NL8105635A

NL8105635A - Geneesmiddel met transplantaatafstotings- en/of immunologische ontstekingsremmende werking, alsmede werkwijze voor de remming van transplantaatafstoting en/of immunologische ontsteking.

Info

Publication number: NL8105635A
Application number: NL8105635A
Authority: NL
Original assignee: Univ Erasmus
Priority date: 1981-12-15
Filing date: 1981-12-15
Publication date: 1983-07-01
Also published as: DE3270680D1; ATE19200T1; EP0081882A1; US4452794A; EP0081882B1

Description

N/30.464-Kp/Pf/vD. - 1 - **

Geneesmiddel met transplantaatafstotings- en/of immunologische ontstekingsremmende werking, alsmede werkwijze voor de remming van transplantaatafstoting en/of immunologische ontsteking.

Als uitvinders worden genoemd: 1. Kort, Willy Jan 2. Bonta, Prof. Dr. Ivan Laszló 3. Adolfs, Martinus Johannus Petrus 4. Westbroek, Prof. Dr. Dirk Lodewijk

De uitvinding heeft betrekking op een geneesmiddel met transplantaatafstotings- en/of immunologische ontstekingsremmende werking. Voorts heeft de uitvinding betrekking op een werkwijze voor het remmen van de afstoting van een trans-5 plantaat en/of de remming van immunologische ontsteking bij een patiënt.

Een ernstig probleem bij de overplanting van een donor-transplantaat in een ontvangend organisme is het optreden van een immuunreactie van het ontvangende organisme tegenover het 10 vreemde orgaan hetgeen uiteindelijk leidt tot afstoting van het transplantaat en het te niet doen van de uitgevoerde ingreep. Om te voorkomen, dat een transplantaat afgestoten wordt, wordt de patiënt behandeld met corticosteroiden en/of andere immunosuppressiva. Beide klassen van geneesmiddelen 15 hebben echter een aantal zeer nadelige bijwerkingen zoals bijv. het bevorderen van virale, bacteriële en schimmelinfec-ties. Bovendien kan een langdurige therapie met corticosteroiden b.v. leiden tot osteoporose, diabetes, onderdrukking van bijnierfunctie, maagbloeding en psychotische afwijkingen.

20 Derhalve zal een dosisverlaging van de immunosuppres- sieve therapie leiden tot een verbetering van de morbiditeit en mortaliteit van de patiënt. Hoewel klassieke immunosuppres-sieve geneesmiddelen, zoals azathioprine en prednisolon, bij gebrek aan betere geneesmiddelen in de kliniek gebruikt wor-25 den om de afstoting van transplantaten te onderdrukken blijken deze niet voldoende doelmatig te zijn.

Anderzijds is uit studies bekend, dat prostaglandines verscheidene effecten op immuunreacties vertonen. Prosta- 8105635 ï" 'v - 2 - glandines kunnen bijvoorbeeld de vorming van antilichamen onderdrukken in B-lymfocyten, kunnen lysosomale enzymafgifte beletten, macrofagenfuncties onderdrukken en als een lokale "feedback inhibitor" op T-celactiviteit werken. Anderzijds 5 wordt bij blokkering van de prostaglandinesynthese een verhoogde cellulaire immuunreactiviteit waargenomen.

Geheel verrassend werd thans gevonden, dat prostaglan-dinederivaten in combinatie met klassieke immunosuppressive een sterke verhoogde immunosuppressieve werking vertonen en 10 de remming van transplantaatafstoting op significante wijze bevorderen. Bovendien bleek dezelfde combinatie een significant verhoogde remming van proliferatieve immunologische ontstekingen te bewerkstelligen.

Dienovereenkomstig heeft het geneesmiddel, als in de 15 aanhef beschreven, volgens de uitvinding het kenmerk, dat het geneesmiddel als werkzaam bestanddeel een mengsel van een natuurlijk of synthetisch prostaglandine of prostaglandinederivaat en een natuurlijke of synthetische stof met immunosuppressieve werking bevat benevens farmacologisch aanvaard-20 bare dragers.

Met proeven op ratten werd aangetoond, dat de combinatie van een prostaglandinederivaat en een stof met immunosuppressieve werking een bijzondere synergistische werking vertoont. Terwijl de overlevingsduur van harttransplantaten 25 zonder immunosuppressieve behandeling 7-10 dagen was, en door behandeling met een prostaglandinederivaat of een stof met immunosuppressieve werking afzonderlijk niet significant kon worden verlengd, kon bij toediening van de combinatie volgens de uitvinding een verlengde transplantaatoverleving tot 30 aan 60 dagen worden waargenomen. Verder konden noch een stof met immunosuppressieve werking als prednisolon noch het prostaglandinederivaat, wanneer afzonderlijk toegediend in een lage dosis, de granulomateuse ontsteking onderdrukken, terwijl met behulp van de combinatie volgens de uitvinding een 35 significante vermindering van het droge granulomagewicht werd bereikt.

Volgens de uitvinding is een synthetisch, langdurig werkzaam prostaglandine, (15S)-15-methyl-PGE1, dat een oraal toe te dienen prostaglandine-analoog is met een halfwaarde- .............

8105635 - 3 - tijd enige malen groter dan die van natuurlijk prostaglan-dine, bijzonder geschikt gebleken.

Het is echter aan te nemen dat andere prostaglandine-derivaten, die bijvoorbeeld het cyclisch AMP-gehalte in 5 lymfocyten en macrofagen kunnen verhogen ook geschikt zijn.

Als stof met immunosuppressieve werking kan het geneesmiddel volgens de uitvinding alle volgens de stand der techniek bekende immunosuppressiva, zoals bijv. corticoste-roiden, bevatten. Het corticosteroid prednisolon, doch ook 10 een andere stof met immunosuppressieve werking als azathio-prine worden in het bijzonder genoemd.

Het is echter aan te nemen, dat andere corticostero-iden en andere niet tot de corticosteroiden behorende immunosuppressiva vergelijkbare gunstige werking zullen hebben.

15 Het geneesmiddel volgens de uitvinding bevat het pros- taglandinederivaat en de stof met immunosuppressieve werking in de gewichtsverhouding van 4sl tot Is64, bij voorkeur in een verhouding van 1:4 tot 1:8.

Het geneesmiddel volgens de uitvinding wordt doelmatig 20 toegediend in een zodanige dosis, dat de patiënt per dag 0,13-1,2 mg/kg van het prostaglandinederivaat en 0,3-8,0 mg/kg van de stof met immunosuppressieve werking ontvangt. Voor het remmen van de transplantaatafstoting verdienen doses van 0,3-1,0 mg/kg per dag van het prostaglandinederivaat en 25 2,4-8,0 mg/kg per dag van het corticosteroid, alsmede 0,3-1,0 mg/kg per dag van het prostaglandinederivaat en 1,2-4,0 mg/kg per dag van de niet tot de corticosteroiden behorende stof met immunosuppressieve werking de voorkeur. Bij de behandeling van chronische immunologische ontstekingen kan met verge-30 lijkbare doses worden volstaan.

Naast de werkzame combinatie met sterk synergistisch effect bevat het geneesmiddel volgens de uitvinding gebruikelijke farmaceutische aanvaardbare dragers, afhankelijk van de toedieningsvorm zoals tabletten voor orale toediening dan wel 35 oplossing of suspensie voor injectiedoeleinden.

De onderhavige geneesmiddelen kunnen zowel in de vorm van een tablet oraal als ook als oplossing of suspensie door injecteren worden toegediend.

De uitvinding wordt thans nader toegelicht aan de hand 8105635 i > * - 4 - van de volgende voorbeelden, waartoe de uitvinding echter niet beperkt is,

VOORBEELD I

In hoge mate ingeteelde mannelijke Brown Norway (BN) 5 en Wistar (WR) ratten werden betrokken van het Centraal Proefdierenbedrijf van de Universiteit van Rotterdam. Voor harttransplantaties werden de BN ratten als donor en de WR ratten als ontvanger gebruikt. Transplantaties werden uitgevoerd volgens de methode van Ono en Lindsey (J. Thorac.

10 Cardiovasc. Surg. (1969) 57, 225-229). Het eindpunt werd bepaald door middel van palperen van het in de buikholte geplaatste hart; wanneer geen kloppen van het transplantaat meer kon worden waargenomen, werd aangenomen dat het transplantaat was afgestoten. Telkens vond afstoting van het 15 transplantaat binnen 10 dagen plaats, wanneer geen immuno-suppressieve behandeling werd gegeven.

Volgende series ratten werden na transplantatie behandeld met 4 mg/kg/dag azathioprine, 8 mg/kg/dag prednisolon, respectievelijk 1 mg/kg/dag (15S)-15-methyl-PGE1. Slechts 20 bij behandeling met prednisolon kon een geringe toename van de overlevingsduur van het transplantaat worden waargenomen.

Tenslotte werden ratten na transplantatie behandeld met het geneesmiddel volgens de uitvinding door een combinatie van 1 mg/kg (15S)-15-methyl-PGE^ en 4 mg/kg azathioprine 25 resp. van l mg/kg (15S)-15-methyl-PGE^ en 8 mg/kg prednisolon per dag toe te dienen. In beide gevallen bleek de over-leveringsduur in significante mate te zijn gestegen.

De resultaten worden samengevat in onderstaande Tabel A, waaruit blijkt dat, terwijl de maximale toename van de 30 mediane overlevingsduur ten opzichte van de controlegroep bij behandeling met een van de afzonderlijke componenten van de synergistisch werkzame combinatie volgens de uitvinding slechts 3 dagen bedroeg, deze toename bij behandeling met de geneesmiddelen volgens de uitvinding 8,5 respectievelijk 17,5 35 dagen was.

____________________ 8105635 - 5 -

A

« Γ

TABEL A

BN-> WR harttransplantaatoverlevingsduur

Behandeling Overlevingsduur (dagen) Mediaan 5 ______ controle 7,7/8/8,8/8,8,9/10,10 8 (15S)-l5-methyl-PGE1 8,8,9,9,9,9,10,10,11,15 9 prednisolon 9,9,10,11,11,13,13,15,16,21 12 prednisolon + 10 (15S)-l5-methyl-PGE1 8,13,16,19,21,28,29,42,56,60 25,5 azathioprine 7,8,8,8,8,8,9,9,10,12 8 azathioprine + (15S)-15-methyl-PGE^ 9,11,13,14,15,18,21,25,25,25,40 16,5

15 - VOORBEELD II

In dit voorbeeld werden uitsluitend WR ratten gebruikt. Ontsteking werd geïnduceerd door implanting van het carra-ginine geïmpregneerde polyether sponsjes onder de rughuid van de ratten. Prednisolon werd dagelijkstoegediend in doses van 20 0,1 mg/kg respectievelijk 0,3 mg/kg, terwijl (15S)-15-methyl- PGE1 in een dosis van 0,25 mg/kg werd toegediend. De ratten werden op de achtste dag gedood en het droge granulomagewicht werd bepaald als maatstaf voor de ontstekingsremmende aktivi-teit van de geneesmiddelen.

25 De resultaten van deze proef worden vermeld in tabel B.

TABEL B

Carraglnine-gelnduceerde granulomateuse ontsteking

Behandeling Doses % Remming 30 prednisolon 0,1 mg/kg 0 (15S)-15-methyl-PGE1 0,25 mg/kg 0 prednisolon + 0,1 mg/kg + (15S)-l5-methyl-PGE1 0,25 mg/kg 19 prednisolon + 0,3 mg/kg + (15S)-15-methyl-PGE1 0,25 mg/kg 19

35 VOORBEELD III

Het geneesmiddel volgens de uitvinding werd in de vorm van een tablet gebracht door de volgende ingrediënten grondig te mengen en tot een tablet van 200 mg te persen: prednisolon 72 mg 40 (15S)-15-methyl-PGE1 9 mg 8105635 - 6 -

gebruikelijke vul- en/of smaakstoffen 119 mg VOORBEELD IV

Het geneesmiddel volgens de uitvinding werd in de vorm van een injectievloeistof gebracht door b.v, een gevriesdroogd 5 preparaat bestaande uit 50 mg azathioprine en 12,5 mg (15S) — 15-methyl-PGE^ aan te vullen met 10 ml steriel water.

______________4(2 8105635

Claims

1. Geneesmiddel met transplantaatafstotings- en/of immunologische ontstekingsremmende werking, met het kenmerk , dat het geneesmiddel als werkzaam bestanddeel een mengsel van een natuurlijk of synthetisch prostaglandine 5 of prostaglandinederivaat en een natuurlijke of synthetische stof met immunosuppressieve werking bevat benevens farmacologisch aanvaardbare dragers.

2. Geneesmiddel volgens conclusie l,met het kenmerk , dat het als prostaglandinederivaat (15S)-15- 10 methyl-PGE^ bevat.

3. Geneesmiddel volgens conclusie l,met het kenmerk , dat de stof met immunosuppressieve werking een corticosteroid is.

4. Geneesmiddel volgens conclusie 3,met het 15kenmerk, dat de stof met immunosuppressieve werking prednisolon is.

5. Geneesmiddel volgens conclusie 1, m e t het kenmerk , dat de stof met immunosuppressieve werking een mercaptopurine is.

6. Geneesmiddel volgens conclusie 5,met het kenmerk , dat de stof met immunosuppressieve werking azathioprine is.

7. Geneesmiddel volgens conclusies 1-4, met het kenmerk , dat het een mengsel van (15S) -15-methyl-PGE^j^ 25 en prednisolon bevat.

8. Geneesmiddel volgens conclusies 1, 2, 5 en 6, met het kenmerk, dat het een mengsel van (15S)- 15-methyl-PGE.^ en azathioprine bevat.

9. Geneesmiddel volgens conclusies 1-8, m e t het 30 kenmerk , dat het het prostaglandinederivaat en de stof met immunosuppressieve werking in een verhouding van 4:1 tot 1:64 bevat.

10. Geneesmiddel volgens conclusie 9, m e t het kenmerk , dat het het prostaglandinederivaat en de stof 35 met immunosuppressieve werking in een verhouding van 1:4 tot 1:8 bevat. 8105635 - S -

11. Werkwijze voor de remming van de afstoting van een transplantaat en/of de remming van immunologische ontsteking bij een patiënt, met het kenmerk, dat een geneesmiddel volgens conclusies 1-10 in een voor thera- 5 peutische doeleinden geschikte vorm en dosis aan de patiënt wordt toegediend.

12. Werkwijze volgens conclusie 10 of 11, m e t het kenmerk , dat het prostaglandinederivaat in doses van 0,13-1,2 mg/kg per dag en de stof met immunosuppressieve 10 werking in doses van 0,3-8,0 mg/kg per dag wordt toegediend.

13. Werkwijze volgens conclusie 11, m e t het kenmerk , dat het geneesmiddel in doses van 0,3-1,0 mg/kg per dag van het prostaglandinederivaat en 2,4-8,0 mg/kg per dag van het corticosteroid, resp. 0,3-1,0 mg/kg 15 per dag van het prostaglandinederivaat en 1,2-4,0 mg/kg per dag van de niet tot de corticosteroiden behorende stof met immunosuppressieve werking wordt toegediend. 8105635