NL8002478A - Werkwijze ter reductie van faseverstoringen aan de ont- vangstzijde van een gegevenstransmissiekanaal. - Google Patents

Description

* )

803155/Ti/M/vL

e

Korte aanduiding: Werkwijze ter reductie van faseverstoringen aan de ontvangstzijde van een gegevenstransmissiekanaal

De uitvinding heeft betrekking op synchrone transmissie van gegevens over een transmissiekanaal met beperkte bandbreedte en betreft de eliminatie van verstoringen, die de oorzaak zijn van fouten bij de schatting van verzonden symbolen aan de ontvangstzijde en die de binaire 5 stroom beperken.

H. Wyquist heeft aangetoond, dat de transmissiesnelheid door een ideaal laagdoorlaatfilter geen twee informatiepulsen per hertz van de doorlaatband kan doorlaten en dat deze theoretische grens benaderd kan worden door een transmissiekanaal met globaal voor de informatie-impul-10 sen een soort laagdoorlaatfilter met progressieve afsnijding en een lineaire fasekarakteristiek. Omdat men een gegevenstransmissie met een verhoogde primaire stroom wil realiseren, wordt men daarom gedwongen enerzijds de transmissiesnelheid te verhogen, door ten behoeve van de transmissie, de primaire gegevens te vervangen door meerwaardige symbolen en 15 anderzijds de koppelingskarakteristieken voor de transmissie in de vorm van een soort laagdoorlaatfilter met progressieve afsnijding en lineaire fasekarakteristiek te benaderen door een filterwijze gebruikmakend van een eventuele modulatie en een correctie van verstoringen die door de voor de transmissie beschikbare verbinding in de nuttige band optreden.

20 De mogelijkheden ter correctie van verstoringen binnen de nuttige band voor de transmissie zijn afhankelijk van het eventueel gebruik van een modulatie en de wijze waarop de vervanging van primaire gegevens door meerwaardige symbolen wordt uitgevoerd.

Bij afwezigheid van de modulatie wordt deze correctie uitgevoerd 25 op de meerwaardige symbolen. Bij gebruik van een modulatie kan zij uitgevoerd worden hetzij voor demodulatie van het van het transmissiekanaal ontvangen signaal, hetzij na demodulatie van de ontvangen meerwaardige symbolen.

De te verzenden reeks binaire gegevens wordt vervangen door hetzij 30 een reeks meerwaardige reële symbolen met kleinere stroamdichtheid, hetzij door een rij meerwaardige reële symbolenkoppels met kleinere stroomdichtheid, de tegelijkertijd over twee gescheiden wegen in kwadratuur verzonden worden. Het eerste geval komt in het bijzonder in transmissie- 800 24 78 -2- » systemen voor met een "basisband, of verkend met een amplitudemodulatie voor een enkele zijband of restband, terwijl het tveede geval zich voordoet bij de transmissie van gegevens met gebruik van een amplitudemodulatie van tvee draaggolven in kwadratuur of een soort transmissie 5 met faseverschuivingen met vier of acht toestanden of een gecombineerde modulatie van fase en amplitude. Indien de correctie wordt uitgevoerd op de ontvangen symbolen, vindt zij plaats volgens het geval met êên weg of met twéé parallelle wegen in kwadratuur. Indien het gebruik van twee wegen in kwadratuur gegeven is, is het mogelijk de studie van het 10 tweede geval naar het eerste over te brengen onder beschouwing van een reëel symbolenkoppel zoals de reële en imaginaire delen van een complex symbool en vervanging in de geldende berekeningen voor het eerste geval van de reële grootheden door de complexe grootheden.

De in de nuttige band aanwezige verstoringen bestaan enerzijds 15 uit verstoringen in amplitude en van de groepspropagatietijd van het transmissiekanaal waarvan de karakteristieken langzaam variëren en anderzijds uit faseruis, waarvan de karakteristieken vaak snelle variaties vertonen.

De correctie van de verstoringen in de amplitude en van de groeps-20 propagatietijd van het transmissiekanaal bestaat uit de plaatsing van een filter met in de nuttige band transmissiekarakteristieken die omgekeerd zijn aan die van het transmissiekanaal, waarbij in deze band een globale responsie met vlakke amplitude en lineaire fase wordt verkregen.

Het is bekend daartoe zelfregelende lineaire afvlakinrichtingen te ge-25 bruiken met in de grondvorm een transversaal filter in het tijddcmein volgens K.E. Kalmann met coëfficiënten, die worden ingesteld cm een minimale fout tussen de ontvangen symbolen en hun exacte waarde of hun schatting te geven. Deze afvlakinrichtingen passen zich automatisch aan aan de karakteristieken van het transmissiekanaal gedurende een leer-30 tijd waarbij de gegevensreeks vervangen wordt door een aan de ontvanger bekende testreeks en daarna zich blijven aanpassen tijdens de transmissie van gegevens met de langzame variaties van de karakteristieken van het transmissiekanaal.

Een van de zelfinstellende lineaire egaliseerinrichtingen van de 35 soort als voornoemd en gebruikt voor een enkele weg na eventuele demodulatie, bestaat uit een transversaal filter in het tijddcmein, waarvan de tussenliggende vertragingslijn als intervaleenheidstijd de vertraging heeft die twee symbolen bij de zender scheidt, en waarvan de coëfficiënten 800 24 78 -3- * -4 * constant ingesteld worden door regellussen voor het naar een minimum "brengen van de gemiddelde kwadratuurfout door middel van een gradiënt-algorithme "bepaald door een lineaire differentievergelijking van de eerste orde met reële grootheden.

5 De voornoemde zelfinstellende lineaire egaliseerinrichting welke wordt toegepast voor een enkele weg, heeft een complexe uitvoering voor twee wegen in kwadratuur. Deze complexe uitvoering laat zich afleiden door de overeenkomst "reëel complex" dat bekend is, en kan bestaan uit vier transversale filters in het tijddomein, die zijn opgesteld in een 10 tralie, die twee aan twee dezelfde stellen coëfficiënten heeft en waarvan de uitgangen in êên geval door middel van een aftrekker en in het andere geval door een opteller twee aan twee zijn gekoppeld. De regellussen, die bedoeld zijn om de gemiddelde kwadratische fout te minimaliseren, werken volgens een gradiëntalgorithme bepaald door dezelfde line-15 aire differentievergelijking van de eerste orde maar met complexe grootheden.

Deze complexe uitvoering van de voornoemde zelfinstellende lineaire egaliseerinrichting wordt eveneens gebruikt bij het werken met een enkele weg in plaats van de basisuitvoering met een transversaal filter.

20 Daartoe associeert men de enkele weg met een kwadratische weg waaraan men de Hilbert getransformeerde van het signaal van de enkele weg toevoert .

De fas ever storing is van relatief belang met betrekking tot de transmissiecapaciteit. In het bijzonder in een telefonienetwerk treedt 25 zij op met een niveau dat niet hinderlijk is voor conversatie of voor gegevenstransmissie met kleine doorstroming (1200 bit/s) maar zij wordt problematisch voor gegevenstransmissies met grote doorstroming (9600 bit/s).

Zij kan uit verschillende componenten bestaan: - frequentieverschuiving ten gevolge van bij voorbeeld modulatie en de-30 modulatie, waarbij de draaggolven niet vergrendeld zijn, - een constante fase-afwijking, - een periodieke fase-afwijking met de frequentie van de netaansluiting of haar harmonische, die in het bijzonder optreedt bij gebruik van bovenleidingen, 35 - en een willekeurige faseversehuiving met lage frequentie ten opzichte van de grootte van de kanaalband.

De f as ever storingen kunnen beschouwd worden als afkomstig van variaties in de karakteristieken van het transmissiekanaal. Zij kunnen 800 2 4 78 -U- $ echter met uitzondering van hun continue componenten of laagfrequente componenten, niet geëlimineerd worden met de lineaire zelfinstellende egaliseerinrichtingen die gebruikt worden ter correctie van de verstoringen in de amplitude en de groepspropagatietijd van het transmissie-5 kanaal, omdat die een zeer trage convergentiesnelheid hebben. In feite benodigt de voornoemde correctie zelfinstellende egaliseerinrichtingen met een lange impulsresponsie ten opzichte van die van het transmissie-kanaal, hetgeen rekening houdend met de transmissiesnelheid een groot aantal coëfficiënten met zich mee brengt. De convergentiesnelheid van een 10 lineaire zelfinstellende egaliseerinrichting is echter cm stabiliteitsredenen des te langzamer naarmate het aantal coëfficiënten groter is.

Zij is bij een eerste benadering omgekeerd evenredig met het aantal coëfficiënten. Daarom kan eliminatie van faseverstoringen en verstoringen in het algemeen toegevoegd worden aan de snelle variaties van het trans-15 missiekanaal met behulp van complementaire correctieketens.

Het is bij voorbeeld bekend aan de ontvangstzijde tussen een lange lineaire zelfinstellende egaliseerinrichting en een beslissingsketen, die een schatting van uitgezonden symbolen levert, een korte lineaire zelfinstellende egaliseerinrichting te plaatsen met een enkele coëffi-20 ciënt. Het is eveneens bekend aan de ontvangstzijde van een transmissie-lijn voor numerieke gegevens met amplitudemodulatie met twee draaggolven in kwadratuur, achter de demodulator een lange lineaire zelfinstellende egaliseerinrichting te plaatsen gevolgd door een zelfinstellende complexe faseverschuiver waarvan de faseverschuivingshoek wordt ingesteld om de 25 gemiddelde kwadratische fout te minimaliseren volgens een algorithme die evenals die van de egaliseerinrichting bepaald wordt door een- lineaire differentievergelijking van de eerste orde met complexe grootheden.

De werking van deze twee opstellingen is niet bevredigend omdat men in de praktijk te maken krijgt met frequentie-afwijkingen, zodat de 30 complementaire correctieketens niet in staat zijn om te volgen. Men heeft ook reeds voorgesteld deze opstellingen te verbeteren door in het eerste geval ketens toe te voegen waarmee de coëfficiënten van de lange lineaire zelfinstellende egaliseerinrichting te vermenigvuldigen zijn met de coëfficiënt van de korte zelfinstellende lineaire egaliseerinrichting op 35 een wijze waarbij de amplitude van de correcties geëist door deze laatste beperkt worden, hetgeen echter een groot aantal berekeningen noodzakelijk maakt en in het tweede geval door voor de lange zelfinstellende complexe lineaire egaliseerinrichting een tweede zelfinstellende complexe fase- 800 2 4 78 * 4 -5- e verschuiver te plaatsen, die steeds is opgencmen tussen een faseregellus van de eerste orde, -waarvan, de fas evers chuivingshoek wordt ingesteld om de gemiddelde kwadratische fout aan de uitgang van de egaliseerinrich-ting te minimaliseren, waarbij de verbetering echter in het bijzonder bij 5 een belangrijke frequentie-afwijking niet voldoende is.

De uitvinding heeft ten doel een betere correctie voor fasever-schuivingen en in het bijzonder verstoringen ten gevolge van frequentie-afwijkingen te verschaffen, waarbij de kwaliteit of de doorstroming van een synchroon transmissiekanaal met gegevens in een gestoorde omgeving, 10 zoals een geschakeld telefonienetwerk, verhoogd wordt.

De uitvinding gaat uit van een werkwijze ter compensatie van faseverstoringen aan de ontvangstzijde van een gegevenstransmissiekanaal met een modulatieritme 1/ΔΤ en met een beslissingsketen die een schatting van de uitgezonden symbolen levert. De werkwijze volgens de uitvinding 15 bestaat in vermenigvuldiging van ontvangen symbolen, die in complexe vorm gebracht zijn met een fase- en kwadratuurcomponenten met een complexe coëfficiënt, alvorens hen naar de beslissingsketen te voeren, waarbij deze complexe coëfficiënt wordt bepaald door een relatie van de vorm:

Vi = [·\ -λ (Tk - Vy*] [-1 Fk( 20 waarin λ een reële positieve coëfficiënt is, 2fc y^. de geconjugeerde van het complexe symbool ontvangen op het moment K. ΔΤ + t (t is het moment dat als oorsprong van de tijd aan de ontvangstzijde is gekozen), 25 v, het op het genoemde moment naar de beslissingsketen gevoerde symbool, de schatting op het genoemde moment van het ontvangen signaal,

£.. het foutsignaal afkomstig van het faseverschil tussen het naar de J

beslissingsketen gevoerde symbool en de door deze laatste gemaakte schatting op het moment j. Δ T + t , 30 F ( £ .) een lineaire functie van foutsignalen

^ J J

Bij voorkeur worden de ontvangen symbolen door een lange zelf- instellende complexe lineaire egaliseerinrichting geleverd, waarbij de zelfinstelling plaatsvindt met behulp van een foutsignaal afkomstig van de verschillen tussen de naar de beslissingsketen gevoerde symbolen en de 35 door deze laatste verkregen schattingen, waarbij de verschillen vermenigvuldigd worden met de geconjugeerde van de complexe coëfficiënt.

De uitvinding wordt toegelicht aan de hand van de tekening: 800 24 78 -6- *

Fig. 1 toont een algemeen schema van een synchrone transmissie-inrichting voor gegevens met amplitudemodulatie met twee draaggolven in kwadratuur; fig. 2 toont het schema van een elementaire lineaire egaliseer-5 inrichting; fig. 3 toont het schema van een canplexe lineaire egaliseerin-richting; fig. k detailleert de verstoringscorrectieketen uit fig. 1; fig. 5 toont een reductieketen voor faseverstoringen die bruik-10 baar is in de verstoringscorrectieketen van fig. U en gebruik maakt van de werkwijze volgens de uitvinding.

Hierna wordt het gebruik van de werkwijze volgens de uitvinding voor een synchrone transmissie-inrichting voor gegevens met amplitudemodulatie met twee draaggolven in kwadratuur (QAM) beschreven.

15 Fig. 1 heeft ten doel de uitvinding in een dergelijk systeem te plaatsen. Zij toont een algemeen schema van een synchrone transmissie-inrichting voor gegevens gebruik makend van de modulatiesoort QAM.

Men onderscheidt in fig. 1 een zendgedeelte 1, dat door middel van een transmissiekanaal 3 met een ontvangstgedeelte 2 is verbonden.

20 Het zendgedeelte heeft een binaire gegevensbron 10 gevolgd door een versluierketen 11, een codeerketen 12, een vormingsfilter 13 en een modulator 1U.

De bron 10 levert de uit te zenden binaire gegevens.

De versluierketen 11 geeft de som modulo 2 van binaire gegevens 25 van de bron 10 met een pseudo-willekeurige binaire reeks met dezelfde doorstroming. Zoals bekend uniformeert zij de amplituden van de lijnen van het frequentiespectrum van de binaire gegevens, hetgeen onder andere de terugwinning van het ritme aan de ontvangstzijde vergemakkelijkt.

De codeerketen 12 zet de binaire gegevens om in complexe symbolen 30 met lagere doorstroming. In het geval van QAM modulatie 16 kan een complex symbool vier amplitudeniveaus innemen en vier verschillende fase-niveaus, en kcmt het overeen met een binair woord met U bits hetgeen het mogelijk maakt cm een doorstroming van symbolen of een modulatiesnelheid te verkrijgen die vier keer zo laag is als de binaire doorstroming. De co-35 deerketen 12 heeft twee uitgangen, waarop parallel de faseccmponent en de kwadratuurcomponent van de symbolen beschikbaar zijn.

Het vormingsfilter 13 bestaat uit twee parallelle filters, die 800 2 4 78 * * -7- β de componenten van de symbolen verwerken en bun frequentiespectrum overeenkomstig de kriteria van H. Nyquist begrenzen. Deze filters hebben bij voorbeeld een verhoogde cosinuskarakteristiek.

De modulator 1b is een modulator met twee draaggolven in kwadra-5 tuur. Het ontvangt de twee gefilterde componenten S’.. en S’ en twee kwadratuurversies van een zenddraaggolf

Aan haar uitgang verschijnt een signaal e (t) gevormd door de son van de produkten van de componenten van de symbolen door de twee kwadratuurversies van de zenddraaggolf.

10 Een niet getoond laagdoorlaatfilter wordt vaak tussen de modula tor 1k en het transmissiekanaal opgenomen cm de band van het uitgezonden signaal tot die van het transmissiekanaal 3 te beperken.

Het ontvangstgedeelte 2 heeft een demodulator 20 gevolgd door een verstoringscorrectieketen 21, een decodeerketen 22 en een ontsluier-15 keten 23. Zij heeft bovendien een periodeterugwinningsketen 2k, die met haar ingangen aan de uitgangen van de demodulator 20 is verbonden en waarvan de uitgangen met de verst or ingscorr eet ie-inrichting 21, met de decodeerketen 22 en met de ontsluierketen 23 zijn verbonden.

"De demodulator 20, vaak vooraf gegaan door een de band van het 20 ingangssignaal van het ontvangstgedeelte beperkend filter, is een demodulator met'twee draaggolven in kwadratuur. Het ontvangt enerzijds het signaal r (t) afkomstig van het transmissiekanaal en anderzijds twee kwadratuurversies van een ontvangstdraaggolf met dezelfde periode als de zenderdraaggolf. De ontvangerdraaggolf is niet met de zenderdraaggolf 25 vergrendeld en vertoont ten opzichte van deze laatste een met de tijd variërende faseverschuiving θ^. De demodulator 20 levert op elk van de uitgangen twee gedemoduleerde signalen, waarvan de ene x' (t) in fase is en de ander x'’ (t) in kwadracuur is.

De periodeterugwinningsketen 2h herwint de periode h^ (t) van de 30 verzonden symbolen of de modulatiesnelheid, dat als kloksignaal dient voor de verstoringscorrectie-inrichting 21. Het geeft eveneens door vermenigvuldiging van de periode h^ (t) de binaire gegevens. In het beschouwde voorbeeld, waar het zendvormingsfilter 13 een verhoogde eosinus-vorm heeft, werkt de periodeterugwinningsketen uitgaande van een lijn 35 met de halve frequentie van de modulatiesnelheid in het gedemoduleerde signaal.

De verstoringscorrectie-inrichting 21, die later gedetailleerd zal 8 0 0 2 4 78 -8- 4 0 worden, elimineert van de gedemoduleerde signalen x' (t) en x" (t) enerzijds de lineaire verstoringen in de amplitude en de groepspropagatie-tijd geïntroduceerd door het transmissiekanaal en anderzijds de fase-verstoringen zonder de frequentie-afwijking en de faseverschuiving ten 5 gevolge van het feit, dat de draaggolven van de zender en van de ontvanger niet onderling vergrendeld zijn.

De decodeerketen 22 vertaalt binair de symbolen die het door de verstoringscorrectie-inrichting 21 aangeboden krijgt. Het ontvangt daartoe twee kloksignalen, waarvan de een de zendfrequentie van de symbolen 10 heeft en de ander de zendfrequentie van de binaire gegevens heeft.

De ontsluierketen 23 maakt het terugvinden aan de ontvangstzijde mogelijk de aan de zendzijde door de gegevensbron 10 afgegeven binaire gegevens terug te winnen.

Met uitzondering van de verstoringscorrectie-inrichting zullen 15 de verschillende genoemde ketens niet gedetailleerd worden, omdat zij geen deel uitmaken van de uitvinding en het onderwerp zijn van een aantal artikelen. Hierbij kan bij voorbeeld verwezen worden naar het boek "Principles of data communication" van Lucky (E.W), Salz (J.) en Weldon (E.J.) bij Mc GMW-HILL 1968.

20 Alvorens de correctieketen (21 in fig. 1) te beschrijven is het nuttig de voornaamste eigenschappen van deze egaliseerinrichtingen in herinnering te brengen.

De complexe lineaire egaliseerinrichting is de versie voor twee wegen in kwadratuur van de elementaire lineaire egaliseerinrichting met 25 éên weg gevormd door een transversaalfilter in het tijddomein en met beheerste gewogen coëfficiënten. Dit laatste is onderwerp van een aantal artikelen in het bijzonder die van Lucky (R.w) getiteld: "Automatic equalization for digital communication" en "Techniques for adaptive eqaulization of digital communication system" in 30 B.S.T.J. (April 65) no. ij· pp 5^7-5^8 et (Februari 1966) U5 no. 2 pp 255-286. Het is getoond in fig. 2 en geplaatst tussen een bemonsteraar 25, die in het ritme 1/ΔΤ werkt en monsters x^. ^ afgeeft, en een beslis singsketen b6 gevormd door een detectieketen met drempels, die de monsters y^ van het geëgaliseerde signaal ontvangt en een schatting 35 van de overeenkomstige symbolen afgeeft. Het bestaat uit: - een tussengeschakelde vertragingslijn kj met een eenheidstijdinterval ^T, die de te egaliseren monsters ^ ontvangt, 800 2 4 78 • % -9- ê 1 o zx - vermenigvuldigers h8 die met weegcoëfficiënten h^».·, h^,.., h ^ inwerken op monsters x^. x^,..., χ^+η, die beschikbaar zijn op de ingang, de aftakkingen en de uitgang van de vertragingslijn Vf, - een sammator U9, die de som vormt van de gewogen monsters en de

5 monsters y van het geëgaliseerde signaal afgeeft, iC

- en niet getoonde regellussen, die de weegcoëfficiënten bepalen.

De monsters y, van het uitgangssignaal worden gedefinieerd als functie van de monsters x^ x^.,... χ^+η van het ingangssignaal door de relatie 1_ 10 yk= > ^>4 (1) j = - n

Deze relatie toont, dat de reeks coëfficiënten hjj. de discrete impulsresponsie van de egaliseerinrichting op het moment kΔτ definieert.

Het is gebruikelijk het in een verkorte vectoriële vorm te brengen door met 3^, de eenkolcms matrix geassocieerd met de vector toe te wijzen waar-15 van de componenten de monsters van het ingangssignaal zijn die zijn opgeslagen in de vertragingslijn ^7 op het moment k&T en waarvan de getrans-poneerde gevormd vordt door ί= \ΐ..... ^..... ^k-n] en door aan H^., de matrix met êên kolan. toe te kennen die geassocieerd 20 is met een vector en waarvan de componenten de weegcoëfficiënten zijn op hetzelfde moment en waarvan de getransponeerde gevormd wordt door _ Γ, 1 ,0 ,-n \ [hk,··,5 \.....h k

De scalaire grootheid y^ bedraagt: <2) 25 De zelfinstelling wordt gevormd door in de loop der tijd de weeg coëfficiënten te wijzigen, dat wil zeggen wijziging van de componenten van de vector E op een wijze waarbij de verschillen tussen het geëgaliseerde signaal y^ en haar waarde a^_ geschat door de beslissingsketen of haar exacte waarde a^ indien het van de ontvanger bekend is geminimali-30 seerd worden. Daartoe voert men een leerproces uit op de vector H in het ritme 1/ΛΤ volgens een algorithms gedefinieerd door een lineaire differentievergelijking van de eerste orde. Een van de meest gebruikte algo-ritbmen, bekend onder de naam van gradiëntalgoritbme, wordt gedefinieerd door de vectoriële vergelijking: 8 0 0 2 4 78 0 -10- ζ+1 - ^ * (¾ - V ί <3)

De asterisk geeft "bij afspraak aan, dat het een complexe geconjugeerde term betreft. M is een positieve constante en is een verhogings-stap en yjj. " is een foutfunctie.

5 Voor verdere details over deze algorithmen wordt verwezen naar het artikel van Macchi (C.), Jouannaud (J.R.) en Macchi (0.) getiteld "Recepteurs adaptatifs pour transmissions de données" in 30, no. 9-10, 1975 pg 311-330.

De complexe lineaire egaliseerinrichting realiseert op een ccm-10 plex signaal, dat wil zeggen op twee beschouwde onafhankelijke reële signalen zoals de reële en imaginaire gedeelten van een complex signaal, dezelfde bewerking als de voornoemde lineaire egaliseerinrichting op een reëel signaal. Het heeft twee ingangen en twee parallelle uitgangen. Het

A

is getoond in fig. 3 en wordt voorafgegaan door een dubbele bemonste- 15 raar 50 en gevolgd door een dubbele beslissingsketen 51·

De dubbele bemonsteraar werkt in het ritme 1/Δ T en geeft parallel monsters x'^ ^ en x"^ ^ van twee onafhankelijke ingangssignalen af.

De beslissingsketen 51 levert parallel schattingen a1^ en a'^ van monsters y' en y" , die zijn afgegeven door de complexe lineaire egali-J& i£ 20 seerinrichting op haar twee parallelle uitgangen.

De complexe lineaire egaliseerinrichting wordt gevormd door vier elementaire lineaire egaliseerinrichtingen 52, 53, 5^ en 55 en twee som- mators 56 en 57. De elementaire egaliseerinrichtingen 52, 53, 5^· en 55 hebben gelijke vertragingslijnen. Zij hebben twee aan twee 52 en 55» 25 respectievelijk 53 en 5^ hetzelfde stel coëfficiënten ïf’ respectievelijk -¾. ψ «··«» ·· H . De ingangen van de elementaire egaliseerinrichtingen 52 en 53 zijn parallel verbonden en ontvangen de monsters x'^ ^. Hetzelfde geldt voor de elementaire egaliseerinrichtingen 5^ en 55 die de monsters x"^ ^ ontvangen. De uitgangen van de elementaire egaliseerinrichtingen 53 en 55 30 zijn verbonden met de scmmator 57» die signalen samenvoegt en aan de uitgang de monsters y", levert. De sommator 56 is met een optellende in- j£ gang met de elementaire egaliseerinrichting 52 verbonden en is met een aftrekkende -ingang met de elementaire egaliseerinrichting 5^ verbonden en levert aan de uitgang monsters y'^.

35 Met gebruik van de voorgaande notaties voor de elementaire line aire egaliseerinrichting kan men de monsters y'^ en y"^ van de uitgangssignalen uitdrukken door middel van de relaties: 800 2 4 78 -11- Λ ’ fï + fV *k ÏC’ is per definitie de vector, -waarvan de componenten zijn

K

x'^ x'^,..., χ,^+η en Χ"·^ <ie vector, waarvan de componenten zijn ς v» „ii „ii ? x k-1»···» x k»*··» x k+n*

En door gebruik van complexe notaties: yk" yl+1Λ " rk + 1 x"k 10 verkrijgt men: ^ - w

Deze relatie is de complexe versie van de relatie (2).

De "reële-ccmplexe" analogie tussen de elementaire lineaire egali-seerinrichting en de complexe lineaire egaliseerinrichting wordt gevonden 15 op het niveau van de algorithmen gebruikt voor de zelfinstelling van de coëfficiënten. Het algorithme van de gradiënt wordt gedefinieerd door een lineaire differentievergelijking van de eerste orde in dezelfde vorm als vergelijking (3) maar met complexe grootheden.

Hk+1 = \ “ μ (½ “ * k ^ 20 waarin een complexe term is, gedefinieerd door: Λ A I · All a. = a\ + i a , £ k k die, zoals in het geval van de elementaire lineaire egaliseerinrichting, vervangen kan worden door de exacte waarde wanneer zij aan de ontvangst zij de bekend is en waarbij de asterisk aangeeft dat het de gecon-25 jugeerde complexe term betreft.

Voor meer details over de complexe zelfinstellende lineaire egaliseer inrichting en, hun zelfinstellende algoritbmen en de rechtvaardiging van hun gebruik voor de egalisatie van twee onafhankelijke wegen in kwadratuur verkregen door hetzij een amplitudernodulatie met twee draaggolven 30 in kwadratuur hetzij door gelijktijdige verwerking van het reële signaal en haar Hilbert getransformeerde wordt in het bijzonder verwezen naar het voornoemde artikel van Macchi (C), Jouannaud (J.P.) en Macchi (0.).

800 2 4 78 -12- *

Er wordt nu teruggekeerd tot de verstoringscorrectie-inrichting 21 van fig, 1, waarvan een uitvoeringsvorm in fig. ^ is getoond voorafgegaan door een dubbele bemonsteraar 30 en gevolgd door een dubbele beslis singsketen 33. Men onderscheidt in deze figuur tussen de dubbele be-5 monsteraar 30 de dubbele beslissingsketen 33, een lange zelfinstellende complexe lineaire egaliseerinrichting 31 gevolgd door een reductieketen door faseverstoringen 32.

De dubbele numerieke bemonsteraar 30 ontvangt op haar twee onafhankelijke ingangswegen gemoduleerde signalen x'(t) en x"(t) afkomstig 1 o van de synchrone demodulator (20 in fig. 1) en levert monster koppels x'k ^ en x^ i in een ritme 1/ΔΤ gelijk aan de modulatiesnelheid h^(t) onderbroken door de periodeterugwinningsketen (2k in fig. 1).

De lange zelfinstellende complexe lineaire egaliseerinrichting 31 corrigeert de lineaire verstoringen in de amplitude en de groepspropa-15 gatietijd geïntroduceerd in het transmissiekanaal en levert monsters y'k en y"^ van geëgaliseerde signalen, die met de complexe notaties als gebruik in de voorgaande herinnerende theorie over de complexe lineaire egaliseerinrichtingen geschreven kunnen worden als: ^ = ¾ · \ 20 De reductieketen voor faseverstoringen 32 vermenigvuldigt het com plexe signaal y die het van de lange zelfinstellende complexe lineaire j£ egaliseerinrichting 31 ontvangt met een complexe coëfficiënt m^, waarvan de modulus in de buurt van de eenheid ligt, hetgeen het mogelijk maakt in het vervolg 1 /m^ aan m^ gelijk te stellen. De monsterkoppels v'^ en 25 v"k die het afgeeft kunnen geschreven worden als \= T'k+1 T\ * \ yk= \ ί · \

De beslissingsketen 33 gevormd door twee enkele ketens 38 en 39 levert de geschatte componenten a'^ en a"^ van het complexe symbool, dat 30 is af gegeven in responsie op de componenten v'^ en v"^ van het complexe symbool dat ontvangen en verwerkt is door de verstoringscorrectieketen.

In deze gehele beschrijving kunnen de geschatte componenten a'k en a"k vervangen worden door de componenten a' en a" van het afgegeven symbool & i£ wanneer zij aan de ontvangstzijde bekend zijn zoals in werkelijkheid het 35 geval is gedurende de leertijd voorafgaand aan de effectieve transmissie van gegevens.

De lange zelfinstellende complexe lineaire egaliseerinrichting 31 8 0 0 2 4 78 t -13- is in fig. k gedetailleerd in blok 3U met vier elementaire egaliseer-inrichtingen en in een blok 35, die schematisch de regelketens toont, die de zelfinstelling van de coëfficiënten van de elementaire egaliseer-inrichtingen verzorgt. De opbouw en de verbindingen van de blok 35 zijn 5 met bekende technieken uitgevoerd uitgaande van het gebruikte algorithme voor de zelfinstelling van de coëfficiënten. De zelfinstelling van de coëfficiënten vindt plaats door minimalisering van een foutsignaal gedefinieerd door de verschillen tussen de ontvangen symbolen v^, die zijn toegevoerd aan de beslissingsketen 33, en de geschatte symbolen a^ die 10 door deze laatste geleverd zijn. Dit algorithme kan een gradiëntalgorithme zijn en kan een lineaire vergelijking zijn met verschillen van de eerste orde in de vorm: K -w (Tk - V ί

In dit laatste geval vereist het gebruik van het algorithme de 15 verbinding van de ingang van de blok 35 niet niet alleen de uitgang van de beslissingsketen 33 maar eveneens met de keten 37, die de complexe coëfficiënt m^ levert van de reductieketen voor de faseverstoringen 32. Daarentegen maakt dit het mogelijk, door vermenigvuldiging van het foutsignaal met de geconjugeerde van de complexe coëfficiënt m^, voor de 20 regeling van de coëfficiënten van de lange zelfinstellende complexe lineaire egaliseerinrichting 31 niet de door de reductieketen voor de faseverstoringen 32 gegeven correcties in beschouwing te nemen en dientengevolge de werking van de lange zelfinstellende complexe lineaire egaliseerinrichting 37 en van de reductieketen voor de faseverstoring 32 te 25 decorreleren,

De laatste vergelijking kan eveneens geschreven worden in de vorm:

Ci ·Κ-» K-\\) ί hetgeen leidt tot een andere realisatie van het blok 35 en tot vervanging aan haar ingang van het signaal v, door het signaal y, .

A. j£ 30 De reductieketen voor de faseverstoringen 32 wordt gevormd door een complexe vermenigvuldiger 3β en een regelketen 37, die haar complexe coëfficiënt m^. levert door gebruik van een algorithme gedefinieerd door de lineaire differentievergelijking van de vorm:

Vr λ (¾- V 7" (!,) 800 2 4 78 -1U- # •waarin £. een foutsignaal is afkomstig van het faseverschil tussen het naar de beslissingsketen gevoerde symbool en de door deze laatste gemaakte s diatting op het moment j. Δ T + t (waarin tQ het moment in de oorsprong is aan de ontvangstzijde) en waar F, ( £ .) een lineaire functie KI j 5 is van tenminste de foutsignalen £fc £

Het gebruik van een bekend gradiëntalgorithme zal een coëfficiënt g geven gedefinieerd door een lineaire differentievergelijking van de Λ vorm: SW1 = sk - λ (Tk - V yk 10 Het bewijst, dat men met een dergelijk algorithme geen belangrijke 1 1 frequentιe-afwi<jking bij voorbeeld groter dan van kan ver krijgen. Daarom wordt men gedwongen een extra fasecorrectie uit te voeren en een complexe coëfficiënt van de vorm g exp (i Θ, ) te gebruiken. Men vermijdt rekening te houden met deze fasecorrectie bij de regeling, 15 waarbij de coëfficiënt g geleverd wordt door vermenigvuldiging van de fout (v^ - a^) door de fasehoek tegenover exp (-i ü^) op een wijze, dat de coëfficiënt g verkregen wordt uitgaande van een algoritbme van de i£ vorm:

gk+1 ’ Sk - λ <\ - V yk exp (-1V

20 De fasecorrectiehoek wordt afgegeven door een regeleenheid voor welke de frequentie-afwijking een snelheidsfout is. Deze regeleenheid heeft dus een orde hoger of gelijk aan 2. Zij wordt bepaald door een lineaire differentievergelijking van de vorm: 0,=3 - F, ( £ ) k+1 k k j 25 waarin F. ( £.) een lineaire functie van de foutsignalen £. is.

k j J

Het geeft dan: 800 2 4 78 t -15- «W1 ^ (i W = sk - λ (Tk - \) y* exp (- i 0S) xexp [i (\-Fk (£.)_ en met \ = gk exp (+ i efc) 5 krijgt men

Vi* \ - λ <\ - V y*J e2® [- 1 pk (ε j[ hetgeen vergelijking (k) is.

De functie F, ( £ .) heeft hij voorkeur de vorm: k j k W- yi V J2 > ε5 (5) j = -® 10 ^ en ^ zijn positieve constanten.

Het foutsignaal <5 . afkomstig van het faseverschil tussen de naar de heslissingsketen 33 gevoerde symbolen en de door deze laatste gemaakte schattingen wordt gelijk genomen aan: £. = lm (v. a*) = v". V . - v'. %". (6) <J J J «3 3 J 0 15 Indien Θ. de fasefout is, die het door de lange complexe lineaire egaliseerinrichting 31 en vermenigvuldigd door de complexe coëfficiënt g.

J

geleverde symbool y. beïnvloedt, wordt zij: J - ·» «A. .A. .A» sin £. = sin (θ. - 6.) = lm exp (- i Θ.). exp i Θ.

J J 0 , J J

rekening houdend met de definitie van Θ.:

J

20 y·. g·= t. exp (- Θ.)

J J J J

7i Si sin S . = lm -£—^ exp (i Θ.)

' [ aj J J

Opmerkend, dat door veronderstelling het uitgangssignaal v. van de

J

reductieketen voor de faseverstoringen 32 gelijk is aan: v. = y. g- exp (i Θ.) U J J u 25 verkrijgt men r T / Tj \ 1 / sm t. = lm f x-“— = -μ ·,- Imv. a.

j vs I hl2 \3 3) hetgeen toont, dat de sinus van de fasefout £ . een functie van de waarde (6) is.

800 24 78 t -16-

Indien de faseregeling correct werkt, is de resterende fasefout £ klein en kan zij gelijk gesteld worden aan haar sinuswaarde. O.a. de termen in 1/1 a.p hehben veel snellere variaties dan die van de termen lm (v. a*). Indien de aan de zendzijde gebruikte versluiering gegeven is,

J J

5 hebben zij over een tijdsinterval, dat kort is ten opzichte van variatie- snelheid van de termen lm (v. a* ), een gemiddelde constante waarde, zo- <3 <3 dat zij in functie (5) vervangen kunnen worden door hun gemiddelde waarde, die dan in rekening wordt gebracht in de coëfficiënten ^ , 'i die dan 'h ' en worden. Men verkrijgt dan voor de functie F (£.) de vorm:

12 k J

k 10 rk ( Tm (vk Φ + Γ2 Λ (Vj t?) j = _ oo

De twee coëfficiënten en worden op bekende wijze bepaald door middel van de transformaties met de lineaire differentievergelijkingen: k ï'l *’2 > ij j = 15 waarbij een faseregeling verkregen wordt, die reëel van de tweede orde (klasse 2) moet zijn en die bij voorkeur een doorlaatband voor de open lus moet hebben die begrensd is tot ongeveer 3 maal de waarde van de maximaal toelaatbare afwijking.

Fig. 5 toont in detail de uitvoering van de reductieketen voor 20 faseverstoringen 32 als in fig. l·. Zij heeft een complexe vermenigvuldiger met twee complexe ingangen gevormd door vier elementaire vermenigvuldigers 100, 101, 102, 103 en twee sommators 10U en 105 met twee ingangen, waarvan de een 10U een aftrekkende ingang is. Deze complexe vermenigvuldiger ontvangt op een eerste ingang het complexe signaal y' + i 25 y"k afkomstig van de lange zelfinstellende complexe lineaire egaliseer-inrichting 31 (fig. b) en op de andere ingang de complexe coëfficiënt m'k + i m"k en levert aan de uitgang het complexe signaal:

Y'k + 1 V"k = (y'k + 1 yV (m'k + 1 mV

Het reële gedeelte m' van de coëfficiënt wordt geleverd door een J£ 30 regelketen h-0. Deze heeft aan de ingang twee vermenigvuldigers 106 en 107 die aan de uitgang via een scmmator 108 verbonden zijn met een omkeer-versterker 109 9 die het doorlopend signaal met een weegfactor - Λ beïnvloedt en met een numerieke integratielus het signaal m'k afgeeft.

800 24 78 -17- $

De vermenigvuldiger 106 heeft twee ingangen, waarvan de een met de ingang van de reductieketen voor de faseverstoringen is verbonden en waarop het signaal y" beschikbaar is, en waarvan de ander met de uitgang van een sommator 110 met twee ingangen verbonden is, waarvan de optellen-5 de ingang met de ingang van de drempelketen 39 van de beslissingsketen verbonden is en waarop het signaal v"k beschikbaar is en waarvan de aftrekkende ingang met de uitgang van dezelfde drempelketen 39 verbonden is en waarop de component a"k van het geschatte symbool beschikbaar is.

Het geeft een signaal: 10 (v"k - a"k) y"k

De vermenigvuldiger 107 heeft twee ingangen waarvan de een met de ingang van de reductieketen voor de faseverstoringen verbonden is en waarop het signaal y’ beschikbaar is en waarvan de ander met de uitgang l£ van een sommator 111 met twee ingangen verbonden is waarvan de optellende 15 ingang met de ingang van de drempel'keten 38 van de beslissingsketen is verbonden en waarop het signaal v'k beschikbaar is en waarvan de aftrekkende ingang verbonden is met de uitgang van dezelfde drempelketen 38 waarop de component aT van het geschatte symbool beschikbaar is. Het uit-gangssignaal daarvan is: 20 (v'k - a'k) y'k

De omkeerversterker 109 levert het signaal - >l[(Y"k - a"k) y"k + (v’k - a'k) of ook -λ Re [(Yk-\)y*_ 25 De numerieke integratielus volgend op de omkeerversterker 109 wordt gesloten met een sommator 112. Zij bestaat als bekend uit een vertragings-keten 113 met een vertraging ΔΤ en o.a. een tussengevoegde vermenigvuldiger 11¾ en een sommator 115 tussen de uitgang van de sommator 112 en de vertragingsketen 113. De sommator 112 levert aan de uitgang het signaal: 30 m'k - λ Re (vfc - a^) yj

De vermenigvuldiger 11¾ ontvangt dit signaal op de ene ingang en op de andere ingang het signaal: cos F, (€.) k j' geleverd door een trigonometrische functiegenerator 116 en levert een 35 signaal: 800 2 4 78 -18- (n’k - λ B e [(Tk - \) y* ] ) cos k (6.)]

De s ommat or 115 ontvangt dit signaal op de ene ingang en op de andere ingang een signaal afkomstig van een vermenigvuldiger 117, die, zoals verder zal "blijken, gelijk is aan: 5 (m"k - λ lm [(Tk - V *k. ) Si“ ,Fk (£ό}] en levert een signaal m'k+^ gelijk aan: * * m'k+1 * B e λ (\ - \> 3Ï > < - 1 Fk (T)

Het uitgangssignaal van de sommator 112 wordt o.a. gevoerd naar een vermenigvuldiger 118, die op haar andere ingang het signaal 10 sin |jk (6j) geleverd door de trigonometrische functiegenerator 116 ontvangt en het signaal Λ fc* (m'k - λ Re (vk - \) 7* ) sin (£^) levert, dat gebruikt wordt ter verkrijging van het imaginaire deel van de 15 coëfficiënt m^.

Het imaginaire deel m"k van de complexe coëfficiënt van de reductie-keten voor de faseverstoringen wordt verkregen met een regelketen Ui met dezelfde uitvoering als de regelketen ^0. Deze regelketen U1 heeft aan haar ingang twee vermenigvuldigers 126 en 127, die via een sommator 128 20 zijn verbonden met een omkeerversterker 129, die het doorlopend signaal met een weegcoëfficiënt - A beïnvloedt en met een numerieke integratie-lus het signaal m" afgeeft.

i£

De vermenigvuldiger 126 heeft twee ingangen, waarvan de een is verbonden met die van de reductieketen voor de faseverstoringen en waarop 25 het signaal y"k beschikbaar is en waarvan de ander met de uitgang van de sommator 111 verbonden is en waarop het signaal v'k - a'k beschikbaar is. Het geeft aan de uitgang het signaal: (TV - aV y"k

De vermenigvuldiger 127 heeft twee ingangen, waarvan de een met 30 de ingang van de reductieketen voor de faseverstoringen verbonden is en waarop het signaal y* beschikbaar is en waarvan de ander met de uitgang van de sommator 110 verbonden is en waarop het signaal v"k - a"k beschikbaar is. Het geeft aan de uitgang het signaal: 800 2 4 78 -19- 0 - *V y\

De sommator 128 heeft een optellende ingang verbonden met de uitgang van de vermenigvuldiger 127 en een aftrekkende ingang verbonden met de uitgang van de vermenigvuldiger 126, -waarbij de cmkeerversterker 129 5 een signaal afgeeft gelijk aan: -λ[(ν\ - aV y'k - (T'k - a'k> y\] of ook -λ ^ l(vk - V yk_

De numerieke integratielus volgend op de omkeerversterker 129 wordt 10 gesloten door een sommator 132. Zij heeft een vertragingsketen 133 met een vertraging ΔΤ en onder andere een tussengevoegde vermenigvuldiger 13^· en een sommator 135 tussen de uitgang van de sommator 122 en de vertragingsketen 133. De sommator 132 levert aan haar uitgang het signaal: m'^-λϊηι [<\-Vyk] 15 De vermenigvuldiger 13U ontvangt dit signaal op de ene ingang en op de andere ingang het signaal: te « 008 [rk (V.

geleverd door de trigonometrische functiegenerator 116 en levert het signaal: 20 (m"k - λ ïm ~ V 7k ^ C0S Fk ^j^

De sommator 135 ontvangt dit signaal op een optellende ingang en ontvangt op een aftrekkende ingang het signaal: (m'k - Ah e [(vk - V yk_ ) Sin ^ (£.) geleverd door de vermenigvuldiger 118 en levert aan de uitgang een signaal 25 “"k+i gelijk aan: m"k+i = 111 }\ - λ (\ - V yk> exp ( - 1 Fk 'V1- (8)

De relaties (7) en (8) kunnen samengenomen worden tot een enkele relatie die de complexe coëfficiënt ιη^+^ definieert: \+1 = ["k - λ (vk - V yï] ex» ( - 1 Pk (£ j}) 30 die identiek is aan de eerder gegeven relatie {h).

Het uitgangssignaal van de sommator 132 wordt eveneens naar de vermenigvuldiger 117 gevoerd die op een andere ingang het signaal: 800 2 4 78 -20- Γ* τ * sin F ( £ .)

L -Κ j J

geleverd door de trigonometrische functiegenerator 116 ontvangt en het signaal: (m"k - λ im - \) yj _ ) sin Ffc ( ^ 5 levert ter verkrijging van het reële deel van de coëfficiënt m^.

De functie F. ( £ .) wordt naar de trigonometrische functiegenera-k j tor 116 gevoerd via een numeriek filter 1U0 met twee in een scmmator 1^1 samenkanende parallelle takken, van welke de ene tak een versterker lk2 heeft die het daardoor lopend signaal met een weegfaktor ί1 beïnvloedt 10 en waarvan de andere tak een numerieke integrator gevolgd door een versterker 143 heeft die het daardoor lopend signaal met een coëfficiënt ft'2 beïnvloedt. Dit numerieke filter 1bO ontvangt een ingangsgrootheid £. en levert aan de uitgang een signaal F, ( £ .) gedefinieerd door de k k j relatie: k 15 = »'i W, > £j j = -o·

Het ingangssignaal ε van het numerieke filter 1^0 (fig. 5) i£ wordt geleverd door twee vermenigvuldigers 136 en 137* waarvan de uitgangen zijn verbonden met een sanmator 138. De vermenigvuldiger 136 heeft twee ingangen waarvan de een met de uitgang van de drempelketen 39 van de 20 beslissingsketen is verbonden en waarop de component a" van de geschatte i£ symbolen beschikbaar is en waarvan de andere ingang met de uitgang van de sommator 10U verbonden is waarop het signaal v'k beschikbaar is.

De vermenigvuldiger 137 heeft twee ingangen, waarvan de een met de uitgang van de drempelketen 138 van de beslissingsketen verbonden is en waar-25 op de component a' van de geschatte symbolen beschikbaar is en waarvan de andere ingang met de uitgang van de sommator 105 verbonden is waarop het signaal v"k beschikbaar is. De vermenigvuldiger 136 is met een aftrekkende ingang van de sommator 138 verbonden terwijl de vermenigvuldiger 137 met een optellende ingang van dezelfde sommator 138 verbonden 30 is met als uitgangssignaal van deze scmmator 138: ek-Tk*'k- *"* - * <\ *?

Het voorbeeld van de reductieketen voor de faseverstoringen is beschreven binnen het kader van een gegevenstransmissie met amplitudemodu-lator met twee draaggolven in kwadratuur en met voor de transmissie twee 35 gescheiden wegen in kwadratuur. Zij kan echter ook gebruik:worden voor 800 24 78 0 -21- een gegevenstransmissie over een enkele weg, waarbij de werkingsverge-lijkingen geldig blijven onder de conditie enerzijds de Hilbert getransformeerde van het signaal van de enkele weg te verkrijgen, het dan als het signaal van de weg in kwadratuur te beschouwen en aan het eind van de 5 bewerking opnieuw de Hilbert getransformeerde van het signaal van de weg in kwadratuur te nemen en het van het signaal van de enkele weg af te trekken en anderzijds in de diverse vergelijkingen het imaginaire gedeelte a"k van de geschatte symbolen te annuleren.

800 24 78

Claims (4)

1. Werkwijze ter reductie van de faseverstoringen aan de ontvangst-zijde van een gegevenstransmissiekanaal werkend in een modulatieritme 1/ΔΤ en bestaande aan de ontvangstzijde uit een beslissingsketen die uitgaande van de ontvangen symbolen een schatting van de uitgezonden 5 symbolen levert, met het kenmerk, dat de ontvangen symbolen, in complexe vorm met hun fase- en kwadratuurcomponenten, alvorens naar de beslissingsketen gevoerd te worden, vermenigvuldigd worden met een complexe coëfficiënt gedefinieerd door een relatie van de vorm: Vi= [\ -λ (\ - Vy* jexp [-1 Fk(V 10 waarin λ een reële coëfficiënt is, y. de geconjugeerde is van het ontvangen symbool op het moment KAT + t 1C O (met t als de oorsprong van de tijdas), v, het op het genoemde moment naar de beslissingsketen gevoerde symbool is, s. 15 de schatting op het genoemde moment van het ontvangen symbool is, een fout signaal is afkomstig van het faseverschil tussen het naar de J beslissingsketen gevoerde symbool en de door deze laatste op het moment j.AT + t gemaakte schatting, F, ( £ .) een lineaire functie is van tenminste foutsignalen £.. k j j

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de functie F, ( £ .), die gebruikt wordt voor het definiëren van de complexe coëffi-k J ciënt, de vorm heeft: k V£j>- *'i j = - co waarbij ft' ^ en reële constanten zijn.

3. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het foutsignaal gelijk genomen wordt aan het imaginaire deel van het complexe produkt van het naar de ingang van de beslissingsketen gevoerde symbool en van de geconjugeerde van de door deze laatste gemaakte schatting.

4. Werkwijze volgens conclusie 1 voor gegevenstransmissie met aan de 30 ontvangstzijde voorafgaand aan de beslissingsketen een lange zelfinstel-lende complexe lineaire egaliseerinriehting, die de correctie van lineaire verstoringen in de amplitude en de groepspropagatietijd als gevolg van de transmissie door het kanaal verzorgt, met het kenmerk, dat de zelf- 800 2 4 78 ê -23- instelling van de coëfficiënten van de lange zelfinstellende complexe lineaire egaliseerinrichting plaats vindt met behulp van een foutsignaal afkomstig van verschillen tussen de naar de beslissingsketen gevoerde symbolen en de door deze laatste verkregen schattingen, waarbij de ver-5 schillen met de geconjugeerde van de complexe coëfficiënt vermenigvuldigd worden. 800 2 4 78