Przedmiotem wynalazku jest zgrzewarka do kolków z wyladowaniem kondensatorowym z bateria konden¬ satorów jako akumulatorem energii zgrzewania, która moze byc ladowana ze zródla energii, z wylacznikiem pradu zgrzewania do zamykania obwodu zgrzewania z elektrodami, z ukladem wyzwalania odlaczajacym zródlo energii od baterii kondensatorów i wyzwalajacym zamkniecie wlacznika pradu zgrzewania oraz z ukladem zabezpieczajacym, który dziala, jezeli pomiedzy elektrodami istnieje napiecie wyzsze od wstepnie ustalonego, a uklad wyzwalania nie wyzwolil zamkniecia wlacznika pradu zgrzewania i który przy zadzialaniu rozladowuje baterie kondensatorów i w tym wypadku odlacza tez od niej zródlo energii.W zgrzewarkach do kolków z wyladowaniem kondensatorowym energia elektryczna potrzebna do zgrzewa¬ nia magazynowana jest w baterii kondesatorów. Do przygotowania energii zgrzewania bateria kondensatorów ladowana jest ze zródla energii do napiecia okolo 100 do 200 V.Do wykonania zgrzewania, dzieki uruchomieniu wlacznika recznego, uklad wyzwalania odlacza zródlo energii do baterii kondensatorów i wyzwala wlacznik pradu zgrzewania, wobec czego w obwodzie zgrzewania plynie bardzo duzy prad zgrzewania (kilka tysiecy A). Moze sie zdarzyc, przede wszystkim po dluzszym intensywnym uzytkowaniu zgrzewarki, ze wlacznik pradu zgrzewania nie pracuje prawidlowo i ze wskutek teger na elektrodach pojawi sie, co jest niepozadane, pelne napiecie baterii kondensatorów. Jako wlacznik pradu zgrzewania stosowany jest zazwyczaj tyrystor z elektroda sterujaca. Na skutek duzego obciazenia moze sie zdarzyc, ze tyrystor po wykonanym zgrzewaniu bedzie nadal przewodzil. Wówczas po ponownym naladowaniu baterii kondensatorów na elektrodach istnieje pelne jej napiecie (100 do 200 V).Przy zakladaniu elementu np. kolka, który ma byc zgrzany z materialem podloza, w przewidziany uchwyt agregatu, np. pistolet, osoba obslugujaca w sposób nieunikniony dotyka reka do jednej z elektrod. Jezeli osoba obslugujaca dotknie przypadkowo takze drugiej elektrody, np. materialu podloza, z którym element ma byc zgrzany, wówczas przy zle funkcjonujacym wlaczniku pradu zgrzewania osoba ta moze byc narazona na zetkniecie z napieciem 100 do 200 V.Aby temu zapobiec, znana jest metoda stosowania ukladu zabezpieczajacego. Uklad ten jest tak sprzezony z dzialaniem zgrzewarki, ze przy wystapieniu pomiedzy elektrodami napiecia wyszego od napiecia bezpiecznego2 89 363 lub wyzszego niz urzedowo zatwierdzone napiecie ochronne; rozladowuje baterie kondensatorów badz calkowicie, badz tez do napiecia bezpiecznego (najwyzej do ok. 25 V, wzglednie do napiecia nizszego niz ustalone w przepisach napiecie ochronne), a jednoczesnie odlacza baterie kondensatorów od zródla energii.Taki uklad zabezpieczajacy daje osobie obslugujacej pewna ochrone tak dlugo, jak dlugo pracuje bez zarzutu. Przy zaklóceniu, np. przez uszkodzone podzespoly lub doprowadzenia, uklad zabezpieczajacy moze stac sie niesprawny. Poniewaz osoba obslugujaca nie moze bezposrednio zauwazyc takiej niesprawnosci, moze sie zdarzyc, ze w ciagu tygodni lub miesiecy, np. do nastepnego przegladu maszyny, czuje sie ona bezpieczna, w rzeczywistosci nia nie bedac, co jest nieomal bardziej niebezpieczne, niz praca ze swiadomoscia niebezpieczen¬ stwa. Uszkodzenia, prowadzace do niesprawnosci ukladu zabezpieczajacego sa wprawdzie nieomal nieprawdopo¬ dobne — jednakze ze wzgledu na mozliwe bardzo powazne nastepstwa nalezy uniknac wystapienia niesprawnosci z najwieksza mozliwa pewnoscia.Celem wynalazku jest skonstruowanie zgrzewarki do kolków z wyladowaniem kondensatorowym okreslo¬ nego na poczatku rodzaju, w której przy awarii ukladu zabezpieczajacego niezawodnie zapobiegnie sie ponownemu naladowaniu baterii kondensatorów.Zadanie to rozwiazano zgodnie z wynalazkiem przez skonstruowanie zgrzewarki do kolków z wyladowa¬ niem kondensatorowym z bateria kondensatorów jako zródlem energii dla zgrzewania, która za posrednictwem lacznika jest polaczona ze zródlem energi celem naladowania, a nastepnie jest polaczona z wlacznikiem pradu zgrzewania celem zamykania obwodu zgrzewania, w którym to obwodzie sa polaczone szeregowo baterie kondensatorów, wlacznik pradu zgrzewania/przewody pradu zgrzewania i elektrody spawalnicze nastepnie jest polaczona z ukladem wyzwalajacym który ma jeden wylacznik do rozlaczania zródla energii z baterii kondensatorów i który to uklad jest polaczony z wylacznikiem pradu zgrzewania aby zwolnic jego zamkniecie.Uklad wyzwalajacy jest polaczony z ukladem zabezpieczajacym, z urzadzeniem czujnikowym i z urzadzeniem wyzwalajacym celem zadzialania, gdy napiecie jest wyzsze od ustalonego napiecia miedzy elektrodami spawalniczymi, jezeli zamkniecie wlacznika pradu zgrzewania nie jest zwolnione od ukladu wyzwalajacego, którego urzadzenie wyzwalajace przy uruchomieniu urzadzenia czujnikowego rozladowuje baterie kondensato¬ rów za posrednictwem lacznika i rozladowuje opornik urzadzenia wyzwalajacego i otwiera wylacznik pomiedzy zródlem energii a bateria kondensatorów. Spawarka zawiera uklad kontrolny zawierajacy lacznik, który jest uruchamiany po kazdym przerwaniu obwodu elektrycznego ukladu wyzwalajacego i zamyka obwód elektryczny dla urzadzenia czujnikowego ukladu zabezpieczajacego i którego urzadzenie wyzwalajace daje sie uruchomic.Uklad zabezpieczajacy jest tak sprzezony z ukladem wyzwalajacym, ze uklad zabezpieczajacy po jego uruchomieniu przywraca uklad wyzwalajacy do stanu spoczynkowego. Uklad zabezpieczajacy, po powrocie ukladu wyzwalajacego do stanu spoczynkowego wskutek sprzezenia z ukladem wyzwalajacym równiez wraca do stanu spoczynkowego jezeli napiecie miedzy elektrodami spawalniczymi jest nizsze od napiecia uprzednio ustalonego.Zaleznie od zadanego stopnia bezpieczenstwa do uruchamiania ukladu kontrolnego moga byc wykorzysty¬ wane rózne procesy w czasie roboczego przebiegu zgrzewarki, badz tez okreslone procesy zwiazane z obsluga zgrzewarki. Korzystne jest takze wykonanie zgrzewarki, w którym uklad kontrolny dziala bezposrednio po kazdym przebiegu zgrzewania. Tutaj jako proces wyzwalajacy mozna wykorzystac zdjecie pistoletu z materialu podloza po zgrzewaniu, wobec czego w nastepstwie zdjecia pistoletu przerwane zostaje polaczenie elektryczne pomiedzy pistoletem a materialem podloza. Wedlug innego wykonania zgrzewarka moze byc tez jednak skonstruowana w ten sposób, ze uklad kontrolny dziala przed kazdym ladowaniem baterii kondensatorów.Dodatkowe zabezpieczenie mozna osiagnac wtedy, jezeli uklad kontrolny dziala takze przy kazdym dolaczaniu zgrzewarki do sieci zasilajacej. Uklad kontrolny moze przy tym byc uruchomiony przez jakikolwiek znany uklad wytwarzajacy impulsy, który reaguje na wlaczenie zgrzewarki i wytwarza przy tym impuls.Korzystne jest, jesli ukladem wytwarzajacym impuls jest kondensator, którego prad ladowania przy wlaczaniu zgrzewarki do sieci uruchamia uklad kontrolny. Dla tego wykonania wystarczaja szczególnie male koszty. Równolegle do kondensatora dolaczony jest celowo rezystor rozladowujacy, którego opornosc jest z jednej strony tak mala, ze zapewnia on wystarczajaco szybkie rozladowanie kondensatora po wylaczeniu zgrzewarki z sieci, aby przywrócic mu zdolnosc zadzialania - z drugiej zas strony wartosc tej opornosci jest jednak tak duza, ze nie traci sie niepotrzebnie zbyt duzo mocy na skutek przeplywu pradu przez rezystor rozladowujacy. Aby uniknac ponownego naladowania baterii kondensatorów przed uplywem calkowitego przebiegu kontrolnego, w zalecanym wykonaniu wedlug wynalazku uklad kontrolny utrzymuje stan odlaczenia zródla energii od baterii kondensatorów od chwili swego zadzialania az do chwili zadzialania ukladu zabezpieczajacego.Wedlug innego korzystnego wykonania uklad wyzwalajacy do wyzwalania wlacznika pradu zgrzewania oraz do oddzielania zródla energii do baterii kondensatorów posiada bistabilny element przelaczajacy, który po89363 3 doprowadzeniu pierwszego impulsu wyzwala zamkniecie wlacznika pradu zgrzewania i odlacza zródlo energii od baterii kondensatorów, a po doprowadzeniu drugiego impulsu wraca do stanu poprzedniego, przy czym pierwszy impuls wytwarzany jest przez uklad wyzwalajacy, a drugi impuls wytworzony jest na skutek zadzialania ukladu zabezpieczajacego i przy czym ponadto element bistabilny po doprowadzeniu drugiego impulsu przestawia uklad zabezpieczajacy wstan spoczynku. Jezeli pomiedzy elektrodami panuje napiecie niebezpiecznej uklad wyzwa¬ lajacy nie wyzwolil zamkniecia wlacznika pradu zgrzewania, uklad zabezpieczajacy po doprowadzeniu drugiego impulsu oczywiscie nie wróci do stanu spoczynku, lecz przeciwnie — utrzyma sie wstanie dzialania dla spelnienia swej funkcji zabezpieczajacej.Korzystne jest zastosowanie takiego ukladu wytwarzajacego impuls, który przy dolaczeniu maszyny do sieci automatycznie doprowadzi krótki impuls pradowy jako pierwszy impuls do bistabilnego elementu przelaczajacego, wobec czego ten ostatni wyzwoli wlacznik pradu zgrzewania i odlaczy baterie kondensatorów od zródla energii, a do elektrod doprowadzony zostanie krótki, bezpieczny impuls pradowy, który wystarczy do uruchomienia ukladu zabezpieczajacego.Celowe jest zastosowanie w ukladzie zabezpieczajacym i w ukladzie kontrolnym przekazników jako elementów lacznikowych. Przy pomocy przekazników mozna ze stosunkowo niskimi kosztami latwo zrealizo¬ wac wspólprace pomiedzy ukladem zabezpieczajacym a kontrolnym, jak równiez pomiedzy obydwoma ukladami a pozostalymi ukladami funkcjonalnymi zgrzewarki.Gdy przyklada sie wage do szczególnej odpornosci na zuzycie elementów laczeniowych w ukladach zabezpieczajacym i kontrolnym jako te elementy moga byc równiez stosowane sterowane elementy pólprzewod¬ nikowe, jak np. tranzystory, tyrystory itp.Przedmiot wynalazku jest blizej wyjasniony w przykladach wykonan przedstawionych na rysunku, na którym: fig. 1a, 1b, 1c i 1d przedstawiaja schemat ideowy zgrzewarki do kolków z ukladem kontrolnym wedlug wynalazku w róznych stanach ukladu, fig. 2 przedstawia schemat ideowy zgrzewarki do kolków z innym wykonaniem ukladu kontrolnego wedlug wynalazku.Zgrzewarka posiada baterie kondensatorów 1 magazynujaca energie elektryczna potrzebna do zgrzewania.Bateria kondensatorów 1 polaczona jest poprzez przewód 2 z anoda tyrystora 3, który stanowi wlacznik pradu zgrzewania. Katoda tyrystora 3 polaczona jest przewodem 4 z elektroda 5 w pistolecie 6. Z elektroda 5 styka sie elektrycznie kolek 8, który ma byc zgrzany z przedmiotem obrabianym 7. Przewód 4, elektroda 5 i kolek 8 sa w pistolecie 6 izolowane od pozostalych jego czesci. Elektroda 5 i kolek 8 utrzymywane sa elastycznie przez sprezyne 9 w pozycji, w której kolek 8 wystaje ponad czolowa powierzchnie pistoletu 6. Przedmiot obrabiany 7, wykonany z materialu przewodzacego elektrycznie, polaczony jest elektrycznie poprzez przewód 10 z drugim zaciskiem baterii kondensatorów 1.Jako zródlo energii dla zgrzewarki sluzy transformator 11, którego pierwotne uzwojenie 12 zasilane jest pradem zmiennym z sieci. Do wtórnego uzwojenia 13 transformatora 11 dolaczony jest prostownik dwupolów- kowy 14. Ujemny zacisk prostownika 14 polaczony jest z przewodem 10. Dodatni zacisk prostownika 14 polaczony jest z przelaczajacym stykiem a1 przekaznika A. Nieruchomy styk a2, wspólpracujacy z przelaczaja¬ cym stykiem al, polaczony jest z nieruchomym stykiem c4 przekaznika C, wspólpracujacym z ruchomym stykiem c3, który z kolei polaczony jest z przewodem 2. Drugi prostownik dwupolówkowy 15 zasilany jest przez drugie wtórne uzwojenie 16 transformatora 11. Pomiedzy dodatni i ujemny zacisk prostownika 15 wlaczony jest kondensator wygladzajacy 17.Zacisk ujemny prostownika 15 polaczony jest równiez z przewodem 10. Dodatni zacisk prostownika 15 polaczony jest z przelaczajacym stykiem a3 przekaznika A, wspólpracujacym z nieruchomym stykiem a4, który poprzez przewód 18 i uklad równolegly kondensatora 19 i rezystora 20 polaczony jest z elektroda sterujaca tyrystora 3. Pomiedzy przewód 18 a ujemny zacisk prostownika 15 wlaczony jest uklad szeregowy zlozony z rezystora 21, diody 22 i przekaznika A. Dioda 22 jest tak spolaryzowana, ze przewodzi prad od przewodu 18 do ujemnego zacisku prostownika 15.Zacisk dodatni prostownika 15 dolaczony jest tez poprzez przekaznik B i przewód 23 do styku wlacznika recznego 24 przy pistolecie 6. Drugi styk wlacznika recznego 24 polaczony jest z nózkami 25 sluzacymi do nasadzania pistoletu 6 na przedmiot obrabiany 7. Zacisk dodatni prostownika 15 polaczony jest ponadto z przelaczajacym stykiem b1 przekaznika B, wspólpracujacym z nieruchomym stykiem b2 przekaznika B, który to styk dolaczony jest do przewodu laczacego diode 22 i przekaznik A.Przewód 4 polaczony jest z przelaczajacym stykiem b3 przekaznika B, wspólpracujacym z nieruchomym stykiem b4 przekaznika B, którego to styk polaczony jest poprzez diode 26 z przewodem 18. Dioda 26 jest tak spolaryzowana, ze przewodzi prad od przewodu 18 do przewodu 4. Przewód 4 jest ponadto polaczony z przelaczajacym stykiem b5 przekaznika B, wspólpracujacym z dwoma nieruchomymi stykami b6 i b7 przekaznika B. Styk b7 polaczony jest z przewodem 23 poprzez diode 27 w ten sposób, ze przepuszczany jest4 89 363 prad od przewodu 23 do styku b7. Styk b6 polaczony jest poprzez przekaznik C z ujemnym zaciskiem prostownika 15, który to zacisk polaczony jest tez z przelaczajacym stykiem cl przekaznika C. Styk przelaczajacy d wspólpracuje z nieruchomym stykiem c2, który poprzez rezystor 28 i diode 29 polaczony jest z przewodem 2. Dioda 29 jest tak spolaryzowana, ze przewodzi prad od przewodu 2 do styku c2. Przewód laczacy rezystor 21 i diode 22 polaczony jest poprzez diode 30 z przewodem laczacym diode 29 z rezystorem 28. Dioda 30 jest tak spolaryzowana, ze prad moze plynac od rezystora 21 do rezystora 28.Bateria kondensatorów 1 wstanie ukladu przedstawionym na fig. la jest ladowana z wtórnego uzwojenia 13 transformatora 11 poprzez prostownik 14, zwarty zestyk a1-a2 przekaznika A i zwarty zestyk c3-c4 przekaznika C.Ponizej wyjasnione zostanie dzialanie ukladu zabezpieczajacego i rozladowujacego zgrzewarki, której schemat przedstawiono na fig.1a. < Tak dlugo, jak dlugo tyrystor 3 nie jest w stanie przewodzenia dodatni biegun baterii kondensatorów 1 jest < zablokowany przez tyrystor 3 w stosunku do przewodu 4, tak ze pomiedzy przewodem 4 i przewodem 10 nie ma napiecia. Jednoczesne dotkniecie kolka 8 i obrabianego przedmiotu 7 jest wiec bezpieczne, dopóki tyrystor 3 nit przewodzi. Zaplon tyrystora 3 moze nastapic tylko przy zadzialaniu obydwu przekazników A i B. Oba te przekazniki moga jednak zostac wzbudzone przez wlacznik reczny 24 tylko wtedy, gdy pistolet 6 nasadzony jest przy pomocy nózek 25 na obrabiany przedmiot 7, tzn. gdy pistolet 6 znajdzie sie w pozycji gotowosci i przy tym , niebezpieczne dotkniecie kolka 8 nie jest mozliwe.Gdy po przebiegu zgrzewania tyrystor 3 w nastepstwie uszkodzenia pozostanie przewodzacy, przy ladowaniu baterii kondensatorów 1 pomiedzy przewodami 4 i 10 pojawi sie napiecie. Dzieki polaczeniu przewodu 4 z zestykiem b5-b6 przekaznika B, od przewodu 4 do przewodu 10 plynie prad poprzez zestyk b5-b6 i uzwojenie przekaznika C. Jesli napiecie pomiedzy przewodami 4 i 10, a wiec i na uzwojeniu przekaznika C osiagnie wstepnie ustalona wartosc bezpieczna (przykladowo 12 V), przeKaznik C zwiera styk c1-c2 i otwiera zestyk c3~c4. Otwarcie zestyku c3-c4 przerywa doplyw pradu do baterii kondensatorów 1. Dzieki zwarciu zestyku d-c2 bateria kondensatorów 1 rozladowuje sie spontanicznie poprzez diode 29 i bardzo mala rezystancje rozladowujaca 28.Jesli napiecie na baterii kondensatorów 1 spadnie ponizej napiecia podtrzymania przekaznika C, jego zestyki d-c2 i c3-c4 wracaja do poprzedniego stanu. Do baterii kondensatorów 1 zostanie dzieki temu znowu doprowadzony prad. Laduje sie ona ponownie az do napiecia zadzialania przekaznika C, aby po jego zadzialaniu k rozladowac sie znowu do jego napiecia podtrzymania itp. Napiecie na baterii kondensatorów 1 a wiec i to samo napiecie pomiedzy przewodami 4 i 10 pozostaje przy tym duzo nizsze od wartosci niebezpiecznej.Odlaczenie doplywu pradu od baterii kondensatorów 1 przez zestyk c3-c4, jak równiez rozladowanie baterii kondensatorów 1 poprzez rezystor 28 moze jednak nastapic tylko wtedy, gdy zapewnione jest polaczenie 4 z przewodem 10 poprzez zestyk b5-b6 i uzwojenie przekaznika C oraz gdy sam przekaznik C dziala prawidlowo.Przy uszkodzeniu opisanego ukladu zabezpieczajacego i rozladowujacego moze wiec pomiedzy przewoda¬ mi 4 i 10, a wiec i pomiedzy elektrodami, wystapic napiecie niebezpieczne.W widocznym na fig. 1a stanie ukladu zgrzewarki trzy przekazniki A, B i Osa zwolnione. Poprzez wtórne uzwojenie 13 transformatora 11, prostownik 14, zamkniete styki a1 ia2 oraz c3 i c4 ladowana jest bateria kondensatorów 1. Tyrystor 3 jest zablokowany, tak ze pomiedzy kolkiem 8 a materialem podloza nie ma napiecia. W tym stanie ukladu jednoczesne dotkniecie kolka 8 i materialu podloza 7 jest bezpieczne.Na fig. 1b przedstawiony jest stan ukladu zgrzewarki, gdy pistolet 6 nasadzony jest na przedmiot obrabiany 7, a reczny wlacznik 24 jest zamkniety. Gdy pistolet 6 nasadzony jest na przedmiot obrabiany 7 przy pomocy nózek 26, sprezyna 9 przyciska kolek 8 poprzez elektrode 5 do elementu konstrukcyjnego 7. Dzieki zamknieciu wlacznika recznego 24 zamyka sie obwód pradu zawierajacy wtórne uzwojenie 16 transformatora 11, prostownik 15, uzwojenie przekaznika B, przewód 23, wlacznik reczny 24, nózke 25 pistoletu 6, przedmiot obrabiany 7 oraz przewód laczacy przedmiot 7 z ujemnym zaciskiem prostownika 15. Przekaznik B otwiera swoje zestyki b5-b6, b3-b4 i zamyka zestyki b5-b7 i b1-b2. Przez zwarty zestyk b1-b2 plynie prad od dodatniego zacisku prostownika 15 poprzez uzwojenie przekaznika A do ujemnego zacisku prostownika 15. Przekaznik A zawiera dzieki temu zestyk a1-a2 i zamyka zestyk a3-a 4.^ Dzieki rozwarciu zestyku a 1-a2 prostownik 14 odlaczony zostaje od baterii kondensatorów 1. Dzieki zamknieciu zestyku a3-a4 od prostownika 15 poprzez kondensator 29 do elektrody sterujacej tyrystora 3 zostanie doprowadzony krótki impuls, który zapali tyrystor.Rezystancja 20 jest bardzo duza i sluzy tylko do rozladowania kondensatora 19.Bateria kondensatorów 1 wyladowuje sie teraz w znany sposób poprzez zgrzewany kolek i przedmiot obrabiany 7, dzieki czemu wykonane zostaje zgrzewanie.Dioda 22 uniemozliwia zaplon tyrystora 3 juz przy zwarciu zestyku b1-b2 przekaznika B poprzez rezystor 21-89 363 6 Na fig. 1c jest przedstawiony stan ukladu zgrzewarki bezposrednio po otwarciu wlacznika recznego 24, Stan przekazników A i B zostaje na razie utrzymany w sposób widoczny na fig. 2. Przekaznik B posiada uklad podtrzymywania, zlozony z diody 27, zwartego zestyku b5-b7, przewodu 4, kolka 8, przedmiotu obrabianego 7 oraz przewodu laczacego przedmiot 7 z ujemnym zaciskiem prostownika 15. Przekaznik A podtrzymuje sie w obwodzie zlozonym ze zwartego zestyku a3-a4, rezystora 21, diody 22 oraz uzwojenia przekaznika A.Na fig. 1d jest przedstawiony stan ukladu zgrzewarki po zdjeciu pistoletu 6 ze zgrzanego kolka 8. Gdy pistolet 6 zostanie zdjety ze zgrzanego kolka 8, przerwany zostania przeplyw pradu przez przekaznik B.Przekaznik B rozewrze dzieki temu swoje zestyki b1-b2, b5-b7, a zewrze zestyki b3»b4, b5-b6. Przez uzwojenie przekaznika A bedzie jeszcze plynal prad w opisanym powyzej obwodzie podtrzymania. Jednoczesnie jednak poplynie prad od prostownika 15 poprzez zwarty zestyk a3-a4, diode 26 i zwarty zestyk b4-b3 do przewodu 4 i stad poprzez zwarty zestyk b5-b6 przez uzwojenie przekaznika C. Przekaznik C otwiera dzieki temu zestyk c3-c4 i zestyk d-c2, dzieki czemu wlacza uklad zabezpieczajacy i rozladowujacy. Dzieki zwarciu zestyku d-c2 prad, plynacy przez rezystor 21, który dotad plynal przez uwzojenie przekaznika A, plynie teraz przez rezystor rozladowujacy 28, który to rezystor posiada bardzo mala opornosc. Napiecie na przekazniku A spada dzieki temu ponizej jego napiecia podtrzymywania, tak, ze zestyk a1-a2 zostaje zwarty, a zestyk a3-a4 otwiera sie. Przy rozwarciu zestyku a3-a4 nastepuje przerwanie obwodu pradu plynacego - przez diode 26 do uzwojenia przekaznika C, tak ze równiez przekaznik C wraca do stanu spoczynku. Rozwiera on przy tym swój zestyk c1-c2 i zwiera zestyk c3-c4, tak ze nastepuje ponowne wlaczenie ladowania baterii kondensatorów.Przerwanie obwodu podtrzymania przekaznika A, a tym samym ponowne ladowanie baterii kondensato¬ rów 1 po zgrzewaniu moze wiec nastapic tylko dzieki krótkiemu zadzialaniu ukladu zabezpieczajacego i rozladowujacego. Jesli uklad zabezpieczajacy i rozladowujacy z powodu jakiegokolwiek uszkodzenia nie zadzia¬ la, przekaznik A pozostaje w stanie pracy i uniemozliwia ladowanie baterii kondensatorów1. - - Zgrzewarka z fig. 1 posiada jednak wade polegajaca na tym, ze przekaznik A, znajdujacy sie w stanie pracy na skutek uszkodzenia ukladu zabezpieczajacego, przy wylaczeniu zgrzewarki z sieci traci prad i wraca dzieki temu do stanu spoczynku. Po kazdym ponownym wlaczeniu zgrzewarki byloby wprawdzie mozliwe dokonanie jednego tylko zgrzewania, poniewaz za kazdym razem na skutek uszkodzenia ukladu zabezpieczajacego i rozladowujacego przekaznik A pozostawalby w stanie pracy, uniemozliwiajac ponowne ladowanie baterii kondensatorów 1. Osoba obslugujaca moglaby wprawdzie dzieki temu zauwazyc, ze zgrzewarka jest uszkodzona.Przedtem jednak mogloby dojsc do zagrozenia osoby obslugujacej.Na fig. 2 przedstawiono schemat zgrzewarki, podobny do schematu przedstawionego na fig. 1, który jednak skutecznie uniemozliwia ponowne ladowanie baterii kondensatorów w przypadku uszkodzenia ukladu zabezpie¬ czajacego i rozladowujacego takze przy odlaczaniu i nastepnie dolaczaniu zgrzewarki do sieci.Uklad z fig. 2 oprócz wszystkich podzespolów z fig. 1 posiada dodatkowo uklad szeregowy zlozony z dolaczonego do dodatniego zacisku prostownika 15 kondensatora 31 oraz diody 32, która dolaczona jest do przewodu laczacego diode 22 i przekaznik A. Dioda 32 jest tak spolaryzowana, ze prad moze plynac od kondensatora 31 do przekaznika A.Pomiedzy przewód laczacy przekaznik A z ujemnym zaciskiem prostownika 15, a przewód laczacy kondensator 31 z dioda 32 wlaczona jest inna dioda 33, spolaryzowana w ten sposób, ze od kondensatora 31 do ujemnego zacisku prostownika 15 prad nie moze plynac. Ponadto pomiedzy dodatni i ujemny zacisk prostownika 15 wlaczony jest rezystor 34.Uklad przedstawiony na fig. 2 pracuje jak nastepuje. W chwili dolaczenia zgrzewarki do sieci napiecia na baterii kondensatorów 1 wynosi zero. Napiecia robocze na prostownikach 14 i 15 oraz na kondensatorze | wygladzajacym 17 pojawiaja sie jednak natychmiast. Kondensator 31 laduje sie poprzez diode 32 i przekaznik A. Prad ladowania uruchamia przekaznik A, dzieki czemu rozwiera on zestyk a1-a2 i przerywa doplyw pradu do I baterii kondensatorów 1. Jednoczesnie zwiera sie zestyk a3-a4, dzieki czemu utrzymany zostaje na razie doplyw pradu do przekaznika A poprzez rezystor 21 i diode 22. Przez zamkniety zestyk a3-a4 plynie ponadto prad z prostownika 15 poprzez przewód 35 i zwarty zestyk b4-b3 do przewodu 4 i stad poprzez zwarty zestyk b5-b6 ! i uzwojenie przekaznika C. Przekaznik wlacza, jak juz opisano w zwiazku z fig. Id, uklad zabezpieczajacy i rozladowujacy, dzieki czemu napiecie na uzwojeniu przekaznika A spada ponizej jego napiecia podtrzymania.Jego zestyk a1-a2 zostaje znów zwarty, a zestyk a3-a4 rozwarty. Rozwarcie zestyku a3-a4 przerywa doplyw pradu do przekaznika C. Przekaznik C rozwiera swój zestyk c1-c2 i zwiera zestyk c3-c4, wlaczajac ladowania baterii kondensatorów 1.Jesli na skutek jakiegokolwiek uszkodzenia przekaznik C nie wlaczylby ukladu zabezpieczajacego i rozladowujacego, wówczas przekaznik A pozostalby w stanie pracy, tak ze ladowanie bateri kondensatorów 1 nie byloby mozliwe.6 89 363 Kondensator 31 laduje sie w czasie tego procesu do napiecia zadzialania przekaznika A, które jest mniejsze niz napiecie na prostowniku 15. Odplyw ladunku poprzez rezystor 34 i diode 33 nie jest wiec mozliwy dopóty, dopóki pomocnicze zródlo jest pod napieciem. Odplyw ladunku poprzez zwarty zestyk b1-b2 (gdy przekaznik B zostanie wzbudzony przez uruchomienie wlacznika recznego 24) uniemozliwia dioda 32. Napiecie na kondensatorze 31 utrzymuje sie wiec tak dlugo, jak dlugo prostownik 15 jest pod napieciem.Jesli jednak zgrzewarka zostanie odlaczona od sieci tak, ze napiecie na prostowniku 15 bedzie równe zeru, kondensator 31 rozladuje sie poprzez rezystor 34 i diode 33. Gdy zgrzewarka zostanie ponownie zalaczona, kondensator zacznie sie znów ladowac poprzez przekaznik A, który dzieki temu zadziala. Po tym w ukladzie nastapia znowu nastepne, opisane powyzej przebiegi.Dioda 33 blokuje przy ladowaniu kondensatora 31 bezposrednia droge do ujemnego zacisku prostownika , tak ze prad ladowania musi plynac przez przekaznik A.Na fig. 1a-d i fig. 2 przekazniki A, B, C wzglednie ich styki moga byc oczywiscie calkowicie lub czesciowo zastapione w znany sposób przez elementy elektroniczne (tranzystory, tyrystory itp.). PL PL