BE1028066B1

BE1028066B1 - As-samenstelling, vasthoudelement en werkwijzen

Info

Publication number: BE1028066B1
Application number: BE20205106A
Authority: BE
Inventors: Der Vecht Jan-Willem Van
Original assignee: Punch Powertrain
Priority date: 2020-02-18
Filing date: 2020-02-18
Publication date: 2021-09-15
Also published as: BE1028066A1; BE1028066B9; US20230341001A1; CN115516216A; EP4107399A1; BE1028066A9; WO2021165265A1

Abstract

De uitvinding heeft betrekking op een as-samenstel voor een roterende machine, omvattende een as, een klemelement en een vasthoudelement. Het klemelement kan worden geïmplementeerd als een borgring voor het tegengaan of beperken van axiale beweging van een as-attribuut. Voorts heeft het vasthoudelement een in hoofdzaak ringvormige geometrie die zich uitstrekt in een omtreksrichting rond de as. Het vasthoudelement is ook voorzien van een vergrendelelement gelegen op afstand van de as zodanig dat het klemelement radiaal vergrendeld is tussen de as en het klemelement.

Description

As-samenstelling, vasthoudelement en werkwijzen De uitvinding heeft betrekking op een as-samenstel voor een roterende machine, omvattende een as die is geconfigureerd om te roteren en om koppel over te brengen, een klemelement, zoals een borgring, gepositioneerd op de as om beweging van een as-attribuut, zoals een lager, tandwiel of rotor, bevestigd op de as in tenminste één axiale richting tegen te gaan of te beperken, en een vasthoudelement gepositioneerd op de as.

Typisch kan een as-samenstel zijn opgenomen in een roterende machine, zoals een elektrische machine of een elektrische aandrijflijn. Het as-samenstel kan meerdere lagers omvatten om axiale en/of radiale belastingen over te brengen vanaf de assen naar een behuizing van een aandrijflijn. De lagers bevinden zich over het algemeen op een specifieke axiale positie. Om de as in een uitgelijnde oriëntatie te houden en om schade aan de lagers en/of assen te voorkomen, zijn de lagers vaak gefixeerd tussen axiaal gefixeerde elementen zoals tussen een borgring op de as en een aandrijflijn behuizing. Het is echter nog steeds mogelijk dat de lagers bewegen in een axiale richting, in het bijzonder wanneer de as met hoge snelheden draait, bijvoorbeeld bij een rotor-as in een elektrische machine. Bij hoge snelheden kunnen borgringen beginnen los te raken. Dan kan fixatie op de as worden verminderd of volledig worden geëlimineerd. De borgring kan loskomen van zijn radiale zitting op de as wat het axiale stuwoppervlak en het draagvermogen vermindert.

Een borgring is over het algemeen bekend als een ringvormig klemelement dat is geconfigureerd om te worden bevestigd, bijvoorbeeld te worden geklikt, op een roteerbare as waarbij rotatie wordt toegelaten maar laterale beweging van een as-attribuut wordt voorkomen, bijvoorbeeld een lagersamenstel of een kettingwiel of enig ander element bevestigd op genoemde roteerbare as. De borgring kan bijvoorbeeld in een groef op de roteerbare as passen. Echter, in het geval van relatief hoge rotatiesnelheden, kunnen centrifugale krachten die werken op de borgring er voor zorgen dat de borgring radiaal uitzet. Wanneer genoemde krachten zo groot worden dat een binnendiameter van de borgring groter wordt dan een buitendiameter van de as waarop de borgring bevestigd is, kan de borgring een aangrijpend contact met de as verliezen, of zelfs uit de groef en/of van de aslijn springen, zodanig dat axiale beweging of precessie van aangrenzende elementen zoals het as-attribuut mogelijk wordt, wat potentieel kan leiden tot zware axiale belasting, bijvoorbeeld op een lager of behuizing waardoor de efficiëntie wordt verminderd en componenten worden blootgesteld aan schade en/of waardoor de levensduur van componenten wordt verkort.

Om genoemde ongewenste situaties te voorkomen, zijn er vasthoudelementen ontwikkeld. Deze vasthoudelementen kunnen bijvoorbeeld een vorm van een schuifbare vasthoudring hebben, gesitueerd aan de as-attribuut zijde van de borgring, een aandruk vasthoudring, gesitueerd aan een zijde van de borgring van het as-attribuut vandaan, of een borgmoer, ook gesitueerd aan een zijde van de borgring van het as- attribuut vandaan. Echter, dergelijke vasthoudelementen kunnen relatief lijvig zijn die vrij veel ruimte vereisen in axiale richting. Bovendien vereisen ze specifiek gereedschap tijdens assembleren, in het bijzonder wanneer een as mogelijk niet makkelijk toegankelijk is en/of wanneer hoge nauwkeurigheidscondities vereist zijn tijdens assemblage. Als gevolg, kunnen ze niet op grote schaal worden gebruikt.

Zodoende is het een doel van de huidige uitvinding om een of meer van bovengenoemde nadelen op te lossen of te verminderen. De uitvinding doelt in het bijzonder op het voorzien in een as-samenstel voor een roterende machine voorzien van een vasthoudelement dat op grote schaal gebruikt kan worden.

Daarbij is volgens een aspect van de uitvinding, voorzien in een as- samenstel voor een roterende machine, omvattende een as die is geconfigureerd om te roteren en om koppel over te brengen; een klemelement gepositioneerd op de as om beweging van een as-attribuut bevestigd op de as in tenminste één axiale richting tegen te gaan, waarbij het klemelement een in hoofdzaak ringvormige geometrie heeft die zich uwtstrekt in een omtreksrichting rond de as, waarbij het klemelement verder twee perifere einddelen tegenover elkaar heeft, waarbij het klemelement elastisch vervormbaar is tussen een ontspannen toestand waarbij de perifere einddelen relatief dicht bij elkaar liggen en een verwijde toestand waarbij de einddelen relatief ver van elkaar liggen in de omtreksrichting; en een vasthoudelement gepositioneerd op de as, waarbij het vasthoudelement een in hoofdzaak ringvormige geometrie heeft die zich uitstrekt in een omtreksrichting rond de as, waarbij het vasthoudelement verder is voorzien van een vergrendelelement gelegen op afstand van de as zodanig dat het klemelement radiaal vergrendeld 1s tussen de as en het klemelement.

Door het vasthoudelement te voorzien van een vergrendelelement gelegen op afstand van de as zodanig dat het klemelement radiaal vergrendeld is tussen de as en het vergrendelelement, gaat het vasthoudelement effectief axiale beweging van het klemelement tegen ook wanneer het klemelement aangrijpend contact verliest met de as en begint los te raken, bijvoorbeeld bij relatief hoge as snelheden, waardoor schade en/of verminderde levensduur van componenten wordt tegengegaan, terwijl het vasthoudelement daarentegen op grote schaal kan worden gebruikt.

Het vasthoudelement voorzien van het vergrendelelement gelegen op afstand van de as om het klemelement radiaal te vergrendelen kan ook worden toegepast in configuraties waar de ruimte in axiale richting langs de as beperkt is. Verder kan het vasthoudelement eenvoudig worden bevestigd of geassembleerd op de as. Dan kan het vasthoudelement gunstig worden gebruikt als een standaard component.

Met voordeel kan het vasthoudelement in hoofdzaak elastisch niet- vervormbaar zijn in een radiale richting vanaf een centrale aslijn, waardoor effectief een functie van het beperken van radiale beweging van het klemelement mogelijk wordt gemaakt.

Bij voorkeur omvat het vasthoudelement een gesloten ringvormig frame voor het verbeteren van een structuur die een relatief hoge radiale stijfheid heeft. Wanneer het frame-materiaal een intrinsiek hoge stijfheid heeft, kan het frame worden onderbroken in de omtreksrichting waarbij het omtreksuiteinden heeft.

Bij grotere voorkeur omvat het vasthoudelement een rond de omtrek open of gesloten ringvormige plaat, bijvoorbeeld een metalen plaat die aldus een uitvoering verschaft met gereduceerde axiale afmetingen om een erg beperkte axiale ruimte op de as in te nemen.

Met voordeel kan het vasthoudelement ten minste een vergrendelingselement omvatten dat is gevormd als een uitsteeksel, ook wel veerlip of wimper genoemd, dat zich radiaal binnenwaarts naar het klemelement toe uitstrekt.

Bij voorkeur is een meervoudig aantal uitsteeksels in hoofdzaak gelijk verdeeld in de omtreksrichting en concentrisch rondom het klemelement om zo de radiale vergrendelfunctie in een perifere evenwichtige manier uit te voeren.

Met voordeel kan het uitsteeksel of de uitsteeksels die zich binnenwaarts uitstrekken elastisch vervormbaar zijn tussen een ontspannen positie die het klemelement radiaal vergrendelt en een gespannen positie die het klemelement radiaal vrijgeeft. Bij voorkeur zijn het uitsteeksel of de uitsteeksels elastisch vervormbaar in de axiale richting om zo effectief te voorzien in een vergrendel- en vrijgavefunctie van het klemelement in de radiale richting.

In een uitvoeringsvorm omvat het vasthoudelement een flensdeel dat zich uitstrekt in de omtreksrichting, axiaal op afstand van het uitsteeksel in zijn ontspannen positie, gesitueerd tussen het klemelement en het as-attribuut, om zo axiale krachten over te brengen tussen de componenten gesitueerd op axiale tegenovergestelden van het vasthoudelement.

Het flensdeel kan worden gevormd als een open of gesloten binnenste ringvormige structuur of ringvormige segmentvormige structuur. 5 Het vasthoudelement kan verder een meervoudig aantal flensdelen omvatten, bij voorkeur in hoofdzaak gelijk verdeeld in de omtreksrichting. Voorts wisselen de uitsteeksels en de flensdelen elkaar bij voorkeur in de omtreksrichting af. De uitvinding heeft ook betrekking op een vasthoudelement.

Verder heeft de uitvinding betrekking op een werkwijze voor het assembleren van een as-samenstel en een werkwijze voor het de- assembleren van een as-samenstel.

Verdere voordelige uitvoeringsvormen volgens de uitvinding zijn beschreven in de hierna volgende conclusies.

Opgemerkt wordt dat de technische kenmerken die hierboven of hieronder worden beschreven elk op zichzelf kunnen worden belichaamd in een as-samenstel en/of in een werkwijze, dat wil zeggen geïsoleerd van de context waarin het is beschreven, los van de andere kenmerken, of in combinatie met alleen een aantal van de andere kenmerken beschreven in de context waarin het is geopenbaard. Elk van deze kenmerken kan verder worden gecombineerd met elk ander kenmerk geopenbaard, in elke combinatie.

De uitvinding zal verder worden verduidelijkt op basis van voorbeelduitvoeringsvormen die zijn weergegeven in de tekeningen. De voorbeelduitvoeringsvormen worden gegeven bij wijze van niet-limiterende illustratie van de uitvinding. In de tekeningen: Fig. 1A toont een schematisch perspectivisch aanzicht van een vasthoudelement volgens een aspect van de uitvinding; Fig. 1B toont een schematisch aanzicht van een klemelement;

Fig. 2A toont een schematisch perspectivisch gedeeltelijk aanzicht in dwarsdoorsnede van een as-samenstel volgens een aspect van de uitvinding omvattende het vasthoudelement van Fig. 1 in een eerste toestand; Fig. 2B toont een schematisch gedeeltelijk aanzicht in dwarsdoorsnede van het as-samenstel van Fig. 2A; Fig. 3A toont een schematisch perspectivisch gedeeltelijk aanzicht in dwarsdoorsnede van het as-samenstel van Fig. 2A in een tweede toestand; Fig. 3B toont een schematisch gedeeltelijk aanzicht in dwarsdoorsnede van het as-samenstel van Fig. 3A; Fig. 4A toont een schematisch perspectivisch gedeeltelijk aanzicht in dwarsdoorsnede van het as-samenstel van Fig. 2A in een derde toestand; Fig. 4B toont een toont een schematisch gedeeltelijk aanzicht in dwarsdoorsnede van het as-samenstel van Fig. 4A; Fig. 5 toont een schematisch perspectivisch aanzicht van een ander vasthoudelement volgens een aspect van de uitvinding; Fig. 6 toont een stroomschema van een werkwijze voor het assembleren volgens een aspect van de uitvinding, en Fig. 7 toont een stroomschema van een werkwijze voor de- assembleren volgens een aspect van de uitvinding.

In de figuren zijn identieke of corresponderende onderdelen aangeduid met dezelfde verwijzingscijfers. De tekeningen zijn alleen schematische weergaves van uitvoeringsvormen van de uitvinding, welke zijn gegeven bij wijze van niet-limiterende voorbeelden.

Figuur 1A toont een schematisch perspectivisch aanzicht van een vasthoudelement 10 volgens een aspect van de uitvinding. Het vasthoudelement 10 is geconfigureerd om te worden gepositioneerd op een as die is geconfigureerd om te roteren en om koppel over te brengen zoals hieronder wordt beschreven. Op de as is een as-attribuut zoals een tandwiel,

een lager of een rotor bevestigd. Verder, is een klemelement zoals een borgring gepositioneerd op de as om de beweging van het as-attribuut in tenminste één axiale richting langs de as tegen te gaan zoals in meer detail beschreven in Fig. 2.

Zoals getoond in Fig. 1A heeft het vasthoudelement 10 een buitenste ringvormige structuur of ringvormig frame 11 dat is gesloten in een omtreksrichting C op een radius R1 rondom een centrale aslijn AX. In de getoonde uitvoeringsvorm, omvat het vasthoudelement 10 een ringvormige plaat, bijvoorbeeld een metalen plaat die aldus een uitvoering verschaft met gereduceerde axiale afmetingen om een erg beperkte axiale ruimte op de as in te nemen. In principe kan de plaat worden gevormd als één stuk zoals van een platte metaalplaat. Echter, alternatief kan de plaat worden samengesteld van meerdere delen. Met voordeel is het vasthoudelement 10 verder in hoofdzaak elastisch niet-vervormbaar in een radiale richting R vanaf de centrale aslijn AX om zo vergrendel kenmerken in de radiale richting R te voorzien relatief ten opzichte van het klemelement zoals hieronder wordt beschreven.

Het vasthoudelement 10 getoond in Fig. 1A omvat verder een meervoudig aantal uitsteeksels 12, ook wel veerlippen of vasthoud-wimpers genoemd, die zich radiaal binnenwaarts uitstrekken vanaf de buitenste ringvormige structuur 11 naar de centrale aslijn AX toe om radiale uitzetting van het klemelement 23 in bevestigde conditie van een as- samenstel te voorkomen. De uitsteeksels 12 zijn bij voorkeur in hoofdzaak gelijk verdeeld in een omtreksrichting C om een perifere evenwichtige tegenkracht uit te oefenen op het klemelement gepositioneerd op de as. De uitsteeksels 12 hebben vrije uitsteekeindes 12A gericht naar de centrale aslijn AX. In reactie op een uitgeoefende axiale kracht, kunnen de uitsteeksels axiaal elastisch vervormd zijn om respectievelijk het klemelement te vergrendelen en vrij te geven.

Het vasthoudelement 10 zoals getoond in Fig. 1A omvat ook een flensdeel dat zich uitstrekt in de omtreksrichting C die een binnenste, ringvormige structuur met flenzen 13 vormt met een radius R2 die kleiner is dan de radius R2 van de buitenste ringvormige structuur 11. Verder is de binnenste ringvormige structuur 13 enigszins axiaal op afstand langs een afstand D in een axiale richting AD ten opzichte van de uitsteeksels 12. Het vasthoudelement getoond in Fig. 1A is verder voorzien van tussenliggende delen 14 die de buitenste ringvormige structuur 11 onderling verbind met de binnenste ringvormige structuur 13. De tussenliggende delen 14 en de uitsteeksels 12 zijn alternerend gesitueerd in de omtreksrichting C.

In geassembleerde conditie kan het flensdeel of binnenste ringvormige structuur 13 axiale krachten overbrengen vanaf en/of naar componenten toe die axiaal naast het vasthoudelement 10 gesitueerd zijn, bijvoorbeeld een klemelement en een as-attribuut. De metalen plaat, binnenste ringvormige 13 omvat een op een as-samenstel gericht oppervlak 13A en een op een klemelement gericht stuwoppervlak 12B, tegenover het op het as-samenstel gerichte stuwoppervlak 13A.

In de getoonde uitvoeringsvorm is een radiale binnen-contour van de binnenste ringvormige structuur 13 voorzien van een optioneel sleutelprofiel 15 om de as rotationeel te fixeren.

Verder, in de getoonde uitvoeringsvorm, strekken de uitsteeksels 12 zich in een radiale richting uit vanaf de buitenste ringvormige structuur 11 naar de centrale aslijn AX toe, door een opening 16 tussen de tussenliggende delen 14. De uitsteeksels 12 hebben elk een eerste strookvormig uitsteekseldeel 12B met zij-contouren 17B die taps toelopen vanaf de buitenste ringvormige structuur 11. Verder hebben de uitsteeksels 12 elk een tweede strookvormig uitsteekseldeel 12A, ook wel strookvorming uitsteekseleind 12A genoemd, grenzend aan het eerste strookvormige uitsteekseldeel 12B, heeft het tweede strookvormige uitsteekseldeel12A in hoofdzaak parallelle zij-contouren. De taps toelopende zij-contouren 17B van het eerste strookvormige uitsteekseldeel 12B kan gekromd zijn.

Figuur 1B toont een schematische weergave van een klemelement

10. Het klemelement 23 is ingericht om te worden gepositioneerd op een as om beweging van een as-attribuut bevestigd op de as in tenminste één axiale richting tegen te gaan of te beperken. Het klemelement 23 heeft een in hoofdzaak ringvormige geometrie die zich uitstrekt in de omtreksrichting C rond zijn centrale aslijn AX’. Het klemelement 23 heeft verder twee perifere einddelen 23A,B die tegenovergesteld zijn aan elkaar. Het klemelement 23 is elastisch vervormbaar tussen een ontspannen toestand en een verwijde toestand. In de ontspannen toestand zijn de perifere einddelen 23A,B relatief dicht bij elkaar gesitueerd, op een afstand D1. Dan volgt het klemelement 23 een eerste contour C1. In de verwijde toestand zijn de perifere einddelen 23A,B relatief ver van elkaar gesitueerd in de omtreksrichting C, op een afstand D2, waarbij D2 groter is dan D1. Dan volgt het klemelement 23 een tweede contour C2, waarbij C2 een grotere kromtestraal heeft dan de eerste contour C1.

In de verwijde toestand kan het klemelement 23 worden verschoven langs de as totdat een gewenste axiale positie wordt bereikt.

Dan klemt het klemelement 23 zichzelf aan het buitenoppervlak van de as waarbij het zijn axiale positie behoudt zelfs wanneer een axiaal georiënteerde schuifkracht wordt uitgeoefend. Alternatief kan het klemelement 23 worden uitgelijnd met een groef die het buitenoppervlak van de as omcirkelt, om vervolgens in de groef te klikken en gedeeltelijk of volledig te vervormen naar zijn ontspannen toestand. Opnieuw is het klemelement bestand tegen een axiaal georiënteerde schuifkracht en behoudt het zijn axiale positie.

Het klemelement 23 kan worden geïmplementeerd als een borgring.

Figuur 2A toont een schematisch perspectivisch gedeeltelijk aanzicht in dwarsdoorsnede van een as-samenstel 20 volgens een aspect van de uitvinding met het vasthoudelement van Fig. 1 in een eerste toestand. Het as-samenstel 20 omvat een as 21 die is geconfigureerd om te roteren en om koppel over te brengen. Het as-samenstel 20 omvat verder een as- attribuut 22 die is bevestigd op de as 21, een klemelement 23 beschreven onder verwijzing naar Fig. 1B hierboven en een vasthoudelement 10 beschreven onder verwijzing van Fig. 1A hierboven. Het as-samenstel 20 is een onderdeel van een machine, bijvoorbeeld een elektrische machine. De as 21 kan roteren met relatief hoge snelheid, bijvoorbeeld boven ongeveer 6000 omwentelingen per minuut RPM zoals ongeveer 8000 RP, 10.000 RPM of zelfs op een hogere snelheid zoals 12.000 RPM of 14.000 RPM.

Het as-attribuut 22, het klemelement 23 en het vasthoudelement 10 zijn concentrisch gepositioneerd ten opzichte van de as 21 waarbij ze de gezamenlijke centrale aslijn AX hebben.

In de getoonde uitvoeringsvorm is het klemelement 23 ingericht om een schuifbeweging van het as-attribuut in een axiale richting langs de as naar rechts tegen te gaan of te beperken, hiermee wordt het as-attribuut 22 axiaal tegen een lokale radiale uitstulping 21A van as 21 vergrendeld. De as 21 is voorzien van een groef 24 die in de omtrekrichting in het buitenste radiale oppervlak 2 van de as 21 loopt om het klemelement 23 op te nemen.

In Fig. 2A is het as-samenstel 20 getoond in een eerste toestand van een assembleer proces waarbij het vasthoudelement 10 is verschoven op de as 21 in de axiale richting AD waarbij die het as-attribuut 22 bereikt, en waarbij het klemelement 23 ook is verschoven op de as 21 in de axiale richting AD.

Figuur 2B toont een schematische gedeeltelijk aanzicht in dwarsdoorsnede van het as-samenstel van Fig. 2A. Zoals getoond is het vasthoudelement 10 in de eerste toestand verschoven ten opzichte van een axiaal eindvlak 22A van het as-attribuut 22. Verder is het klemelement 23 verschoven totdat de uitsteeksels 12 van het vasthoudelement 10 zijn bereikt.

In een geassembleerde toestand is het klemelement 23 bewogen naar een axiale positie op de as 21 toe waarbij het klemelement 23 radiaal vergrendeld is tussen de as 21 en de uitsteeksels 12 van het vasthoudelement 10, waarbij de uitsteeksels 12 radiale vergrendelingselementen vormen.

Figuur 3A toont een schematisch perspectivisch gedeeltelijk aanzicht in dwarsdoorsnede van het as-samenstel van Fig. 2A in een tweede toestand volgend op de eerste toestand, en Figuur 3B toont een schematisch gedeeltelijk aanzicht in dwarsdoorsnede van het as-samenstel van Fig. 3A. In de tweede toestand is het klemelement 23 in de axiale richting AD geduwd, naar het as-attribuut 22 toe, tegen het vasthoudelement 10 aan, zodanig dat de uitsteeksels 12 van het vasthoudelement 10 die zich radiaal binnenwaarts uitstrekken elastisch vervormen van een ontspannen toestand naar een gespannen toestand waarbij de uitsteekseleindes 12A naar het as-attribuut 22 toe buigen. De uitsteeksels 12 zijn elastisch vervormbaar in de axiale richting AD. Hier gedragen de uitsteeksels of wimpers 12 zich als een veer die axiaal naar het klemelement 23 wijkt. Dan kan het klemelement 23 axiaal worden uitgelijnd met de groef 24 in de as

21.

Figuur 4A toont een schematisch perspectivische gedeeltelijk aanzicht in dwarsdoorsnede van het as-samenstel van Fig. 2A in een derde toestand, volgend op de tweede toestand, en Figuur 4B toont een schematische gedeeltelijk aanzicht in dwarsdoorsnede van het as-samenstel van Fig. 4A. In de derde toestand is het klemelement 23 in de groef 24 geklikt zodanig dat de uitsteeksels of wimpers 12 van het vasthoudelement 10 elastisch terug vervormen naar de ontspannen toestand, hiermee wordt het klemelement 23 radiaal vergrendeld tussen de uitsteekseleindes 12A en de as 21.

Hier vormen de uitsteeksels 12, in het bijzonder de uitsteekseleindes 12A, vergrendelelementen die het klemelement 23 radiaal vergrendelen in een opening tussen de uitsteeksels 12 en de as 21. In de derde of geassembleerde toestand strekken de uitsteeksels 12, in het bijzonder de uitsteekseleindes 12A, zich radiaal binnenwaarts naar het klemelement 23 toe, terwijl ze het klemelement 23 in de omtrekrichting C omgeven.

Verder is de binnenste ringvormige structuur 13 van het vasthoudelement 10 axiaal gesitueerd tussen het as-attribuut 22 en het klemelement 23. De structuur 13 omvat een op een as-samenstel gericht oppervlak 13A en een op een klemelement gericht stuwoppervlak 13B, tegenovergesteld aan het op het as-samenstel gerichte stuwoppervlak 13A om axiale krachten over te brengen tussen het as-samenstel en het klemelement 23.

In een proces van elastisch vervormen van de uitsteeksels 12 van een ontspannen positie naar een gespannen positie, van de eerste toestand naar de tweede toestand, buigen de uitsteeksels 12 naar het as-attribuut 22 toe, de uitsteekseleindes 12A bewegen in de axiale richting AD. Vergelijkbaar, in een proces van elastisch terug vervormen van de gespannen toestand naar de ontspannen toestand, van de tweede toestand naar de derde toestand, worden de uitsteeksels 12 recht, nu zijn ze gericht naar het klemelement 23 toe en vergrendelen ze het klemelement.

Het klemelement 23 is dan vergrendeld in radiale richting R, door de uitsteeksels 12 en de as 21, en ook in de axiale richting AD door de groef 24 in de as 21, hiermee wordt een beweging van het klemelement 23 in een radiale richting R van de as 21 vandaan beperkt. Het vasthoudelement 10 werkt dan als een riem die tegengaat dat het klemelement 23 lost komt, bijvoorbeeld tijdens hoge snelheid omstandigheden van de as 21.

Opgemerkt wordt dat, in principe, de uitsteeksels 12 gelijk verdeeld kunnen zijn in de omtreksrichting C of ze kunnen gepositioneerd zijn in een andere omtreksverdeling, bijvoorbeeld in paren. Verder kan het vasthoudelement 10 meer of minder uitsteeksels 12 omvatten dan getoond in Fig. 1, bijvoorbeeld zes, acht, tien of twaalf uitsteeksels of minder dan zes uitsteeksels, bijvoorbeeld twee of drie uitsteeksels, of zelfs één uitsteeksels, of meer dan twaalf uitsteeksels, bijvoorbeeld twintig uitsteeksels.

De groef 24 kan zijn gevormd in het buitenoppervlak 25 van de as 21 die een geometrie en afmetingen heeft overeenkomstig met de geometrie en/of afmetingen van het klemelement 23. Alternatief kan de groef ook een andere geometrie en/of afmetingen hebben, bijvoorbeeld kan het bredere axiale afmetingen hebben die ook de binnenste ringvormige structuur 13 van het vasthoudelement 10 opneemt, zoals getoond in Fig. 4B. De groef kan zijn gevormd als een radiale uitsparing in het buitenoppervlak 25 van de as 21 die zich uitstrekt in de omtreksrichting C. Verder kan de groef zijn gevormd door een lokaal as-deel 25 die zich uitstrekt in de omtreksrichting C die een kleinere radius heeft dan een aangrenzend as-deel 26 die axiaal meer op afstand is van het as-attribuut 22, naar rechts in Fig. 2A. Het aangrenzende as-deel 26 kan een uitsparing 28 hebben op een omtrekspositie, bijvoorbeeld voor het faciliteren van een assembleer en/of de-assembleer proces.

Wanneer een de-assembleer proces wordt uitgevoerd, kunnen stappen worden uitgevoerd in een omgekeerde volgorde, waarbij het klemelement 23 vanuit een axiale positie op de as 21 waarbij het klemelement 23 axiaal is vergrendeld tussen de as en het vergrendelelement 12 van het vasthoudelement 10, axiaal van het as- attribuut 22 vandaan wordt bewogen.

Startend vanuit de derde of geassembleerde toestand zoals getoond in Fig. 4A en 4B kunnen de zich binnenwaarts uitstrekkende uitsteeksels 12 elastisch worden vervormd van de ontspannen positie naar de gespannen positie buigend naar het as-attribuut 22 toe, daarmee wordt het klemelement 23 radiaal vrijgegeven. Als een volgende stap kan het klemelement 23 elastisch vervormen naar een verwijde toestand wat het mogelijk maakt voor het klemelement 23 om axiaal te worden bewogen van het as-attribuut 22 vandaan, bijvoorbeeld om te worden verwijderd van de as 21. Dan kan het vasthoudelement 10 axiaal weg bewogen worden van het as-attribuut 22, bijvoorbeeld om te worden verwijderd van de as 21.

Figuur 5 toont een schematisch perspectivisch aanzicht van een ander vasthoudelement 23 volgens een aspect van de uitvinding. Vergeleken met Fig. 1A, is de binnenste, geflenste ringvormige structuur 13 in Fig. 5 onderbroken in de omtreksrichting C, daarmee worden meerdere aparte flensdelen gevormd die individueel zijn verbonden aan de buitenste ringvormige structuur 11 via de overeenkomstige tussenliggende delen 14. Opnieuw zijn de tussenliggende delen 14 en de uitsteeksels 12 alternerend gesitueerd in de omtreksrichting C. Figuur 6 toont een stroomschema van een werkwijze volgens een aspect van de uitvinding. De werkwijze wordt gebruikt voor het assembleren van een as-samenstel. De werkwijze 100 omvat een step van het voorzien in 110 een as die is geconfigureerd om te roteren en om koppel over te brengen, waarbij de as een as-attribuut heeft die daarop is bevestigd, een stap van het schuiven 120 van een vasthoudelement op de as die het as- attribuut bereikt, waarbij het vasthoudelement een in hoofdzaak ringvormige geometrie heeft die zich uitstrekt in een omtreksrichting rond de as, waarbij het vasthoudelement verder is voorzien van een vergrendelelement gelegen op afstand van de as, een stap van het schuiven 130 van een klemelement op de as om beweging van het as-attribuut bevestigd op de as in tenminste één axiale richting tegen te gaan, waarbij het klemelement een in hoofdzaak ringvormige geometrie heeft die zich uitstrekt in een omtreksrichting rond de as, waarbij het klemelement verder twee perifere einddelen tegenover elkaar heeft, waarbij het klemelement elastisch vervormbaar is tussen een ontspannen toestand waarbij de perifere einddelen relatief dicht bij elkaar liggen en een verwijde toestand waarbij de einddelen relatief ver van elkaar liggen in de omtreksrichting, en een stap van het bewegen 130 van het klemelement naar een axiale positie op de as toe waarbij het klemelement radiaal wordt vergrendeld tussen de as en het vergrendelelement van het vasthoudelement.

In een voorkeursuitvoeringsvorm omvat de stap van het bewegen 130 een sub-stap van het duwen van het klemelement in een axiale richting naar het as-attribuut toe, tegen het vasthoudelement aan, zodanig dat het tenminste ene zich radiaal binnenwaarts uitstrekkende uitsteeksel van het vasthoudelement elastisch vervormt vanuit een ontspannen positie naar een gespannen positie buigend naar het as-attribuut toe, een sub-stap van het axiaal uitlijnen van het klemelement met een groef in de as, en een sub-stap van het klikken van het klemelement in de groef, zodanig dat de tenminste ene zich radiaal binnenwaarts uitstrekkende uitsteeksel elastisch vervormt terug naar een ontspannen positie, daarmee het klemelement radiaal vergrendelend.

Figuur 7 toont een stroomschema van een werkwijze volgens een aspect van de uitvinding. De werkwijze wordt gebruikt voor het de- assembleren van een as-samenstel. De werkwijze 200 omvat een step van het voorzien in 210 een as-samenstel volgens conclusie 1 die is geconfigureerd om te roteren en om koppel over te brengen, waarbij de as een as-attribuut heeft die daarop is bevestigd, en een stap van het axiaal bewegen 220 van het klemelement vanuit een axiale positie op de as waarbij het klemelement axiaal vergrendeld is tussen de as en het vergrendelelement van het vasthoudelement, van het as-attribuut vandaan.

In een voorkeursuitvoeringsvorm, omvat de stap van het bewegen 220 een sub-stap van het elastische vervormen van het tenminste ene zich radiaal binnenwaarts uitstrekkende uitsteeksel van het vasthoudelement vanuit een ontspannen positie naar een gespannen positie buigend naar het as-attribuut toe, een sub-stap van het elastisch vervormen van het klemelement naar de verwijde toestand, een sub-stap van het axiaal bewegen van het klemelement van het as-attribuut vandaan, en een sub-

stap van het axiaal bewegen van het klemelement van het as-attribuut vandaan.

De uitvinding is niet beperkt tot de uitvoeringsvormen hierboven beschreven. Het zal duidelijk zijn dat er vele varianten mogelijk zijn.

Deze en andere uitvoeringsvormen zullen duidelijk zijn voor de vakman en worden geacht te vallen binnen het kader van de uitvinding zoals gedefinieerd in de volgende conclusies. Voor de duidelijkheid en voor een beknopte beschrijving worden kenmerken hierin als onderdeel van dezelfde of aparte uitvoeringen beschreven. Het zal echter duidelijk zijn dat de omvang van de uitvinding uitvoeringsvormen kan omvatten met combinaties van alle of enkele van de beschreven kenmerken.

Claims

Conclusies

1. As-samenstel voor een roterende machine, omvattende - een as die is geconfigureerd om te roteren en om koppel over te brengen; - een klemelement gepositioneerd op de as om beweging van een as- attribuut bevestigd op de as in tenminste één axiale richting tegen te gaan of te beperken, waarbij het klemelement een in hoofdzaak ringvormige geometrie heeft die zich uitstrekt in een omtreksrichting rond de as, waarbij het klemelement verder twee perifere einddelen tegenover elkaar heeft, waarbij het klemelement elastisch vervormbaar is tussen een ontspannen toestand waarbij de perifere einddelen relatief dicht bij elkaar liggen en een verwijde toestand waarbij de einddelen relatief ver van elkaar liggen in de omtreksrichting; - een vasthoudelement gepositioneerd op de as, waarbij het vasthoudelement een in hoofdzaak ringvormige geometrie heeft die zich uitstrekt in een omtreksrichting rond de as, waarbij het vasthoudelement verder wordt voorzien van een vergrendelelement gelegen op afstand van de as zodanig dat het klemelement radiaal vergrendeld is tussen de as en het klemelement.

2. As-samenstel volgens conclusie 1, waarbij het vasthoudelement in hoofdzaak elastisch niet-vervormbaar is in een radiale richting vanaf een centrale aslijn van de as.

3. As-samenstel volgens conclusie 1 of 2, waarbij het vasthoudelement een gesloten ringvormig frame omvat, bij voorkeur een ringvormige plaat.

4. As-samenstel volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij het vasthoudelement ten minste een vergrendelingselement omvat dat is gevormd als een uitsteeksel dat zich radiaal binnenwaarts naar het klemelement uitstrekt.

5. As-samenstel volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij het vasthoudelement een meervoudig aantal uitsteeksels omvat die in hoofdzaak gelijk zijn verdeeld in de omtreksrichting en concentrisch rond het klemelement.

6. As-samenstel volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij het radiaal binnenwaarts uitstrekkend uitsteeksel elastisch vervormbaar is tussen een ontspannen positie die het klemelement radiaal vergrendelt en een gespannen positie die het klemelement radiaal vrijgeeft.

7. As-samenstel volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij het uitsteeksel elastisch vervormbaar is in de axiale richting.

8. As-samenstel volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij het vasthoudelement een flensdeel omvat dat zich uitstrekt in de omtreksrichting, axiaal op afstand van het uitsteeksel in diens ontspannen positie, gelegen tussen het klemelement en de as-attribuut.

9. As-samenstel volgens conclusie 8, waarbij het vasthoudelement een meervoudig aantal flensdelen omvat, en waarbij de uitsteeksels en de flensdelen bij voorkeur in de omtreksrichting alterneren.

10. As-samenstel volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij de as is voorzien van een groef die het klemelement opneemt.

11. As-samenstel volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij het klemelement een borgring is.

12. As-samenstel volgens één van de voorgaande conclusies, waarbij het as-attribuut een lager of een tandwiel is.

13. Vasthoudelement om op een as te positioneren die 1s geconfigureerd om te roteren en om koppel over te brengen, waarbij een klemelement is gepositioneerd op de as om beweging van een as-attribuut bevestigd op de as in tenminste één axiale richting tegen te gaan of te beperken, waarbij het klemelement een in hoofdzaak ringvormige geometrie heeft die zich uitstrekt in een omtreksrichting rond de as, waarbij het klemelement verder twee perifere einddelen tegenover elkaar heeft, waarbij het klemelement elastisch vervormbaar is tussen een ontspannen toestand waarbij de perifere einddelen relatief dicht bij elkaar liggen en een verwijde toestand waarbij de einddelen relatief ver van elkaar liggen in de omtreksrichting, waarbij het vasthoudelement een in hoofdzaak ringvormige geometrie heeft die zich uitstrekt in een omtreksrichting rond de as, waarbij het vasthoudelement verder wordt voorzien van een vergrendelelement gelegen op afstand van de as zodanig dat het klemelement radiaal vergrendeld 1s tussen de as en het klemelement.

14. Werkwijze voor het assembleren van een as-samenstel, omvattende de stappen van: - het voorzien in een as die is geconfigureerd om te roteren en om koppel over te brengen, waarbij de as een as-attribuut heeft die daarop is bevestigd, - het schuiven van een vasthoudelement op de as die het as-attribuut bereikt, waarbij het vasthoudelement een in hoofdzaak ringvormige geometrie heeft die zich uitstrekt in een omtreksrichting rond de as, waarbij het vasthoudelement verder is voorzien van een vergrendelelement gelegen op afstand van de as, - het schuiven van een klemelement op de as om beweging van het as- attribuut bevestigd op de as in tenminste één axiale richting tegen te gaan of te beperken, waarbij het klemelement een in hoofdzaak ringvormige geometrie heeft die zich uitstrekt in een omtreksrichting rond de as, waarbij het klemelement verder twee perifere einddelen tegenover elkaar heeft, waarbij het klemelement elastisch vervormbaar is tussen een ontspannen toestand waarbij de perifere einddelen relatief dicht bij elkaar liggen en een verwijde toestand waarbij de einddelen relatief ver van elkaar liggen in de omtreksrichting, en - het bewegen van het klemelement naar een axiale positie op de as waarbij het klemelement radiaal wordt vergrendeld tussen de as en het vergrendelelement van het vasthoudelement.

15. Werkwijze volgens conclusie 14, waarbij de stap van het bewegen de sub-stappen omvat van: - het duwen van het klemelement in een axiale richting naar het as- attribuut toe, tegen het vasthoudelement aan, zodanig dat het ten minste ene zich radiaal binnenwaarts uitstrekkende uitsteeksel van het vasthoudelement elastisch vervormt in een axiale richting vanuit een ontspannen positie naar een gespannen positie buigend naar het as- attribuut toe, - het axiaal uitlijnen van het klemelement met een groef in de as, en -het klikken van het klemelement in de groef, zodanig dat het ten minste ene zich radiaal binnenwaarts uitstrekkende uitsteeksel van het vasthoudelement elastisch vervormt in een axiale richting terug naar een ontspannen positie, daarmee het klemelement radiaal vergrendelend.

16. Werkwijze voor het de-assembleren van een as-samenstel, omvattende de stappen van: - het voorzien in een as-samenstel volgens conclusie 1 die is geconfigureerd om te roteren en om koppel over te brengen, waarbij de as een as-attribuut heeft die daarop is bevestigd, - het axiaal bewegen van het klemelement vanuit een axiale positie op de as waarbij het klemelement axiaal vergrendeld is tussen de as en het vergrendelelement van het vasthoudelement, van het as-attribuut vandaan.

17. Werkwijze volgens conclusie 16, waarbij de stap van het bewegen de sub-stappen omvat van: - het elastische vervormen van het ten minste ene zich radiaal binnenwaarts uitstrekkende uitsteeksel van het vasthoudelement vanuit een ontspannen positie naar een gespannen positie buigend naar het as- attribuut toe, - het elastisch vervormen van het klemelement naar de verwijde toestand, - het axiaal bewegen van het klemelement van het as-attribuut vandaan, en

- het axiaal bewegen van het vasthoudelement van het as-attribuut vandaan.