NL8100690A - Gereedschapwisselaar. - Google Patents

Description

"7* T tJ/EA/Heinbrug 6

GEREEDS CH APWISSEL·AAR

De uitvinding heeft betrekking op een gereedschap-wisselaar voor een gereedschapswerktuig, omvattende een huis, een roteerbaar in het huis gelagerde, een aantal houders voor gereedschapstukken dragende gereedschapdrager en een met de 5 gereedschapdrager gekoppelde motor omvattende positionerings-middelen voor het door rotatie van de gereedschapsdrager in een werkzame positie brengen en voor het in deze positie houden van een gereedschapstuk.

Het gereedschapswerktuig waarbij de gereedschapwis-10 selaar volgens de uitvinding toegepast kan worden, kan een numeriek bestuurde draaibank zijn, waarbij de in de gereed-schapwisselaar gemonteerde gereedschapstukken draaibeitels en dergelijke zijn. Om een hoge produktiesnelheid te kunnen bereiken, draagt de gereedschapwisselaar alle beitels die voor 15 de vervaardiging van één werkstuk nodig zijn. De gereedschapwisselaar brengt en houdt dan telkens de benodigde beitel in een werkzame stand ten opzichte van het te vervaardigen werkstuk. Het is van groot belang, dat de gereedschapwisselaar een stijve ondersteuning voor het gereedschapstuk vormt, om 20 een nauwkeurige bewerking van het werkstuk mogelijk te maken. In het bijzonder bij numeriek bestuurde draaibanken, waar met zeer hoge snelheden en met grote spaanafname, en dus met grote krachten wordt gewerkt, is een stijve ondersteuning van het allergrootste belang. Bovendien moet, om de totale cy-25 clustijd van de vervaardiging van één werkstuk zoveel mogelijk te bekorten, de gereedschapwisselaar een gewenste beitel zeer snel in de juiste positie kunnen brengen, en bovendien zeer nauwkeurig in deze positie kunnen houden.

Het doel van de uitvinding is een gereedschapwisse-30 laar te verschaffen die aan de bovenstaande eisen voldoet.

Volgens de uitvinding wordt dit bij een gereedschapwisselaar van de in de aanhef genoemde soort bereikt doordat de positioneringsmiddelen een vast met de gereedschapdrager verbonden van een kopvertanding voorzien roteer-35 baar koppelingdeel en een niet-roteerbaar met het huis verbonden en van een samenwerkende vertanding voorzien rotatie-vast koppelingdeel en koppelmiddelen voor het met elkaar 81 00 69 0 - 2 - « ï in aangrijping brengen van de koppelingdelen omvatten, waarbij de houders op met de hoekposities van tanden van de kop-vertanding overeenkomende hoekposities op de gereedschapdra-ger zijn aangebracht* Door op ongebruikelijke wijze normaal 5 alleen voor een vaste koppeling toegepaste kopvertanding te gebruiken bij een in- en uitschakelbare koppeling, wordt het grote voordeel bereikt, dat de gereedschapdrager tegelijkertijd zowel zeer vast met het huis gekoppeld kan worden, als in een nauwkeurig bepaalde rotatiestand kan worden gepositio-10 neerd.

Een zeer nauwkeurige positionering kan worden bereikt wanneer de kopvertanding volgens de uitvinding Hirth-vertanding is.

Bij een gereedschapwisselaar waarbij volgens de 15 uitvinding het vaste koppelingdeel met zijn vertanding in hetzelfde vlak en in dezelfde richting als het roteerbare koppelingdeel concentrisch hiermee is gemonteerd en de kop-pelmiddelen een door verplaatsingsmiddelen naar de vertanding van het vaste en roteerbare koppelingdeel toe en daarvan af 20 beweegbaar en van met deze vertanding samenwerkende kopvertanding voorzien verschuifbaar koppelingdeel omvat, wordt bereikt, dat het vaste koppelingdeel niet op bijvoorbeeld een spievertanding behoeft te verschuiven, om in aangrijping gebracht te worden met het roteerbare koppelingdeel. Bij deze 25 voorkeursconstructie waarbij het vaste koppelingdeel dus als één geheel met het huis is verbonden, wordt, in de toestand waarin het verschuifbare koppelingdeel in aangrijping is, een volledige spelingvrije verbinding tussen de gereedschapdrager en het huis bereikt.

30 Bij voorkeur omvatten de verplaatsingsmiddelen voor het verplaatsen van het verschuifbare koppelingdeel een door het verschuifbare koppelingdeel en het huis gevormd hydraulisch zuiger-cilindersamenstel.

Om een zo snel mogelijke verwisseling van de ge-35reedschapstukken mogelijk te maken, is volgens de uitvinding de motor een omkeerbare elektromotor. Een gewenst gereed-schapstuk kan hierdoor over de kortst mogelijke afstand, die door de besturingsinrichting wordt bepaald, in de werkzame 8 1 0 0 6 9 0 * * - 3 - stand worden geroteerd.

Aangezien de gereedschapdrager een relatief groot traagheidsmoment heeft, is het voor een snelle werking van de gereedschapwisselaar gewenst, dat op de gereedschapdrager een 5 groot koppel kan worden uitgeoefend. Volgens de uitvinding wordt dit bereikt door een de motor met de gereedschapdrager koppelend harmonisch vertragingsdrijfwerk, dat een vast met het huis verbonden ringtandwiel, een scharnierend en ni'et-ro-teerbaar met de gereedschapdrager verbonden sateliettandwiel 10 en een met de motor gekoppelde satelietdrager omvat. Hierdoor kan een grote vertraging, en dus een groot koppel op de gereedschapdrager worden bereikt, met een compacte constructie.

Verdere kenmerken en voordelen van de uitvinding blijken uit de volgende beschrijving van een uitvoeringsvoor-15 beeld van de uitvinding aan de hand van de tekeningen.

Fig. 1 toont een vooraanzicht van een draaibank, waarbij de gereedschapwisselaar volgens de uitvinding is toegepast.

Fig. 2 toont een bovenaanzicht van de in fig. 1 20 getoonde draaibank.

Fig. 3 toont een zijaanzicht van rechts van de in fig. 1 en 2 getoonde draaibank. .

Fig. 4 toont een langsdoorsnede van een bij de in de voorgaande figuren getoonde draaibank toegepaste gereed-25schapwisselaar volgens de uitvinding.

Fig. 5 is een schematisch perspectivisch aanzicht van een deel van de gereedschapwisselaar van fig. 4.

Fig. 6 toont een vooraanzicht van de gereedschapwisselaar van fig. 4, waarbij de gereedschapdrager wordt ge-30toond.

Het gestel 2 van de draaibank 1 omvat een onder een hoek met het horizontale vlak geplaatst bed 11. Met het gestel is een vaste kop 3 verbonden en op het bed 11 is een losse kop 4 in de richting naar de vaste kop 3 toe en daarvan 35af verschuifbaar en vastzetbaar aangebracht. Op het bed 11 is eveneens verschuifbaar in de richting naar de vaste kop 3 toe en daarvan af een support 5 aangebracht, dat een loodrecht op de verplaatsingsinrichting verschuifbare dwarsslede 6 omvat.

81 0069 0 - 4.-

Met de dwarsslede 6 is een gereedschapwisselaar 7 volgens de uit- vinding verbonden, die een aantal naar wens in een werkzame positie te plaatsen draaibeitels 48, 49 draagt. De gereedschapwisselaar 7 wordt gedetailleerd beschreven aan de 5 hand van fig. 4, 5 en 6.

De vaste kop 3 omvat, een hoofdspil 16, die door een klauwplaat 15 gevormde inspanmiddelen voor een werkstuk draagt. De hoofdspil 16 is in een tandwielkast 10 gemonteerd waarin eveneens een tandwieloverbrenging is ondergebracht. De 10 ingaande as 12 van de tandwielkast 10 is via een snaarover-brenging 9 gekoppeld met een aandrijfmotor 8. De aandrijfmo-tor 8 is een gelijkstroommotor met'een regelbaar toerental.

De in de tandwielkast 10 ondergebrachte tandwieloverbrenging omvat een hoge en een lage overbrenging, die naar wens inge— 15 schakeld kunnen worden d.m.v. magnetische koppelingen. Door deze twee overbrengingen, in combinatie met het regelbare toerental van de elektromotor 8, kan de hoofdspil 16 met elk gewenst toerental worden geroteerd. De klauwplaat 15 wordt bediend door een op zichzelf bekende hydraulische bedienings-20 inrichting 17, die wordt gecommandeerd door een niet getoond pedaal. Via de hydraulische leidingen 18 wordt hydraulische olie onder druk aan de bedieningsinrichting 17 toegevoerd of daarvan afgevoerd, waardoor resp. een werkstuk in de klauwplaat 15 ingespannen of daaruit genomen kan worden. Door de 25 bediening van de klauwplaat 15 via een pedaal, kan een ge-reed werkstuk op zeer snelle wijze worden verwisseld voor een nog te bewerken halffabrikaat. Deze snelle verwisselbaarheid • draagt bij tot een hoge produktiviteit.

Zoals het duidelijkst in fig. 3 is te zien, omvat 30 het bed 11 drie gevlakte banen 25,26,27. Op de onderste gevlakte baan 25 en de middelste gevlakte baan 26 is de losse kop 4 gemonteerd. Het support 5 is gemonteerd op de middelste gevlakte baan 26 en de bovenste, gevlakte baan 27. De losse kop 4 kan op het bed 11 in de richting naar de klauwplaat 15 35 toe en daarvan af worden verschoven. De losse kop 4 draagt een center 20 dat op de hartlijn van de hoofdspil 16 ligt. De losse kop 4 omvat eveneens hydraulische middelen 21 waarmee het center 20, voor het inspannen van een werkstuk ten op- 8 1 0 0 69 0 - 5 - zichte van de losse kop 4 in de richting naar de hoofdspil 16 kan worden belast. De hydraulische middelen 21 worden eveneens door een niet getoond pedaal gecommandeerd, zodat wanneer bij het draaien het werkstuk met behulp van de center 20 5 ingespannen moet worden, een gereed werkstuk ook snel voor een nog te bewerken halffabrikaat kan worden verwisseld. De hydraulische toe- en afvoerleidingen voor de hydraulische middelen 21 zijn opgenomen in een flexible leidingengoot 22.

Het support 5 kan in de langsrichting van het bed 1011 en dus evenwijdig aan de hartlijn van de hoofdspil 16 worden verplaatst d.m.v. een langstransporteur 30. De langs-transporteur 30 omvat een onder het niveau van de gevlakte banen 25,26,27 liggende schroefspil, die via een getande-riemoverbrenging 33 door een elektromotor 32 kan worden gero-ISteerd. Aan de onderzijde van het support 5 is op bekende wijze een op de schroefspil aangrijpende wandelmoer gemonteerd, zodat bij rotatie van de schroefspil 31 het support 5 in langsrichting wordt verplaatst.

Het support 5 heeft twee gevlakte banen 37, die 20 zich in een richting loodrecht op de gevlakte banen van het bed 11 uitstrekken. Op deze gevlakte banen 37 is de dwarssle-de 6 verschuifbaar gemonteerd. De dwarslede 6 is op overeenkomstige wijze als het support zelf verplaatsbaar door middel van een dwarstransporteur 40. De dwarstranporteur 40 omvat 25 een schroefspil 41, die via een getande-riemoverbrenging 43 door een elektromotor 42 kan worden geroteerd. De schroefspil 41 werkt weer samen met een aan de onderzijde van de dwars-slede 6 gemonteerde wandelmoer.

Op de dwarsslede 6 is de gereedschapwi.sselaar 7 30 gemonteerd, die een beiteldrager 50 en een positioneringsin-richting 51 daarvoor omvat. Aan de omtrek van de beiteldrager 50 kunnen 6 buitendraaibeitels 49 en aan het voorvlak van de beiteldrager 50 kunnen 6 binnendraaibeitels 48 worden aangebracht. De positioneringsinrichting 51 omvat een motor die de 35 beiteldrager 50 in de gewenste positie kan roteren voor het in de werkzame stand brengen van een betreffende beitel 48,49.

De draaibank wordt bestuurd door een in de kast 13 8 1 00 69 0 < * - 6 - ondérgebrachte numerieke besturingsinrichting. In de kast 13 is eveneens de voeding voor de aandrijfmotor 8 opgenomen. De schroefspil 31 van de langstransporteur 30 is gekoppeld met een encoder 34, die digitale signalen aan de besturingsin-5 richting geeft, voor het bepalen van de rotatiestand van de schroefspil. De besturingsinrichting kan met deze signalen de langspositie van het support 5 op het bed 11 bepalen.Op overeenkomstige wijze is de schroefspil 41 van de dwarstrans-porteur 40 gekoppeld met een encoder 44 voor het bepalen van 10 de dwarspositie van de gereedschapwisselaar 7 op het bed 11. De hoofdspil 16 is eveneens met een niet getoonde encoder gekoppeld, zodat ook de rotatiestand van de hoofdspil door de besturingsinrichting kan worden bepaald. De electromotoren 32 en 42 van resp. de langstransporteur en de dwarstransporteur 15 worden door de besturingsinrichting bestuurd. Ook de aandri jfmotor 8 en de gereedschapwisselaar 7 worden door deze besturingsinrichting bestuurd. Met behulp van een niet getoond bedieningspaneel, kan in een geheugen van de besturingsinrichting een bewerkingsprogramma worden opgenomen, 20 voor het vervaardigen van een gewenst werkstuk.

In fig. 3 wordt nog getoond dat de draaibank 1 voorzien is van een schuifdeur 53 met een venster 54. De schuifdeur 53 wordt tijdens het draaien van een werkstuk gesloten, om rondspattende koelvloeistof en spanen tegen te 25 houden.

De gereedschapwisselaar 7 omvat een huis 201, waarin de gereedschapdrager 50 roteerbaar is gelagerd. De gereed-schapdrager 50 onrcratreen as 203, een door middel van bouten 212 met de as 203 verbonden bevestigingsplaat 202 en een door 30 middel van bouten 213 met de bevestigingsplaat 202 verbonden houderplaat 208. De houderplaat 208 omvat een aantal houders 209 voor gereedschapstukken, te weten binnendraaibeitels 48 en buitendraaibeitels 49. In het getoonde uitvoeringsvoor-beeld omvat de houderplaat 208 twaalf houders 209, die elk 35 onder 30 graden ten opzichte van elkaar verschoven zijn gepositioneerd. Met het huis 201 is een achterste lagerring 205 verbonden, die de as 203 opneemt en een voorste lagerring 206 die een door middel van bouten 211 vast met de gereedschap- 8 1 0 0 6 9 0 - 7 - drager 50 verbonden, nog nader te beschrijven koppelingdeel 210 opneemt. De gereedschapdrager 50 kan via de harmonische aandrijving 207 roteerbaar aangedreven worden door een elektrische gelijkstroommotor 204.

5 Het vast met de gereedschapdrager 50 verbonden kop— pelingdeel 210 draagt aan zijn van de houderplaat 208 afgekeerde zijde kopvertanding 241, die bij voorkeur Hirth-ver-tanding is. Concentrisch ten opzichte van dit roteerbare kop-pelingdeel 210 is door middel van bouten 215 vast met de 10 voorste lagerplaat 206 een niet-roteerbaar koppelingdeel 214 opgesteld. Het rotatievaste koppelingdeel 214 draagt kopvertanding 240 die in dezelfde richting wijst als de kopvertanding 241 van het roteerbare koppelingdeel 210. Tegenover het roteerbare koppelingdeel 210 en het rotatievaste koppeling-15 deel 214 is een verschuifbaar koppelingdeel 216 aangebracht, dat eveneens van kopvertanding is voorzien, die naar de kop-vertandingerr 240 en 241 toegekeerd is. Het verschuifbare koppelingdeel 216 kan door verplaatsingsmiddelen uit de in fig.

4 getoonde stand in aangrijping met het roteerbare koppeling-20 deel 210 en het rotatievaste koppelingdeel 214, naar rechts bewogen worden en terug. Voor de beweging naar de in fig. 4 getoonde stand, is het verschuifbare koppelingdeel 216 uitgevoerd als een in het huis 201 verschuifbare cilinder. In de tussen het verschuifbare koppelingdeel 216 en het huis 201 25 gevormde cilinderkamer 217 kan via een toevoerleiding 219 olie onder druk worden to'egevoerd. In geschikte groeven in de omtrek van het verschuifbare koppelingdeel 216 zijn O-afdich-tingsringen 218 aangébracht. Wanneer via de toevoerleidingen 219 olie onder druk wordt toegevoerd, wordt het verschuifbare 30koppelingdeel 216 met zijn kopvertanding met kracht in de kopvertanding van zowel het roteerbare koppelingdeel 210 als het vaste koppelingdeel 214 gedrukt. Hierdoor wordt het roteerbare koppelingdeel 210 en dus de gereedschapdrager 50 onbeweegelijk in één bepaalde rotatiestand gefixeerd. Door de 35in de kamer 217 heersende hydraulische druk, wordt het koppelingdeel 210 met kracht tegen de voorste lagerring 206 aangedrukt, zodat de gereedschapdrager 50 tezamen met het huis 201 een zeer stijf geheel vormt.

810069 0 -8--

Om de gereedschapdrager 50 te kunnen roteren, voor het in een werkzame stand brengen van een andere beitel 48, 49, laat men via de toevoerleiding 219 de oliedruk weglopen, waarbij de terugstelmiddelen 220, die gevormd worden door een 5 om een pen 222 aangebrachte, tussen de voorste lagerring 206 en het verschuifbare koppelingdeel 216 werkende reeks scho-telveren 221, het verschuifbare koppelingdeel 216 naar rechts bewegen. Hierdoor wordt de aangrijping tussen het vaste koppelingdeel 214 en het roteerbare koppelingdeel 210 opgeheven, 10 waardoor de motor 204 de gereedschapdrager 50 kan roteren.

Hoewel in fig. 4 een voorkeursuitvoeringsvorm van de gereedschapwisselaar volgens de uitvinding wordt getoond, is het ook mogelijk een tweedelige, van kopvertandingen voorziene koppeling toe te passen. In dat geval kan het rotatie-15 vaste koppelingdeel 214 vervallen en kan het verschuifbare koppelingdeel 216 door middel van bijvoorbeeld een spiever-tanding niet-roteerbaar maar wel verschuifbaar in het huis worden opgenomen.

De as 203 is via een getande-riemoverbrenging 223 20 gekoppeld met een niet getoonde encoder, die met een numerieke besturingsinrichting van de draaibank is verbonden. Door middel van deze encoder, kan de besturingsinrichting bepalen in welke rotatiestand de gereedschapdrager 50 zich bevindt.

De stand van het verschuifbare koppelingdeel 216 wordt door 25 middel van de positiesensoren 227 aan de besturingsinrichting gemeld. Hiertoe wordt een tastpen 225 door middel van een veer 226 continu in contact gehouden met het verschuifbare koppelingdeel 216. De tastpen 225 is voorzien van een dwars-arm 228, die samenwerkt met de positiesensoren 227. De senso-30 ren 227 zijn via leidingen 229 met de besturingsinrichting gekoppeld. Met behulp van de door de sensoren 227 en de niet getoonde encoder verkregen gegevens, bestuurt de besturingsinrichting de olietoevoer naar de cilinderkamer 217 en de motor 204.

35 De uitgaande as 230 van de vast met het huis 201 verbonden motor 204 is door middel van een koppeling 231 gekoppeld met de as 232 van de harmonische aandrijving 207. De as 232 is aan zijn nabij de motor 204 liggende einde in een 8 1 0 0 69 0 - 9 - lager 245 gelagerd, en een tap van deze as aan het tegenoverliggende einde is door middel van een lager 239 in de as 203 gelagerd. De harmonische aandrijving 207 omvat een ringwiel 236, dat vast met het huis 201 is verbonden. De binnenvertan-5 ding van het ringwiel 236 is op één punt van zijn omtrek in aangrijping met de een sateliettandwiel vormende vertanding 242 van de rotatievast met de as 203 verbonden bus 235. De bus 235 is zodanig uitgevoerd dat de bodem 237 daarvan flexibel is. Hierdoor kan het de vertanding 242 dragende gedeelte 10 van de bus 235 exentrisch worden gedrukt. Een exentrisch op de as 232 aangebracht satelietwiel 233 oefent via een lager 234 een zodanige kracht uit op de bus 235, dat de vertanding 242 hiervan exentrisch wordt gedrukt. De vertanding 234 van de bus 235 omvat een kleiner aantal tanden dan het ringwiel 15 236. Hierdoor is de diameter van de vertanding 234 kleiner dan de diameter van het ringwiel 236. De exentriciteit van de satelietdrager 233 is zodanig, dat het radiaal verst uitstekende gedeelte hiervan de vertanding 234 in aangrijping dwingt met het ringwiel 236. De dimensionering is zodanig, 20 dat de vertanding aan het diametraal tegenover het in aangrijping verkerende gedeelte geheel vrij is van het ringwiel 236. Door rotatie van de satelietdrager 233 ten gevolge van aandrijving door de motor 204, wentelt de vertanding 242 af in het ringwiel 236. Dit heeft tot gevolg dat na één gehele 25 omwenteling van de satelietdrager 233, de vertanding 242 en dus de via de bus 235 daarmee verbonden gereedschapdrager 50 in aan de rotatierichting van de satelietdrager tegengestelde richting over een deel van een gehele omwenteling is verdraait, dat overeenkomt met het quotiënt van het verschil in 30 het aantal tanden van het ringwiel 236 en de vertanding 242, en het aantal tanden van het ringwiel 236. Wanneer bijvoorbeeld het ringwiel 120 tanden heeft en de vertanding 242 heeft 115 tanden, zal bij één omwenteling van de satelietdrager 233 de gereedschapdrager 50 (120-115) /120 = 1/24 omwen-35 teling zijn verdraaid. Door deze harmonische aandrijving kan dus een compacte constructie met een gunstig grote overbreng ingsverhouding worden verkregen.

81 0069 0 -f ► · - 10 -

De motor 204 wordt zolang door de besturingsinrich-ting ingeschakeld gehouden, totdat een gewenst gereedschap-stuk zich in de werkzame stand bevindt. Daarna wordt het koppel ingdeel 216 weer in de in fig. 4 getoonde stand gedrukt 5 doordat olie onder druk aan de cilinderkamer 217 wordt toegevoerd, zodat de gereedschapdrager 50 in de juiste stand wordt gefixeerd. De kopvertandingen van de koppelingdelen 210, 214 en 216 omvatten twaalf, of een geheel veelvoud van twaalf tanden. Doordat de beitelhouders ten opzichten van elkaar 10 onder een hoek van 30 graden verschoven liggen, komt een werkzame stand van een in een houder opgenomen gereedschap-stuk altijd overeen met een aangrijpingsstand van de koppe-lingdelen. Hoewel het aantal van twaalf houders de voorkeur heeft, kan ook een willekeurig ander aantal houders worden 15 toegepast, mits volgens de uitvinding de houders op met de hoekposities van tanden van de kopvertanding overeenkomende hoekposities op de gereedschapdrager zijn aangebracht.

De gereedschapwisselaar volgens de uitvinding omvat een kanalenstelsel voor het toevoeren van koelmiddel, dat 20 zodanig is uitgevoerd dat alleen aan de zich in de werkzame positie bevindende beitel koelmiddel wordt toegevoerd. Dit kanalenstelsel omvat een zich loodrecht op de hartlijn van de gereedschapwisselaar uitstrekkend toevoerkanaal 250 in de voet van het huis 201 van de gereedschapwisselaar 7 en een 25 naar de zijde van de gereedschapdrager 50 voerend dwarskanaal 251. Het dwarskanaal 251 staat in verbinding met een door de sleuf 252 in de met het huis 201 verbonden achterste ring 253 ' en de deze sleuf aan de bovenzijde afsluitende voorste ring 254 gevormd kanaal. Dit door de sleuf 252 gevormde kanaal 30 eindigt in een naar het inwendige van de ringen 254, 253 toe open dwarsboring. De bevestigingsplaat 202 van de gereed-schapdr'ager 50 roteert binnen de ringen 253, 254. Radiaal in de bevestigingsplaat 202 zijn een met het aantal gereedschap-stukhouders 209 overeenkomend aantal aansluitkanalen 255 aan-35gebracht, die naar het voorvlak van de bevestigingsplaat 202 leiden. In de houderplaat 208 zijn met de aansluitkanalen 55 korresponderende verbindingskanalen 256 aangebracht. De ver-bindingskanalen 256 staan in verbinding met de naar de om- 81 0069 0 - 11 - trek van de houderplaat 208 leidende kanalen 257. Door middel van een wartel 258 is op elk kanaal 257 een buigzame leiding 259 aangesloten, die het via het kanalenstelsel toegevoerde koelmiddel op het werkstuk 24 kan richten, daar waar de bij-5behorend beitel 49 met het werkstuk 24 in contact is. Doordat telkens alleen het bij de zich in de werkzame stand bevindende gereedschaphouder 209 behorende verbindingskanaal 256 met het aansluitkanaal 255 is verbonden, wordt ook alleen aan het zich in de werkzame stand bevindende gereedschapstuk 48, 49 10koelmiddel toegevoerd. Zoals in de figuren wordt getoond, zijn op geschikte plaatsen O-afdichtingsringen 260 aangebracht.

81 0069 0

Claims (6)

1. Gereedschapwisselaar van een gereedschapswerktuig, omvattende een huis, een roteerbaar in het huis gelagerde, een aantal houders voor gereedschapstukken dragende gereedschapdrager en een met de gereedschapdrager gekoppelde Smotor omvattende positioneringsmiddelen voor het door rotatie van de gereedschapdrager in een werkzame positie brengen en voor het in deze positie houden van een gereedschapstuk, met het kenmerk, dat de positioneringsmiddelen een vast met de gereedschapdrager verbonden van een kopvertanding voorzien 10 roteerbaar koppelingdeel en een niet-roteerbaar met het huis verbonden en van een samenwerkende vertanding voorziene rota-tievast koppelingdeel en koppelmiddelen voor het met elkaar in aangrijping brengen van de koppelingdelen omvatten, waarbij de houders op met de hoekposities van tanden van de kop-15vertanding overeenkomende hoekposities op de gereedschapdrager zijn aangebracht*

2. Gereedschapwisselaar volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de kopvertanding Hirth-vertanding is.

3. Gereedschapwisselaar volgens conclusie 1 of 2, 20met het kenmerk, dat het rotatievaste koppelingdeel met zijn vertanding in dezelfde richting wijzend als het roteerbare koppelingdeel, concentrisch hiermee is opgesteld en dat de * koppelmiddelen een door verplaatsingsmiddelen naar de vertan ding van het vaste en het roteerbare koppelingdeel toe en 25daarvan af beweegbaar, van met deze vertandingen samenwerken- de kopvertanding voorzien verschuifbaar koppelingdeel omvat.

4. Gereedschapwisselaar volgens conclusie 3, met het kenmerk, dat de verplaatsingsmiddelen een door. het verschuifbare koppelingdeel en het huis gevormd hydraulisch zui- 30ger-cilindersamenstel omvatten.

4 - 12 -

5. Gereedschapwisselaar volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de motor een omkeerbare elektromotor is. 8 1 0 0 6 9 0 - 13 -

6. Gereedschapwisselaar volgens conclusie 5r gekenmerkt door een de motor met de gereedschapdrager koppelend harmonisch vertragingsdrijfwerkr dat een vast met het huis verbonden ringtandwiel, een scharnierend en niet-roteerbaar ?met de gereedschapdrager verbonden sateliettandwiel en een met de motor gekoppelde satelietdrager omvat. 81 00 69 0