NL8303686A - Werkwijze voor het vervaardigen van holle glazen voorwerpen, voorwerp vervaardigd volgens de werkwijze en inrichting voor het uitvoeren van de werkwijze. - Google Patents

Description

s i * H8N 10.820 1 N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken te Eindhoven "Werkwijze voor het vervaardigen van holle glazen voorwerpen, voorwerp vervaardigd volgens de werkwijze en inrichting voor het uitvoeren van de werkwijze".

De uitvinding heeft betrekking (¾) een werkwijze voor het vervaardigen van holle glazen voorwerpen volgens het pers-blaas-procédé, waarbij een glasportie in een voorvorm tot een langwerpige kloos wordt gevormd, vervolgens de kloos uit de voorvorm wordt ver-5 wijderd en vrij hangend aan zijn open halsgedeelte aan een thermische tussenbehandeling en aan een tussentijdse blaasbewerking wordt onderworpen, waarna de kloos in een eindvorm tot het gewenste glazen voorwerp wordt uitgeblazen, waarbij de kloos na het verwijderen uit de voorvorm op zijn bodemgedeelte aan een stuikbewerking wordt blootge-10 steld en waarbij in het uiteindelijk verkregen holle glazen voorwerp een bepaalde wandriikteverdeling wordt verkregen.

Een dergelijke werkwijze is bekend uit het Amerikaanse octrooischrift 3.184.297. Deze bekende werkwijze is in het bijzonder bedoeld voor het vervaardigen van produkten met een relatief groot 15 diameterverloop, bijvoorbeeld ballons voor elektrische gloeilampen met een nauwe hals en met een maximale diameter die gelijk is aan 3 a 4 maal de kleinste diameter waarbij het produkt vrijwel overal een gelijke wanddikte vertoont. Echter bij deze produkten zijn de wanddelen met grotere diameter bolvormig en verlopen de overgangen 20 tussen de wanddelen met verschillende diameters geleidelijk en met een relatief grote kraitningsstraal. Voor het vervaardigen van produkten met een abrupt diameterverloop en met een betrekkelijk kleine krcmmings-straal op de overgangsgedeelten tussen de wanddelen met verschillende diameters is deze békende werkwijze minder geschikt, cmdat qp de over-25 gangsgedeelten met een kleine krcnirtingsstraal een onvoldoende wanddikte wordt verkregen.

De onderhavige uitvinding heeft tot doel een werkwijze te verschaffen die het mogelijk maakt holle glazen voorwerpen te vervaardigen met een relatief groot en abrupt diameterverloop en met een 30 relatief kleine kraitningsstraal op de overgangsgedeelten tussen de wanddelen met verschillende diameters, waarbij ook op de overgangsgedeelten tenminste een voldoende zoniet de maximale wanddikte wordt verkregen.

8303686 i « ΡΗΝ 10.820 2

Dit doel wordt volgens de uitvinding in hoofdzaak bereikt doordat de kloos in de voorvorm wordt gekoeld, dat de kloos door de thermische tussenbehandeling wordt opgewarmd respektievelijk afgékoeld en dat de stuikbewerking op het bodemgedeelte van de kloos tijdens het uitblazen plaatsvindt, een en ander zodanig dat in de kloos een temperatuur- 5 verdeling tot stand wordt gebracht met een vanaf het halsgedeelte naar het bodemgedeelte toenemende temperatuur en dat in het uitgeblazen holle glazen voorwerp een wanddikteverdeling wordt verkregen met een aanzienlijke wanddikte op het wanddeel met de grootste dwarsafmeting.

Op ruime schaal genomen proeven hebben aangetoond dat 10 dankzij de genoemde gecombineerde maatregelen moeilijk te vervaardigen glazen voorwerpen met de genoemde geometrie op economische en reproduceerbare wijze vervaardigd kunnen worden met een wanddikteverdeling die weliswaar niet overal gelijk is, maar wel op de mechanische meest kwest- bare gedeelten, in het bijzonder op de abrupte overgangsgedeelten met 15 een relatief kleine kroiimingsstraal, een wanddikte vertoont, die aanzienlijk tot maximaal is. Onder relatief kleine kronTningsstraal wordt hierbij begrepen een radius in de orde van grootte van 5 rtm. bij een maximale diameter van ongeveer 100 ran. en bij een gemiddelde wanddikte van ca. 2 mm. De werkwijze volgens de uitvinding is in het bijzonder 20 geschikt voor de vervaardiging van voorwerpen waarbij een overgangsdeel met een abrupt diameterverloop en met een kleine kratrcningsstraal tevens de grootste diameter heeft.

Volgens een voorkeursuitvoeringsvorm van de werkwijze volgens de uitvinding wordt door de thermische tussenbehandeling van 25 de kloos het bovenste gedeelte afgekoeld en het onderste gedeelte opgewarmd. De in de voorvorm geperste kloos heeft op het bovengedeelte reeds zijn definitieve vorm en gedeeltelijk ook zijn definitieve wand-' dikte verkregen, terwijl de rest van de kloos met een bepaalde wanddikteverdeling voorgevormd is. Door nu bovenste gedeelte van de kloos te 30 koelen wordt een te sterk uitzakken van de kloos op dit gedeelte voorkorten; het onderste gedeelte van de kloos, dat in de eindvorm tot grotere dwarsafmetingen uitgeblazen moet worden, is tijdens het persen in de voorvorm enigszins afgekoeld; door nu het onderste gedeelte van de kloos qp te warmen, wordt dit warmteverlies gecompenseerd.

Een andere voorkeursuitvoeringsvorm van de werkwijze volgens de uitvinding heeft als kenmerk, dat men de kloos laat uit- 35 8303686 H3N 10.820 3 * 4 zakken tot een lengte die groter is dan de axiale afmeting van het te vervaardigen glazen voorwerp en dat tijdens het uitblazen van de kloos het uit de van onderen epen eindvom hangende onderste gedeelte van de kloos door de stuikbewsrking geleidelijk omhoog en in de eind-5 vorm wordt gedrukt.

Door de kloos tot een relatief grote lengte te laten uitzakken, vindt op het hovengedeelte van de kloos een insnoering plaats, waardoor de kloos op dit ingesnoerd gedeelte niet in aanraking komt met de wand van de eindvom tijdens het sluiten hiervan; hierdoor is 10 het mogelijk voorwerpen met een relatief nauwe hals op reproduceerbare en storingsvrije wijze te vervaardigen. Tijdens het uitblazen wordt de kloos tot grotere dwarsafmetingen volgeblazen; doordat nu volgens de genoemde maatregel de kloos gelijktijdig omhoog wordt gedrukt, gaat de vergroting van de dwarsafrretingen gepaard met een verkleining van 15 de lengte van de kloos en wordt op de uitzettende gedeelten een stuik-effect uitgeoefend waardoor een anders plaatsvindende vermindering van de wanddikte wordt voorkomen of zelfs cvergeconpenseerd kan worden. Dankzij de genoemde maatregelen kan het volblazen van de kloos tot het definitieve voorwerp op beheerste wijze worden uitgevoerd.

20 Opgemerkt wordt dat het uit het reeds genoemde Amerikaanse octrooischrift 3.184.297 op zichzelf reeds bekend, is de kloos tot een relatief grote lengte te laten uitzakken en op de kloos een stuikbe-werking uit te oefenen. Echter bij deze bekende werkwijze wordt de kloos periodiek cmhooggedrukt en gestuikt voordat de eindvom gesloten wordt; 25 hierbij bestaat het risico, dat het bovendeel van de opgestuikte kloos een diameter verkrijgt die groter is dan de betreffende diameter van de vormholte van de eindvom, zodat glas tussen de beide eindvorm-helften kan geraken bij het sluiten van de eindvom. En aangezien het stuiken van de kloos voor het uitblazen in de eindvom plaatsvindt, kan 30 de met het uitblazen gepaard gaande vermindering van de wanddikte niet gecompenseerd werden.

Een hol glazen voorwerp vervaardigd met de werkwijze volgens de uitvinding met een nauwe hals, met sterke en abrupte diametervariaties en met een relatief kleine krormingsstraal op de overgangsgedeelten tussen 35 twee wanddelen met verschillende diameters kenmerkt zich door een aanzienlijke wanddikte op de overgangsgedeelten.

Met de werkwijze volgens de uitvinding kunnen in het bijzonder holle glazen voorwerpen worden vervaardigd met een overgangsdeel 8303686 EHN 10.820 4 * * * dat naast een abrupt diameterverloop en een kleine kromru ngsstraal tevens de maximale diameter heeft, bijvoorbeeld ballans voor reflektor-larnpen van het type zoals beschreven in de Nederlandse ter inzage gelegde octrooiaanvrage 81 01 884. Een uitvoeringsvorm van een dergelijke 5 ballon heeft als bijzonder kenmerk een ringvormig venster dat haaks of nagenoeg haaks staat qp de hartlijn van de ballon.

De uitvinding heeft eveneens betrekking op een inrichting voor het uitvoeren van de werkwijze bevattende een halsvorm bestaande uit twee symmetrische in radiale richting verplaatsbare halsvormhelften, 10 een voorvorm die samenwerkt met een persstempel en een eindvorm bestaande uit twee symmetrische eindvormhelften en uit een schijf vormig bodendeel, waarbij voorvorm, persstempel, eindvorm en bodendeel van koelkanalen zijn voorzien. Een dergelijke inrichting is qp zichzelf békend uit hetAmerikaanse octrooischrift 4.251.253.

15 Deze inrichting heeft volgens de uitvinding als kenmerk, dat de voorvorm een vormhouder, een inzetstuk met een persholte alsmede een vormbodem bevat, waarbij qp de buitenomtrek van het inzetstuk in axiale richting verlopende koelribben zijn aangebracht die samen met de binnenwand van de vormhouder koelkanalen insluiten, waarbij de koel-20 ribben althans over een gedeelte van hun lengte een in richting van de vormbodem afnemende hoogte vertonen. Door de variabele hoogte van de koelribben kan de warmteafvoer van het inzetstuk, welke gedeeltelijk door warmtegeleiding via de vormhouder en gedeeltelijk door warmteoverdracht aan de door de koelkanalen stromende koellucht plaatsvinden, zo-25 danig worden beïnvloed dat in het inzetstuk in axiale richting gezien en tijdens het persen ook over de lengte van de kloos een bepaald temperatuurprofiel verkregen wordt, en vel een in de richting van de vormbodem toenemende temperatuur.

Opgemerkt wordt dat bij de reeds genoemde bekende inrichting 30 maatregelen zijn genomen teneinde een temperatuurverlocp in cmtréks-richting van de voorvorm en van de kloos tot stand te brengen; deze maatregelen bieden echter geen uitkomst voor het verkrijgen van een temperatuurverschil in de lengterichting van de voorvorm ei van de kloos.

Een voorvorm met een inzetstuk dat is voorzien van in axiale 35 richting verlopende koelribben, is qp zichzelf bekend uit het Amerikaanse octrooischrift 4.067.711. Echter de koelribben staan niet in dirékt kon-takt met de buitenwand van de persholte, welke laatste in een aparte persvorm is ondergetracht.

8303586 V * EHN 10.820 5

Verder is het uit het Amerikaanse octrooischrift 2.928.214 op zichzelf bekend in een voorvorm en in de zich daarin bevindende glas-kloos en temperatumrverloop in axiale richting tot stand te brengen door middel van koelluchtopeningen waarvan het aantal in langsrichting 5 van de voorvorm gezien varieert. Echter het aantal cpeningen neemt toe in de richting van de vormbodem zodat de temperatuur in de richting van de vormbodem afneemt.

Bij een voorkeursuitvoeringsvorm van de inrichting volgens de uitvinding zijn het inzetstuk en de vornhouder in verschillende 10 materialen uitgevoerd, waarbij het materiaal van het inzetstuk een hogere uitzettingscoëfficient heeft dan het materiaal van de vormhouder.

Door deze maatregel wordt bereikt dat tijdens liet persen ten gevolge van de sterkere uitzetting van het inzetstuk een innig kontakt van de koel-ribben op het inzetstuk met de binnenwand van de vormhouder wordt ver-15 kregen, waardoor een goede wermteoverdracht gewaarborgd is en de reproduceerbaarheid van het proces op positieve wijze wordt beïnvloed.

Een verdere voorkeursuitvoeringsvorm van de inrichting volgens de uitvinding is gekeransikt door een thermische kop, die in vertikale richting verplaatsbaar is en die een ringvormige koelkop en een brander 20 bevat die ten opzichte van elkaar instelbaar zijn. Met behulp van de thermische kop kan de kloos aan een thermische tussenbehandeling warden onderworpen, waarbij de kloos op een gedeelte gekoeld en gelijktijdig pp een ander gedeelte opgewarmd kan worden. Door verplaatsing van de thermische kop in hoogterichting en door instelling van koelkop ai 25 brander ten opzichte van elkaar kan het temperatuurverloop over de lengte van de kloos verder werden beïnvloed.

Een andere voorkeursuitvoeringsvorm van de inrichting volgens de uitvinding heeft als kenmerk, dat bij in cmtreksrichting gesloten eindvorm, waarbij de beide eindvormhelften tegen elkaar aanliggen, het 30 schijf vormig bodemdeel onafhankelijk van de beide eindvormhelften in hoogterichting verplaatsbaar is. Op het moment dat het uitblazen van de kloos begint zijn de beide eindvormhelften gesloten en vormen samen met het bodemdeel, dat in de onderste stand staat, een open vormholte.

Tijdens het uitblazen van de kloos wordt het bodemdeel omhoog verplaatst 35 waarbij de kloos omhoog wordt gedrukt totdat de vormholte gesloten is.

De uitvinding zal aan de hand van de tekening nader worden teogelicht. In de tekening toont: é de fig. 1a t/m 1 j: schematisch de opeenvolgende fasen bij 8303683 t> 4 PHN 10.820 6 de vervaardiging van een hol glazen voorwerp met de werkwijze volgens de uitvinding, fig. 2: een gedeelte van de inrichting volgens de uitvinding in langsdoorsnede, 5 fig. 3: de inüg. 2 getoonde inrichting in dwarsdoorsnede volgens lijn III-III in fig. 2, fig. 4: een ander gedeelte van de inrichting in langsdoorsnede, fig. 5 in langsdoorsnede een verder gedeelte van inrichting 10 in twee verschillende standen, fig. 6 een deel van de in fig. 5 getoonde inrichting eveneens in langsdoorsnede.

De werkwijze volgens de uitvinding zal aan de hand van de fig. 1a t/m 1j nader worden toegelicht. Fig. 1a toont een voorvorm 1 15 met een glasportie A, die qp conventionele wijze met behulp van een glasschaar van een stroom gesmolten glas, dat uit de uitstrocmqpening van een feeder stroomt, wordt af geknipt en in vrije val in de voorvorm 1 terecht komt. De nader nog te beschrijven in vertikale richting ver-plaatbare voorvorm 1 bestaat in hoofdzaak uit een inzetstuk 3, dat 20 een persholte 5 bevat en dat is opgenomen in een vormhouder 7. De persholte 5 is aan de bodemzijde afgesloten door een vormbodem 9.

Tussen de buitenomtrek van het inzetstuk 3 en de binnencmtrek van de vormhouder 7 is de voorvorm 1 voorzien van koelkanalen 11. In de volgende procesfasen wordt de glasportie A volgens het pers-blaas-25 procédé tot een hol glazen voorwerp met grote en abrupte diameterver-schillen, in het bijzonder een ballon voor een reflektorlamp gevormd. Figuur 1b toont de persfase, waarbij de voorvorm zich in de perspositie bevindt en waarbij de glasportie A met behulp van een vertikaal verplaatsbaar persstempel 13 tot een langwerpige kloos B wordt geperst; in deze 30 fase wordt het halsdeel C reeds in zijn definitieve vorm en voor een gedeelte ook op de gewenste wanddikte gébracht door middel van een hals-vorm 15 die twee symmetrische in radiale richting verplaatsbare hals-vormhelften 17 en 19 bevat. De halsvorm 15 werkt samen met de bovenkant van de voorvorm 1. Een leibus 21 dient voor de geleiding van het pers-35 stempel 13. In deze fase wordt in de kloos B, in de lengterichting daarvan, een temperatuurverloop opgewékt zodanig dat de temperatuur van de kloos in de richting van de bodem toe toeneemt. In de nu volgende procesfasen wordt de kloos B, met zijn halsdeel C vrij hangend aan de 8303686 PHN 10.820 7 * » gesloten halsvorm 15, die in een horizontaal vlak verplaatsbaar is, in de opeenvolgende posities gebracht.

Figuur 1c toont de kloos in een tussenpositie, waarbij de kloos vrij hangend aan de halsvorm 15 enigszins uitzakt en gelijktijdig 5 een thermische tussenbehandeling ondergaat. Door middel van koellucht, die via een ringvormige koelkqp 23 wordt toegevoerd, wordt het bovengedeelte van de kloos B af gekoeld terwijl het bodemgedeelte door mideel van een brander 25 wordt verwarmd. Door deze maatregel wordt een te sterk uitzakken van het bovengedeelte voorkanen, terwijl het bodem-10 gedeelte, dat in de vocrvorm enigszins is afgekoeld, weer op een zodanige temperatuur wordt verwarmd, dat de gewenste tenperatuurverdeling langs de kloos gehandhaafd blijft.

De figuren 1d en Ie tonen in een volgende processtap het zogenaamde puffen of tussenblazen, waarbij enige keren achtereen lucht 15 onder lichte druk via een luchttoevoer 27 wordt toegevoerd teneinde de vrij hangende, nog verder uitzakkende kloos B althans gedeeltelijk enigszins uit te blazen. Fig. 1d toont de kloos in de beginfase van deze processtap terwijl Fig. 1e de eindfase weergeeft; de verder uitgezakte enigszins uitgeblazen kloos B vertoont nu een insnoering D.

20 Voor wat de wanddikteverdeling en de vormgeving van de kloos B betreft wordt ook verwezen naar fig. 5, welke de kloos en het verkregen eindprodukt cp grotere schaal weergeeft.

Vervolgens wordt de kloos in een, in de figuren 1f, 1g en 1h weergegeven blaaspositie gebracht, in welke de kloos tot het uiteindelijke 25 produkt wordt uitgeblazen. Hiertoe werkt de halsvorm 15 samen met de bovenkant van een eindvorm 29 bestaande uit twee in radiale richting verplaatsbare eindvormhelten 31 en 33 en een schijfvarmig bodemdeel 35 dat in hoogterichting verplaatsbaar is. Fig. 1f geeft de beginfase van deze processtap weer, waarbij de beide tegen elkaar gebrachte eind-30 vormhelften 31 en 33 de verder uitgezakte vrij. hangende kloos cp een inmiddels ingesnoerd gedeelte F van zijn lengte cmsluiten si samen met het bodendeel 35, dat zich in zijn onderste positie op enige afstand van de onderkant van de eindvormhelften bevindt, een epen vormholte 36 vormen, waarin de kloos verder kan uitzakkten en zich verder kan 35 ontwikkelen tot een lengte, die de axiale afmeting van het eindprodukt ver te boven gaat. Fig. 1g toont een eerste blaasfase, waarbij het bodemdeel 35 eerste in aanraking is gebracht met het ondereinde van de kloos B en vervolgens met constante snelheid omhoog wordt bewogen ter- 8303686 • 4 EHN 10.820 8 wijl via een toevoerleiding 37 gelijktijdig lucht continu en met een lage druk aan het inwendige van de kloos wordt toegevoerd zodat deze tot grotere dwarsafmetingen uitgeblazen wordt. In deze fase gaat een toename van de dwarsafmetingen van de kloos gepaard met een afnemend 5 volume van de vormholte en met een af nemende lengte van de kloos.

Het ondereinde van de kloos wordt omhoog in de vormruimte gedrukt en enigszins opgevouwen waarbij het eerste ingesnoerde gedeelte in het gebied met de grootste diameter komt te liggen.

Fig. 1h toont een tweede blaasfase waarbij het bodemdeel 35 10 tegen de onderkant van de beide eindvonnhelften 31 en 33 aanligt zodat de vormholte ook van onderen gesloten is. In deze fase wordt via een verdere toevoerleiding 39 lucht onder verhoogde druk toegevoerd cm het uiteindelijk gevormde holle glazen voorwerp E in de door de vormholte opgelegde vorm te verstarren.

15 Fig. 1i toont een volgende positie, waarbij het voorwerp E

vrij hangend aan de halsvorm 15 aan de werking van een stroom van koellucht wordt blootgesteld, die via een blaasmond 41 wordt toegevoerd.

Fig. 1 j geeft een laatste positie weer, in welke de beide halsvorm-helften 17 en 19 in radiale richting van elkaar verwijderd zijn en 20 waarbij het vrij gekomen voorwerp E met behulp van een drager '43 verder getransporteerd kan worden. Voor wat de wanddikteverdeling in het gerede produkt betreft wordt verwezen naar fig. 5, rechterhelft, die het produkt op grotere schaal weergeeft en waaruit duidelijk te zien is, dat het produkt op het mechansiche meest kwetsbare gedeelte, namelijk 25 pp het wanddel met de grootste diameter dat in dwarsdoorsnede gezien via een betrékkelijk kleine krcmningsstraal abrupt overgaat naar een gedeelte met een kleinere diameter, een wanddikte vertoont die aanzienlijk sterker is dan de minimale wanddikte op het bodemdeel van het produkt.

30 Onderdelen van de inrichting volgens de uitvinding zullen aan de hand van de fig. 2 t/m 6 nader warden toegelicht. De fig. 2 en 3 tonen in langsdoorsnede respektievelijk in dwarsdoorsnede volgens lijn III-III in fig. 2 de gesloten voorvorm 1 met het inzetstuk 3, de cylindervormige vormhouder 7 de vormbodem 9, het persstempel 13 35 alsmede de halsvorm 15 met de beide symmetrische halsvormhelften 17 en 19 en de ringvormige leibus 21. Het persstempel 13 is op conventionele wijze hol uitgeoverd en van een koelpijp 51 voorzien, via welke koellucht wordt toegevoerd welke door openingen 53 tegen 8303686 «? * EHN 10.820 9 de binnenwand van het persstempel wordt geblazen en die via kanalen 55 het persstempel verlaat. Op de buitenarrtrek van het inzetstuk 3 zijn in langsrichting verlopende koelribben 57 aangebracht die op een gedeelte van hun lengte in kcntakt staan met de binnenwand van 5 de vormhcuder 7 en op het resterende gedeelte een in richting van de vormbodem afnemende hoogte H vertonen. De koelribben 57 sluiten samen met de buitenomtrek van het inzetstuk 3 en met de binnenatrtrek van de vormhcuder 7de reeds genoemde koelkanalen 11 in, die via verbindings-kanalen 61 in verbinding staan met een ringkanaal 63. Koellucht wordt 10 via het ringkanaal 63 en de verbindingskanalen 61 toegevoerd, stroont door de koelkanalen 11 en langs de koelritbben 57 en verlaat de vonrr hcuder 7 via openingen 65. De werking van de koelribben 57 die over een gedeelte van hun lengte een afnemende hoogte H vertonen, is boven reeds uiteengezet. Ms aanvullende maatregel voor de beïnvloeding van 15 de koeling is tussen de onderkant van het inzetstuk 3 en de binnencrntrek van de vormhcuder 7 een ringspleet 67 aangebracht. In afhankelijkheid van de gewenste warmteafvoer kunnen cfe betreffende delen van het inzetstuk 3 en van de vormhcuder 7 geheel aanliggend of door middel van ribben gedeeltelijk aanliggend worden uitgevoerd. Een ontluchtingskanaal · 20 69 in de vormbodem 9, die in verbinding staat met een ringspleet 71 tussen de vormbodem en het inzetstuk, zorgt mede voor een eventuele cntluchting van de persholte 5 tijdens het vullen met glas en voor een beluchting van de persholte tijdens het lossen van de geperste kloos.

De ringspleet 71 heeft een spleetbreedte van ca. 0,2 nm. Inzetstuk 3 25 en vormhcuder 7 zijn in verschillende materialen uitgevoerd met uiteenlopende warmteuitzettingscoëfficienten. Bij voorkeur is de vormhcuder 7 uit staal vervaardigd met een warmteuitzettingscoëfficient (k van 11.10 , terwijl het inzetstuk in een Al-Cu legering is uitgevoerd met een warmteuitzettingscoëf f icient van 18.10~^. Door de sterkere uit-30 zetting van het inzetstuk 3 wordt tijdens het persen een innig kcntakt van de koelribben 57 met de binnenwand van de vormhcuder 7 en een goede warmteoverdracht verkregen, waardoor een- goede afvoer van de warmte van het inzetstuk 3 en een goede koeling van de voorvorm gewaarborgd zijn.

De genoemde combinatie van materialen biedt bovendien het voordeel van 35 een scheiding van functies: de stalen vormhcuder zorgt voor de mechanische sterkte van de voorvorm terwijl het inzetstuk in een Al-Cu legering een goede koeling waarborgt. De Al-Cu legering is bovendien 8303686 ΕΗΝ 10.820 10 • Η % corrosiebestendiger dan staal.

Pig. 4 toont in langsdoorsnede een thermische kop 75 met de reeds genoemde ringvormige koelkop 23 en de centraal geplaatste brander 25. Door middel van een pneumatische eenheid 77 en via een 5 aandrijfblok 79 is de thermische kop in hoogterichting verplaatsbaar.

De koelkop 23 is in hoogte instelbaar door middel van een moer 81, die draaibaar is gelagerd op een geleiding 82 en samen met deze geleiding in axiale richting verschuifbaar is. Een binnenspindel 83 is vast met de dragerplaat 79 verbonden. De hoogteinstelling van de koelkop 23 10 vindt plaats door verdraaiing van de moer-*81, waardoor de binnenspindel 83 verschoven wordt. De branderkop 25 is samen met een binnenspindel 87 in axiale richting verschuifbaar op een geleiding 86. De binnenspindel 87 werkt samen met een moer 85, die draaibaar in de dragerplaat 79 is gelagerd. De axiale instelling van de branderkop 25 vindt plaats 15 door verdraaiing van de moer 85, waardoor de binnenspindel 87 samen met de branderkop 25 in axiale richting verschoven wordt. De brander 25 kan van een conventioneel type zijn. De koelkop 23 is voorzien van luchtkanalen 89 die in verbinding staan met een ringvormige luchttoe-voerkamer 91. De koellucht voor de koelkop en het gas voor de brander 20 worden via niet getoonde slangen toegevoerd.

Fig. 5 toont de eindvorm 29 in langsdoorsnede, waarbij in de linkerhelft de situatie in de beginfase van de blaascyclus volgens fig. 1f en de rechterhelft de situatie in de eindfase van de blaascyclus volgens fig. 1h weergeeft. De eindvorm 29 bevat de twee in radiale 25 richting verplaatsbare syirmetrische eindvormhelften 31 en 33 en het bo-demdeel 35, welke onderdelen de vormholte 36 insluiten en respektievelijk van koelkanalen 92, 93 en 94 zijn voorzien. De beide halsvonrihelften 17 en 19 van de halsvorm 15 zijn vergrendeld met de bovenkant van de beide eindvormhelf ten 31 en 33. Tegen de leibus 21 is een blaaskop 96 30 geplaatst. De blaaskop 96 bevat een luchttoevoerkamer 95 die via de leibus 21 in verbinding staat met de vormholte 36 respektievelijk het inwendige van de kloos B en die is voorzien van een opening 97 voor de toevoer van blaaslucht. De blaaskop bevat verder een terugslagklep 99 die tussen de luchttoevoerkamer 95 en een toevoerleiding 101 is geplaatst. 35 In de eerste blaasfase, zoals boven reeds beschreven in verband met Fig. 1g vrordt lucht met een lage druk en in een ononderbroken stroom toegevoerd via de opening 97 en de luchttoevoerkamer 95, waarbij het bodemdeel 35 vanuit de in de linkerhelft getoonde positie met con- 8303688 EHN 10.820 11 « · stante snelheid anhoog wordt bewogen, totdat het in aanraking kant met de onderkant van de beide eindvormhelften 31 en 33 en de vormholte 36 van onderen afgesloten is. Tijdens de daaropvolgende tweede blaas-fase, die boven in verband met fig. 1h reeds is beschreven en waarvan 5 de rechterhelft van fig. 5 de eindfase toont, wordt de benodigde blaas-lucht met een hogere druk via de toevoerleiding 101 si de terugslagklep 99 toegevoerd.

Fig. 6 toont in langsdoctrsnede het bodemdëel 35 dat wordt gedragen door een stang 103 die verschuifbaar is in een frame 105.

10 Door middel van een pneumatische eenheid 107 en via een schuifblck 109 is het bodemdeel 35 in hoogterichting verplaatsbaar. Doordat het bodendeel 35 rust op pennen 111 die onder werking samen staan van veren 113, vordt een verende, niet starre ondersteuning van het bodemdeel verkregen. Dankzij de verende ondersteuning van het bodemdeel 35 15 kunnen positioneringsfcuten van eindvarm 29 enerzijds en van het bodemdeel 35 anderzijds, zowel in axiale en radiale richting als ook hoekfcuten, gecompenseerd worden. De koelkanalen 94 worden met koellucht verzorgd via een koelluchtleiding 115 in de stang 103, welke leiding door middel van een verende koppeling 117 met de koelkanalen 94 in 20 het bodemdeel in verbinding staan.

De uitvinding is toegelicht aan de hand van een uitvoerings-voarbeeld, dat betrekking heeft cp de vervaardiging van een hol glazen voorwerp met een rotatiesymmetrische vormgeving. De uitvinding is echter in het algemeen geschikt voor de vervaardiging van voorwerpen 25 met grote en abrupte verschillen in dwarsafinetingen in het bijzonder van produkten met een nauwe hals, ook van produkten die geen rotatie-symmetrische geometrie hebben.

30 1 8303686

Claims (9)

1. Werkwijze voor het vervaardigen van holle glazen voor werpen volgens het pers-blaas-procêdê, waarbij een glasportie in een voorvom tot een langwerpige kloos wordt gevormd, vervolgens de kloos uit de voorvorm wordt verwijderd en vrij hangend aan zijn open hals-5 gedeelte aan een thermische tussenbehandeling en aan een tussentijdse blaasbewerking wordt onderwropen, waarna de kloos in een eindvorm tot het gewenste holle glazen voorwerp wordt uitgeblazen, waarbij de kloos na het verwijderen uit de voorvorm op zijn bodemgedeelte aan een stuikbewerking wordt blootgesteld en waarbij het uiteindelijk 10 verkregen holle glazen voorwerp een bepaalde wanddikteverdeling wordt verkregen, met het kenmerk, dat de kloos in de voorvorm wordt gekoeld, dat de kloos door de thermische tussenbehandeling wordt opgewarmd respektieveli j k af gekoeld en dat de stuikbewerking qp het bodemgedeelte van de kloos tijdens het uitblazen plaatsvindt, een en ander zodanig 15 dat in de kloos een temperatuurverdeling tot stand wordt gebracht met een vanaf het halsgedeelte naar het bodemgedeelte toenemende temperatuur en dat in het uitgeblazen holle glazen voorwerp een wanddikteverdeling wordt verkregen met een aanzienlijke wanddikte op het wanddeel met de grootste dwarsafmeting.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat door de thermische tussenbehandeling van de kloos het bovenste gedeelte afgekoeld en het onderste gedeelte opgewarmd wordt.

3. Werkwijze volgens conclusie 1 of 2, met het kenmerk, dat men de kloos laat uitzakken tot een lengte die groter is dan de axiale 25 afmeting van het te vormen holle glazen voorwerp en dat tijdens het uitblazen van de kloos het uit de van onderen open eindvorm hangende onderste gedeelte van de kloos door de stuikbewerking geleidelijk omhoog en in de eindvorm wordt gedrukt.

4. Hol glazen voorwerp vervaardigd met de werkwijze volgens 30 een der conclusies 1 t/m 3.

5. Ballon voor gloeilamp, in het bijzonder voor refléktor-lanp, vervaardigd met de werkwijze volgens een der conclusies 1 t/m 3.

6. Inrichting voor het uitvoeren van de werkwijze volgens conclusie 1, 2 of 3 bevattende een halsvorm bestaande uit twee sym- 35 metrische in radiale richting verplaatsbare halsvormhelften, een voorvorm die samenwerkt met een persstempel en een eindvorm bestaande uit twee symmetrische eindvormhelften en uit een schijf vormig bodemdeel, waarbij voorvorm, persstempel, eindvorm en bodemdeel van koelkanalen 8303686 ; « FHN 10.820 13 zijn voorzien, met het kenmerk, dat de voorvorm een vormhouder, een inzetstuk met een persholte alsmede een vonribodem bevat, waarbij (¾) de buitenomtrek van het inzetstuk in axiale richting verlopende koelribben zijn aangebracht die samen met de binnenwand van de vorrrt-5 houder koelkanalen insluiten, waarbij de koelribben althans voor een gedeelte van hun lengte een in richting van de vormbodem afnemende hoogte vertonen.

7. Inrichting volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat het inzetstuk en de vonrhouder in verschillende materialen zijn uitgevoerd, jp waarbij het materiaal van het inzetstuk een hogere uitzettingscoëfficient heeft dan het materiaal van de vormhouder.

8. Inrichting volgens conclusie 6 of7, gekenmerkt door een thermische kop, die in vertikale richting verplaatsbaar is en die een ringvormige koelkop en een brander bevat, die ten opzichte 15 van elkaar instelbaar zijn.

9. Inrichting volgens conclusie 6, 7 of 8, met het kenmerk, dat bij in omtréksrichting gesloten eindvorm, waarbij de beide eind-vormhelften tegen elkaar aanliggen, het schijfvormig bodendeel onafhankelijk van de beide eindvormhelften in hoogterichting verplaatsbaar 20 25 1 8303686 35