TARIFNAME TARAMALAR ARASI GENIS VE DINAMIK BIR ZAMAN ARALIGI ÜRETMEK IÇIN NITELIGI DEGISTIRILMIS ELEKTRIKSEL DALGALAR TEMELLI YÜZEY TARAMA DESENIIPROTOKOLÜ KULLANAN SISTEM VE YÖNTEM Bulusun ilgili oldugu teknik alan: Bulus, isik veya isin huzmesiyle hedef yüzeyden taramalar arasi genis ve dinamik bir zaman araliginda veri toplamak ve/veya görüntü olusturmak üzere yapilandirilabilen yüzey tarama desenlerini/protokollerini kullanan sistem ve yöntem ile ilgilidir. Bulus özellikle, geleneksel sinüzoidal ve testere disi dalgalarini ekleyerek; geleneksel sinüzoidal ya da üçgen ya da testere disi bir dalganin frekansi yukari veya asagi frekans civiltisi, yani yukari veya asagi frekans chirp, biçiminde zamanda degistirilerek; geleneksel sinüzoidal ya da üçgen ya da testere disi bir dalganin frekansini belirli bir frekans araliginda kipleyerek, yani modüle ederek, tarama aynasi ya da tarama aynalari sürülerek farkli desenler/protokoller elde edilmesini saglayan ve bu sayede hem hizli tarama ekseninde hem de yavas tarama ekseninde taramalar arasi genis ve dinamik bir zaman araligi üretebilen sistem ve yöntem ile ilgilidir. Teknigin bilinen durumu: Dinamik aralik terimi, özellikle mühendislik alaninda, incelenmekte olan en büyük ve en küçük miktar arasindaki oran olarak tanimlanir. Bir görüntüleme sisteminin dinamik araligi, zamanda asgari (minimum) ve zamanda azami (maksimum) veri çözebilme ve ölçebilme yetenekleri ile birlikte tanimlanir. Örnegin, fotografçilikta uzun ve kisa pozlandirma, yani farkli isiklama süreli görüntüler birlestirilerek genis dinamik araliga sahip bir görüntü elde edilebilir. Bu teknik kisaca; çoklu pozlandirma yoluyla genis dinamik aralikli fotografçilik olarak da isimlendirilir. Benzer bir yaklasimla hizli yer degistirmeleri (hizli akislari) algilamak/görüntülemek/ölçmek için zamanda kisa aralikli ölçümler alinirken, yavas yer degistirmeler (yavas akislar) için zamanda uzun aralikli ölçümler alinabilir. Bu kavram damardaki kan akisini, yani kan hücrelerinin yer degistirmesini, algilamak/görüntülemek/ölçmek gibi özellesmis medikal uygulamalarda kullanilabilir. Optik Es-fazli Tomografi (Optical Coherence Tomography - OCT) anjiyografisi ve Doppler-OCT gibi görüntüleme teknikleri kan akisini algilamak/görüntülemek/ölçmek için gelistirilmekte olan teknolojilerdir. Bu teknolojilerde hedef doku görüntülemesi A- tarama (bir boyutlu derinlik taramasi), B-tarama (iki boyutlu kesitsel tarama) ve C- tarama (üç boyutlu hacimsel tarama) içeren veri edinim biçimleri ile gerçeklestirilir. Taramalar arasindaki zaman farki yani tarama araligi, fotografçiliktaki pozlandirma sürecine benzer. Hizli kan akisini algiIamak/görüntülemek/ölçmek için kisa tarama araligi kullanilirken, yavas kan akisini algilamak/görüntülemek/ölçmek için uzun tarama araligi kullanilir. Diger taraftan, kilcal damar yapisi gibi fonksiyona bagli olarak damarlar farkli çaplara ve dolayisiyla farkli kan akis hizlarina sahip olabilirler. Ancak, sabit degerli uzun tarama araligi ile yavas akis hizlarindan kolayca veri elde edilirken farkli hizlarda kan tasiyan damarlarinin hepsi ayni hiz seviyesinde algilanabilir/görüntülenebilir/ölçülebilir. Buna karsin sabit degerli kisa tarama araligi ile kirmizi kan hücrelerine damar içinde yeterince uzaga hareket etmeleri için saptanabilir zaman verilmediginden dolayi yavas kan akisina karsi algilanabilir/görüntülenebilir/ölçülebilir hassasiyet azalir. Bu sebeplerle, gelismekte olan OCT anjiyografisi ve Doppler-OCT gibi teknolojilerin medikal uygulamalardaki basarisini artirmak için tek seferde çoklu zaman aralikli kan akisi algilamasi/görüntülemesi/ölçümü gerekir. Bu zorluk genis ve dinamik bir tarama hiz araligiyla giderilebilir. Genis ve dinamik tarama hiz araligi üretmek amaciyla çesitli yüzey tarama deseni/protokolü önerilmistir. Bunlarin birisi, testere disi, sinüzoidal ve üçgen gibi dalgalar için incelenen raster, yani kafes, tipi geleneksel tarama desenidir. Ancak, tek yönlü raster tarama durumunda birçok tek boyutlu derinlik taramasindan, yani birçok A-taramalarindan meydana gelen B-taramalari arasindaki zaman araligi, yani B-tarama araligi, sabittir ve zamanda degismez. Diger taraftan, iki yönlü (bidirectional) raster tarama durumunda ardisik iki B-taramasi arasindaki zaman araligi A-tarama dizinine orantili ya da ters orantili olarak degisir. Ancak, ardisik B- taramali geleneksel görüntü isleme algoritmalari kullanilarak sadece sabit zaman aralikli damar algilamasi/görüntülemesi/ölçümü gerçeklestirilebilir. Teknigin bilinen durumunda bulunan "TR2018I1000O" numarali patent dosyasi incelenmistir. Basvuruya konu edilen bulusun özet kisminda "Optik koherans tomografiye yönelik bir proseste, çok sayida birinci OCT kesit görüntüsü, her bir birinci kesit görüntüsü bir nesnenin farkli bir kesitini temsil etmesi ile kaydedilir. Akabinde, verilen bir üç boyutlu koordinat sisteminde (x, y, z) nesnenin en az bir yapisal elemaninin üç boyutlu konturunun temsili niteliginde olan bir referans sekli, birinci kesit görüntülerinde en az bir yapisal elemanin özellik tanimasi yoluyla tespit edilir. Akabinde, çok sayida ikinci OCT kesit görüntüsü, her bir ikinci kesit görüntüsünün nesnenin farkli bir kesitini temsil etmesi ile kaydedilir. Ikinci kesit görüntülerinin en az bir fraksiyonu, her bir ikinci kesit görüntüsü referans sekli ile özellik örtüsmesinde olana kadar koordinat sisteminde (x, y, z) yeri degistirilir. Son olarak, bir dizi üç boyutlu OCT görüntü verisi en azindan özellik-örtüsmeli ikinci kesit görüntülerinden üretilir" bilgileri yer alir. incelenmistir. Basvuruya konu edilen bulusta, kirpilan kisimda ilgili bir A-taramasi ile bombelenmis B-tarama görüntüsünü olusturmak için kullanilan bir yöntemden bahsedilir. Bu bulusta, geleneksel sinüzoidal ve testere disi dalga biçimlerinin neden oldugu egrilme artefaktini (yamulma hatasini) düzelten bilgisayar uygulamali egri düzeltme çizelgesi (look-up table - Iut) önerilmektedir. OCT görüntüleme modeli temelinde dogrusal optik örnekleme gerçeklestirmek kritik öneme sahiptir. Bu sebeple, tarama aynasi geleneksel simetrik testere disi gibi bir sürücü (tahrik) sinyali kullanilarak çalistirilabilir. Ancak, motorun atalet (eylemsizlik) tepkileri nedeniyle bazi tarayici türleri (örnegin, rezonans olmayan galvo) bu tür bir sürücü sinyalinin dönme noktalarindaki yüksek frekansli bilesenlerine yanit veremeyebilir. Böylece, tarama aynasi alternatif olarak geleneksel sinüzoidal bir sürücü sinyali kullanilarak çalistirilabilir. Ancak, her iki durumda da (testere disi veya sinüzoidal) sabit bir veri edinim frekansinda (sabit örnekleme frekansinda) elde edilen A-taramalari, numunenin yüzeyine esit olarak dagilmayan tarama konumlarina karsilik gelir. Bu, A-taramalarinin basitçe birlestirilmesi durumunda B-taramasi görüntüsünde yatay bir egrilme artefaktini (yamulma hatasini) ortaya çikartabilir. Teknigin bilinen durumunda bulunan "EP2054712A2" numarali patent dosyasi incelenmistir. Basvuruya konu edilen bulusta, OCT görüntülemeyi gelistirmek için kullanilan aparattan bahsedilmektedir. Bu bulus konusu aparatta, OCT kesitsel ve hacimsel bilgi saglayabilen bir teshis teknigi olarak kullanim potansiyeli mevcuttur. Ancak, bir dizi klinik uygulamada, geleneksel OCT tekniklerinin tanisal kullanimi, benek (speckle) gürültüsünün yaniltici etkisi sebebiyle sinirlidir. Bu bulus temel olarak, OCT'yi sinirlayan benek (speckle) gürültüsünü asimetrik bir hacimsel medyan filtreleme ve titresimli bir yüzey tarama modeli ile düsürmeyi önerir. Sinüzoidal, spiral ve diyagonal tipleri içeren üç farkli titresimli yüzey tarama modeli sunulmaktadir. Bu modellerle elde edilen sirali kesitsel ve/veya hacimsel veriler/görüntüler arasindaki zaman araligi genis ve dinamik olmasinin aksine sabittir. incelenmistir. Basvuruya konu edilen bulusta, ölçümler yapmak ve bir hedefin görüntülerini olusturmak için OCT ile baglantili olarak ultrason gibi bir basinç dalgasi kullanarak, OCT ile ölçüm ve görüntülemeyi gelistirmek için bir yöntem, aparat ve sistemden bahsedilir. Sinyal-gürültü oranlarindaki iyilestirilmelere bagli olarak, OCT'nin glikoz konsantrasyonunu ölçme uygulamasi için de gelistirilen bir görüntüleme modeli oldugu bilinir. Bu bulusta, sinyal-gürültü oranlari sinyali artirarak veya gürültüyü (örnegin benek (speckle) gürültüsü) azaltarak veya her ikisini birden yaparak iyilestirilir. Ancak, sinyal-gürültü oranlarinin iyilestirilmesiyle ilgili sorunlar mevcuttur. Bu bulus, OCT'yi sinirlayan benek (speckle) gürültüsünü bir basinç veya ultrason (ses) dalgasi uygulanan hedef doku ile düsürmeyi önerir. Bir basinç veya ultrason (ses) dalgasi uygulanan hedef doku içindeki optik saçicilar arasindaki optik yol uzunluklari degistirilerek benek gürültüsü rastgele hale getirilir ve böylece, ortalamasi alinarak benek gürültüsü düsürülür. Teknigin bilinen durumunda bulunan "US10136865B2" numarali patent dosyasi incelenmistir. Basvuruya konu edilen bulusta, nükleer görüntüleme ve daha özel olarak' hiz ve mekansal açidan pozitron emisyon tomografisini karsilayan ve hatta daha iyi performans gösteren, tesadüfi olmayan radyoaktif emisyon tespiti ve ölçümleri için sistem ve yöntemden bahsedilmektedir. Bu bulus, nükleer görüntüleme (örnegin, pozitron emisyon tomografisi - PET veya tek foton emisyonlu bilgisayarli tomografi - SPECT) tani amaçli kullanilan önemli bir yöntemdir. Bu yöntem. hiz, uzaysal çözünürlük, spektral çözünürlük ve hassasiyet açisindan daha iyi performans göstermesini saglayacak gelismelere halen açiktir. Bu bulusta, yüksek hassasiyet ile karakterize edilen bir radyo görüntüleme kamerasinin gelistirilmesi ve kamera ile birlikte çalisabilen algoritmalar önerilmektedir. Kamera, geleneksel tarama desenleri kullanirken ters yönde tarama temelinde açi faz kaymasinin yarisi ile karakterize edilir. Dahasi, taramalar arasindaki zaman araligi sabittir. Teknigin bilinen durumunda genis ve dinamik hiz araligi elde etmek için önerilen bir yüzey tarama desenindei çoklu zaman araliklari her bir tarama ekseni boyunca uzamsal asiri örnekleme uygulanarak elde edilebilir. Asiri örnekleme, sinyal gürültü oranini arttirarak görüntü kalitesi yükseltmeyi mümkün kilar, ancak görüntüleme için gerekli toplam görüntüleme süresini uzatir. Diger bir degisle, görüntüleme hizi düser. Teknigin bilinen durumunda kullanilan kare dalga ile tarayici ayna sürülerek elde edilen adim adim tarama ile genis hiz araligi ölçümü gerçeklestirilebilecegi önerilir. Dahasi, kare dalgalar ile tarayiciyi baslangiç konumuna geri yüklemek için gerekli geri dönüsü de kullanarak çift yönlü tarama durumu da eklenerek, tarama hizi iki katina çikartilabilir. Ancak, mekanik ataleti nedeniyle tarayici aynanin bir adimdan digerine geçisi ve pozisyona yerlesmesi biraz zaman gerektirir. Bu nedenle, her bir adimdaki herhangi iki A-taramasi arasindaki baglilasim (korelasyon) kullanilan tarayicinin mekanik özelliklerine büyük ölçüde baglidir. Diger taraftan, tarayici aynanin mekanik özelligini azaltacak birtetikleme yöntemi sunulur. Bu bazi durumlarda tüm sistemi daha karmasik hale gelmesine neden olur. Teknigin bilinen durumunda kullanilan bir baska öneride, tarama yöntemi dilimlere bölümlenmis, yani kademeli, testere disi fonksiyonu temelinde çalisir. Testere disi tarama bölümünün uzunlugu ayarlanarak çoklu zaman aralikli algilama/görüntüleme/ölçüm elde edilir. Ancak, protokolün ürettigi çoklu zaman araligi görüntülenmek istenen ilgili bölgede beklenen hiz degerlerine göre görüntülenmek istenen ilgili bölge için ayarlanmasi gerekmektedir. Teknigin bilinen durumunda birden fazla zaman aralikli baglilasimsiz (dekorrelasyon) sinyalleri kullanma olasiligi sayisal akis hizi ölçümü için gösterilebilir. Ancak, sinirli bir dinamik aralik ile yari-sayisal ölçüm olmasi ve izotropik çözünürlük uygulanmamasi bazi sorunlar olarak dikkate alinmalidir. Teknigin bilinen durumunda kullanilan çift lazer isiniyla tarama protokolünde ayni anda çift görüntüleme isini arasindaki fiziksel ayrimla (mesafeyle) ardisik taramalar arasindaki zaman araligi belirlenir. Bu sayede, milisaniyenin altindaki zaman araliklari üretilerek genis bir dinamik hiz araligi saglanabilir. Ancak, zaman araliginin ayarlanmasi için iki görüntüleme isininin fiziksel ayrimini üreten optigin her defasinda manuel olarak yeniden hizalanmasi gerekir. Bu, görüntüleme hizini kaçinilmaz sekilde düsürür. Dahasi, yavas kari akisini algiIamak/görüntülemek/ölçmek için gereken iki lazer isini arasinda uzun bir mesafe ayrimi gerekmektedir. Teknigin bilinen durumunda kullanilan çift isinli protokolü ve B-tarama arasi tek isinli tarama protokolünün bir kombinasyonu çoklu fazla zaman araligiyla ayni anda birden fazla görüntü alimina izin verir. Ancak ötelenmesiz (translasyonel olmayan) hareket tarafindan baslatilan baglilasim sinyalinin nispi kismi yavas kilcal damar akis ölçümü için ihmal edilmeyebilir. Bu kilcal damarlardaki kan akis hizlarinin fazla tahmin edilmesine neden olabilir. Sonuç olarak yukarida anlatilan olumsuzluklardan dolayi ve mevcut çözümlerin konu hakkindaki yetersizligi nedeniyle ilgili teknik alanda bir gelistirme yapilmasi gerekli kilinmistir. Bulusun amaci: Bulusun temel amaçlarindan biri, tarama aynasini ya da tarama aynalarini süren çesitli elektrik dalgalarinin bir kombinasyonunu ve/veya modülasyonunu yani kiplenimini içeren bir sistem veya yöntem kullanilarak yüzey taramalari arasi zaman farkini genis bir dinamik varyasyonda üretilmesidir. Bu sayede üretilen farkli dalga düzenlemesi ile tarama aynasi ya da tarama aynalari sürülerek farkli desenler/protokoller vasitasiyla hem hizli tarama ekseninde hem yavas tarama ekseninde taramalar arasi genis ve dinamik bir zaman araligi üretebilmektedir. Bulusun amaçlarindan bir digeri yeni bir dalga düzenlemesi saglayabilmesi ve bu sayede yüzey taramalari arasi zaman farkini genis bir dinamik varyasyonda üretilebilmesidir. Bulusun amaçlarindan bir baskasi, önerilen dalga biçimlerine bagli olarak degisken tarama zaman araligi ve böylece, taramalar arasi genis ve dinamik bir zaman araligi saglamasidir. Bulusun bir diger amaci, önerilen dalga biçimleri ile üretilen yüzey tarama desenlerinin noktasal görüntülemede ve bilhassa lazerle görüntüleme, örnegin, OCT, Doppler- OCT, OCT anjiyografisi, lazerle konfokal mikroskobi, lazerle anjiyografi vb görüntüleme modellerinde kullanilabilirlik saglamasidir. Bulusun bir baska amaci, önerilen dalga biçimleri ile üretilen yüzey tarama desenlerinin örnekten veri toplama uygulanmasinda fazladan bir donanima ihtiyaç duyulmamasidir. Bulusun bir amaci ise önerilen dalga biçimleri ile üretilen yüzey tarama desenlerinin, örnekten elde edilen verilerden görüntü olusturmada geleneksel veri isleme ve görüntü isleme algoritmalarina uyumlu olmasidir. Bulusun amaçlarindan bir baskasi, geleneksel sinüzoidal ve testere disi dalga biçimleriyle elde edilemeyen genis ve dinamik yüzey tarama hiz araligini, geleneksel dalga biçimlerini akillica tekrar yapilandirarak olusturulan yüzey tarama desenleri/modelleri ile hem hizli tarama ekseninde hem yavas tarama ekseninde taramalar arasi genis ve dinamik bir zaman araligi üretmesidir. Bulusun bir diger amaci, tarama aynalarini süren elektrik sinyallerinin çesitli elektriksel dalga düzenlemelerini içermesidir. Bu tür bir dalga düzenlemesi geleneksel sinüzoidal ve testere disi dalgalarinin birlestirilmesiyle saglanabilmektedir. Ayrica dalga düzenlemesi sinüzoidal ya da üçgen ya da testere disi bir dalganin frekansi yukari veya asagi frekans çiviltisi, yani yukari veya asagi frekans chirp, biçiminde zamanda degistirilerek de saglanabilmektedir. Bir diger dalga biçimi düzenlemesi ise sinüzoidal ya da üçgen ya da testere disi bir dalganin frekansini belirli bir frekans araliginda kipleyerek, yani modüle ederek saglanabilmektedir. Bulusun bir diger amaci, taramalar arasi genis ve dinamik bir zaman araligi üretmek üzere yapilandirilan elektriksel dalgalar hem hizli ekseni tarayan aynayi hem yavas ekseni tarayan aynayi sürmede kullanilabilmesidir. Bulusun bir amaci da fazladan herhangi bir düzenege, donanima ve optik bilesene ihtiyaç duymadan taramalar arasi genis ve dinamik bir zaman araligi üretilebilmesidir. Bulusun amaçlarindan bir baskasi, tek yönlü tarama ve çift yönlü tarama durumlari için kullanilan geleneksel veri isleme ve görüntü isleme algoritmalari ile taramalari analiz edilebilmesidir. Bulusun amaçlarindan bir digeri, tarayici aynanin mekanik özelliklerine kolaylikla uyum saglayacak geleneksel dalga biçimlerinin temel almiyor olmasidir. Bulusun yapisal ve karakteristik özellikleri ve tüm avantajlari asagida verilen sekiller ve bu sekillere atif yapilmak suretiyle yazilan detayli açiklama sayesinde daha net olarak anlasilacaktir. Bu nedenle degerlendirmenin de bu sekiller ve detayli açiklama göz önüne alinarak yapilmasi gerekmektedir. Sekillerin açiklamasi: Sekil 1A: Mevcut bulusun uygulanabilecegi bir yüzey tarama sisteminin genel gösterimi. Sekil 15: Taranan hedef yüzeyin temsili A-tarama ve B-tarama durumuna örnek gösterimi. Sekil 2: Mevcut bulusun uygulanabilecegi iki boyutlu bir tarayici ayna kullanan bir yüzey taranma sisteminin örnek bir gösterimi. Sekil 3: Mevcut bulusun uygulanabilecegi tek boyutlu iki adet tarayici ayna kullanan hedef yüzey taranma sisteminin örnek bir gösterimi. Sekil 4A: Mevcut bulusun melez, yani karisim, dalga düzenlemesine göre yapilandirilabilen isik veya isin huzmesiyle yüzey tarama deseninin/protokolünün çift yönlü tarama operasyon semasinin grafiksel bir tasviri. Sekil 43: Mevcut bulusun melez, yani karisim. dalga düzenlemesine göre yapilandirilabilen isik veya isin huzmesiyle yüzey tarama deseninIn/protokolünün çift yönlü tarama operasyon semasinin bir tasviri. Sekil 5: Dogru akim (DC) ofset deger artimi temelli yüzey tarama desenini/protokolünü üretebilecek dalga biçiminin örnek bir gösterimi. Sekil 6A: Mevcut bulusun yukari frekans civiltisina sahip üçgen dalga düzenlemesine göre yapilandirabilen isik veya isin huzmesiyle yüzey tarama deseninin/protokolünün çift yönlü tarama operasyon semasinin grafiksel bir tasviri. Sekil GB: Mevcut bulusun yukari frekans civiltisina sahip üçgen dalga düzenlemesine göre yapilandirabilen isik veya isin huzmesiyle yüzey tarama deseninin/protokolünün tek yönlü tarama operasyon semasinin grafiksel bir tasviri. Sekil 7: Yukari frekans civiltisi temelli yüzey tarama desenini/protokolünü üretebilecek dalga biçiminin örnek bir gösterimi. Sekil 8A: Mevcut bulusun frekans kiplenimli üçgen dalganin üçgen dalga düzenlemesine göre yapilandirilabilen isik veya isin huzmesiyle yüzey tarama deseninin/protokolünün çift yönlü tarama operasyon semasinin grafiksel bir tasviri. Sekil SB: Mevcut bulusun frekans kiplenimli üçgen dalganin üçgen dalga düzenlemesine göre yapilandirilabilen isik veya isin huzmesiyle yüzey tarama deseninin/protokolünün tek yönlü tarama operasyon semasinin grafiksel bir tasviri. Sekil 9: Frekans modülasyonu temelli yüzey tarama desenini/protokolünü üretebilecek dalga biçiminin örnek bir gösterimi. Sekil 10: Mevcut bulusun dogru akim (DC) ofset deger artimi temelli yüzey tarama desenini/protokolünü saglayabilen melez dalga düzelmemesinin örnek niteligindeki sayisal bir modeli. Sekil 11: Mevcut bulusun dogru akim (DC) ofset deger artimi temelli yüzey tarama deseninin/protokolünün bir örnegi için ardisik B-taramalari arasindaki zaman farklarinin hesaplanan sonuçlari. Sekil 12: Mevcut bulusun frekans civiltisi temelli yüzey tarama desenini/protokolünü saglayabilen yukari frekans civiltisina sahip üçgen dalga düzelmemesinin örnek niteligindeki sayisal bir modeli. Sekil 13: Mevcut bulusun frekans civiltisi temelli yüzey tarama deseninin/protokolünün bir örnegi için ardisik 8-taramalari arasindaki zaman farklarinin hesaplanan sonuçlari. Sekil 14: Mevcut bulusun frekans modülasyonu temelli yüzey tarama desenini/protokolünü saglayabilen frekans kiplenimli üçgen dalga düzelmemesinin örnek niteligindeki sayisal bir modeli. Sekil 15: Mevcut bulusun frekans modülasyonu temelli yüzey tarama deseninin/protokolünün bir örnegi için ardisik B-taramalari arasindaki zaman farklarinin hesaplanan sonuçlari. Referans numaralari: 100. Isik veya isin kaynagi 101. Kolimatör 102. Kolime isik veya isin huzmesi 103. Tarama aynasi 104. Odaklama mercegi 105. Hedef yüzey 106. Elektrik sinyali üreteci 202. x-eksenini süren elektrik sinyali üreteci 203. y-eksenini süren elektrik sinyali üreteci 301. Bir boyutlu y-ekseni tarama aynasi 302. Bir boyutlu x-ekseni tarama aynasi 501. Elektriksel sinüzoidal dalga 502. Genligi zaman bagli dogrusal degistiren tek döngü yukari rampa testere disi dalga 503. Karisim dalga 701. Elektriksel üçgen dalga 702. Frekansi zamana bagli dogrusal degistiren tek döngü yukari rampa testere disi 901. 90-derece gecikmeli tek döngü sinüzoidal dalga 902. Frekans kiplenimli üçgen dalga Bulusun açiklamasi: Optik Es-fazli Tomografi (Optical Coherence Tomography - OCT) görüntüleme tekniginin fonksiyonel uygulamalari olan OCT-anjiyografi ve Doppler-OCT veya lazer taramali konfokal veya bunlar gibi yüzey taramali veri toplama ve/veya yüzey taramali görüntüleme tekniklerinin basarisini ve uygulama alanlarini artirmak için tek seferde çoklu zaman aralikli degisimlerin (örnegin, kan akisi) algilamasi/görüntülemesi/ölçümü gerekmektedir. Bu zorluk, genis ve dinamik bir tarama hiz araligi olusturularak giderilebilir. Bulus konusu sistem ve yöntem, örnekten veri toplamak ve/veya görüntü olusturmak için yüzey tarama deseni/protokolü yapilandirabilmekte ve/veya saglayabilmekte ve/veya kullanabilmektedir. Bulus, OCT görüntüleme tekniginin fonksiyonel uygulamalari olan OCT anjiyografisi ve Doppler-OCT, lazer taramali konfokal ve bunun gibi yüzey taramali veri toplama ve/veya yüzey taramali görüntüleme tekniklerinde kullanilacak yöntemler ve sistemler üzerinedir. Daha özel olarak, örnegin, kan akis ve anjiyografi ölçümlerindeki genis ve dinamik bir tarama hiz araligi üretimi için kullanilabilen gelismis yüzey tarama desenleri/protokolleri kapsamindadir. Bulus, yeni bir dalga düzenlemesi saglayabilen ve bu sayede yüzey taramalari arasi zaman farkini genis bir dinamik varyasyonda üretilebilen tarama aynalarini (103) süren elektrik sinyallerinin çesitli elektriksel dalga düzenlemelerini içermektedir. Bu tür bir dalga düzenlemesi geleneksel sinüzoidal ve testere disi dalgalarinin birlestirilmesiyle saglanabilmektedir. Ayrica dalga düzenlemesi sinüzoidal ya da üçgen ya da testere disi bir dalganin frekansi yukari veya asagi frekans civiltisi, yani yukari veya asagi frekans chirp, biçiminde zamanda degistirilerek de saglanabilmektedir. Bir diger dalga biçimi düzenlemesi ise sinüzoidal ya da üçgen ya da testere disi bir dalganin frekansini belirli bir frekans araliginda kipleyerek, yani modüle ederek saglanabilmektedir. Sekil 1A bir yüzey tarama sisteminin genel gösterimini sunar. Sistem bir isik veya isin kaynagini (100), bir kolimatörü (101), bir tarama aynasini (103), odaklama mercegini (104) ve elektrik sinyal üreteci (106) içermektedir. Isik veya isin kaynagindan (100) çikan elektromanyetik isinim bir kolimatör (101) ile kolime isik veya isin huzmesi (102) haline gelmektedir. Bu kolime isik veya isin huzmesi (102) tarama aynasi (103) üzerinden yansimaktadir. Tarama aynasi (103) bir boyutlu hareketi içerebilmektedir. Tarama aynasi (103), örnegin iki boyutlu hareketi de içerebilmektedir. Odaklama mercegi (104) ile elektrik sinyal üretecinin (106) sürdügü tarama aynasi (103) birlikte kolime isik veya isin huzmesini (102) farkli noktalara odaklayarak hedef yüzey (105) tarayabilmektedir. Bu örnegin Sekil 1B'de gösterildigi gibi x-eksenini soldan saga ve y- eksenini yukaridan asagiya olacak sekilde klasik bir yol kullanarak olabilmekte ve x- ekseni A-tarama dizininden olusabilmektedir. Y-eksenindeki B-tarama birden çok A- taramasinda meydana gelebilmekte ve yüzey taramasi veri toplamak ve/veya görüntü olusturmak amaciyla kullanilabilmektedir. Alternatif olarak yüzey taramasi, tedavi amaçli foto-isisal hasar olusturmak amaciyla da kullanilabilmektedir. Bu örnek sistemdeki tarama aynasi (103), örnegin bir galvo tarama aynasi, rezonans tarama aynasi, mikro-elektromekanik sistemler (MEMS) tabanli tarama aynasi vb. herhangi biri veya bir kombinasyonu olabilmektedir. Odaklama mercegi (104) genis açili bir tarama mercegi olarak özellestirilebilmektedir. Elektrik sinyal üreteci (106) birden fazla ce farkli tipte dalga üretebilmektedir. Elektrik sinyal üreteci (106), elektriksel sinüzoidal dalga (501), genligi zaman bagli dogrusal degistiren tek döngü yukari rampa testere disi dalga (502), karisim dalga (503), elektriksel üçgen dalga (701), frekansi zaman bagli dogrusal degistiren, tek döngü yukari rampa testere disi dalga (702), yukari frekans civiltisina sahip üçgen dalga (703) 90-derece gecikmeli tek döngü sinüzoidal dalga (901) ve frekans kiplenimli üçgen dalga (902) tiplerinden biri ya da birkaçini üretebilmektedir. Iki boyutlu bir tarama aynasi (201) kullanan bir yüzey taranma sisteminin örnek bir düzenlemesi Sekil 2'de gösterilmektedir. Sekil 2'de gösterildigi gibi, kolime isik veya isin huzmesi (102) iki boyutlu birtarama aynasi (201) üzerinden yansimaktadir. Hedef yüzeyin (105) herhangi bir ekseninde veya x-ekseni ile y-ekseninin bir kombinasyonunda yüzey taramasi gerçeklestirmek için iki boyutlu tarama aynasi (201) hizli elektrik sinyallileri ile sürülebilmektedir. Odaklama mercegi (104) ile kolime isik veya isin huzmesi (102) hedef yüzeye (105) odaklanmaktadir. Örnek teskil eden bu düzenlemede iki boyutlu tarama aynasi (201), x-eksenini süren elektrik sinyal üretecinin (202) ve y-eksenini süren elektrik sinyal üretecinin (203) herhangi biri veya bir kombinasyonu ile sürülebilmektedir. Tek boyutlu iki adet tarama aynasi (103) kullanan hedef yüzey (105) taranma sisteminin örnek bir düzenlemesi Sekil 3'te gösterilmektedir. Sekil 3'te gösterildigi gibi, kolime isik veya isin huzmesi (102) bir boyutlu y-ekseni tarama aynasi (301) üzerinden yansimaktadir. Bu bir boyutlu y-ekseni tarama aynasi (301), y-eksenini süren elektrik sinyali üreteci (203) ile sürülerek, hedef yüzeyin (105) y-ekseninde tarama saglanabilmektedir. Yansiyan kolime isik veya isin huzmesi (102) bir boyutlu x-ekseni tarama aynasi (302) üzerinden tekrar yansimaktadir. Bir boyutlu x-ekseni tarama aynasi (302) bir diger x-eksenini süren elektrik sinyali üreteci (202) ile sürülerek hedef yüzeyin (105) x-ekseninde tarama saglanabilmektedir. Odaklama mercegi (104) ile taranan kolime isik veya isin huzmesi (102) hedef yüzeye (105) odaklanmaktadir. Sekil 2 ve Sekil 3'te sunulan örnek düzenlemelerde x-ekseni ve y-ekseni taramalari için kullanilan x-eksenini süren elektrik sinyali üreteci (202) ve y-eksenini süren elektrik sinyali üretecinin (203) ayni zaman uzayinda ve/veya ayni saat sinyalinde çalismasi için; faz kilidi, 10 MHz saat referansi, vb. metotlarin herhangi biri veya bir kombinasyonu kullanilabilmektedir. Bu örnek düzenlemelerde elektrik sinyali üreteci (106) örnegin; RF sinyal üreteci, fonksiyon üreteci, rastgele bit üreteci, bit desen olusturucu, vb. olabilir. Elektrik sinyallerinin genlik büyüklügü ±V voltaj gerilim degerleri arasinda zamana bagli degisebilir. Voltaj geriliminin pozitif ve negatif isareti tarama aynasinin (103) dönme yönünü, yani tarama aynasinin (103) saga dönmesini ya da tarama aynasinin (103) sola dönmesini ya da tam tersi durumu, tanimlamaktadir. Voltaj geriliminin genligi tarama aynasinin (103) dönme açisini belirlemektedir. Böylece, tarama aynalari (103) ile yansitilan kolime isik veya isin huzmesinin (102) ilgili yüzey boyunca odaklandigi pozisyon kontrol edilebilmektedir. Ek olarak, elektrik sinyallinin zamandaki tekrar hizi odaklanan kolime isik veya isin huzmesinin (102) ayni noktaya tekrar gelme hizini, yani ayni noktada tekrar tekrar bulunma sürelerini belirlemektedir. Diger bir degisle, sistemin x-ekseninde ve y-ekseninde tarama hizlari elektrik sinyalinin frekansi, yani periyodu ile tanimlanabilmektedir. Diger taraftan, azami dönme açisi tarama aynasinin (103) teknik özellikleriyle tanimlanabilmektedir. Bulus konusu sistem ile tarama aynasi (103) çesitli melez, yani elektriksel karisim dalgalar (503) ile sürülerek farkli desenler/protokoller ile yüzey taranabilmektedir. Alternatif olarak veya ek olarak, elektrik dalgalarina genlik kiplenimi, yani genlik modülasyonu veya frekans kiplenimi, yani frekans modülasyonu veya faz kiplenimi, yani faz modülasyonu, uygulanabilmektedir. Elektrik dalgalari analog sinyal ve/veya sayisal, yani dijital, sinyal olabilmektedir. Sekil 2'de ve Sekil 3'te tasvir edilen örnek yüzey taranma sistemlerinde, taramalar arasi genis ve dinamik bir zaman araligi üretimi öneren mevcut bulusun tüm dalga biçimleri; melez dalga, yani karisim dalga (503), yukari frekans civiltisina sahip üçgen dalga (703) ve frekans kiplenimli üçgen dalga (902) iki boyutlu tarama aynasi (201 ) ve/veya bir boyutlu y-ekseni tarama aynasi (301), bir boyutlu x-ekseni tarama aynasi (302) kullanilabilmektedir. Tüm dalgalar yüzeyin hem x-ekseni taramasinda hem de y-ekseni taramasinda kullanilabilmektedir. Bulus konusu yöntem farkli yüzey tarama desenlerini/protokollerini olusturabilmek için birtakim islem adimlari içermektedir. Yöntemin bir yapilanmasinda; - Sinüzoidal dalganin (501) dogru akim (DC) ofset degerini, tek döngü bir yukari rampa testere disi dalgasina (502) bagli olarak ya da bir rampa dalga biçimindeki elektrik sinyalinin bir fonksiyonu olarak zamanda dogrusal degistirilmesiyle üretilen melez dalga tipinde (503) elektrik sinyalleri üreten bir elektrik sinyal üreteoi (106) tarama aynasini (103) sürmekte, - Elektrik sinyal üretecinin (2106) sürdügü tarama aynasi (103) tarafindan yönlendirilen kolime isik veya isin huzmesiyle (102), hedef yüzeyin (105) herhangi bir ekseninde veya x-ekseni ile y-ekseninin bir kombinasyonunda çift yönlü ve tek yönlü yüzey taramalari olusturulmaktadir. Bulus konusu yöntemin bir yapilanmasinda; - Yukari frekans civiltisina sahip üçgen dalga (703) tipinde elektrik sinyalleri üreten bir elektrik sinyal üreteoi (106) tarama aynasini (103) sürmekte, - Elektrik sinyal üretecinin (106) sürdügü tarama aynasi (103) tarafindan yönlendirilen isik veya isin huzmesiyle (102), hedef yüzeyin (105) herhangi bir ekseninde veya x-ekseni ile y-ekseninin bir kombinasyonunda çift yönlü ve tek yönlü yüzey taramalari olusturmaktadir. Bulus konusu yöntemin bir yapilanmasinda; - Frekansin dogrusal artisi ve dogrusal azalisi ardisik biçimde olacak sekilde düzenlenen üçgen dalga tipinde elektrik sinyalleri üreten bir sinyal üreteci (106) tarama aynasini (103) sürmekte, - Elektrik sinyal üretecinin (106) sürdügü tarama aynasi (103) tarafindan yönlendirilen isik veya isin huzmesiyle, hedef yüzeyin (105) herhangi bir ekseninde veya x-ekseni ile y-ekseninin bir kombinasyonunda çift yönlü ve tek yönlü yüzey taramalari olusturmaktadir. Bulusun örnek bir düzenlemesine göre; taramalar arasi genis ve dinamik bir zaman araligi üretmek üzere yapilandirilabilen yüzey tarama deseninin/protokolünün bir operasyon semasi Sekil 4'te sunulmaktadir. Sekil 4A çift yönlü tarama desenini/protokolünü ve Sekil 48 tek yönlü tarama desenini/protokolünü göstermektedir. Her iki grafikte x-ekseni ardisik pozisyon dizinini, diger bir degisle A- tarama dizinini, isaret ederken y-ekseni zamani belirtmektedir. Düz ok çizgi B- taramasini ve taramanin yönünü temsil etmekte, her bir B-tarama noktasal taramaya, yani noktasal pozisyona karsilik gelen bir dizi A-taramasindan olusmaktadir. Tek yönlü taramada, her B-taramasindan sonraki kesikli çizgi, tarayiciyi baslangiç konumuna geri yüklemek için gerekli geri dönüsü temsil etmektedir. Yüzey tarama deseninin/protokolünün üretimi için geleneksel sinüzoidal ve testere disi dalgalarinin birlestirilmesiyle saglanan bir melez, yani karisim dalga (503) biçimi kullanilabilmektedir. Melez, yani karisim dalga (503) biçiminin bir örnegi Sekil 5'te gösterilmektedir. Melez, yani karisim dalga (503) biçimi, bir elektriksel sinüzoidal dalganin (501) dogru akim (DC) ofset degerini, genligi zaman bagli dogrusal degistiren tek döngü yukari rampa testere disi dalgaya (502) bagli olarak ya da bir rampa dalga biçimindeki elektrik sinyalinin bir fonksiyonu olarak zamanda dogrusal degistirilmesiyle üretilebilmektedir. Böylece elektriksel sinüzoidal dalga (501) rampa dalga biçimindeki elektrik sinyalinin genligi boyunca zamanda kaymaktadir. Kayma hizi rampa dalga biçimindeki elektrik sinyalinin tekrar hizina esittir. Elektriksel sinüzoidal dalga (501) biçiminin genligi dogasi geregi zamanda dogrusal olarak degismez. Dolayisiyla, dogru akim ofset degerinin, zamanda dogrusal kaymasi elektriksel sinüzoidal dalga (501) sinyalinin, örnegin kesikli çizgi ile isaret edilen anlik genlik degerine dogrusal olmayacak sekilde farkli zamanlarda tekrar ulasmasina neden olmaktadir. Buradan hareketle, Sekil 5'te sunulan karisim dalga (503) biçimindeki bir elektrik sinyaliyle sürülen tarama aynasi (103) isik veya isin huzmesini (102) hedef yüzeydeki (105) bir noktaya farkli zaman araliklarinda odaklayabilmektedir. Diger bir deyisle, bir melez dalga, yani karisim dalga (503) biçimini olusturan elektrik sinyallerinin genlik ve tekrar hizi degerlerine ve dahasi, dogru akim ofset degerinin zamanda kayma hizina bagli olarak taramalar arasi zaman farki genis ve dinamik bir zaman araliginda degisebilmektedir. Bu yaklasim, A-tarama veya B-tarama veya C-taramalarinin birinde ya da bir kombinasyonunda ya da hepsinde kullanilabilir. Sinüzoidal dalga biçimindeki elektrik sinyalinin genlik degeri testere disi biçimindeki elektrik sinyalinin genliginden küçük olabilmektedir. Tarama iki yönlü ve/veya tek yönlü olabilmektedir. Çoklu B-taramasi için genligi zaman bagli dogrusal degistiren tek döngü yukari rampa testere disi dalga (502) döngü sayisi arttirilabilmektedir. Ek olaraki x-ekseni için ve y-ekseni için ayri ayri ve/veya bir kombinasyonu seklinde bir boyutlu y-ekseni tarama aynasi (301), bir boyutlu x-ekseni tarama aynasi (302) Sekil 5'te sunulan karisim dalga (503) biçimindeki elektrik sinyalliyle sürülebilmektedir. Mevcut bulusun örnek bir baska düzenlemesine göre; taramalar arasi genis ve dinamik bir zaman araligi üretmek üzere yapilandirilabilen alternatif yüzey tarama deseninin/protokolünün operasyon semasinin bir tasviri Sekil 6'da sunulmaktadir. Örnek teskil eden bu yüzey tarama deseni/protokolü, tarama aynasini (103) süren elektrik sinyalinin yukari frekans civiltisi, yani yukari frekans chirp, dalga biçiminde olmasiyla saglanabilmektedir. Yukari frekans civiltisi temelli kolime isik veya isin huzmesiyle (102) yüzey tarama deseninin/protokolünün çift yönlü tarama örnegi grafiksel olarak Sekil 6A'da gösterilmektedir. Sekil BB, ayni yüzey tarama deseninin/protokolünün tek yönlü tarama örnegini sunmaktadir. Her iki örnek niteliginde sayisal model zamanda dogrusal olarak artan frekans düzenlemesi yani yukari frekans civiltisi için kullanilmaktadir. Grafiksel örneklerde x-ekseni pozisyon dizinini ve y-ekseni zamani isaretlemekte. Düz çizgi ve ok ucu ile B-taramasi ve taramanin yönü belirtilmektedir. Ayrica, her bir B-tarama noktasal taramaya karsilik gelen bir dizi A-taramasindan olusmaktadir. Tek yönlü taramada, her B-taramasindan sonraki kesikli çizgi tarama aynasini (103) baslangiç konumuna geri yüklemek için gerekli geri dönüsü temsil etmektedir. Sekil 7, yukari frekans civiltisi temelli yüzey tarama desenini/protokolünü üretebilecek dalga biçiminin örnek bir gösterimini sunmaktadir. Elektriksel üçgen dalganin (701) frekansi tek döngü bir pozitif rampa testere disi dalgasina (702) bagli olarak, bir frekans araliginda zamanda dogrusal artmasi ile yukari frekans civiltisina sahip üçgen dalga (703) elde edilebilmektedir. Böylece, örnegin, kesikli çizginin isaret ettigi gibi yukari frekans civiltisina sahip üçgen dalganin (703) genligi ayni degere periyodik olarak esit zaman araliklarinda degil fakat, periyodik olarak farkli zaman araliklarinda ulasmaktadir. Bu çikarim, yukari frekans civiltisina sahip üçgen dalga (703) tipinde elektrik sinyalleriyle sürülen tarama aynasinin (103) yansittigi kolime isik veya isin huzmesinin (102) hedef yüzeydeki (105) ayni noktayi farkli zaman araliklarinda ziyaret etmesi garanti edilebilmektedir. Böylece taramalar arasi, örnegin birinci B-taramasi ve ikinci B-taramasi arasindaki süre farki, ikinci ve üçüncü B-taramalari arasindaki zamandan farkli olabilmektedir. Bu taramalar arasindaki zaman farki frekans civiltisinin belli bir frekans araliginda degisim hizina bagli olarak bir zaman araliginda dinamik degisebilmektedir. Degisim hizi tek döngü bir pozitif rampa testere disi dalgasinin (702) frekansina, yani periyoduna esit olabilmektedir. Alternatif olarak veya ek olarak, üçgen dalganin frekansi bir negatif rampa testere disi dalgaya bagli olarak zamanda dogrusal azalmasi ile azalan frekans civiltisi temelli yüzey tarama deseni/protokolü saglanabilmektedir. Dahasi, elektriksel üçgen dalga (701) yerine bir elektriksel sinüzoidal dalga (501) da kullanilabilmektedir. Çoklu B-taramasi için pozitif rampa testere disi dalgasinin (702) döngü sayisi arttirilabilmektedir. Zamanda artan ve sonra azalan frekans modülasyonu, yani frekans kiplenimi, düzenlemesi ile genis ve dinamik bir zaman araligi saglayan yüzey tarama desenlerinden/protokollerinden bir digeri olusturulabilmektedir. Sekil 8 mevcut bulusun ilgili düzenlemesinin örnek niteligindeki bir operasyon semasini sunmaktadir. Sekil 8A ve Sekil SB frekans modülasyonu temelli yüzey tarama deseninin/protokolünün sirasiyla çift yönlü ve tek yönlü tarama örneklerini göstermektedir. Metin boyunca listelenen örnek operasyon semalarinda oldugu gibi; x- ekseni pozisyon dizinini, yani taranan yüzey üstündeki konum dizinin ve y-ekseni zamani temsil etmektedir. Dahasi, düz çizgi B-taramasini ve ok ucu taramanin yönünü temsil etmektedir. Her bir B-tarama noktasal taramaya karsilik gelen bir dizi A- taramasindan olusmakta ve tek yönlü taramada, her B-taramasindan sonraki kesikli çizgi, tarama aynasi (103) baslangiç konumuna geri yüklemek için gerekli geri dönüsü temsil etmektedir. Sekil 7'de açiklanan özelliklere benzer bir durumla ancak, frekansin dogrusal artisi ve dogrusal azalisi ardisik biçimde olacak sekilde düzenlenen bir elektriksel üçgen dalga (701) ile sürülen bir tarama aynasi (103), Sekil 8'de sunulan kolime isik veya isin huzmesiyle (102) yüzey tarama desenini/protokolünü gerçeklestirebilmektedir. Sekil 9'da sunuldugu gibi; elektriksel üçgen dalganin (701) 90-derece gecikmeli tek döngü sinüzoidal dalganin (901) bir fonksiyonu olarak, bir frekans araliginda ve belli bir hizda kiplenime ugratilmasiyla frekans kiplenimli üçgen dalga (902) elde edilebilmektedir. Dalganin frekansinin belirlenen bir frekans araliginda yukari degerden, yani hizlidan, asagiya, yani yavasa ve asagi degerden yukariya degistirilmesi saglanabilmektedir. Örnegin, dalganin frekansinin belirlenen bir frekans araliginda asagi degerden yukariya ve yukari degerden asagiya degistirilmesi de saglanabilmekte, kesikli çizginin isaret ettigi sekliyle; bu frekans degisimi, diger bir degisle frekansin kiplenimi üçgen dalganin (902) ayni genlik degerine farkli zaman araliklarinda ulasmasini saglayabilmektedir. Frekans kiplenim hizi 90-derece gecikmeli sinüzoidal dalganin (901) tekrar hizi ile belirlenebilmektedir. Dahasi, çoklu B-taramasi için 90-derece gecikmeli sinüzoidal dalganin (901) döngü sayisi arttirilabilmektedir. Dolayisiyla, frekans kiplenimli üçgen dalganin (902) sürdügü bir tarama aynasi (103) ile yansitilan kolime isik veya isin huzmesinin (102) hedef yüzeydeki (105) bir konumda bulunma sikligi hizlidan yavasa ve yavastan hizliya degistirilebilmektedir. Böylece, genis ve dinamik zaman araliginda ayni yüzey konumu kolime isik veya isin huzmesi (102) tarafindan ziyaret ettirilebilmektedir. Dahasi, ardisik B-taramalari arasindaki zaman farkinin yine ayni genis ve dinamik zaman araliginda siralanmasi garanti edilebilmektedir. Alternatif olarak veya ek olarak, mevcut bulusun Sekil 9'da sunulan düzenlemesi bir elektriksel üçgen dalga (701) yerine bir elektriksel sinüzoidal dalga (501) için de olusturulabilmektedir. Bir sayisal modelleme ile, mevcut bulusun sirasiyla Sekil 4, Sekil 6 ve Sekil 8'de açiklanan dalga biçimleri ile olusturulabilecek kolime isik veya isin huzmesiyle (102) yüzey tarama desenlerinin/protokollerinin taramalar arasi genis ve dinamik zaman araliklari üretebilecegini bazi örnek sayisal düzenlemeler üzerinden ispatlanabilmektedir. Bu örnek sayisal model, Sekil 5, Sekil 7 ve Sekil 8'de gösterilen dalga çesitlerinin benzetisimini, yani simülasyonunu içerebilmektedir. Dahasi. üretilen karisim dalganin (503), yani karisim dalganin, yukari frekans civiltisina sahip Üçgen dalganin (703) ve frekans kiplenimli üçgen dalganin (902) benzetisimlerini, yani simülasyonlarini içerebilmektedir. Model, saglanan ardisik B-taramalari arasi zaman araligi hesaplamalarini da içerebilmektedir. Sayisal modele göre; Sekil 10, bir elektriksel sinüzoidal dalganin (501) dogru akim (DC) ofset degerini, genligi zaman bagli dogrusal degistiren tek döngü yukari rampa testere disi dalgasinin (502) bir fonksiyonu olarak zamanda dogrusal artirilmasiyla hesaplanan karisim dalgayi (503), yani karisim dalgayi göstermektedir. Bu örnek niteliginde sayisal modelde 20 kHz tekrar hizina, yani 500 ms periyot degerine ve 2 birim tepeden tepeye görece genlik degerine sahip bir sinüzoidal dalga kullanilabilmektedir. Genligi zaman bagli dogrusal degistiren tek döngü yukari rampa testere disi dalgasi (502) 1 kHz tekrar hizina, yani 1 ms periyot degerine ve 4 keyfi birim tepeden tepeye görece genlik degerine sahip olabilmektedir. Sayisal model kullanilarak hesaplanan melez dalga, yani karisim dalga (503), tipinde elektrik sinyalleri üretebilen bir elektrik sinyal üretecinin (106) sürüdügü tarama aynasi (103) tarafindan yönlendirilen kolime isik veya isin huzmesiyle (102) çift yönlü ve tek yönlü yüzey taramalari olusturulabilmektedir. Sekil 11, sirasiyla çift yönlü ve tek yönlü tarama durumlarina ait ardisik B-taramalari arasindaki zaman farklarinin hesaplanan sonuçlarini grafiksel olarak sunmaktadir. Içi dolu siyah daireler çift yönlü tarama durumunda taramalara arasi zaman farki sonuçlarini ve içi bos siyah daireler tek yönlü tarama durumunda taramalara arasi zaman farki sonuçlarini isaret etmektedir. Ek olarak, teknigin bilinen durumundaki yüzey taramalarinda kullanilan sinüzoidal dalga tipinde elektrik sinyallerinin üretecegi ardisik B-taramalari arasindaki sabit zaman araligi hesaplanan sonuçlar ile ayni grafikte karsilastirilabilmektedir. Geleneksel yüzey taramanin benzetisimi, yani simülasyonu, 20 kHz tekrar hizina, yani 50 us periyot degerine ve 2 birim tepeden tepeye görece genlik degerine sahip bir sinüzoidal dalga için gerçeklestirilebilmektedir. Hesaplamaya göre çift yönlü tarama durumu için taramalar arasi sabit zaman farki 25 us'dir. Yani beklendigi gibi sinüzoidal dalganin periyodunun yarisina tekabül etmektedir. Sonuçlar grafikte siyah artilar ile isaretlenmektedir. Diger taraftan, örnek teskil eden hesaplamali modele göre; karisim dalga (503) çift yönlü tarama durumunda en hizli 35.7 ps ve en yavas 442 ps taramalar arasi zaman farki saglamaktadir. Hesaplanan hizli ve yavas tarama hizi farklari 0.4 ms genisliginde dinamik bir taramalar arasi zaman araligina karsilik gelmektedir. Sayisal hesaplama modeli ile olusturulan mevcut bulusun bir baska dalga düzenlemesi olan yukari frekans civiltisina sahip üçgen dalga (703) Sekil 12'de gösterilmektedir. Dalga, 2 birim tepeden tepeye görece genligi zaman bagli dogrusal degistiren tek döngü yukari rampa testere disi dalgasinin (502) frekansini 100 Hz ile 2 kHz araliginda tek döngü pozitif rampa testere disi dalganin bir fonksiyonu olarak zamanda dogrusal arttirilmasi seklinde benzetilebilmekte, yani simule edilebilmektedir. Yukari frekans civiltisina sahip üçgen dalga (703) tipinde elektrik sinyalleri üretebilen bir elektrik sinyal üreticinin (106) sürdügü tarama aynasi (103) tarafindan yönlendirilen kolime isik veya isin huzmesiyle (102) çift yönlü ve tek yönlü yüzey taramalari olusturulabilmektedir. Tarama deseninin/protokolünün etkisini daha iyi göstermek için sayisal model kullanilarak B-taramalar arasi zaman araligi hesaplanmaktadir. Sekil 13 sirasiyla çift yönlü ve tek yönlü tarama durumlari için ardisik B-taramalarinin hesaplanan zaman araliklarini sunmaktadir. Çift yönlü ve tek yönlü taramalar durumundaki zaman farki hesaplamalari sirasiyla içi dolu siyah daireler ve içi bos siyah daireler ile isaretlidir. Direkt karsilastirma için siyah artilar, 1050 Hz tekrar hizinda, yani 0.95 ms periyot degerinde ve 2 birim tepeden tepeye görece genlik degerinde yukari frekans civiltisina sahip üçgen dalganin (703) saglayacagi çift yönlü ardisik B- taramalari arasi sabit zaman farkini belirtmektedir. Bu kosul için ardisiktaramalar arasi sabit zaman araligi 0.48 ms olarak hesaplanmaktadir. Yukari frekans civiltisina sahip üçgen dalga (703) için örnek teskil eden hesaplamali modele göre; çift yönlü tarama durumunda taramalar arasinda en hizli 0.253 ms ve en yavas 1.59 ms zaman farki ve tek yönlü tarama durumunda en hizli 0.516 ms ve en yavas 2.713 ms zaman farki hesaplanmaktadir. Hesaplanan zaman farklari sirasiyla, 1.3 ms ve 2.1 ms genisliklerinde dinamik taramalar arasi zaman araligina karsilik gelmektedir. Sekil 14, frekans modülasyonu temelli yüzey tarama desenini/protokolünü saglayabilen mevcut bulusun frekans kiplenimli üçgen dalga (902) düzelmemesinin örnek niteligindeki sayisal bir modelini sunmaktadir. Modelde 20 kHz frekansa, yani 50 ps periyot degerine ve 2 birim tepeden tepeye görece genlik degerine sahip frekans kiplenimli üçgen dalganin (902) frekansi 10 kHz yavaslatilip 10 kHz hizlandirilarak istenilen dalga biçimi hesaplanabilmektedir. 500 Hz hizindaki 90-derece gecikmeli tek döngü sinüzoidal dalgaya (901) bagli olarak frekans kiplenimli üçgen dalganin (902) frekansi 10 k Hz ile 30 kHz arasinda frekans kiplenimi sayisal modellenmektedir. Kiplenim hizi 90-derece gecikmeli tek döngü sinüzoidal dalganin (901) frekansi olan 500 Hz olmaktadir. Frekans kiplenimli üçgen dalga (902) tipinde elektrik sinyalleri üretebilen elektrik sinyal üretecinin (106) sürdügü tarama aynasi (103) tarafindan yönlendirilen kolime isik veya isin huzmesiyle (102) çift yönlü ve tek yönlü yüzey taramalari olusturulabilmektedir. Sekil 15, örnek modelde tanimlanan degiskenler çerçevesinde olusturulabilecek yüzey taramalarinin üretecegi ardisik taramalar arasi zaman farklari hesaplarinin sonuçlarini hem çift hem de tek yönlü tarama durumlari için sirasiyla, içi dolu daireler ve içi bos daireler olarak sunmaktadir. Bu sonuçlarin geleneksek yüzey tarama deseni/protokolü ile direkt karsilastirilabilmesi için, 20 kHz hizinda bir frekans kiplenimli üçgen dalga (902) formunda elektrik sinyalleriyle sürülecek tarama aynasi (103) ile üretilebilecek çift yönlü taramalar arasi 25 us sabit zaman aralik sonuçlari siyah artilarla Sekil 15'te sunulmaktadir. Frekans modülasyonu temelli yüzey tarama deseninin/protokolünün örnek teskil eden hesaplamali modeline göre; mevcut bulusun frekans kiplenimli üçgen dalga (902) düzenlemesi çift yönlü taramada 66 us genisliginde bir dinamik zaman araligi elde edilebilecegi ve tek yönlü taramada 33 us genisliginde bir dinamik zaman araligi elde edilebilecegi ön görülmektedir. TR TR TR TR TR