfeer bij een druk van 0,3 Pa. voor de vorming van een lichtdoorlatende laag C van roestvaststaal. Bij dit voorbeeld was de roestvast-stalen laag de eerste op de glasruit afgezette laag.

De dikten van de drie bekledinglagen waren als volgt: Laag C - roestvaststaal - geometrische dikte 5 nm Laag B - siliciumoxide - geometrische dikte 30 nm Laag A - titaniumdioxide - geometrische dikte 30 nm. De aldus beklede ruit verschafte een zonnefactor van 53% met de onbeklede zijde ervan in de richting van de energiebron en had de volgende optische eigenschappen wanneer we keken vanaf de niet-beklede zijde:

Lichtreflectie = 33%

Lichttransmissie TT = 48% ij

Tint in reflectie: geelachtig grijs met een kleurex-citatiezuiverheid van 7%.

Een dergelijke beklede ruit kon worden vergeleken met een ruit die een uit twee lagen bestaande deklaag van roest-vaststaal (5 nm) en titaniumdioxide (10 nm) droeg, welke een min of meer vergelijkbare zonnefactor van, om precies te zijn, 51% verschafte. Een dergelijke ruit had de volgende optische eigenschappen wanneer bekeken van de niet-beklede zijde:

Lichtreflectie = 13%

Lichttransmissie T_ = 37%

Ij

Tint in reflectie: blauwachtig grijs met een kleurex-citatiezuiverheid van 10%.

In een variant van voorbeeld 9 werd roestvaststaal door kathodeverstuiving afgezet in aanwezigheid van stikstof bij een druk van 0,3 Pa om een "roestvaststaal-nitride,'-bekle-dingslaag te vormen. Dit had geen groot effect op de energie-doorlatende eigenschappen van de beklede ruit, maar er werd opgemerkt dat de corrosiebestendigheid van de bekleding was verbeterd.

In voorbeeld 10 was de extra bron chroom, en die bron werd geactiveerd in een argonatmosfeer bij een druk van 0,3 Pa voor de vorming van een lichtdoorlatende chroomlaag C. Bij een variant van voorbeeld 10 werd het chroom met behulp van kathodeverstuiving opgebracht in aanwezigheid van stikstof bij een druk van 0,3 Pa om een chroomnitridebekledingslaag te vormen.

In voorbeeld 11 was die extra bron een nikkelchroomleger ing, en die bron werd geactiveerd in een argonatmosfeer bij een druk van 0,3 Pa voor de vorming van een lichtdoorlatende laag C van nikkelchroomlegering.. Bij een variant van voorbeeld 11 werd de nikkelchroomlegering met behulp van kathodeverstuiving opgebracht in aanwezigheid van stikstof bij een druk van 0,3 Pa om een "nikkelchroomnitride,,-bekledings-laag te vormen. Bij een verdere variant van voorbeeld 11 werd zirconium met behulp van kathodeverstuiving afgezet in aanwezigheid van stikstof bij een druk van 0,3 Pa om een zirco-niumnitridelaag te vormen.

In voorbeeld 12 was die extra bron een titaniumalumi-niumlegering, en die bron werd geactiveerd in een argonatmosfeer bij een druk van 0,3 Pa voor de vorming van een licht-doorlatende laag C van titaniumaluminiumlegering. Bij een variant van voorbeeld 12 werd de titaniumaluminiumlegering met behulp van kathodeverstuiving opgebracht in aanwezigheid van stikstof bij een druk van 0,3 Pa om een "titaniumaluminiumni-tride,,-bekledingslaag te vormen,

VOORBEELD XIII

Bij een variant werden vier bekledingslagen afgezet met een titaniumoxidebekleding aangrenzend aan het glas.

De dikten en materialen van de vier bekledingslagen waren als volgt:

Laag A - titaniumdioxide - geometrische dikte 20 nm.

Laag B - siliciumoxide - geometrische dikte 20 nm

Laag C - roestvast staal - geometrische dikte 6 nm, en - titaniumnitride - geometrische dikte 15 nm.

De aldus beklede ruit verschafte een zonnefactor van 29% vanaf de beklede zijde, en had de volgende optische eigenschappen wanneer bekeken van de beklede zijde:

Lichtreflectie = 44%

Lichttransmissie TL = 23%

Tint in reflectie: geen waarneembaar. De ruit had een excitatiezuiverheid van 1%.

VOORBEELDEN XIV EN XV

Bij varianten van voorbeeld V werden de drie bekle-dingsdeklagen in dezelfde volgorde afgezet, namelijk met het titaniumnitride aangrenzend aan het glas. Die geometrische dikten en de eigenschappen van de uiteenlopende beklede ruiten zijn weergegeven in de volgende tabel 3, waarbij de optische eigenschappen zijn bekeken vanaf de beklede zijde.

TABEL 3

Vb.XIV Vb.XV Vgl. A Vgl. B

Dikte TiN 35 nm 35 nm 15 nm 35 nm

Dikte Si02 20 nm 40 nm -0- -0-

Dikte Ti02 3 5 nm 40 nm -0- -0-

Lichttransmissie 30% 20% 40% 20%

Lichtreflectie 5% 35% 22% 35%

Zonnefactor 36% 33% 42% 26%

Tint paars blauw blauw blauwgroen

Kleurzuiverheid 76% 32% 10% 5%

Overheersende 470 nm 478 nm 478 nm 481 nm golflengte

Hunter-coordinaat a +17 -200

Hunter-coordinaat b -65 -30 -7 -3,5

VOORBEELDEN XVI TOT XX

De verdere voorbeelden in de volgende tabel 4 werden op dezelfde wijze vervaardigd als beschreven in samenhang met voorbeeld V, met dit verschil dat bij de voorbeelden XVIII en XIX de bekledingslagen werden afgezet door pyrolyse onder gebruikmaking van de in het vak welbekende werkwijze, in plaats van met behulp van kathodeverstuiving.

TABEL 4

Vb.XVI Vb.XVII Vb.XVII Vb.XIX Vb.XX

Dikte:

Ti02(A) 55 nm 25 m 3 0 nm 20 nm 10 nm

Si02(B) 30 nm 10 nm 70 nm 80 nm 60 nm

TiN (C) 23 nm 35 nm 23 nm 23 nm 15 nm

Bekledingsvolgorde CBA ABC ABC CBA ABC

Bekeken zijde glas glas glas deklaag deklaag

Lichttransmissie 28% 24% 26% 31% 42%

Lichtreflectie 17% 7% 26% 27% 22%

Zonnefactor 39% 35% 37% 40% 43%

Tint goudkl. neutraal blauw blauw neutraal

Overheersende 589 nm - 477 nm 477 nm - golflengte

Zuiverheid 33% 1% 32% 36% 1%

Hunter-coordinaat a +10 0 -0,5

Hunter-coordinaat b +11,5 -26 -31,4

Claims

1. Glas dat een lichtdoorlatende deklaag uit meer lagen draagt, met het kenmerk, dat de deklaag achtereenvolgens omvat: (A) een metaaloxidelaag ("de A-laag") die een materiaal met een brekingsindex hoger dan van het glas bevat; (B) een metaaloxide of silicalaag ("de B-laag") die een materiaal met lagere brekingsindex dan van het materiaal van de A-laag bevat; en (C) een laag ("de c-laag") die een materiaal gekozen uit chroom, chroom-bevattende legeringen, titaniumaluminiumlege-ringen, nitriden daarvan, en zirconium of titaniumnitride bevat.

2. Bekleed glas volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de genoemde A-laag zich tussen de genoemde c-laag en het glas bevindt.

3. Bekleed glas volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat de genoemde C-laag een (chroom-bevattende) roestvaststalen laag is die op zijn beurt weer is bekleed met een beschermende bekleding van een oxide of nitride.

4. Bekleed glas volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de genoemde C-laag zich tussen de genoemde A-laag en het glas bevindt.

5. Bekleed glas volgens één van de conclusies 1, 2 en 4, met het kenmerk, dat de genoemde C-laag titaniumnitride is.

6. Bekleed glas volgens conclusie 5, met het kenmerk, dat de genoemde C-laag een geometrische dikte in het bereik van 15 nm tot 60 nm heeft.

7. Bekleed glas volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat het genoemde glas getemperd glas is.

8. Bekleed glas volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de genoemde A-laag een laag is die in hoofdzaak bestaat uit titaniumdioxide, zirconiumdioxide en/of tindioxide.

9. Bekleed glas volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de genoemde A-laag een optische dikte heeft in het bereik van 20 nm tot 190 nm.

10. Bekleed glas volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de genoemde A-laag een optische dikte heeft in het bereik van 30 nm tot 100 nm.

11. Bekleed glas volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de genoemde B-laag een laag is die hoofdzakelijk bestaat uit siliciumoxide.

12. Bekleed glas volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de genoemde B-laag een optische dikte heeft in het bereik van 5 nm tot 120 nm.

13. Bekleed glas volgens conclusie 12, met het kenmerk, dat genoemde B-laag een optische dikte heeft in het bereik van 14 nm tot 60 nm.