NL8001853A

NL8001853A - Poly(m-fenyleenisoftaalamide) vormpreparaten.

Info

Publication number: NL8001853A
Application number: NL8001853A
Authority: NL
Original assignee: Du Pont
Priority date: 1979-03-30
Filing date: 1980-03-28
Publication date: 1980-10-02
Also published as: FR2452511A1; CA1139478A; DE3012235A1; US4243574A; IT8021047A0; JPS55131024A; IT1140791B

Description

U.0.28.796

Poly(m-fenyleenisoftaalamide) vormpreparaten.

Poly(m-fenyleenisoftaalamiden) zijn geschikt voor een grote verscheidenheid commerciële toepassingen. De buitengewone gedrags-eigenschappen van deze polymeren onder spanning en bij hoge temperaturen hebben· hen bijzonder bruikbaar gemaakt in de vorm van 5 bussen, afdichtingen, elektrische isolatoren, compressorschoepen en waaiers, zuigers en zuigerringen, overbrengingsinrichtingen, draad-geleiders, nokken, remvoeringen en koppelingsplaten. Deze polymeren worden vaak bereid in de vorm van coalescerende poeders. De poeders kunnen gevormd worden tot de gewenste eindvorm door vormings-10 technieken of kunnen gevormd worden tot voorraadvormen, zoals staven, buizen en vellen, die op een machine verwerkt kunnen worden tot de gewenste eindvorm.

Het is veelal gewenst vulstoffen op te némen in poly(m-fenyleen-isoftaalamide) preparaten vóór de fabricage tot hun eindvorm of ge-15 wenste vorm. Bijvoorbeeld geeft het mengen van grafiet in een poeder bestemd voor een draagvlak een smerend effect, dat de slijtage-eigenschappen verbetert. Dergelijke toevoegsels zijn tevoren opgenomen door mengen met het coalesceerbare poly(m-fenyleenisoftaal-amide) poeder vóór fabricage tot een voorraadvorm of gevormd eind-20 voortbrengsel. Echter is het gebruik van dergelijke toevoegsels tot dusverre vergezeld gegaan van een overmatig verlies aan mechanische sterkte in het uiteindelijk vervaardigde voortbrengsel. Er bestaat derhalve een noodzaak voor het verschaffen van een coalesceerbaar poly(m-fenyleenisoftaalamide) produkt, dat grotere toevoegsel-25 concentraties bevat dan vroeger mogelijk was zonder achteruitgang van de fysische eigenschappen van het gevormde voortbrengsel.

De onderhavige uitvinding verschaft een coalesceerbaar poly(m-fenyleenisoftaalamide) poeder, dat ongebruikelijk hoge concentraties vulstof bevat, een werkwijze voor de bereiding van deze 50 coalesceerbare poeders en gevormde voortbrengsels daaruit vervaardigd.

In het bijzonder verschaft de onderhavige uitvinding een preparaat, dat in hoofdzaak bestaat uit een coalesceerbaar en verdicht-baar poeder van poly(m-fenyleenisoftaalamide) met een dichtheid 55 van ongeveer 1,0 tot 1,50 g/cmindien samengeperst in een voorvorm en een dichtheid bij sintering van ten minste ongeveer 1,24 g/cnr en ongeveer 1 tot 75 gew.$, betrokken op het totale gewicht van het 8001853 2 preparaat van een deeltjesvormig toevoegsel, waarbij bet toevoegsel tijdens de precipitatie van het poly(m-fenyleenftaalamide) aanwezig is.

De uitvinding verschaft verder een verbetering in de werkwijze 5 voor de bereiding van een coalesceerbaar en verdichtbaar poeder van poly(m-fenyleenisoftaalamide) uit een oplossing van ongeveer 0,5 tot 5»0 gew.%, betrokken uit het totale gewicht van de oplossing, van poly(m-fenyleenisoftaalamide) in een oplosmiddel zoals dimethylformamide en dimethylaceetamide, door de oplossing in aan-10 raking te brengen met water voor het vormen van een suspensie; het roeren van de suspensie en daarna het filtreren van de suspensie voor het winnen van vaste deeltjes van poly(m-fenyleen-isoftaalamide), welke verbetering bestaat uit het toevoegen aan de oplossing van poly(m-fenyleenisoftaalamide) van ongeveer 1 tot 75 % 15 van een deeltjesvormig toevoegsel, betrokken op het gecombineerde gewicht van poly(m-fenyleenisoftaalamide) en toevoegsel, voordat de oplossing in aanraking wordt gebracht met water om het polymeer neer te slaan.

De uitvinding verschaft voorts een gevormd voortbrengsel in 20 hoofdzaak bestaande uit gecoalesceerde en verdichte vaste deeltjes van poly(m-fenyleenisoftaalamide) met een dichtheid van ten minste 1,24 g/cm^ geproduceerd door samenpersen van een coalesceerbaar en verdichtbaar poeder, zoals hiervoor beschreven door het poeder te onderwerpen aan een vormingsdruk van ten minste 69 MPa voor het 25 verschaffen van een voorvorm met een dichtheid van ten minste ongeveer 1,0 g/crt? en het sinteren van de voorvorm door verhitting tot een temperatuur van ongeveer 250 tot 350°C voor het verschaffen van het gevormde voortbrengsel.

De onderhavige uitvinding is gebaseerd op de vondst, dat de 50 toevoeging van modificerende vulstoffen aan poly(m-fenyleenisoftaal-amide) aanzienlijk meer doelmatig is, wanneer de vulstof wordt toegevoegd aan een oplossing van het polymeer voorafgaande aan de precipitatie en vorming van het polymeer voortbrengsel.

De werkwijze voor de bereiding van het poly(m-fenyleenisoftaal-55 amide), gebruikt bij de onderhavige uitvinding, kan dezelfde zijn als hiervoor gebruikt in de techniek en bijvoorbeeld beschreven in het Amerikaanse octrooischrift 5.965*236. Zoals in dit octrooi-schrift beschreven, worden coalesceerbare poeders van poly(m-fenyleenisof taalamide) bereid uit een oplossing van het polymeer in 40 een oplosmiddel zoals dimethylaceetamide (DMAC), waarbij de oplos- 8001853 £ i 3 sing wordt samengebracht met een precipitatiemiddel zoals water, voor het geven van een polymeersuspensie. De suspensie wordt vervolgens gefiltreerd, gewassen en gedroogd, waarbij een filterkoek verkregen wordt, die gemalen wordt en gezeefd tot de gewenste 5 deeltjesgrootte.

Volgens de onderhavige uitvinding wordt het gewenste deeltjesvormige toevoegsel opgenomen door toevoeging aan de polymeeroplos-sing vd<5r precipitatie. Een grote verscheidenheid vulstofprodukten of toevoegsels kan bij de onderhavige uitvinding gebruikt worden, 10 zoals bijvoorbeeld fijnverdeelde metalen, metaaloxiden, mineralen, slijpprodukten zoals siliciumcarbide en diamanten, grafiet, glas, molybdeendisulfide, cryoliet, boornitride, ijzersulfide, klei , mica, vermiculiet, kaolien, andere deeltjesvormige polymeren zoals polytetrafluorethyleen en mengsels van de hiervoor vermelde produk-15 ten. De deeltjesgrootte van het toevoegsel is geen kritisch aspect van de uitvinding en zal variëren met het beoogde doel van het toevoegsel.

De toevoegsels werden met elk van de gebruikelijke meng-inrichtingen met een geschikte afschuiving om het toevoegsel gelijk-20 matig door de polymeeroplossing te verdelen, opgenomen. Bij een voorkeursuitvoeringsvorm van de onderhavige uitvinding wordt water, het normale precipitatiemiddel voor het polymeer, toegevoegd aan de polymeeroplossing voordat gemengd wordt met het toevoegsel, in hoeveelheden, minder dan die vereist om het polymeer uit de oplos-25 sing neer te slaan. Dergelijke hoeveelheden zullen vanzelfsprekend afhangen van de betrokken bijzondere oplossing, maar zijn in het algemeen ongeveer 20 % of minder.

Vulstoffen worden in hoeveelheden toegevoegd van 1 tot 75 %·

Weinig wenselijk effect door de vulstof wordt gerealiseerd beneden 30 1 % en hoeveelheden vulstof groter dan 75 % hebben de neiging de kwaliteit van de eindprodukten, verkregen met de onderhavige uitvinding, te verminderen. Bij voorkeur maakt het deeltjesvormige toevoegsel ongeveer 12 tot 60 gew»% van het gecombineerde gewicht van polymeer plus vulstof uit. Van de vele vulstoffen, die gebruikt 35 kunnen worden bij de bereiding van deze poly(m-fenyleenisoftaalamide) poeders, verdienen metalen, metaaloxiden, grafiet, molybdeendisul-fide, polytetrafulorethyleen en klei bij de onderhavige uitvinding de voorkeur. Grafiet verdient in het bijzonder de voorkeur vanwege het smerende effect op eindprodukten, die uit de coalesceerbare 40 harsdeeltjes bereid worden.

80 0 1 8 53 4

Na toevoeging van het vulstofmateriaal wordt de poly(m-fenyleen-isoftaalamide) oplossing in aanraking gebracht met het precipitatie-middel, gefiltreerd, gewassen, gedroogd en gemalen volgens de methoden, die vroeger zijn gebruikt bij de bereiding van deze poeders.

5 Meestal wordt de oplossing aan water toegevoegd. Echter kan als een alternatief voor het toevoegen van de polymeeroplossing aan water of een ander niet-oplosmiddel voor het polymeer, het precipitatie-middel snel toegevoegd worden aan de polymeeroplossing onder roeren of een stroom van de polymeeroplossing met vulstof kan samengemengd 10 worden met de precipitatiemiddelstroom onder sterk roeren. Bijzonder goede stromingseigenschappen in het neergeslagen polymeer worden verkregen, wanneer het precipitatiemiddel op een temperatuur' gehouden wordt van ongeveer 10-30°C.

De deeltjesvormige, coalesceerbare poeders van de onderhavige 15 uitvinding verschillen aanzienlijk van de droge mengsels van poly(m-fenyleenisoftaalamide) en vulstof, die volgens de stand der techniek bekend zijn. De onderhavige poeders vertonen een homogeniteit tussen polymeer en vulstof, die vroeger niet bereikbaar was.

Deze homogeniteit stamt af van de partiële of totale inkapseling van 20 de vulstofdeeltjes door het polymeer resulterend uit de coprecipi-tatie van koolstof en polymeer. Deze inkapseling maakt de opname mogelijk van aanzienlijk grotere hoeveelheden toevoegsel zonder het vermogen van het poeder tot coalesceren en verdichten tot gevormde voortbrengsels in gevaar te brengen. Met droogmengen van toevoegsels 25 en deeltjesvormig grafiet, heeft het toevoegsel de neiging op het oppervlak van de harsdeeltjes te hechten, waardoor coalescentie belemmerd wordt en slechte fysische eigenschappen in de gevormde voortbrengsels ontstaan.

Een verder voordeel van de onderhavige preparaten ten opzichte 50 van de bekende is de verbeterde verwerkbaarheid. De onderhavige deeltjes verschaffen een goede stroming van het poeder en kannen gemakkelijk gehanteerd worden onder toepassing van automatische verwerkingsapparatuur. Het toevoegsel, dat in het polymeer inge-kapseld is, vertoont geen enkele neiging tot segregatie ervan uit 35 de polymeerdeeltjes, een moeilijkheid, die vaak ontmoet wordt in droeg.gemengde toevoegsels.

De werkwijze voor de bereiding van de onderhavige deeltjes maakt een vergrote activiteit mogelijk door een meer doelmatig gebruik van zowel grondstoffen als procesapparatuur. Yulstofverliezen 40 door segregatie tijdens de verwerking en hechting van vulstofdeel- 800 1 8 53 5 fc * t jes op de mengapparatuur zijn praktisch geëlimineerd. Bovendien is gebleken dat met de aanwezigheid van het toevoegsel in een polymeer-oplossing, minder water noodzakelijk is voor de precipitatie van de harsdeeltjes. Deze verminderde hoeveelheid procesflulda maakt de 5 winning van het oplosmiddel sneller en meer economisch met besparingen in recirculatiekosten tot 50 %. Een additioneel nuttig effect wordt gerealiseerd door de eliminatie van apparatuur voor het droog mengen.

Gevormde voortbrengsels vervaardigd uit de polymeerdeeltjes van 10 de onderhavige uitvinding vertonen verbeterde fysische eigenschappen. Hiertoe behoren een verhoogde sterkte bij vergelijkbare grafiet-beladingsniveaus. Bovendien vertonen gevormde voortbrengsels vervaardigd uit de onderhavige preparaten een betere bestandheid tegen waterabsorptie, een eigenschap van primair belang bij het bepalen 15 van de vormvastheid van een vervaardigd onderdeel.

De uitvinding wordt verder toegelicht door de volgende specifieke voorbeelden. In deze voorbeelden wordt het poly(m-fenyleen-isoftaalamide) bereid volgens de methoden beschreven in het .Amerikaanse octrooischrift 5.287.524· Het polymeer wordt aanvankelijk 20 verkregen als een oplossing met de nominale concentratie van 19 % polymeer en 9 % calciumchloride in het oplosmiddel N.H-dimethyl-aceetamide. In de voorbeelden zal deze oplossing worden aangeduid als de basisharsoplossing.

Yergeli.ikingsvoorbeelden A-C

25 De basisharsoplossing wordt verdund met extra BMAC om de poly meer concentratie op 2,7 gew.% te brengen. Twee stromen, de verdunde basisharsoplossing en waterprecipitatiemiddel, worden gelijktijdig in een zone van krachtige menging gepompt, waar het polymeer neerslaat. De verhouding van de twee stromen is zodanig, dat de uit-50 eindelijke vloeistoffase 35 gew.$ DMAC bevat. Het polymeer wordt gewonnen door filtratie en vrij van DMAC gewassen, door het polymeer opnieuw verschillende malen in water te suspenderen, tot het DMAC niveau beneden 0,1 gew.% is. Het polymeer wordt vervolgens één nacht bij 130°C in een oven met circulerende lucht gedroogd. Gedroogd 55 polymeer wordt vervolgens fijn gemaakt en gezeefd door een zeef met een maaswijdte van 0,5 mm, waarbij een gevormde hars verkregen wordt.

Voor de fabricage worden de vulstoffen met de gevormde hars droog gemengd. Kenmerkende eigenschappen van drie preparaten,, gevormd onder toepassing van technieken beschreven in het Amerikaanse octrooi-40 schrift 3.925-323 zijn in tabel A opgenomen. Voorvormen worden 8001853 6 samengedrukt onder toepassing van een druk van 303 MPa, één nacht bij 240°C gedroogd, 30 minuten tot 300°C verhit en 90 minuten bij 300°C gesinterd onder een stikstofatmosfeer.

TABEL· A a) 5 Voorbeeld Vulstof Treksterkte Rek

Type/gew.% (MPa) {%) A geen 121 4» 8 B G-rafiet/12 64»8 2,9 C PTEE1>Vl2 64,1 2,8 10 a) Vaarden uit Vespel ^ Parts Bulletin E-06470, E. I. du Pont de Eemours and Company, Inc.

b) Polytetrafluoretheen.

Voorbeelden I-IV

15 Suspensies van vulstofdeeltjes in verdunde harsoplossing worden bereid door de basisharsoplossing met DMAC te verdunnen en vervolgens . . de vulstof erin te mengen. Aldus wordt de basisharsoplossing met DMAC verdund en met grafiet gemengd voor dejjbereiding van een oplossing, die 2,7 gew.% hars en een hoeveelheid grafiet bevat 20 voor het verschaffen van 12 % in het harsprodukt. De suspensie wordt toegevoegd aan een precipitatiemiddeloplossing, die bij langzame tot middelmatige snelheid geroerd wordt in een menginrichting, gewoonlijk bij een toevoegsnelheid van ongeveer 15 ml/min. Het produkt wordt gewonnen door filtratie over een Buchner trechter. De met op-25 losmiddel vochtige koek wordt uitgeperst onder toepassing van een rubber tand-dam gevolgd door driemaal opnieuw met water in een menginrichting te suspenderen.De uitgeperste koek wordt in een vacuum oven één nacht bij 200°C gedroogd en vervolgens in een menginrichting fijngemaakt voor het beproeven. Het poeder wordt gevormd tot trek-30 staven, zoals gespecificeerd in ASTM E8 door eerst samen te persen bij 414 MPa en vervolgens vrij te sinteren in een stikstofatmosfeer gedurende 90 minuten bij 300°C. ·

Voorbeelden V-VIII

De algemene methode van de voorbeelden I-IV wordt herhaald,

35 behalve dat DMAC wordt opgenomen in de precipitatiemiddeloplossing. VoorbeaBsn IX-XIV

De algemene methode van de voorbeelden I-IV wordt herhaald, behalve dat water gebruikt wordt bij het verdunnen van de basisharsoplossing.

80 0 1 8 53 , \ t 7

Voorbeelden XV-III

Verdunde basisharsoplossing, die gesuspendeerde vulstofdeeltjes bevat, wordt bij langzame tot middelmatige snelheid in een meng-inrichting geroerd en waterprecipitatiemiddel wordt snel toegevoegd 5 op een doorwekende wijze. De winning van produkt en evaluatie zijn dezelfde als in de voorbeelden I-IV.

De polymeeroplossingen, precipitatiemiddeloplossingen en eigenschappen van gevormde deeltjes voor de voorbeelden I-XXI zijn samengevat in tabel B.

10 JADED B

Polymeeroolossingen

Voorbeeld Cono. fgew.^) Vulstof (gew.%) Hoeveelheid (ml) I 2,7 Grafiet/12 200 II 2,7 ΡΤΙΈ/12 200 15 III 2,7 Grafiet/30 250 IV -2,7 MoS2/60 250 V 2,7 Grafiet/12 200 VI 2,7 Grafiet/30 250 VII 2,7 Grafiet/30 250 20 VIII 2,7 Grafiet/12 250 IX 2,7 PJPE/12 250 X 2,9 PJPE/12 250 XI 2,9 PTPE/12 250 XII 2,9 Grafiet/30 250 25 XIII 2,9 Grafiet/30 250 XIV 2,7 Grafiet/60 250 XV 2,7 Grafiet/30 250 XVI 2,7 "Celite” a) 250 545/50 30 XVII 2,7 MoS2/50 300 XVIII 2,7 MoS2/40 300 XIX 2,7 MoS2/30 300 XX 2,7 Klei/30 250 XXI 2,7 Klei/50 250 a) "Celite" is een geregistreerd handelsmerk van Johns-Manville Corporation.

8001853 8

Precipitatiemiddeloplossingen

Voorbeeld Hoeveelheid (ml) Begintemperatuur (°C) I 300 90 II 250 90 in 125 23 IV 150 23 V 300 50 VI 300 fr) 23 vu 300 23 vin 300 23 IX 100 23 x 150 23 XI 125 23 XII 125 23 XIII 110 ca 0 XIV 120 23 XV 125 23 XVI 300 ’ 23 xm 500 23 XVIII 500 23 XIX 500 23 XX 300 23 XXI 300 23

(a) 84 % H20, 16 % MAC

(b) 65 % S20, 35 % MC

(c) 60 % H20, 40 % MC

(d) 75 % H20, 25 % BMC

8001853 9

Eigenschappen van het gevormde voortbrengsel Voorbeeld Treksterkte (MPa) Rek (%) I 117 3,4 IX 148 5,6 5 XII 95,8 2,7 IY 102 2,0 Y 121 4,0 YI 104 2,9 YII 108 2,8 10 YIII 124 4,0 IX 125 5,0 x 107 4,3 XI 92,4 3,2 XII 120 3,6 15 XIII 122 3,8 XIV 86,9 1,5 XV 99,3 2,8 XVI 82,7 3,1 XVII 100 2,1 20 XVIII 112 2,8 XIX 119 3,9 xx 119 3,1 XXI 80,0 1,6

25 Voorbeeld XXII

60,3 kg basisharsoplossing worden verdund met 340,2 kg DMAC en 51,3 kg water ter bereiding van een verdunde polymeeroplossing, die 2,7 gew.% polymeer bevat. Dixon’s "Airspun" grafiet (1,59 kg) wordt in de verdunde polymeeroplossing gemengd. De verdunde polymeer-30 oplossing en waterprecipitatiemiddel worden gelijktijdig in een zone van krachtig mengen gepompt, waar het polymeer neerslaat. De verhouding van de twee stromen is zodanig, dat de vloeibare eindfase 45 gew.% DMAC bevat. Het polymeer wordt gewonnen door filtratie, in hoofdzaak vrij van DMAC gewassen door het polymeer enkele malen 35 opnieuw inwater te suspenderen en vervolgens een nacht bij 130°C

in een oven met circulerende lucht gedroogd. Het gedroogde polymeer wordt fijngemaakt en gezeefd door een zeef met een maaswijdte van 0,5 mm, waarbij een vormingshars verkregen wordt. Het polymeer wordt gevormd tot een proefstaaf en onderzocht volgens de methoden van de 40 voorbeelden I-IV. Het gevormde produkt, dat 12 gew.% grafiet bevat, 8001853 10 heeft een treksterkte van 114 MPa, een rek van 4»5 % en een gesinterde dichtheid van 1,384 g/om^

Voorbeeld XXIII

De algemene methoden van voorbeeld XXII wordt herhaald, behalve 5 dat hu Font’s hIX-6000 fluorkoolwaterstofharspoeder (1,59 kg) in de verdunde polymeeroplossing wordt gemengd, voordat het produkt wordt neergeslagen, in plaats van het grafiet. Het produkt, dat 12 gew.% fluorkoolwaterstofhars bevat, heeft een treksterkte van 94»5 MPa, een rek van 3»2 % en een gesinterde dichtheid van 1,377 10 g/cm^.

Voorbeeld XXIV en vergeli.ikingsvoorbeeld h

In voorbeeld XXIV en vergelijkingsvoorbeeld h werd een reeks vergelijkingen uitgevoerd tussen een preparaat van de onderhavige uitvinding, dat' 30 % ingekapseld grafiet bevat een een bekend 15 preparaat, dat 12 gew.% grafiet bevat, opgenomen door droog mengen. Monsters van elk preparaat werden gevormd bij vier verschillende persdrukken voor de voorvormingsbewerking. Deze drukken zijn als volgt : A. 103 MPa 20 B. 207 MPa C. 310 MPa h. 414 MPa.

he voorvorming werd gevolgldoor een sinteringscyclus van 90 minuten bij 300°C in een stikstofatmosfeer. he verkregen gevormde 25 voortbrengsels werden gewaardeerd en de proefresultaten zijn in tabel C samengevat.

800 1 8 53 11

MEL O

Yoorvormings- Yergelykend Yoorbeeld XXIY

druk voorbeeld L (30 % ingekap- (12 % grafiet) seld grafiet)

Treksterkte A 37 j 9 78,6 (MPa) B 47,6 88,9 C 58,7 91,0 D 62,7 86,1

Rek (%) A 1,5 1,9 B 1,5 2,3 C 1,9 2,1 D 2,2 2,0

Lichtheid A 1,315 1,471 (g/cm3) B 1,355 1,495 C 1,375 1,496 B 1,377 1,494

Krimp (breedte) A 6,2 4,7 (%) B 3,4 2,4 C 3,0 1,6 L 2,8 1,4

Krimp (lengte) A 7,3 5,4 (%) B 4,9 3,4 C 4,2 2,8 L 4,0 2,4

Le ingekapselde preparaten van de onderhavige uitvinding hebben betere eigenschappen bij een hoger vulstofniveau en er is minder variatie in eigenschappen boven het bovenste traject van de persdrukken.

800 1 8 53 12

Voorbeelden XXV en XXVI en vergelijkingsvoorbeeld E

In de voorbeelden XXV en XXVI werden mengsels van polymeer en toevoegsel van de voorbeelden XXII en XXIII gevormd tot schijven voor de bepaling van de waterabsorptie. Voor vergelijkingsvoor-5 beeld E werd het harsmengsel van vergelijkingsvoorbeeld B gebruikt. Schijven met een diameter van 25>4 mm en een dikte van 6,25 nun werden gevormd en bij omgevingstemperatuur in water gedompeld.

Be gewichtstoename werd gemeten bij de intervallen vermeld in tabel D. De langzame mate van absorptie van water door de gevormde 10 preparaten van de onderhavige uitvinding draagt bij aan de vormvastheid in onderdelen vervaardigd uit deze harsen bij blootstelling aan lucht in variërende vochtigheden.

MEL D

% Gewichtstoename 15 Uren 2£ ]£6 1056 1656 2000

Vergelijkingsvoorbeeld E 1,90 6,81 9,32 10,12 10,41 voorbeeld XXV 0,22 0,92 1,75 2,25 2,50 voorbeeld XXVI 0,18 0,78 1,47 1,90 2,12 20

Voorbeeld XXVII

De basisharsoplossing wordt met DMAC en water verdund voor het verschaffen van een oplading, die 2,7 % polymeer en 15 % water bevat. Grafiet wordt aan deze oplossing toegevoegd in een hoeveelheid van 25 12 gev.% betrokken op het polymeer. 250 ml van deze oplossing worden toegevoegd aan 140 ml water bij omgevingstemperatuur, die met middelmatige snelheid in een menginrichting geroerd wordt. Het gewonnen produkt, verkregen door filtratie, wassen met water en drogen bij 200°C, wordt in een menger gesneden tot een vrij stromend poeder.

3 50 Een volumestromingstijd van 62 seconden wordt gemeten door 5 cm hars te doen stromen door een opening, die met standaard amaril grit 150 (ASOM B213.48) geijkt is. De stroming wordt uitgedrukt 3 op een volumebasis van 25 cm . De treksterkte en rek van dit preparaat blijken 121 MPa respectievelijk 5,8 % te zijn.

35 Voorbeeld XXVIII

Basisharsoplossing wordt met methanol verdund voor het verschaffen van een oplossing, die 2,7 % polymeer bevat. Grafiet wordt aan deze oplossing toegevoegd in een zodanige hoeveelheid, dat 30 gew.% verkregen wordt op basis van polymeer. 211 ml van deze op-40 lossing worden toegevoegd aan 390 ml methanol, dat met middelmatige 800 1 8 53 13 snelheid geroerd wordt in een menginrichting gedurende ongeveer 1 minuut. De DMAC concentratie in de vloeistof is ongeveer 38 gev.%. Het produkt wordt door filtratie gewonnen, met methanol gewassen, hij 200°C in een vacuum oven één nacht gedroogd en in een menger 5 gesneden. De stromingstijd voor het poeder bedraagt 135 seconden, de schijnbare viscositeit 0,17 g/em^ en de treksterkte en rek in een gevormde vorm zijn respectievelijk 123 MPa en 4,3 %·

Voorbeelden XXIX - XXXI

Basisharsoplossing wordt met DMAC en water verdund voor het 10 verschaffen van een oplossing, die 2,7 % polymeer en 15 % water bevat. Grafiet wordt aan deze oplossing toegevoegd in een zodanige hoeveelheid, dat 30 gew.% op basis van het polymeer verkregen wordt. 250 ml van deze suspensie worden aan 200 ml water toegevoegd, dat met middelmatige snelheid in een menginrichting wordt geroerd.

15 Het waterprecipitatiemiddel wordt op verschillende begintemperaturen in de voorbeelden XXIX, XXX en XXXI, zoals aangegeven in tabel E, gehouden. Bij deze proeven is de concentratie van het DMAC in het filtraat 45 gew.^é. Polymeer wordt gewonnen en gewaardeerd en de resultsten zijn in tabel E samengevat.

20 TABEL E

Precipitatiemiddeltemperatuur (°C)

Voorbeeld Begin Eind XXIX 10 32 XXX 20 40 25 XXXI 30 47 TABEL E (Vervolg)

Poeder Treksterkte Bek volume schijnbare /«-n ,οΛ snelheid dichtheid , ^ ^ 30 Voorbeeld (sec) poeder (g/cnr) ______ XXIX 67 0,35 41,4 0,9 XXX 75 0,27 79,3 2,0 XXXI 120 0,20 95,9 2,5 800 1 8 53

Claims

1. Coalesceerbaar en verdichtbaar poeder van poly(m-fenyleen- 3 isoftaalamide) met een dichtheid van ongeveer 1,0 tot 1,3 g/cir indién samengeperst tot een voorvorm en een dichtheid, indien ge-5 sinterd, van ten minste ongeveer 1,24 g/cm^ en ongeveer 1-75 gew.% betrokken op het totale gewicht van het preparaat van een deeltjesvormig toevoegsel, waarbij het toevoegsel aanwezig was tijdens de ' precipitatie van het poly(m-fenyleenisoftaalamide).

2. Preparaat volgens conclusie 1,met het ken- 10 merk, dat het deeltjesvormige toevoegsel ongeveer 12 tot 60 gew.^ van het preparaat uitmaakt.

3. Preparaat volgens conclusie 1, m e t het kenmerk, dat het deeltjesvormige toevoegsel bestaat uit een of meer metalen, metaaloxiden, grafiet, molybdeendisulfide, polytetra- 15 fluoretheen en/of klei.

4. Preparaat volgens conclusie J, 1 e t het kenmerk, dat het toevoegsel in hoofdzaak uit grafiet bestaat.

5. Preparaat volgens conclusie 3, m e 1: het ken merk, dat het toevoegsel in hoofdzaak uit molybdeendisulfide 20 bestaat.

6. Werkwijze ter bereiding van een coalesceerbaar en verdicht-baar poeder van poly(m-fenyleenisoftaalamide) uit een oplossing van ongeveer 0,5 tot 5>0 gew.96, betrokken op het totale gewicht van de oplossing, van poly(m-fenyleenisoftaalamide) en dimethylformamide 25 of dimethylaceetamide als oplosmiddel, door de oplossing met water in aanraking te brengen onder vorming van een suspensie, de suspensie te roeren en daarna de suspensie te filtreren voor het winnen van vaste deeltjes van poly(m-fenyleenisoftaalamide), met het kenmerk, dat men aan de oplossing van poly(m-fenyleen- 30 isoftaalamide) 1 tot 75 % van een toevoegsel, betrokken op het gecombineerde gewicht van poly(m-fenyleenisoftaalamide) en toevoegsel toevoegt, voordat de oplossing in aanraking wordt gebracht met water om het polymeer neer te slaan.

7. Werkwijze volgens conclusie 6,met het ken- 35 merk, dat men als toevoegsel een of meer metalen, metaaloxiden, grafiet, molybdeendisulfide, polytetrafluoretheen en/of klei toepast .

8. Werkwijze volgens conclusie 7» ® e t het kenmerk, dat men een toevoegsel toepast, dat in hoofdzaak uit 40 grafiet bestaat. 8001853

9. Werkwijze volgens conclusie 7, n e t het kenmerk, dat men een toevoegsel toepast, dat in hoofdzaak uit molybdeeldisulfide bestaat.

10. Gevormd voortbrengsel, in hoofdzaak bestaande uit gecoales-5 ceerde en verdichte vaste deeltjes van poly(m-fenyleenisoftaalamide) met een dichtheid van ten minste 1,24 g/cm^ verkregen door samendrukken van een coalesceerbaar en verdichtbaar poeder, dat ongeveer 1-75 gewbetrokken op het totale gewicht van het preparaat, van een deeltjesvormig toevoegsel bevat, door het poeder aan een 10 vormingsdruk van ten minste 68950 kPa te onderwerpen, waarbij een voorvorm verkregen wordt met een dichtheid van ten minste ongeveer 1,3 g/cm^, en de voorvorm te sinteren door verhitting tot een temperatuur van ongeveer 250~550°C, waarbij een gevormd voortbrengsel verkregen wordt, terwijl het toevoegsel tijdens de precipitatie 15 van het poly(m-fenyleenisoftaalamide) aanwezig was. 300 1 8 53