PL88472B1 - - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest wlóknina do od¬ dzielania elektrod baterii elektrochemicznych, zwlaszcza w akumulatorach oraz sposób jej wy¬ twarzania.W wielokrotnie ladowanych i" rozladowywanych akumulatorach alkalicznych istotnym jest, aby sa¬ siadujace ze soba elektrody dodatnie i ujemne umieszczane byly jak najblizej jedna obok dru¬ giej, a jednoczesnie byly niepolaczone ze soba elektrycznie, tak by tylko jony d elektrolit mogly swobodnie przeplywac miedzy nimi. Poszukiwania odpowiedniego materialu oddizielajacego elektrody i przenikalnego dla elektrolitu, który móglby spel¬ nic stawiane mu wymagania napotykaja do dzis na szereg niepokonanych jeszoze trudnosci.Mechaniczne naprezenie w separatorze spowo¬ dowane owinieciem go wokól elektrody w pola¬ czeniu z rozpuszczajacym dzialaniem elektrolitu oraz korodujacym dzialaniem powierzchni dodat¬ niej elektrody, która zwykle jest wysoce utlenia¬ jacym^ czynnikiem pozostajacym w bezposrednim kontakcie z [separatorem — maja niszczacy wplyw na .separator elektrody.Objawem postepujacego niszczenia separatora jest wypadanie z masy elektrody czastek elektro¬ chemicznie czynnej masy elektrody, prowadzi to z kolei do tego, ze wypadajace z masy elektrody czastki powoduja zwarcia elektryczne poprzez zniszczone czesci powierzchni separatora. Obja¬ wem tego jest. duzy spadek pojemnosci akumula- tora w stosunkowo krótkim okresie czasu, zwlasz¬ cza przy szybko nastepujacych po sobie ladowa¬ niach i rozladowaniach akumulatora. Ponadto wiadomo, ze przy uzytkowaniu urzadzen elektro¬ chemicznych wytwarza sie stosunkowo wysoka temperatura pracy, szczególnie w czasie cyklu la¬ dowania. Ten wzrost temperatury przyczynia sie do dalszego niszczenia separatora i powoduje, ze problem doboru wlasciwego materialu na separa¬ tor slaje sie jeszcze bardziej trudny do rozwia¬ zania.Natezenie pradu wytwarzanego przez akumula¬ tor jest wprost proporcjonalne do calkowitej po¬ wierzchni elektrody, a odwrotnie proporcjonalne do odleglosci miedzy elektrodami. Dlatego tez po¬ zadane jest, aby separator mial jak najmniejsza grubosc, tak aby sasiednie elektrody byly jak najblizej siebie, oraz by mozna bylo umiescic wieksza ilosc elektrod w akumulatorze o danej objetosci. Cienkie separatory sa jednak bardzo podatne na zadzieranie oraz inne uszkodzenia za^ chodzace w czasie montazu akumulatora.Znane dotychczas separatory wykonane sa z nie- splecionego materialu — wlókniny, filcu, utwo¬ rzonych z drobnych wlókien. Spoistosc tego ma¬ terialu uzyskuje isie przez spilsniienie lub -wzajem¬ ne splecienie nieuporzadkowanych wlókien. Jed¬ nakze w celu zmniejszenia grubosci separatora, a przez to zblizenie elektrod, próbowano stoso¬ wac takze cienkie warstwy materialów, w kto- 834723 rych wlókienka dosc dlugie sa zasadniczo równo- legle ulozone, nieco zachodzac na siebie i przepla¬ taja sie ze soba w pewnym ograniczonym stop¬ niu.W zasadzie dla zapewnienia dostatecznej wy¬ trzymalosci mechanicznej konieczne jest sklejenie wlókien przynajmniej tylko punktowo, przy po¬ mocy 'odpowiedniego srodka wiazacego. Warstwo¬ we separatory, w których kilka takich warstw wlókienek jest nalozonych na siebie i sklejonych na powierzchniach przylgowych, odznaczaja sie Jednorodna porowatoscia. Jakkolwiek sklejanie warstw polepsza wytrzymalosc mechaniczna i po¬ rowatosc materialu, nie zapewnia ono odpornosci na uszkodzenia mechaniczne, itakie jak rozdarcie.Najlepsze ze znanych nietkanych materialów na separatory wykonane sa z wlókien odpornych na elektrolit i imas ftermiopiastycznych, takich jak po¬ lichlorek winylu, polietylen, polipropylen, nylon, zywice poliakrylowe, teflon a irme. Jakkolwiek materialy te, jako takie, sa 'odporne na dzialanie czynników chemicznych, to jednak iseparatory wy¬ konane z nich wykazuja zarówno wrazliwosc na dzialanie podwyzszonej 'temperatury, jak d srod¬ ków chemicznych. Wynika to z faktu, ze zywice uzywane do laczenia wlókien posiadaja odmienne od samych wlókien wlasnosci chemiczne i w re¬ zultacie tego ulegaja niszczeniu w obecnosci srod¬ ków korozyjnych. W rezultacie rozpadania sie wia¬ zan miedzy wlóknami ulega zniszczeniu struktura, materialu nietkanego, co moze powodowac zwarcia elektryczne.W akumulatorach * czesto wystepuje zjawisko wypadania czastek masy z elektrod. Separator spelnia wówczas role filtra, który zatrzymuje te czastki elektrod pozwalajac jednoczesnie na swo¬ bodny przeplyw elektrolitu. Przy uszkodzonym se¬ paratorze czastki te przechodza przez oitwory w separatorze i ostatecznie powoduja uszkodzenie akumulatora.• Inna niedogodnoscia znanych separatorów z nie¬ tkanych materialów sklejonych zywicami wia¬ zacymi jest to, ze zywice te znacznie pogarszaja stopien porowatosci i przenikalnosci materialu przez czesciowe wypelnienie istniejacych porów.W czasie procesu ladowania:, szczególnie zamknie¬ tych niklowo-kadmowych, srebrowo-kadmowyeh lub innych alkalicznych akumulatorów zawieraja¬ cych wodorotlenek sodu lub potasu jako elektro¬ lit — wytwarza isie duza ilosc gazowego tlenu, który musi miec swobode przejscia przez separa¬ tor. Jesli stopien porowatosci separatora nie jest dostateczny, wytwarza sie duza róznica cisnien po obu' stronach .separatora, co prowadzi do jego zniszczenia lub do zniszczenia calej obudowy aku¬ mulatora. Zjawisko to nie wystepuje z taka ostro¬ scia w celach otwartych, lecz i w tym wypadku separator musi tmiec duza przenikalnosc pozwala¬ jaca na iswobodna cyrkulacje elektrolitu.Celem wynalazku jest opracowanie separatora z nietkanego materialu, przepuszczalnego dla elek¬ trolitu, który bylby wolny od wad znanych do¬ tychczas separatorów i nieznacznie podwyzszalby wydajnosc oraz zywotnosc akumulatorów.Cel wynalazku osiagnieto przez opracowanie se- : ; -4 pairiatora z wlókniny, utworzonej z wlókien ter¬ moplastycznych, przy czym wlókna sa zgrzane w punktach styku z zachowaniem ich pierwotnego ksztaltu i wytrzynlalosei. Zgrzewanie zapewnia mocne polaczenie poiszczególnych wlókien ze soba bez potrzeby dodatkowego sklejania zywica i nie powoduje, zatykania porów. Zewnetrzna warstwa zgrzanych wlókien (tworzy powierzchnie calkowicie odporna na uszkodzenia mechaniczne, co znacznie ulatwia i upraszoza przebieg montazu akumula¬ torów.Zgrzewanie runa z wlókien termoplastycznych znane juz bylo poprzedmio. Jednakze zgrzewanie runa zwykle powoduje zmiane wlasnosci poszcze¬ gólnych wlókien spowodowana tym, ze konieczna w procesie zgrzewania temperatura jest równa lub bardzo bliska [temperaturze miekniecia lub topnienia tworzywa. Obróbka w tej krytycznej temperaturze powoduje, ze wytworzone arkusze wlókniny nie maja jednorodnej struktury porów pod wzgledem ich wielkosci,, sa odksztalcenia na skultek znacznego skurczu wlókien przy zgrzewa¬ niu qraz maja znacznlie mniejsza wytrzymalosc w porównaniu z surowcem wyjsciowym. Z tych wzgledów materialy zgrzewane nie znalazly szer¬ szego zastosowania w wytwarzaniu separatorów do akumulatorów.Cel wynalazku w zakresie sposobu osiagnieto przez opracowanie sposobu wytwarzania zgrzewar nego nietkanego materialu z wlókien termopla¬ stycznych, który pozwala na zgrzewanie runa z wlókien w temperaturze znacznie nizszej od tem¬ peratury punktu 'miekniecia lub topnienia wló- Men, przez co unika sie zniszczenia pierwotnej struktury wlókien oraz utraty porowatosci i wy¬ trzymalosci mechanicznej na rozciaganie. * Zgrze¬ wany material na separatory wytworzony sposo¬ bem wedlug wynalazku jest mocniejszy, bardziej 40 przepuszczalny i mniej .podatny na oddzialywanie czynników chemicznych i mechanicznych niz ja¬ kikolwiek inny material wytworzony znanymi me¬ todami. Nietkany material wg wynalazku stosowa¬ ny zwlaszcza na separatory akumulatorów jest 45 wlóknina z wlókien 'termoplastycznych ulozonych w przyblizeniu równolegle oraz zgrzanych ze soba w punktach styku. Wlóknina taka odznacza sie odpornoscia na dzialanie elektrolitów, jednorodna porowatoscia, a wlókna z których jest utworzona jl zachowuja jswój pierwotny ksztalt i wlasnosci.Aby -uzyskac pozadana grubosc, porowatosc i wytrzymalosc wlókniny trzeba wziac pod uwa¬ ge szereg czynników. Miedzy innymi sa to: ro¬ dzaj i uklad wlókien, denier wlókna oraz liczba 55 wlókien. Wlókna moga byc proste, lecz bardziej korzystne sa karbikowane (np. o ksztalcie zygza¬ kowatym) skrecone (np. spiralnie) w celu zwiek¬ szenia liczby punktów krzyzowania sie lub styku sasiednich wlókien i zwiekszenia w efekcie wy- 60 tnzymalosci wlókniny. Wiekszosc wlókien we wlókninie powinna byc ulozona równolegle. Prak¬ tycznie okolo 67 do 97% wlókien we wlókninie winno byc ulozo¬ nych w przyblizeniu równolegle do siebie, przy 55 czym poszczególne wlókna odchylaja sie maksy-5 malnie o 30°, a .najkorzystniej o max. 10°, od sci¬ sle równoleglego kierunku.W przypadku wlókien karblkowanycn lub skre¬ conych spiralnie, o okresleniu polozenia wzgle¬ dem wspólnego równoleglego kierunku decyduje cale wlókno, a nie jego poszczególne fragimenity, których 'polozenie moze znacznie róznic sie od ukierunkowania calosci wlókna. Takie usytuowa¬ nie wlókien daje w efekcie duza wytrzymalosc wlókniny wzdluz osi wlókien, niezbedna dla prze¬ niesienia róznicy cisnien wytwarzajacej sie po obu stronach separatora w czasie jego pracy, szczególnie gdy pory separatora ulegaja czescio¬ wemu zatkaniu przez duza ilosc wypadajacych cza¬ stek masy elektrody. Pewna, niewielka czesc wló¬ kien moze ibyc rozmieszczona poprzecznie w sto¬ sunku do wiekszosci, co przy uwzglednieniu wla¬ sciwej im wytrzymalosci na rozerwanie przyczynia sie do znacznego zwiekszenia wytrzymalosci po¬ przecznej wlókniny.Wlóknina utworlzona z wlókien jednorodnie ukierunkowanych odznacza sie takze wysoce jed¬ nolita porowatoscia, której nie mozna uzyskac przy dowolnym, przypadkoWym rozkladzie wlókien. Po¬ nadto jednorodne ukierunkowanie wiekszosci wló¬ kien ma istotne znaczenie w procesie zgrzewania, co zostanie dalej szczególowo wyjasnione.Dobrej jakosci separator z wlókniny posiada stosunkowo male pory, stosunkowo duza powierz¬ chnie niewypelniona to jest procentowy udzial powierzchni niezajetej przez wlókha, oraz odpo¬ wiednio duza objetosc niewypelniona to jest pro¬ centowy udzial objetosci niezajetej przez wlókna.Taki material odznacza sie wysoka przepusz¬ czalnoscia plynów i' pozwala na szybki przeplyw elektrolitu oraz gazów z jednej strony separatora na druga w czasie cyklów ladowania i rozlado¬ wania przy jednoczesnym ograniczeniu przecho¬ dzenia stalych czastek materialu. Zadainia te spel¬ niaja separatory majace pory o wielkosci od 5 do mikronów, powierzchnie niewypelniona w za¬ kresie od ok. 25% do 60% oraz objetosc niewy¬ pelniona w zakresie od ok. 50e/o do ok. 90*/o. Te trzy czynniki decyduja równliez o przepuszczalno¬ sci materialu, okreslonej zwykle w wielkosci prze¬ plywu powietrza przez 'jednostke powierzchni przy cisnieniu 12,5 mm slupa wody.Zgrzewane materialy o okreslonej wyzej poro¬ watosci wykazuja przepuszczalniosc powietrza od okolo 732—4575 ms/m^h przy cisnieniu 12,5 mm slupa wody — odpowiednia dla wiekszosci zasto¬ sowan w róznych typach akumulatorów.Nalezy jednak zwrócic uwage na faklt, ze wy¬ magania dla akumulatorowych - cel zamknietych \ otwartych sa rózne, co nalezy uwzglednic przy doborze materialu na separator. Poniewaz gaz wytwarzany w duzych ilosciach w zamknietych ceflach musi miec mozliwosc przenikniecia przez separator, wskazany jest dobór dla tych cel se¬ paratora o mniejszym oporze przeplywu' niz dla cel otwartych w celu unikniecia tworzenia sie wy¬ sokiej róznicy cisnien po obu stronach separato¬ ra. Dla spelnienia tego wymagania separator po¬ winien miec pory o wielkosci okolo 20 mikronów, 6 powierzchnie niewypelniona, okolo 35*/* oraz prze¬ puszczalnosc powietrza okolo 1372 antymon przy cisnieniu 12,5 mm slupa wody. Separatory posiada¬ jace najnizsze wartosci z podanego zakresu przer puszczalnosci, a nawet separatory o przepuszczal¬ nosci 9 m8/m2h przy cisnieniu 12,5 mm slupa wody moga byc stosowane w celach otwartych, gdzie istotnie jest tylko przenikanie elektrolitu.Pozadany stopien porowatosci osiaga sie przez staranny dobór grubosci wlókien wyrazonej w de- nieraeh oraz liczby wlókien na jednostke po¬ wierzchni wlókniny. Korzystna jest raczej duza liczba stosunkowo cienkich wlókien o niskim de- nlier, poniewaz pozwala to wa szerszy zakres to- lerancji wykonania wlókniny, i nie wplywa tak niekorzystnie na porowatosc jak mniejsza liczba, lecz grubszych wlókien. Duza liczba wlókien, pod¬ wyzsza takze wlasnosci mechaniczne wlókniny.Dla unikniecia zbyt duzych odchylen od wspólnej jednokierunkowej orientacji wlókien we wlókni¬ nie, konieczny jest takze staranny dobór dlugosci wlókien. W zastosowaniu do wiekszosci akumula¬ torów odpowiednie sa wlókna o dlugosci 12,5 do 75 mm oraz grubosci ok. 1,5 do 8,0 den, które znajduja sie na wlókninie w liczbieokolo 560—1600 wlókien na om2.Jednakze ciensze wlókna w zakresie 1,5—3 den oraz liczbie wlókien we wlókninie w zakresie §05—1610 na cm2 tworza materialy bardziej jecU irJorodine i mocniejsze. Jesli uzywa sie cienkich wlókien i wymaga sie drobnych porów mozna stosowac liczbe az do 4025 na cm2. Staly ciezar jednostkowy wlókniny zapewniony jest przez doT bór wlókien o okreslonych stalych parametrach.Zwykle uzyskuje sie ciezar jednostkowy w zakre¬ sie 177—2832 g/m2. Jak wiadomo wyzej grubosc separatora ma istotny wplyw na pojemnosc oraz wielkosc natezania pradu wytworzonego przez ce¬ le 'akumulatora. Wysoka wytrzymalosc wlókniny *° na rozciaganie pozwala na wytwarzanie znacznie cienszych separatorów przy zachowaniu wysokiej wytrzymalosci.Wiadomo, ze material o malej grubosci stwarza miniej-szy opór dla przeplywajacego elektrdlrtu niz 45 taki sam material leoz o znacznej grubosci. Zgod¬ nie z powyzszym w akumulatorach zaopatrzonych w separator wedlug wynalazku sprawnosc proce¬ sów ladowania i rozladowania akumulatora jest znacznie wyzsza. 50 . Zgodnie z wynalazkiem mozna wytwarzac wlók¬ nine na separatory o grubosci od 0,05 mm do 1,25 mm lub nawet grubsze. Grubosc ok. 0^25 mm jest odpowiednia dla wiekszosci zastosowan. ...?Wlóknine — material nietkany mozna wytwa- 55 rzac z dowolnych wlókien termoplastycznych, jesli tylko odznaczaja sie one odpornoscia na korodu¬ jace dzialanie elektrolitu. Materialy obejmujace polichlorek winylu, polimery polichlorku winylu takie jak Yinion, polialkohol winylu, polioctan wi- 60 nylu, polietylen, polipropylen, nylon, Teflon (czte- rofluóirek polietylenu), modyfikowane, zywice akry¬ lowe jak Dynel, Cresslan, Verel oraz wlókna po.- liakrylowe jak Orion, Acrylic 500 i Dralon — sa odpowiedniie jako surowiec. ?5 Jakkolwiek wlóknina wedlug wynalazku moze7 88472 8 byc wykonana z wlókien dowolnego tworzywa termoplastycznego, pewne materialy sa szczególnie korzystne w zastosowaniu do okreslonych typów akumulatorów. Na przyklad polipropylen, poliety¬ len, nylon i Teflon wykazuja szczególnie wysoka pdpornosc chemiczna w zastosowaniu do akumu¬ latorów niklowo-kadmowych lub innych alkalicz¬ nych, zawierajacych wodorotlenek potasu jako elektrolit. Polipropylen, polietylen, i nylon sa mimiej odpowiednie do kwasnych akumulatorów niz np. Teflon lub Dynel.Nalezy mlec na uwadze to, ze zastosowany ma¬ terial musi byc zwilzany przez elektrolit. Jesli material nie jest zwilzany, elektrolit nie moze przeplynac, co prowadzi do wytworzenia sie nad¬ miernego cisnienia niszczacego separator lub obu¬ dowe akumulatora.(Dla unikniecia takiej ewentualnosci wlóknine mozna poddac dzialainiiu srodka hydrofolizujacego, który czyni ja zwilzalna przez elektrolit. Obrób¬ ke te mozna przeprowadzic przed lub po zgrza¬ niu. Jednakze, aby zapewnic dostateczna zwilzal¬ nosc poszczególnych wlókien korzystnie jest prze¬ prowadzic te obróbke przed uformowaniem runa.Na rynku dostepne sa takze wlókna z tworzyw termoplastycznych pokryte juz warstwa hydrofili- zujaca.Zadanie wynalazku w zakresie sposobu wytwa¬ rzania rozwiazano przez opracowanie sposobu wy¬ twarzania wlókniny na separatory z termopla¬ stycznych wlókien obejmujacego operacje zgrze¬ blenia wlókien dla utworzenia runa, w którym wiekszosc wlókien, ulozona jest w przyblizeniu równolegle do siebie, operacje przepuszczania ru¬ na przez urzadzenie wywierajace nacisk na runo przy podwyzszonej temperaturze i ciaglym prze¬ suwie runa, przy czym wiekszosc wlókien ulozona jest zasadinliezo' poprzecznie do kierunku przesu¬ wu, oraz proces 'Zgrzewania runa w podwyzszonej lecz nizszej od punktu miekniecia lub topnienia wlókien temperaturze w celu polaczenia wszyst¬ kich wlókien ze soba w punktach ich styku przy jednoczesnym zachowaniu pierwotnego ksztaltu i wlasnosci wlókien.Poprzeczne ukierunkowanie wlókiien w stosunku do kierunku podawania oznacza, ze kazde z ulo¬ zonych jednokierunkowo i równolegle wlókien zajmuje polozenie w przyblizeniu prostopadle w stosunku do kierunku przesuwu przez urzadzenie wywierajace nacisk, a .odchylenia od tej pozycji nie przekraczaja 30°, przy czym najkorzystniej jest gdy sa mniejsze od 15°. Przy taklim ulozeniu kazde iz wlókien zostaje poddane naciskowi w urzadzeniu jednoczesnie na prawie calej swej dlu¬ gosci.Znane jest przesuwanie runa przez kalander lub inne urzadzenie wywierajace nacisk — równole¬ gle w stosunku do kierunku ulozenia wlókien w runie to jest z wlóknami ulozonymi równolegle do kierunku podawania runa do urzadzenia. Ta praktyka wynika prawdopodobnie z faktu, ze wiekszosc zgrzeblarek wytwarza runo, w którym wlókna zorientowane sa wzdluz kierunku zasila¬ nia. Po opuszczeniu zgrzeblarki runo kierowane jest wprost na rolki urzadzenia wywierajacego nacisk bez uprzedniej zmiany ukierunkowania runa. Jakkolwiek metoda ta jest odpowiednia gdy chodzi tylko o sprasowanie runa nie jest odpo¬ wiednia przy zgrzewaniu • wlókien tworzacych runo.W celu dostatecznego zmiekczenia wlókien prze¬ chodzacych wzdluznie przez walce prasujace, tak by uzyskac przyczepnosc sasiadujacych ze soba wlókien, konieczne jest zastosowanie temperatury zwykle wyzszej od temperatury punktu topnienia, a zawsze przekraczajacej punkt miekniecia wló¬ kien. W tej krytycznej temperaturze wlókna cze¬ sto ulegaja stopieniu i zatracaja swój pierwotny ksztalt, kurcza isie znacznie i przylepiaja sie do walców prasujacych, co ma bardzo szkodliwy wftlyw na jednorodnosc i wytrzymalosc na rozcia¬ ganie wytwarzanej tym sposobem wlókniny.Zgodnie ze sposobem wedlug wynalazku stwier¬ dzono, ze przez zgrzewanie wlókien runa ulozo¬ nych poprzecznie do kierunku przesuwu runa pod¬ czas zgrzewania mozna otrzymac dobre powiaza¬ nie wlókien wlókniny w temperaturze nizszej od temperatury topnienia lub miekniecia wlókien.Pozwala to na utrzymanie pierwotnego ksztaltu wlókien oraz nie powoduje kurczenia isie wlókien i przylepiania ich do powierzchni walców prasu- jacyoh. Te mozliwosc obnizenia temperatury zgrze¬ wania tlumaczy sie tym, ze we wlóknie wzdluz calej jego dlugosci gromadzi isie duza ilosc ciepla wytworzona przez tarcie wewnetrzne wywolane sciskaniem wlókna w chwili jego jednoczesnego na calej dlugosci przejscia przez urzadzenie pra¬ sujace.Powyzsze uzasadnienie pozostaje sluszne takze w przypadku wlókien karhikowanych lub skre¬ conych, które jak wyzej wspomniano sa bardziej korzystne. Cieplo wewnetrzne wytwarza sie w po¬ dobny sposób i w tych wlóknach, poniewaz dzie¬ ki swym niewielkim wymiarom sa one jednocze¬ snie sciskane ma- calej swej dlugosci. Stad tez w zupelnosci wystarczajaca jest temperatura zgrze¬ wania w zakresie od 5°C do 25°C ponizej ich tern* peratury topnienia lub miekniecia.Jezeli wlókno przechodzi wzdluznie prziez urza¬ dzenie sciskajace wytworzone w danym punkcie wlókna wewnetrzne cieplo tarcia nie rozchodzi sie wzdluz wlókna ze wzgledu na niska przewod¬ nosc cieplna materialów dielektrycznych i nie wplywa przez to na polepszenie skutecznosci pro¬ cesu zgrzewania.W tabeli I podano srednie wymagane tempera¬ tury zgrzewanlia runa z wlókien zgrzeblonych, wy¬ konanych z kilku przykladowo wybranych two¬ rzyw termoplastycznych. W kolumnie A podano temperatury konieczne do stopienia lub zmiekcze¬ nia i powiazania wlókien runa przesuwanego wzdluznie do kierunku ulozenia wlókien przez walce kalandra. Temperatury * te leza w poblizu punktu zaniku naprezen we wlóknie i powyzej Cch temperatury skurczu. W kolumnie B podano temperatury zgrzewania runa przesuwanego po¬ przecznie do kierunku ulozenia wlókien przez ka- l?mder zgodnie ze sposobem wedlug wynalazku.Poddbne wyniki uzyskuje sie przy zastosowaniu wlókien z innych tworzyw termoplastycznych. 40 45 50 55 609 88472 Kalander posiada co najmniej dwa równolegle usytuowane waloe, miedzy którymi przesuwa sie runo wlókien.Walce wykonane zwykle ze stali lub innego twardego materialu, ogrzewane sa od wewnatrz w celu uzyskania koniecznej temperatury zgrze¬ wania. Do obracania wialoów i przeprowadzania runa przez kalander stosuje sie zespól napedowy Tabela I Tworzywo polipropylen polietylen Vinion Nylon-66 Nylon 6 Dacron poliestrowy Teflon A (stopnie C) 145 120° 77 247 188 £22 (374 B (stopnie C) 130 109° 60 230 . '175 203 340 z silnikiem. Predkosc obrotowa walców powinna byc dostateczna dla izapewnlienia przesuwu runa przez kalander z szybkoscia 0,9—3,6 m/min. Do¬ kladna wartosc przesuwu zalezy od temperatury agrizewamia danego, tworzywa termoplastycznego i jest do niej odwrotnie proporcjonalna. Przesuw ten mozna laitwo okreslic. za pomoca znanych wziorców.Krytyczna wielkoscia w procesie jest wielkosc nacisku, jaka walce kalandra wywieraja na kaz- ^ de wlókno przechodzace poprzecznie przez szczeli¬ ne miedzy walcami. W przypadku, gdy nacisk jest zbyt duzy, latwo moze ulec zniszczeniu ich pier¬ wotna struktura, a co w efekcie da nizsza jakosc wlókoiiniy. Natomiast, jesli nacisk walców na' ru¬ no w szczelinie miedzy walcami jest zbyt maly ntie wytwarza isie dostateczna ilosc ciepla od tar¬ cia wewnetrznego. Powoduje to niewlasciwe po¬ wiazanie poszczególnych wlókien. Runo z termo¬ plastycznych wlókien po przejsciu przez kalander powinno w zasadzie wykazywac zmniejszenie gru¬ bosci w zakresie od ok. 90l0/o do 98%. Stwierdzo¬ no takze, ze wlasciwe warunki do procesu zgrze¬ wania onaiz odpowiednlia redukcje grubosci runa uzyskuje sie przy sile. nacisku w szczelinie wal¬ ców kalandra zawartej w zakresie od 80 do 160 kG/cm2.Magiel walkowy rózni sie od kalandra glównie tym, ze zawiera tylko jeden walec z odpowiednio uksztaltowana plyta. Runo z wlókien sciskane jest miedzy walcem a plyta. Podobnie jak w ka¬ landrze takze i w maglu walec oraz plyta wyko- . nane sa ze stosunkowo twardego materialu, ko¬ rzystnie stali lub innego materialu oraz ogrzewa¬ ne sa od wewnatrz dla uzyskania temperatury zgrzewania.Do napedu walca, któiry powoduje przesuw ru¬ na z wlókien prowadzonych zwykle na tasmie przenosnika, wykonanej z tkaniny lub perforo¬ wanej blachy stosuje sie odpowiedni uklad nape¬ dowy.Tasma przenosnika jest zwykle prowadzona nie¬ zaleznie, lecz z ta sama szybkoscia liniowa jak szybkosc obwodowa walca, za pomoca oddzielne- go napedu. Zwykle zarówno w kalandrach jak i maglach odpowiedni jest przesuw runa z szyb¬ koscia od 0,9 do 3,6 m/min.W przeciwienstwie do kalandra, w maglu runo jest sciskane jednoczesnie na powierzchni miedzy walcem a plyta znacznie wiekszej od powierzch¬ ni sciskania w szczelinie miedzy walcami kalan¬ dra. W rezultacie wymaga sie tu dla zgrzania wlókien miniiejszego nacisku, a równiez i wymaga¬ nia odnosnie zachowania przez wiekszosc wlókien wspólnego, prostopadlego do kierunku przesuwu, ulozenia, okreslonego podanymi poprzednio od¬ chylkami katowymi — nie sa tak scisle. Dla uzy¬ skania korzystnych warunków zgrzewania sasied¬ nich wlókien runa zwykle ustala sie wartosc na¬ cisku, jaki walec 'oraz plyta wywieraja na runo, w zakresie 25—100 kG/om2 oraz odpowiednia tem¬ perature.Redukcja grubosci runa w maglu wynosi zwy¬ kle ok. 88!0/o do 96'°/o, co jest nieco nizszym zakre¬ sem w porównaniu z kalandrem, lecz zupelnie wystarczajacym.Ze wzgledu na róznice w powierzchni zetkniecia oraz nacisku przy zgrzewaniu separatorów ufor¬ mowany w kalandrze rózni sie nieco od uformo¬ wanego w maglu.Separatory uformowane za pomca kalandra po¬ siadaja mniejsze pory, mniejsze powierzchnie nie¬ wypelnione oraz mniejsza przepuszczalnosc powie¬ trza w stosunku do separatorów uformowanych w maglu. Stad tez, separatory z kalandra sa bar¬ dziej korzystne w zastosowaniu do otwartych cel akumulatorów, podczas gdy zgrzewane na maglu sa bardziej odpowiednie dla-cel zamknietych. Po¬ nadto stwierdzono, ze separatory zgrzewane w ma¬ glu wykazuja na powierzchni wieksza ilosc wló¬ kien zgrzanych w porównaniu z separatorami zgrzewanymi w kalandrze, co objawia sie zwiek¬ szona odpornoscia na uszkodzenia mechaniczne, szczególnie rozdarcia. Jednakze nalezy podkreslic, ze wlasnosci obu typów separatorów pokrywaja sie w duzym zakresie i oba typy moga byc sto¬ sowane wymiennie.Oczywistym jest, ze zastosowanie równiez in¬ nych typów urzadzen do zgrzewania na goraco i pod naciskiem wchodzi takze w zakres wyna¬ lazku.W sposobie wytwarzania wedlug wynalazku mozna zastosowac dwa typy urzadzen do zgrze¬ blenia wlókna. Pierwsze z nich, to ogólnie znana zgrzeblarka, ukladajaca wiekszosc wlókien wzdluz kierunku przesuwu wlókien przez urzadzenie. Przy uzyciu takiej zgrzeblarki runo wychodzace z niej musi zostac przeciete na (Odpowiednie odcinki, które nastepnie obrócone zostaja o 90° tak, aby wlókna zajely prawidlowa poprzeczna pozycje w . stosunku do kierunku podawania runa do urza¬ dzenia zgrzewajacego.Drugie z urzadzen zgrzeblajacyeh pracuje na zasadzie ukladania wlókien i tworzenia runa przy pomocy strumienia powietrza i jest ono korzyst¬ niejsze, gdyz wiekszosc wlókien uklada sie po- 40 45 50 55 6088472 U 12 przecznie do kierunku przesuwu wlókien przez urzadzenie. W tym wypadku mozna bezposrednio ze zgrzeblarki kierowac runo do kalandra lub magla, co znacznie podwyzsza wydajnosc. Jednak¬ ze w tych urzadzeniach zgrzeblacych trzeba Wy¬ konac pewne dodatkowe zabiega, aby uzyskac se¬ parator najwyzszej jakosci. Zgrzeblarka tego typu zaopatrzona jest w perforowany metalowy beben, zwany kondensorem na którym ukladane sa wlók¬ na.Wlókna ukladane sa na powierzchni kondenso¬ ra przy pomocy strumienia powietrza, wyplywa¬ jacego na zewnatrz przez otwory perforacji. Wlók¬ na lezace bezposrednio na powierzchni kondenso¬ ra -sa wciskane w otwory perforacji przez stru¬ mien powietrza. Utworzone w rezultacie runo ma gladka powierzchnie górna, lecz nieco nierówna powierzchnie dolna. Aby zapewnic dobre warun¬ ki zgrzewania w maglu, runo powinno byc poda¬ wane do magla w ten 'sposób, aby jego nierówna powierzchnia stykala sie z walcem, a powierzch¬ nia gladka z tasma prowadzaca.W celu przeniesienia ruina z urzadzenia zgrze¬ blacego do urzadzenia prasujacego mozna zasto¬ sowac dowolne urzadzenie transportowe.Po zgrzewaniu wlóknine tnie sie na arkusze o odpowiednich do danego typu akumulatora ksztalcie i wymiarach. Urzadzenia do tego celu sa powszechnie znane.Ponizej podano przyklady dla lepszego wyja¬ snienia wynalazku, kitóre oczywiscie w niczym nie ograniczaja, zakresu wynalazku. ¦p r z y k l a d 1. Ze zgrzeblarki otrzymano runo z wlókien polipropylenowych, karbikowanych 37 rmm dlugosci i grubosci 1,8 den, oraz o liczbie ok. 1350 wlókien/cm2 i ciezarze 708 g/m2. Okolo 95% wlókien ulozonych bylo jednokierunkowo i równolegle; 'z odchyleniem od równoleglosci osi poszczególnych wlókien nie wiekszym od 10°. Po¬ zostale 5% wlókien bylo rozlozone poprzecznie • w stosunku do wiekszosci wlókien.Wlókna wzajemnie równolegle byly ulozone po¬ przecznie do 'kierunku wydawania zgrzeblarki forr mujacej runo za pomoca strumienia powietrza.Przy zachowaniu tego samego ulozenia wlókien, runo podawane bylo nastepnie z szybkoscia ok. 2 m/min bezposrednio do ogrzewanych od we¬ wnatrz stalowych walców kalandra tak, ze wiek¬ szosc wlókien wchodzila poprzecznie miedzy wal¬ ce. Runo bylo nastepnie zgrzewane w temperatu- turze 130°C i 15°C ponizej punktu miekniecia wlókien polipropylenowych oraz przy nacisku 25 ton rozlozonym równomiernie na szerokosci 225 cm szczeliny miedzy walcami kalandra.Pierwotny ksztalt wlókien zostal zachowany.Otrzymana w wyniku wlóknina miala grubosc okolo 0,2 mm, pory o jednorodnej grubosci okolo 18 mikronów, niewypelniona powierzchnie okolo 32%, niewypelniona objetosc okolo 64% oraz prze¬ puszczalnosc powietrza okolo 1-372 m3/m2h przy ci¬ snieniu filtracji 12,5 m slupa wody.Wlóknine pocieto na arkusze o odpowiednich wymiarach, które nastepnie umieszczono jako se¬ paratory miedzy elektrodami, dodatnia i ujemna, w otwartym akumulatorze nikiowo-feadmowym wypelnionym elektrolitem o zawartosci okolo 35% wodorotlenku potasu. Cele akumulatora zostaly poddane próbom porównawczym z identycznymi celami zaopatrzonymi w tradycyjny separator im¬ pregnowany, przy czym stwierdzono, ze wykazuja one wieksza pojemnosc oraz zywotnosc.Przyklad 2. W zgrzeblarce formujacej runo za pomoca strumienia powietrza wykonano runo z wlókien ikarbikowanych o grubosci 1,8 den i dlu¬ gosci 37 mm o iiozbie wlókien i ukierunkowaniu wlókien analogicznym jak w przykladzie 1.Nastepnie runo zostalo przepuszczone z szybko¬ scia 2,7 m/min przez magiel typu prasy Gessne^a napedizany silnikiem i wewnetrznie ogrzewanym gazem walcu oraz ogrzewanej para plycie,- przy czym tasma l tkaniny bawelnianej umieszczona % byla miedzy plyta a walcem. Zorientowane jed¬ nokierunkowo wlókna runa przesuwane byly przez magiel w ulozeniu prostopadlym do kierun¬ ku podawania. Nacisk walca okolo 50 kG/cm2 przy temperaturze 130PC spowodowal zgrzanie sasied¬ nich wlókien w punktach styku. W rezultacie otrzymano wlóknine o grubosci ok. 0,3 mm, jed¬ norodnych porach o wymiarze okolo 26 p, niewy¬ pelnionej powierzchni okolo 45'%, niewypelnionej objetosci okolo 75% oraz przepuszczalnosci okolc 3660 m3/m2h przy cisnieniu 12,5 mm sl. wody.Wlóknine pocieto na arkusze o odpowiednich wymiarach, które umieszczano jako separatory w zamknietych celach alkalicznego akumulatora niklowo-kadmowego. Próby wykazaly wyzsza sprawnosc wykonanych w ten sposób cel akumu¬ latorowych w stosunku do stosowanych poprzed¬ nio! P r z y k l a d 3. Karbikowattie wlókna nylonu o grubosci 1,5 dan i dlugosci 37 mm uformowano na zgrzeblarce na runo o ciezarze powierzchnio- wym 708 G/m2 i liczbie wlókien okolo 1,600 na cm2, przy czym wlókna zorientowane jednokie¬ runkowo i równolegle stanowily okolo 90% cal¬ kowitej liczby wlókien. Wlókna te byly ulozone wzdluz kierunku przesuwu przez zgrzeblarke oraz wykazywaly odchylenia katowe od jednokierun¬ kowosci i równoleglosci - nie wieksze od 10°. Po¬ zostale wlókna rozlozone byly poprzecznie.Runo pocieto na odcinki o dlugosci 225 cm, które nastepnie obrócono o 90°, tak, ze .jednokie¬ runkowo zorientowane wlókna zajely pozycje w poprzek do kierunku przesuwu. W tej pozycji odcinki runa podano na kalander z wewnetrznie ogrzewanym i stalowymi walcami z szybkoscia 2,4 m/miLn. W celu uzyskania polaczen w punk¬ tach zetkniecia wlókien, runo poddano zgrzewa¬ niu w temperaturze okolo 230°C przy nacisku ton rozlozonym równomiernie na calej dlugosci szczeliny miedzy walcami kalandra.Dlugosc szczeliny miedzy walcami wynoisila 225 om. Pierwotny ksztalt wlókien zostal zacho¬ wany. Wytworzona wlóknina miala pory o wiel¬ kosci 18 [i, niewypelniona powierzchnie okolo 39%, niewypelniona objetosc okolo 70'% oraz przepusz¬ czalnosc powietrza okolo 1460 im3/m2h przy 12,5 mm slupa wody.Po .zaimonitowaniu separatorów z tej wlókniny w otwartych celach srebrowo-kadmowego akumu- 40 45 50 55 608847Z 13 latora alkalicznego z elektrolitem KOH stwierdzo¬ no, ze pojemnosc oraz zywotnosc akumulatora sa wyzsze niz przy uzyciu tradycyjnie klejonych se¬ paratorów.Przyklad 4. Przygotowane w ten sam sposób i o tym samym parametrze jak w przykladzie 3, ruino zostalo - pociete na asnku-sze o dlugosci 225 cm..Arkusze te wprowadzono do magla z szybkoscia przesuwu 2,7 m/min przy temperaturze 230°C i na¬ cisku 66 kG/om2 w celu zgrzania wlókien w punk- tadh stylku. Ankusze te wprowadzono w takiej po¬ zycji, ze jednokierunkowe i równolegle wzajem¬ nie wlókna byly w pozycji — poprzecznie do kie¬ runku podawania do magla.W wyniku zgrzewania ksztalt wlókien nie ulegl zmianie. Wytworzona wlóknina miala grubosc okolo 0,3 mim, przecietny wymiar porów okolo pi, niewypelniona powierzchnie okolo 50%, nie¬ wypelniona objetosc okolo 80% oraz przepuszczal¬ nosc powietrza okolo 3830 m3/im% na 12,5 mm slupa wody. Wytworzony material okazal sie cal¬ kowicie odpowiednim do zastosowania jako sepa¬ rator w niklowo^kadmowych oraz srebrowo-kad- mowych akumulatorach alkalicznych.: Przyklad 5. W urzadzeniu formujacym runo przy pomocy strumienia powietrza wykonano ru¬ no o liczbie 4000 wlókien/cm2 oraz ciezarze okolo 2832 G/m2. Z wlókien karbikowanych z Teflonu, o grubosci 2,3 den i dlugosci 37 tmm. Okolo 80°/o wlókien ulozono jednokierunkowo i wzajemnie równolegle oraz poprzecznie do kierunku przesu¬ wu wlókien runa przez urzadzanie.Pozostale wlókna byly ulozone poprzecznie w sto¬ sunku do wiekszosci. Nastepnie runo zostalo wpro¬ wadzone, przy zachowaniu poprzedniego ukierun¬ kowania- wlókien, ma stalowe, wewnetrznie ogrze¬ wane walce kalandra,. z szybkoscia okolo 1,5 m/ /min.Runo zostalo nastepnie poddane zgrzewaniu w temjperaturze okolo '340°C, przy nacisku 140 KG na 1 cm dlugosci szczeliny miedzy walcami. Pier- - wotny ksztalt wlókien izostal zachowany, a pola¬ czenia nastapily tylko w punktach zetkniecia sie sasiednich wlókien. Wytworzona wlóknina miala grubosc 0,25 mm, jednorodne pory o wymiarze okolo 10 /u, niewypelniona powierzchnie okolo °/o, niewypelniona objetosc okolo 54% oraz prze¬ puszczalnosc powietrza okolo 9 m2/ni2h przy ci¬ snieniu 12,5 mm sl. wody. Material ten okazal sie odpowiednim na separatory do otwartych cel akumulatorów olowiowych. Niska przepuszczal¬ nosc materialu nie miala szkodliwego wplywu na przenikalinosc jonów.Przyklad 6. W urzadzeniu formujacym runo przy pomocy strumienia powietrza wykonano ru¬ no z wlókien z Teflonu o dlugosci 37 mm i gru¬ bosci 6,67 den. Wytworzone runo mialo liczbe okolo 1000 wlókien na 1 cm2 oraz ciezar 1950 G/ /m2, a okolo 80tf/o wlókien zorientowane bylo wza¬ jemnie równolegle i prostopadle do kierunku przesuwu wlókien przez urzadzenie. Pozostale wlókna byly rozlozone poprzecznie w stosunku do wiekszosci wlókien. Przy zachowaniu tego samego ukierunkowania runo wprowadzono z szybkoscia 1,8 - m/min do magla wyposazonego w tasme pro- 14 40 50 55 60 65 wadzaca z siaitki drucianej miedzy walcem a ply¬ ta. Gladka strona runa"stykala sie z tasma. * W celu polaczenia tylko sasiednich wlókien pod¬ dane runo zgrzewaniu w temperaturze 340°C i przy nacisku walka 83 KG/am2. Wytworzona wlóknina miala grubosc 0,25 mm, sredni wymiar porów 25fii, niewypelniona powierzchnie okolo 37e/o, niewypelniona objetosc okolo 68tyo oraz przepusz¬ czalnosc powietrza lf60 m8/m2h na 12,5 mm slupa wody.Uzyskany w ten sposób material byl odpowied¬ ni na separatory do zamknietych cel akumulato¬ rów niklowo-kadmowych i srebrowo-kadmowych.Powyzej przedstawiano wlóknine zgnzewana we¬ dlug wynalazku tylko w zastosowaniu jako ma¬ terial na separatory do. akumulatorów. Jednak wlóknina ta moze znalezc wiele innych zastoso¬ wan, na przyklad jako material filtracyjna. Jak¬ kolwiek przedmiot wynalazku zostal przedstawio¬ ny tylko w wybranych, korzystnych przykladach wykonania, wiele innych przykladów i modyfika¬ cji przedmiotu wynalazku bedzie oczywistych dla . fachowca. Wszystkie takie modyfikacje i odmiany wynalazku mieszcza sie w zakresie niniejszego wynalazku. PL PL PL PL PL

Claims (24)

1. Z a strzezen i a patentowe 1. Wlóknina do oddzielania elektrod baterii elektrochemicznych zwlaszcza w akumulatorach, znamienna tym, ze zawiera szereg termoplastycz¬ nych wlókien, których wiekszosc (zasadniczo jest ulozona wzgledem siebie w pozycji jednokierun¬ kowej i równoleglej oraz jest .zgrzana.

2. Wlóknina wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze zgrzana wlóknina ma pory rzedu 5 do 35 mi¬ kronów, otwarta przesttrzen rzedu 25 do 60°/o, nie¬ wypelnione przestrzenie objetosci rzedu 50 do. 90% oraz przepuszczaiLnosc powieitrza rzedu 732—4575 m3/m2h przy cisnieniu 12,5 mm slupa wody.

3. Wlóknina wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze wlókna termoplastyczne maja wlasnosc hydro- filina.

4. Wlóknina wedlug zastrz. 1, znamienna -tym, ze wlóknina ma grubosc rzedu od 0,05 do 1,27 cm.

5. Wlóknina wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze wlókna wlókniny sa karbikowane.

6. Wlóknina wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze 67%—97% wlókien jest ulozonych zasadniczo jednokieruinkowo, równolegle, odbiegajac od cal¬ kowicie równoleglego polozenia maksimum do 30°.

7. Wlóknina wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze zawiera wlókna o grubosci 1,5 do 8 den, na¬ tomiast dlugosc wlókna jest rzedu od 12,7 do 76,2vcm.

8. Wlóknina wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze ilosc wlókien jest rzedu od 0,5 do 15,0 na cm kwadratowy.

9. Wlóknina wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze stanowlia ja wlókna termoplastyczne polipro¬ pylenowe, polietylenowe, z polichlorku winylu, kopolimeru chlorku winylu, polialkoholu winylo¬ wego, polioktanu winylu, nylonu, policzterofluoro- etyleiniu, modyfikowane zywice akrylowe lub poli- akrylowe.88472 15 16

10. Sposób wytwarzania wlókniny do oddziela¬ nia elektrod baterii elektrochemicznych zwlaszcza w akumulatorze^ z elektrolitycznie przepuszczal¬ nej wlóknliny klejonej z wlókien termoplastycz¬ nych, polegajacy na utworzeniu runa z wlókien tenmoplarStycznych, polegajacy na utworzeniu ru¬ na z wlókien przezgrzeblonych, a nastepnie na sklejeniu wlókien w runie poprzez ich ogrzewanie i (równoczesne dociskanie runa, znamienny tym, ze nastepuja po sobie: zgrzeblenie termoplastycz¬ nych wlókien dla utworzenia runa, w którym wiek¬ szosc wlókien jest zasadniczo ulozona wzgledem siebie w jednym kierunku i równolegle obok sie¬ bie, podawanie 'runa do urzadzenia prasujacego w wysokiej -temperalturze ciagle z jednokierunko¬ wymi, równoleglymi wlóknami zasadniczo ukie¬ runkowanymi poprzecznie do kierunku podawa¬ nia i zgrzew^aia ~ nizszej od-3$^peratuxy* punktu topnienia termo- plastyku, % celem integralnego zlaczenia wlókien ze soba w punktach zbieznych, zachowujac przy tym odrebnosc wlókien.

11. Sposób wedlug zastirz. 10, znamienny tym, ze wlókna sa podawane do zgrzeblenia pneuma¬ tycznie. 12. .

12. Sposób wedlug zastrz. .10, znamienny tym, ,ze zgrzeblanie powoduje ulozenie w runie '67% do 97% wlókien równolegle wzgledem siebie, £ kazde wlókno odbiega maksymalnie na 30% od jednokierunkowego, równoleglego polozenia.

13. Sposób wedlug zastrz. 11, znamienny tym, ze wlókna przed zgrzebleniem karbikuje sie.

14. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze temperatura zgrzewania miesci isie od —12,2°C do 10°C mniejszej anizeli punkt topliwosci i/lub zmiekczania* wlókna. 15.. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze urzadzeniem do prasowania w wysokiej tem- 10

15. 30 peraturze stale podawanego materialu jest kalan¬ der. /

16. Sposób wedlug zastrz. 15, znamienny tym, ze wiekszosc wlókien w macie jest usytuowana zasadniczo w poprzek walców kalandra, rózniac sie maksymalnie o 30|°/o od polozenia, które jest pio¬ nowe w stosunku do kierunku walcowania.

17. Sposób wedlug zastrz. 15, znamienny tym, ze walce kalandra wymagaja sily nacisku na ru¬ no przy ich docisku rzedu 0,05 do 0,1 ton na cm dlugosci docisku.

18. Sposób wedlug zastrz. 15, znamienny tym, ze kalainder redukuje grubosc ruina o okolo 90% do 98%.

19. Sposób wedlug zastirz. 10, znamienny tym, ze wlókniste runo jest podawane do i przez urza¬ dzenie prasujace z szybkoscia od 1 do 3 m na minute.

20. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze urzadzeniem stale pracujacym w wysokiej tem¬ peralLurze jest prasa posiadajaca walec i odpo¬ wiednio oprofilowana plyte.

21. Sposób wedlug zastirz. 10, znamienny tym, ze wiekszosc wlókien w runie jest usytuowana zaisadniczo w poprzek walca prasy, odbiegajac maksymalnie do 30% od polozenia, które jest pro¬ stopadle do kierunku zasilania walca,

22. Sposób wedlug zastrz. 20, znamienny tym, ze walec i plyta wymagaja sily nacisku od 25 do 100 kG/m2.

23. Sposób wedlug zastrz. 20, znamienny tym, ze prasa redukuje grubosc maty o okolo 88% do 96%. ^

24. Sposób wedlug zastrz. 10, znamienny tym, ze wlóftna sa zgrzeblane na wlókienniczej zgrze- blarce, oraz obrócone o 90° dla usytuowania na wlasciwym poprzecznym kierunku zasilania (po¬ dawania). DN-3 — Zam. 3730/76 Cena 10 zl PL PL PL PL PL